NT2 Hulpboekje Nederlandse Grammatica voor Anderstaligen

c

c

c

c

c

Kijk voor meer info op: www.vandorp.net

e

2 ekj T N o pb l hu

Anneke Koorn

NEDERLANDSE GRAMMATICA v oor ande rst alige n

voor anderstaligen

Bu pratik kitapçik'ta dört dilde kisa ve açik en önemli Hollandaca giramer kurallari açiklamasi verilmektedir.

Hollandaca ögrenen yabancilarin basvuru kitabi olarak amaçlanmis olan bu kitapta kisaca açiklanmis olan giramer kurallarini bir kaç örnek cümle takip etmektedir. Ayrica harfi tarif, olumsuzlama ve cümle kurumu gibi önemli kurallarda'da sema halinde açiklama getirilmistir.

NEDERLANDSE GRAMMATICA

Ce livre pratique donne une explication brève et claire des règles grammaticales Néerlandaises les plus importantes. C'est fait en quatre langues: le Néerlandais, l'Anglais, le Français et le Turc. Ce livre veut être un ouvrage de consultation pour les personnes qui parlent une autre langue, donc pour les personnes non néerlandophones qui sont en train d'apprendre la langue Néerlandaise. Après une explication brève de la règle grammaticale, suivent quelques phrases d'exemple. Il y a aussi quelques règles importantes, comme l'usage des articles, de la négation et de la construction de la phrase, qui sont précisées en schéma.

hulpboekje

This practical booklet gives a short and clear explanation of the main Dutch grammatical rules in four languages: Dutch, English, French and Turkish. It is intended as a reference book for non-Dutch speakers who are studying the Dutch language.

After a short explanation of a grammatical rule, examples are shown in a couple of sentences. Also, a number of important rules, such as the use of the article, negation and sentence structure, are made more clear in diagrams.

Anneke Koorn

Dit praktische boekje geeft korte en duidelijk uitleg van de belangrijkste Nederlandse grammaticaregels in vier talen: Nederlands, Engels, Frans en Turks. Het is bedoeld als naslagwerk voor anderstaligen die bezig zijn met het leren van de Nederlandse taal. Na een korte uitleg van een grammaticaregel, volgen enkele voorbeeldzinnen. Ook wordt een aantal belangrijke regels, zoals het gebruik van lidwoorden, ontkenning en zinsvolgorde, in schema's verduidelijkt.

VanDorp Educatief

Anneke Koorn

hu l p b o e k j e

NEDERLANDSE GRAMMATICA voor anderstaligen

VanDorp Educatief

Dit is een uitgave van: Uitgeverij VanDorp Educatief Postbus 42 3956 ZR Leersum

e-mail: info@vandorp.net website: www.vandorp.net Meer NT2 leermiddelen vindt u op: www.vandorp.net

Vertaling: H. van der Kooij (En), I. Ocak-Kilic (Tr), L. Benteim (Fr) ISBN 9789077698013 - NUR 114 © 2006/2017 Anneke Koorn © 2006/2017 Uitgeverij VanDorp Educatief (deze uitgave) Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze uitgave mag worden opgeslagen of vermenigvuldigd op welke wijze dan ook, zonder de uitdrukkelijke schriftelijke toestemming van de uitgever.

INHOUDSOPGAVE

blz.

1

Uitleg belangrijkste grammaticale termen

2

Letter, woord, zin

13

3

3

Zelfstandig naamwoord

15

4

Lidwoord

17

5

Werkwoord

23

6

Werkwoord:vervoeging en tijden

27

7

Persoonlijk voornaamwoord

35

8

Vraagwoord

39

9

Bezittelijk voornaamwoord

41

10

Bijvoeglijk naamwoord

45

11

Telwoord

47

12

Voorzetsel

51

13

Ontkenning

53

14

Meervoud

57

15

Verkleinwoord

63

16

Aanwijzend voornaamwoord

67

17

Betrekkelijk voornaamwoord

71

18

Hoofdzin, bijzin en voegwoord

73

19

Wederkerend voornaamwoord

79

20

Scheidbaar werkwoord

81

21

Werkwoord met ‘te’

85

22

Actief en passief

87

23

Bijwoord

89

24

Trappen van vergelijking

91

25

Het bijwoord ‘er’

93

26

Hulpwerkwoorden van modaliteit

95

27

Volgorde in de zin

99

28

Lijst van onregelmatige werkwoorden

105

Hoofdstuk 1 Uitleg belangrijkste grammaticale termen. Wat is een…

Explanation of the most important grammatical terms. What is...

Explication des plus importants termes grammaticals. Qu’est-ce qu’un / qu’une… Önemli gramer terimlerinin açiklanmasi . Bu nedir...

Letter – de letters van het Nederlandse alfabet zijn: Letter - the letters of the Dutch alphabet are: Lettre - les lettres de l’alphabet Néerlandais sont: Hollanda alfabesindeki harfler sunlardir:

a b c d e f g h i j k l m n o p q r s t u v w x y z

Woord– een woord is een aantal letters dat een betekenis heeft.

Word - a number of letters together with a meaning.

Mot - un mot est quelques lettres qui signifient ensemble quelque chose.

Sözcük - birkaç harfin bir araya gelerek anlam ifade etmesine sözcük denir.

huis, ik, lopen, zijn, lief

Zin – een zin is een aantal woorden dat een betekenis heeft.

Sentence - a number of words together with a meaning.

Phrase - une phrase est un nombre de mots qui signifient ensemble quelque chose.

Cümle - birkaç sözcügün bir araya gelerek anlam ifade etmesine cümle denir.

Ik ga naar school.

Hij eet brood.

Kom je bij mij koffie drinken?

3

Werkwoord (verbum) - een werkwoord is een woord dat aangeeft wat je doet of wat er gebeurt, het geeft een actie aan.

Verb - a word indicating what a person does or what’s happening, it indicates action.

Verbe - un verbe est un mot qui indique ce que tu fais ou ce qui se passe, il indique l’action.

Fiil - ne yapildigini ve ne oldugunu gösteren bir sözcüktür. Fiil hareket ifade eder.

hebben, zijn, lopen, werken, komen, zeggen, regenen

Lidwoord (artikel)– bepaald: de, het / onbepaald: een.

Article – definite: de, het / indefinite: een.

Article – un article défini: de, het / un article indéfini: een.

Türkçede bulunmaz. Hollandacada bir nevi isimlerin ön takisi görevini yapar. Onun için burada lidwoord’a ön taki diyecegiz. - belirgin ön taki: de, het / belirsiz ön taki: een.

De of het horen vast bij een zelfstandig naamwoord: De or het are always with a noun.

De ou het appartiennent à un nom substantif.

De veya het ön takilari her zaman bir isim ile beraberdir.

het huis (altijd het, nooit de), de auto (altijd de, nooit het) Een kan bij alle zelfstandige naamwoorden staan: Een can be used with all nouns.

Een peut être à côté de tous les noms substantifs.

Een, yani “bir” ön takisi tüm isimlerden önce kullanilabilir.

een huis een auto een vriend

Zelfstandig naamwoord (nom) - een ding, een mens of een dier.

Noun - a thing, a person or an animal.

Nom substantif – une chose, un homme ou un animal. Ìsim - cisim, insan veya hayvandir.

4

de tas de man de poes Persoonlijk voornaamwoord (pronom personale) - een woord dat in de plaats staat van een ding, een mens of een dier.

Personal pronoun – is in the place of a thing, a person or an animal.

Pronom personnel – un mot qui remplace une chose, un homme ou un animal.

Kisi zamiri - cisim, insan veya bir hayvanin yerine kullanilabilinen bir sözcüktür.

ik, jij, u, hij, zij, het, wij, jullie, zij Ik ga naar school.

Zie je die hond? Hij is van mij.

Dit is mijn huis. Het is niet groot.

Vraagwoord (interrogativa) - een woord waar je een vraagzin mee maakt. Het staat meestal aan het begin van een zin.

Interrogative word - a word to form an interrogative sentence. Usually the first word of this sentence.

Pronom interrogatif - un mot avec lequel on fait une phrase interrogative. Ce mot se trouve en général au début de la phrase.

Soru zamiri - soru cümlesi yapilabilen sözcüktür. Genelde cümlenin basinda bulunur.

Waar woon je?

Hoeveel kinderen heb je?

Wanneer komt hij thuis?

Bezittelijk voornaamwoord (pronomen possesivum) - een woord dat een bezit aangeeft.

Possessive pronoun – a word that indicates possession.

Pronom possessif - un mot qui indique une possession.

Iyelik zamiri - sahiplenmeyi anlatan sözcüktür.

mijn, jouw, uw, zijn, haar, ons/onze, jullie, hun mijn huis, onze zoon, zijn werk

5

Bijvoeglijk naamwoord (adjectief) - een woord dat iets vertelt over een zelfstandig naamwoord.

Adjective - a word which says something about a noun.

Adjectif qualificatif - un mot qui raconte quelque chose sur le nom substantif.

Sifat - Isim hakkinda birseyler anlatan sözcüktür.

een mooi huis een grote vrouw een dure auto

Telwoord (numerale) - een woord dat een aantal aangeeft.

Nummeral – indicates a number.

Nombre – un mot qui indique un nombre, une quantité.

Sayi sözcügü - miktarlari bildiren sözcüktür.

Één, twee, drie, vier….

Honderd, duizend, miljoen….

Voorzetsel (prepositie) - een klein woord dat plaats, richting of tijd aangeeft.

Preposition - a small word indicating place, direction or time.

Préposition - un petit mot qui indique la place, la direction ou le temps.

Edat - yer, yön ve zaman ifade eden küçük bir sözcüktür.

op de fiets naar huis na het werk

Ontkenning (negatie) - maken we met niet of geen, nooit, noch, niemand, nergens of on-.

Negation - a negative sentence is formed with niet or geen, nooit, noch, niemand, nergens or o n-.

6

Négation - on fait une négation avec niet ou geen, nooit, noch, niemand, nergens ou on-.

Olumsuzluk eki - niet veya geen, nooit, noch, niemand, nergens veya o n- ile ifade edilir.

Ik heb geen auto.

Hij wil niet naar school.

De hond was ongevaarlijk.

Meervoud (pluralis) - het meervoud van een zelfstandig naamwoord wordt met een uitgang aangegeven: -en, -s, of -‘s.

Plural - -en, -s, or –‘s is used when making the plural of a noun.

Pluriel - pour former le pluriel d’un nom substantif, on ajoute la terminaison -en, -s ou -‘s. Çogullar - isimlerin çogul halleridir. -en, -s veya ‘s ekleri ile ifade edilir.

de deuren de tafels de auto’s

Verkleinwoord (diminutief - een zelfstandig naamwoord met een uitgang, meestal gebruikt voor het uitdrukken van iets kleins, iets liefs, of iets positief.

Je maakt een verkleinwoord door je, tje, etje, pje of nkje achter het zelfstandig naamwoord te zetten.

Diminutive - a noun ending in je, tje, etje, pje, or nkje. It is often used to express something small or something sweet or something positive.

Diminutif - c’est un nom substantif auquel on ajoute la terminaison je, tje, etje, pje ou nkje pour exprimer que quelque chose est petite ou chouette.

Küçültmeler – isim ve bir ekten olusur, genelde ufak birsey, sirin, olumlu anlaminda kullanilir. Küçültmeleri ismin arkasina -je, -tje, -etje, -pje veya -nkje ekleri takilarak yapilir.

het muisje het raampje het bonnetje

7

Aanwijzend voornaamwoord (pronomen demonstrativum) - een aanwijzend voornaamwoord wijst nadrukkelijk iets aan met: dit, dat, deze, die.

The demonstrative pronoun – clearly indicates something by using : dit, dat, deze, die.

Pronom démonstratif – on indique d’une façon explicite quelque chose avec les pronoms démonstrati fs dit, dat, deze, die.

Isaret zamiri: isaret zamiri bir seyi vurgulayarak isaret eder. Bunlar : dit, dat, deze ve , die ‘den olusur.

Dit boek wel, dat boek niet.

Deze is veel groter.

Betrekkelijk voornaamwoord (pronomen relativum)- een woord dat verwijst naar iets wat eerder genoemd is, een persoon of een ding.

Relative Pronoun - refers to something which is mentioned earlier in the sentence, a person or an object.

Pronom relatif - un mot qui se réfère à une personne ou une chose nommée plus tôt.

Ilgi Zamir - daha önce bahsedilmis birsey, insan veya bir cisimden bahseden sözcüktür.

De man die daar loopt, is mijn vader.

Het boek dat ik gekocht heb, is heel interessant.

Hoofdzin: In een hoofdzin staan onderwerp en persoonsvorm altijd bij elkaar.

Ze kunnen niet gescheiden worden. In een hoofdzin met normale woordvolgorde staat de persoonsvorm direct achter het onderwerp.

Main clause – in a main clause subject ad finite form are always together. They cannot be separated. In a main clause with a regular word order the fini te form is put directly after the subject.

Proposition principale – sujet et verbe conjugué se trouvent toujours l’un à côté de l’autre dans une proposition principale.

8

Ana cümle : ana cümlede konu veya özne her zaman bir aradadir. Bunlar birbirlerinden ayrilamazlar. Cümle düzeni normal olan bir ana cümlede yüklem, özneden hemen sonra gelir.

Ik ga morgen op vakantie.

Wij proberen ons werk te doen.

Bijzin: In een bijzin staan het onderwerp en de persoonsvorm uit elkaar. Vaak is een bijzin het tweede gedeelte van een zin.

Subordinate clause - in a subordinate clause subject and finite form are separate.

Often a subordinate clause is the second part of a sentence.

Proposition subordonnée.- le sujet et le verbe conjugué sont séparés. La proposition subordonnée est souvent la deuxième partie de la phrase.

Yan cümle - Yan cümlede yüklem ve özne birbirlerinden ayridir. Yan cümle genelde cümlenin 2. bölümüdür.

Ik blijf thuis omdat ik ziek ben.

Zij eten altijd terwijl ze naar de televisie kijken.

Trappen van vergelijking - om dingen of mensen met elkaar te vergelijken.

Degrees of comparison - to compare things or people.

Degrés de comparaison - pour comparer des choses ou des personnes. Üstünlük dereceleri - insanlari veya cisimleri birbirleri ile kiyaslayabilmek içindir.

leuk duur

vergrotende trap:

leuker duurder

overtreffende trap:

het leukst het duurst

Ik ben even oud als mijn vriend.

Mijn vader is ouder dan mijn moeder.

Mijn opa is het oudst.

Wederkerend werkwoord (verbum reflexivum)- een werkwoord + zich.

Reflexive pronoun - a verb + zich 9

Verbe pronominal - un verbe + zich Geri dönüsümlü fiiller - fiil+zich

zich zich zich zich

wassen herinneren omkleden verheugen

Ik was me.

Wij herinneren ons die leraar goed.

Het kind kleedt zich om.

Ik verheug me op een leuke dag.

Scheidbaar werkwoord – een werkwoord dat uit twee delen bestaat die soms los van elkaar, soms aan elkaar in de zin kunnen staan.

Separable verb - consists of two parts which occur separated or sometimes not separately in a sentence.

Verbe séparable - un verbe en deux parties qui sont parfois séparées et par fois en un mot dans la phrase.

Ayrilabilen fiiller - cümlede bazen birbirlerinden ayri, bazen de birbirlerine bagli iki bölümden olusan fiillerdir.

Uitnodigen

Ik nodig je uit voor het feest.

Ik heb je gisteren uitgenodigd.

Voorstellen

Hij stelt zich voor aan mijn vriend.

Wil jij je even voorstellen?

Opeten

Ik eet alles lekker op.

Hij zegt dat hij alles opeet.

Aankomen

Hij komt om 3 uur met de trein aan.

Hoe laat zal hij aankomen?

Werkwoord met te- wordt meestal gebruikt in combinatie met een infinitief van een ander werkwoord. Om+ te+ infinitief geeft een reden aan.

Verb with te - is usually used in combination with an infinitive of a different verb.

Om + te + infinitive indicates reason.

Verbe avec te – employé généralement en combinaison avec un infinitif d’un autre verbe.

Om + te + infinitif indique une raison.

10

Te - ile beraber kullanilan fiiller- bir baska fiilin eylemi ile beraber kullanilir. Om + te + infinitief bir sebep bildirir.

Hij zit in de stoel te slapen We gaan naar huis om te koken

Er - bijwoord als verwijzing naar een plaats, met een telwoord, als voorlopig onderwerp, onderwerp en met een voorzetsel.

Er - adverb - as a referral to place, with a numeral provisional subject and with a preposition.

Adverbe er - comme référence à une place par exemple.

Er - zarfi ,bir sayi sözcügü ile, geçici özne gibi , özne ve edatla yer birdirir.

Ik ga er niet heen.

Ik heb er vier.

Er is een leuke film op t.v.

Er wordt hard gelachen.

We hebben erover gepraat.

Werkwoord van modaliteit- kan een extra betekenis geven aan de zin. Vaak staat het met een infinitief van een ander werkwoord in de zin.

Modal verbs - can addd extra meaning to the sentence. Often they are together with an infinitive or an other verb in the sentence.

Verbe de modalité - peut donner une signification supplémentaire à la phrase. Se trouve parfois avec un infinitif d’un autre verbe dans la phrase.

Kiplik fiilleri - cümleye ekstra bir anlam verebilir. Çogu zaman cümlede bir baska mastar ile beraberdir.

willen, kunnen, moeten, mogen Ik wil een boterham eten.

Hij kan goed fietsen.

Wij moeten snel zijn.

De kinderen mogen een snoepje.

11