Spijkerhard 24e jaargang nr 3 oktober 2010

Stadsvernieuwingskrant voor Groningen

Spijkerhard

Uitgave: Stichting BewonersTaal

7 &

5

24e jaargang - nummer 3 - oktober 2010

Wim Nolden gelooft niet in projectmatige aanpak van energiebesparende maatregelen

Jan van der Heide: ‘Ik had me geen mooiere baan kunnen voorstellen’

Burgemeester Rehwinkel deelt op de wijkstemdag in de Korrewegwijk een cheque uit aan speeltuin DIB van 77.350 euro.

Minder geld voor wijkbudgetten De gemeente en de corporaties willen fors gaan snoeien in de wijkbudgetten. Bezuinigingen dwingen hen daartoe, zeggen ze. Maar wat betekent dit voor de ambities die zij vier jaar geleden nog uitspraken over bewonersparticipatie en verbetering van de leefbaarheid? door Bert Hidding

De komende vier jaar zullen de bewoners van de veertien aandachtswijken in de stad het wat zuiniger aan moeten doen met hun wijkbudget. Vooruitlopend op de verlenging van het Nieuw Lokaal Akkoord (NLA) hebben de gemeente en de corporaties besloten minder geld uit te trekken voor de wijkbudgetten.

De bezuiniging voor de komende vier jaar is een opvallende verandering in de werkwijze die de gemeente en de corporaties in 2007 in hun Nieuw Lokaal Akkoord introduceerden. Veertien wijken waarin de corporaties veel bezit hebben, kregen toen de beschikking over een eigen wijkbudget, waarmee de bewoners eigen initiatieven ten behoeve van de leefbaarheid en participatie konden financieren.

Elke wijk kreeg een wijkteam, bestaande uit professionals (later in de meeste wijken aangevuld met bewoners), dat waakte over de kwaliteit van de bewonersplannen. In de afgelopen periode van vier jaar werden ruim driehonderd projecten uit de wijkbudgetten gefinancierd, waar-

bij van de beschikbare 20 miljoen euro ruim 16 miljoen een besteding vond.

Vier jaar na de introductie wordt de aanpak door alle betrokken partijen beoordeeld als een succes.

Zowel bij de gemeente en de corporaties als bij de georganiseerde bewoners in de wijken overheerst de opvatting dat de aanpak voortzetting verdient.

Dat de gemeente en corporaties nu toch een tandje terug willen schakelen, ligt dus niet aan tegenvallende resultaten. De gemeente staat voor zware bezuinigingen en heeft het geld er niet meer voor over. En de corporaties lijken dat spoor te volgen.

Het beeld dat met de bezuiniging wordt opgeroepen, steekt scherp af tegen de hoge ambities die vier jaar geleden nog werden uitgesproken.

Gemeente en corporaties waren in de ban van de boodschap die oudminister Pieter Winsemius destijds uitdroeg en wilden volgens diens motto ‘vertrouwen in de buurt’ in de wijken aan de slag.

Volgens Winsemius raken bewoners pas bij hun buurt betrokken als de gemeente en de professionele organisaties hun controlerende houding laten varen en meer aan de bewoners durven overlaten. De wijkbudgetten werden gepresenteerd als het instrument bij uitstek om bewoners ruimte te geven eigen oplossingen voor buurtproblemen uitgevoerd te krijgen.

Bij de presentatie in de wijken benadrukte wethouder Frank de Vries dat het ging om een experiment.

Zou dit slagen, dan mochten de bewoners na 2010 rekenen op een veelvoud van de 20 miljoen euro die het startkapitaal van de wijkteams vormde. In de verdragstekst van het NLA werd zelfs een bedrag genoemd van 120 miljoen euro (60 miljoen van de gemeente en 60 miljoen van de corporaties) waarover de wijkteams zeggenschap zouden krijgen.

De contractpartners meenden dit bedrag in de daaropvolgende jaren te kunnen sparen, onder andere door met eenvoudiger vergunnings-

procedures de bouw van nieuwe woningen te versnellen en de parkeernorm bij nieuwbouw te versoepelen. Maar de spaarpot raakte nooit gevuld omdat de afspraken niet doorgingen en de omstandigheden op de woningmarkt een domper zetten op de bouwdrift van de corporaties.

Naar verluidt zullen de wijkteams voor de periode tot 2015 nog maar 10 miljoen euro te verdelen hebben, waarvan de ene helft uit de gemeentekas komt en de andere helft gezamenlijk door de corporaties wordt opgehoest.

Tezamen met al eerder aangekondigde bezuinigingen op wijkgericht beleid, zoals Zorgen voor Morgen en de Wmo, moeten de veertien wijken dus vrezen dat de gemeente hen in de komende jaren minder tegemoet zal komen.

Maar ook de corporaties staan niet meer te springen om leefbaarheidsprojecten te sponsoren. Hun armslag om te investeren in de sociale structuur van hun wijken is behoorlijk afgenomen nadat de Rijksoverheid

De onderste steen pag 2 De spijker op z’n kop pag 2 Commentaar pag 8

met verschillende aanslagen (o.a. de vennootsschapsbelasting en Vogelaarheffing) het op hun vermogens heeft voorzien. Bovendien wordt van de kant van de EU getornd aan de maatschappelijke functie van woningcorporaties en de daarbij horende economische voordelen.

‘Hoog tijd voor een herbezinning’, zegt directeur Pieter Bregman van woningcorporatie Nijestee. ‘De ideeën over een breed maatschappelijk speelveld van de corporaties zijn wel geërodeerd, maar in de stad moeten we de discussie daarover nog voeren. Met het oog op de komende bezuinigingen van de gemeente is het dringend nodig dat we komen tot een herprioritering van doelstellingen en wat dat betekent voor de rol van de corporaties.’

Bregman vindt niet dat het snoeien in de wijkbudgetten betekent dat de NLA-partners hun ambities met bewonersparticipatie hebben laten varen. ‘De ambities zijn nog even groot, alleen is er nu minder armslag dan vier jaar geleden. We moeten dus nadenken hoe we met een bescheidener armslag zo veel mogelijk van onze ambities overeind kunnen houden.’

Binnenkort zal ook de Groninger gemeenteraad zich buigen over de toekomst van de wijkbudgetten en de wijkteams. De raad stemde vier jaar geleden nog in grote meerderheid in met de doelstelling de bewoners meer zeggenschap over hun eigen wijk te geven.

De wijkstemdagen en de uit de wijkbudgetten bekostigde activiteiten hebben veel positieve energie losgemaakt, denkt PvdA-raadslid Roeland van der Schaaf. ‘Wij geloven in het idee van de wijkteams. Maar we horen ook veel kritiek, dus we vinden dat het beter moet.’

Gezien de krappe financiële mogelijkheden van de gemeente kan Van der Schaaf wel begrip opbrengen voor de verlaging van de wijkbudgetten. Maar hij waarschuwt ook voor de mogelijk negatieve effecten. ‘Het kan niet zo zijn dat de gemeente zegt: het gaat leuk en we gaan nu verder met de helft van het geld. Dat zou te kort door de bocht zijn, dan zie je de ambitie langzaam wegebben.’

‘Je moet nu een stap verder durven zetten. Je kunt andere vormen ontwikkelen om de participatie van bewoners te versterken, dat hoeft niet in termen van meer geld te zijn.

Misschien moet je het geld van de wijkbudgetten dat over blijft, gewoon aan de bewoners geven en zeggen: bedenk er maar wat mee.’

pagina 2 - oktober 2010

( Spijkerhard )

de ond e steen r s t e

Sp i j ker hard

boven

Burgemeester Tot zijn pensioen wil hij blijven. Peter Rehwinkel als burgemeester van Groningen. Dat geeft hij te kennen in een interview met het Dagblad van het Noorden. Hij heeft hier de baan van zijn leven en wil hier nooit meer weg.

Peter doet het nu een jaar en het moet gezegd: hij doet het hartstikke leuk. Van dichtbij heb ik gezien hoe hij tijdens de wijkstemdag in de Korrewegwijk de winnaars bekendmaakte. Dat deed hij op een wat jongensachtig schuchtere, maar daarom niet minder charmante wijze. Toen ik er uitflapte, dat de burgemeester het er maar druk mee heeft, glimlachte hij mij vriendelijk toe. Dat zijn contact met kinderen wat schutterig overkomt, zal niemand hem kwalijk nemen.

In het interview vertelt hij over het bezoek aan het supportershome van de FC. Niet bepaald een broeinest van homovriendelijkheid zou je zeggen, maar samen met zijn man Michiel Zegelaar was het blijkbaar erg gezellig en werd om half twee het licht uitgedaan.

Het is een heel andere man dan zijn voorganger, de gladde, politiek al te correcte praatjesmaker Jacques Wallage, die het als burgemeester misschien niet zo slecht deed, maar als staatsecretaris van onderwijs een spoor van vernieling heeft achtergelaten, waar we nog dagelijks de zure vruchten van proeven.

Zou het overigens toeval zijn, dat binnenkort de noordelijkste en de zuidelijkste hoofdstad van dit land een homo als burgemeester zullen hebben? In Maastricht zal dat Onno Hoes, oud- gedeputeerde van Noord-Brabant, worden. Ze boffen maar in Limburg, want ze krijgen Albert Verlinde, echtgenoot van Onno en bekend van RTL-Boulevard, er gratis bij.

Zoals bekend mag worden verondersteld is Albert met afstand de valste nicht van Nederland.

Dat hij steevast de publieke omroep staatsomroep noemt kan nog, maar dat hij met een gemeen lachje Wouter Bos neerzet als profiteur vanwege het gebruik van wachtgeld na zijn aftreden als minister is erg onbeschaafd.

Rondom de verkiezingen was Geert Wilders te gast in Boulevard. Toen medepresentator Humberto Tan de blondine uit Venlo van repliek diende in de discussie over het wegzetten van groepen mensen zat Albert er wat bedremmeld bij en was het gedaan met het verbale gekir. Het kan bijna niet anders of het wordt bal bij de supporters van de plaatselijke voetbalclub, om over een ontmoeting in het beruchte woonwagenkamp nog maar te zwijgen.

Nee, dan Peter. Hoe aandoenlijk hij ook is in zijn optredens, van zijn leidinggevende kwaliteiten zal de komende tijd het uiterste worden gevergd. De communicatie tussen gemeente en burger verliep de laatste tijd bepaald niet vlekkeloos. Dat dreigt nu weer.

In de Moesstraat en de H.W. Mesdagstraat wil het Leger des Heils in een aantal panden ex-delinquenten en ex-psychiatrische patiënten huisvesten als voorportaal tot een terugkeer in de maatschappij. Bewoners voelen zich overvallen door gemeente, Leger en woningbouwvereniging Lefier. Daarom lopen ze te hoop tegen de voorgenomen plannen. Hier kan een burgervader wellicht een bemiddelende rol spelen.

Het zijn tijden, waarin gemeenten fors moeten bezuinigen. Zo ook Groningen. Het is de vraag of hij Karin Dekker in toom kan houden, als zij de OZB-belasting exorbitant wil verhogen. En kan hij er voor zorgen, dat het Forum er voor álle Stadjers zal zijn en niet alleen voor de Groninger grachtengordelelite?

Als hem dit allemaal lukt, dan is hij mijn man.

Als burgemeester dan…

Peter Beukema

Stadsvernieuwingskrant voor Groningen

De onderste steen boven heeft oog voor architectuur in de stad Groningen.

Niet voor prestigieuze grootschalige projecten, want daar wordt al genoeg over geschreven. Wel voor de kleinschalige krenten in de pap, die bij het grote publiek minder bekend zijn. Maar daarom niet minder de moeite van het beschouwen waard.

Ui tgever Stichting BewonersTaal oplage: 2500 ex.

Hoofdredacteur Hans Bergman Redac ti e Derk Jaap Bessem Jouke de Jong Bert Hidding M edewerker s Peter Beukema Jaap Ekhart Eduard van den Hoff Menno Hans Alkema Fotog r afi e Hans Bergman Teken i n g Folker Visser Abon n em en ten Ellen Vissia tel 577 02 33

spijkerhard-groningen@hotmail.com

Tijd De bouw van de dom in Keulen begon in 1248 en duurde 632 jaar. In 1884 legde Gaudi de eerste stenen voor de Sagrada Familia.

Hij schatte een bouwtijd van tweehonderd jaar. De afbouw van de markante glazen woontoren aan het Gedempte Zuiderdiep zal waarschijnlijk minder lang duren, maar toch …. door Jaap Ekhart

Opdrachtgever, bewoner, projectinitiator en ‘meester van het werk’ Wouter Hoogland knikt instemmend als de dom en de Sagrada Familia worden genoemd. ‘Beide projecten zijn gerealiseerd volgens de middeleeuwse bouwloodsmethode, mijn toren ontwikkelt zich op vergelijkbare wijze.’

Werken volgens de bouwloodsmethode houdt vaak in dat de bouw tijden stilligt. Omdat het geld op is, omdat gewenste materialen niet verkrijgbaar zijn of omdat er een tekort is aan vaklieden. Als het werk stilligt, hebben de bouwers alle tijd om rustig na te denken over het project. Om tot nog meer inzicht te komen, het plan bij te stellen of rigoureus te wijzigen. Hoogland: ‘Tijden van bezinning leiden meestal tot verbeteringen. Werk je continue, dan ontstaan al gauw slordigheden die je had kunnen voorkomen als er meer tijd was geweest.’

De middeleeuwse bouwloods werd geleid door een ‘meester van de wercke’. Deze kwam met het concept en legde dat vervolgens voor aan werkmeesters en vaklie-

den. Samen, in overleg, werkten ze toe naar het eindresultaat. Een bouwloodsproject was nooit het product van één persoon.

Hoogland werkt op dezelfde wijze als zijn middeleeuwse voorgangers. Ook hij heeft zich omringt met een team deskundigen: zijn partner Hannah Versteegh, projectarchitect Eric de Leeuw (toentertijd DAAD Architecten), beeldend kunstenaar (tevens allround ambachtsman en staalbouwer) Jakob Vogel, diverse vaklieden en gemeentemedewerkers.

Aan de glazen toren wordt nu dertien jaar gewerkt. De geschiedenis begint met de aankoop van een verwaarloosd huisje. Als deze is afgebroken wil Hoogland een tuin aanleggen op de locatie. Kan niet volgens de gemeente want er staat een gesloten straatgevel voorgeschreven, er moet dus een gebouw komen. Hooglands ontwerp wordt goedgekeurd: een stalen gevel doorklieft door een grote glazen erker. ‘Mooi, maar mag ik ook een voorstel doen’, reageert De Leeuw.

Hij komt met het huidige ontwerp: de glazen toren. Hoogland: ‘Als meester van het werk moet je wel kunnen accepteren dat anderen ook ideeën hebben.’

In 1997 gaat het bouwteam aan de slag met De Leeuws ontwerp.

Er is geen vooraf vastgelegd eindbeeld, detailleringen en materiaalsoorten zijn niet omschreven. Daar is bewust voor gekozen want de bouwers willen de uitwerking laten afhangen van wat we ze tegenkomen. De werkwijze van het team is trial and error. De ene keer pakken materialen en technieken goed uit, de andere keer niet. Soms wordt

Advertenties Hans Bergman tel 5716189 hbergman@dds.nl

iets overgedaan, of wordt een plan gewijzigd. Op het dak van de eerste bouwlaag wilde Hoogland een tuin.

Maar het voorschrift luidt dat dan een borstwering is vereist. ‘Zo’n ding wil ik niet, dan maar geen daktuin.’

In verticale vorm werd wél een soort van tuin gerealiseerd. De toren is namelijk een geabstraheerde boom, de vier kolommen vormen de stam en in de glasmassa moeten we ons takken en bladeren voorstellen. De klimplanten tegen de glazen verwijzen naar het bladerdek van een boom.

Van de ooit gedachte daktuin leidt een provisorische trap naar de bovenliggende bouwlaag. Het bouwteam heeft nog niet besloten welke vorm de uiteindelijke, vaste trap krijgt en uit welk materiaal ze zal bestaan. Metaal, hout of misschien toch een ander materiaal?

De bouwloodsmethode houdt dus in dat ideeën en resultaten worden besproken, dat ze desnoods worden overgedaan en dat die resultaten ook weer worden bekeken alvorens verder te gaan. Voor buitenstaanders ongetwijfeld een onrendabele, omslachtige én tijdrovende werkwijze.

‘En dat is het ook,’ beaamt Hoogland. ‘Maar wij doen het rustig aan omdat we het groepsproces en de factor tijd essentieel achten voor het slagen van het project. We willen een eindresultaat waar we allemaal achter staan, waarvan we zeggen: dit is het, beter had het niet gekund.’ De Bond van Nederlandse Architecten (BNA) vond dat drie jaar geleden blijkbaar al, want in 2007 verkoos ze de toren tot Gebouw van het jaar Regio Noord.

Vor m gevi n g House - of - Media Dr u k NDC | VBK

Redac ti e-adres Menadostraat 1B 9715 KT Groningen tel 5716189 spijkerhardgroningen@gmail.com

De uitgave van Spijkerhard wordt mede mogelijk gemaakt door de Gemeente Groningen en de Groningse corporaties.

Spijkerhard verschijnt vier maal per jaar in een oplage van 2500 exemplaren en wordt op aanvraag GRATIS toegezonden. Voor abonnementen buiten het verspreidingsgebied van Stadspost Groningen worden portokosten in rekening gebracht.

Naast de uitgave van Spijkerhard levert BewonersTaal bijdragen aan publicaties over volkshuisvesting en ruimtelijke ordening, of geeft die publicaties in eigen beheer uit. In deze uitgaven ligt de nadruk op een voor bewoners verstaanbaar taalgebruik.

pagina 3 - oktober 2010

( Spijkerhard )

Top 5 onveilige straten aangepakt Gemeente, politie, corporaties en maatschappelijke instanties hebben in 2009 een top 5 samengesteld van straten in de Korrewegwijk en De Hoogte waarin bewoners zich onveilig voelen en veel overlast ervaren. Inmiddels is er een aantal straatgerichte programma’s opgesteld. Bewonersparticipatie wordt zeer op prijs gesteld, maar het blijkt soms lastig de bewoners bij de problematiek te betrekken. door Eduard van den Hoff

Onderzoek wijst uit dat de bewoners van een aantal wijken zich onveiliger voelen dan de gemiddelde Groninger. Ook ervaren ze meer overlast. Politie, gemeente, corporaties, MJD en Stiel hebben na overleg een top 5 van straten in de Korrewegwijk en De Hoogte samengesteld die een gezamenlijke inzet vergen. Het gaat om Floresstraat en -plein, Borgwal en –plein, Menadostraat en een deel van de Timorstraat, Johan de Wittstraat en de Javalaan. Om de hier geldende problemen aan te pakken hebben de betrokken partijen projectgroep ‘Stratenaanpak’ opgericht.

Liesbeth van de Wetering is interim Stadsdeelcoördinator en projectleider Stratenaanpak. ‘Om een goed inzicht in de problemen te krijgen en om later ook de resultaten van onze aanpak meetbaar te maken, is er een nulmeting uitgevoerd’, vertelt ze. Daaruit rolden de

In de Javalaan zijn de bewoners op diverse punten tevreden over het optreden van de politie.

volgende problemen: kwetsbare individuen en gezinnen, dealadressen, drugs- en geluidsoverlast, gevoelens van onveiligheid en zwerfvuil. De projectgroep kon aan de slag! De intentie was bewoners actief te betrekken bij de aanpak.

Voor de Floresstraat werd een buurtpanel opgericht van bewoners en ondernemers. ‘Om het werkbaar te houden’, zegt Van de Wetering, ‘hebben we niet alle bewoners uitgenodigd. Heel gericht vroegen we twaalf personen zitting te nemen in het panel. In grote openheid hebben zij ons gesproken en dat heeft onder andere geresulteerd in het oprollen van een drugspand, arrestaties van dealers en de inzet van extra stadswachten.’

Het blijkt niet altijd even gemakkelijk om mensen actief te betrekken bij de problematiek. In de Javalaan was er vooral vanuit de bewoners van koopwoningen weinig

belangstelling voor een buurtpanel.

Daarom ging de projectgroep van start met alleen de huurders. Op diverse punten zijn de bewoners tevreden over het optreden van de politie in de straat. Van de Wetering: ‘Maar gaat het om het terugdringen van inbraken en fietsdiefstallen, dan moet ik erkennen dat we ondanks heel veel politie-inzet, niet altijd de gewenste resultaten bereiken.

Dat komt ondermeer doordat een ‘heterdaad’ moeilijk te realiseren is en daders na te zijn opgepakt snel weer op straat staan.’

Aan de Borgwal wilden de bewoners aanvankelijk niet eens meepraten over hun eigen straat. Toch werd er een succesje behaald. De projectgroep had signalen opgepikt dat men zich ergerde aan scheurende auto’s in de straat. Een verkeersdeskundige nam contact op met enkele bewoners en dat resulteerde in de aanleg van verkeersdrempels. ‘Om

de bewoners over te halen meer initiatieven te lanceren’, vertelt Van de Wetering, ‘is de Wijkstemdag De Hoogte/Selwerderwijken bedacht.

Men kan ideeën aanleveren ter verbetering van de eigen woonomgeving en op de stemdag kiezen de bewoners voor het beste idee. Maar hiermee zijn we er nog niet. We kennen tien personen die verantwoordelijk zijn voor veel overlast en criminaliteit. Die tien worden nu constant op de huid gezeten door de politie. Ook worden extra stadswachten ingezet in delen van de wijk.’

In De Hoogte en de Korrewegwijk wonen veel ex-gedetineerden, (ex-) verslaafden en (ex-) psychiatrische patiënten. Van de Wetering: ‘Om met hen en hun omgeving in contact te komen, zijn we met een buurtteam langs de deuren gegaan.

We zijn begonnen in de Timor- Menado- en Johan de Wittstraat. Zo

hopen we de hulpverlening beter op gang te brengen en overlast te beperken.’

Het mag duidelijk zijn: de werkmethode is zeer arbeidsintensief en daardoor duur. De schaduw die het komende rechtse kabinet vooruitwerpt, stemt niet vrolijk. ‘Toch houd ik moed’, glimlacht Van de Wetering, ‘want de politie handhaaft haar verhoogde aandacht voor de straten en de gemeente blijft investeren in de buurtveiligheid. Bovendien scoren we goede resultaten.

In het Veiligheid in de Buurtpand, dat zich aan de kop van de Floresstraat bevindt, werken alle instanties met elkaar samen en vormen zij een aanspreekpunt voor de wijkbewoners. Daar wordt goed gebruik van gemaakt.’

Inmiddels is er ook een nulmeting geweest in de Oosterparkwijk, zodat ook daar de problemen gericht kunnen worden aangepakt.

pagina 4 - oktober 2010

( Spijkerhard )

VISIE GENOEG OM NAAR MORGEN TE KIJKEN NUCHTER GENOEG VOOR DE REALITEIT VAN VANDAAG

VASTGOEDONTWIKKELING BURGERLIJKE & UTILITEITSBOUW BEHEER & ONDERHOUD

F R I E S E S T R A AT W E G 18 P O S T B U S 5 46 ■ 9700 A M G RO N I N G E N T ( 0 5 0 ) 3 6 57171 ■ F ( 050) 3183124 w w w.d eh ui s m e e s t e r s . nl ■ i nfo @ de h uis mees ter s .nl O P E N I N G S T I J D E N K A N TO O R M A . T / M V R . VA N 08.00 - 17.00 U U R T E L E F O N I S C H B E R E I K B A A R M A . T / M V R . VA N 08.00 - 17.30 U U R

INFRA & MILIEU CONCEPTUELE WONINGBOUW

STERK DOOR COMBINATIE

WWW.PLEGT-VOS.NL

starterslening gemeente Groningen Wilt u een huis kopen, maar krijgt u de financiering net niet rond? Met een starterslening lukt dat misschien wel!

KAW is een bijzonder bureau. We werken aan de verbetering van de woon-, werk- en leefomgeving van mensen in buurten, wijken en dorpen. Hiervoor zetten we een unieke combinatie van disciplines in: architectuur, stedenbouw, volkshuisvesting, procesmanagement, vastgoed- en bouwkunde.

We werken met 90 mensen vanuit Groningen, Rotterdam, Nijmegen en Barcelona.

We geloven in kansen voor wijken die achterop zijn geraakt, voor bewoners die vooruit willen en in opdrachtgevers die dat mogelijk willen maken.

Jean Sibelius, Eindhoven - genomineerd voor BNA gebouw van het jaar 2007

Meer informatie kunt u vinden op www.kaw.nl

Wonen is voor iedereen anders. Lefier biedt oplossingen voor uiteenlopende woonwensen. Samen met bewoners werken we aan een prettige wijk om in te wonen. Verbonden, doelgericht en integer: lefier!

lefier

Gedempte Zuiderdiep 22 | Groningen t 050 - 369 36 93 | groningen@lefier.nl | www.lefier.nl

De starterslening overbrugt het verschil tussen de verwervingskosten van uw woning en het maximale NHG-bedrag. Maximaal 40.000, of 20% van de verwervingskosten. Eerste 3 jaar rente- en aflossingsvrij. Voorwaarden: U bent starter op de koopmarkt, d.w.z. u heeft niet eerder een woning gekocht.

Verwervingskosten van de woning maximaal 200.000.

Voor meer informatie kunt u terecht bij de gemeente, dienst RO/EZ, afdeling Wonen & Monumenten, tel. (050) 367 81 88 of SVn, tel. (033) 253 94 01

pagina 5 - oktober 2010

( Spijkerhard )

Jan van der Heide: ‘Ik heb echt een gouden tijd gehad’.

Gedreven volkshuisvester verlaat de arena:

‘Ik had me geen mooiere baan kunnen voorstellen’ Jan van der Heide heeft zich dertig jaar met hart en ziel ingezet voor de volkshuisvesting in de stad. Op 1 november gaat hij met pensioen.

‘Dan ga ik een boek schrijven over mijn tijd bij Patrimonium’. Of dat ooit wordt uitgegeven weet hij niet.

door Jouke de Jong en Hans Bergman

Van der Heide trad in 1979 in dienst van Patrimonium als hoofd technische dienst. In 2000 werd hij benoemd tot directeur. Zijn mooiste herinneringen bewaart hij aan die eerste periode. ‘Dat was de stadsvernieuwing in de jaren 80.

Binnenstad-Zuid en de Oosterpoort.

Een prachtige tijd was dat. Toen zat het allemaal nog niet zo dichtgetimmerd met regels. En trokken we samen op met de mensen van het Zuiderdiep (de dienst RO –red.) en de bewoners. De bewoners maakten zich sterk, de wethouder bemoeide zich ermee en op een bepaald moment liep het als een trein door de stad.’

En hij kwam nog eens op plekken waar hij nog nooit was geweest.

‘Als onze voorvaderen gezien zouden hebben waar we in die jaren naar toe gingen, zouden ze zich in hun graf hebben omgedraaid. Want er zat natuurlijk heel veel prostitutie in Binnenstad-Zuid. We hebben hier van die echte pooiers in huis gehad, waarmee we dan moesten onderhandelen wanneer we met de bouwactiviteiten zouden starten.

Dat kun je je nu niet meer voorstellen.’

Begin jaren 90 verbouwde Patrimonium pakhuis Albion aan de Noorderhaven tot een apparte-

mentencomplex. Ook daar kijkt hij cussies die ik met die man gevoerd met plezier op terug. ‘Dat was een heb, daar vlogen de spetters vanaf.’ locatie waar geen projectontwikkeVan der Heide heeft daar nooit laar brood in zag. Op een dag komt een minuut van wakker gelegen.

Ypke (Gietema, toenmalig wethou- ‘Want ik wist dat ik het gelijk aan der RO –red.) hier en die zegt te- mijn kant had. Van alle collega’s in gen ons: zien jullie dat misschien de stad hield ik de leegstandscijfers zitten? Dan moeten we hier even bij in mijn computer. Nou, de cijnaar gaan kijken, zeg ik. ’s Avonds fers die zij presenteerden klopten ga ik naar een commissievergade- niet. Zij hadden het over een leegring in het stadhuis en Ypke loopt stand van 5 à 6 procent, maar de naar de publieke tribune en vraagt: leegstand is nooit meer dan 2 proJan, lukt het? Ik zeg: jawel hoor, dat cent geweest. Die problematiek zou lukt wel. En Ypke gaat weer op zijn zich met name gaan voordoen in stoel zitten en zegt: Patrimonium de portiek-etagewoningen. Want de gaat Albion verbouwen. Zo ging dat zogenaamde deskundigen riepen in die tijd. Maar dat kan nu allemaal toen al dat deze woningen het proniet meer.’ bleem zijn van de volkshuisvesting.

Hij noemt de relatie tussen Patri- Wij hebben nog nooit leegstand gemonium en de dienst Ruimtelijke had in die woningen! Mensen moOrdening destijds bijzonder goed. gen graag in een portiek-etagewoMaar de verhoudingen bekoelden ning wonen, want als je een beetje in rap tempo toen Patrimonium op kunt schieten met de andere eind jaren 90 weigerde mee te wer- bewoners in het portiek creëert dat ken aan de wijkvernieuwing van al snel een vertrouwde omgeving.

Vinkhuizen. Met name de relatie Je bent daarin niet zo anoniem en met wethouder Smink kwam onder mensen vinden dat gewoon prettig.’ vuur te liggen. ‘Dat plan voor Vink‘Wat natuurlijk wel in Vinkhuihuizen was verschrikkelijk ambiti- zen speelde was dat de wijk nogal eus. En daarbij werd ook nog eens eenzijdig van opbouw was en dat verondersteld dat Patrimonium zo men iets aan de differentiatie moest gek zou zijn om duizend wonin- doen. Men had het idee, dat wangen te slopen. Daar hebben wij toen neer je er koopwoningen aan toeduidelijk stelling tegen genomen. voegde, dit de kwaliteit ten goede Dat vonden de collega’s niet leuk, zou komen. Heb ik persoonlijk maar dat viel voor mijn gevoel ach- nooit in geloofd. Want mensen die teraf nog wel een beetje mee. Maar in een koopwoning wonen hebben de wethouder was furieus. De dis- toch het gevoel dat ze wat meer

zijn dan huurders. Dus die integratie gaat heel moeizaam.’

Als hij nu in Vinkhuizen komt vindt hij dat ‘de collega’s wel mooie plannen hebben gerealiseerd’. Maar hij signaleert ook dat er een verhuisbeweging op gang is gebracht van Vinkhuizen naar Paddepoel en van Paddepoel naar Selwerd. ‘En dan vind ik dat de mensen in Selwerd uiteindelijk de rekening betalen voor de operatie in Vinkhuizen.

De beste ingreep in Vinkhuizen was het nieuwe winkelcentrum, maar die andere dingen hebben ook negatieve bijeffecten. Althans, in mijn filosofie. Maar wie ben ik?’

Hij ontkent met klem dat door de terughoudende opstelling bij de wijkvernieuwing het bezit van Patrimonium verouderd is. ‘Echt niet. Ons bezit staat er gelikt bij.

Wij hebben alles geïsoleerd en er zit overal dubbel glas in. Als ik kijk naar de energielabels is het grotendeels B,C en D. Het enige minpunt dat ik kan bedenken is de gehorigheid. Maar voor de rest is er weinig mis met onze woningen.’

Ook met zijn huurders onderhoudt Van der Heide goede contacten. Als het even kan is hij aanwezig op de avonden die de huurdersverenigingen met hun achterban beleggen. ‘Mensen kunnen mij daar altijd vragen stellen, dat is een vast onderdeel van het programma.

Maar ook als een huurder hier naar

kantoor belt en hij heeft mij echt nodig, dan krijgt hij mij gewoon aan de telefoon en kan hij zijn verhaal doen. Want wil je de verstandhouding met je huurders goed houden, dan moet je er ook wat aan doen. Dus dat neem ik bloedserieus. We hebben een heel prettige relatie met elkaar.’

Zo werd hij onlangs aangenaam verrast door de huurdersvereniging in Vinkhuizen. ‘Die mensen hebben voor mij, en dat heeft mij heel veel gedaan, een kunstwerk laten maken door een zilversmid. Geweldig, daar kan geen ridderorde tegenop.

Dat ding staat bij mij op de schoorsteenmantel en daar hecht ik ontzettend veel waarde aan.’

‘Ik zal je vertellen dat ik er meer moeite mee heb, dat ik dadelijk van een grote groep bewoners afscheid moet nemen, dan van alle aannemers en al die andere relaties, ondanks dat ik daar ook hele fijne mensen heb ontmoet.’

In november wordt hij 65. ‘Dan heb ik het toch redelijk volgehouden’, zegt hij met een glimlach. ‘Ik heb echt een gouden tijd gehad. Ik had me geen mooiere baan kunnen voorstellen. Het werk in de volkshuisvesting is gewoon genieten. Als ik door de stad loop en ik zie hoe het bezit erbij staat en wat er allemaal gebeurt, dan denk ik: wat een voorrecht dat ik zo’n kans gekregen heb.’

pagina 6 - oktober 2010

( Spijkerhard )

Nijestee bouwt 345 jongerenstudio’s op het Bodenterrein

In de strijd tegen de kamernood lijken tijdelijke jongerenstudio’s, in de volksmond ook wel wooncontainers genoemd, een prima oplossing.

In elk geval is corporatie Nijestee die mening toegedaan, want zij gaat 345 nieuwe studio’s plaatsen op het Bodenterrein.

‘Het gaat om de derde generatie studio’s en die biedt haar bewoners nog meer comfort’, aldus directeur Woondiensten Gaaike Euwema. door Eduard van den Hoff

Voordat Nijestee de plannen voor zakt een deel van de jongerenvraag invulling vormen voor braaklig- bierkratten en volle vuilniszakken Euwema is in zijn nopjes met de nieuwe studio’s. ‘Ze worden door nieuwe studio’s ontwikkelde, hield weg. Met studio’s kun je goed flexi- gende terreinen in de stad. ‘Als er worden, hebben we dat idee maar de Groninger Studentenbond ze een enquête onder de bewoners bel reageren op de marktontwik- nog geen definitieve bestemming verlaten.’

Vuilnis gaat in ondergrondse wel intellectuele legbatterijen ge- van de studio’s aan de Antillenstraat. kelingen. Ze zijn relatief snel afge- rust op een terrein, kun je er goed studio’s plaatsen’, vindt Euwema. containers en huismeesters letten noemd’, lacht hij, ‘maar het zijn ‘Die zijn van de tweede generatie. schreven en hebben een laag risico.’

Euwema wil studenten, een van ‘Neem bijvoorbeeld het Damster- er op dat het netjes blijft. Bijzonder prima woningen waarmee we het We hebben ze destijds gestoffeerd tekort aan kwalitatieve jongeren- aangeboden zodat ze een eenheid de doelgroepen voor de studio’s, diep. Dat moet in de toekomst een detail is overigens dat de studio’s vormen.’ De eerste generatie stu- niet concentreren op een campus. rol spelen in de ontsluiting van op temperatuur worden gehouden huisvesting willen terugdringen.’

Volgens Euwema is het betrekken dio’s bevindt zich aan het Damster- ‘Studenten horen midden in de stad Meerstad. Maar de ontwikkeling met pompen die hun warmte diep van een studio de tweede stap in de diep. Die kenmerken zich in een te wonen. Neem de studentenwo- gaat niet zo vlot en onlangs is onze uit de grond halen.

Er wordt vaak gedacht dat de stuwooncarrière van jongeren. ‘Eerst lange, smalle vorm en eenvoudige ningen in Beijum en Lewenborg. vergunning weer met vijf jaar verdio’s alleen bedoeld zijn voor stuAan het begin van het collegejaar lengd.’ gaan ze op kamers en delen ze een inrichting.

De nieuwste studio’s komen op denten, maar niets is minder waar.

Een studio kost 44.000 euro en zitten ze vol, maar geleidelijk aan voordeur, diverse ruimtes en faciliteiten met andere medebewoners. de gemiddelde levensduur bedraagt trekt men toch naar de kamers in het Bodenterrein. De bouw start ‘Het gaat om alle jongeren tot 27 Maar in een later stadium willen zo’n vijftien jaar. Dat ze geen per- de stad. In een 15 procent regeling deze maand. Het gaat om in totaal jaar’, benadrukt Euwema. ‘Momenjongeren meer op zichzelf wonen manent karakter hebben, is geen geloof ik ook niet. Je moet gewoon 345 stuks en ze worden opgesteld teel zijn we in gesprek met diverse en zoeken ze een kwalitatief betere enkel probleem volgens Euwema. voldoende zelfstandige jongeren- in blokken van 69 en driehoog ge- grote partijen. Met Novo bijvoorleefruimte. De studio’s die wij aan- ‘Want de jongerenhuisvesting vormt huisvesting bieden. Daarvoor zet- stapeld. Om het geheel een beetje beeld, zodat hier ook jongeren met bieden, vormen volkomen zelfstan- een wiebelige markt. Uiteraard is ten wij de studio’s in, die heel goed aantrekkelijk aan te kleden, krijgen een verstandelijke beperking bedige wooneenheden. Ze kosten 350 het aantal jongeren afhankelijk van kunnen concurreren met de par- de studio’s, die overigens in Neder- geleid kunnen wonen. Een andere euro per maand en tellen 30m2. Er allerlei demografische ontwikke- ticuliere woningverhuur. Veel van land worden geproduceerd, Louvre- partij is Housing Office, dat buitenlandse studenten aan tijdelijke huiszit een keuken in, toilet en badka- lingen, maar ook regeringsbeleid onze bewoners komen zelfs uit die deurtjes.

Euwema: ‘We konden ook kie- vesting helpt.’ mer. In de nieuwste studio’s zijn heeft invloed op de vraag.’ sector.’

De studio’s zijn het ei van Cozelfs wasmachine-aansluitingen en ‘Immers als er minder buitenMooi bijkomend voordeel van zen voor Franse balkonnetjes. Maar zonweringen aangebracht.’ landse studenten worden toegelaten, de studio’s is dat ze een goede uit vrees dat het stapelplaatsen voor lumbus.

pagina 7 - oktober 2010

( Spijkerhard )

De woningen in de Prinses Margrietstraat worden voorzien van dubbel glas.

Wim Nolden geeft bewoners liever zelf de keuze:

‘Collectieve energiemaatregelen moet je niet eens willen’ Directeur Wim Nolden van woningcorporatie Woonstade gelooft niet in een projectmatige aanpak van energiebesparende maatregelen aan woningen. ‘Geef de bewoner zelf de keuze’, zegt hij, ‘dan voorkom je oeverloze discussies over een hogere huur en lagere energiekosten.’ door Bert Hidding

Zestien kleine woningen aan de Christinastraat en Prinses Margrietstraat in Hoogkerk moesten begin dit jaar het eerste proefprojectje worden, waarmee Woonstade ervaring hoopte op te doen met een energiebesparingsproject. De woningen waren toe aan een opknapbeurt, bij uitstek de gelegenheid voor een forse labelsprong. Maar het liep anders.

‘Volgens het energielabel zouden de woningen een jaarlijks gasverbruik moeten hebben van 2500 kuub’, vertelt Nolden. ‘Maar toen wij dat bij de bewoners gingen navragen, bleek het echte gebruik gemiddeld maar 1500 kuub te zijn.

Dan heb je het dus over bewonersgedrag. Op zo’n moment kunnen wij niet meer bij ze aankomen met het verhaal, u gaat een stukje meer huur betalen, maar dankzij de energiemaatregelen gaat uw gasverbruik terug van 2500 naar 1500 kuub.’

En dus besloot Woonstade haar proefproject voorlopig maar af te

blazen. De woningen krijgen weliswaar nog wel dubbel glas, maar van een dubbele labelsprong wordt afgezien.

Met zijn verhaal illustreert de directeur van Woonstade zijn reserves bij de energielabels voor woningen. De rekenmodellen waarmee de labels worden vastgesteld, komen lang niet altijd overeen met de werkelijkheid, meent Nolden.

Vaak spiegelen ze de corporaties een te optimistisch beeld voor van de effecten die energiebesparende maatregelen zullen hebben. Met als gevolg dat de corporatie bij een projectmatige energierenovatie op de onwil van de huurders stuit.

Nolden: ‘Een deel van de investering in energiemaatregelen zal door de huurders moeten worden opgebracht. Maar dan moet je het de huurders wel aantrekkelijk maken.

En je moet hun een betrouwbaar vooruitzicht kunnen bieden op een besparing van energiekosten.’

Nolden vreest dat onzekerheid over de opbrengsten van energiemaatregelen de communicatie tussen de corporatie en de huurders zal blijven belasten. Voor hem de voornaamste reden om vraagtekens te plaatsen bij het nut van een projectmatige aanpak.

‘Je moet collectieve maatregelen eigenlijk niet eens willen. Wij zijn op zoek naar een individuele aanpak, waarbij bewoners zelf voor energiemaatregelen kunnen kiezen.

Bij ingrepen als een nieuwe HR-ketel, dubbel glas of een zonnecollector is dat goed te doen. Je werkt dan per woning. Het voordeel van zo’n aanpak is dat je ook meteen aan de

slag kunt als een woning leeg komt en dan kun je de kosten in de huur doorberekenen.’

Vooral bij eengezinswoningen (80 procent van het bezit van Woonstade) is een individuele aanpak per woning gemakkelijk uitvoerbaar, denkt Nolden. ‘Alleen bij ingrepen in de constructie zal aan collectieve uitvoering niet te ontkomen zijn. Met maatregelen zoals dakisolatie en spouwvulling wacht je gewoon tot je in het kader van langjarig onderhoud toch iets aan de woningen moet doen.’

Behalve een klein project in Oosterhoogebrug, waar 65 huurders zonnecollectoren lieten plaatsen, heeft Woonstade nog geen concrete stappen gezet om haar woningen te verduurzamen. Dat zijn corporatie niet zo hard van stapel loopt, schrijft Nolden vooral toe aan de inspanningen die in de afgelopen jaren al zijn verricht.

‘We hebben net tien jaar wijkvernieuwing in Hoogkerk-Zuid achter de rug. Die was vooral op verbetering van het comfort gericht, maar we hebben ook HR-ketels en dubbelglas geplaatst en bergingen geïsoleerd. We hebben dus al veel gedaan in de afgelopen paar jaar. Je kunt zeggen dat we een beetje last hebben van de wet van de remmende voorsprong.’

Ook met vervangende nieuwbouw heeft Woonstade de energetische kwaliteit van haar 1800 woningen al een flinke duw in de goede richting gegeven, hetgeen blijkt uit de labeltoekenning. Van de woningen valt 54 procent in de hoogste drie klassen (A, B of

C) waarvan 20 procent een A-label de ambities die de gemeente uitheeft. Daarmee laat Woonstade de draagt in zijn duurzaamheidsbeleid. grotere corporaties in de stad ver Hij waardeert de stimulerende rol achter zich. In de op papier minst die de gemeente op zich neemt energiezuinige klasse (de labels F om andere partijen bij dit beleid en G) maken nauwelijks honderd te betrekken. Woonstade nam in woningen deel uit van het bezit. 2009 deel aan het project Hoogkerk Waarvan de meeste worden gekoes- Duurzaam waarin ook de gemeente terd omwille van andere kwaliteiten als partner optrad.

Nolden: ‘Met een subsidiepotje zoals een uitzonderlijk lage huur.

De aandacht zal in de komende van Essent hebben we een jaar jaren vooral uitgaan naar de ener- lang hele leuke projectjes kunnen getische verbetering van de ruim draaien. Op het terrein van wonen 800 woningen met een D- en E- waren die vooral gericht op voorlabel, denkt Nolden. Geen opgave lichting en op het bewust maken waarvan hij wakker ligt. Met het van bewoners van het belang van oog op de huidige mutatiegraad en energiebesparing. We hebben toen de meerjaren onderhoudsplanning besloten om na dit jaar ook te promoeten de woningen in een jaar of beren bewoners in de particuliere vijftien een aanvaardbare energie- voorraad mee te krijgen met concrete energiemaatregelen.’ kwaliteit kunnen hebben, schat hij.

Nog maar heel recent schoof hij Hoeveel Woonstade daarmee bijdraagt aan de klimaatdoelen die aan bij een nieuw duurzaamheidsde gemeente Groningen zich heeft project in Oosterhoogebrug. In dit opgelegd, kan hij niet zeggen. ‘Als project staan energiemaatregelen het gaat over doelstellingen is ons in de particuliere woningvoorraad beleid: energiebesparing is prima prominent op het programma. Nolmaar het maakt wel gewoon deel den ziet er een bescheiden rol voor uit van ons strategisch voorraadbe- zijn corporatie weggelegd. ‘Wij kunnen niet de leiding nemen in leid.’

Elk jaar beoordeelt Woonstade energiebesparing in de particuliere daarom opnieuw wat ze met haar voorraad. We kunnen als corporawoningen gaat doen. ‘En daaraan tie wel een functie vervullen bij de koppelen we dan de mogelijkheden communicatie en voorlichting, of van energiebesparing. Soms hebben we kunnen een voorbeeldwoning woningen andere kwaliteiten, waar- ter beschikking stellen.’

Hij zoekt nog naar een rol die door we accepteren dat ze minder energiezuinig zijn. We gaan dus ook zijn corporatie hierbij kan spelen. niet zeggen, over acht jaar hebben ‘Maar bij de eerste bijeenkomst hebwe 80 procent van ons woningbezit ben we meteen gezegd: we willen eerst het feitelijk energiegebruik op minimaal label D.’ Woonstade laat zich dan mis- van de woningen in beeld hebben, schien geen doelstellingen opleg- voordat we met een gericht plan gen, Nolden toont wel begrip voor aan de gang gaan.’

pagina 8 - oktober 2010

( Spijkerhard )

Derk aap De student als melkkoe De studentenhuisvesting in Groningen blijft de aandacht trekken.

Nadat onderzoek aan het licht bracht dat er in de stad ongeveer tienduizend studenten meer wonen dan de gemeente tot begin dit jaar dacht, werd er razendsnel een plan gepresenteerd om in de komende jaren zeker 4500 wooneenheden voor jongeren (feitelijk studenten) bij te bouwen.

Ondanks deze bouwwoede zal zo’n 75 procent van alle studenten op kamers in particuliere huizen en wooncomplexen aangewezen blijven. En daar zitten de grootste problemen, zoals geluidsoverlast, te veel fietsen op de stoep, een afwijkend leefritme, verwaarloosde tuintjes en soms langdurig verwaarloosde panden. De huren in dat soort huizen blijken meestal te hoog en de kwaliteit is vaak te laag, omdat de particuliere woningen eigenlijk niet voor kamerbewoning geschikt zijn. Dat is niet de schuld van de studenten, maar van de huiseigenaren/verhuurders.

Nu blijkt, dat de gemeente Groningen, net als andere steden met een studentenpopulatie, jaarlijks 800 euro per ingeschreven student van het Rijk ontvangt. Kennelijk heeft men in Den Haag al jarenlang door, dat een flinke studentenpopulatie, die weinig directe belastingen aan de gemeente afdraagt een flinke druk op het gemeentelijke apparaat kan leggen.

In totaal omvat het bedrag voor Groningen dus zo’n 27 miljoen euro per jaar. Dan ga je toch eens denken wat het gemeentebestuur de afgelopen jaren met die jaarlijkse 27 miljoen heeft gedaan?

Na lang in het geheugen speuren kwam uiteindelijk als eerste, maar ook als enige project, de grote ondergrondse fietsenstalling bij het Hoofdstation in gedachten. Deze stalling is in ieder geval, inclusief de permanente bewaking, als een succesvolle studentenfaciliteit te beschouwen.

Maar dan?

O ja, er zijn twee speciale studentcontactagenten bij de politie aangesteld, die veel nuttig, maar natuurlijk in verhouding tot de problemen, weinig werk doen. En dan zijn er in meerdere ‘studentenstraten’ veel extra fietsklemmen bij gezet, die voor een wat ordelijker straataanblik zorgen.

Mogelijk steekt de gemeente nog wat geld in de organisatie van de KEI-week en worden andere activiteiten waaraan relatief veel studenten mee doen met enige duizenden euro’s gesubsidieerd.

Maar dat is het wel zo’n beetje.

Er moeten miljoenen van deze speciale studententoelage in de algemene middelen verdwijnen. Terwijl er nu bijvoorbeeld dringend behoefte is de handhaving van de regelgeving rond kamerverhuur en bouwkundige vereisten voor studentenhuisvesting grootschalig uit te breiden. Voor twee miljoen euro per jaar kun je makkelijk dertig inspecteurs aanstellen, die de hele studentenhuisvestingssector jaarlijks grondig onder de loep nemen. Maar dat gebeurt niet, daar is geen geld voor!

Zo wekt de gemeente de indruk, dat de nog steeds groeiende studentenpopulatie in Groningen in de eerste plaats een melkkoe is, die wel op allerlei manieren bijdraagt aan een levendige stad, maar verder vooral niets mag kosten!

Derk Jaap Bessem

Een van de ateliers in de Trefkoel.

Wonen in de Trefkoel Het voormalige zalen- en wijkcentrum de Trefkoel in Paddepoel wordt al jaren bewoond door tijdelijke bewoners. De benedenverdieping biedt onderdak aan startende ondernemers en kunstenaars. Het plan van Nijestee voor de bouw van een appartementencomplex in 2011 is uitgesteld. Ondersteund door de wooncorporatie en beheerder Carex hebben de bewoners het gebouw deze zomer weer toonbaar gemaakt. door: Menno Hans Alkema

Vanaf het gereedkomen van de Vensterschool in 2000 verloor de Trefkoel haar functie als wijkcentrum door de verhuizing van de Openbare Bibliotheek en de samenwerkende welzijnsinstanties. Nieuwe plannen voor het gebouw bleken niet echt levensvatbaar. Sloop om plaats te maken voor nieuwbouw leek de meest logische optie. In afwachting van sloop werd de Trefkoel in beheer gegeven aan antikraakbedrijf Ad Hoc. Dat kon echter niet voorkomen dat het gebouw alsnog gekraakt werd. Het complex begon langzaam steeds meer te verloederen.

Nadat het gebouw eigendom was geworden van wooncorporatie Nijestee werd het beheer in 2004 overgedragen aan Carex. ‘Anders dan bij de meeste anti-kraakbedrijven gebruikelijk is, is hun doelstelling niet beperkt tot het louter bezet houden van een gebouw zodat het niet gekraakt kan worden’, vertelt kunstenaar Wouter Nijland, die vanaf 2006 hier woonruimte en een atelier heeft. ‘Hun streven is vooral gericht op het tegengaan van leegstand en een optimaal gebruik van de door hen beheerde panden.’

Nu woont er in de Trefkoel een groep van ongeveer 35 vooral jonge mensen van tussen de twintig en dertig jaar oud. Daarvan is een kleine helft actief als kunstenaar. De

rest is zeer gemêleerd: er wonen studenten, maar ook een fietskoerier, een ambtenaar en mensen die in een fabriek werken. De meeste woonunits bevinden zich op de bovenverdieping in de voormalige kantoren. Beneden zijn de ateliers te vinden van onder andere kunstschilders en beeldhouwers, interieurbouwers en een decorbouwer.

Hier hebben zich ook een paar startende ondernemers gevestigd waaronder een meubelmaker en een naaiatelier.

Aan de zijde van de Zonnelaan is er bovendien een grote galerie en werkplaats van de Antilliaanse kunstenaar Salustiano Martha. Hij vertelt dat het hier in 2007 toen hij deze plek kreeg aangeboden een grote puinhoop was. Met zijn eigen handen heeft hij alles schoongemaakt en gerepareerd. Nu maakt hij hier keramiek en organiseert cursussen voor wijkbewoners.

De vroegere kerkzaal deed een tijd dienst als algemene opslag. Binnenkort gaat de HuurdersVerenigingKunstenaars van Groningen hier nog een vijftal ateliers inrichten zodat er straks in totaal zeventien ateliers zijn. Ook komt er nog een projectruimte met een woongelegenheid waar kunstenaars van buiten de stad uitgenodigd kunnen worden om een tijdlang op projectmatige basis te wonen en te werken.

‘Wonen in een dergelijke omgeving heeft allerlei voordelen’, zegt Nijland. ‘Niet alleen is het financieel aantrekkelijk, maar er is een natuurlijke uitwisseling tussen de bewoners waarbij gebruik gemaakt kan worden van elkaars hulp en expertise.’

Dat betekent overigens niet dat de bewoners als groep georganiseerd zijn. Iedereen is vrij om te leven zoals hij of zij wil. Alleen bij overlast kan Carex de gebruikersovereenkomst beëindigen.

Wel heeft Nijland, die tijdelijk hoofdbewoner is, een schoonmaakrooster gemaakt voor de gezamenlijke keukens en doucheruimtes op de bovenverdieping.

Begin dit jaar werd duidelijk dat de bouwplannen van Nijestee vooralsnog geen doorgang vinden als gevolg van de financiële crisis. Om verdere verloedering tegen te gaan hebben de corporatie en Carex de bewoners materialen verschaft om het gebouw aan de buitenzijde weer toonbaar te maken. In twee weekenden werden muren, kozijnen en beplating geschilderd en kapotte ramen vervangen.

Het leverde de bewoners veel positieve reacties van passanten op, die vonden dat met deze opknapbeurt de Trefkoel weer iets van zijn oude uitstraling heeft teruggekregen.