Mgv#3 bladerbaar

MAGAZINE VOOR GGZ EN VERSLAVINGSZORG JAARGANG 69

|

NUMMER 03

|

MEI 2014

|

WWW.MGVONLINE.NL

MGV MAGAZINE

24 PAGINA’S DIE JE NIET WIL MISSEN

SAMENLEVING

SPOORBOEKJE TRANSITIES EUROPEES DEBAT

‘CANNABIS WORDT GELEGALISEERD’ MGV KENNIS

24 PAGINA’S DIE JE NIET MAG MISSEN

INNOVATIE Otto Dellemann

‘POSITIEVE PSYCHIATRIE’ ALS VISIE VOOR DE PRAKTIJKVAN DE GGZ ONDERZOEK Sascha Kwakernaak en anderen

HOE ROM ONDERSTEUNT BIJ KEUZE VOOR EPA-ZORGPADEN ONDERZOEK Stasja Draisma en anderen

1ANONIMITEIT IN VRAGENLIJSTONDERZOEK

MGV | JAARGANG 69 | NUMMER 03 | MEI 2014

REDACTIONEEL

UITGELICHT

IN TRANSITIE Acht maanden voor uur U: de transitie van zorgtaken naar de gemeenten. Flinke onrust inmiddels op vele fronten. De Raad van State waarschuwt voor drukte bij de rechter en een Tweede Kamerlid voorspelt een Parlementaire Enquête. Het kabinet vaart de ijsschotsen echter met Titanic-achtig vertrouwen tegemoet. Nu zou de overdracht ook voordelig kunnen uitpakken voor alle partijen, maar de risico’s liggen toch vooral bij de uitvoerders en ontvangers. En er is nog altijd veel onduidelijk, beschrijft Ad Poppelaars in de eerste van een korte serie artikelen.

In het Kenniskatern staan drie bijdragen die van belang zijn voor Routine Outcome Monitoring, verbetering van de behandeling en rehabilitatie. Cliënten geven ook feedback als je anonimiteit uitsluit, vonden Stasja Draisma e.a. Willen ze behandelaars

DSM-5 VERTAALD

hun mening juist graag laten weten? Dat

Een jaar na het verschijnen van de DSM-5 is de Nederlandse

is mooi voor ROM. Sascha Kwakernaak e.a

vertaling gepresenteerd. Met nieuwe ‘stoornissen’, maar ook

ontdekten dat ROM-gegevens een betere

nieuwe vertalingen van al bestaande categorieën. Zo is conduct

indeling van zorgpaden geven – en dat elk pad behandeling en rehabilitiatie moet combineren. Dat sluit aan bij Otto Dellemanns pleidooi: praktiseer positieve psychiatrie, werk klachtgericht én krachtgericht.

Hiervoor staat de hulpverlener inmiddels een behoorlijk assortiment instrumenten ter beschikking.

disorder nu vertaald als normoverschrijdend-gedragstoornis.

Gemunt door psychiater Hjalmar van Marle, aldus Michiel Hengeveld, die leiding gaf aan het vertaalproject.

Lijdensdruk is het nieuwe sleutelwoord om te bepalen of iemand een stoornis heeft.

Het complete Handboek voor de classificatie van psychische stoornissen (DSM-5) wordt gevolgd door een Beknopt overzicht van de criteria van de DSM-5 (vertaling van de Desk Reference) en een praktijkgids, Werken met de DSM-5 (Pocket Guide to the DSM-5 Psychiatric Exam). Er staat ook nog een praktijkgids voor

Sonja van ’t Hof, hoofdredacteur

de huisartsenpraktijk op stapel.

Alle boeken zijn verkrijgbaar bij Uitgeverij Boom, Amsterdam.

4

REDACTIONEEL & UITGELICHT

DE DSM

VOORBIJ Een van de Nederlandse deskundigen die heeft bijgedragen aan totstandkoming van de Amerikaanse DSM-5 is Jim van Os, hoogleraar psychiatrie in Maastricht. Het leverde hem voortschrijdend inzicht op: inmiddels ziet hij het handboek liever afgeschaft, net als alle DSM-diagnoses.

In zijn nieuwe boek De DSM voorbij! Persoonlijke diagnostiek in een nieuwe ggz geeft hij wetenschappelijke kritiek op de DSM en bepleit hij het uitvoeren van ‘persoonlijke diagnostiek’.

‘Een blauwdruk voor een nieuw soort GGZ’, aldus de achterflap.

Verkrijgbaar bij Diagnosis Uitgevers, Leusden, € 30,-.

APP VOOR

STEMMENHOORDERS

Temstem heet de app die iemand kan helpen controle te krijgen over zijn stemmen.

De gebruiker speelt taalspelletjes die hetzelfde hersengebied activeren als de stemmen doen. Bruikbaar in elke omgeving en volgens de ontwerpers destigmatiserend, want iedereen gebruikt overal zijn smartphone. Ontwikkeld door David van de Berg van Parnassia Groep, samen met Reframing Studio, gratis te downloaden via onder meer www.parnassiagroep.nl.

PSYCHIATRISCHE DIERENTUIN

DER DSM

Eind 2013 verscheen al Diagnose psychiatrie. Een wandeling door de psychiatrische dierentuin van Paul Wisman. Het is een herziene uitgave, aangepast aan de DSM-5. Het eigenlijke onderwerp is diagnosticeren in de praktijk, maar omdat die praktijk wordt gedomineerd door de DSM bevat het boek uitleg van het DSM-systeem, de geschiedenis ervan en de

DIGITALE POSTKAART

DEN DOLDER

veranderingen in DSM-5 ten opzichte van IV. Daarna volgen

Kunstenaar Jantine Wijnja verbleef drie maanden in kunste-

beschrijvingen van de 22 hoofdcategorieën met casussen.

naarsverblijf Het Vijfde Seizoen op de Willem Arntsz Hoeve in

Boek en e-boek verkrijgbaar bij Poiesz Uitgevers, Koog aan de

Den Dolder. Wekelijks beschrijft ze in een digitale postkaart

Zaan, € 29,-/€ 19,99.

op www.mgvonline.nl haar ontmoetingen met bewoners.

5

MGV | JAARGANG 69 | NUMMER 03 | MEI 2014

SAMENLEVING

TRANSITIES: ALLES GOEDKOPER, ALLES ANDERS Tekst: Ad Poppelaars

Nooit eerder werden zoveel rijks- en provincietaken in het sociale domein naar gemeenten overgeheveld: jeugdzorg, langdurige zorg en ondersteuning, arbeidsparticipatie en inkomen.

Met ingang van 2015 krijgen 403 gemeenten deze verantwoordelijkheden – met fors gekorte budgetten.

Een berg wetsvernieuwingen regelt de transities: een nieuwe Jeugdwet, een Participatiewet. De Algemene Wet Bijzondere Ziektekosten (AWBZ) vervalt en de langdurige zorg wordt verdeeld en ondergebracht in de Zorgverzekeringswet (Zvw), een nieuwe Wmo 2015 en een Wet langdurige zorg (Wlz).1

6

N

SAMENLEVING | TRANSITIES: ALLES GOEDKOPER, ALLES ANDERS

I

In 2012 sloot het kabinet een Bestuurlijk akkoord toekomst

Dit artikel is het eerste uit een reeks waarin MGV een

GGZ 2013-2014 met de vertegenwoordigers van zorgaanbie-

overzicht geeft van de belangrijkste veranderingen en

ders, cliënten en zorgverzekeraars. Met de huisartsenverte-

de gevolgen daarvan voor hulpverleners en cliënten in

genwoordigers en zorgverzekeraars sloot het een Zorg

de ggz.

Akkoord/Onderhandelaarsakkoord eerste lijn 2014-2017.

2

Beide akkoorden beschrijven een andere opzet van de curatieve ggz: meer ambulantisering, meer lichtere hulp en

INGRIJPENDE VERANDERINGEN

meer thuis blijven wonen met familie- en wijkondersteuning.

HUISARTS SPIL

Het Bestuurlijk Akkoord moet de stijging van de zorgkosten

Met ingang van 2014 is het systeem van eerste- en tweede-

terugbrengen tot 1,5% groei op jaarbasis. Het Zorg Akkoord

lijns-ggz afgeschaft vanwege onnodig zware en dure diagnos-

moet zorgen dat huisartsen 20% minder doorverwijzen naar

tiek en behandelingen. Er is een driedeling: de huisarts met

de ggz.

praktijkondersteuner (POH-GGZ), generalistische basisggz (gz-psycholoog e.a.) en specialistische ggz (klinisch (neuro)psycholoog/psychiater e.a.). Zij worden allemaal uit de Zorgverzekeringswet gefinancierd.

De huisarts bepaalt of hij patiënten kan behandelen in zijn praktijk, dan wel moet doorverwijzen naar de basis- of specialistische ggz. Elk van deze drie segmenten wordt gefinancierd via een eigen prestatiesystematiek of zorgzwaartepakketten.3 ‘Minder intramuraal, meer ambulant’ is het nieuwe adagium bij de behandeling van psychiatrische cliënten. 4 Wie toch langdurig moet worden opgenomen is het eerste jaar via een diagnosebehandelcombinatie verzekerd in de Zorgverzekeringswet en gaat na een jaar over naar de nieuwe Wlz. De beoogde voordelen zijn: zorg in veel gevallen dichter bij huis en meer op maat geleverd, minder overbehandeling, lagere kosten waardoor het systeem langer houdbaar blijft, en stimulans om te innoveren van zware naar lichte hulp.

Voorheen kregen cliënten maximaal vijf consulten bij een eerstelijnspsycholoog vergoed. Nu kan een aanzienlijk deel van de cliënten die eerder in de gespecialiseerde ggz terechtkwamen, worden geholpen in de basis-ggz. De basis-ggz biedt vijf ‘prestaties’, waarvan er vier elk een heel behandeltraject omvatten, van intake tot ontslag. Het kan gaan om een aantal consulten, maar ook om de combinatie van contact en e-health.

Voor elke integrale prestatie geldt één maximumtarief. De vijfde prestatie is de transitieprestatie.

De maatregelen houden ook risico’s in. Voor cliënten: de kennis en kunde bij huisartsen moet op peil te zijn, het contracteergedrag van de inkopende zorgverzekeraars leidt tot minder vergoedingen, minder therapiekeuzes en mogelijk tot wachtlijsten. -

7

MGV | JAARGANG 69 | NUMMER 03 | MEI 2014

De zorgen van de gemeenten zelf richten zich vooral op het

Voor het toezicht op de uitvoering krijgt elke afzonderlijke

verkrijgen van voldoende geld, vrijheid en tijd voor de overname:

gemeente een toezichthouder. Deze ambtenaar kan zo nodig de

de zogeheten ‘zachte landing’.

hulp inroepen van de Inspectie Gezondheidszorg. De kwaliteit

Tweede Kamerlid Gerard Schouw (D66) vroeg zich vorig jaar af

en effectiviteit van deze waakhond zullen moeten blijken.

of deze operatie niet spelen met vuur was. Hij diende een motie

Voorts beschikt VWS over een ‘interventieladder interbestuurlijk

in om de uitvoeringsrisico’s onafhankelijk en deskundig te laten

toezicht’ waarmee ze bij signalen van disfunctioneren kan

onderzoeken. Ronald Plasterk, coördinerend minister, gaf zich na

ingrijpen in gemeenten. In de praktijk onderzoekt VWS niet

aanvankelijke bezwaren gewonnen en verstrekte het Centraal

actief of gemeenten zich aan de regels houden. Dat toezicht ligt

Plan Bureau (CPB) de opdracht om de gevolgen van de decentra-

primair bij de gemeenteraden, vindt staatssecretaris Van Rijn.

lisaties te onderzoeken.

Burgers dienen hun lokale politici eens in de vier jaar te belonen

In september 2013 verscheen het eerste rapport. Het CPB

of te straffen voor hun zorg- en participatiebeleid, is de opvat-

constateerde dat er maar weinig empirisch onderzoek bestaat

ting van VWS. Ggz-cliënten behoren echter tot de maatschappe-

naar de praktijkeffecten van bestuurlijke decentralisaties. Zowel

lijke minderheden die weinig politiek gewicht bij verkiezingen

de mogelijke kansen als de risico’s waren in het CPB-onderzoek

hebben. Voor de overgangsperiode beloofden de ministeries van

veelal van dezelfde orde (‘contramal’). Kamerlid Schouw was

VWS en SZW specifieke monitors voor de specialistische ggz, de

teleurgesteld en bestempelde het eerste onderzoek als nietszeg-

jeugd-ggz en de Participatiewet.

gend. Het tweede CPB-rapport verschijnt medio 2014.

De minister van Binnenlandse Zaken is systeemverantwoordelijk.

Zeker is dat de verscheidenheid in en de kwaliteit van de

‘Het Rijk blijft na de decentralisaties verantwoordelijk voor de

voorzieningen gaan verschillen. In de ene gemeente zullen

werking van het stelsel. Hiertoe zal het Rijk met gemeenten

cliënten beter af zijn dan in de andere. Regio’s waar veel mensen

afspraken maken over een intensieve monitoring van de bereikte

met beperkingen wonen, krijgen het zwaar. Aan rechtszekere

resultaten en de gemeentelijke uitgaven over het geheel van het

zorg is grotendeels een einde gekomen. De Wlz wordt de enige

brede sociaal domein (en dus niet per onderdeel) door te meten

zorgwet met rechtszekerheden, voor een schaarsere groep

en te benchmarken,’ schreef Plasterk op 19 februari 2013 aan de

cliënten.

Tweede Kamer. Het is aan de Kamerleden en cliëntenvertegenwoordigers om nauwlettend op de kwaliteit van deze monitoring

VERANTWOORDELIJKHEID EN MONITORING

toe te zien. Kamerlid Ronald van Raak (SP) voorspelde op 30

En wat als de vernieuwingen in de praktijk niet goed uitpakken?

oktober 2013 in de Kamercommissie Binnenlandse Zaken de

Zijn dan specifieke gemeenten het probleem of disfunctioneert

komst van een enquêtecommissie decentralisaties. Hopelijk

het decentralisatieprincipe in te veel gemeenten? Wanneer is er

krijgt hij ongelijk.

sprake van een ‘systeemfalen’?

NOTEN 1 Ook komen er nieuwe wetten voor de forensische zorg en de verplichte geestelijke gezondheidszorg die wel gevolgen voor de gemeenten hebben, maar niet binnen de transities vallen.

3 Gedetailleerde informatie hierover staat op de website van de Nederlandse Zorg Autoriteit, www.nza.nl.

5 www.vng.nl/onderwerpenindex/ decentralisaties-sociaal-domein/decentralisatie-jeugdzorg/nieuws/ gemeenten-op-weg-naar-transitie-jeugdzorg-stand-van-zaken.

2 Het Bestuurlijk akkoord toekomst GGZ staat op www.rijksoverheid.nl. Het Zorgakkoord/Onderhandelaarsakkoord eerste lijn staat op www.lvg.org.

4 Dat geldt ook voor cliënten die onder de nieuwe wetten Wet forensische zorg en de Wet verplichte geestelijke gezondheidszorg komen te vallen. Zij moeten in toekomst vaker in de reguliere ggz behandeld worden.

6 Zie hiervoor onder meer CPB-rapport ‘Decentralisaties in het sociaal domein’ op www.cpb.nl.

10

COLUMN | FLIP TABELING

COLUMN

EEN MOEILIJKE GESCHIEDENIS FLIP TABELING (Amsterdam 1953)

Er was een tijd waarin een psychiatrisch onderzoek niet compleet was

is sinds 1 april werkzaam als psychiater

zonder een uitgebreide biografische anamnese: het verhaal achter de

van de gesloten opname bij GGZ-Delfland.

Tevens is hij waarnemend geneesheerdirecteur. Zijn belangstelling gaat uit naar

patiënt. In de huidige jacht op productiecijfers is de biografie niet veel meer dan een kopje in het EPD waarin alleen de huidige woonsituatie

het opleiden van assistenten en coassis-

vermeld staat. Het schrijven van een uitgebreide ontslagbrief wordt

tenten. Hij is een kritisch volger van de

ontmoedigd omdat de huisarts ‘die toch niet leest’.

ontwikkelingen in de psychiatrie.

De huidige generatie arts-assistenten

testen is een MMSE een prettig houvast,

verplicht onderdeel op de middelbare

en coassistenten leest niet; ik vraag

maar antwoord op de vraag naar de

school en zo kan het dat de enige histo-

bij elke sollicitatieronde welk boek op

naam van de huidige monarch is open

rische kennis die studenten hebben via

dit moment gelezen wordt en dat is

voor discussie. Als iemand Beatrix zegt,

de film en youtube eigengemaakt is.

meestal de Marco Polo-reisgids van het

ben ik geneigd nog even door te vragen

Tijdens een patiëntenbespreking ging

volgende te bezoeken land. Want als er

omdat nog niet iedereen de Koning

het over een mevrouw van een jaar of

een hobby is die assistenten gemeen

op het netvlies heeft. Interessanter is

zestig; haar moeder, zo had ze verteld,

hebben is het reizen naar verre oor-

natuurlijk om verder te vragen. Als ik

was 'behandeld' door dokter Mengele.

den, foto's maken en die op facebook

vraag aan een oudere patiënt of deze

De moeder had er verder nooit over

zetten om vervolgens aangemoedigd te

zich koningin Wilhelmina nog kan

gesproken maar haar dochter, onze

worden te genieten. Maar niet van een

herinneren, knikt deze meestal terwijl

patiënt, had een en ander opgezocht en

boek.

de assistent inmiddels is afgehaakt.

was zo op het spoor gekomen van wat

Soms moedig ik de assistent aan naar

die behandeling inhield. Daarmee waren

Oudere patiënten hebben veel te ver-

historische gebeurtenissen te vragen,

haar slaapklachten, somberheid en

tellen, maar dan moet je er wel naar

zoals de Tweede Wereldoorlog of Korea.

piekeren begonnen.

vragen. Het lukt de assistent meestal

'Zijn dat niet die oorlogen met John

Ik vroeg de behandelend assistent of hij

wel het gezin van herkomst te ontfut-

Wayne en Tom Hanks' was het antwoord.

dokter Mengele kende. Nee, die collega

selen '...patiënt was vijfde in een rij van

Studenten kunnen niet rekenen en

kende hij niet. Werkt hij hier?

elf kinderen...' maar hij vergeet dan bij-

maken ernstige taalfouten. Wiskunde is

Ik pleit voor het verplicht stellen van het

voorbeeld te vragen hoe de verhouding

daarom nu voor iedereen verplicht, net

vak Vaderlandse Geschiedenis op de

meisjes-jongens was en waar het gezin

als een rekentoets op de middelbare

middelbare school en tijdens de oplei-

woonde. Om de cognitieve functies te

school. Maar geschiedenis is geen

ding tot psychiater.

11

MGV | JAARGANG 69 | NUMMER 03 | MEI 2014

‘CANNABIS WORDT GELEGALISEERD’

BELEID

‘Cannabis wordt gelegaliseerd bij het volgende kabinet’, verwacht de Utrechtse wethouder volksgezondheid Victor Everhardt (D66). ‘Maar het kan eerder.’ Everhardt is een van de initiatiefnemers van het manifest Joint Regulation (ook wel wietmanifest genoemd), het pleidooi van burgemeesters en wethouders van vierenvijftig gemeenten om de teelt te reguleren. Op 12 mei neemt hij in De Balie in Amsterdam deel aan een debat van internationale deskundigen over Europees cannabisbeleid.

Door: Sonja van ’t Hof

WAAROM IS DIT DEBAT BELANGRIJK? ‘Je kunt eindeloos blijven discussiëren over de vraag of legalisering wel of niet is toegestaan, maar het is een gepasseerd station nu Uruguay en de Amerikaanse staten Colorado en Washington hebben gelegaliseerd. Het VN-verdrag uit 1961 dat het verbiedt, stoelt op het argument dat cannabis gevaarlijk is voor de volksgezondheid. Dan moet een legaliseringssysteem bescherming bieden. Daarover pas gaan nadenken op

DEBAT EUROPEES CANNABISBELEID Maandag 12 mei 19.30 uur in De Balie, Amsterdam Toegang: € 9,-, student € 7,50. Voertaal Engels.

Georganiseerd door het Trimbos-instituut, dat tijdens het debat het rapport Cannabis – from prohibition to regulation presenteert.

12

het moment we in Nederland tot legalisering besluiten is te laat. Laten we de tijd ervoor benutten om te bedenken hoe we het willen doen. Je kunt het nieuwe systeem reguleren of gedogen noemen, maar voor de “man in de straat” is het helder: teelt wordt toegestaan, dus legaal. De discussie zal vervolgens gaan over de voorwaarden waaronder het nieuwe kabinet dit zal toestaan.’

BELEID | 'CANNABIS WORDT GELEGALISEERD'

MAAR MINISTER OPSTELTEN BLIJFT ZICH VERZETTEN.

gebruik toenemen als je de teelt gaat reguleren? Aan de

‘Hij heeft onderzoek laten doen door de Radboud Universiteit

Bovendien wil ik gebruik helemaal niet aanmoedigen. Ik vind:

en daaruit blijkt dat het niet mag.1 Maar er bestaan verschillen-

gebruik het niet. Zeker niet als je nog niet volwassen bent en

de opvattingen en volgens een is zelfs het huidige gedoogbe-

ook niet als je geen gezondheidsrisico wil lopen. We moeten

leid strijdig met het VN-verdrag. Feit is: als je wil legaliseren,

bekijken hoe verkooppunten toch een drempel behouden, ze

dan kan het. De landen die het doen zijn allemaal keurig lid

mogen geen reclame maken. Het “niet mogen afficheren”,

van de Verenigde Naties. Het eerste Paarse kabinet had

zoals dat heet, is bijvoorbeeld een groot goed.’

gebruiks- en verkoopkant verandert namelijk niets.

trouwens in de jaren negentig al plannen klaarliggen, onthulde Vrij Nederland onlangs. 2 De Franse president Chirac greep in en de plannen verdwenen in de prullenbak.’

U BENT VOORSTANDER VAN CANNABISCLUBS, ZOALS ZE IN BELGIË EN SPANJE BESTAAN?

ALS HET OM DE VOLKSGEZONDHEID GAAT, WAAROM HOREN WE DE MINISTER VAN VWS DAN NOOIT?

‘Dat is een van de mogelijkheden om de gebruiker meer

‘Een goede vraag. De discussie in Nederland gaat over iets

worden geteeld. Maar uit onderzoek onder Utrechtse gebrui-

anders, dat zie je ook bij het manifest. Daarin is bescherming

kers blijkt dat bijna 60% geen lid wil worden. Ze zijn tevreden

van de volksgezondheid door mij als kernargument opgeno-

over de coffeeshops. Er blijft dus een ander circuit over. Ik vind

men, maar de burgemeesters die het manifest hebben

teelt geen taak voor de overheid, maar ik vind wel dat er

ondertekend, gebruiken argumenten van overlast en veilig-

goede, transparante controle moet zijn en dat kan alleen

heid: zoals de kosten van politie-inzet en het gevaar van

door een onafhankelijke instantie. Er bestaan twee bruikbare

illegaal energie aftappen. Dit is terecht, gezien hun verant-

modellen: die van het toezicht op de productie van medicijnen

woordelijkheid. Maar het verbod moet allereerst worden

en op voedsel en waren. Ik zou serieus willen bekijken of ze

beoordeeld op of het een constructieve bijdrage levert aan de

toepasbaar zijn op cannabis.

bescherming van de volksgezondheid. Sterker nog: de Opium-

Niemand zit te wachten op een explosie van gebruik. Hoe

wet valt onder VWS! Dat geluid is de afgelopen tien jaar

doen ze het in Uruguay en Amerika, wat voor effect heeft dat

verdwenen.’

op het gebruik? Laten we het zorgvuldig voorbereiden en een

controle te geven over de kwaliteit van het eindproduct.

Je bent in zo’n club eigenaar van planten en weet hoe ze

aantal experimenten aangaan, kijken wat wel of niet werkt.

VEEL MENSEN VREZEN DAT LEGALISERING LEIDT TOT EEN TOENAME VAN GEBRUIK EN VERSLAVING. IS DAT TERECHT?

We zijn in Nederland altijd goed geweest in dingen met zorg

‘Dat zijn geen terechte angsten, maar wel terecht gestelde

die in praktijk houdbaar zijn. Legaliseren is geen geringe stap,

vragen. Onze coffeeshops hebben niet geleid tot sterke

maar we zullen niet meer de eerste zijn.’

en beleid introduceren. Je moet tegenkracht organiseren: kom maar op met de kritiek! Wij moeten met antwoorden komen

toename van gebruik vergeleken met landen zonder coffeeshops. Ook niet tot sterke daling. Maar waarom zou het

NOTEN 1 Kempen PHP van, Fedorova MI.

2 Lensink H, Derkzen S.

Internationaal recht en cannabis; Een beoordeling op basis van VN-drugsverdragen en EU-

Internationaal is reguleren van wiet geen probleem.

drugsregelgeving van gemeentelijke en buitenlandse opvattingen pro regulering van cannabisteelt.

Vrij Nederland 19 december 2013.

WODC, Ministerie van Veiligheid en Justitie, 2014.

13

MGV | JAARGANG 69 | NUMMER 03 | MEI 2014

DEBAT

DE TOEKOMST VAN DE PSYCHOTHERAPEUT

ARNOUD VAN BUUREN, voorzitter Nederlandse Vereniging Voor Vrijgevestigde Psychotherapeuten en Psychologen, NVVP: ‘Graste en Van Lankveld geven een belangrijke voorzet voor het oplossen van een nijpende kwestie (…) Doorslaggevend

(GRASTE EN VAN LANKVELD, MGV NOVEMBER 2013)

argument is wat mij betreft de internationale verankering van de psychotherapeut

VOLLEDIGE COMMENTAREN OP MGVONLINE.NL.

Vereniging voor Psychiatrie, NVvP: ‘Het is cruciaal voor de ggz dat psychotherapie

als beroep en dus niet als een vaardigheid van de discipline psycholoog of psychiater.’

KEES KOOIMAN & ARIETTE VAN REEKUM, Afdeling Psychotherapie Nederlandse als behandelmethode gewaarborgd wordt. Dat is volgens ons echter niet hetzelfde als het behoud van het beroep van psychotherapeut. Het zou juist voor de hand liggen om dit moment aan te grijpen om tot vereenvoudiging van de beroepenstructuur en opleiding over te gaan.’

MARC VERBRAAK & PETER VAN DRUNEN, Vereniging voor de Gezondheidspsychologie en haar specialismen, NVGzP: ‘Vrijwel iedereen is het erover eens dat het naast elkaar bestaan van aan de ene kant de gezondheidszorgpsycholoog (gz-psycholoog) en haar specialismen en aan de andere kant de psychotherapeut als afzonderlijke beroepen een historische weeffout is in de Wet BIG.’ SJOERD COLIJN, E.A., hoofdopleiders psychotherapie: ‘Het grote probleem is de timing: een beginnende discussie over dit langetermijntraject rijdt de grote kwestie van dit moment volkomen in de wielen: de discussie over de psychotherapeut als hoofdbehandelaar.’

VERPLEEGKUNDIGEN OPLEIDEN VOOR DE GGZ (KOEKKOEK E.A., MGV NOVEMBER 2013)

VOLLEDIGE COMMENTAREN OP OP MGVONLINE.NL.

GERARD LOHUIS, docent, SPV, Lentis en Hanzehogeschool: ‘Uit de opsomming van Koekkoek e.a. blijkt dat de verpleegkundige beroepsgroep erin is geslaagd om zich een stevige identiteit aan te meten en de minderwaardigheidsgevoelens van zich af te schudden. Om vervolgens met zichzelf aan de haal te gaan door een op hol geslagen differentiatie.’

AMAR VOOGT, verpleegkundig specialist GGZ: ‘Dat vanuit historische ontwikkelingen de SPV (…) zich met name op het gebied van sociale psychiatrie bekwaamd heeft, is een gegeven, maar voor de toekomst niet houdbaar en voorbehouden aan deze beroepsgroep alleen.’

BERNO VAN MEIJEL, lector GGZ-verpleegkunde Hogeschool Inholland/Parnassia Groep: ‘Ik zou voor het HBO voorstander zijn van een éénjarig algemeen propedeusejaar, gevolgd door een driejarige bachelorfase met differentiatie ggz, agz of mgz (…).’

LEONOOR HERMANIDES-WILLENBORG E.A., opleiders bij Arkin: ‘De uitvoering van de verpleegkundige taken in Nederland rust voor meer dan 72% op MBO-verpleegkundigen versus 28% HBO-verpleegkundigen. (…) Voor efficiëntere inhoud én kosten is een scherpere taakafbakening tussen de SPV, de (ambulant) verpleegkundige, de VS-GGZ en de agogische medewerkers vereist.’

1414

MGV-KENNIS |

KENNIS 24 PAGINA’S DIE JE NIET MAG MISSEN

16

INNOVATIE

Otto Dellemann

‘POSITIEVE PSYCHIATRIE’ ALS VISIE VOOR DE PRAKTIJK VAN DE GGZ

24

ONDERZOEK

Sascha Kwakernaak en anderen

HOE ROM ONDERSTEUNT BIJ KEUZE VOOR EPA-ZORGPADEN

33

ONDERZOEK

Stasja Draisma en anderen

ANONIMITEIT GARANDEREN IN VRAGENLIJSTONDERZOEK

NU OP MGVONLINE.NL Alle artikelen uit het magazine en het kenniskatern zijn online te lezen voor abonnees.

Extra: columns, lopende zaken en debat over opleidingen voor verpleegkundigen in de ggz en over het beroep psychotherapeut. Ook verscheen online een reactie van Moniek Thunnissen op het artikel van Alie Weerman over slachtofferschap van familielieden van verslaafden (MGv 2013: 4; 167-173). Ook is het MGV-archief online te raadplegen.

15

MGV | JAARGANG 69 | NUMMER 03 | MEI 2014

DE MEESTERPROEF

DE MEESTERPROEF VAN AD APPELS WAT BLIJFT ER IN HET LICHT VAN DE GESCHIEDENIS OVER VAN EEN PROMOTIEONDERZOEK?

Ad Appels herleest zijn proefschrift uit 1975: Screenen als methode voor preventie in de geestelijke gezondheidszorg.

Amsterdam: Swets & Zeitlinger; 1975. Universiteit van Rotterdam.

Promotor: prof. Dr. C.J.B.J. Trimbos.

I

In 1968 werd psychiater Kees Trimbos aan de zojuist opgerichte medische faculteit van Rotterdam benoemd tot hoogleraar Preventieve en Sociale Psychiatrie. In januari 1969 mocht ik lid worden van zijn staf. Op mijn eerste werkdag gaf hij mij het boek van L. Srole et al. ‘Mental Health in the Metropolis’ te lezen, een groot onderzoek naar de prevalentie van psychische klachten in een grote stad.1 Hij wilde een soortgelijk onderzoek in Rotterdam gaan doen. Dit plan stuitte op drie problemen. Er was geen gestandaardiseerd en gevalideerd instrument beschikbaar, de kosten voor het laten uitvoeren van interviews door ervaren psychiaters leken onbetaalbaar, en er was noch in de medische faculteit noch op de economische hogeschool (die even later zouden fuseren tot de Erasmus Universiteit) een computer beschikbaar waarmee kwantitatieve analyses uitgevoerd konden worden.

46

DE MEESTERPROEF | AD APPELS

HET DELFTSE ONDERZOEK

De DV bleek positief samen te hangen met de door studenten

Niets is zo belangrijk voor een goed onderzoek als een heldere

subjectief ervaren wenselijkheid van hulp door een arts of

vraagstelling. De concrete vraag van de studentenartsen

psycholoog, het oordeel van de studentenarts, en met het

maakte het niet moeilijk om de opdracht helder te omschrijven

oordeel van een psychiater. Dit bevestigde de validiteit van de

als: ‘Maak een handzaam instrument om studenten op te

vragenlijst. Het optimale cutting-point bleek te liggen tussen

sporen die vanwege psychische problemen gebaat zijn met een

het 92e en 93e percentiel. Dit houdt in dat acht procent van

gesprek met de studentenarts. Het instrument hoeft niet aan

de studenten voor een gesprek werd uitgenodigd.

te geven wat er aan de hand is, maar moet wel een valide

Evaluatiestudies van de gesprekken die de studentenartsen met

indicator zijn dat er wat aan de hand is.’

de hoogscoorders hadden, lieten zien dat er geen syste-

Gestart werd met het samenstellen van een brede itempool.

matische negatieve bij-effecten aan het programma verbonden

Na verwijdering van items met een zeer scheve verdeling werd

waren en dat de studenten en de artsen overwegend positief

met behulp van een hiërarchische clusteranalyse een homo-

in hun oordeel waren. De belangrijkste winst lag in de hulp of

geen cluster gedistilleerd van 41 items. Deze werden later

steun die na het gesprek gegeven kon worden en in de anticipe-

gereduceerd tot 33 items waaraan de naam ‘Delftse Vragenlijst’

rende begeleiding. Veel studenten kwamen in de latere jaren

(DV) gegeven werd.

terug op het gesprek.

-

47