OEGSTGEESTER COURANT
Oude straten van Oegstgeest
Warmonderweg 4, villa Zonnebloem.
woensdag 16 januari 2013
15
Een beeld van de straat in 1947.
Warmonderweg, een straat van contrasten We slaan vanaf de Leidsestraatweg linksaf en wandelen de Warmonderweg in. Al eeuwen is dit de verbindingsroute tussen Leiden, Oegstgeest en Warmond. Door Wim van Tuijl Het verlengde van de weg richting Warmond heeft weer andere namen. Even terzijde: Het midden van de Warmonderweg vormt de grens tussen Oegstgeest en een andere gemeente. Architectonisch is geen sprake van harmonie tussen de rijkelijke variatie aan villa’s aan de Oegstgeester zijde en de ietwat eentonige huizenblokken aan de overzijde. Het gaat in deze serie over Oegstgeest, dus kan auteur de rechts gelegen kant links laten liggen. Natuurlijk heeft hij geen enkele intentie die ertoe zou kunnen leiden om Leiden(aren) in last te brengen.
Pauluskerk
Na dit intermezzo gaan we over tot de orde van de dag. We beginnen goed: het eerste pand aan de Oegstgeester zijde is een Rijksmonument; de Pauluskerk. Een korte terugblik. Het ontstaan ervan is te danken aan Betsy Drost, samen met haar zuster Johanna (overleden in 1927) bewoonster van villa Leidschestraatweg 32, waaraan al aandacht is geschonken in een vorige editie van deze krant. Zij kocht een perceel grond achter haar woning van de Zendingsschool en schonk dit aan de Nederlands Hervormde Gemeente voor de bouw van een kerk. Op 4 juli 1931 legde zij de eerste steen. Architect F.B. Jantzen ontwierp het gebouw. Hij bouwde de kerk in een strakke variant van de Amsterdamse Schoolstijl, zakelijk expressionisme genaamd. Het functioneerde tot 2007 als kerk. Na samenvoeging
van de protestantse gemeenten tot PKN wordt de Pauluskerk afgestoten. Het heeft nu, behalve als gebedshuis, een functie als cultureel centrum voor onder andere lezingen en muziek- en danslessen. Het koperen dak symboliseert twee opgeheven biddende handen, als teken van huis van gebed. De windvaan daarbovenop is het motief van de vis dat symbool is voor Christus. We lopen even naar binnen. Met name het getal zeven komt veel terug, zoals de zeven ruitjes in de voordeuren. De zeven grote glasin-loodramen links en rechts zijn verdeeld in twaalven. In het noordelijke raam zien we de roeping van Paulus afgebeeld, alsmede plaatsen die door hem zijn bezocht. Het tegenoverliggende raam brengt dit, in zeven taferelen, over naar de moderne westerse wereld met zijn industrie, naar de sawahs van Indië en naar donker Afrika. Vorig jaar is gebleken dat de (niet zichtbare) kerkklok zeer oud is. Deze is in 1662 gegoten in Amsterdam door de wereldberoemde klokkengieter François Hemony. Van dit exemplaar zijn er slechts acht geregistreerd waardoor de Pauluskerk iets heel bijzonders herbergt. Er valt zoveel meer te vertellen, maar daarvoor verwijs ik naar het artikel van Gerard Schwencke ‘Pauluskerk 75 jaar’ in het tijdschrift van de Vereniging Oud Oegstgeest, editie maart 2007.
Villa’s in overvloed
We houden aandacht voor de Oegstgeester zijde van de Warmonderweg. Een klein stukje doorlopen
en de lange rij villa’s begint. De ruimte is hier te kort om ze alle te beschrijven. De mooiste volgen nu. Gemeentelijk opzichter tussen 1915 en 1925 was J. van der Voet. Uit het archief blijkt dat hij voor de toekomstige eigenaren de gemeente verzocht om toestemming voor de bouw van villa’s. Iedere toekomstige eigenaar had zijn eigen inzichten en architecten waren medebepalend voor de totstandkoming. Vandaar de bouwvariatie. Meerdere villa’s onthullen hun verhaal bij het doorspitten van de archieven. Naast de Pauluskerk staat op Warmonderweg 4 villa Zonnebloem in 1920, gebouwd en ontworpen door architect H.J. Jesse. Het pand heeft een fraai strodak en staat geregistreerd als gemeentelijk monument. De bekendste bewoner was Willem Hendrik Nagel (19101983). Hij was rechtsgeleerde, criminoloog maar ook zeer bekend als schrijver onder het pseudoniem J.B. Charles. Die nam droeg hij tijdens de oorlog als schuilnaam. Tussen 1944 en 1982 schreef hij 12 dichtbundels. Nummer 12 is in 1920 onder architect Mulder en Buurman gebouwd. In 1933 kraaide aldaar de rode haan. Herbouw volgde. In het pand op nummer 14 woont een gemeentelijk bekend persoon. In 1924 werd de villa gebouwd op ontwerp van architect W. Fontein als woning voor de directeur van de zendingsschool. De villa op nummer 24 (hoek Kempenaerstraat/ Warmonderweg) is in zijn huidige vorm onder architect Mulder en Buurman in 1920 gebouwd. Het vorige pand stamde uit ongeveer 1913 en was in die tijd een café-woonhuis onder de naam Huize Wijnstok. In 1920 vond een grondige verbouwing plaats tot landhuis. Op 5 december 1944 landde een Amerikaanse parachutist tegen een raam op de eerste verdieping. Hij overleefde het ongeval, maar
kon niet ontsnappen aan de helaas tijdig aanwezige bezetter. Het pand kent enkele negatieve historiepunten. Rond 1971 viel de politie het pand binnen en rolde op zolder een valsemunterij op, waarbij arrestaties werden verricht. In 1999 werd het pand getroffen door brand. Na de verbouwing kreeg het de bestemming woontraincentrum voor bewoners van Het Raamwerk. Hier worden mensen vanaf 18 jaar met een lichamelijke en/of licht verstandelijke beperking getraind om zo zelfstandig mogelijk te wonen.
Het Leidse Hout
Evenals dit pand mogen ook de volgende panden genieten van uitzicht op het prachtige park De Leidse Hout, behorend tot de buurgemeente. Rond 1615 stonden hier vijf boerderijen, waarvan de laatste in 1927 verdween. Onder leiding van de heer Van Es begon rond 1930 de aanleg. Een aanrader om daar te gaan wandelen en wellicht onder genot van een consumptie in het theehuis te genieten van flora en fauna. Villa’s en park vormen een perfecte harmonie. Sommige met rieten daken (26 en 32). Er zijn ook enkele huizenblokken met drie of vier panden, alle met speelse daken. Ze dateren van rond 1924 op ontwerp van architect M.C. van Strats. Vele hebben verbouwingen ondergaan. Bouwvergunningen in het archief zijn daarvan getuigen. We komen aan het einde van deze weg. Tot de volgende straat (Laan van Oud Poelgeest).
Bronnen: Bladen Vereniging Oud Oegstgeest, met name artikel Gerard Schwencke 75 jaar Pauluskerk. Mooi Gebouwd, Marina Lameris Canon van Oegstgeest, Vereniging Oud Oegstgeest Digitaal fotoarchief, Gemeente Oegstgeest