Boek ‘Verjaagd door vuur en water’ over noodgedwongen evacuaties in Tweede Wereldoorlog
Slager vertelt verhaal evacués ‘op het allerlaatste moment’
Junior fotowedstrijd
POORTVLIET - De evacuatie van zo’n 1500 Zeeuwen tijdens de Tweede Wereldoorlog heeft bij velen van de evacués diepe sporen nagelaten. “Ze hebben het over de periode voor en na de evacuatie”, zegt Kees Slager. Toch is er in het verleden nauwelijks iets gepubliceerd over de gedwongen verhuizing van de Zeeuwen in de oorlogsjaren. Met zijn nieuwste boek ‘Verjaagd door vuur en water’ brengt de schrijver uit Poortvliet daar verandering in. DOOR EUGÈNE DE KOK Kees Slager was als 5-jarig jochie zelf één van de Tholenaren die in februari 1944 op stel en sprong moesten vertrekken, omdat het eiland door de Duitsers onder water werd gezet. “Het zijn mijn vroegste herinneringen”, zegt de 74-jarige auteur. “Het was in het begin heel angstig. Mijn vader bleef in Poortvliet, zou pas later komen, maar mijn moeder moest wel mee. We wisten niet wat ons te wachten stond.” In de inleiding en epiloog van ‘Verjaagd door vuur en water’ vertelt Slager zijn verhaal. ‘De man op de bok riep ‘ju!’ tegen het paard en hortend zette de koets zich in beweging’, schrijft hij over de eerste kilometers naar ‘of all places’ Emmererfscheidenveen in Drenthe. ‘Binnen was het donker en koud, niemand sprak de eerste kilometers een woord’. In het kleine dorpje in het noorden sliep de familie Slager met acht mensen in een huis. “Het was een soort commune.” Eenmaal gewend, had hij er een goede tijd. “Ik heb niks van angst gevoeld. Ik kan me herinneren dat ik veel heb gevist in het kanaal vlak bij ons huis.” Toch had de evacuatie een grote impact op het gezin. Slager zegt dat er thuis een periode voor en na de evacuatie was. “Wij merkten op Tholen eigenlijk weinig van de oorlog. De Duitsers kwamen binnenrijden en we waren bezet. Het stelde niets voor … totdat we weg moesten.” Slager heeft jarenlang rond gelopen met het idee een boek over de evacuaties te
schrijven. Hij schreef in 1994 een evacuatieverhaal voor het 50-jarig jubileum van de Eendrachtbode en interviewde in de jaren daarna verschillende evacués voor het project ‘Ooggetuigen van de 20e eeuw’, maar tot een boek kwam het niet. Na zijn afscheid als Eerste Kamerlid voor de SP in juni 2011 besloot hij dat het tijd was. De evacuatieverhalen werden niet eerder opgetekend. Slager heeft dat altijd vreemd gevonden, omdat er duizenden mensen van huid en haard werden verdreven. “In geen provincie zijn er zo veel mensen verjaagd.” De geschiedschrijver van de oorlog in Zeeland Gijs van der Ham zei in 1989 dat er over de evacués moeilijk iets was te zeggen. ‘Moeilijk?’, vraagt Slager zich in zijn boek af. ‘Hun verhalen lagen in 1989 nog voor het oprapen’. “Ik heb dit nu op het allerlaatste moment gedaan. Als ik de boer niet was opgegaan, was het verhaal met de mensen het graf ingegaan.” Naast gesprekken met de mensen, maakte hij gebruik van archieven en dagboeken. “Zo heb ik een compleet verhaal proberen te vertellen.” Slager vertelt verhalen van alle evacuaties in Zeeland tijdens de Tweede Wereldoorlog. Gastvrijheid Volgens Slager verschillen de verhalen enorm. “Wat me wel is opgevallen, is dat de West-Brabanders enorm gastvrij waren. Veel Tholenaren klopten aan bij mensen die ze niet kenden, maar kregen toch onderdak. Ik weet niet of dat ook zou zijn gebeurd als het andersom was
geweest.” Een voorbeeld van de gastvrijheid is het verhaal van Jacob Duyzer uit Sint-Annaland. ‘Vader heeft z’n fiets gepakt, is bij Oud-Vossemeer met het veer overgegaan en naar Dinteloord gereden. Daar is hij op goed geluk gaan zoeken. Hij kwam bij mensen terecht die in een gewoon burgerhuisje woonden en waar wij wel onderdak konden krijgen. Dat was geen kleinigheid voor die mensen, want wij waren een gezin van vijf personen’. Sommigen zochten het verderop. Zo kwam de familie Aarnoudse in het Groningse ‘t Zand terecht. ‘Er stond een ontvangstcomité met burgemeester Cleveringa erbij’, herinnert Arend Aarnoudse zich. ‘We wisten niet wat ons overkwam.... een prachtig herenhuis, volledig gemeubileerd en met een kelder vol ingemaakt voedsel’. Keetje Slootmaker en haar kinderen uit Poortvliet troffen het minder in Nieuw-Vossemeer. ‘Ik schrok, want het was niet alleen heel klein, maar ook vuil... het plafond zat onder de vliegenstront. Ik heb daar zitten huilen van ellende’. De een kijkt anders terug op de evacuatie dan de ander, maar er is volgens Slager wel een gemene deler. “Ze werden allemaal weg gestuurd uit hun vertrouwde omgeving en afhankelijk van vreemden. Niemand wist hoe lang ze weg zouden blijven. Dat kon een week, maar ook tien jaar zijn. Dat zorgde grote spanningen.” ‘Verjaagd door vuur en water’ van Kees Slager is vrijdag gepresenteerd in dijk- en oorlogsmuseum Het Polderhuis in Westkapelle. Het is uitgegeven door Den Boer De Ruiter. ISBN: 978 90 79875 46 7.
Priesterwijding Peter Koen STEENBERGEN - “Hij riep tot zich , die Hij zelf wilde; en zij kwamen bij Hem. Hij stelde er twaalf aan om Hem te vergezellen en door Hem uitgezonden te worden.” (Mc. 3, 13-14). In deze paar woorden uit het Marcus evangelie wordt de kern van het priesterschap zichtbaar. Op 25 mei rondt diaken Peter Koen zijn priesteropleiding van 6 jaar af. Hij zal op deze dag tot priester gewijd worden door Monseigneur A. Hurkmans in de kathedrale basiliek Sint- Jan Evangelist in ‘s Hertogenbosch. De wijding begint om 12.00 uur. Na de wijdingsplechtigheid is er gelegenheid tot gelukwensen in het Sint-Janscentrum Papen-
hulst 4, nabij de kathedraal. Omdat Peter Koen afkomstig is uit onze parochie, vindt het bestuur van de Sint Annaparochie deze gebeurtenis zo speciaal, dat zij besloten heeft bij voldoende deelname een bus te laten rijden. Er zal een vergoeding gevraagd worden, die afhankelijk is van het aantal deelnemers. U kunt zich tot en met 12 mei schriftelijk opgeven. De formulieren liggen achter in uw kerk. U kunt opstappen bij de plaatselijke kerk. Vertrektijden: 09.30u Nw.Vossemeer 09.45u De Heen 10.00u Steenbergen Ook kunt u zich ook opgeven bij Anneke de Visser, 0164-683759, vissema@xs4all.nl.
FOTO: DANIËLLA.
STEENBERGEN - Na een brainstormsessie en een leerzame workshop met een beroepsfotograaf was het aan de leerlingen van ‘t Bergse VMBO om in daden om te zetten wat de creatieve geest had verzonnen o.l.v. Peter Franssen, leraar beeldende vorming, doen de leerlingen van zijn twee brugklassen mee aan de door Fotogroep Nadir, met steun van het Stadlander Buurtcultuurfonds, georganiseerde fotowedstrijd voor de jeugd. Om beslagen ten ijs te komen worden de plannen eerst op papier uitgewerkt of geprepareerd. De leerlingen hebben opvallend veel op met snacks en snoep. Het zijn 2 onderwerpkeuzen waar de brugklassers bij het horen van het thema van de fotowedstrijd, ‘eten’, blijkbaar als eerste aan denken. Sommige leerlingen vertrekken met camera de stad in richting een restaurant, andere leerling vormt met bestek de letters van het woord ‘eten’ en een ander tovert met kleurstoffen en propjes papier een apart soepje in elkaar. Daniëlla heeft
iets met snoepjes bedacht. Net als in het sprookje van Hans en Grietje creëert zijn een huisje van snoepgoed om te fotograferen. Hoe verder de les vordert, hoe meer je aan de uitdrukking ‘knibbel knabbel knuisje…’ moet denken. Het resultaat is kleurrijk en ziet er lekker uit. Daniëlla: “Het is alleen jammer dat de snoep door de lijm aan de achterkant niet meer op te eten is”. Haar foto is één van de bijdragen van de leerlingen van ’t Bergse VMBO die mee gaat dingen naar een plekje op de expositie die de jury van fotogroep Nadir op 1 en 2 juni, tijdens het evenement Proefmei, inricht in Vestzaktheater Het Zwijnshoofd in Bergen op Zoom. Later zijn de foto’s tussen 10 en 22 juni te zien in de bibliotheek van Bergen op Zoom. Daar zullen ook de uiteindelijke winnaars in de diverse leeftijdsgroepen bekend worden gemaakt. Ook mee doen? Ben je tussen de 5 en 17 jaar, woonachtig of schoolgaand in de Gemeenten Bergen op Zoom, Tholen, Woensdrecht, Steenbergen of Roosendaal? Stuur dan snel je foto in. Dit kan tot 1 mei. Meer info: www.fotogroep-nadir.nl
Lilian Mungra eerste vrouwelijke 5e dan in karate
Een nieuw leven voor brei- en naaimachines STEENBERGEN - Heeft u een naai- of breimachine en doet u er niets mee? Dan is Tools To Work in Teteringen (voorheen Derde Wereld Werkplaats) er blij mee. In de werkplaats worden de machines nagekeken en zo nodig geviseerd. Een goed werkende machine met een gereedschap setje, naaigaren, stoffen of wol kan dan aan een nieuw leven beginnen in Rwanda. In november 2013 zullen drie vrijwilligers van Tools To Work naar Rwanda reizen om mensen daar op te leiden tot naai- en
breimachine monteur. Uit de opgeleide monteurs worden de beste gekozen om vervolgens een opleiding te krijgen om zelf mensen op te leiden. Dit Sewing and Knitting Information Transfer (SKIT) project is eerder succesvol geweest in Kenia, Oeganda en Sierra Leone. In Kenia is het SKIT project begonnen in 2008. Het breidt zich uit als een olievlek. Halverwege dit jaar zal er een nascholings cursus worden gegeven door vrijwilligers van Tools To Work om alle vragen te beantwoorden die bij het werk zijn opgerezen bij
de monteurs. Zij zullen ook vertrouwd gemaakt worden met de nieuwste machines. Voor het SKIT project in Rwanda hebben we naai- en breimachines nodig. Dus onze oproep is: Als uw naai- en breimachine werkeloos bij u staat, geef hem aan Tools To Work en weet dat met uw machine een man of vrouw in Rwanda straks de kost kan verdienen. Tools To Work, Laanzichtweg 101, 4847 SH Teteringen, tel. 076-5810202, www. ToolsToWork.nl. U kunt ook inleveren bij: DPA, De Roterij 17, Burgh Haamstede, tel. 0111-651690.
Beachvolleybaltoernooi STEENBERGEN - Op eerste Pinksterdag 19 mei vindt alweer voor de 22e keer het Beachvolleybal toernooi plaats van SV Diomedon. De Markt in Steenbergen zal weer als vanouds worden omgetoverd tot een uniek sportterrein in beachsferen. Er wordt gespeeld van 12.30 tot 16.30 uur en van 17.00 tot 21.00 uur, door competitiespelers en vooral door recreanten, totaal
maximaal 70 teams. Ook dit jaar wordt het sportevenement weer extra gezellig gemaakt voor jong en oud met prima muziek en een springkussen. De omliggende horeca kan iedereen die dat wil, van een natje en een droogje voorzien. Dus doe mee of kom kijken, dit mag u niet missen! Het inschrijfformulier kunt u downloaden op www.diomedon.nl. Inschrijven vóór 11 mei. Maar wees er snel bij! De middag is zo goed als vol, de avond biedt nog plaats. Tel. info: Anja Huijsmans: 0167-561526. PAGINA 12
Lilian Mungra vóór haar examen.
STEENBERGEN - Op 16 en 17 april heeft Lilian Mungra als eerste vrouwelijke karate ter wereld met succes haar 5e dan (zwarte band met 5 gouden strepen) examen afgelegd. Dit examen is in Vilnius afgenomen door het voltallige Wereld Karate examencommissie. Een prestatie van groot formaat. Lilian, wonend in Hoogerheide zet zich al 40 jaar in voor het Karate, zowel nationaal als internationaal. Een wonderbaarlijke lijst van activiteiten door de jaren heen. Begonnen als 10 jarige was ze van 1979 tot en met 1998 ongeslagen Nederlands
en Open Belgisch kampioen. Na haar vele nationale en international toernooien waar ze altijd bij de top 3 eindigde is ze zich gaan specialiseren als scheidsrechter en geeft nu de opleiding tot scheidsrechter in het Karate. Momenteel is ze, ook als enige vrouw binnen het karate, voorzitster van de Nederlandse Shin-Kyokushinkai Karate Organisatie. Haar betrokkenheid strekt tot ver in Japan, waar ze afgevaardigde is van Nederland binnen het Japanse budo gebeuren. Naast deze ‘hobby’ is Lilian docent Engels en docent Nederlands op de school voor voortgezet onderwijs ‘t Ravelijn in Steenbergen. Een top prestatie van een top vrouw!