Trias boekje 1000 jongerenplan dec14

1000-jongerenplan de ITB’er als onmisbare schakel

1000-jongerenplan de ITB’er als onmisbare schakel

De methode is de ‘best person’

-2-

INHOUD Voorwoord ...................................................................................................4 Nelleke Vedelaar...........................................................................................6 Gusta van der Zanden................................................................................10 Herwin Dik..................................................................................................14 Carolien N議enhuis ...................................................................................... 18 Rosa van den Biggelaar .............................................................................22 Audrey Bakker............................................................................................26 Tommy Roosendaal ...................................................................................30 Hans de Boer ..............................................................................................34 Hinke Oosten..............................................................................................38 Ruben Maestre ...........................................................................................42 Manon Brugging ........................................................................................46 Denise Boelens ...........................................................................................50 Harmke Scheffer ........................................................................................54 Cath Tank ...................................................................................................58 Dani禱lle Pesselse ........................................................................................62 Resultaten 1000-jongerenplan ..................................................................66 Colofon .......................................................................................................68 Over Trias ...................................................................................................70

-3-

Fokko Witteveen:

‘Herstel van het gewone leven’ -4-

VOORWOORD Met een eenvoudig concept, zonder dat een indicatie vereist is, heeft het 1000-jongeren plan de afgelopen vijf jaar een prachtig resultaat geboekt. Jongeren gaan weer participeren in de samenleving - herstel van het gewone leven - mede dankzij de ondersteuning van een intern trajectbegeleider (ITB’er). Maar het is natuurlijk in de eerste plaats de verdienste van de jongere zelf en de werkgever die bereid is, naast een tegemoetkoming in de kosten, met tijd en oprechte aandacht te investeren in deze jongere!

Provincie Overijssel startte in 2010 met het 1000-jongerenplan: 1000 jongeren (16-27 jaar) worden in Overijssel begeleid bij het vinden van een baan, opleiding en stabiele woon- en leefsituatie. Het gaat om kwetsbare jongeren die op relatief grote afstand staan van de arbeidsmarkt. Ze beschikken niet of nauwelijks over een startkwalificatie, waardoor hun kansen om via de reguliere weg op de arbeidsmarkt te komen gering zijn.

Voor de regio IJsselvecht was het doel om in de periode 2010-2014 minimaal 500 jongeren aan een leerwerkbaan te helpen. Dat zijn er ruim 600 geworden, bij meer dan 400 bedrijven. Na afloop van het 1000-jongerenplan behoudt 85% van deze jongeren zijn/haar baan, vindt een andere baan of volgt een (vak)opleiding. Ruim 90% van de jongeren vindt hun baan binnen het Midden- en Kleinbedrijf in de regio Zwolle. Het zijn juist de kleine(re) bedrijven waar deze jongeren goed passen en zich kunnen ontwikkelen tot een goede vakman of -vrouw. Niet alle jongeren waren direct plaatsbaar: voor bijna 300 jongeren is adequate hulpverlening geboden zodat ze later toch een stap naar de arbeidsmarkt kunnen maken.

In deze uitgave leest u interviews van oud-projectleider Xanter Wilhelm die sprak met gemeenten, het onderwijsveld, jongeren, werkgevers en individueel trajectbegeleiders (ITB‘ers) van Trias. Hierdoor gaat de impact van het 1000-jongerenplan wellicht nog meer voor u leven! Ik ga ervan uit dat gemeenten de specifieke aanpak van het 1000-jongerenplan integreren in hun participatie- en jeugdbeleid. Ons devies is dat jongeren niet langs de zijlijn staan, maar volop meedoen in het speelveld en vol zelfvertrouwen deelnemen aan de samenleving.

Fokko Witteveen, Bestuurder Trias December 2014

-5-

Nelleke Vedelaar:

‘Provincie, blijf betrokken bij vraagstuk werkgelegenheid voor kwetsbare jongeren!’ -6-

NELLEKE VEDELAAR: Nelleke Vedelaar, wethouder Sociale Zaken gemeente Zwolle: “Het 1000-jongerenplan is vanaf het begin door gemeenten ingezet als één van de vele instrumenten van het actieplan jeugdwerkloosheid binnen de regio IJsselvecht, gericht op die jongeren met de grootste afstand tot de arbeidsmarkt. Maar het is wel teveel een provinciaal project gebleven en dat vind ik jammer. Ik ben zeer benieuwd naar de evaluatie van het 1000-jongerenplan. Wat zijn de werkzame factoren? En welke kunnen wij integreren in het beleid van de gemeente?”

Ook andere arbeidsmarktprojecten van de gemeente Zwolle worden nu geëvalueerd.

Ook hier zijn de vragen: wat werkt en wat werkt niet? Want er speelt veel bij jongeren zelf en in hun omgeving dat een arbeidsparticipatie in de weg staat. De kunst is bij jongeren aanknopingspunten te vinden die leiden tot perspectief: werken, leren en zelfredzaamheid. Zo’n bouwsteen is bijvoorbeeld direct en persoonlijk contact met jongeren. Ik vind het belangrijk dat de aanpak aansluit bij de passie en het talent van jongeren, maar wel in het licht van de vraag op de arbeidsmarkt. En ik besef dat er ook maatschappelijk betrokken werkgevers moeten zijn waar deze jongeren hun carrière kunnen starten. De Zwolse kunstenaar Ronald Westerhuis en de Kringloopwinkel zijn daar goede voorbeelden van.”

Rol provincie Overijssel

Nelleke Vedelaar pleit ervoor dat de provincie Overijssel ook na 2014 betrokken blijft bij het thema werkgelegenheid: “De Human Capital Agenda zou ook moeten gaan over kwetsbare jongeren die zonder een extra zetje de boot missen op de arbeidsmarkt. Het 1000-jongerenplan eindigt en daarmee stopt ook de financiering vanuit de provincie. De problematiek is echter hetzelfde gebleven. Ik constateer dat de provincie meer aansluit bij het Regionale Arbeidsmarkt Platform van de regio Zwolle. Ik kijk dan ook met veel interesse naar hoe de provincie kan ondersteunen bij bovenlokale vraagstukken zoals de jeugdwerkloosheid. Ik zou graag de kennis, ervaring, het netwerk en de methode van het 1000-jongerenplan integreren in de dienstverlening van de gemeenten in de regio Zwolle.”

Doelgroep jongeren

Nelleke: “Ik zie wel een steeds grotere wordende groep kwetsbare jongeren zonder uitkering die (nog) thuis woont, maar niet meedoet in de samenleving. De gemeente wil zich voor alle jongeren inzetten. Ik geloof in de sociale wijkteams. Die hebben

-7-

zicht op deze groep en kunnen de jongeren op weg helpen. We richten ons niet alleen op de meest kansrijke jongeren met een korte afstand tot de arbeidsmarkt, maar gaan ons ook inzetten voor de meer kwetsbare mensen waarbij sprake is van meervoudige problematiek.

Gemeenten gaan nu beter en scherper om met de middelen voor reïntegratie dan vroeger. Het gaat erom dat gemeenten een keuze maken voor een aanpak die werkt. Natuurlijk maak ik me zorgen over de schaarse middelen die beschikbaar zijn voor een hele grote groep kwetsbare mensen in een krappe arbeidsmarkt.

In dit licht is borging van de meest effectieve methode die leidt tot werk en/of een opleiding voor jongeren van groot belang.”

“Uitgangspunt is dat jongeren niet thuis zitten maar meedoen” Onderwijs en jeugdhulp

Met Entree XXL is er in de regio een samenwerking tussen het onderwijs en het 1000-jongerenplan ontstaan: “De meerwaarde is dat jeugdhulp en onderwijs hun eigen expertise zo optimaal mogelijk kunnen inzetten. Met begeleiding van een jeugdhulpverlener maken jongeren zo hun opleiding af of ze gaan werken Mijn ervaring is dat de school wel overbelast is doordat problemen van jongeren steeds groter worden en dat wordt alleen maar meer met passend onderwijs.

Is er nog voldoende tijd en ruimte voor doceren? Op een ROC komen studenten uit een grote regio dus is er geen directe link met het wijkteam van Zwolle. Maar het 1000-jongerenplan heeft wel een (grotere) regionale schaal en dat kan goed werken in aanvulling op een wijkteam dat lokaal is geworteld.”

Arbeidsmarkt

Een goed economisch klimaat is heel belangrijk, zodat ook werkzoekenden een baan kunnen vinden. Gemeenten hebben daarin een faciliterende rol, vindt Nelleke Vedelaar. Ze hoopt dat de vrije markt ook nieuwe kansen biedt voor dit type banen: “Dienstenbedrijfjes in de wijk, de creatieve sector, ondernemerschap: hier zijn kansen voor jongeren. Uitgangspunt is dat jongeren niet thuis zitten maar meedoen ook al is het nog geen betaald werk. Een inclusieve regionale arbeidsmarkt: voor elke werkzoekende, jong of oud, een leer- en/of werkplek bij een bedrijf of organisatie in de regio. Een idee is om jongeren en ouderen aan elkaar te koppelen: oudere werkzoekenden helpen jongeren als maatje. Een soort van meester-gezel systeem.

Eventueel met inzet van een uitkering, is dat niet een geweldige tegenprestatie: je investeert in je eigen ontwikkeling.”

Nelleke: “Ik pleit voor een eenduidige regionale werkgeversaanpak om werkgevers niet te overspoelen met allerlei projecten en doelgroepen. Het 1000-jongerenplan is effectief gebleken bij veelal kleine(re) MKB-bedrijven. Hier is het werk! En deze plekken sluiten goed aan bij de talenten van deze jongeren. Laat deze aanpak onderdeel zijn van het Sociaal Akkoord dat werknemers en werkgevers en overheid en onderwijs in de regio Zwolle hebben afgesproken!”

-8-

Nelleke vedelaar: “Het 1000-jongerenplan is effectief gebleken bij veelal kleine(re) MKB-bedrijven.

Hier is het werk!�

-9-

Gusta van der Zanden:

‘Samenwerking onderwijs - jeugdhulp helpt kwetsbare jongeren’ -10-

GUSTA VAN DER ZANDEN: Op 23 oktober spreken wij elkaar bij het Deltion College in Zwolle.

Gusta is sectordirecteur Gezondheidszorg, Welzijn & Sport. Het Entree XXL-onderwijs valt ook onder haar verantwoordelijkheid.

Gusta steekt direct van wal: “Ik wil dat volgend jaar de ITB’er van Trias aanschuift bij de studentbespreking van de Entree-student. Ik wil de jeugdhulp dichter bij de school brengen en daarmee de aanpak van het 1000-jongerenplan verduurzamen.

Het helpt ons studenten op school te houden, als een ITB’er deze kwetsbare jongeren begeleidt. Dat doen zij heel laagdrempelig. Zij kunnen bij de jongeren thuis (in het gezin) komen. Het programma Entree XXL was een prachtig initiatief door de koppeling tussen de ITB’er en de docenten, dat was een heel natuurlijk proces.

Doelstelling was samen te zoeken naar een baan voor deze jongeren of hen te ondersteunen bij het (gaan) volgen van een opleiding. Het verschil met het Schoolmaatschappelijk Werk is dat de ITB’er zich niet alleen richt op school maar ook op de thuissituatie en de werkgever.“

Entree onderwijs

Deltion voegt straks het programma van Entree XXL in het Entree-onderwijs waar zo’n 150 jongeren de opleiding volgen. Gusta: “Ik zou graag jeugdhulp in het Entree onderwijs opnemen maar dat is nu nog een brug te ver omdat de middelen daarvoor ontbreken. Ik pleit wel voor deelname van een jeugdhulpverlener (ITB’er) aan de casusbespreking van de student. Ik constateer dat de samenwerking tussen onderwijs en jeugdhulp tot effect heeft dat deze jongeren meer zin hebben in school en meer zicht krijgen op de arbeidsmarkt en hun eigen positie. Deze jongeren hebben baat bij structuur, een vast ritme, een compliment op zijn tijd. Daarom zou een laagdrempelige aanpak met bedrijven goed werken: jongeren kunnen bijvoorbeeld een (kleine) opdracht binnen een bedrijf uitvoeren als onderdeel van het programma. Ik vind dat de meerwaarde van langer doorleren is aangetoond met Entree XXL. De één-op-één aanpak werkt bij deze jongeren, een persoonlijke werkwijze voor jongeren en bedrijven is belangrijk. En ja … dat is intensief en het kost moeite, maar dat mag en moet ook! De driehoek werkgevers, onderwijs en jeugdhulp is goed geweest: over vijf jaar verwacht ik dat er veel meer bedrijven zijn deze aanpak aansprekend vinden. Het zijn namelijk jongeren met talent. De jongeren die het gelukt is om studie en werk te combineren zijn echt andere mannen en vrouwen geworden: zelfredzaam en met zelfvertrouwen!”

Meer ontschotting

Voor het Entree onderwijs is een taal- en rekentoets ingevoerd. Gusta verwacht dat 80% van deze jongeren vanwege hun zware problematiek (waaronder schulden/

-11-

stoornis/thuismilieu), niet gaan slagen en een negatief studieadvies ontvangen.

Dan komen deze jongeren bij de gemeente misschien in een sociaal wijkteam.

Maar niet alle jongeren van Deltion kunnen zich daar melden omdat veel studenten niet in Zwolle wonen. Ze hoopt dat de ontschotting echt doorgaat en dat er meer samenwerking komt met organisaties zoals Trias. Met die boodschap wil ze naar de gemeenten toe. Gusta vindt dat voor deze kwetsbare groep jongeren extra aandacht nodig is om hen te laten slagen in het leven: “Er wordt nog te weinig aan jongeren zelf gevraagd wat zij willen en hoe zij het willen.”

“De één-op-één aanpak werkt bij deze jongeren” Gusta overhandigt mij een boekje van HBO-studenten van Windesheim die een tijd hebben opgetrokken met jongeren van het Entree onderwijs. Van die jongeren is het levensverhaal opgetekend. Een van hen is Christiaan. Sinds de scheiding van zijn ouders woonde hij samen met zijn broer bij zijn moeder in Assen. Maar Christiaan voelde zich er allesbehalve thuis. Zijn broer sloeg en pestte hem en zijn moeder gaf hem altijd de schuld. Door te gaan gamen, vergat Christiaan zijn problemen en zo kon hij ontsnappen aan zijn echte leven. Een medewerker van jeugdhulp zorgde ervoor dat hij bij zijn vader kon wonen en zo kon hij een nieuw leven gaan opbouwen.

-12-

Gusta van der zanden is sectordirecteur Gezondheidszorg, Welzijn en Sport. ze is verantwoordelijk voor het Entree XXL-onderwijs bij het deltion college.

-13-

Herwin Dik:

‘Werkgevers op kop, want niets werkt beter dan een baan!’ -14-

HERWIN DIK: Op vrijdag 17 oktober gaan Herwin en ik naar Geo Gils van de gemeente Hardenberg. Herwin vertelt dat zijn racefiets stuk is, hij weet dat Geo ook een fietser is. Ze bespreken de voortgang van de jongeren die deelnemen aan het Entree XXL opleidingsprogramma van het Alfa College en hoe ze de bemiddeling naar werk kunnen oppakken.

Er lijkt een kans bij een groothandel te zijn voor twee jongeren; ze kunnen daar werkervaring opdoen als inpakker. Motivatie en een goede fysieke conditie zijn belangrijk. Collega Albert van de gemeente sluit aan omdat hij verantwoordelijk is voor de acquisitie van leerwerkbanen. Samen met Herwin gaan ze in op de kwaliteiten van de jongeren en bij welke bedrijven plaatsingskansen zijn. Bij een betaalde baan kan de subsidie van het 1000-jongerenplan worden ingezet. Als laatste vertelt Herwin over een jonge vrouw die gewoon wil werken, het maakt haar niet uit wat.

Duidelijke werkgever

We rijden naar Jan Veltink, stratenmaker in Hardenberg. Gerard, een jongere die ook deelneemt aan Entree XXL, werkt hier. Herwin wil met Jan bespreken hoe het gaat, Herwin heeft zorgen over de werksituatie van Gerard. We komen aan bij de familie Welleweerd en tijdens de introductie zegt de mevrouw dat zij docent is bij het Alfa College en het 1000-jongerenplan kent. Jan Veltink verzorgt hier het straatwerk en leert hier ‘zijn jongeren’ de beginselen van uitmeten en straten. We spreken met elkaar over hoe goed het is dat jongeren zoals Gerard duidelijkheid krijgen door te werken, arbeidsritme op te doen en te (leren) communiceren. Dat geeft zelfvertrouwen. Jan geeft aan dat als een jongere feeling heeft voor het vak, hij het vak bij Jan mag leren. Jan Veltink: “Maar als de jongere smoesjes verzint om niet te werken ben ik er gauw klaar mee! Als ze niet op tijd komen, trakteert de jongere op gebak en biedt dan excuses aan richting collega’s. En ik betaal ze pas vanaf het moment dat ze weer productief zijn. Daarna gaan we als team meteen weer over tot de orde van de dag.” Herwin bevestigt dat bepaalde jongeren veel baat bij hebben bij een werkgever die heel duidelijk is en de jongere nadrukkelijk wijst op het nakomen van afspraken.

Nog een kans

We lopen even naar achteren waar Herwin met Jan Veltink wil praten over Gerard.

Hij verzuimt te veel. En het gaat vreselijk mis in de communicatie tussen Jan en Gerard. Herwin vraagt of Jan hem nog een kans wil geven om bijvoorbeeld twee dagen per week te werken. Jan geeft aan dat Gerard tot de vorstperiode die twee dagen bij hem kan blijven werken. Herwin zal met Gerard praten. Maar met mensen die niet willen heeft Jan wel grote moeite. Of Gerard behoort tot de niet-willers, zal

-15-

de komende tijd moeten blijken maar hij krijgt nog een kans. Als we wegrijden praten we door over de bouw en dat er nog weinig uitzicht is op groeiende werkgelegenheid. Herwin vertelt over zijn kameraden die werkten in de bouw in Groningen. Een groot deel is nu werkloos. Herwin zegt dat hij probeert een inschatting te maken welke jongere hij waar plaatst, om zo de kans op een duurzame baan te vergroten.

Hulp voor broers

Herwin weet nog heel goed hoe zijn eerste periode bij het 1000-jongerenplan was: “Heel erg hectisch, alles was nieuw. Na een maand had ik migraine van alle informatie. Het was een grote omschakeling, maar ik heb toch mijn eigen weg gevonden.

Ik vond het vanaf het begin geweldig, vooral de contacten met bedrijven. Eén van die eerste jongeren was Martin. Hij verbleef in een woonwagen ergens in Hardenberg, zijn ouders waren overleden en hadden hem met een grote schuldenlast achtergelaten. Er kwamen veel hulpverleners over de vloer en er was een jongere broer die verslaafd was en foute vrienden had.

Ik had contact met een autosloperij en daar ging Martin werken, zo kon hij zijn schulden aflossen. Martin werkt hier nog steeds. Nadat het 1000-jongerenplan voor hem was afgesloten, belde Martin mij om hulp te vragen voor zijn broer, waarmee het niet goed ging. Samen hebben we hier een oplossing voor gevonden, zodat Martin ook gewoon, zonder zorgen, kon blijven werken.”

“Het is een mix van job-coaching en hulpverlening die ik op een heel laagdrempelige en praktische manier toepas” Praktische insteek

Het geheim achter het succes? Herwin: “De subsidie die het 1000-jongerenplan biedt, geeft een ingang bij bedrijven. Daardoor kun je heel snel iets veranderen in het leven van jongeren want niets werkt beter dan een baan. Ik spreek de taal van MKB-bedrijven en weet dat deze jongeren ook wat moeten gaan opleveren.

Ik spreek de jongeren daarop aan.

Het aspect hulpverlenen zet ik minder in dan het zoeken naar werk voor de jongeren en als ik het inzet, werk ik vaak samen met andere hulpverleners. Als een jongere geen betaald werk aankan, neem ik hem niet aan. Ik kijk naar het netwerk van de jongere, hebben ze in het verleden gewerkt en zo ja waar. Konden ze dit werk vasthouden en waar ligt hun passie? Dan schat ik zelf in of ik dat werk kan vinden voor die specifieke jongere. Het is een mix van job-coaching en hulpverlening die ik op een heel laagdrempelige en praktische manier toepas.”

-16-

HERWIN DIK: 33 jaar -ITB’er vanaf 1 januari 2010 -Team Hardenberg en Rijssen -101 jongeren in begeleiding -75 jongeren in een leerwerkbaan -vanaf 1 januari 2015 werkzaam bij Trias in Rijssen/Raalte e.o.

-17-

Carolien Nijenhuis:

‘Ondernemerschap gecombineerd met passie voor jeugdhulp’ -18-

CAROLIEN NIJENHUIS: Op 21 oktober ontmoet ik Carolien bij haar thuis in Assendorp, Zwolle. Carolien vertelt mij over het medicijngebruik van jongeren: ze schat in dat 50% van haar jongeren medicatie gebruikt voor ADHD, autisme en depressie. Medicalisering neemt steeds meer toe lijkt het wel. Hoopvol is dat met een succesvol traject, veel jongeren hun medicatie kunnen afbouwen.

Op de vraag of Carolien vindt dat het 1000-jongerenplan te bescheiden is geweest in de PR antwoordt ze dat het haar gaat om het resultaat voor jongeren met duurzaam werk of school. Ze gaat ervan uit dat dit uiteindelijk wordt gezien door gemeenten. Het kunnen bouwen aan je eigen baan en er zelf iets van maken is haar als ITB’er enorm goed afgegaan.

Rick en Van Rosmalen IT

We rijden van Zwolle naar IJsselmuiden: Van Rosmalen IT dienstverlening is de bestemming. Hier spreken we Carola voor een eindgesprek. Het gaat over Rick, een rustige jongen die zich gaandeweg prima ontwikkeld heeft. De werkgever gaat zijn contract verlengen omdat ze zeer tevreden over hem zijn. Rick is rustig en luistert goed naar wat klanten prettig vinden. Sinds kort is hij ook werkzaam in de buitendienst. Het was in die periode dat Carola de grootste verandering in zijn gedrag waarnam. Hij bouwt inmiddels zijn medicatie voor depressie af. Daardoor is hij op het werk nu vrolijker en communiceert hij meer.

Sociaal groeien

Het bedrijf is er open in gestapt toen Carolien met Rick bij hen kwam, het bedrijf had geen verwachtingen. Rick heeft de kans en tijd gekregen zich te ontwikkelen. Zijn technische bagage was al heel behoorlijk, maar hij moest vooral sociaal nog groeien.

Het grootste probleem was zijn moeite met samenwerken. Zweten, niks durven vragen: zo begon het, maar gaandeweg stelde hij zich meer open op. Het geduld van de werkgever is beloond. Rick toonde veel inzet op het werk, was pro-actief.

Hij ging zelfs de telefoon opnemen en is mensen gaan helpen. De groei van Rick stemt het bedrijf tevreden en zij zijn trots op hem. Zijn ouders vertellen dat ze nu een andere zoon hebben thuis. Zo vertelt Rick wat hij die dag gedaan heeft.

Het contact tussen Van Rosmalen en het 1000-jongerenplan is gelegd via een ontbijtbijeenkomst van ondernemersnetwerk van BNI Kampen De Kamper Steur waar collega-ITB’er Tommy Roosendaal een presentatie had gehouden. Van Rosmalen denkt er nu zelfs over meer te gaan betekenen voor deze doelgroep omdat zij als bedrijf ook wat geleerd hebben.

-19-

Begeleiding sportief

We komen later aan bij Fitplaza | The Goodlife Company in Zwolle waar Trias-collega, personal trainer Jamile Zaoudi, vier jongeren van Carolien begeleidt met sportactiviteiten. Carolien heeft aan de jongeren gevraagd of ze wilden sporten om onder de mensen te komen en sociaal sterker te worden. Een van de jongeren wilde in gewicht wat flinker worden en die doelstelling is gehaald. Carolien had voor dit meisje een stageplaats bij een beveiligingsbedrijf geregeld om te bezien of zij straks werk en een contract kan krijgen. Maar het is wel een kwetsbaar traject met deze dame. Jamile leert haar nu met de inzet van personal training onder meer om kleine stappen te zetten en de doelen niet te hoog te stellen.

Voor sommige jongeren biedt de sportschool ook de gelegenheid om te kletsen en elkaar te stimuleren om door te zetten. Ook leidt het sportprogramma op maat ertoe dat jongeren bijvoorbeeld een traject bij Tactus Verslavingszorg volhouden.

Carolien vertelt dat zij de jongeren die nog niet toe zijn aan werk vaak bij Jamile plaatst om te gaan sporten. Dat doet ze ook te testen of ze zich aan afspraken houden en of zij bij tegenwind doorzetten. Sommige jongeren sporten wel vier keer in de week.

“In de sportschool test je of ze zich aan afspraken houden en ook bij tegenwind doorzetten” Op stoeltje ernaast

Een van Carolien’s eerste jongeren was Mike in 2010, die ze bij een luxe snackcorner in Zwolle heeft geplaatst. Toen ze hem voor de allereerste keer thuis bezocht, lag hij in bed en zat zij op een stoeltje ernaast. Zijn angststoornis maakte dat hij niet naar buiten kwam. Inmiddels is alles anders: hij heeft zijn kok/horeca-opleiding met succes afgerond en met zijn angststoornis kan hij nu goed omgaan.

“Het geheim van onze inzet zit in echt luisteren, begrip tonen, de eigen verantwoordelijkheid bij jongeren laten, met hen meedenken maar ook spiegelen, duidelijkheid geven (afspraak is afspraak) en perspectief bieden, ook al lijkt het soms uitzichtloos.”

Praktisch en creatief

Carolien heeft haar eigen weg gezocht in het ITB-werk. De ITB-baan is haar op het lijf geschreven: “Je moet ondernemend zijn, praktisch en creatief, naar buiten treden en direct beslissingen durven te nemen. Het was heel fijn dat jongeren op basis van vrijwilligheid aan het 1000-jongerenplan konden deelnemen, dat heeft ertoe geleid dat 90% van de jongerendaadwerkelijk een beroep op mijn ondersteuning heeft gedaan.”

-20-

Carolien Nijenhuis: 40 jaar -ITB’er vanaf 1 januari 2010 -Team Zwolle e.o.

-120 jongeren in begeleiding -96 jongeren in een leerwerkbaan -vanaf 1 januari 2015 werkzaam voor Trias in Zwolle

-21-

Rosa van den Biggelaar:

‘Ik ben echt een mensen-mens’ -22-

ROSA VAN DEN BIGGELAAR: We treffen elkaar in Hardenberg op 23 oktober. Rosa vertelt over Kim, één van haar jongeren die een zorgopleiding volgt: “Ik heb een stageplaats voor haar geregeld zodat zij toch de opleiding kan afmaken. Vader is alcoholist sinds het overlijden van haar moeder.

In het gezin is er veel spanning. Kim werkte bij Wehkamp maar het werktempo lag te hoog, ze kreeg negatieve feedback waardoor ze is gestopt.

Naar aanleiding van meerdere zaken heb ik haar aangemeld voor psychologisch onderzoek bij Dimence. Nu is er medicatie ingezet en gaat het beter met haar.

Betaald werk is nu nog niet in zicht. Om wel actief te blijven en een dagstructuur te hebben, blijft ze op vrijwillige basis haar bijdrage leveren bij de zorgboerderij waar ze haar stage positief heeft volbracht.”

Een andere jongere is Mirthe. Na het praktijkonderwijs werkte ze bij een bakkerij in Enter in combinatie met een opleiding bij Deltion. Maar het bleek dat dit te hoog gegrepen was. Ze woont nu bij Ambiq in Hoogeveen waar ze ambulante begeleiding krijgt. Het gaat goed met haar. Ze ziet de toekomst weer positief in en accepteert dat ze zich niet te groot hoeft te houden. Wajong is vanwege een LVG-indicatie toegekend (licht verstandelijk gehandicapt).

Mirthe zelf: “Ik heb het heel goed ervaren met Rosa, ze heeft me altijd heel goed geholpen en begeleid. Ik heb een opleiding kunnen volgen en ben Rosa daar heel dankbaar voor. Het 1000-jongerenplan heeft me door moeilijke tijden heen gesleept.

Als er iets was kon ik altijd mijn verhaal kwijt, ik heb er gewoon geen woorden voor.

Ik ben heel blij met de begeleiding en wil Rosa en collega’s gewoon heel erg bedanken voor alles wat ze voor mij hebben gedaan.”

Rosa: “Het totaalpakket, werk en hulp, is van groot belang. In de loop van de tijd ben ik wel een meer zakelijke hulpverlener geworden. Omdat jongeren vrijwillig deelnemen worden ze uitgedaagd zelf iets te doen aan hun situatie en de verantwoordelijkheid daarvoor niet bij anderen neer te leggen. Een aantal jongeren is tot inzicht gekomen dat ze toch hulp nodig heeft en anderen volgen een opleiding waar dat voorheen niet mogelijk leek.”

Ondernemende jongeren

“Sommige jongeren zijn ondernemer geworden. Michael is zo’n voorbeeld, hij zat voorheen bij Take Off van Leger des Heils. In die tijd was hij niet zo’n gemakkelijke jongen.” Rosa kwam hem laatst tegen bij Windesheim, hij heeft een boek geschreven, deel één is af! Hij volgt nu een opleiding en wil coach worden. Een andere jongere

-23-

werkte eerst bij EuroConnexxion maar met het bedrijf ging het niet goed. Hij heeft nu samen met een compagnon een goedlopend bedrijf in Ommen. Weer een andere jongen is programmeur bij een webbedrijf in Hardenberg. Hier mag hij werken met een koptelefoon zodat hij zich beter kan afsluiten en minder last heeft van prikkels.

Het bedrijf waardeert hem om de kennis en gaat goed om met zijn beperking.

Gemeente Hardenberg

We vervolgen het interview met Tinus Broekroelofs, Susan Luten en Marja Holsappel van de gemeente Hardenberg-Ommen. Eén van de eerste jongeren die is doorverwezen was Tim. Hij was eenzaam, zat thuis, was mager en at bijna niet.

Door Rosa is een diëtist ingeschakeld. Hij werkt nu bij de tuinen van Mien Ruys en volgt daarnaast een opleiding. De gemeente vindt het 1000-jongerenplan van toegevoegde waarde omdat het uiteindelijke doel een baan is: “Als deze jongere toen niet was opgepakt, was hij inmiddels nog veel verder van huis geweest. Nu is hij goed op weg.” Ook met Regionaal Meld- en Coördinatiepunt (RMC) voor jongeren zonder startkwalificatie onder de 23 jaar is veel contact geweest. Jongeren die leren of werken (nog) niet redden, zijn doorverwezen naar Rosa. Marja Holsappel is heel duidelijk naar jongeren en dat sluit goed aan bij de aanpak van ITB’er Rosa. Ze is tevreden omdat Trias de jongeren intensief kan ondersteunen: “Een ITB’er heeft een vertrouwelijke en onafhankelijke band met de jongeren. De gemeente heeft vanuit haar formele positie een andere rol.”

“Hij was eenzaam, zat thuis en at bijna niet” “Als jongeren zich bereidwillig opstellen om hulp te aanvaarden dan is er veel mogelijk. In 2015 is het afwachten hoe de ondersteuning van deze kwetsbare jongeren wordt opgepakt. De gemeente heeft daarvoor eenvoudigweg te weinig tijd en middelen.” Met Tinus Broekroelofs, consulent Werk bij Dienstenbedrijf Ommen Hardenberg, zijn één-tweetjes gemaakt welke jongeren bij welk bedrijf pasten: “Straks worden alleen de meest kansrijke jongeren geholpen omdat die een kortere afstand hebben tot de arbeidsmarkt. Het stimuleren van jongeren om naar school te gaan is in deze tijd het credo, ook omdat het werk schaars is.

Maar de ROC’s hebben moeite met de rol om die extra zorg te bieden.”

Rosa: “Ik ben een echt mensen-mens en gegroeid in de functie van ITB’er. Ik ben veel minder naïef geworden en heb veel kennis gekregen van de oudere jongeren.

Ik ben van het netwerken en kan jongeren daarbij helpen. Ik maak via Trias soms ook gebruik van fondsen. Nu zet ik jongeren echt aan het werk en controleer dat.

In het begin nam ik jongeren meer uit handen. Mijn kracht is vooral om jongeren in beweging te zetten!”

-24-

Rosa van den biggelaar: 44 jaar -ITB’er vanaf 1 januari 2011 -Team HARDENBERG-OMMEN. -85 jongeren in begeleiding -58 jongeren in een leerwerkbaan -vanaf 1 januari 2015 werkzaam voor Trias in hardenberg

-25-

Audrey Bakker:

‘Jongeren die zichzelf leren vertrouwen kunnen meer dan ze denken!’ -26-

AUDREY BAKKER: Op vrijdag 24 oktober 2014 vertrekken we met de auto naar Manuela, een jongere die sinds deze zomer op haar zelf woont. In de auto praten we over wat een ITB’er nu eigenlijk precies is. Is dat nu een specialist, een generalist, een hulpverlener of een jobcoach?

Terwijl Audrey ondertussen een auto inhaalt, antwoordt ze ‘eigenlijk van alles een beetje’ en dat dit nu net de kracht is van het 1000-jongerenplan: een brede integrale aanpak.

Om 9.30 uur arriveren we bij Manuela. Audrey had de afspraak haar nog een keer te bezoeken. Zij is een tijdje bij Audrey in begeleiding geweest. Toen zij in het project kwam, woonde ze nog thuis. Ze had een ‘drukkertje’ nodig om uit huis te komen.

Audrey vond dat zij veel meer kon dan ze zelf in haar mars dacht te hebben. Via het UWV kwam ze bij Audrey terecht. De combinatie therapie en medicatie, samen met werk, was teveel van het goede. Toen kwam school in beeld want ze mag graag leren. Ze houdt van regeltjes, orde en netheid en de opleiding Juridisch Medewerker is haar op het lijf geschreven. Ze wilde voor de zomer het huis uit omdat de situatie niet gemakkelijk was en er geen rust en ruimte was om te leren.

Sport en een maatje

Manuela gaat ook al een tijdje naar de sportschool. Ze krijgt daar begeleiding van Jamile Zaoudi, als personal trainer, met een achtergrond in de jeugdhulpverlening, verbonden aan Trias en het 1000-jongerenplan. Het sporten doet haar heel goed, ze is 13 kilo afgevallen en heeft nu een gezonder gewicht. Dat Jamile eerlijk en duidelijk is helpt haar. Ze volgt wekelijks therapie om met haar Obsessieve Compulsieve Dwangstoornis (OCD) te leren omgaan. Haar stemmingen wisselen nogal, ze mist soms structuur. Ze heeft het meeste last van dat ze dingen niet direct begrijpt die voor andere mensen vanzelfsprekend zijn. Ze plant haar dag van tevoren en leeft met lijstjes. Er moet dan niet teveel veranderen want dat verstoort haar evenwicht.

Het gaat beter met haar sinds ze op zichzelf woont.

De ondersteuning van Audrey heeft haar vooral meer vertrouwen in haarzelf gegeven. Doordat Audrey goed kon luisteren en benadrukte dat ze best veel talenten heeft, durfde ze de stap naar zelfstandigheid te zetten. Ze gaat na ons vertrek naar de sportschool en dat kan nog precies voordat school begint! Voor de nazorg, nu voor haar het 1000-jongerenplan ten einde is, heeft Audrey ‘een maatje’ geregeld van Humanitas. Een oudere mevrouw met wie het goed klikt, een heel goed rolmodel voor Manuela. De dame stimuleert haar zichzelf te (blijven) ontwikkelen.

-27-

Vincent leert bij Wolf

We arriveren bij multifunctioneel bedrijf ‘Wolf Werkt’. Hier heeft jongere Vincent werk gevonden. Vincent komt met allerlei zaken in aanraking: sloop, riolering, maar ook snoeiwerk. Hij is een boerenzoon en had een voorkeur voor een baan in het groen. Soms moet Wolf hem tien keer iets uitleggen. Vincent weet dat hij met alle vragen terecht kan bij Wolf. Hij leert zo in de praktijk en dat past hem heel goed.

School is lastiger voor hem en zonder diploma’s kom je niet ver. Maar nu Vincent met de handen kan werken in plaats van leren met zijn hoofd, gaat het stukken beter.

Wolf zegt dat Audrey een steun voor hem is omdat hij met alle vragen bij haar terecht kan. Ook weet hij dat Vincent op haar begeleiding kan rekenen. Gelukkig is Vincent gemotiveerd en dat is voor de werkgever voldoende basis om op te bouwen. Wolf wil jongens iets leren waar ze later mee verder kunnen. Vincent moest leren zich wat socialer op te stellen richting klanten. Ze een hand te geven, zichzelf voor te stellen. Dat is iets dat hij niet gewend was te doen. Hij weet nu dat hem dat ook helpt een goede werknemer te worden. Audrey en Vincent spreken nog over het op orde brengen van zijn contract in combinatie met een eventuele aanvulling op zijn loon.

“Vincent moest leren zich wat socialer op te stellen” Ouders vertellen

Henk en Ina, ouders van Vincent: “Vincent vindt het heel fijn dat hij alles kan blijven vragen aan Wolf. Het geeft hem gewoon een zeker, vertrouwd gevoel. Vincent was niet gewend om zich voor te stellen, dan zat hij soms in niemandsland maar dat is nu wel even een ander verhaal, want verlegen is hij niet. Wij als ouders genieten ook van het goede contact wat we nu hebben. En dat hij fluitend de deur uit gaat en er ook weer fluitend in komt!”

Audrey: “De contacten met bedrijven vond ik in het begin lastig, maar nu niet meer.

Deze stap is een hele goede zet geweest voor mijzelf, ik heb me ontwikkeld. Ik ben een meer zelfstandige professional geworden.”

Audrey geeft aan dat het succes staat of valt met gemotiveerde jongeren. ”Wat heeft een jongere nodig en hoe sluit ik daarbij aan? Dat is voor mij het geheim van het 1000-jongerenplan.”

-28-

Audrey Bakker: 36 jaar -ITB’er vanaf 1 januari 2011 -Team Zwolle e.o.

-90 jongeren in begeleiding -46 jongeren in een leerwerkbaan - vanaf 1 januari 2015 werkzaam voor trias in zwolle

-29-

Tommy Roosendaal:

‘Het 1000-jongerenplan is gewoon doen en samenwerken’ -30-

TOMMY ROOSENDAAL: Bij het interview met ITB’er Tommy Roosendaal is ook Annelieke Kersbergen aanwezig. Zij is consulent bij het Regionaal Meld- en Coördinatiepunt (RMC) voor jongeren zonder startkwalificatie onder de 23 jaar.

Zwolle heeft in de afgelopen vijf jaar vele jongeren doorverwezen naar het ITB-team van het 1000-jongerenplan. Voor de multiproblem-jongeren was het een goede aanvulling op de dienstverlening van het RMC. In het begin was er een intensieve samenwerking, met een casusoverleg binnen de gemeente. De samenwerking met het 1000-jongerenplan had tot doel dat jongeren met succes van start gaan met een leerwerk- en/of hulptraject. Voor jongeren die niet in beweging komen en afspraken negeren, bood het 1000-jongerenplan een mooie uitkomst. De gemeente kreeg hierdoor zicht en antwoord op de volgende vragen: lukt het de jongere de baan vast te houden, is de hulpverlening gestart? En kan de jongere zich thuis redden in het gezin?

Meer expertise

Annelieke Kersbergen: “De ITB‘er weet een opening te vinden die aansluit bij de eigen kracht van jongeren. De ITB’er heeft kennis over de kwetsbare doelgroep en zoekt de jongere in zijn leefomgeving op. Belangrijk is dat er ingeschat wordt of er een kans van slagen is dat de jongere in beweging komt. Ik heb Tommy ook gebruikt om te sparren over wat een goede aanpak voor een jongere zou kunnen zijn.” Annelieke benadrukt: “Ik vind het 1000-jongerenplan een goed begin! De kracht van de ITB’er is het intensieve contact dat zij hebben met de jongere én het systeem van de jongere. Daardoor kun je ook verbindingen zoeken met andere partijen en organisaties om de jongere heen.”

Methode ITB

Tommy Roosendaal: “Het draait om contact maken, aandacht geven en aansluiten bij de kleine aanwijzingen die jongeren geven. Jongeren delen enorm veel van hun leven en problemen in het eerste gesprek. En als jongeren nog thuis wonen betrek je ook het gezinssysteem. Er wordt veel tijd besteed aan het oplossen van problemen die werk (vinden) in de weg staan. Als voorbeeld noem ik de samenwerking met Tactus Verslavingszorg. Zij gebruiken de Moti4 methode: het blow- en drugsgebruik wordt in kaart gebracht en de keus is daarna aan de jongere. Niet oordelen als professional maar de jongeren zelf tot inzicht laten komen.”

De kracht van het 1000-jongerenplan is dat de jongeren komen voor werk! En dit is direct het perspectief waar de jongere zich voor in kan zetten of niet. Jongeren kunnen om verschillende redenen niet in beweging komen om iets aan hun probleem

-31-

te doen. Ze kunnen het probleem niet aan willen pakken, ze weten niet hoe hun probleem aan te pakken of ze missen de vaardigheden om hun probleem aan te pakken. Om hierachter te komen moet je goed observeren en in gesprek gaan met de jongere: “Samenwerken, oplossingsgericht werken en dóen wat je moet doen.

Dat is het succes van het 1000-jongerenplan,” vat Tommy samen.

Werkgevers(benadering)

De meerderheid van de jongeren is terechtgekomen in het Midden- en Kleinbedrijf waar relatief veel banen voor beginners zonder startkwalificatie te vinden zijn.

Tommy: “Ik googelde onder meer op stagemarkt.nl voor BBL-plekken op niveau 1 en 2. De kleinschalige sfeer en de instelling van de werkgever is ook van essentieel belang voor het slagen van het traject.”

Het werkgeverspunt van de gemeente en het ITB-team kunnen in samenwerking met elkaar nog meer doe-banen in het MKB vinden die passen bij kwetsbare jongeren, stelt Tommy. “Daarvoor is een persoonlijke aanpak nodig die bij ondernemers aansluit. De gemeente zou de regierol moeten pakken, moeten weten welke partijen er bezig zijn in hun gemeente zodat ze ondernemers hierover kunnen informeren.

Daarmee kun je de bemiddeling en begeleiding van bijvoorbeeld kwetsbare jongeren stroomlijnen. In de stad en regio kun je nog beter samenwerken. Denk aan vragen als: is er wel voldoende werk voor alle mensen die nu werkloos zijn? En kan de gemeente werkgelegenheid positief beïnvloeden!”

“In de stad en regio kun je als gemeente nog beter samenwerken” Diploma halen

Annelieke Kersbergen over het aspect van leren en naar school gaan: “Mijn ideaal zou zijn om in het voortraject op de basisschool al aanpassingen in te voeren zodat jongeren geen hekel aan school krijgen en gemotiveerd blijven. Naar school gaan, bij de les blijven en leren is voor jongeren met problemen zwaar en het risico op uitval is groot. Stabiliteit voor de jongere en zijn gezinssysteem is heel belangrijk, wil de jongere een diploma kunnen halen. Scholen moeten aansluiten bij de talenten van de jongeren. Het Entree XXL programma laat zien dat de samenwerking tussen ROC en jeugdhulp leidt tot minder uitval en perspectief biedt voor de jongeren met studie of werk.”

-32-

Tommy Roosendaal: 26 jaar -ITB’er vanaf 1 januari 2011 -Team Zwolle e.o.

-110 jongeren in begeleiding -56 jongeren in een leerwerkbaan -Vanaf 1 januari 2015 zelfstandig ondernemer in de Achterhoek, workmatecompany.nl

-33-

Hans de Boer:

‘Aansluiten bij jongereN met een randje’ -34-

HANS DE BOER: Op 28 oktober 2014 ontmoeten we elkaar in Hellendoorn in het bijzijn van At Pultrum, werkcoach van de gemeente. Sinds 2012 zijn er zo’n 60 jongeren begeleid. De aanpak en expertise van de ITB’er is ook meerdere keren ingezet binnen gezinnen en werkzoekenden boven de 26 jaar. At: “De gemeente heeft baat bij kennis en inzet van hulpverlening. Ik wist weinig van de problematiek van jongeren en wat daaraan te doen was. Ik ben nu zelf ook deskundiger geworden.

Er is een klik met Hans omdat we beide ondernemende types zijn.”

At: “De creatieve no-nonsens aanpak van het 1000-jongerenplan is juist bedoeld om buiten de kaders te denken en resultaat te boeken. Voor een gemeente is dat soms lastig omdat we gebonden zijn aan wetgeving en procedures. Met de komst van een ITB’er brak er een nieuwe fase voor Hellendoorn aan: expertise van jeugdhulp en reïntegratie worden nu gecombineerd. Het gaat om bruggen bouwen. Hulpverlening wordt ingezet als middel om de route naar (betaald) werk mogelijk te maken, waarbij ook aandacht is voor de hele leefomgeving van de jongere. Want als de situatie rondom een jongere stabieler is, kan de jongere een leerwerktraject gemakkelijker volhouden en is de kans op uitval minder groot.”

Moeder Gerdien

Gerdien is de moeder van Kevin (19). Gerdien vertelt: “Ik ken Hans nu een maand of drie. Het allereerste contact is gelegd bij mij thuis. Het is moeilijk omgaan met Kevin.

Hij heeft een Oppositioneel-Opstandige gedragsstoornis (ODD) en hij wil(de) van niemand hulp. Ik moet eigenlijk alles voor hem regelen. Ook spijbelde hij op school en is hij vaak van studie gewisseld, maar zonder een diploma te halen. Kevin wilde wel werken maar hij kon het niet, hij voelde zich onmachtig. Ik ben nu zelf ook moe en overbelast, ik kan het niet meer aan. Ik wil dat Kevin zelfstandig gaat wonen met begeleiding. Soms slaat hij thuis de boel kort en klein. Hij weet ook niet wat hij wel wil. Ook het omgaan met geld is een probleem. Ik hoop dat hij straks op zichzelf kan wonen maar ik ben hierover nog niet zo positief gestemd. Hans kan Kevin en mij ondersteunen bij het zoeken naar woonruimte.” Hans de Boer: “Omdat het UWV een Wajong heeft toegekend, is er in principe geen contact meer met de gemeente.

Om tot een sluitende aanpak te komen qua werk en wonen kijkt en denkt Hans mee met moeder, Kevin en de jobcoach. Er zijn contacten met bedrijven waar Kevin een leerwerktraject kan starten.”

-35-

Succeservaringen

Het gesprek verplaatst zich naar jongere Jorn en zijn vriendin Joanne. Jorn (24), vertelt: “Vanaf mijn 17e worstel ik me door het leven, ik heb mijn opleiding met hangen en wurgen afgemaakt, maar werken houd ik niet lang vol. Ik was moe en kwam in het medische circuit terecht. Na verloop van tijd werd duidelijk dat ik klassiek autisme heb. Met mijn intelligentie heb ik lang veel kunnen compenseren. Vermoeidheid en het onbekende geven mij stress en spanning. Spontaniteit is heel lastig en daardoor leef ik heel planmatig. Ik heb vaak een gevoel van paniek.”

Jorn woont samen met Joanne. Als zij ’s avonds thuis komt van haar werk staan soms alle spullen in huis op een andere plek. De relatie staat onder grote spanning ondanks dat ze veel van elkaar houden. Hij heeft behoefte aan ondersteuning om te leren en te werken. En om beter met zichzelf om te kunnen omgaan. Ook speelt mee dat ze binnenkort hun woning uit moeten, vanwege sloop. Hans leert Jorn hele kleine stappen te zetten, hij laat hem succeservaringen opdoen en is ook in gesprek gegaan met zijn ouders. Jorn leeft in een kleine wereld en samen leuke dingen doen zit er niet echt in. Met hulp van Hans is een nieuwe aanvraag voor Wajong ingediend.

Jorn en Joanne en de ouders vertrouwen Hans die met hen meedenkt en hen helpt met praktische zaken die de problemen verlichten.

Gemeente Hellendoorn 2015?

Babette Offenberg, Hoofd team Werk & Zorg van gemeente Hellendoorn: “Het 1000-jongerenplan is hands-on en direct en dat werkt voor jongeren heel goed!

En het tweede sterke punt is dat we door de ITB’er meer zijn gaan kijken naar het gezin, de omgeving van de jongere. De doelgroep jongeren wordt nog belangrijker voor de gemeente in 2015. We richten ons op een sluitende aanpak: niet alleen jongeren met bijstand, maar ook Nuggers (niet-uitkeringsgerechtigden) gaan we helpen met het verkleinen van de afstand tot de arbeidsmarkt. Hellendoorn wil preventief handelen door deze mensen te ondersteunen zodat ze niet verder wegglijden, maar hun talent onderhouden.

We gaan een nauwe relatie leggen tussen jeugdzorg en participatie. Daarin kan de ITB’er een goede rol vervullen en zorgen dat jongeren een baan krijgen of een opleiding volgen met ondersteuning van jeugdhulp. Hellendoorn kiest ervoor om de expertise van de ITB’er te integreren in het team participatie- en jeugd. Op basis van de resultaten verdient zich deze investering terug. En we gaan dat gewoon uitproberen de komende jaren. Gezamenlijk pakken we casussen op zodat we als gemeente leren van de experts die we dichtbij ons team halen. Ik wil vooral dat de dienstverlening van de gemeente aansluit bij de talenten van jongeren. Want het resultaat is belangrijk: dat alle werkzoekenden mee (gaan) doen in de samenleving.

En door Hans zijn we veel breder gaan kijken en hebben we meer zicht gekregen op de achterliggende problematiek van burgers.”

Hans: “Ik kijk wat mogelijk is. Ik zet dingen in gang en bied perspectief, ik luister en geef eerlijk terug wat ik zie. Ik ben een tijdelijke steun en werk met mensen samen aan een oplossing. Ik sluit aan bij jongeren met een randje: concreet, laagdrempelig en snel. En daarbij is de samenwerking met deze gemeente voor mij van hele grote waarde. Samen krijgen we de jongeren echt in beweging!”

-36-

hans de boer: 56 jaar -ITB’er vanaf 1 september 2009 -Team Hellendoorn e.o.

-115 jongeren in begeleiding -64 jongeren in een leerwerkbaan -Vanaf 1 januari 2015 werkt hans voor trias in de regio Hellendoorn/rijssen/raalte -37-

Hinke Oosten:

‘Ik ben meer dienstverlener dan hulpverlener’ -38-

HINKE OOSTEN: We treffen elkaar op 8 oktober in het Zwolse Westenholte. Haar eerste dag liep ze mee met collega Hans de Boer. Hinke: “Aan het eind van de dag was ik kapot. Wat praat die man veel! Maar ik was wel direct geboeid door het werk van een ITB’er” Hinke: “De vrijheid die ik kreeg en de daarbij behorende verantwoordelijkheid sprak me enorm aan. Ik vind het fijn dat je met niemand hoeft te overleggen en dat alle aandacht naar jongeren kan gaan. Ik geloof niet zo in dossiervorming, laat jongeren hun verhaal maar doen.”

Belang van goede sfeer

Eén van haar eerste jongeren was Liesbeth die ze naar Brutus hondenuitlaatservice heeft begeleid. Een meisje met een complexe achtergrond, maar tot heden nog steeds met volle tevredenheid werkzaam bij Brutus. Ze is tot rust gekomen. De werkgever draagt heel veel bij aan het slagen van het traject. Liesbeth mocht tijdens het sollicitatiegesprek een sigaretje roken van de werkgever en toen was het ijs gebroken. Liesbeth had behoefte aan een huiselijk sfeer en die vond ze daar. Ze heeft inmiddels haar rijbewijs.

Hinke: “Het past bij mij dat je gewoon doet wat dicht bij jongeren staat. Dagbesteding, een goede sfeer om een jongere heen. Dat is heel belangrijk, ook als een depressie op de loer ligt.”

Vrijwilligersplek voor Sylvana

Om half tien komt Sylvana binnen. Hinke vertelt dat ze samen al een tijd bezig zijn een plek bij de kinderopvang te regelen, in combinatie met schoonmaakwerk. Ze zou ergens aan de slag kunnen als vrijwilliger en vandaag zou het rondgemaakt worden. Maar ‘het feest’ gaat niet door. Een hele klap voor Sylvana. Hinke vraagt aan Sylvana of zij een goede uitleg heeft gekregen, want kinderopvang is haar droom. Ze denken samen na over andere mogelijkheden om aan werk te komen.

Hinke vraagt of Sylvana nog wel zin heeft in het 1000-jongerenplan. Sylvana wil ondanks de teleurstelling toch door met Hinke en haar ondersteuning. Hinke vraagt hoe het met Sandra gaat, de vriendin van Sylvana die de afgelopen week afscheid nam van haar oma die overleden is. Sylvana had nog nooit een begrafenis meegemaakt. Ze zag er enorm tegenop, maar ze heeft zich er goed doorheen geslagen.

Op de vraag hoe ze denkt dat haar leven er over vijf jaar uitziet, antwoordt Sylvana dat ze hoopt dat het eindelijk wat mee gaat zitten. Als Sylvana is vertrokken zegt Hinke dat het een kwetsbare jonge vrouw is. Ze heeft voorheen begeleiding gehad van Accare die voor hulp MEE heeft ingeschakeld. Daarom sluit Hinke aan bij wat ze leuk vindt en doen ze samen hun best om een dagbesteding te vinden.

-39-

Eerlijkheid waarderen

Hinke heeft zelf ook een mooie groei doorgemaakt. Ze kwam als MBO’er binnen.

Naast haar baan is ze helemaal gegaan voor haar HBO-diploma. Ze is nu maatschappelijk werker maar vult de functie anders in dan gangbaar is. Ze denkt en kijkt ‘buiten het boekje’ en vindt dat voor haar jongeren ook de beste aanpak. De uitval

“Ik ervaar dat jongeren mijn eerlijkheid waarderen” van jongeren bij haar is laag omdat ze reële doelen stelt die binnen de grenzen van 1000-jongerenplan haalbaar zijn. Hinke: “Ik ben meer dienstverlener dan hulpverlener en spreek jongeren gewoon aan als ik vind dat ze er niet verzorgd (genoeg) uitzien. Ik ervaar dat jongeren die eerlijkheid waarderen.”

-40-

hinke Oosten: 30 jaar -ITB’er vanaf 1 februari 2010 -Team Zwolle e.o.

-110 jongeren in begeleiding -81 jongeren in een leerwerkbaan - vanaf 1 januari 2015 werkzaam voor trias in zwolle

-41-

Ruben Maestre:

‘Niet alleen roepen dat je aansluit, maar het ook doen!’

-42-

RUBEN MAESTRE: Op 20 oktober spreken Ruben en ik af bij Trias-locatie de Valkenberg in Zwolle. Samen rijden we naar Farmfood in Nijverdal omdat deze werkgever een ‘echt voorbeeldbedrijf’ is voor het 1000-jongerenplan.

Hier werken David en Remy, twee jongeren die Ruben begeleidt. We treffen beide jongeren aan tijdens de middagschaft, buiten onder een afdakje.

David is een jongen met autisme en een Wajong-uitkering die een jaar geleden nog thuis woonde bij zijn ouders. Nu werkt hij al een jaar bij Farmfood, is zijn Wajong gestopt en verdient hij zijn eigen salaris. Directeur Gerrit de Weerd betrekt zijn medewerkers bij de begeleiding van David. David gaat in januari 2015 een opleiding volgen voor logistiek medewerker. Hij woont sinds kort op zichzelf en dat was voor de ouders van David ook een proces van loslaten. Ruben begeleidt ook dit gezin bij het traject van David.

Toepassen en doen

Ruben durfde later naar directeur Gerrit te gaan en te vragen of hij naast David, Remy ook een kans wilde geven. Het toeval wilde dat er net een vacature was.

Timing perfect dus. In het begin was het lastig voor Remy zich aan de werkcultuur te houden (niet bellen op het werk, niet zomaar weggaan), maar gaandeweg werd het geduld van Farmfood beloond. Nu volgt Remy een opleiding en heeft hij een contract tot april 2015. Omdat Remy binnen een ROC zou vastlopen, is gezocht naar een kleinschalige opleidingslocatie en die is gevonden in Wijhe. Zo’n 12 jongeren hebben hier één keer in de week les.

Beide jongens hebben een enorme groei in hun ontwikkeling doorgemaakt. Ruben vindt dat zijn werk bestaat uit: aansluiten bij de jongeren, bij de gezinnen maar ook bij de werkgevers en de andere partners die een rol spelen. Dat is voor Ruben de kern: niet alleen roepen dat je als hulpverlener aansluit bij de behoeften van jongeren, maar het ook echt toepassen en doen: “alleen zo komen jongeren in beweging en komt er echt contact waardoor je als begeleider effectief kunt zijn.”

Directe kijk op leven

In Assendorp Zwolle ontmoeten we ondernemer Ald Hop en de jongere Brian op locatie: een pand moet worden opgeknapt. Brian kent Ald via zijn zoon waarmee hij bevriend is. Via dit contact is Ruben met Ald gaan praten of Brian niet bij hem kan werken om het vak van bouwvakker te leren. Ald werkt al zijn hele leven als ZZP’er, maar maakt voor Brian nu een uitzondering. Hij gaat met Brian een contract aan.

Brian is een jongen van 18 die door lastige gezinsomstandigheden tijdelijk bij zijn

-43-

oma woont. Werkgever Ald heeft een directe kijk op het leven: ‘jongeren hebben een keus wel of niet een fundament onder hun leven te leggen’. Ald heeft Brian een boek over metselen meegegeven van 50 jaar terug toen hij zelf de opleiding aspirant-gezel volgde. Hij geeft aan dat het met Brian ‘de goeie kant op gaat’, terwijl Ald bij de start zijn twijfels had. Brian en hij voeren regelmatig gesprekjes over het leven. Eigenlijk vervult deze baas stiekem de rol van vader voor Brian; ze praten over hoe je in het leven staat en hoe je verder kunt komen. Ald vraagt Brian ’s avonds te gaan tekenen ‘want daar leer je het meeste van’. Ald geeft Brian een compliment, omdat hij ziet dat Brian een verandering in zijn leven wil en hij zijn ogen goed de kost geeft en zo de kunst van Ald afkijkt...

“Ze praten over hoe je in het leven staat en verder kunt komen” Pal voor Brian!

We komen bij de gootklossen die Brian met de hand gezaagd heeft. Eerder heeft Brian één dag alleen maar brandhout gezaagd, om de techniek van het zagen goed te leren beheersen. Brian kan een specialist-vakman worden in de ogen van Ald. Naast zijn werk volgt Brian een opleiding bij Deltion. Hij wil een diploma halen.

Elke morgen haalt Ald, Brian op en samen gaan ze naar de werkplaats of naar een klus. Brian is dankbaar dat Ald hem de kans geeft. Wel is hij bang om nog meer te vragen van Ald zoals hulp bij studiekosten en dergelijke. Ald vindt dat Brian meer voor zichzelf mag opkomen. Brian hoeft nog niet volwassen te zijn, maar mag nog leren. Ald vertelt ons over zijn eigen zoon die na jarenlange zorgen nu de goede richting op gaat: zoals hij voor zijn kinderen staat, staat hij ook pal voor Brian!

We nemen na bijna een uur afscheid van deze ondernemer; een prachtig voorbeeld van een MKB’er die zich inzet voor jongeren in de knel. Grote woorden maar een klein hartje van goud. Ald: “Werk is voor veel jongeren die kwetsbaar zijn de beste start om een begin te maken met verandering van hun leven.”

-44-

Ruben maestre: 37 jaar -parttime ITB’er vanaf 2013 -Team hardenberg e.o.

-28 jongeren in begeleiding -15 jongeren in een leerwerkbaan -Vanaf 1 januari 2015 werkzaam voor trias in hardenberg

-45-

Manon Brugging:

‘Jongeren ondersteunen zodat ze in het leven verder komen’ -46-

MANON BRUGGING: Wij treffen elkaar op 2 oktober bij het Werkplein Steenwijk. In haar eerste week had collega Harmke een aantal gesprekken voor haar geregeld bij werkgevers. Ook was er een toelichting op de mogelijkheid van subsidie voor de werkgever. Haar eerste jongere verwachtte enorm veel van Manon. Van hem leerde ze meteen om efficiënter met haar begeleidingstijd om te gaan.

Bij de start was de caseload heavy. Jongeren met gameverslaving en depressies.

Al snel ging ze op huisbezoek bij jongeren thuis. Manon: “Ik vond het fijn om er zelf op af te stappen. Maar het was ook wennen: lange dagen werken en ineens bezig zijn met acquisitie. Ik heb veel jongeren terug naar school begeleid. En ik moest leren accepteren dat ik niet alles wat ik met jongeren voor ogen heb, kan bereiken.

Je wordt realistisch.”

Entree XXL

Jan Dirk Feitsma van ROC Deltion schuift aan voor Entree XXL. Jan Dirk beaamt dat Manon het netwerk verbindt van gemeenten, school, thuis en werkgever en ook concrete aandacht aan de jongeren kan besteden. Het 1000-jongerenplan en Entree XXL helpen jongeren op weg naar werk, school en/of hulp. Het is voor de jongeren een totaalpakket, waardoor de kans op succes groot is. Het 1000-jongerenplan heeft juist jongeren bereikt die niet in beeld zijn bij gemeenten. Manon zet zich graag in voor de groep jongeren die buiten de samenleving staat, geen opleiding volgt, geen werk heeft, hulpverlening-moe is en waar er schaamte bij ouders is. Een aanpak die uitgaat van de talenten van jongeren en daarop voortborduurt.

Maatschappelijk Werk

Jenneke van het Maatschappelijk Werk Steenwijk komt binnen. Zij maakt ook onderdeel uit van het Centrum Jeugd en Gezin. Haar werkterrein omvat onder meer jongeren van allochtone afkomst en multiproblem-gezinnen. Jongeren die niet in beweging zijn te krijgen, stuurt ze door naar Manon. Het 1000-jongerenplan biedt uitkomst met extra tijd en mogelijkheden en het legt de relatie met school en werk.

Jenneke vindt dat rust, reinheid en regelmaat de beste oplossing is voor deze jongeren: “Want het leven gaat zomaar aan je voorbij! Gebruik de tijd om te leren of te werken. Zelfredzaamheid is van alle tijden maar de samenleving is complexer geworden en dat valt voor jongeren niet mee. Het 1000-jongerenplan werkt zonder indicatie en jongeren worden direct geholpen!”

-47-

Groepsgewijs en individueel

Zo’n uitstapje naar een baan als ITB’er heeft voor Manon meerwaarde gehad: “Ik heb een ruimere kijk gekregen op mijn vak en op het te boeken resultaat.

De sociale kaart ken ik nu van binnen en buiten! Ik krijg energie van jongeren.

Ik mocht vrij handelen en zelf invulling geven. Ruimte voor de hulpverlener en verantwoordelijkheid dragen geeft extra motivatie. Ik heb me heel erg thuis gevoeld in Steenwijk, ook door de korte lijntjes met collega’s van de gemeente.”

“De samenleving is complexer geworden, ook voor jongeren” Manon vertelt dat ze in haar nieuwe baan straks dagbesteding en stage voor jongeren van de groep wil toepassen. Ik wil een schakel zijn tussen de teams in een combinatie van een groepsgewijze en individuele aanpak. Ik wil het 1000jongerenplan meenemen naar mijn nieuwe werkplek.”

Er is een leuk filmpje van een jongere die Manon heeft begeleid: Mary. Ze werkt inmiddels bij een koffiewinkel in Meppel. Mary zegt in het filmpje: “Ik heb heel veel van Manon geleerd, niet alleen qua werk en school, maar vooral over hoe ik in het leven sta. En dat is iets waar ik altijd mee verder kan.” Voor Manon is dat de kracht van het 1000-jongerenplan.

-48-

Manon Brugging: 40 jaar -ITB’er vanaf 1 juli 2012 -Team steenwijk en zwolle.

-68 jongeren in begeleiding -34 jongeren in een leerwerkbaan -vanaf 1 januari 2015 werkzaam voor Trias in Zwolle

-49-

Denise Boelens:

‘1000-jongerenplan gaf jongeren en mij de kans tot ontwikkeling’ -50-

DENISE BOELENS: We spreken af bij Denise thuis. Ze is een paar weken geleden bevallen van een gezonde dochter. Met een kop thee op de bank en de baby in de buurt starten we het gesprek met de vraag wat zij nog weet van haar eerste week bij het 1000-jongerenplan.

Denise vertelt: ”Heel veel contacten met jongeren, maar ook een nieuw netwerk kwam erbij: samenwerking met gemeenten, ouders en scholen en werkgevers. Mijn kijk op de wereld werd daardoor ook ruimer. Ik ben snel begonnen met intakes en ben ingewerkt door collega’s die mij de kunst van ‘werkgeversbenadering’ bijbrachten.

Mijn allereerste jongere was Annelies. Zij was voorzichtig en zelfs wantrouwend naar hulpverleners en de gemeente toe. Annelies maakte zich druk over hele kleine dingen. Ook mij testte ze; of ik mij wel hield aan alle afspraken. Ik stemde met haar en de gemeente af wat er gecommuniceerd werd. Zo sloot ik aan bij hoe de jongere, Annelies dus, wat zij prettig vond qua contact en zo won ik haar vertrouwen.”

Niet meer dan jezelf

Denise benadrukt dat jongeren gehoord willen worden, dat is volgens haar een eerste stap om begeleiding te kunnen starten: “Sluit aan op de thema’s waar jongeren zelf meekomen en communiceer naar jongeren welke stappen er volgen.

Het geheim is dat je niet meer meeneemt dan jezelf. Laat je gevoel spreken en jongeren geven vanzelf terug of hen dat ook past.” Denise: “Ik vertel ook weleens iets over mezelf en daardoor worden de jongeren ook betrokken naar jou toe.”

Ze ervaart dat jongeren aangeven dat er geweldig veel voor hen gedaan wordt, terwijl zij het vooral zélf doen en alleen een zetje krijgen van een ITB’er.

Denise ondersteunt jongeren met praktische zaken zoals samen vacatures zoeken of jongeren laten meelopen bij een bedrijf omdat ze weinig zicht hebben op wat werken nu precies betekent. Veel jongeren hebben weinig werkervaring en geen idee over de mogelijkheden qua werk of opleidingen. Ze hebben moeite om goed met werkgevers te communiceren en het ontbreekt hen aan een echte werkmentaliteit. De filosofie van Denise is dat werk jongeren heel veel leert: ”Dat kan je weer meenemen als een stuk levenservaring. Doelgericht bezig zijn is goed voor jongeren, gewoon werken zoals velen. Dat spoort jongeren aan in contact te blijven.”

Toekomst zien

Manuel van 27 jaar is een van haar jongeren. Na een bewogen leven is hij nu vrachtwagenchauffeur. De werkgever had al ervaring met jongeren zoals Manuel. Manuel heeft ook eerlijk gesproken over zijn eigen situatie. Dat gaf het metaalbedrijf het vertrouwen hem een baan aan te bieden, na het behalen van zijn vrachtwagenrijbewijs. Manuel heeft hele grote stappen gezet en is nu serieus bezig met zijn

-51-

werk en gezin. Het zou fijn zijn een vinger aan de pols te kunnen houden bij Manuel, zodat hij niet meer terugvalt. Manuel werkt aan zijn toekomst en zit inmiddels ook in de schuldsanering, het wantrouwen naar instanties is bij hem langzaam afgenomen. Denise heeft na haar inbreng via het 1000-jongerenplan, de begeleiding van Manuel overgedragen aan de gemeente Zwolle.

Jongeren 14-16

Zou het 1000-jongerenplan ook werken voor jongeren in de leeftijd van 14-16 jaar?

Denise denkt dat er minder schooluitval zal zijn als hulpverlening in de vorm van een ITB’er eerder in beeld is: “Veel wordt in deze tijd overgelaten aan de jongeren zelf; de zelfstandigheid die gevraagd wordt, is voor kwetsbare jongeren moeilijk.

Zij verdienen begeleiding zodat zij hun school kunnen afmaken. Capaciteiten hebben ze genoeg, maar hun gedrag leidt vaak toch tot uitval. Een ITB-aanpak zou helpen.”

“Het gaat om de sfeer, het contact met de baas en collega’s” Met geduld begeleiden

Denise heeft genoten van haar baan. “Een prachtige ervaring, met voor mij ook een persoonlijke groei. Succes leidt tot meer vertrouwen en dus tot nog meer succes.

De contacten met gemeenten en werkgevers en jongeren hebben mij als ambulant hulpverlener doen groeien.

Een jongere alleen plaatsen in een baan is weinig kansrijk, het gaat om het scheppen van goede randvoorwaarden zodat jongeren daadwerkelijk goed plaatsbaar zijn en hun baan, het werken volhouden! Het gaat vaak niet eens om het type werk, maar om de sfeer, het contact met de baas en collega’s. Dat ze zich gelijkwaardig voelen, gewaardeerd weten en gehoord worden. De training motiverende gesprekstechnieken heeft me geholpen aan te sluiten bij jongeren, ook als zij andere keuzes maken. Want dan weet je als ITB’er dat ze nog niet toe zijn aan de keuze die ze eigenlijk moeten maken. De jongeren tijd geven en zelf geduld hebben… Dat is ook een vorm van begeleiden, zodat jongeren intrinsiek gemotiveerd raken want dan is de verandering pas echt bestendig.”

-52-

denise Boelens: 27 jaar -ITB’er vanaf 1 januari 2013 -Team zwolle e.o.

-49 jongeren in begeleiding -30 jongeren in een leerwerkbaan -vanaf 1 januari 2015 werkzaam voor Trias in Zwolle

-53-

Harmke Scheffer:

‘Alle aandacht voor de meest kwetsbare jongeren!’ -54-

HARMKE SCHEFFER: Op 14 oktober ontmoeten we elkaar op het Werkplein Steenwijk waar Harmke jaren met plezier heeft gewerkt. Ze had er een werkplek samen met collega’s van het UWV, consulenten van de sociale dienst en het Regionaal Meld- en Coördinatiepunt (RMC) voor jongeren zonder startkwalificatie onder de 23 jaar.

We beginnen het interview met een bijzondere doelgroep: de Wajong-jongeren.

Laurens Bouwmeester (consulent arbeid MEE IJsseloevers) en Harmke delen hun betrokkenheid voor deze groep. Harmke vertelt dat deze jongeren bij de start van het 1000-jongerenplan in 2010 niet konden deelnemen. Later konden deze jongeren toch een beroep doen op de begeleiding van Harmke. Als de Wajong was afgewezen, wist Laurens Harmke wel te vinden voor de begeleiding naar werk. Haar hulpverleningsexpertise was dan ook werk-gerelateerd.

Duurzame plaatsing

Harmke kiest voor duurzame plaatsing boven ‘een snelle actie’ om jongeren ergens te plaatsen. Aan jongeren die al snel afhaken heeft niemand iets. Harmke: “Stages zijn belangrijk als proefplaatsing mits er perspectief is, zodat de jongere gemotiveerd blijft en moed houdt.” Laurens bevestigt dat Harmke heel duidelijk is naar jongeren en met hen meedenkt. Harmke is niet van de softe aanpak, ook niet voor de meest kwetsbare jongeren.

Harmke heeft veel jongeren begeleid die door anderen waren afgewezen: “Ik houd echt van complexe jongeren! Ik ben misschien niet de beste banenzoeker, maar ik heb veel jongeren toch goed geholpen. De maatschappelijke bijvangst is wel groot en ik heb alle ruimte van het 1000-jongerenplan benut. Ik heb na een moeilijke aanloop mezelf uitgevonden in de ITB-rol. Zo’n jongere met super-Asperger; voor hem moet toch ook iets te vinden zijn?”

Harmke en Laurens vinden dat de gemeente de motivatie van jongeren nog beter kan leren inschatten: “Hoe leren de consulenten welke jongeren niet willen, niet kunnen, niet weten of het niet durven? Die kennis is belangrijk om de juiste keuze te maken.” Laurens pleit voor een doorstart van de aanpak 1000-jongerenplan in 2015.

De expertise van Harmke wordt door collega’s van het Werkplein echt benut.

Diploma’s blijven belangrijk

Sonja Mulder, consulent sociale zaken en RMC werkt vanaf 2009 bij de gemeente.

Haar eerste contact was met Hans de Boer (ook ITB’er bij het 1000-jongerenplan) en begin 2010 kwam Harmke. Sonja was gelijk enthousiast over wat het 1000-jongerenplan kon toevoegen, zij heeft er dan ook goed gebruik van gemaakt: “Harmke heeft meer tijd en aandacht voor de jongeren en ze is deskundig op het terrein van

-55-

stoornissen. Ik heb als RMC-consulent niet die rol noch de tijd. Vooral de lastiger jongeren verdienen die extra aandacht. Ik schakel ook andere partijen in, maar bij het 1000-jongerenplan was meer mogelijk, ook door de werkgeverssubsidie. Als terug naar school geen optie meer is dan is een baan ook zonder startkwalificatie prima.

Ik besef dat niet voor alle jongeren school geschikt is. Sommige jongeren zijn beter af als werknemer, maar ik wijs hen wel op de relevantie van diploma’s in deze tijd.

Nu red jij je maar hoe gaat dat over vijf jaar?”

De afgelopen jaren heeft Sonja meer dan 50 jongeren naar Harmke doorverwezen. Het was fijn dat Harmke in hetzelfde kantoor zat, dat betekende korte lijntjes.

Sommige jongeren kunnen vrijstelling krijgen van school, maar het moet goed onderbouwd zijn en het geldt voor jongeren die bijna 18 zijn. RMC heeft de taak om voortijdige schooluitval tegen te gaan. Sonja geeft ook voorlichting op scholen. Ze heeft als RMC-consulent geen sanctie-instrument naar de jongeren toe. Dat heeft ze wel als consulent IGSD voor jongeren die een bijstandsuitkering ontvangen.

“Een ITB’er weet heel goed waarom het een jongere niet lukt” Perfecte aanvulling

Bij sommige jongeren trekken Sonja en Harmke samen op om de relatie met jongeren goed te houden. Zo kunnen ze allebei hun rol goed vervullen. Harmke kan als ITB’er een veel betere band opbouwen en vanuit die positie jongeren in beweging krijgen. Hoe gaat het straks in 2015? Sonja maakt zich zorgen over de jongeren die voorheen in de Wajong kwamen, maar straks op de gemeente zijn aangewezen: “Wat kunnen we deze groep bieden? Ik zal de samenwerking met Harmke gaan missen en ik hoop dat het toch op een of andere manier kan doorgaan. Een ITB’er weet namelijk heel goed waarom het een jongere niet lukt. Tegelijkertijd weet iemand als Harmke ook meteen hoe in te steken met zo’n jongere.”

In Steenwijk is de samenwerking heel hecht geweest vanaf het allereerste begin.

Sonja wenst dat er iets van overblijft van de aanpak 1000-jongerenplan want ze stelt dat er heel veel jongeren zijn die de ITB-aanpak nodig hebben: “De standaard dienstverlening van de gemeente is voor de groep jongeren, die het op school en privé niet redden, onvoldoende. En Harmke vulde dit perfect aan.”

-56-

harmke scheffer: 35 jaar -ITB’er vanaf 1 februari 2010 -Team steenwijk e.0.

-112 jongeren in begeleiding -64 jongeren in een leerwerkbaan -vanaf 1 januari 2015 werkzaam voor Trias in steenwijk

-57-

Cath Tank:

‘Wees duidelijk en eerlijk naar jongere en werkgever!’

-58-

CATH TANK: We ontmoeten elkaar op 28 oktober in het Zwolse Westenholte, waar zich het kantoor van het Zwolse team van het 1000-jongerenplan bevindt. Cath is in de zomer van 2013 begonnen als ITB’er. Zij is de laatste die aan het team is toegevoegd. “Met een caseload van 30 jongeren ben je gedwongen om jongeren meer zelf te laten doen en dat werkt prima!” stelt Cath.

Haar eerste week viel precies in de vakantieperiode. Cath heeft in die week alle jongeren die nog wachtende waren, opgeroepen voor een intake. Ze heeft het werk als ITB’er heel snel opgepakt. De sociale kaart van Zwolle kende ze al, maar het contact met werkgevers vond ze in het begin even spannend. Nu vindt ze dat juist een heel leuk aspect van haar werk.

Van de bank af

Haar eerste jongere (19), plaatste ze bij een autolease-bedrijf. Net daarvoor was zijn moeder overleden. De jongen erfde het huis (zijn vader woonde elders), en hij kon het allemaal even niet overzien. Hij kwam niet van de bank af. Cath: “Ik was eerlijk en adviseerde hem werk te zoeken. Als afleiding én dagbesteding om zijn passiviteit te doorbreken. Het bedrijf was vanaf het begin op de hoogte van zijn persoonlijke situatie, wat er thuis speelde en heeft daar begrip voor getoond. Zo kon hij groeien in zijn baan. Zijn jaarcontract is net verlengd en het gaat nu heel goed met hem.”

Behoefte aan succes

Heeft elke jongere het talent en de kracht om zich uit een lastige, persoonlijke situatie te bevrijden? Cath gelooft dat elke jongere iets in zich heeft dat hij of zij kan ontwikkelen. Echter, de werkgevers hebben nu een ruime keus en waarom zouden ze dan een jongere van het 1000-jongerenplan kiezen? Cath is altijd eerlijk richting bedrijven en benadrukt dat deze jongeren inderdaad extra begeleiding vragen.

Ze vertelt dat de jongeren extra baat hebben bij een goede sfeer op het werk, een positief onderling contact en dat het voor hen extra belangrijk is dat ze af en toe een compliment krijgen.” Deze dingen zijn (bij de start) nog meer van belang dan de inhoud van de baan. Als die klik met de werkgever er niet is, haken jongeren vaak af. Dat is de reden waarom jongeren van het 1000-jongerenplan zo goed passen bij de persoonlijke aanpak van het Midden- en Kleinbedrijf (MKB). Deze jongeren hebben behoefte aan succes dat smaakt naar meer. Ze moeten ontdekken dat het leuk is om structuur in de week en een dagbesteding te hebben. Cath vindt dat haar werkgevers veel compassie hebben met jongeren waardoor ze weinig uitvallers heeft.

-59-

Laura bij Find It Trading

We arriveren bij groothandel Find IT Trading in Kampen en treffen daar Laura en haar werkbegeleider Patrick Schuringa. Het bedrijf is een groothandel in hobbymaterialen, maar produceert en ontwerpt ook zelf. In de logistiek werken veel mensen en op kantoor zijn er onder anderen webdesigners. Het is op deze plek waar Laura is begonnen, maar in die omgeving kwamen teveel prikkels binnen en dat kon Laura niet aan.

Blijven stimuleren

Cath vertelt dat Laura in het 1000-jongerenplan is gekomen omdat ze moeite had met het vinden van een baan. Laura heeft de diagnose ADHD. Met de DTP-opleiding van Laura in het achterhoofd vond Cath Find IT, waar ze iemand zochten voor DTP. In het begin werkte ze half op de afdeling DTP en half in de productie, maar gaandeweg vond ze steeds meer haar draai bij de productieafdeling omdat dit haar meer ritme en afwisseling biedt. Ze weet nu goed wat ze moet doen en dat geeft haar vertrouwen en zekerheid. Het bedrijf gaat gelukkig heel flexibel om met welke werkzaamheden ze Laura kunnen geven. De werkgever vertelt ons dat hij de capaciteiten van de medewerkers zo goed mogelijk wil benutten; zo heeft en houdt hij gemotiveerd personeel! Daarom probeert het bedrijf Laura ook te stimuleren toch iets te blijven doen met DTP. Ze begint de werkdag om 8.45 uur, een tijdstip dat precies aansluit op haar reistijd. Het bedrijf houdt daar bewust rekening mee. Vanaf de trein fietst ze naar het werk. Als het aan het bedrijf ligt, kan Laura hier nog lang blijven werken.

“Jongeren en werkgevers vragen niet om een zachte aanpak die soms teveel verbloemt” Eenvoudige registratie

Cath Tank is erg op haar plek in de ITB-baan. Ze is heel efficiënt geworden in haar werk, ook omdat ze veel jongeren in relatief weinig tijd moet begeleiden. Pamperen is niet aan de orde; ze moet jongeren nadrukkelijk aanspreken op hun eigen verantwoordelijkheid. Jongeren vragen ook om duidelijkheid en niet om een zachte aanpak die soms teveel verbloemt. Cath is helder en eerlijk in haar communicatie naar de jongeren en de werkgever. Dat biedt de jongeren een kader en een doel waar ze naar toe kunnen werken. Ook de eenvoudige registratie bij het 1000-jongerenplan vindt ze een verademing zodat ze optimaal tijd aan haar jongeren kan besteden: “De meeste jongeren zijn echt gemotiveerd omdat ze vrijwillig deelnemen. Er is geen zorgplicht vanuit de organisatie. En dat sluit weer goed aan bij het neerleggen van de verantwoordelijkheid bij de jongere zelf.” Cath vindt dat ze daardoor, vanuit het vertrouwen, optimaal resultaat heeft kunnen boeken voor veel jongeren.

-60-

Cath Tank: 40 jaar -ITB’er vanaf 1 juli 2013 -Team zwolle e.o.

-40 jongeren in begeleiding -22 jongeren in een leerwerkbaan -vanaf 1 januari 2015 werkzaam voor Trias in Zwolle

-61-

Daniëlle Pesselse:

‘Het is een totaalpakket: werk, school gecombineerd met hulp!’

-62-

DANIELLE PESSELSE: We ontmoeten elkaar op 31 oktober in Dalfsen. Daniëlle is teamleider bij Trias. Sinds de zomer van 2013 heeft ze het 1000-jongerenplan onder haar hoede. Daniëlle: “Het 1000-jongerenplan was voor Trias, bij de start in 2010, een hele nieuwe tak van sport. Het ging om jongeren ouder dan 18 jaar, werk en school, gecombineerd met jeugdhulp zonder indicatie. Ik was nieuwsgierig naar die aanpak, de resultaten en de collega’s die hieraan waren begonnen.”

Geheim 1000 jongerenplan?

Danielle: “De jongeren van het 1000-jongerenplan komen zelf met een (hulp)vraag en daar spelen collega’s direct op in. Er is geen indicatie of diagnose in het spel.

Daarom staan de jongeren bij het 1000-jongerenplan en de begeleiders niet direct met 1-0 achter door weerstand of teleurstelling die al in een eerder proces bij hun hulpvraag is opgelopen. De ITB’ers staan in hun kracht doordat ze zelf verantwoordelijk zijn voor het proces van hun jongere en als team zelfsturend zijn. Zij hebben daarbij geleerd om snel te kunnen schakelen en samen te werken met tal van partners in de stad. Gericht op wat het beste werkt voor de jongeren. Het is niet alleen de winst voor de jongeren, de werkgevers en de gemeenten maar ook voor onze organisatie. Het is een fijn team met goede contacten, een groot netwerk. De jongeren weten ons te vinden en wat dat betreft kunnen we gewoon de komende vijf jaar nog eens 500 jongeren naar werk en/of school begeleiden. In het begin werd het 1000-jongerenplan te veel geassocieerd met het scoren van baantjes en kwam het essentiële aspect, namelijk de jeugdhulp-expertise nog te weinig over het voetlicht. Het onderzoek van Praktikon uit 2013 heeft laten zien dat de ITB’er juist de onmisbare schakel is van deze aanpak! Dit sluit aan bij andere onderzoeken die er zijn geweest rondom het belang van de relatie van de hulpverlener met de cliënt.”

Blij met ITB’er

“Ik geloof in een integrale aanpak, maar het lijkt in deze tijd van transities (nog) niet te passen. Want wat is het 1000-jongerenplan nu precies? In welk vakje past het?

Is het jeugdzorg of participatie, is het eerste of tweede lijn, is het specialistische of generalistische expertise? Mijn conclusie is dat het eigenlijk alles omvat en daarom voor deze jongeren goed werkt; het is een totaalpakket. Een ITB’er dicht plaatsen bij de wijkteams kan veel toevoegen. Een ITB’er is eigenlijk een combinatie van specialist en generalist: hij of zij helpt een jongere met werk, school en hulp. Niet de hulpverlening schakelt van generalist naar specialist maar de ITB’ers doen dit zelf doordat ze dit beide in zich hebben.

-63-

De jongeren zijn heel blij met hun ITB’er. Dan gebeurt er tenminste wat en integraal: zowel werk, opleiding als hulp wordt ingezet. Deze jongeren komen met andere vragen dan de onderliggende hulpvraag. Ze willen gewoon aan het werk, net als hun vrienden. De ITB’ers kunnen de hulpvraag heel goed ontdekken doordat zij gebruik maken van hun jeugdhulp-expertise. De start van het project is dat zij komen voor werk. Pas daarna komen de andere vragen en vertelt de jongere waarom die baan of opleiding niet lukt. De jongere vraagt: ‘hoe kom ik aan een baan en niet hoe kan ik stoppen met blowen?’ De begeleiding vindt niet alleen plaats door gesprekken maar juist ook door de inzet van de werkgever waar de jongere zichzelf mag en kan zijn in een normale omgeving. Met op de achtergrond altijd de ITB’er. Dit maakt deze methode voor juist deze doelgroep erg uniek.”

Jongeren die afglijden

Daniëlle denkt dat gemeenten de doelgroep oudere jongeren, 18+, nog meer aandacht kan geven. Tot 18 jaar is alles wel geregeld. Maar de jongere van 18 tot en met 25 jaar, is veel minder goed in beeld. Zij hoeven zich nergens meer te melden, en een uitkering aanvragen lukt niet omdat ze geen startkwalificatie hebben. Ze gaan van het ene huis naar het andere en leven bij de dag. Daarbij zitten ze niemand echt in de weg, maar ze glijden wel langzaam, enorm af. Veel van deze jongeren in deze leeftijdscategorie hebben echt nog behoefte aan een jeugdhulpaanpak. Want die groep lijkt geen hulpvraag te hebben, maar heeft die ondertussen wel. De maatschappij plakt er echter het stickertje ‘volwassenhulp’ op. Juist in deze leeftijd van begin 20 gaat er veel mis; schulden, verkeerde vrienden, geen opleiding, geen werk. Dat is precies waar het 1000-jongerenplan de oplossing voor biedt.

“Ze komen met andere vragen dan de onderliggende hulpvraag” Daniëlle: “Het 1000-jongerenplan heeft mij ook veel geleerd! Door deze hulpvorm kwam ik al snel in contact met medewerkers van de gemeente en ik begeef me daarin nu gemakkelijker. Ik ben nu meer gewend om te spreken met beleidsmedewerkers, bestuurders, maar ook raadsleden. Ik weet nu beter hoe ik me moet voorbereiden en waar ik dan op moet letten. Daarnaast bleek het sturen-op-afstand van een team erg prettig. Het team was hier al aan gewend en ik kon er daarom mijn eigen vorm in vinden. Er is een hele fijne samenwerking ontstaan waarbij het niet nodig was dat ik altijd dichtbij was. Om te merken dat er ook dan een goede relatie ontstaat, kon ik er op vertrouwen dat de medewerkers wel bij mij komen als het nodig is. Om het team te moeten loslaten, vind ik oprecht jammer want ik ben heel trots op mijn team ITB’ers!”

-64-

Danielle Pesselse: 36 jaar -sinds 1999 bij trias -startte als pedagogisch medewerker en groeide door naar de functie van teamleider.

-Ze had diverse teams onder haar hoede, waaronder de afgelopen twee jaar onder meer het team 1000-jongerenplan.

-Vanaf 2015 teamleider Trias voor ‘Stad Zwolle’

-65-

Resultaten 1000 jongerenplan regio IJsselvecht 1 januari 2010 - 31 december 2014 • Aantal jongeren aangemeld

1008 (67% jongen/man; 33% meisje/vrouw) in de leeftijd van 16-27

• Aantal in begeleiding

857 (85%)

• Aantal leerwerkbanen

619 (doelstelling was 500)

• Aantal leerwerkbanen al verduurzaamd na afloop van het 1000 jongerenplan

452 (73%)

lemen Woonleefsituatie/inkomen en prob) (op een of meerdere leefgebieden schulden huisvestingsproblemen lachten psychische gezondheidsk hten fysieke gezondheidsklac verslaving geen startkwalificatie uitkering gemeente uitkering UWV/Wajong geen inkomen der uitkering thuiswonend met of zon vrienden zelfstandig wonend of bij begeleid wonend

-66-

45% 11% 31% 6% 7% 65% 45% 4% 25% 56% 25% 5%

Gemeente verdeling Hardenberg-Ommen Zwolle Dalfsen Staphorst Zwartewaterland Raalte Kampen Steenw캐kerland W캐he-Olst Hellendoorn R캐ssen-Holten Overige gemeenten Totalen

verwezen + intake 195 365 35 18 22 47 77 150 14 53 14 18 1008

in begeleiding leerwerkbaan baanrendement 181 299 31 10 22 36 66 128 12 48 13 11

129 222 28 10 17 29 51 76 9 29 9 10

71% 74% 90% 100% 77% 80% 77% 59% 75% 60% 69% 90%

857

619

76%

-67-

Colofon Interviews, tekst en fotografie: Xanter Wilhelm, projectleider 1000-jongerenplan 2010-2015 www.rohda.nu Vormgeving: twistontwerp.nl Druk: Mailtraffic.nl Trias Emmawijk 11 8011 CM Zwolle (038) 456 46 00 info@trias-groep.nl www.trias-groep.nl @triasgroep triasgroep www.1000jongeren.nl Het 1000-jongerenplan is mogelijk gemaakt door Provincie Overijssel

-68-

-69-

OVER TRIAS Wij zijn praktijkgerichte professionals in de jeugdzorg die werken volgens de nieuwste inzichten en ervaringen; en ontwikkelen daarbij ook nieuwe diensten. Graag werken wij met andere partijen samen om onze cliënten (circa 2000 per jaar) het beste te kunnen bieden, zonder grenzen en bureaucratie met als doel duidelijke en directe ondersteuning van het gezin en zijn omgeving.

We geloven in de kracht van het individu en zijn ervan overtuigd dat jongeren en gezinnen het best geholpen worden als ze op eigen kracht hunproblemen overwinnen. Daarom helpen wij hen om inzicht te krijgen inhun eigen situatie en geven hen het vertrouwen om de regie van hun eigen leven weer in handen te nemen. Met ondersteuning van het netwerk van het individu.

Die gerichte ondersteuning bieden wij thuis, vanuit huis of dichtbij huis.

Uiteraard liefst in een zo vroeg mogelijk stadium. Met meer dan 100 jaar ervaring zijn we geworteld in de samenleving. En door onze aanwezigheid op meer dan 25 plekken in de regio staan we dichtbij de mensen en scheppen we een laagdrempelig klimaat van veiligheid en geborgenheid.

We versterken, ondersteunen en nemen iemand tijdelijk onder onze hoede als dat nodig is. Van opvoedadvies tot intensieve zorg, we streven er altijd naar om maatwerk te leveren. Warmte en persoonlijke aandacht staan daarbij voorop.

-70-

-71-

www.trias-groep.nl

@triasgroep

triasgroep

(038) 456 46 00