Woord vooraf De overheid moet zijn focus verleggen van het medische zorgmodel en meer nadruk leggen op de aanpak van sociale gezondheidsdeterminanten, stelde een Brits panel van deskundigen op de Nuffield Trust Health Policy Summit op 1 maart 2018. Het panel spoort de overheid aan tot meer samenwerking tussen diensten en hulpverleners om de levenssituatie van mensen duurzaam te verbeteren. Hulpverleners die in achtergestelde buurten werken, zien veel chronische pijn, depressie en angsten. Deze symptomen zijn grotendeels te wijten aan sociale en niet zozeer medische factoren. Boegbeeld en expert in deze materie is prof. Michael Marmot. Zijn principes voor het aanpakken van ongelijkheden op gezondheidsgebied, pleiten voor het volop inzetten op de eerste levensjaren en de bestrijding van kinderarmoede. Dat zou het grootste verschil maken om het welzijn en de gezondheid van mensen te verbeteren. Door de patiënt/cliënt in de zorg te empoweren om zelf een hoofdrol te spelen, dragen patiëntenverenigingen en zelfhulpgroepen ook bij tot een vermindering van gezondheidsverschillen. Deze initiatieven stimuleren en realiseren het idee van participatie en inspraak in de zorg. Een integrale, holistische behoefteanalyse vanuit het standpunt van de hulpvrager laat toe om zowel fysieke, mentale als sociale noden in kaart te brengen. Op die manier verkleinen ze de kloof tussen de retoriek van geïntegreerde zorg en de praktijk. De zelfhulpbeweging is anno 2018 meer dan ooit van groot belang voor de samenleving. Solidariteit is er een fundamentele waarde. Het is zelfs de motor van lotgenoteninitiatieven. Steun ontvangen gaat hand in hand met steun verlenen. Als sociaal fenomeen verhogen al deze initiatieven de maatschappelijke betrokkenheid en sociale interactie.
Prof. dr. Koen Matthijs voorzitter Trefpunt Zelfhulp vzw