Historyczna podróż. Zeszyt powtórzeniowy. Z historią na Ty!

Agnieszka Martowicz

Historyczna przygoda ZESZYT POWTÓRZENIOWY DLA KLASY IV

Rozdział I "Z historią na Ty"!

Chwałowice, ......................

Młody historyku!

Za Tobą pierwsze tygodnie z nauką historii.

Musiałeś poznać wiele nowych wiadomości i zdobyć nieznane wcześniej umiejętności.

Dziś nadszedł dla Ciebie dzień próby.

Za chwilę wyruszysz w podróż przez historię i aby ją ukończyć, będziesz musiał pokazać, że nauka nie poszła w las. Kieruj się zawartymi w książce wskazówkami i pokaż, że zasługujesz na tytuł prawdziwego PODRÓŻNIKA W CZASIE. Swoją wędrówkę rozpoczniesz na stronie 6.

Szukaj tam symbolu * Powodzenia!

Ag i z

Mar

c

⌂

♣

Tak, Cyceron to postać historyczna. Nie ma wątpliwości, że żył naprawdę, bo mówi o tym wiele źródeł historycznych.

A właśnie! Jakimi źródłami hitorycznym są księgi i fotografie?

A. Księgi są źródłami materialnymi, pisanymi, a zdjęcia źródłami materialnymi niepisanymi.

Szukaj symbolu F na stronie 5.

B. Książki i zdjęcia to materialne, pisane źródła historyczne.

Szukaj symbolu Q na stronie 8.

C. Księgi to źródła materialne, pisane, a zdjęcia są źródłami niematerialnymi.

Szukaj symbolu V na stronie 3.

◘Spój

na ma ę i od ed , w ja re i Pol mi k ?

Przykro mi, to zła odpowiedź!

Wróć na stronę nr 5 i spróbuj odpowiedzieć na to pytanie jeszcze raz!

?

Niestety nie.

Nowożytność rozpoczęła się dopiero pod koniec XV wieku.

Wróć na stronę 14.

A. Małop k -> Szu s bo na s on 12.

B. Wi l ol -> Szu s bo na s on 5.

C. Maz z -> Szu s bo na s on 8.

↕

▼

▲

1

♀

Dobrze! Mamy trzy symbole narodowe: hymn, flagę i godło.

Najstarszym symbolem jest godło, a najmłodszym - hymn.

▬

Jako naród, czyli zbiorowość ludzi o wspólnym pochodzeniu, dziejach, tradycji, posiadających ten sam język i zamieszkujących wspólne terytorium jesteśmy dumni z naszych symboli narodowych.

Chętnie wywieszamy flagi podczas świąt państwowych np. podczas Narodowego Święta Niepodległości.

Czy wiesz, kiedy je obchodzimy?

Przykro mi!

Obliczenia nie poszły Ci najlepiej. Pamiętaj, że by obliczyć różnicę czasu między wydarzeniami sprzed naszej ery i z naszej ery trzeba zastosować dodawanie, a od uzyskanego wyniku odjąć jeszcze 1.

A. 3 maja -> Szukaj symbolu U na stronie 7.

B. 11 listopada -> Szukaj symbolu N na stronie 9.

Wróć na stronę 7 i spróbuj jeszcze raz!

○

Brawo!

Historia to nauka badająca przeszłość. Opisuje życie ludzi sprzed tysięcy lat, ale przedstawia także wydarzenia sprzed kilku czy kilkunastu lat. Historia ustala, w jaki sposób dawne dzieje wpływają na współczesność.

A czy wiesz, kto powiedział, że "historia jest nauczycielką życia"?

A. Jan Henryk Dąbrowski -> Szukaj symbolu X na stronie 11.

B. Cyceron -> Szukaj symbolu Z na stronie 7.

C. Król Artur -> Szukaj symbolu Y na stronie 9.

2

V

!

Brawo! Ukończyłeś czwarty etap podróży. Rozpocznij ostatnią przygodę na stronie 1.

Szukaj symbolu ◘

«

Książki to oczywiście źródła materialne, pisane, ale zdjęcia nie są źródłami niematerialnymi.

Niematerialne to takie, których nie da się dotknąć np. obyczaje, tradycje czy ustne opowieści. Wróć na stronę 1 i spróbuj jeszcze raz.

Plan przedstawia mniejszą powierzchnię niż mapa. Ukazuje np. miasto albo nawet układ pomieszczeń w pojedynczym budynku.

Wróć na stronę 12.

‡

Dobrze!

Mapy w większości zwrócone są na północ.

Na niektórych mapach kierunki wskazuje róża wiatrów.

# Niestety nie!

Wróć na stronę 13 i spróbuj jeszcze raz.

Innym elementem mapy jest legenda.

Pamiętasz, czym ona jest?

A. To opowieść mówiąca o tym, w jaki sposób powstała dana mapa -> Szukaj symbolu ☼ na stronie 9.

B. To objaśnienie użytych na mapie symboli -> Szukaj symbolu © na stronie 4.

N- północ E - wschód S- południe W - zachód

3

(---) Historyków nazywamy detektywami

przeszłości, bo na podstawie różnych źródeł historycznych i dowodów dociekają, co działo się w przeszłości. Sami też możemy być takimi detektywami, bo wszędzie wokół nas jest historia - np. historia rodzinna zapisana w pamiątkach, zdjęciach czy rodzinnych opowieściach.

A czy wiesz, jak nazywa się nauka zajmująca się badaniem historii rodziny oraz więzi między jej członkami?

A. GEOLOGIA - Szukaj symbolu ! na stronie 7.

B. GENEALOGIA - Szukaj symbolu § na stronie 10.

C. CHRONOLOGIA - Szukaj symbolu na stronie 9.

©

4

♪

☻ Pos ą baśni ą na m ko ś, k o ni y ni is ł, je t ko bo re fa s c ej op eści n . baśni An e s c b a Gri , ja Królo Śni , Jaś i Małgo c Kop ze .

Wróć na s onę 7 i s óbu je c ra .

Bardzo dobrze!

Z legendy mapy można dowiedzieć się, co oznaczają symbole na niej użyte.

Jak myślisz? Kiedy powstały pierwsze mapy świata?

A. w średniowieczu - Szukaj symbolu ~ na stronie 9.

B. w starożytności - Szukaj symbolu & na stronie 15.

C. w epoce prehistorycznej - Szukaj symbolu na stronie 14.

↔

F

Tak, masz rację. Książki i fotografie to źródła historyczne materialne, czyli takie, których da się dotknąć, ale książki w odróżnieniu od zdjęć są źródłami pisanymi.

W źródłach historycznych, niezależnie od ich typu, mogą być zawarte informacje o wydarzeniach z przeszłości, ich przyczynach i skutkach. Czy umiesz odróżnić przyczynę od skutku?

A. PRZYCZYNA jest tym, co doprowadziło do wydarzenia. Skutek, jest tym, co było później, czyli następstwem wydarzenia. -> Szukaj symbolu @ na stronie 12.

B. SKUTEK daje odpowiedź na pytanie "dlaczego doszło do wydarzenia", a przyczyna jest tym, co było później. -> Szukaj symbolu ⌂ na stronie 1.

(***)

Świetnie! Mapa ukazuje powierzchnię o wiele większą niż plan. Może przedstawiać cały kraj albo nawet całą kulę ziemską. Czy pamiętasz, w jakim kierunku zwrócone są niemal wszystkie mapy?

▼Przykro mi, nie

mieszkamy w Wielkopolsce, chociaż nazwa naszego regionu brzmi podobnie.

Wróć na stronę 1 i spróbuj jeszcze raz.

Niestety, to nie jest dobra odpowiedź.

Spróbuj jeszcze raz.

Wróć na stronę 14 i odpowiedz poprawnie na pytanie.

M

A. w kierunku północnym (N) -> Szukaj symbolu ‡ na stronie 3.

B. w kierunku południowym -> Szukaj symbolu na stronie 9.

♂ 5

P

Brawo! Świetna odpowiedź!

Patriotą nazwiemy kogoś, kto szanuje i kocha swój kraj, a patriotą lokalnym tego,kto kocha swoją małą ojczyznę. A czy Ty jesteś patriotą?

Czy znasz wszystkie polskie symbole narodowe? Ile ich mamy?

A. cztery -> Szukaj symbolu ◙ na stronie 14.

B. trzy -> Szukaj symbolu na stronie 2.

♀

Niestety nie.

Wróć na stronę 10 i przemyśl jeszcze raz swoją odpowiedź.

*

X

Trudno byłoby mówić o historii, nie wiedząc, czym ona w ogóle jest. Wykaż się wiedzą.

A. Historia to nauka o żywotach dawnych władców.

-> Szukaj znaku ⌂ na stronie 10.

B. Historia to nauka zajmująca się wykopaliskami.

-> Szukaj symbolu ? na stronie 11.

C. Historia to nauka zajmująca się badaniem przeszłości.

-> Szukaj symbolu na stronie 2.

○

6

Współczesność to epoka, w której teraz żyjemy.

Nie jest to więc dobra odpowiedź.

Spróbuj jeszcze raz. Wróć na stronę 14.

:

!

Geologia jest dziedziną nauki, ale nie ma wiele wspólnego z historią rodziny.

Wróć na stronę 4.

Przykro mi!

U

3 maja obchodzimy rocznicę uchwalenia Konstytucji 3 Maja pierwszej takiej ustawy w Polsce i w Europie, a drugiej na świecie. Wróć na stronę 2.

z i

Tak, to b ł Cy e n - s a ży y r m fi f. Jeg słow oz z ą, że po n śm c e p ć na ę z błędów, ja po łni na p od e. Ic hi r a po n b ć d a na na ą.

Jaką po

c ą je we ług Ci b e w om Cy e n?

A. baśni ą -> Szu s bo ☻ na s on 4.

B. le d ą -> Szu s bo ¶ na s on 8.

C. hi r z ą -> Szu s bo na s on 1.

y

♣

→

Gratuluję Ci świetnej znajomości cyfr rzymskich!

Zobaczymy, czy równie dobrze pójdzie Ci z obliczaniem, ile lat minęło między wydarzeniami.

Wykonaj zadanie a dowiesz się, gdzie szukać kolejnej przygody.

Ile lat minęło między rokiem 1036 p.n.e a rokiem 354 n.e.?

A. Jeśli wynikiem jest liczba większa niż 1000, idź na stronę 10 i szukaj symbolu B. Jeśli wynikiem jest liczba mniejsza niż 1000, idź na stronę 2 i szukaj symbolu

┼ ─

7

Q Książka to zdecydowanie źródło materialne, pisane, ale czy fotografia też jest źródłem pisanym? Raczej nie.

Jest to źródło materialne, niepisane, podobnie jak obrazy, rzeźby, biżuteria, przedmioty codziennego użytku, stroje czy filmy.

Wróć na stronę 1 i spróbuj jeszcze raz.

▲

Mazowsze to nie jest dobra odpowiedź.

Na mazowszu leży stolica naszego kraju Warszawa, a my mieszkamy w regionie, w którym leży jedna z dawnych stolic polski.

Wróć na stronę 1 i spróbuj jeszcze raz.

8

♠

Ród to właściwa odpowiedź.

Brawo!

Zakończyłeś drugi etap podróży.

Jesteś coraz bliżej celu.

Przejdź na stronę 14 i szukaj symbolu

♥

¶ Postać legendarna to taka, która jest bohaterem legendy - np. król Artur, książę Popiel, Piast Kołodziej, Lech, Czech i Rus. Wydarzenia opisane w legendzie są w części zmyślone, a tylko w części prawdziwe.

Cyceron natomiast jest postacią prawdziwą, taką, której istnienia dowodzą źródła historyczne.

Wróć na stronę 7 i spróbuj jeszcze raz.

♪Chronologia to nauka bardzo mocno związana z historią, zajmuje się mierzeniem czasu i ustalaniem kolejności zdarzeń, a nie historią rodziny. Wróć na stronę 4.

☼

Ni s y ni !

Leg ma to coś zu łni in .

Wróć na s onę 3 i s óbu od ed ć je c ra na to p an .

♂

To nie jest prawda.

Mapy są zwrócone w przeciwnym kierunku niż podana przez Ciebie odpowiedź.

Wróć na stronę 5.

Y

Król Artur nie wypowiedział tych słów.

Jest tylko legendarną postacią.

Wróć na stronę 2 i spróbuj jeszcze raz.

N

Bardzo dobrze!

11 listopada obchodzimy najważniejsze święto państwowe, ciesząc się z wolności, którą Polska odzyskała w 1918r.

Zakończyłeś trzeci etap podróży.

Udaj się na stronę 13 i znajdź symbol

■

nie. ~ Pierwsze mapy powstałyNiestety na długo przed nastaniem epoki średniowiecza.

Czy pamiętasz, jaka epoka była wcześniej?

Wróć na stronę 4 i spróbuj jeszcze raz.

9

⌂ Historia to nie tylko żywoty władców.

Wróć na stronę 6 i spróbuj jeszcze raz.

§

Świetnie!

Genealogia to nauka o więzach rodzinnych. Badacza rodzinnej historii nazywamy GENEALOGIEM, natomiast wykres, który przedstawia rodzinne więzy to: A. drzewo genealogiczne - Szukaj symbolu ® na stronie 13.

┼

B. wykres rodzinny - Szukaj symbolu X na stronie 6.

Bardzo dobrze!

Prawidłowy wynik to 1389. Liczenie świetnie Ci poszło!

Ciekawe, czy umiesz na podstawie daty określić, w którym weku miało miejsce dane wydarzenie?

Spróbuj odpowiedzieć, do którego wieku zaliczamy rok 1400?

Szukaj symbolu ☺ na stronie, której numer odpowiada właściwej odpowiedzi, czyli wiekowi, który musisz określić.

10

?

Prowadzenie wykopalisk należy do archeologów - badaczy zajmujących się odkrywaniem skarbów historii ukrytych pod powierzchnią ziemi. Dzięki wykopaliskom możemy wiele dowiedzieć się o życiu ludzi przed wiekami, ale to nie jedyne, czym zajmuje się historia.

Wróć na stronę 6 i spróbuj jeszcze raz.

Jan Henryk Dąbrowski

X

Jeden z najwybitniejszych polskich dowódców wojskowych, generał, twórca Legionów Polskich we Włoszech.

Jan Henryk Dąbrowski to ważna postać historyczna, pojawia się w tekście naszego hymnu państwowego.

W tym roku jeszcze sporo się o nim dowiesz, ale to nie on powiedział, że "historia jest nauczycielką życia".

Zrobił to ktoś, kto żył wiele wieków wcześniej.

Wróć na stronę 2 i spróbuj jeszcze raz.

11

Świ e!

Pr c na od ad na p an , d a z do ło do ja oś w ar a s u k mówi o na ęp wa , c li o t , co b ło da .

Zer j na te p y ład:

@

Pr c na:

JA GU

Chęć p y i s i p o s ko an k iążek, k óre w eśni p ep w o ręc i .

B

a,

w al ł D U Sku : Od te po lu mi więk y do ęp do k iążek, ko an je s b i i b ły tańs e.

Zak ńc łeś pi s et po óży.

Ab iść da , p en ś się na s onę 4 i s u j ta s bo (---)

↕

Tak. Mieszkamy w Małopolsce. Świetnie sobie radzisz z mapą!

Mapa i plan to graficzne przedstawienia jakiegoś terenu.

Pamiętasz, które z nich ukazuje większy fragment przestrzeni?

A. MAPA - Szukaj symbolu (***) na stronie 5.

B. PLAN - Szukaj symbolu « na stronie 3.

12

odpowiedź! ®Wykres więzi rodzinnych to drzewoDobra genealogiczne. Zaznacza się na nim kolejne pokolenia rodziny, począwszy od najstarszych przodków aż do najmłodszych członków rodziny.

Grupę spokrewnionych osób należących do różnych pokoleń, ale pochodzących od tego samego przodka nazywamy rodem. Czy to prawda czy fałsz?

A. fałsz -> Szukaj symbolu # na stronie 3.

B. prawda -> Szukaj symbolu na stronie 8.

♠

■ Cza

Za

sz

yf h a ro w sł o ane

w hi r i je ba z ważn i każd hi r mu do n e ra ć so z je ok śla . Sp a dź się w t , od wu ąc s f .

Lit al tu uk t po li b r m im . Od y a ha ło, za i jąc c r r m i na ar k e i w aw ąc od ad ące im li y. Pow ni !

Ab od y ć za y

w e ha ło po ług się t

ko

.

Do z a z e da z d o op óc ha ła będ i z po z ał je c s bo .

Szu s bo

→

13

◙

♥ Serce to miłość, a miłość do ojczyzny to patriotyzm. Czy pamiętasz, jak nazywamy miłość i szacunek do wsi, miasta lub regionu, w którym ktoś się urodził, czyli do tzw. małej ojczyzny?

A. patriotyzm lokalny -> szukaj symbolu P na stronie 6.

B. mały patriotyzm -> szukaj symbolu M na stronie 5.

↔ Przykro mi!

Prehistoria to zła odpowiedź!

Pierwsze mapy powstały trochę później. Wróć na stronę 4 i spróbuj jeszcze raz odpowiedzieć na to pytanie.

14

Niestety nie!

Chyba musisz powtórzyć sobie symbole narodowe.

To bardzo ważne, żeby je znać.

Wróć na stronę 6 i spróbuj jeszcze raz.

☺

Doskonale!

Rok 1400 to sam koniec XIVwieku.

Ale jaka to epoka?

A. średniowiecze -> Szukaj symbolu ! na stronie 3.

B. nowożytność -> Szukaj symbolu ? na stronie 1.

C. współczesność -> Szukaj symbolu : ma stronie 6.

3

&

Gratuluję! Pokonałeś ostatni etap podróży. Możesz nazwać siebie prawdziwym podróżnikiem w czasie.

Zaznacz w poniższej tabeli za pomocą kolorowych świateł, jak radzisz sobie z poszczególnymi umiejętnościami.

Zielone - radzę sobie z tym świetnie. Żółte - Czasem się mylę, ale radzę sobie nieźle.

Czerwone - Muszę sobie to powtórzyć.

15

(CC BY-SA 4.0)