Issuu

TOMO I, 2025

Makinarya ng Tinta

TAMPOK NA LITERARY ZINE PARA SA MANGGAGAWANG PILIPINO

hPublications

Mailing Address: RM 304-A, Main Building, Philippine Normal University-Manila, Ayala Cor, Taft Avenue, Ermita, Manila

Contact Number: 0906 362 1955/0927 736 8231

Email: thetorch.pnumanila@pnu.eduph

Facebook: @thetorchpnu

Tiktok, X, Instagram: @thetorchmanila

Kasapi

College Editors Guild of the Philippines (CEGP) Progresibong Lupon ng mga Manunulat ng PNU (PLUMA-PNU)

Reserbado ang karapatang-ari sa indibidwal na mga awtor ng mga akda sa kalipunang ito. Hindi maaaring ilathala sa anumang anyo ang mga akda nang walang pahintulot mula sa mga awtor.

2025

TTP-Manila

Makinaryaang labanan

FYRATUMIMANG

Wala nang awa ang pagpapasya

Sa pugon ng nagngangalit na manggagawa,

Kulay abo na ang kanilang pawis sa usok

Kulay itim na ang luha sa langis nitong kapitalista, Sa ikot ng makinarya, sila na rin ay pinaiikot.

Kapara ng tansong masangsang, sila’y sinusunog.

Lakas ng manggagawa’y sintatag ng buong muog

Kung sumulong, Ginto’t pilak nitong negosyante’y malulusaw sa impyerno.

Gamit ang kapal ng kalyo sa daliri at paa, Sila’y pababagsakin ng unyon, mabubulok.

basahin pabalik.

MgaPaltosatKalyo

GONZALES

apal na balat na maumbok a hindi pantal kati, ito wala

n kundi balat a'y may tubig ling dadampi it mawawala

agkat natuyot t dahil sa init po ang sanhi magpapasirit

dahil umiinit y nagpapainit hon sa masa dusta at dusa

ang papawiin kas, puwersa! rsa ng hanay mapagpalaya!

RENZY MIGUEL

Silanglagi

Sinong tagaktak ang pawis dahil sa pagod at kayod araw-araw?

Silang mga nagbabanat, nagbubuhat, ngunit laging binabarat

Sinong may totoong danas nagkokomyut, nakikipagsapalaran araw-araw?

Silang may kakarampot na sahod sa kabila ng patong-patong na gawain

Sinong dapat mamahala at magsilbi?

Silang alam 'yong dapat mabago

Silang dama 'yong hirap at sakripisyo— Silang nakakaintindi sa danas ng masa

Silang marami at patuloy na dumarami, Pinipilit ng sistemang manatili, masadlak at maghirap.

Ngunit may lakas, pwersa, at pinakamarami,

kaysa sa tinutunggaling naghaharing-uri

Isulong kanilang karapatan!

Humanay sa pangmatagalang laban

Silang dapat na may kapangyarihan

Hanggang pumula ang Silangan!

RACHELLE ANNETAPACION

theblamegame

JERRI ANNE NOTARIO

sabi ng pangulo sa interbyu nito, “it's poor design flaw, it's the design” ibaling ba pabalik sa inhinyero

sabi ng inhinyero, “nilatag lang namin ang plano niyo” kinopya ang estruktura sa kodigo, mga toneladang bigat nilimitado ba’t ‘di ibase sa imbestigasyon, ipagpapasa-Diyos ang desisyon? sabi sa senado, butas ang tugon, sagot ay malabnaw na likido ang talang depektibo mali ang numero e, papaano kasi, kinaltasan ng pondo

napailing ang mga tao, panginoon nami’y tipid magpasahod, ngunit sagad magpakilos

nang payagan sa pagtawid nagdasal kaya sa poon ang drayber ng trak? napigtal kaya ang rosaryo sa kalsadang bitak? parehong Diyos ba ang sinasamba ng mga parak? na pagdating sa eksena, mauuna ang sisi’t putok ng bunganga bago ang pagtawag ng ambulansya

ngayon si Juan nasa harap ng TV tabi sa kama ng misis na sugatan sa aksidenteng walang nanghingi naghahanap, ‘di nang masisisi kundi ng mananagutan

sinong mas may kapangyarihan? yaong walang ibang ginawa kundi ang sumawsaw, kumuda’t manisi, hugas kamay, dugo’y pang-anlaw? o tayong wala nang sinasamba subalit may pinagsisilbihan pa–ang banal na unyon ng pagbigkis ng ating mga bisig ang tanging tulay na ‘di babagsak sa bigat ng anumang pag-uusig

[Noong Pebrero 27, 2025 gumuho ang Cabagan-Sta. Maria bridge, matapos subukang tumawid ng isang trak na may 102 toneladang bigat. Anim na sibilyan ang naging biktima ng aksidente. Marso 26, 2025 nang lumabas sa imbestigasyong isinagawa ng senado na depektibo ang maraming bahagi ng tulay na nagresulta sa pagguho nito.]

Polo

BENJAMIN JR. O. LUMBAO

Suot nila’y ordinaryong puting damit Sa sapilitang paggawa ay siyang gamit Hindi lang saplot kundi tanikala, Nanlilimahid sa alikabok ng pabrika

Polo ang siyang suot sa korporasyon, Polo ang simbolismo ng eksploytasyon.

Sa mga mapang-aping kapitalista, ENDO ang kanilang pinakapipita.

Polo y Servicios, tuloy ang galaw Magsasaka'y tuyo na ang palad sa araw Kita ng mangingisda’y maliit pa rin Paghinto ng polo’y hindi pa makita

Ibagsak, abusadong kapitalista! Wakasan ang ENDO, sahod ay itaas!

Kuwentongkalsada

JANNAIVORYQUISTADIO

Nakapaglakadkanabasakalsadangmgamanggagawa? Kungoo,sa‘yongmgahakbangaynapapansinmoba?

Nasadamingbinulagngkapitalistanggawa,maymganahihirapang umunawa

Ngunitmaaaringsaisangtapik,lilinawanghinuha

Nasabawathampasngmasosabakalnanayuyupi Dinadalangabaaysapatnasalapi?

Buhatsanangingitim,nangingintabnamgabrasongningasngsilahis Salikodaypag-asangkumikinangngunithinahabolnggahaman

Atsapaglalakad,masisilayanangdedikasyonniMangPepe Bitbitangpag-asangginhawasapaulit-ulitnauniporme

Datapuwa'tangkapangyarihanaymagpaganangnaglalakihang kumpanya

Halagangpaggawa,‘dimakita,kuwestiyuninangsistemasanararapat matamasa

Kamaonginugatngkaranasan,bosesangkakapitan Maylakasngmilyongmanggagawa,aalingawngawkasamaangmasa Hindibingiangkalsada,hindikailanmanbulagangmgaletra Orasnangpagbalikwas,parasakarapatangipinaglalaban!

Alipa

Ma TAMPOK

Patnugot sa Dibuhista at

Pagki ngmg

Fyra Tumim

Renzy Migu

Ricky Reant

Rachelle An

Jerri Anne N

Benjamin J

Janna Ivory

The Torch Publications 2024-2025

LUPON NG PATNUGUTAN

Punong Patnugot:

Kawaksing Patnugot sa Filipino:

Kawaksing Patnugot sa Ingles:

Patnugot sa Pamamahala:

Katuwang na Patnugot sa Pamamahala:

Patnugot sa Balita:

Patnugot sa Lathalain:

Patnugot sa Panitikan:

Patnugot sa Pananaliksik:

Patnugot sa Isports:

Puno ng Dibuho at Midya:

ISTAP

Fyra Tumimang

Shania Faith Legaspi

Erica Jhoy Buce

Ralf Aaron Macapagal

Ruzzel Anne Dela Peña

Almyra Elaine Medina

Rikkimar Espinosa

Renzy Miguel Gonzales

Mark Andrew Cadion

Roberto Romualdo III

John Paul Arellano

Mark Joseph Gubantes | Fatima Guinto | Jeremiah Lumagbas | Arianne Rosewell

KORESPONDENT

ISTAP SA DIBUHO AT MIDYA

Jale Ruiz | Rachelle Anne Tapacion

Tagapayong Teknikal: Kritiko sa Filipino:

Propesor Jasper P. Lomtong Dok Joel C. Malabanan