zelfs dat hij het gedaan heeft, maar kan hij daarvoor geen sluitend bewijs leveren. Voor de rechter is dus alleen waar wat hij bewijzen kan. Dat is in het gewone leven natuurlijk niet zo. Daar zijn dingen voor ons waar, wanneer we ze geloven. Het recht is een systeem, ieder vervult zijn rol. De openbare aanklager klaagt aan, de advocaat verdedigt, de rechter velt het vonnis. Als er één deel uitvalt, functioneert het niet meer. En als het recht niet meer functioneert is de rechtsstaat verloren. […] Iemand uit mijn vriendenkring zei dat hij niet gelooft dat uw verhalen waargebeurd zijn. Ze zijn zo spectaculair dat je daarover in de krant zou hebben gelezen. Dat je dus bij waargebeurde zaken zou weten om wie het gaat. Nee, dat weet je niet. Toen het boek af was heb ik twee collega’s op deze zaken gezet. Ze onderzochten of ze er meer over te weten konden komen, in juridische bibliotheken, op internet, in archieven. Ze hebben niets gevonden. En hoe zat het met de drie boeven die per ongeluk in het vaarwater van de Japanse maffia terecht kwamen en wegens een oud theekopje voor hun leven moesten vrezen? Ook geen zaak voor de krant? Wat u in het boek leest krijgt een journalist niet te weten. De journalist wordt naar een plaats delict geroepen en ziet een man die is doodgeslagen, in een kelder in Neukölln. Of er staat: in Marzahn is een man gevonden die met een houten haring aan de muur werd gespijkerd. Dat lees je. Verder niets. Wat in de krant staat is een verhaal over een gevonden dode. Hoe moet je als lezer weten dat het iets met een theekopje te maken had? Deze zaken zijn later niet te onderzoeken. Mijn interesse voor de weergave van de werkelijke gang van zaken neemt af als de auteur details toevoegt om de feiten te verfraaien en meer effect te geven. Dat heb ik ook. Maar tegelijkertijd zou ik willen zeggen: mijn boek is geen politiebericht. Uiteindelijk is het literatuur. Het zou kunnen zijn dat verschillende cliënten in één verhaal verweven zijn. Dat maakt de zaak niet minder waarachtig. U kent De dood in Venetië van Thomas Mann? Dat heeft een bepaalde sfeer, bijna als muziek. Als je de Visconti-verfilming ziet hoor je dezelfde melodie, je hebt hetzelfde gevoel, hoewel de film anders is dan het boek. Bij mijn boek is het precies zo. Het is in literaire zin helemaal waar.
Welke mensen interesseren u het meest? De geweldige regisseur Jim Jarnush zei dat hij liever een film zou maken over een man die met zijn hond uitgaat dan over de keizer van China. Truman Capote had alleen maar een krantenknipsel uit de New York Times gelezen voor hij In Cold Blood schreef. Twintig regels over een meervoudige moord op het platteland, en daaruit ontstond dit 400 pagina’s dikke boek. Bijna alle zaken die we zorgvuldig bekijken worden interessant. Meestal zijn het de weinig spectaculaire zaken die ons uiteindelijk raken. Hoe ontstond uw boek? Als je voor een diner bent uitgenodigd, vertelt iedereen na een tijdje welk beroep hij heeft. Aan een strafadvocaat worden altijd twee vragen gesteld, ten eerste: hoe kunt u een moordenaar op vrije voeten helpen? En ten tweede, wat voorzichtiger, maar met niet minder belangstelling: wat is de perfecte moord? Je vertelt dan altijd dezelfde verhalen. En daarna denken sommigen er enigszins anders over. Moest u bij het schrijven uw werk anders organiseren, pauzes inlassen? Nee. Ik heb weinig slaap nodig. Ik heb ’s ochtends van drie tot acht geschreven. Bij lamplicht, en het toetsenbord van mijn Mac gaf ook licht. Het was heerlijk, zo rustig. Ik heb het in vier maanden geschreven, het ging heel snel. Hebt u zo weinig slaap nodig? Net als Napoleon? Op de lange duur houd je dat niet vol, en ik moest af en toe ook een middagdutje doen. Hoe kwam u op deze zowel precieze als zinnelijke taal? Ik heb geen andere. Ik geloof dat je alle dingen op een eenvoudige manier kunt zeggen. En als je ze niet op eenvoudige wijze kunt zeggen, dan kloppen ze meestal niet. [...]
Uitgeverij De Arbeiderspers Zomer 2010