Jaarverslag vrijwillige uilenbescherming in Noord-Brabant 2020

2020 Vrijwillige uilenbescherming

in Noord-Brabant

JA A RVE R S L AG

Alle foto’s in dit jaarverslag zijn gemaakt door fotografen die werken volgens de gedragscode natuurfotografie óf door ervaren uilenbeschermers die de uilen niet onnodig verstoren. Het maken van foto’s van gastgevers met jonge uiltjes wordt alleen gecombineerd met nestkastcontroles of ringactiviteiten door ervaren uilenbeschermers. Zij beschikken over voldoende deskundigheid om de afweging te maken tussen mogelijke verstoring en het betrekken van jeugd of volwassenen bij het beschermingswerk. De bescherming van uilen en de continuïteit van dit werk staan hierbij altijd centraal.

Colofon Samenstelling en eindredactie:

Coördinatiepunt Landschapsbeheer Tekst:

J. Sloothaak, L. de Haas, F. Oost Foto’s:

M. Renes, J. Sloothaak, D. Maas, L. Daanen, R. Copal, M. Sloendregt, M. Riemslag, L. van Soest, E. van Asten, S. van Maren, R. van de Akker, H. Timmers, C. Camping, J. van de Kerkhof, A. Staals, C. Goldschmidt, M. Verhoeven Vormgeving:

studio x-hoogte, Tilburg Linda van Eijndhoven Drukwerk:

Q-Promotions, Tilburg Uitgave:

Haaren, april 2021 Brabants Landschap Coördinatiepunt Landschapsbeheer Postbus 80, 5076 ZH Haaren Algemeen: 0411-62 27 75 Coördinatiepunt: 0411-66 40 10 info@brabantslandschap.nl www.brabantslandschap.nl

Deze uitgave is mede mogelijk gemaakt door een financiële bijdrage van de provincie Noord-Brabant en de Nationale Postcode Loterij.

Voorwoord 2020 was een bijzonder jaar: De derde kurkdroge zomer op een rij maar ook het jaar van de Coronacrisis. de uilen trokken zich van de Covid niet zoveel aan, maar voor de beschermers bracht het veel beperkingen met zich mee: geen Jaaravond, en dat al voor de tweede keer, geen fysieke cursusavonden en alleen of met z’n tweeën op pad.

Toch is het gelukt het beschermings- en monitoringswerk met veel creativiteit door te zetten. Dan maar van een afstand observeren of in klein gezelschap op pad. Sommigen beschermers deden het zelfs in familieverband. Dat mocht wel en was zeer instructief en motiverend voor de jeugd. En natuurlijk gebruik maken van de digitale mogelijkheden: videofilmpjes, sociale media, een online kennisquiz èn voor het eerst alle gegevens aangeleverd via de nieuwe Uilenmonitor. In dit verslag vindt u een interessante bijdrage over de totstandkoming van deze monitor.

En weer een groei van het aantal vrijwilligers: van 350 in 2017 tot 493 nu!

Maar hoe ging het met de uilen in dit kurkdroge jaar. Natuurlijk hadden zij er last van. Er was minder bodemen insectenleven en in het begin van het broedseizoen stokte de aanvoer van muizen in de nestkasten. Weinig muizen betekent in de regel een lage jongenoverleving. Bij de kerkuilen was dit duidelijk te merken, hoewel het minder dramatisch was dan bijvoorbeeld bij de weide- en akkervogels. Ook de ransuilen kregen een tik.

Maar bij de steenuilen viel het mee. Het aantal broedgevallen steeg zelfs.

Terugkijkend op het jaar 2020 ontstaat het beeld van een vitaal en creatief vrijwilligersnetwerk, dat er nog een schepje bovenop doet juist in een jaar dat het lastig was.

Mooi dat dit werk zo’n zichtbaar resultaat heeft voor de uilen, cultuurvolgers die het juist van de menselijke omgeving moeten hebben. Daarmee is uilenbescherming natuurbescherming avant la lettre: het heeft zichtbaar effect en motiveert je om oog voor de natuur te krijgen in je eigen leefomgeving.

Vrijwillige uilenbescherming Jan Baan Directeur Brabants Landschap

in Noord-Brabant

2020

Inhoud Voorwoord

1

1 Uilenbeschermers

4

2 De Uilenmonitor

8

3 Ondersteuning in coronatijd

10

4 Omstandigheden seizoen

13

Gastgevers aan het woord 14 Boodschap van vrijwilligers 16 5 Biotoopverbetering

18

6 De steenuil

21

Een verrassing in de kast

26

Eenzame cowboy of -girl 27

7 De kerkuil

28

Bijzonderheden uit het veld

31

Krakers 32 8 De ransuil

36

Bijlagen 39

natuur dichtbij huis

Brabants Landschap Coördinatiepunt Landschapsbeheer

Vrijwillige uilenbescherming

Uilenbescherming

in Noord-Brabant

2020

2020

AANTAL WERKGROEPEN | 83 AANTAL VRIJWILLIGERS | 493

AANTAL BROEDGEVALLEN

AANTAL WERKUREN VRIJWILLIGERS | 5.632

KERKUIL | 440 STEENUIL | 1.401 RANSUIL | 18

AANTAL GASTGEVERS | 5.103

AANTAL UITGEVLOGEN UILEN KERKUIL | 644 STEENUIL | 3.507

AANTAL NESTKASTEN KERKUIL | 2.080 STEENUIL | 4.080

5 5

1 Uilenbeschermers Cultuurvolgers De steenuil, de kerkuil en in mindere mate ook de ransuil zijn voor hun voortbestaan van ons afhankelijk. Tenminste, als je het vanuit Nederlands perspectief bekijkt. De kerkuil broedt namelijk volledig in holtes en nissen van gebouwen.

Uitzonderingen zijn broedsels op strobalen achterin een veldschuur of broedgevallen in holtes van bruggen. Kerkuilen vinden hun voedsel voornamelijk langs randen in het agrarisch cultuurlandschap. Een landschap dat door ons door de eeuwen heen is gecreëerd. De steenuil zoekt ook de mensen op. Hoewel deze soort sporadisch ook in konijnenholen broedt, legt de steenuil toch het liefst eieren onder de golfplaten, in een holle fruitboom of natuurlijk in een geplaatste nestkast. Niet voor niets worden de steenuilen daarom, samen met de kerkuilen, ingedeeld in de categorie ‘erfvogels’ en worden ze gezien als ‘cultuurvolgers’.

Aantal vrijwilligers en gastgevers gestegen Mensen hebben door hun dagelijks werk dus onbewust het leefgebied gecreëerd voor erfvogels. De vestiging van uilen op het erf was een welkome bijkomstigheid omdat uilen natuurlijk de muizen bestrijden. Vroeger was de aanwezigheid van uilen op en rondom het erf een gegeven. Helaas is het aantal uilen sinds de vorige eeuw door diverse redenen sterk achteruit gelopen. Tegenwoordig vindt daarom bewust bescherming plaats. Vele vrijwilligers en gastgevers zorgen voor een geschikt leefgebied voor de uil met voldoende broedgelegenheid. We mogen met trots melden dat het aantal uilenbeschermers nog altijd toeneemt. In 2020 waren 493 vrijwilligers actief met de bescherming van uilen. In 2017 waren er dat nog 353. In de regio West-Brabant zijn 129 vrijwilligers actief, in Midden-Brabant 210 en bij de werkgroepen in Oost-Brabant 154. Met 83 werkgroepen betekent dat gemiddeld 6 uilenbeschermers per groep. Uilenbeschermers zijn overwegend man en de gemiddelde leeftijd is 59 jaar. Slechts 12% van de vrijwilligers is vrouw. Net als het aantal beschermers is ook het aantal erfeigenaren dat een nestkast op hun erf heeft hangen (de gastgevers) gegroeid.

In 2020 boden 5.103 gastgevers onderdak aan uilen. Een jaar eerder waren dat er 4.975.

Figuur 1 ˘ H et aantal gastgevers en vrijwilligers door de jaren heen.

4000

2000

Gastgevers Vrijwilligers

1000 800 600 400 2017

6

2018

2019

2020

Vrijwillige uilenbescherming in Noord-Brabant

2020

Lonneke van Soest, UILENWERKGROEP SON EN BREUGEL

“Ik merk dat er op boerenbedrijven toch nog een rolverdeling is ...”

“Als enige vrouw in de werkgroep moest ik me in het begin toch een beetje bewijzen. Daarom ben ik blij dat ik op de jaaravonden steeds meer vrouwen zie. Dat geeft aan dat er langzaamaan iets verandert. Ladders worden door veel vrouwen toch spannend gevonden. Ook is er wel wat onzekerheid over de kracht die nodig is om zo’n kast omhoog te takelen. Maar wij kunnen weer andere dingen regelen, zoals publiciteit en contact met de gastgevers. Ik deel ook graag dingen met anderen en werk het liefst samen.

Mannen zijn soms juist niet zo’n teamspeler. Samen kunnen we onze sterke en zwakke kanten balanceren en benutten.

Je komt als vrijwilliger soms op de mooiste plekken, dat is echt een voorrecht. Deze winter stond ik tot kniehoog in de sneeuw met m’n collega Erwin de steenuilenkast vrij te maken van sneeuw. Het was prachtig in zo’n wit en stil landschap. Dat is dan extra leuk om dat moment te beleven met elkaar. Ik merk dat er bij de uilenbescherming net als op boerenbedrijven toch nog een rolverdeling is. De man doet het fysieke werk op het land en is vooral buiten bezig en vrouwen doen wat meer in en rond het huis.

Ook ik moest me wel bewijzen hoor, toen ik begon als vrijwilliger. Maar ik steek graag m’n handen uit de mouwen, dus dat is gelukt!”

Lintjes voor vrijwilligers Een mooi moment in 2020 was de uitreiking van koninklijke onderscheidingen voor vier uilenbeschermers. Brabants Landschap heeft deze onderscheidingen uiteraard met plezier ondersteund.

Gerard van der Kaa (70) uit Oisterwijk werd geridderd voor zijn werk als coördinator en penningmeester van het Kerk­ uilenoverleg Noord-Brabant en als mede-oprichter van de Vogelwerkgroep Midden-Brabant. Gerard hield vele jaren alle gegevens bij van de Brabantse kerkuilenbescherming. In 2010 ontving Gerard voor zijn tomeloze inzet voor de kerkuil en andere vogels in Brabant al de erepenning van Brabants Landschap. Bij zijn benoeming tot Ridder in de Orde van

˚ Lonneke van Soest met een steenuiltje.

Oranje-Nassau was de verrassing nog groter. “Ik vind het leuk om me in te zetten voor anderen en de natuur. Zo lang het nog gaat, wil ik doorgaan met wat ik doe!”, aldus Gerard.

De tweede gelauwerde was Noud Janssen (73) uit Vessem.

Hij kreeg de onderscheiding onder andere voor zijn vrijwilligerswerk als coördinator van de Steenuilenwerkgroep WNL Oost-, West- en Middelbeers. “Ik hoop dat ik tot mijn eind nog wat kan bijdragen aan de maatschappij, dus voorlopig ga ik lekker door met al het vrijwilligerswerk. Ik zou bijvoorbeeld graag nog mee willen maken dat een groot deel van de landbouw beter in evenwicht komt met de natuur. De kringlooplandbouw zou de standaard moeten worden. Dat is beter voor de vogels en uiteindelijk ook voor de boer zelf.”

7

¯ V an linksboven naar rechtsonder: 1. Gerard van der Kaa, 2. Onderscheiding in de ridderorde, 3. Piet Peijs met zijn vrouw, 4. Gerard met de burgermeester en zijn vrouw, 5. Noud Janssen met de burgermeester, 6. Noud Janssen, 7. Maaike Riemslag.

8

Vrijwillige uilenbescherming in Noord-Brabant

2020

Dennis Maas, REGIOCOÖRDINATOR STEENUIL WEST-BRABANT

“Het is fijn om te horen hoe het in andere regio’s gaat ...”

“Ik kom altijd graag naar de bijeenkomsten van de Overleggroep. Het was wel veel leuker in eerdere jaren toen we elkaar ook in het echt zagen.

De wat informele uitwisseling van ervaringen mis je nu toch. Het persoonlijke contact maakt het juist zo leuk met collega’s. Tijdens deze bijeenkomsten is het altijd fijn om te horen hoe het in de andere regio’s met het beschermingswerk gaat. Ik leer ook veel van de andere regiocoördinatoren, die al veel langer meedraaien dan ik. Als we ergens een besluit over moeten nemen, gaat dat heel democratisch. Daardoor krijg ik ook wel eens niet m’n zin, maar dat hoort erbij.”

Ook Maaike Riemslag (67), coördinator van de Uilenwerkgroep Gilze ontving een lintje van de burgemeester. Deels vanwege haar werk voor de uilen, maar zeker ook voor haar tomeloze inzet voor weidevogels en andere natuurherstelprojecten. Maaike vond de erkenning leuk, maar het gaat haar helemaal niet om het lintje: “Het is voor mij veel belangrijker wat ik bereik met m’n werk. Het liefste zou ik het lintje in 50 stukken knippen zodat ik het kan verdelen onder iedereen die me altijd helpt.”

Een vierde onderscheiding ging naar Piet Peijs (58) uit Reusel. In 2016 startte hij samen met collega’s de uilenwerkgroep Reusel-De Mierden op. Twintig jaar eerder was Piet ook al mede verantwoordelijk voor de oprichting van de weidevogelgroep in de gemeente. Deze is inmiddels uitgegroeid tot een volwassen natuurvereniging. Piet is nog dagelijk actief binnen ‘zijn club’. Hij combineert zijn vrijwilligerswerk met een fulltime baan. “Ik vind het jammer dat ik nog zo lang moet werken, want het liefst zou ik me meer inzetten voor de natuur.”

˚ D ennis Maas, hier gefotografeerd tijdens veldwerk in een beek.

Overleggroep Uilenbescherming Om een vinger aan de pols te houden bij alle werkgroepen, maar ook om sturing te geven aan het beschermingswerk, is de provinciale Overleggroep Uilenbescherming in 2020 twee keer samengekomen. Dit gebeurde dit keer in tegenstelling tot andere jaren virtueel. In de provinciale Overleggroep zijn alle zes de regiocoördinatoren vertegenwoordigd.

Voor iedere regio is namelijk één coördinator voor de steenuilen en één coördinator voor de kerkuilen aangesteld. Zij onderhouden rechtstreeks contact met de werkgroepen. In de Overleggroep zitten verder een aantal medewerkers van Brabants Landschap. In het overleg worden gebruikelijke thema’s zoals de ‘Uilenmonitor’ (zie volgend hoofdstuk), de broedresultaten, de organisatie van de jaaravond en de richtlijnen voor veilig werken besproken. In 2020 is een nieuwe lijn vastgesteld voor de waardering van uilenbeschermers. Er zijn criteria opgesteld op basis waarvan vrijwilligers kunnen worden voorgedragen voor ‘Uilenbeschermer van het Jaar’ en er is een kleine attentie bedacht voor vrijwilligers die al vele jaren beschermingswerk doen.

9

2 De Uilenmonitor Het hart van veel vrijwilligers ligt echt bij het praktische beschermingswerk. Vrijwilligers gaan graag aan de slag met biotoopverbetering en de ladder op om kasten te controleren. Het bijhouden van gegevens over gastgevers, broedlocaties, controles en andere zaken is bij veel uilenbeschermers echter minder populair. Toch is dit erg belangrijk om een vinger aan de pols te houden van het beschermingswerk.

Jarenlang is met eigen lijstjes, Excel-bestanden en geprinte overzichten gewerkt, maar dit werd vanwege de toename van het aantal uilen en hun beschermers een steeds grotere klus.

Daarom is in 2015 binnen de provinciale Overleggroep Uilenbescherming gesproken over een geautomatiseerd informatiesysteem met een online invoerportaal. Uitgangspunt was een maximale ontzorging van alle gebruikers bij het onvermijdelijke bureauwerk: allereerst de uilenbeschermers, maar ook de medewerkers van Brabants Landschap.

Na vele testen en aanpassingen was in 2018 de eerste versie van de Uilenmonitor gereed. In 2019 zijn alle werkgroepen via cursussen en via een handleiding voor het eerst geïnformeerd over de manier waarop ze het systeem konden

gebruiken. De Uilenmonitor was daarmee een feit. Sindsdien wordt jaarlijks een oproep met bijbehorende uitleg verstuurd om verzamelde gegevens in te voeren in de Uilenmonitor. In 2020 was het voor het eerst dat alle werkgroepen hun gegevens volledig via dit nieuwe systeem hebben aangeleverd. Dat is een hele mooie mijlpaal.

De groepen hebben nu een professioneel systeem, waarmee ze op ieder gewenst moment hun eigen gegevens kunnen beheren. De Uilenmonitor beschikt over vele selectie- en uitvoermogelijkheden, waarmee op lokaal, regionaal en provinciaal niveau inzicht kan worden verkregen in de stand van zaken en ontwikkeling van de uilenbescherming. Nog altijd worden er aan de hand van ervaringen en wensen van gebruikers verbeteringen doorgevoerd. Op die manier voldoet de Uilenmonitor steeds beter aan ieders behoefte.

De Uilenmonitor is ontwikkeld onder regie van het Coördinatiepunt Landschapsbeheer en is financieel mogelijk gemaakt door de Provincie Noord-Brabant, de Nationale Postcodeloterij en Brabants Landschap.

Marco Renes, COÖRDINATOR UWG BEST EN VELDMEDEWERKER BRABANTS LANDSCHAP

“Het was voor mij duidelijk dat er iets moest veranderen ...”

“Omdat ik naast veldmedewerker zelf ook coördinator van een uilenwerkgroep ben, merkte ik soms dat er foutjes in het jaarverslag slopen. Dat kwam natuurlijk omdat er een heel stuk handwerk zat in de verwerking van aangeleverde gegevens. Bovendien hadden we binnen ons ‘uilennetwerk’ helemaal geen overzicht van het aantal actieve vrijwilligers. Het was voor mij dus duidelijk dat er iets moest veranderen. Maar ja, wij zijn op dat gebied geen specialisten en zo’n systeem kan qua kosten al snel in de papieren lopen. Gelukkig zat Henk Cleutjens als regiocoördinator voor Oost-Brabant in de Overleggroep. Henk heeft vanuit z’n werk ontzettend veel ervaring met de ontwikkeling van database-systemen. Bovendien is hij uilenbeschermer van het eerste uur. Zonder hem was de Uilenmonitor er nooit gekomen.”

10

˚ M arco Renes tijdens een kastcontrole.

De oranje banden zijn van de valbeveiliging die gedragen wordt bij het controleren van nestkasten.

Vrijwillige uilenbescherming in Noord-Brabant

2020

Henk Cleutjens, REGIOCOÖRDINATOR KERKUIL OOST-BRABANT

“Het is simpel om het moeilijk te maken en het is juist moeilijk om het simpel te houden.”

“Zo’n 40 jaar geleden ben ik begonnen met de kerkuilenbescherming.

Ooit zat ik samen met Gerard van der Kaa (kerkuilenbeschermer van het eerste uur) op zijn zolder om de stapels papieren formulieren tot een jaarverslag te verwerken. Dat verslag werd toen nog vermenigvuldigd met de ‘stencilmachine’ van een school. Iedere werkgroep moest vijf gulden betalen om één exemplaar mee te krijgen.

Toen dachten we al: Dit moet toch anders kunnen. In de Overleggroep hebben we in 2015 besloten om de stap te zetten naar een online invoersysteem. Ik merkte al snel dat de mensen van Brabants Landschap échte doeners zijn. Die willen vaak het liefste gewoon meteen aan de slag. Ik heb in mijn werk als Business Analyst juist geleerd én ervaren dat je eerst ruim de tijd moet nemen voor de hele opzet van zo’n systeem. Het is te vergelijken met de bouw van een huis: eerst ga je de wensen van de gebruikers goed op een rij zetten, daarna volgt een schetsontwerp, dat − weer na veel overleg met de gebruikers en na de nodige aanpassingen − leidt tot gedetailleerde bouwtekeningen. Pas daarna ga je naar de aannemer en start de bouw.

Een andere uitdaging was het verschil in type gebruikers. Het is te vergelijken met een groep wielrenners. Er is een kopgroep (vaak jonge vrijwilligers, gewend aan laptops en smartphones), verder een peloton en dan nog een derde groep die vóór de bezemwagen rijdt.

Sommigen willen allerlei ‘toeters en bellen’ en sommigen alleen een heel simpele opzet.

Een andere gebruiker is Brabants Landschap zelf, waarvoor de analyse en monitoring van het uilenbeschermingswerk en de resultaten daarvan zo overzichtelijk mogelijk moet zijn. Dat vraagt om speciale functies. We willen dat iedereen tevreden is: we willen de boel bij elkaar houden en iedereen moet over de eindstreep komen.

Dat verschil in aanpak was in het begin soms wel lastig. Maar het is natuurlijk geweldig dat Brabants Landschap het nieuwe systeem graag wilde én financieel ondersteunde. De eerste jaren heb ik samen met Marco Renes en Janneke Scholten van Brabants Landschap de opzet van het systeem ontwikkeld. Daarna zijn we al snel gaan praten met automatiseerder Serge Evers van Zeno Software. We waren een mooi team.

Er is nog een aantal mooie ideeën voor verbetering van de Uilenmonitor. Ook is er bij groepen behoefte aan wat bijscholing. Ik help daar samen met Brabants Landschap graag weer aan mee. Ik vind het hartstikke leuk om mijn werkervaring nu in te kunnen zetten voor het goede doel, de uilenbescherming. Hopelijk ontlasten we de vrijwilligers met de Uilenmonitor, zodat ze zich nóg beter kunnen bezighouden met het werk waar het écht om gaat: het veldwerk.”

11

3 Ondersteuning in coronatijd Geen ontmoetingen Het jaar 2020 was een lastig jaar om vrijwilligers goed te ondersteunen. Toen in maart de eerste coronabeperkingen werden opgelegd, was het voor iedereen zoeken naar nieuwe manieren om ervaringen te delen en de meest belangrijke werkzaamheden door te laten lopen. De jaaravond die normaliter eind april de aftrap van het seizoen inluidt, moest helaas worden geannuleerd. Bijeenkomsten met groepen waren niet toegestaan. Hierdoor was ook de coördinatorendag in juni van de baan. Erg spijtig, omdat dit toch dé jaarlijkse gelegenheid is waarop de coördinatoren van de werkgroepen elkaar ontmoeten. Het aantal vrijwilligers dat gewend was om online te vergaderen of andere gelegenheden digitaal bij te wonen was op één hand te tellen. Dit maakte videobellen in het eerste halfjaar onmogelijk.

Vanuit Brabants Landschap is voorafgaand aan het uilen­ seizoen naar alle werkgroepen een brief gestuurd met richtlijnen over hoe het uilenwerk met inachtneming van de coronaregels wél doorgang kon vinden. Dit was niet vanzelfsprekend omdat veel andere natuurorganisaties hun vrijwilligers oplegden om het werk volledig stil te leggen. Maar in

de buitenlucht, op voldoende afstand en in twee- of drie­ tallen bleek er voor vrijwilligers voldoende ruimte om nestkasten te plaatsen en controles uit te voeren. Veel groepen gaven gehoor aan de oproep om het werk niet te staken.

Anderen besloten thuis te blijven. Voor ieders keuze is alle begrip.

Digitaal en met de pen Met het wegvallen van de jaaravond verviel ook het moment om de resultaten te presenteren en de jaarverslagen uit te reiken. Daarom is een videoboodschap opgenomen met Jan Baan, directeur Brabants Landschap aan het woord: “Hoewel het nu heel beperkt mogelijk is om kastcontroles uit te voeren, is het goed om te weten dat als die kasten er zijn de uilen zich zelf toch wel redden.

En dat is dankzij jullie werk.” Om toch een persoonlijke boodschap achter te laten bij de vrijwilligers en de gastgevers zijn nieuwe ansichtkaarten verspreid onder de groepen. Vogelwerkgroep De Kempen schreef op hun kaarten voor de gastgevers de volgende boodschap: “Als uilenwerkgroep zijn we jullie erg dankbaar voor de goede samenwerking en gastvrijheid. Zonder deze support zou het onmogelijk zijn om de populatie uilen op peil te houden.

Bedankt namens de uilen!”

˙ De uilen-ansichtkaarten worden beschreven en ver­zonden als bedankje naar vrijwilligers en gastgevers.

12

Vrijwillige uilenbescherming in Noord-Brabant

˙ G erben Helmes en Mark Sloendregt tonen wat er zoal mee gaat op een controleronde van uilenkasten.

In juli verscheen een video van veldmedewerker Marco Renes. In het kader van het 40-jarig bestaan van het Coördinatiepunt Landschapsbeheer vertelde Marco over zijn werk, zijn trots en de toekomst. Uiteraard komt hierbij het ‘Uilennetwerk’ uitgebreid aan bod. De video is terug te kijken op www.youtube.nl (zoekterm: Marco Renes).

Een maand later werd via het programma Kahoot een online kennisquiz gehouden over de steenuil. Ruim 100 mensen deden mee met de quiz. De winnaar had 17 van de 20 vragen goed en ontving een toepasselijk bierpakket met onder andere het bekende Steenuilke en de bieren van brouwerij Bird Brewery en Het Uiltje.

Vervolgens is in oktober een nieuwe aflevering van NatuurStreken uitgebracht, een programma van Jochem Sloothaak en Joost van den Berg over de natuur. Deze aflevering ging over de muizenruiter en het belang van akkerranden. In het kader van het project ErvenPlus worden op veel erven muizenruiters geplaatst. Een muizenruiter is in feite een hooiruiter van vroeger, maar dan met een nieuwe functie. De ruiter heeft nu als doel om muizen aan te trekken als voedselbron voor uilen. In de video is te zien waarom en hoe een

2020

˙ Mark van Roosmalen keurt de valsets.

ruiter wordt opgebouwd. Het filmpje is inmiddels ongeveer 1.700 keer bekeken. De aflevering is te zien op www.youtube.nl met de zoekterm ‘NatuurStreken’.

Cursus en materialen Begin 2020 zijn drie fysieke workshops georganiseerd over webcams en uilen. In januari in Haaren en Wintelre en begin maart in Zundert. De cursusleiding was in handen van Jan Bogaerts van Vogelwerkgroep De Kempen. Tijdens deze workshops hebben vrijwilligers uitleg gekregen over de keuzes in camera’s en hoe je een camera in een kast moet installeren. De presentatie van de avond en beelden van de inmiddels geïnstalleerde webcams zijn hier terug te vinden: www.nestkastnu.nl/lezing-nestkast-cameras.

De cursus ‘Veilig werken op hoogte’ die eind maart gepland stond, is geannuleerd. De keuring van ruim 100 sets klimmaterialen is wel uitgevoerd. Aan de gekeurde sets was te zien dat de materialen steeds meer gebruikt worden door vrijwilligers. Verder zijn door veldmedewerkers van Brabants Landschap op 15 locaties vaste ankerpunten aangebracht bij kerkuilenkasten die slecht toegankelijk zijn. Ook hier kunnen de

13

˚ Een ankerpunt waar een vrijwilliger zich tijdens het werk aan kan zekeren.

kastcontroles nu veilig worden uitgevoerd. De plaatsing van nestkasten is in 2020 wel volledig doorgegaan. Aan de ene kant bleek er meer behoefte aan kasten te zijn omdat er meer actieve vrijwilligers zijn, en aan de andere kant ook omdat de eerste steenuilenkasten (geplaatst vanaf 2003) inmiddels aan vervanging toe zijn.

Daarnaast zijn in september en in december drie avonden georganiseerd waarop vrijwilligers online vragen konden stellen over de verwerking van gegevens in de Uilenmonitor.

De gestelde vragen werden tijdens deze avonden direct beantwoord.

Figuur 2 ˘ E en overzicht van het aantal uitgevlogen jongen dat het paartje ‘kantooruilen’ vanaf 2016 jaarlijks groot bracht.

jaar

14

uitgevlogen jongen

2020

5

2019

6

2018

6

2017

4

2016

3

˚ H et paartje 'kantooruilen' in hun nestkast bij Brabants Landschap in Haaren.

Social media Op het moment van schrijven van dit jaarverslag heeft de Facebook-pagina ‘Netwerk Uilenbescherming Brabant’ 2.399 volgers en dit aantal groeit elk jaar. Dit is te danken is aan de redacteuren achter de nieuwsberichten, die wekelijks leuke of interessante items plaatsen. Vrijwilligers Mark Sloendregt (VWG De Kempen) en Anita van Doorn (SWG Oisterwijk) zijn de drijvende krachten hierachter. De pagina is een steeds belangrijker communicatiemiddel geworden om kennis en ervaringen over het uilenwerk te delen. In 2020 werden bijna 100 nieuwsberichten op de pagina geplaatst. Voorbeelden van opvallende berichten waren het bericht over een ransuil in Drimmelen, die broedde in een rieten weidevogelmandje dat in een boom was geplaatst en een bericht over de materialen, die een gemiddelde vrijwilliger mee neemt als hij of zij op pad gaat.

Via Twitter (@Uilen_w) is het wel en wee te volgen van het kerkuilenpaartje in Haaren. In Haaren hangt bij het kantoor van Brabants Landschap een kerkuilenkast, waarin in 2020 door vrijwilligers Jan Bogaerts en Mark Sloendregt een webcam is geplaatst. Gezien het hoge aantal uitgevlogen jongen kan worden gesteld dat de locatie op Landgoed Nemerlaer tot één van betere biotopen in Brabant behoort. Het is te hopen dat ook 2021 weer een succesvol broedjaar wordt.

Vrijwillige uilenbescherming in Noord-Brabant

4

2020

Omstandigheden seizoen

Minder voedsel in de jongenperiode De omstandigheden van dit seizoen kun je op z’n zachtst gezegd als ‘bijzonder’ omschrijven. Het jaar 2020 wordt door het KNMI getypeerd als ‘extreem warm, zeer zonnig en aan de droge kant’.

Een échte winter is er amper geweest. Februari ging zelfs de boeken in als de op één na zachtste februari sinds 1901.

Zachte winters zijn natuurlijk erg gunstig voor uilen. De kerkuil, die in Nederland aan de noordelijke grens van zijn verspreidingsgebied zit, kan slecht tegen strenge vorst.

Helemaal als er wekenlang een sneeuwdek ligt, is het voor kerkuilen einde verhaal. Dit was in de winter voorafgaand aan het broedseizoen 2020 in ieder geval niet het geval. Veel volwassen en eerstejaars uilen hebben het daarom goed overleefd. April kwam met een maandgemiddelde van 11,1°C in de top 10 van warmste aprilmaanden sinds 1901. Er werd zelfs een eerste zomerse dag (boven de 25°C) bereikt. De uilen gingen in grote aantallen broeden en startten daar ook vroeg mee. Maar helaas viel er nauwelijks neerslag, wat slecht is voor het bodem- en insectenleven. Ergens aan het begin van het broedseizoen stokte de aanvoer van muizen in de nestkasten. Dit was goed te volgen op de plaatsen waar webcams waren geïnstalleerd. Steenuilen probeerden toen over te schakelen op andere prooien, maar dit viel door de aanhoudende droogte niet mee. Bij de kerkuilen was het

redden wat er te redden viel. Weinig muizen betekent in de regel een lage jongenoverleving. Daarover volgt in de volgende hoofdstukken meer informatie.

Gastvrijheid onveranderd Het weer was niet het enige opvallende in 2020. We moesten vanwege de COVID-19-pandemie anders te werk gaan dan we gewend waren. Veel vrijwilligers zijn alleen of met z’n tweeën op pad gegaan. Sommige vrijwilligers losten het nog anders op, zoals Lonneke van Soest van Uilenwerkgroep Son en Breugel: “Wij zijn niet met elkaar op pad geweest maar hebben onze eigen gezinsleden erbij betrokken. Twee van mijn vier jongens hebben mij bijvoorbeeld geholpen. Zij zijn 19 en 20 jaar en vonden het geweldig. Ik moet zeggen dat het ook erg snel ging met twee van die grote sterke jongens erbij en het was ontzettend leuk. Bij groepsgenoot Erwin hebben zijn vrouw en dochter meegeholpen. Ook zij hebben samen erg veel plezier gehad.”

In 2020 is er ook heel wat afgebeld door alle vrijwilligers.

Vanwege corona is van tevoren namelijk nóg meer afstemming met de gastgevers gezocht dan andere jaren. Over het algemeen waren de vrijwilligers overal welkom. Wel op wat meer afstand, maar dat is natuurlijk logisch. Men was toch wel erg benieuwd hoe het de uilen verging. Gelukkig is er aan de gastvrijheid van de vele gastgevers dus niets veranderd!

15

Gastgevers aan het woord De passie om uilen te beschermen is niet alleen te vinden bij de uilenbeschermers, maar zeker ook bij de vele gastgevers.

De ruim 5.000 gastgevers in Brabant dragen de kerk- en steenuilen een warm hart toe. Deze families volgen ‘hun’ uilenfamilie nauwgezet en vertellen daar graag meer over.

Familie van den Akker - Teteringen In de wei bij de familie van de Akker staat een grote monumentale eik. Hierin hangt de nestkast voor de steenuilen waar de familie zo gek op is. Vijf jonge uiltjes zijn er het afgelopen jaar groot geworden. “Vanuit de woonkamer hebben we een telescoop gericht op de kast. Eerst zag je vader en moeder af en aan vliegen met voedsel. Even later zagen we de jongen in het voorportaaltje van de kast zitten. Soms vallen ze ook naar beneden en tot onze verbazing klimmen ze dan gewoon weer naar boven”, vertelt Ronald enthousiast.

Sinds de familie in Teteringen woont hebben ze al het doel om een zo groot mogelijke diversiteit aan dieren en planten te creëren rondom hun woonboerderij. “Het is mooi om te zien dat de kinderen er zo van de egels, hazen, mussen en uilen genieten. Dat is waar we het ook voor doen. Ze waren beiden zelfs zo enthousiast over de steenuilen dat ze er een presentatie over hebben gegeven op school”, aldus een trotse vader.

Familie Moeskops - Middelbeers “Mijn vrouw en ik stonden naast elkaar in stilte te genieten van de rust in onze achtertuin. We tuurden in de richting van de nestkast in de hoop een glimp op te vangen van de steenuil. Eerst kwamen er vanuit het niets drie konijnen langs gerend, we schrokken ons rot. Even later kwam er rustig een egel aangewandeld. Die snuffelde wat en ging weer door. Uiteindelijk kregen we ook nog de uil te zien. Wat een pracht zo allemaal in de achtertuin!” aldus Jan Moeskops. De achtertuin in Middelbeers is een waar paradijsje geworden. Jan heeft hier onder andere een vogelbos, bloemenweide en een eigen ‘muizenhotel’ in de vorm van takkenhopen gecreëerd. Niet alleen de familie

16

Moeskops geniet. De hele buurt geniet mee van de uilen, want de uilen gaan ook wel eens even ‘buurten’. “Ik denk dat je hem kwijt bent, want hij zit bij ons in de tuin” horen ze dan van de buren, vertelt Jan lachend. Mensen enthousiasmeren over hoe mooi de natuur is doet hij graag. Het educatieve aspect van de uilenbescherming vindt Jan dan ook heel belangrijk.

Daarnaast heeft Jan nog een hobby die hij graag deelt. Hij is namelijk amateurbierbrouwer. Het is dan ook niet gek dat hij door uilenbeschermers Pieter en Gerard van WNL Oost-, West- & Middelbeers altijd als laatste gastgever van de dag wordt bezocht.

Familie Timmers - Uden Jos en Heidi Timmers zien ‘hun’ steenuilen regelmatig vanuit de Udense melkstal. In de schemering zijn de steenuilen vaak te zien en te horen met hun typische geluid. “Als je het eenmaal een keer hebt gehoord, dan valt dat geluid nog meer op”, vertelt Heidi vol bewondering. Twee jaar hangt de uilenkast nu op hun erf. Het eerste jaar bleef de kast leeg, maar nu een jaar later was het raak. “We hadden het helemaal nog niet in de gaten, maar toen Chris tijdens de controle in de kast keek, zaten er al vijf jongen in!” Het begon allemaal met de grote kolonie huiszwaluwen op hun erf. Op een gegeven moment stond Chris van Lieshout van de Vogelwacht Uden bij hen op de stoep met de vraag of hij de huiszwaluwen mocht tellen. Want zoveel had hij er in de omgeving nog nooit bij elkaar gezien. Zo is het balletje gaan rollen en ondertussen hebben Jos en Heidi al een huiszwaluwtil, diverse soorten beplanting, nestkasten voor verschillende vogels en dus ook een uilenkast geplaatst.

De meeste van deze materialen zijn gerealiseerd door hun deelname aan ErvenPlus, een project van Brabants Landschap gericht op het verbeteren van biodiversiteit en nestgelegenheid op Brabantse erven. “We zijn er gewoon heel blij mee, het brengt zoveel leven in de brouwerij”, vertelt Heidi enthousiast.

Vrijwillige uilenbescherming in Noord-Brabant

˙ F amilie van den Akker en hun uiltjes

2020

˙ Jan Moeskops

˚ Het erf van de familie Timmers

17

Boodschap van vrijwilligers “Voor de kerkuilen is het een slecht jaar, maar ja, die heb je er ook tussen zitten. Voor mij was het een gevarieerde controleronde met tal van soorten en mooie waarnemingen. Dat maakt het uilenbeschermingswerk voor mij zo mooi!” ˘ Mark Sloendregt, VWG de Kempen

“2020 was een vreemd jaar met een rare manier van controleren. Desalniettemin dank voor het begrip en de medewerking van de gastgevers.

Hopelijk kunnen we in het voorjaar weer enigszins ‘normale’ controles uitvoeren.” ˘ Hennie Spitters, Steenuilenwerkgroep De Goei Kast

“Bij sommige gastgevers zien of vinden wij nog wel eens dozen muizenen rattengif. Wij wijzen onze gastgevers er altijd op dat uilen sterven bij het eten van vergiftigde dieren en dat uilen juist heel goede natuurlijke ongediertebestrijders zijn!” ˘ René den Outer, Uilenwerkgroep Steenbergen

“Wij hebben via de telefoon en WhatsApp contact gehouden met gastgevers en zo gegevens verkregen van een aantal kasten. Gelukkig hebben we ook een klein aantal kasten zelf gecontroleerd. Als corona dit jaar nog steeds woedt, wees dan voorzichtig en neem geen risico. De uilen broeden toch wel, ook al controleren we niet.” ˘ Rinus van den Boo-

“Laat je niet ontmoedigen door de corona regels. Als je je wat aanpast, lukt het best wel om het veld in te gaan, zelfs met de huidige corona regels. Geniet van alles wat met de natuur te maken heeft, want er zijn zoveel mooie dingen te zien. Accepteer de wens van de gastgevers en ga met zorg en liefde met deze mensen om, want zonder deze gastgevers lukt dit alles ook niet.” ˘ Leo Daanen, Vereniging Vogelwacht De

men, Uilengroep van WNL de Beerzen

Maasheggen

“Volharding bij het uilenbeschermingswerk is het belangrijkste. Dat is de bouwsteen voor het succes van de afgelopen jaren.” ˘ Henk Cleut-

“Het is heel goed om nestkasten voor steenuilen op te hangen, maar het is volgens mij ook belangrijk dat er erven zijn zonder steenuilen, zodat andere vogels daar meer rust en ruimte hebben. Een goede balans is dus belangrijk.” ˘ Wim de Vries, Uilenwerkgroep Moerdijk

jens, VWG de Kulert Deurne

“Beste mensen, blijf maar zorgen voor een groene omgeving met veel verschillende biotopen zodat er een grote diversiteit aan insecten en dieren ontstaat.” ˘ John Davies, UWG Heeswijk-Dinther

“Andere jaren gingen we soms in een busje met drie of vier personen naar adressen waar dat kon.Afgelopen seizoen gingen we met maximaal twee personen en ieder met eigen vervoer. Hopen dat het volgend jaar weer op de oude manier kan. Dus een beetje kletsen aan de keukentafel met het jaarverslag erbij en een bakje koffie.” ˘ Clemens Theunisse, Uilenwerkgroep Lith

˚ Clemens Theunisse

18

John Davies ˙

Vrijwillige uilenbescherming in Noord-Brabant

2020

˚ Mark Sloendregt ˙ Leo Daanen

˚ Henk Cleutjens

˙ Rinus van den Boomen

˚ Hennie Spitters

˚ Wim de Vries

19

5

Biotoopverbetering

Steen- en kerkuilen zijn allebei soorten van het kleinschalig en halfopen cultuurlandschap. Ze hebben dit landschap nodig om voedsel te vinden en te broeden. Kerkuilen broeden graag in (kap)schuren (vandaar ook de Engelse naam barn owl), torens en andere hogere bebouwing. Steenuilen zijn ook niet vies van bebouwing, maar broeden liever in holtes van bomen. Als die er niet zijn, kiezen ze bijvoorbeeld voor een golfplatendak. Qua voedsel leven vrijwel alle uilensoorten grotendeels van muizen. De kerkuil leeft vrijwel uitsluitend van muizen. Slechts 2% van zijn rantsoen bestaat uit amfibieën, vogels en insecten. Dit in tegenstelling tot steenuilen, die veel vaker (tot wel 55% in de jongenperiode*) een regenworm, insect of kikker pakken.

In het boek The Little Owl van Van Nieuwenhuyse is een lijst opgenomen met maar liefst 544 prooisoorten. In een ander onderzoek, uitgevoerd door Ronald van Harxen en Pascal Stroeken van Stone is via camera’s in en rondom steenuilenkasten gekeken naar de prooiaanvoer. Gedurende vier seizoenen hielden vrijwilligers de beelden bij. Zo werden alle zichtbare prooien genoteerd. Deze informatie is verzameld in figuur 3. Onder de noemer ‘kleine prooien’ vallen kevertjes, vliegen, spinnen, maden etc. Vervolgens zijn de aantallen omgerekend naar gewicht. Wat opvalt is dat gemiddeld over de vier jaren het aandeel muizen in het rantsoen van de steenuilen wel hoog ligt (37%), maar in totaal nog niet de helft van het dieet vormt.

Prooiaanvoer in jongenfase Onduidelijk 4,7% Vogels 3,3%

Regenwormen 11,6%

Regenwormen Kleine prooien Nachtvlinders Meikevers

Muizen 37,1%

Kikkers

Kleine prooien 27,6%

Salamanders Muizen Vogels

Salamanders 0,6% Kikkers 7,9%

Nachtvlinders 1,2% Onduidelijk Meikevers 6,0%

Figuur 2 ˘ V erdeling prooiaanvoer in de jongenperiode naar biomassa.

Bron: Vier jaar prooiaanvoer tijdens de broedperiode bij de Steenuil, Harxen & Stroeken

20

Vrijwillige uilenbescherming in Noord-Brabant

2020

EEN BIOTOOP IS EEN OMGEVING WAAR DIEREN OF PLANTEN ZICH VOORTPLANTEN. ALS ANDER WOORD VOOR BIOTOOP WORDT OOK WEL LEEFOMGEVING GEBRUIKT. BINNEN EEN BIOTOOP ZIJN VERSCHILLENDE HABITATS AANWEZIG ZOALS EEN POEL, SLOOTKANT OF EEN STRUWEELBOSJE. EEN ERF MET ALLE BEGROEIING EN GEBOUWEN IS EEN VOORBEELD VAN EEN BIOTOOP.

Uit het bovenstaande wordt ook meteen het verschil in benodigd biotoop duidelijk. Kerkuilen hebben baat bij een open akkerlandschap en velden met veel landschapselementen, waarbij ze vanuit de lucht jacht maken op de muizen in het veld. Daarbij is het van groot belang dat het landschap wordt afgewisseld met elementen die de aanwezigheid van muizen ten goede komen, zoals kruidenrijke randen, takkenbossen, ruigtes en houtwallen. Deze plekjes bieden nestgelegenheid voor muizen. Als deze elementen verspreid liggen tussen de open velden, kan een kerkuil genoeg te eten vinden. Een goed muizenjaar is dus van groot belang voor kerkuilen, aangezien 98% van hun

voedsel bestaat uit muizen. Als het slecht gaat met de muizen, gaat het ook slecht met de kerkuilen.

Zoals eerder genoemd gaat bij steenuilen de muizenstand en het welzijn van de uilen niet zo hand-in-hand. Steenuilen jagen liever vanuit een uitkijkpost, zoals een muur, weidepaal of boom. Ze jagen met name op regenwormen en insecten, soms al lopend door het veld. Het gevarieerde dieet van steenuilen zorgt ervoor dat zij schommelingen in insecten- en muizenstand beter kunnen opvangen. Is het ene voedsel minder voorhanden, dan schakelen zij makkelijker over op een andere voedselbron. Afwisseling in het

21

landschap is voor steenuilen ideaal. Een mengelmoes van knotwilgenrijen, heggetjes, fruitbomen, takkenrillen, akkers met randen en rommelhoekjes afgewisseld met bebouwing zijn essentieel voor de voedselvoorziening en veiligheid van de steenuil.

Voor gastgevers van beide soorten geldt dus dat er werk aan de winkel is op en rondom het erf. Voor steenuilen is variatie van belang. Zorg voor overhoekjes, rustige plekjes, diverse soorten beplanting (struik en boom) en takkenrillen. Ook plekjes waar de steenuil kan zitten en rusten zijn welkom, zoals een paaltje of overhangende tak.

22

Voorbeelden van deze elementen zijn te vinden op de poster in de centerfold van dit jaarverslag.

Als er kerkuilen broeden op het erf dient ook zeker de wijdere omgeving onder de loep genomen te worden. Liggen er kansen om in gesprek te gaan met agrariërs, particuliere buren of terreinbeherende organisaties en gemeenten om de diversiteit in het landschap te vergroten? Projecten zoals bloeiende bermen in het buitengebied kunnen bijvoorbeeld al sterk bijdragen aan de diversiteit van het landschap. Ook bestaan er diverse subsidieregelingen voor agrariërs voor de aanleg en het beheer van landschapselementen.

Vrijwillige uilenbescherming in Noord-Brabant

6

2020

De steenuil

STEENUILFEITEN Athene noctua Voedsel: meikevers, regenwormen, muizen, insecten, vogeltjes Grootte: 21-23 cm Spanwijdte: 54-58 cm Gewicht: 150 - 260 gram Gemiddelde leeftijd: 2,8 jaar Kleur ogen: felgeel Verenkleed: bruin/grijsbruin met witte vlekken

Toch meer broedsels In 2020 zijn voor het eerst door alle werkgroepen gegevens aangeleverd over de steenuilen. Deze gegevens gaan over de locaties van de kasten, vrije nesten en natuurlijk broedsels.

Het jaar 2020 was het derde gortdroge jaar op rij. Voor veel uilensoorten is dat een groot probleem. Bij aanhoudende droogte zijn er minder insecten en trekken regenwormen dieper de grond in. Het is daarom verrassend dat het aantal geregistreerde broedgevallen in 2020 verder steeg tot een totaal van 1.401. Van deze broedgevallen werden 51 broedsels buiten een nestkast aangetroffen (vrije broedsels). Van alle broedsels mislukte 10%, wat overeenkomt met eerdere jaren. Ten opzichte van 2019 werden 241 nieuwe nestkasten geplaatst op geschikte locaties. In totaal hangen er in Brabant nu 4.030 nestkasten voor de steenuil. Als we het aantal locaties waar niet-broedende uilen werden aangetroffen (359) meenemen, blijkt dat de bezetting van de nestkasten 42% was. Een resultaat om trots op te zijn.

VWG Altenatuur had de meeste broedgevallen (66) in hun kasten. En UWG Drimmelen & Den Hout sleept de hoogste bezettingsgraad in de wacht met wel 80%. Zij hadden 61 broedsels in de in totaal 80 kasten in hun gebied. Vogelwacht Uden e.o. heeft de meeste niet-broedende uilen (activiteit) geregistreerd. Hier werd bij 24 verschillende kasten melding gedaan van dergelijke activiteit. En in dit gebied was ook het aantal vrije broedgevallen het hoogste: de vrijwilligers van Vogelwacht Uden e.o. telden er 9. Alle cijfers per groep zijn terug te vinden in bijlage 1.

Geen recordjaar qua broedsucces Ook het aantal eieren, jongen en uitgevlogen jongen wordt, indien bekend, geregistreerd. Op deze manier wordt een helder beeld verkregen van het broedsucces voor steen­ uilen. Een legsel bij de steenuil bestond in 2020 gemiddeld uit 3,5 eieren, wat iets lager is dan in eerdere jaren.

23

In de gevallen waar de eieren waren uitgebroed, werd gemiddeld 3,3 jong aangetroffen. Uiteindelijk vloog per succesvol broedsel gemiddeld 3,1 jong uit. Dit is beduidend lager dan in het recordjaar 2019 toen 3,6 jongen de nestplaats verlieten.

Van de nestkasten wordt 42% bewoond door steenuilen, maar er zijn ook andere bewoners. In maar liefst 648 gevallen werden tijdens controles deze ‘krakers’ aangetroffen.

In de kadertekst in het volgende hoofdstuk komen deze krakers nog eens aan bod. Het merendeel van deze krakers zijn andere vogels (90%). Maar in sommige gevallen kan het openen van de nestkast iets bedreigender zijn. In 16 gevallen werden processierupsen, hoornaars, wespen, bijen of een steenmarter aangetroffen. Het is van belang dat uilenbeschermers zich bewust zijn dat deze confrontaties ook voorkomen. Ze dragen daarom altijd handschoenen en verlaten in dit soort gevallen rustig de nestlocatie.

Figuur 4 ˘ O ntwikkeling van aantallen broedgevallen en locaties met alleen uilenactiviteit.

1600 1400 1200 1000 Totaal aantal broedgevallen

800

Aantal kastbroedgevallen

600

Aantal activiteit

400

Aantal vrije broedgevallen

200 0

24

2010

2011

2012

2013

2014

2015

2016

2017

2018

2019

2020

Vrijwillige uilenbescherming in Noord-Brabant

2020

Figuur 5 ˘ H et gemiddeld aantal eieren per broedsel en het aantal jongen en uitgevlogen jongen per succesvol broedsel in de periode 2015-2020.

4,00

5,00 5,00 3,50 4,50 4,50 3,00 4,00

3,50 3,50

2015 2015 2015

2,50

2015

3,00 3,00

2016 2017

2,00 2,50 2,50

2018 2019

2,00 1,50 1,50 1,50

2020 Eieren per broedsel

Eieren per per broedsel broedsel Eieren

Jongen per succesvol broedsel Jongen per per succesvol succesvol Jongen broedsel

2016 2016 2016 2017 2017 2017 2018 2018 2018 2019 2019 2020 2020 2020

Uitgevlogen jongen per succesvol broedsel Uitgevlogen jongen jongen per per Uitgevlogen succesvol broedsel

Figuur 6 ˘ R uim de helft (65%) van de overige bewoners in steenuilenkasten betreft een spreeuw, kool- of pimpelmees.

Holenduif, 5%

Overige vogels, 7% Spreeuw,38%

Mees, 27%

Rups, 1%

Overige dieren, 2%

Kauw, 13% Eekhoorn, 4%

Wespen, bijen en hoornaars, 1%

Steenmarter, 1%

Ratten en muizen, 1%

25

Muizenruiter

Fruitboomgaard

Help de uilen beschermen

Knotwilg

Neem deze maatregelen op uw erf!

Amfibieënpoel

Fotografie: M. Renes, J. Sloothaak

Uitkijkpost

Takkenril

Graankruidenrand

Ga naar: www.brabantslandschap.nl/zelf-aan-de-slag/vrijwilliger-worden

Meehelpen met beschermen?

Bloemrijk grasland met sinusbeheer

Steenuilvriendelijke drinkbak

Struweelhaag

Een verrassing in de kast “Tijdens een controle zag ik al wat takken uit de kast steken. Ik dacht nog: hier zit vast geen steenuil in, dus ik deed al wat voorzichtiger.

Maar ik had de kast nog niet aangeraakt of ik werd helemaal ondergezeken. Want wat doet een eekhoorn die onraad ruikt: die vlucht uit de kast en laat een straal urine los. Wat we aantroffen was dan wel weer helemaal geweldig. Een mooi nest van larikstakjes en de kom bekleed met zacht mos, met daarin vier prachtig mooie en verschillend gekleurde jongen erin. Wat een schatjes zijn het toch, hè?”

“Een poos later werd door twee andere leden van onze Vogelwacht ook ergens een steenuilenkast gecontroleerd. Ze trokken de kast open en schrokken zich een hoedje! Er zaten geen uilskuikens in, maar steenmarterjongen! Ze hebben het ouderdier niet uit de kast zien gaan, maar deze had vast al eerder onraad geroken en is ruim op tijd gevlucht. Een paar dagen later zijn wij naar de kast gegaan met de camera in de aanslag voor als de ouder uit de kast zou vluchten. Zachtjes hebben we met een stok tegen de kast getikt, en nog eens, maar nee, er kwam niets uit. Toen we de kast openden, zat er niets meer in. Dit is wat steenmarters doen. Als er onraad geweest is, verplaatsen ze de jongen naar een andere plek. Zo ook hier dus, want van het nestje was geen spoor meer te bekennen.”

Leo Daanen, Vereniging Vogelwacht De Maasheggen

28

Vrijwillige uilenbescherming in Noord-Brabant

2020

Eenzame cowboy of -girl In het najaar krijgen we binnen het uilennetwerk van tijd tot tijd meldingen van steenuilen die zich op ongebruikelijke plekken ophouden, zoals ook in dit geval in Oisterwijk. Vanaf het najaar 2020 zat er een steenuil onder een kapotte dakpan van een appartementencomplex midden in een woonwijk. Coördinator Anita van Doorn: “Dit steenuiltje werd gespot door een achterbuurman die tevens vogelaar is en er vanuit zijn dakterras op uit keek. Ik hoefde dus niet te twijfelen of hij misschien iets anders had gezien.”

Als er uilen op ongebruikelijke plekken worden aangetroffen, dan gaat het soms om ontsnapte vogels. Vaak zijn ze dan herkenbaar aan bandjes om de poten, die gebruikt worden om de uilen in de hand niet te laten ontsnappen. Maar dit is niet altijd het geval. Het is bekend dat jonge uilen op zoek moeten naar een eigen territorium wanneer ze zijn uitgevlogen. Ze kunnen daarbij grote afstanden afleggen voor ze daadwerkelijk een eigen plek hebben gevonden. Soms blijven ze in hun zoektocht een tijdje ergens ‘hangen’ om daarna toch weer door te trekken als blijkt dat de bewuste locatie niet geschikt is. Die plekken hebben vaak wel één van de kenmerken van een uilenbiotoop. “Zo hadden we eerder een steenuil in een woonwijk in Haaren waar aansluitend een stuk bouwgrond braak lag. Dat is ook zo’n voorbeeld waarbij de steenuil blijkbaar net genoeg voedsel kan vinden om het een tijdje uit te kunnen zingen. Uiteindelijk bepaalt de uil zelf of een locatie geschikt is. De ervaring leert dat deze uilen over het algemeen niet blijven en dat zij vaak na oudjaarsnacht verdwijnen, geschrokken van het vuurwerk”, aldus Anita.

waar hij nu zat. Zou het deze keer dan toch gaan lukken?

“Voedsel in de vorm van tuinvogels was er genoeg in de omgeving, met name mussen. De steenuil weerstond stormen, won het gevecht met treiterende concurrerende kauwen en eksters en tijdens de sneeuwperiode zat hij nog steeds onverstoorbaar van onder zijn dakpan uit te kijken. Uiteindelijk is hij begin maart toch vertrokken: mogelijk werd het hem te eenzaam. De uil riep in de periode dat de paarvorming plaats moet vinden heel zachtjes, maar kreeg blijkbaar geen antwoord of werd misschien toch gelokt door een roepende vogel in een geschikter gebied.”

De uil wordt nu wel gemist door de achterbuurman, die het steenuiltje al die tijd heeft gevolgd en vastgelegd.

“Op zijn foto’s is te zien dat het om een wilde vogel ging. Deze was namelijk geringd met een ring van het vogeltrekstation. Of het om een mannetje of vrouwtje ging weten we niet zeker.”

¯H ier is de pootring van de steenuil zichtbaar.

Dat ging niet op voor deze uil. Hij of zij leek niet gehinderd door het afgestoken vuurwerk en zat onverstoorbaar van onder de dakpan uit te kijken over de omgeving. “Omdat de locatie verder niet geschikt was voor een steenuil hebben we geen broedkast opgehangen. Als de biotoop niet goed is, willen we broeden niet aanmoedigen. Hij of zij moet dan zichzelf bewijzen.” Steenuilen broeden in buitengebieden wel eens vaker onder kapotte dakpannen en dat was de plek

29

7 De kerkuil KERKUILFEITEN Tyto alba Voedsel: veld-, spits en woelmuizen Grootte: Grootte: 39-39 cm Spanwijdte: 82 - 99 cm Gewicht: 300 - 450 gram Gemiddelde leeftijd: 4-6 jaar Kleur ogen: zwart Verenkleed: hartvormig wit gezicht, gespikkelde buik, bovenzijde goudbruin gevlekt

Veel kerkuilen zijn niet gaan broeden Kerkuilen, de witte spoken van de schemering, deden het in 2020 beduidend minder dan in het recordjaar 2019. Het seizoen begon hoopgevend met veel meldingen van broedsels en voldoende voedsel. Toch zette het aantal broedgevallen niet echt door Het totaal aantal broedsels was met 431 kast broedgevallen en elf vrije broedsels dan ook allerminst slecht, en belandde op ongeveer een hetzelfde aantal als in 2018.

Opvallend was wel het lage aantal tweede broedsels. In 2019 werden er nog 25 tweede broedsels geregistreerd, in 2020 slechts vijf. Martin Vink van VWG Gemert meldde hierbij overigens een wel héél laat tweede broedgeval: een stel kerkuilen wilde het in november 2020 nog eens proberen. Er lagen twee eieren en beide jongen zijn uiteindelijk ook buiten de kast nog waargenomen.

30

In de Uilenmonitor staan momenteel 2.080 kerkuilenkasten geregistreerd. Dat is een stijging van 51 stuks ten opzichte van 2019. Naast 442 broedgevallen werden op 291 locaties niet-broedende kerkuilen aangetroffen. Dit is niet eerder zo hoog geweest en waarschijnlijk te wijten aan het feit dat de vogels niet in broedconditie konden komen. De gemiddelde bezettingsgraad van de nestkasten van de kerkuil is met 35% wat lager dan bij de steenuil.

Vogelwacht De Maasheggen had de meeste broedgevallen, met in totaal 21 broedsels. VNW ‘s-Hertogenbosch e.o. had met maar liefst 80% de hoogste bezettingsgraad. VWG De Kulert meldde de meeste locaties met alleen activiteit. Zoals al eerder vermeld viel het aantal vrije broedgevallen dit jaar laag uit. Met twee geregistreerde vrije broedgevallen staat UWG Moerdijk hierbij aan de top. Alle cijfers per groep zijn terug te vinden in bijlage 2.

Vrijwillige uilenbescherming in Noord-Brabant

700

Figuur 8 ˘ Ontwikkeling aantal broedgevallen van de kerkuil en het aantal nestlocaties waar nietbroedende uilen werden aangetroffen.

600

Aantal broedgevallen

2020

500 400 300 200 100 0

2010

2011

2012

2013

2014

2015

2016

2017

2018

2019

2020

Totaal aantal broedgevallen Aantal activiteit

˙ T ijdens controles werd gemiddeld 3,2 kerkuilenjong aangetroffen in de kast.

31

Figuur 9

˘ H et gemiddeld aantal eieren per broedsel en het aantal jongen en uitgevlogen jongen per succesvol broedsel in de afgelopen vijf jaar.

5,00 5,00

5,00 4,50 4,50 4,50 4,50 4,00 4,00 4,00 4,00 3,50 3,50

2015

3,50 3,00 3,00

2015 2015 2015 2016 2016 2016 2017

3,00 3,00 2,50 2,50 2,50 2,50 2,00 2,00

2018 2018 2019 2018

2,00 2,00 1,50 1,50

2020 2020 2020

1,50

32

2017 2017 2018 2017 2019 2019 2020 2019 Eierenper per broedsel broedsel Eieren

Eieren Eieren per per broedsel broedsel

Jongenper per succesvol succesvol Jongen broedsel broedsel Jongen Jongen per per succesvol succesvol broedsel broedsel

Uitgevlogen jongen jongen per Uitgevlogen per succesvol broedsel succesvol broedsel Uitgevlogen Uitgevlogen jongen jongen per per succesvol broedsel broedsel succesvol

Vrijwillige uilenbescherming in Noord-Brabant

Kleinere legsels en minder uitgevlogen jongen Helaas stortte medio april de muizenstand behoorlijk in, juist in de cruciale jongenfase. Er kwamen veel verhalen van vrijwilligers over dode jongen en dit werd ook gezien op geïnstalleerde webcams in kasten. De eieren kwamen wel uit, maar een deel redde het niet en ging dood van de honger. De ouderdieren konden simpelweg niet genoeg voedsel vinden. Een legsel bij de kerkuil bestond in 2020 gemiddeld uit 3,6 eieren, wat sinds jaren niet zo laag is geweest. In de gevallen waar de eieren waren uitgebroed, werd gemiddeld 3,2 jong aangetroffen. Uiteindelijk vloog per succesvol broedsel gemiddeld 2,8 jong uit. Dit is beduidend lager dan in het recordjaar 2019 toen per broedsel 4 jongen de nestplaats verlieten.

2020

˙ E en tamelijk zeldzaam ‘vrij broedsel’ van de kerkuil.

Niet in een kast, wel goed verstopt.

Bijzonderheden uit het veld “Tijdens een controle kwam een gastgever met een dode kerkuil aan, die eerder op de dag gesneuveld was in een gevecht met een sperwer. Wij waren zeer verbaasd en hielden het niet voor mogelijk dat een sperwer een volwassen kerkuil kon doden.” ˘ René den Outer, Uilenwerkgroep Steenbergen

“In één kerkuilenkast zaten bij de controle twee kerkuilen. Een uil zat achterin de kast en een op het tussenschot. Toen de klep open ging, deed de uil op het tussenschot alsof hij dood neerviel. Hij viel plat op zijn rug en bleef zo twee minuten liggen.

Hier is een foto van gemaakt. Even later vloog hij toch maar uit de kast en konden we de kast schoonmaken.” ˘ Sietske van Maren, Uilenwerkgroep Vught

˚ D e kerkuil houdt zich voor dood, een bijzondere tactiek!

33

Krakers Dat behalve uilen ook andere holenbroeders gebruik maken van uilenkasten is een feit. En dat het wel eens uitdraait op een conflict tussen uilen en andere soorten − bijvoorbeeld kauwen, spreeuwen of holenduiven − is ook bekend. We noemen dit fenomeen ook wel nestplaatsconcurrentie. In 2020 heeft in 186 gevallen een holenduif gebroed in een kerkuilenkast en in nog eens 123 gevallen een kauw. Voor sommige uilenbeschermers maar ook erfeigenaren is een ‘gekraakte’ kast een doorn in het oog, want ‘de uilenkast is er toch voor de uilen!’ is dan de gedachte. Uilenbeschermers krijgen wel eens de vraag om kauwen uit de kast te halen.

Maar het opzettelijk verstoren van nesten, laat staan het doden van dieren, is absoluut niet toegestaan. De wet Natuurbescherming is hier heel duidelijk in en laat er geen twijfel over bestaan dat ook deze inheemse diersoorten, net als uilen, zijn beschermd. Daarnaast moet men bedenken dat elke soort een eigen plek en overlevingsstrategie inneemt in de ecologie. Kennis en inzicht in de ecologie van soorten staat aan de basis van elke vorm van soortenbescherming. De natuur haar gang laten gaan, is dan ook het devies. Een sterke uil wint de strijd vaak wel van de kraker.

Mocht een uil ‘zijn’ kast toch kwijtraken aan een ander, dan zij het zo.

Omdat de strijd tussen uilen en de ‘krakers’ gaat om een beschikbare nestplaats, kan het helpen om op een erf ook nestkasten te plaatsen waar de andere soorten gebruik van (kunnen) maken. Bij kerkuilenkasten is het monteren van een invliegpijp met een knik een effectieve manier om krakers te weren. Zo wordt het niet alleen nóg donkerder in de kast (waar kerkuilen van houden), maar is het voor duiven en kauwen ook lastiger om nestmateriaal naar binnen te krijgen. Bij de steenuilenkasten is door de Uilenwerkgroep Gilze met succes een anti-kraker-proef gedaan. Coördinator Maaike Riemslag legt uit: “We hadden in ons werkgebied veel kasten waar ieder jaar kauwen in zaten. Die kasten hingen ook nog eens op vier, soms wel vijf meter hoogte. We hebben daarom op ruim 20 locaties de nestkasten allemaal verlaagd naar ruim twee meter hoogte. Ik kan ze dan met mijn lengte vanaf de grond nét aanraken. Daardoor kunnen we nu niet alleen veel veiliger werken, maar hebben we ook geen enkel geval van kauwtjes meer aangetroffen. Ik denk dat kauwtjes toch houden van grotere hoogtes. Z’n bijnaam is niet voor niets de ‘torenkraai’. Spreeuwtjes vinden we nog wel, maar alleen in kasten die door steenuilen niet bewoond zijn. Een nadeel aan de kasten op lage hoogte is dat er geen boomtak aanwezig is om de kastopening op te plaatsen. Ik adviseer daarom iedereen om een uitlooptak onder de kast te bevestigen, dat vinden steenuilen en hun jongen erg fijn om op te zitten.”

˚ T wee voorbeelden van ‘kastkrakers’, links een kauwtje, rechts jonge holenduiven.

34

Vrijwillige uilenbescherming in Noord-Brabant

2020

Figuur 10 ˙ In Brabant hangen ruim tweeduizend kerkuilkasten, maar in lang niet elke kast zit een uil.

Overige vogels, 4%

Spreeuw, 2%

Holenduif, 55%

Kauw, 36% Wespen, bijen en hoornaars, 1%

Overige insecten, 1%

Steenmarter, 1%

Kat, 0,3%

˚ M aaike Riemslag kan er (met een sprongetje) nét bij. Op deze hoogte lijkt de kast minder aantrekkelijker voor kauwen. Zo te zien vindt het steenuiltje het best, zeker dankzij de uitlooptak.

35

Figuur 7 ˘ O verzichtskaart bezettingsgraad (ten opzichte van 2019).

40% (-2)

36% (-4)

gemeenten regio west gemeenten regio midden gemeenten regio oost

40% (-3) 36

Vrijwillige uilenbescherming in Noord-Brabant

45% (-1)

2020

32% (-4)

Deze kaart geeft de verandering in bezettingsgraad ten opzichte van 2019 per regio weer. De bezettingsgraad is het percentage kasten waar activiteit van een uil plaatsvindt. Onder activiteit verstaan we: broeden en/of verblijven in de kast.

33% (-5)

37

8 De ransuil RANSUILFEITEN Asio Otus Voedsel: woelmuizen, veldmuizen Grootte: 35-37 cm Spanwijdte: 90-100 cm Gewicht: 210-330 gram Gemiddelde leeftijd: 3 jaar Kleur ogen: oranje Verenkleed: herkenbare oorpluimen, bovenzijde geelbruin gemarmerd, onderzijde geelbruin gestreept

De ransuil valt sinds een aantal jaren ook meer en meer onder het beschermingswerk van de vrijwilligers in Brabant.

De populatie loopt al enkele jaren gestaag achteruit. Dit komt vermoedelijk door een combinatie van veel verkeersslachtoffers, predatie (waar haviken en sperwers een rol in spelen), minder nestgelegenheid en afhankelijkheid van de veldmuizenstand die van jaar op jaar wisselt. Ransuilen broeden van nature in de bossen op zandgronden. Tegenwoordig treffen we ze daarnaast meer aan in het agrarisch landschap en zelfs aan de randen van steden en dorpen, waar ze broeden en roesten. Ransuilen moeten het hebben van verlaten nesten van eksters en kraaien. Bij gebrek daaraan worden er door vrijwilligers grote kunstnesten (gevlochten manden) op bekende broedplaatsen geplaatst. Er wordt steeds meer informatie ingewonnen en geregistreerd over het broedgedrag en -succes van ransuilen.

38

Weer minder broedsels In 2020 werden in totaal negen broedsels van de ransuil waargenomen in Brabant. Dat is een ruime halvering van het aantal gevonden broedsels in 2019. Daarbij is er ook een achteruitgang in het aantal jongen per broedsel te zien. Er zijn in totaal achttien jongen waargenomen. Daarmee is het gemiddeld aantal jongen per broedsel nu teruggelopen naar twee. Bij alledrie de werkgroepen die in 2020 op zoek zijn gegaan naar de broedsels van ransuilen zijn er helaas minder broedsels aangetroffen. UWG Dongemond en UWG Ken en Geniet vonden beide drie broedsels. Dat is in beide gevallen een broedsel minder ten opzichte van de vier broedsels in 2019. Dat is te overzien. IVN Oisterwijk vond in 2020 echter vier broedsels in tegenstelling tot twaalf in het jaar daarvoor.

Vrijwillige uilenbescherming in Noord-Brabant

Roesten Van de ransuil is nog lang niet alles bekend. Daarvoor wordt nog te weinig gezocht en geregistreerd. Wel kan er een beeld worden geschetst van de tot nu toe bekende winterroesten, zoals op het kaartje hieronder. Let er wel op dat het kaartbeeld niet volledig is. Het is vooral een kaartbeeld dat weergeeft waar werkgroepen actief zoeken naar winterroesten van ransuilen.

Tijdens de winter komen ransuilen in groepen samen in een voedselrijk gebied, waar ze de hele winter blijven.

Pas in het voorjaar breken deze groepen weer op en zoeken ransuilkoppels een plekje op om te broeden. In de winter van 2019-2020 zijn er in totaal 327 ransuilen geteld op 28 verschillende roesten. Opvallend is dat het gemiddeld aantal ransuilen per roest is toegenomen met drie vogels ten opzichte van de twee voorgaande winters. Er

2020

zaten nu gemiddeld 11,7 ransuilen per roest in tegenstelling tot 8,4 (2017-18) en 8,7 (2018-19) in voorgaande jaren. Dat komt voornamelijk door een aantal uitschieters in maximale aantallen per roest. Zo zijn er twee roesten (Almkerk, Empel) van 32 ransuilen en ook twee roesten (‘s Gravenmoer, Genderen) van 20 uilen waargenomen. De grootste roest van deze winter is in de Loonse en Drunense duinen geteld met maar liefst 48 ransuilen. Daarnaast is het aantal waargenomen ransuilen deze winter toegenomen met 41 vogels.

In 2019 zijn blijkbaar veel jonge ransuilen uitgevlogen, die in de winter de roesten hebben opgezocht. Helaas heeft de slechte muizenstand in het voorjaar van 2020 roet in het eten gegooid wat betreft het aantal broedsels en uitgevlogen jongen in dat jaar.

25

5

20

4

15

3

10

2

5

1

0

0

2016

2017

2018

2019

2020

Aantal jongen per broedsel

Aantal broedsels

Figuur 11 ˘ Ontwikkeling aantal broedsels ransuilen en jongen per broedsel.

Aantal broedsels Aantal jongen per broedsel

39

Figuur 12 ˘ O verzicht getelde winterroesten van de ransuil 2019-2020. Hoe groter de stip, hoe hoger het aantal ransuilen op de roest (Bron: Sovon Meetnet Slaapplaatsen).

2019-2020 2018-2019 gemeenten regio west gemeenten regio midden gemeenten regio oost

Er zijn geen ransuil foto's aangeleverd!!!!!!!!!!!!!!!! deze komt uit jv 2017

40

Vrijwillige uilenbescherming in Noord-Brabant

2020

Bijlagen Bijlage 1 ˘ Resultaten steenuil per uilenwerkgroep en regio

Tabel 1 ˘ Resultaten bij de steenuil per uilenwerkgroep in West-Brabant Regio West

Plaats(en)

Kast broedgeval

Vrij broedgeval

Activiteit uilen

Aantal kasten

Bezettings­ graad

Overige bewoners

Uilenwerkgroep UWG Alphen

Alphen

23

UWG Roosendaal, Rucphen en Sprundel

Roosendaal, Rucphen en Sprundel

18

VWG Altenatuur

Altena (gemeente)

66

UWG Baarle

Baarle-Nassau

1

UWG Bergen op Zoom

Bergen op Zoom

21

5

UWG Breda

Breda

22

23

Mark & Leij

Chaam

13

1

UWG Steenbergen

De Heen

5

UWG Dinteloord

Dinteloord

4

VWG Ken en Geniet

Dongen

15

UWG Drimmelen & Den Hout

Drimmelen & Den Hout

61

7

49

51%

3

19

138

62%

20

16

6%

1

76

33%

26

149

26%

36

33

42%

10

3

31

26%

1

2

34

15%

15

4

15

73

40%

3

5

80

83%

12

74

35%

21

7

65

46%

13

1 1

UWG Etten-Leur

Etten-Leur

14

UWG Gilze en Rijen

Gilze en Rijen

23

Natuur en Milieu vereniging VMB

Hank

1

2

9

33%

VWG IVN Mark & Donge

Hooge Zwaluwe

5

1

13

46%

6

UWG Kuivezand

Oud Gastel

3

9

33%

2

Uilenwerkgroep Dongemond

Raamsdonksveer

2

11

29

45%

6

UWG Moerdijk

Zevenbergen

16

12

80

35%

18

VWG Zundert

Zundert

18

75

24%

3

1056

40%

183

Subtotaal

308

3

1

11

125

41

Tabel 2 ˘ Resultaten bij de steenuil per uilenwerkgroep in Midden-Brabant Regio Midden

Plaats(en)

Kast broedgeval

Vrij broedgeval

Activiteit uilen

Aantal kasten

Bezettings­ graad

Overige bewoners

Uilenwerkgroep UWG Wilmar

Knegsel, Veldhoven

34

6

64

63%

UWG grensgebied Bergeijk

Bergeijk

19

12

43

72%

VWG De Pailjaart

Best

16

9

46

52%

3

UWG Bladel

Bladel

10

1

48

23%

9

WNL Boxtel

Boxtel

17

12

77

38%

17

VWG IVN Cranendonck

Budel

19

1

2

48

44%

4

WNL Oost-, West- & Middelbeers

De Beerzen en Vessem

17

1

10

72

25%

Natuurwerkgroep Den Dungen

Den Dungen

52

1

1

112

47%

17

UWG Valkenswaard

Dommelen

18

1

6

55

44%

7

UWG Eersel

Eersel

12

44

27%

8

KNNV VWG Eindhoven

Eindhoven

1

0%

IVN De Waerdman (Oost)

Elshout

67

54%

KWG Oisterwijk-Haaren

Esch

UWG Geldrop Mierlo Tongelre

Geldrop Mierlo Tongelre

4

1

3

40

18%

UWG Uylenspieghel

Goirle en Riel

7

1

1

27

30%

8

Uilenwerkgroep Helvoirt

Helvoirt

9

1

14

36

58%

10

SWG Hilvarenbeek eo

Hilvarenbeek

30

143

21%

32

UWG Hoogeloon

Hoogeloon

18

1

40

45%

4

SWG Tilburg eo

Kaatsheuvel

45

12

121

46%

18

SWG Hei, Heg en Hoogeind

Leende

28

3

65

48%

11

VWG IVN Oirschot

Oirschot

43

0%

SWG Oisterwijk

Oisterwijk

40

16

115

49%

UWG Reusel de Mierden

Reusel

17

68

25%

7

Heemnatuurgroep Sint-Oedenrode

Sint-Oedenrode

10

2

40

30%

11

Natuurwerkgroep Liempde

Sint-Oedenrode

15

1

38

42%

8

SWG IVN Sint-Oedenrode

Sint-Oedenrode

23

1

11

57

58%

13

UWG Son en Breugel

Son en Breugel

26

2

2

58

48%

12

UWG De Goei Kast

Veldhoven (Steenuil)

20

2

75

29%

11

Kerk- en Steenuilgroep Vught

Vught

19

4

59

39%

13

IVN De Waerdman (West)

Waalwijk

23

56

41%

13

JNW Zijtaart

Zijtaart

12

1

23

57%

1

140

1781

40%

301

Subtotaal

42

29

7

4

1

589

2

2

14

25

35

Vrijwillige uilenbescherming in Noord-Brabant

2020

Tabel 3 ˘ Resultaten bij de steenuil per uilenwerkgroep in Oost-Brabant Regio Oost

Plaats(en)

Kast broedgeval

Vrij broedgeval

Activiteit uilen

Aantal kasten

Bezettings­ graad

Overige bewoners

Uilenwerkgroep UWG IVN Veghel

Veghel

VNW 's Hertogenbosch e.o.

's-Hertogenbosch

18

0%

6

1

4

12

75%

UWG De Peel

1

Asten-Someren

52

3

2

122

44%

VWG IVN Bakel ('ut Vuggelke')

7

Bakel

13

3

4

29

48%

2

UWG Berlicum-Middelrode

Berlicum

14

6

42

48%

10

VW De Maasheggen

Beugen

64

4

131

51%

20

VWG Boekel - Venhorst

Boekel

16

31

52%

15

VWG IVN De Groene Overlaat

Cuijk

14

1

55

27%

13

VWG De Kulert

Deurne

55

9

136

46%

18

VWG Geffen

Geffen

4

2

14

43%

1

VWG Gemert

Gemert

35

4

75

52%

18

VWG IVN Grave eo

Grave

6

2

43

19%

SWG `s-Hertogenbosch-Vlijmen

Haarsteeg/Den Bosch

10

2

22

55%

UWG Heesch-Nistelrode

Heesch

18

3

49

43%

14

UWG Heeswijk-Dinther

Heeswijk-Dinther

17

4

58

36%

24

VWG De Ortolaan

Laarbeek

4

41

10%

VWG Lithoijen

Lithoijen

6

7

26

46%

UWG Oss-Berghem-Megen

Oss

4

2

25

24%

VWG Ravenstein

Ravenstein

9

1

5

33

42%

UWG Rosmalen-Maliskamp

Rosmalen

5

1

1

11

55%

2

VWG Maasdonk

Rosmalen (Nuland)

7

1

1

26

31%

2

UWG Schaijk

Schaijk

1

4

25%

UWG NMC Schijndel-Zuid

Schijndel

15

3

24

75%

UWG Schijndel-Noord

Schijndel

21

1

31

71%

Vogelwacht Uden e.o.

Uden

49

24

113

58%

12

UWG Vinkel

Vinkel

9

1

19

53%

1

UWG Maas en Peel

Westerbeek

1

0%

VWG De Torenvalk

Zeeland

1

2

50%

1

Subtotaal

Totaal brabant

4 1

2

9

3

453

26

94

1193

45%

164

1350

51

359

4030

41%

648

43

Bijlage 2 ˘ Resultaten kerkuil per uilenwerkgroep en regio Tabel 4 ˘ Resultaten bij de kerkuil per uilenwerkgroep in West-Brabant Regio West

Plaats(en)

Kast 1e broedgeval

Vrij 1e broedgeval

2e broedgeval

Activiteit uilen

Aantal kasten

Bezettings­ graad

Overige bewoners

Uilenwerkgroep Biesbosch

Biesbosch

UWG Alphen

Alphen

UWG Roosendaal, Rucphen en Sprundel

Roosendaal, Rucphen, Sprundel

4

VWG Altenatuur

Altena (gemeente)

UWG Baarle

Baarle-Nassau

UWG Bergen op Zoom

Bergen op Zoom

10

UWG Breda

Breda

Mark & Leij

Chaam

UWG Steenbergen

De Heen

10

UWG Dinteloord

Dinteloord

VWG Ken en Geniet

Dongen

10

UWG Drimmelen & Den Hout

Drimmelen & Den Hout

17

UWG Etten-Leur

Etten-Leur

3

9

UWG Gilze en Rijen

Gilze en Rijen

8

2

Natuur en Milieu vereniging VMB

Hank

2

VWG IVN Mark & Donge

Hooge Zwaluwe

1

UWG Kuivezand

Oud Gastel

3

Uilenwerkgroep Dongemond

Raamsdonksveer

UWG Moerdijk

Zevenbergen

13

VWG Zundert

Zundert

16

Subtotaal

44

7

0%

19

0%

2

14

43%

7

14

59

36%

10

3

4

28

25%

1

10

51

39%

8

13

14

91

30%

16

10

2

36

31%

15

1

12

32

66%

8

26

50%

7

1

11

37

57%

1

32

53%

1

26

46%

5

32

31%

11

7

29%

1

3

67%

6

50%

3

4

15

33%

3

9

54

39%

8

2

88

20%

3

104

663

36%

93

1

5

1

1

136

2

5

2

3

Vrijwillige uilenbescherming in Noord-Brabant

2020

Tabel 5 ˘ Resultaten bij de kerkuil per uilenwerkgroep in Midden-Brabant Regio Midden

Plaats(en)

Kast 1e Vrij 1e broedgeval broedgeval

2e broedgeval

Activiteit uilen

Aantal kasten

Bezettings­ graad

Overige bewoners

4

15

53%

3

2

14

29%

Uilenwerkgroep UWG grensgebied Bergeijk

Bergeijk

4

VWG De Pailjaart

Best

2

UWG Bladel

Bladel

5

5

33

30%

7

WNL Boxtel

Boxtel

5

7

37

32%

13

VWG IVN Cranendonck

Budel

4

3

16

44%

6

WNL Oost-, West- & Middelbeers

De Beerzen en Vessem

9

1

31

32%

2

Natuurwerkgroep Den Dungen

Den Dungen

9

6

43

35%

3

UWG Valkenswaard

Dommelen

8

3

26

42%

2

UWG Eersel

Eersel

3

12

25%

4

KNNV VWG Eindhoven

Eindhoven

1

2

8

38%

2

IVN De Waerdman (Oost)

Elshout

5

11

40

40%

1

KWG Oisterwijk-Haaren

Esch

5

1

23

26%

4

UWG Geldrop Mierlo Tongelre

Geldrop Mierlo Tongelre

2

6

25

24%

14

UWG Uylenspieghel

Goirle en Riel

5

19

26%

6

Uilenwerkgroep Helvoirt

Helvoirt

2

4

11

55%

3

SWG Hilvarenbeek eo

Hilvarenbeek

9

4

56

23%

4

UWG Hoogeloon

Hoogeloon

3

2

17

29%

7

SWG Tilburg eo

Kaatsheuvel

1

1

10

20%

UWG Wilmar

Knegsel, Velhoven, Aalst, Waalre

8

4

27

44%

2

SWG Hei, Heg en Hoogeind

Leende

6

7

34

38%

6

VWG IVN Oirschot

Oirschot

20

0%

UWG Reusel de Mierden

Reusel

9

1

50

20%

7

Heemnatuurgroep Sint-Oedenrode

Sint-Oedenrode

9

1

32

31%

3

Natuurwerkgroep Liempde

Sint-Oedenrode

8

3

24

46%

3

UWG Son en Breugel

Son en Breugel

6

1

12

58%

5

KWG Tilburg eo

Udenhout e.o.

9

2

34

32%

10

Kerk- en Steenuilgroep Vught

Vught

5

11

39

41%

13

IVN De Waerdman (West)

Waalwijk

21

0%

4

VWG De Kempen

Wintelre

6

11

30

57%

7

JNW Zijtaart

Zijtaart

2

2

11

36%

105

770

33%

Subtotaal

150

1

1

1

1

4

0

141

45

Tabel 6 ˘ Resultaten bij de kerkuil per uilenwerkgroep in Oost-Brabant Regio Oost

Plaats(en)

Kast 1e broedgeval

Vrij 1e broedgeval

2e broedgeval

Activiteit uilen

Aantal kasten

Bezettings­ graad

Overige bewoners

Uilenwerkgroep UWG IVN Veghel

Veghel

VNW 's Hertogenbosch e.o.

's-Hertogenbosch

13

0%

8

6

15

80%

UWG De Peel

Asten-Someren

2

13

6

68

28%

VWG IVN Bakel ('ut Vuggelke')

Bakel

8

8

3

19

58%

4

UWG Berlicum-Middelrode

Berlicum

VW De Maasheggen

Beugen

21

3

15

20%

6

2

60

38%

13

VWG Boekel - Venhorst

Boekel

VWG IVN De Groene Overlaat

Cuijk

9

25

36%

5

1

3

33%

VWG De Kulert

Deurne

15

1

18

88

36%

26

VWG Geffen

Geffen

2

3

10

40%

VWG Gemert VWG IVN Grave eo

Gemert

12

7

45

42%

5

Grave

1

5

17

35%

SWG `s-Hertogenbosch

Haarsteeg/Den Bosch

1

UWG Heesch-Nistelrode

Heesch

2

UWG Heeswijk-Dinther

Heeswijk-Dinther

6

2

20

20%

4

5

23

48%

7

VWG De Ortolaan

Laarbeek

26

0%

VWG Lithoijen

Lithoijen

1

3

6

67%

UWG Oss-Berghem-Megen

Oss

1

1

6

33%

VWG Ravenstein

Ravenstein

1

17

6%

UWG Rosmalen-Maliskamp

Rosmalen

1

3

33%

VWG Maasdonk

Rosmalen (Nuland)

1

25

20%

UWG Schaijk

Schaijk

1

2

50%

UWG NMC Schijndel-Zuid

Schijndel

6

3

15

60%

UWG Schijndel-Noord

Schijndel

6

16

38%

Vogelwacht Uden e.o.

Uden

8

95

18%

16

UWG Vinkel

Vinkel

3

VWG De Torenvalk

Zeeland

1 1

1

1

4

9 1

1

1 2

11

27%

2

1

4

25%

2

Subtotaal

128

2

2

82

647

32%

106

Totaal Brabant

414

11

5

291

2080

33%

340

46

Vrijwillige uilenbescherming in Noord-Brabant

2020

Bijlage 3 ˘ Provinciale overleggroep steenuil en kerkuil Naam

Functie Telefoon

Jochem Sloothaak

Provinciaal Coördinator Brabants Landschap

06 308 539 96

Marco Renes

Medewerker Soortenbescherming Brabants Landschap

06 523 188 41

Linda de Haas

Projectmedewerker Landschapsbeheer Brabants Landschap

06 868 135 01

Fien Oost

Medewerker Soortenbescherming Brabants Landschap

06 570 340 53

Ton Bakker

Regiocoördinator Kerkuil West-Brabant

06 513 403 07

Dennis Maas

Regiocoördinator Steenuil West-Brabant

06 482 705 33

Joost Nijkamp

Regiocoördinator Kerkuil Midden-Brabant

073 64 23 947

Anita van Dooren

Regiocoördinator Steenuil Midden-Brabant

06 152 438 81

Henk Cleutjens

Regiocoördinator Kerkuil Oost-Brabant

06 446 292 49

John Opdam

Regiocoördinator Steenuil Oost-Brabant

06 461 755 41

Arjen Stoop

Veldmedewerker Brabants Landschap West-Brabant

06 105 217 70

Marco Renes

Veldmedewerker Brabants Landschap Midden-Brabant

06 523 188 41

Karel Voets

Veldmedewerker Brabants Landschap Oost-Brabant

06 523 188 37

Bijlage 4 ˘ Facebook-team Uilenbescherming Brabant Naam Functie

Email

Jochem Sloothaak

Algeheel paginabeheer

uilenbeschermingbrabant@gmail.com

Dennis Maas

Aanspreekpunt regio West

dwmaas@hotmail.com

Anita van Dooren

Aanspreekpunt regio Midden

jmvandooren@home.nl

Mark Sloendregt

Aanspreekpunt regio Midden

markenrian@planet.nl

47

47

Bijlage 5 ˘ Contactpersonen voor uilenwerkgroepen in Brabant Actief bij bescherming van

Groep Regio West-Brabant

Plaats

Contactpersoon

UWG Roosendaal, Rucphen en Sprundel

Sprundel

Sjef van de Sande

UWG Alphen

Alphen

Bas Dielen

dielen.bas@gmail.com

VWG Altenatuur

Altena (gemeente)

Rinus Punt

mlpunt@hetnet.nl

VWG Altenatuur

Altena (gemeente)

Arie v.d. Herik

UWG Baarle

Baarle-Nassau

Johan Versmissen

UWG Bergen op Zoom

Bergen op Zoom

UWG Breda

Breda

Mark & Leij UWG Steenbergen

Email

Telefoon

Steen- Kerk- Ransuil uil uil

Groeps- nr

√

√

-

√

√

-

NB101

06-48638377

-

√

-

NB014

arievandeherik@hotmail.com

06-14263110

√

-

-

NB014

versmissen@telenet.be

0032-497974020

√

√

-

NB007

Ton Bakker

bakker.karman@home.nl

06-51340307

√

√

-

NB001

Martin van Leest

mrtvanleest@gmail.com

06-25403739

√

√

√

NB008

Chaam

Wim Cornelissen

leghe10@outlook.com

06-55578742

√

√

-

NB004

De Heen

René den Outer

r.denouter@kpnplanet.nl

06-47937199

√

√

-

NB016

UWG Dinteloord

Dinteloord

Willem van Opdorp

w.vanopdorp@home.nl

06-40560778

√

√

-

NB005

VWG Ken en Geniet

Dongen

Thieu Verharen

uil@kenengeniet.nl

06-37626619

√

√

√

NB020

UWG Drimmelen & Den Hout

Drimmelen & Den Hout

Harry Fiolet

hgfiolet@hetnet.nl

06-22105159

√

√

-

NB009

UWG Etten-Leur

Etten-Leur

Paul Mennema

uilenwerkgroep@ivndintelenmarklanden.nl 06-21585346

√

√

-

NB017

UWG Gilze en Rijen

Gilze en Rijen

Maaike Riemslag

m.riemslag-ansems@planet.nl

06-43160098

√

√

-

NB010

Natuur en Milieu vereniging VMB

Hank

Ton Prinsen

tonprinsen@kpnplanet.nl

0162-403175

√

√

-

NB104

VWG IVN Mark & Donge

Hooge Zwaluwe

Bart Jaspers

bart.jaspers13@gmail.com

06-48405584

√

√

-

NB019

UWG Kuivezand

Oud Gastel

Jan Roelse

floret83@live.nl

√

√

-

NB012

Uilenwerkgroep Dongemond

Raamsdonksveer

Dennis Maas

dwmaas@hotmail.com

06-48270533

√

√

√

NB006

UWG Moerdijk

Zevenbergen

Wim de Vries

uwg.moerdijk@hotmail.com

06-28646284

√

√

-

NB011

VWG Zundert

Zundert

Ad van Gastel

ad.gastel@ziggo.nl

076-5985332

√

√

-

NB021

48

NB013

2020

Vrijwillige uilenbescherming in Noord-Brabant

Actief bij bescherming van

Groep Regio Midden-Brabant

Plaats

Contactpersoon

Email

Telefoon

UWG Wilmar

Knegsel, Veldhoven, Aalst, Waalre

Marijn van den Berk

m.vandenberk@upcmail.nl

06-18740826

√

√

-

NB042

ANV Land van Cranendonck

Budel-Schoot

Hennie Vonken

hennievonken@hotmail.com

06-22570270

√

√

-

NB062

UWG grensgebied Bergeijk

Bergeijk

Jurgen Wijnen

jurgen.wijnen@asml.com

06-22153519

√

√

-

NB063

VWG De Pailjaart

Best

Marco Renes

mrenes@onsbrabantnet.nl

06-52318841

√

√

-

NB043

UWG Bladel

Bladel

Gerard Panken

gjhpanken@gmail.com

06-14495079

√

√

-

NB051

WNL Boxtel

Boxtel

Pieter Wesselink

p.wesselink@planet.nl

0411-675530

√

√

-

NB046

VWG IVN Cranendonck

Budel

Harrie Hegge

h.hegge1@chello.nl

06-22223634

√

√

-

NB052

WNL Oost-, West- & Middelbeers

De Beerzen en Vessem

Rinus van den Boomen

ann.denboom@planet.nl

013-5141940

-

√

-

NB047

WNL Oost-, West- & Middelbeers

De Beerzen en Vessem

Noud Janssen

veldcoordinator@anvkempenland.nl

06-30131621

√

-

-

NB047

Natuurwerkgroep Den Dungen

Den Dungen

Toon Ondersteijn

a.onder@home.nl

073-5942796

√

√

-

NB029

UWG Valkenswaard

Dommelen

Ewoud Vreugdenhil

ewoud43@gmail.com

06-55252874

√

√

-

NB041

UWG Eersel

Eersel

Cor van de Ven

hancorvandeven@hotmail.com

06-53235928

√

√

-

NB061

KNNV VWG Eindhoven

Eindhoven

Gerard Tielemans

detielies@hotmail.com

06-15516992

√

√

-

NB028

IVN De Waerdman (Oost)

Elshout

Roy van Delft

info@royvandelft.nl

06-20360398

√

√

-

NB003

KWG Oisterwijk-Haaren

Esch

Gijs van der Weerden

g.vdweerden@home.nl

06-36204796

√

√

-

NB035

UWG Geldrop Mierlo Tongelre

Geldrop Mierlo Tongelre

Martin d`Achard van Enschut m.dave@hotmail.com

06-27863717

√

-

-

NB044

UWG Geldrop Mierlo Tongelre

Geldrop Mierlo Tongelre

Johan Aarts

aarts@onsmail.nl

06-28331600

-

√

-

NB044

UWG Uylenspieghel

Goirle en Riel

Joost van Alphen

joostvanalphen@home.nl

06-26926454

√

√

-

NB049

Uilenwerkgroep Helvoirt

Helvoirt

Mirjam Lambermon

mrjmlambermon@gmail.com

06-51773507

√

√

-

NB031

SWG Hilvarenbeek eo

Hilvarenbeek

Dis van der Put

dis.vander.put@hotmail.nl

06-36192140

√

√

-

NB032

UWG Hoogeloon

Hoogeloon

Rien Kelders

annyenrien@outlook.com

06-36192141

√

√

-

NB050

SWG Tilburg eo

Kaatsheuvel

Erik Poelen

erik.poelen@gmail.com

06-36192142

√

-

-

NB036

SWG Hei, Heg en Hoogeind

Leende

Adrie Staals

a.staals56@upcmail.nl

06-36020921

√

√

-

NB030

VWG IVN Oirschot

Oirschot

Rinus Sterken

uilenwerkoirschot@live.nl

06-12900951

√

√

-

NB045

SWG Oisterwijk

Oisterwijk

Anita van Dooren

jmvandooren@home.nl

06-15243881

√

-

-

NB033

Ransuilenwerkgroep IVN Oisterwijk

Oisterwijk

Christien Hermsen

chris10h@planet.nl

013-5114073

-

-

√

NB034

UWG Reusel de Mierden

Reusel

Jos Laarakker

jos.laarakker@hetnet.nl

06-53767973

√

√

-

NB038

Heemnatuurgroep Sint-Oedenrode

Sint-Oedenrode

Jack van Gastel

j.gastel3@gmail.com

06-13427564

√

-

-

NB022

Heemnatuurgroep Sint-Oedenrode

Sint-Oedenrode

Bert Vervoort

l.vervoort3@chello.nl

06-29417313

-

√

-

NB022

SWG IVN Sint-Oedenrode

Sint-Oedenrode

Henk Steenbakkers

henk.steenbakkers@kpnmail.nl

0413-473694

√

-

-

NB064

Natuurwerkgroep Liempde

Sint-Oedenrode

Dirk Eijkemans

dirkeykemans@hotmail.com

06-10916240

√

√

-

NB103

UWG Son en Breugel

Son en Breugel

Lonneke van Soest

lonnekevansoest@kpnmail.nl

06-15105291

√

√

-

NB025

KWG Tilburg eo

Udenhout e.o.

Bart van Beerendonk

vogelsinudenhout@gmail.com

06-15826459

-

√

-

NB093

UWG De Goei Kast

Veldhoven

Hennie Spitters

h.spitters8@upcmail.nl

040-2533380

√

-

-

NB065

Kerk- en Steenuilgroep Vught

Vught

Sietske van Maren

sietskevanmaren@gmail.com

0411-607028

√

√

-

NB027

IVN De Waerdman (West)

Waalwijk

Kees Kraneveld

kraneveld@hotmail.com

06-51791583

√

√

-

NB002

VWG De Kempen

Wintelre

Mark Sloendregt

markenrian@planet.nl

06-12249017

-

√

-

NB039

JNW Zijtaart

Zijtaart

Ton van de Tillart

tonvandentillart@hotmail.com

06-15822171

√

√

-

NB026

Steen- Kerk- Ransuil uil uil

Groeps- nr

49

Actief bij bescherming van Steen- Kerk- Rans- Groeps- nr uil uil uil

Groep Regio Oost-Brabant

Plaats

Contactpersoon

Email

Telefoon

VNW 's Hertogenbosch e.o.

's-Hertogenbosch

Joost Nijkamp

joost.nijkamp@home.nl

073-6423947

√

√

-

UWG De Peel

Asten-Someren

Jo van Zanten

jm.vanzanten@kpnmail.nl

0493-492827

√

√

-

NB057

VWG IVN Bakel ('ut Vuggelke')

Bakel

Leo van Gerwen

la.vangerwen@gmail.com

06-12078795

√

-

-

NB078

VWG IVN Bakel ('ut Vuggelke')

Bakel

Hans van Berlo

hansenkarin@hotmail.nl

06-23077304

-

√

-

NB078

UWG Berlicum-Middelrode

Berlicum

Bertie Kastelijn

bertkastelijn@home.nl

06-51713016

√

√

-

NB077

VW De Maasheggen

Beugen

Leo Daanen

leodaanen@hotmail.com

06-12871885

√

√

-

NB067

VWG Boekel - Venhorst

Boekel

Martien Janssen

martien_maria_janssen@outlook.com

0492-322077

√

√

-

NB069

VWG IVN De Groene Overlaat

Cuijk

Koos Elbers

elbkat@outlook.com

06-51387097

√

√

-

NB080

VWG De Kulert

Deurne

Rob Boesten

boestenr@outlook.com

06-48973034

√

-

-

NB070

VWG De Kulert

Deurne

Henk Cleutjens

henkcleutjens@cs.com

06-44629249

-

√

-

NB070

VWG Geffen

Geffen

Rien van den Hurk

rienvdhurk@gmail.com

073-5321673

√

√

-

NB084

VWG Gemert

Gemert

Martin Vink

mvink60@gmail.com

06-12157323

√

√

-

NB074

VWG IVN Grave eo

Grave

Henk van Gemert

vogelvrij75@outlook.com

0485-210273

√

√

-

NB081

UWG 's-Hertogenbosch-Vlijmen

Haarsteeg/Den Bosch

Mark Bakkers

m.bakkers@gmail.com

06-28816839

√

√

-

NB054

UWG Heesch-Nistelrode

Heesch

Frank van Venrooij

frank.naulanden@dngr.nl

06-53739496

√

√

-

NB092

UWG Heeswijk-Dinther

Heeswijk-Dinther

John Davies

familiedavies@home.nl

0413-292839

√

√

-

NB090

VWG De Ortolaan

Laarbeek

Jan Koot

jan.koot@odrn.nl

06-15833393

√

√

-

NB072

VWG Lithoijen

Lithoijen

Clemens Theunisse

clemenstheunisse@gmail.com

06-43522642

√

√

-

NB085

UWG Oss-Berghem-Megen

Oss

Bas van de Kar

basvandekar@gmail.com

06-48562297

√

√

-

NB083

VWG Ravenstein

Ravenstein

C. van der Horst

famvanderhorst12@hotmail.com

06-40708644

√

√

-

NB088

UWG Rosmalen-Maliskamp

Rosmalen

Henk Vennix

havix2000@gmail.com

06-23385304

√

√

-

NB055

VWG Maasdonk

Rosmalen (Nuland)

Otto Kwak

ottokwak@gmail.com

06-38031388

√

√

-

NB086

UWG Schaijk

Schaijk

Frank van Dorst

frankvandorst@home.nl

06-52483313

√

√

-

NB102

UWG Schijndel-Noord

Schijndel

Ruud van der Heijden

heijstro@hetnet.nl

06-22604997

√

√

-

NB056

UWG NMC Schijndel-Zuid

Schijndel

Mari van der Wijst

jeanyvanderwijst@hotmail.com

06-50885244

√

√

-

NB105

Vogelwacht Uden e.o.

Uden

John Opdam

Opdam.John@gmail.com

06-46175541

√

√

-

NB060

UWG Vinkel

Vinkel

Rien van Nistelrooij

hvann70@gmail.com

06-54784253

√

√

-

NB087

UWG Maas en Peel

Westerbeek

Gerrit Michels

info@germarmich.com

06-48034519

√

√

-

NB059

VWG De Torenvalk

Zeeland

Rien de Louw

pa7pyr@gmail.com

0486-452240

√

√

-

NB073

REGIO OOST REGIO WEST

REGIO MIDDEN

Kijk ook op www.brabantslandschap.nl/zelf-aan-de-slag/vrijwilligerswerk/uilenbescherming voor een interactieve kaart met de Brabantse uilenwerkgroepen.

50

NB066

2020

Brabants Landschap Coördinatiepunt Landschapsbeheer Postbus 80, 5076 ZH Haaren Algemeen: 0411 - 62 27 75 Coördinatiepunt: 0411 - 66 40 10 info@brabantslandschap.nl www.brabantslandschap.nl

BEZOEKADRES

Kasteelboerderij van Nemerlaer Kasteellaan 4 in Haaren