Onder deze titel besteedt museum Beelden aan Zee voor de tweede maal in haar toch jonge geschiedenis aandacht aan het werk van de Pools-Italiaanse beeldhouwer Igor Mitoraj (1944 – 2014). De eerste keer was in het vroege voorjaar van 1997, bijna een kwart eeuw geleden. Het museum bestond nog geen drie jaar en Mitoraj behoorde met beeldhouwers als Alfaro, König en Spronken tot de favorieten van het verzamelaarsechtpaar Theo en Lida Scholten die met voorrang werden geëerd met een tentoonstelling in het kersverse museum. Mitoraj vormde voor de Scholtens wellicht de ideale combinatie van het eigentijdse mensbeeld in de grote, historische traditie van het door hen zo geliefde Italië. Reeds in 1979 kochten zij hun eerste Mitoraj, de bronzen kop Éclipse II. Tête couchée die in hetzelfde jaar vervaardigd was en getoond werd door Galerie Mathilde – vernoemd naar de in 1977 overleden Mathilde Willink - in Amsterdam. Bij dezelfde galerie verwierven de Scholtens een jaar later de marmeren Titan uit 1978, de vroegste Mitoraj in de huidige museumcollectie. Na deze aankopen zouden er nog drie volgen. Het marmeren reliëf Conversation uit 1983 werd twee jaar later op Art Cologne verworven. In 1994, pal voor de opening van het museum, werd het monumentale Tsuki-no-hikari (Light of the Moon) uit 1992, direct van de kunstenaar aangeschaft en vanuit het Yorkshire Sculpture Park naar Scheveningen overgebracht om daar als betekenisvolle façade van het in de duinen ingegraven museumgebouw te gaan dienen. Voorlopig sluitstuk van deze specifieke acquisitiedrift was de bronzen Terra Amara uit 1990 die eveneens regelrecht van de kunstenaar werd gekocht en wel in 1997 tijdens Mitoraj’s one-man-show in Beelden aan Zee. Twee andere destijds geëxposeerde werken vonden hun weg naar particuliere collecties in Wassenaar en alle zeven beelden zijn nu te zien op de huidige retrospectief. Betrokken bij de tentoonstelling in 1997 werden de Amerikaanse kunsthistoricus Donald Kuspit en de Nederlandse archeoloog Robert Lunsing Scheurleer. Waar de eerste het classicisme van Mitoraj als ‘elegisch’ bestempelde, karakteriseerde de laatste het oeuvre gevoelvol met ‘gewonde gratie’. Mitoraj was op dat moment 53 jaar oud en zijn monumentale werk beleefde een internationale opmars in de openbare ruimte van steden over de hele wereld. Met Balkenhol, Cragg, Plensa, Tahon en Wurm behoort Mitoraj tot de beeldhouwers die tegenwoordig internationale faam genieten maar in het begin van hun loopbaan al door de Scholtens werden opgemerkt en verzameld. Beelden aan Zee is er trots op die erfenis te mogen beheren.
Façade Jan Teeuwisse
Theo Scholten en Igor Mitoraj, Pietrasanta, 9 mei 1995
6
7
Mijn grote dank gaat uit naar de Mitoraj Estate voor hun geweldige medewerking aan dit project. Mart Visser maakte een prachtig inrichtingsconcept. John Sillevis dank ik voor zijn bijdrage aan de catalogus en Team Beelden aan Zee voor een prachtige en gedenkwaardig retrospectief van de beeldhouwer die ooit zijn Nederlands debuut in Beelden aan Zee heeft beleefd, een project dat niet georganiseerd had kunnen worden zonder de ondersteuning van het Atelier Mitoraj, galerie Contini Venetië, de BankGiro Loterij, Aegon, Van Lanschot Kempen, Stichting Retourschip, het Kickstart Cultuurfonds, het Lida Fonds en de Board of Trustees, Formidable Patronen, Zakenvrienden, Sculpture Club, Gouden Vrienden, Vrienden en Vriendinnen van museum Beelden aan Zee.