Scheldeland Vakantieplanner 2025

Schelde Dender Rupel wandelen fietsen logeren genieten eten drinken langs

ANTWERPEN

Hemiksem Schelle Niel

Beveren-Kruibeke-Zwijndrecht

Boom

Rumst

Temse

Hamme

Bornem

Walem

Willebroek

MECHELEN

Leest

Heffen Hombeek

Puurs-Sint-Amands

Buggenhout

Dendermonde

Zele

Berlare

Waasland

Destelbergen

Wetteren

Wichelen

Lebbeke

Aalst

Lede

Erpe-Mere

Haaltert

Denderleeuw

Vlaams Brabant

Ninove

Laarne

Merelbeke-Melle

Vlaamse Ardennen

Jouw volgende kortbijtrip start in Scheldeland!

Het Scheldeland effect

elkom in Scheldeland, waar

WSchelde, Dender en Rupel niet alleen het landschap vormen, maar ook je zintuigen prikkelen.

Deze vakantieplanner neemt je mee naar een regio waar water, natuur en cultuur elkaar voortdurend raken en versterken – tussen Gent, Antwerpen en Mechelen.

Met de acht routes in deze gids meander je langs rivieren, doorkruis je groene bospaden en natte natuurgebieden, verken je levendige dorpspleinen en ontdek je onbekende hoekjes die je nog lang zullen bijblijven. Vanuit je logeeradres stap of trap je zo jouw bewegwijzerde route op.

Sinds kort heb je hier ook een heus Nationaal Park met een uniek rivierenlandschap dat je nergens anders in Europa vindt. Natuur en erfgoed komen harmonieus samen in het nieuwe Nationaal Park

Scheldevallei. Je fietst of wandelt er langs pittoreske dorpen, sierlijke kastelen en landschappen die gevormd zijn door eeuwenlange interactie tussen mens en rivier. Onderweg hop je met een van de vele veerpontjes moeiteloos van de ene oever naar de andere. Scheldeland vertelt verhalen van welvaart, strijd en vakmanschap. Denk aan kastelen en forten die waakten over strategische waterwegen, bruisende steden als Dendermonde, Aalst en Ninove, of aan steenbakkerijen en scheepswerven die decennialang het ritme van de arbeid bepaalden. De invloed van de getijdenwerking laat overal haar sporen na – het landschap is grillig, weids en voortdurend in beweging. Geniet dus van elke seconde en keer opgeladen terug naar huis. Dat is het effect van Scheldeland.

11 Schelde Dender

Fietsen langs de meanders van Schelde en Durme

Struin tussen veld en vesting van Fort Liezele

Fietsen langs rivieren, kastelen en heksen

Geschiedenisles tussen weidse vergezichten

Waar natuur en erfgoed samenvloeien

Dwars door de robuuste Dendervallei

Holle wegen, kleurrijke bloemen en een oase aan rust

Een fietstocht door klei en tijd

Legenda

In deze vakantieplanner vind je niet minder dan acht fiets­ en wandelroutes langs Schelde, Dender en Rupel. Elke route is duidelijk weergegeven op een gedetailleerd kaartje waarop alle knooppunten en de afstand netjes worden vermeld. Verderop worden tips en adresjes langsheen je route uitgebreid beschreven. Aan de kleur en het symbool kan je zien om welk soort tip het gaat.

Fietsroute

Wandelroute

Eten & drinken

Bezienswaardigheid

Natuur & landschap

Veerdienst

Kompasrichting

Hoe wandelen en fietsen met knooppunten? routen.be/hoe-werkenknooppunten

Kom logeren in Scheldeland

Je merkt het al, je zal snel tijd te kort komen om Scheldeland op één dag tijd gezien te hebben.

Om je helemaal te laten meevoeren op het ritme van de stroom raden we graag een van de vele gastvrije logies aan. Op onze website vind je zeker een leuk hotel, een knusse B&B of een bijzondere vakantiewoning, waar de uitbaters je lekker zullen verwennen.

Schelde

Bij elke bocht die je neemt, staat je

weer een nieuwe

verrassing in het getijdenlandschap te wachten.

Elversele

Fietsen langs de meanders van Schelde en Durme

Laat je met de Paling fietsroute leiden door de mysterieuze meanders van Schelde en Durme en, dompel je onder in een landschap vol rivieren, dijken en veren. Onderweg ontdek je tal van pittoreske dorpjes, fiets je door natuurgebieden die worden dooraderd door slikken en schorren, en vaar je maar liefst vier keer de rivier over. En dan is er natuurlijk nog hét streekgerecht van Scheldeland: de paling!

W I STGEDAT?

Schipper mag ik overvaren, ja of neen?

Met vier stuks bezit Hamme het hoogste aantal veren in heel Vlaanderen. Drie daarvan steken de Schelde over: naar Weert, Mariekerke, Sint­Amands en Baasrode. Het vierde veer waagt zich aan de bescheiden oversteek van de Durme, een zijrivier van de Schelde. Telkens op het uur en het halfuur pingpongen de veren tussen beide oevers. En euh… moet je daar een cent voor betalen? Welnee, de veerdiensten zijn helemaal gratis!

Het kleine dorpje Weert stond vroeger bekend om zijn mandenvlechterij. Voor het vlechten gebruikte men wijmen, de twijgen van de wilg. Die kapten de Weertenaars in de slijkerige polders in de buurt. Daarbij durfden ze hun neus al eens af te vegen aan hun vuile mouwen, wat hen al snel de bijnaam ‘slijkneus’ opleverde. Als eerbetoon aan dit lang vervlogen ambacht creëerde brouwerij Den Hopperd speciaal voor het streekmuseum in Weert een ambachtelijk blond biobier: Ne Slijkneus. Gelukkig levert het degusteren ervan alleen maar een witte schuimneus op.

Eeuwenlang loodste men de rivieren tussen haast ondoordringbare dijken en werd het achterliggende land ingepolderd tot landbouwgrond. Bij hevige regenval konden de waterlopen het water amper nog slikken, met soms zware overstromingen tot gevolg. De letterlijke én figuurlijke druppel in Scheldeland viel bij de watersnood van 1976. Daarop kwam de overheid op de proppen met het Sigmaplan. Waar de focus in het begin beperkt was tot waterbeheersing, is de ambitie ondertussen veel omvangrijker. De rivier krijgt terug ruimte om te overstromen. Op die manier creëert het Sigmaplan grote lappen natuur die een fantastisch kader vormen voor wandelaars en fietsers. Zonder het Sigmaplan was er geen sprake van Nationaal Park Scheldevallei!

SIGMAPLAN

1 Sas op de Oude Schelde

Sas, Bornem

Het sas op de Oude Schelde is het oudste waterkundige bouwwerk van België. Pedro Coloma, de vroegere Heer van Bornem, moet zich helemaal in zijn sas gevoeld hebben toen hij in 1592 deze sluis liet bouwen. Zo konden kleine schuiten via de Oude Schelde nog steeds tot in Bornem varen. Het sas is intussen met pensioen en erkend als beschermd monument, terwijl het oude sashuis nu onderdak biedt aan het gezellige restaurant ’t Sas.

2 Kasteel Marnix de Sainte Aldegonde

Kasteelstraat 34, Bornem

Aan de overkant van de Oude

Schelde doemt plots een sprookjesachtig kasteel op: dat van Marnix de Sainte Aldegonde. John II de Marnix, de 14e graaf van Bornem en de 54e kasteelheer, mag deze parel zijn thuis noemen. Het bezoekerscentrum in het oude koetshuis dompelt je onder in de wonderlijke geschiedenis van het kasteel. In de 18e­eeuwse kamers kan je werken van Vlaamse meesters bewonderen, waaronder de grootste privécollectie ter wereld van gravures van Pieter Brueghel de Oude.

3 Weert

Taverne Oud Gemeentehuis,

Appeldijkstraat 2, Weert (Bornem)

Skaldu Binnendijkstraat 5, Weert (Bornem)

Amper drie straten groot is Weert, en toch hangt er in dit dorpje een bruisende sfeer bij mooi weer.

Fietsers stoppen maar al te graag voor een drankje bij Skaldu of in het Oud Gemeentehuis. Weert

geldt bovendien als dé toegangspoort tot het stiltegebied van Weert, een oase van rust tussen de Oude Schelde en de Schelde. Hier overheersen vooral de geluiden van de natuur.

4 Streek- en Vlechtmuseum

De Zilverreiger

Scheldestraat 18, Weert (Bornem)

Hoe het dagelijkse leven vroeger z’n beloop ging in Klein­Brabant?

Dat kom je te weten in het Streeken Vlechtmuseum De Zilverreiger. Er is daarbij veel aandacht voor oude ambachten die intussen zo goed als uitgestorven zijn. Neem nu de mandenvlechters, vroeger een belangrijk ambacht in deze streek. In de mandenmakerij, achter de binnenkoer van de gewezen gemeenteschool, ontdek je een collectie manden en vlechtwerk. Sluit je bezoek af in het MuseumK­Fé, een gezellige plek voor een drankje of een korte pauze.

5

Veer Weert –  Driegoten

Het eerste veer op deze fietstocht zet jou en je fiets de Schelde over naar Driegoten, een gehucht in Hamme. Honger? Dan heb je hier de keuze uit drie restaurants: Drie Goten, Scheldeoord en De Plezanten Hof – elk met hun eigen zonnige terras.

6 Lippenbroek

Driegoten, Hamme

Het Lippenbroek geldt als kweekvijver voor het Sigmaplan. Een sluizensysteem zorgt ervoor dat bij hoogtij water vanuit de Schelde in de slikken achter de dijk stroomt. Bij eb vloeit het water terug naar de rivier. Bij hoge waterstanden lopen ook de schorren onder en fungeert het Lippenbroek als bufferbekken. Toen het project Lippenbroek in 2006 van start ging, was het een wereldprimeur. Sindsdien bestuderen wetenschappers uit binnen­ en buitenland de effecten van de getijdenwerking op het milieu.

7 Veer Moerzeke –  Mariekerke

Al sinds 1287 navigeert een veerpontje tussen Moerzeke en de Onze­Lieve­Vrouw­Hemelvaartkerk van Mariekerke. Vroeger maakten Hammenaars er gretig gebruik van om in Mariekerke vis in te slaan.

Nu is het veer vooral populair bij fietsers en wandelaars.

8 Scheldedorpjes Mariekerke en Sint-Amands

Mariekerke & Sint-Amands

Langs de kronkelende oevers van de Schelde liggen twee pareltjes verscholen: Mariekerke en Sint­Amands. Mariekerke is een voormalig vissersdorp aan de Schelde en ademt nog altijd een authentieke sfeer uit. Tijdens het pinksterweekend komt het dorp helemaal tot leven met het jaarlijkse Palingfestival. Iets verderop ligt het poëtische Sint­Amands. De Schelde maakt hier een sierlijke bocht die generaties kunstenaars inspireerde, onder wie de beroemde dichter Emile Verhaeren. Zijn aanwezigheid is overal voelbaar: van het standbeeld op de Kaai tot zijn graf aan het water. Breng zeker ook een bezoek aan het Emile Verhaeren Museum, naast zijn geboortehuis in het dorpscentrum.

9 Stoomtrein

Dendermonde –

Puurs

Fabriekstraat 118, Baasrode (Dendermonde)

Ruil in Baasrode je stalen ros in voor een vurige stoomlocomotief. De stoomtrein tuft gezapig over een stilgelegde museumspoorlijn van 14 kilometer lang, dwars door Scheldeland. Onderweg stopt de trein aan verschillende haltes. Iedere zondag van juli tot en met september biedt de stoomtrein

Dendermonde – Puurs nostalgische ritjes aan.

10 Scheepswerven Baasrode

St-Ursmarusstraat 137, Baasrode (Dendermonde)

In het centrum van Baasrode vind je een van de best bewaarde scheepswerven van Europa – een unieke getuige van het rijke scheepsbouwverleden langs de Schelde. Al sinds de 16e eeuw werden hier schepen gebouwd. In de oude getijdendokken liggen nog twee historische schepen, die ooit op deze werf van stapel liepen. Binnen neem je, onder begeleiding van een gids, een duik in het verleden: de 19e­eeuwse ateliers bleven vrijwel onaangeroerd sinds de werf in 1986 haar poorten sloot. Jong en oud, gezinnen en groepen ontdekken hier hoe vakmanschap en traditie samenkomen. Kijk zeker ook of de aanpalende School

voor Scheepsmodelbouw open is: daar tonen ambachtslui hun fijn restauratiewerk en kan je enkele indrukwekkende schaalmodellen bewonderen.

11

Veer Baasrode –Moerzeke

Met het veerpontje Maiandros wip je opnieuw de Schelde over, van Baasrode naar Kastel deze keer. Aangezien de rivier het dorp Kastel langs drie zijden innig omhelst, is doorgaand verkeer er zeldzaam. Nog meer rust vind je er in het natuur­ en overstromingsgebied

Wal­Zwijn, dat in het kader van het Sigmaplan een metamorfose ondergaat. Na vier eeuwen van inpoldering groeien op de schorren opnieuw rietvelden en wilgenvloedbossen.

Eetcafé De Kille

12

Killestraat 2, Moerzeke (Hamme) Wacht aan knooppunt 56 nog even met de Schelde de rug toe te keren en ga eerst iets eten of drinken in Eetcafé De Kille. Vroeger lag hier een losplaats voor landbouwmest op de Schelde. Naar verluidt kwamen de boeren persoonlijk de mest proeven om de kwaliteit ervan te controleren. De Kille schotelt je iets smakelijkers voor. Zeker voor paling ben je hier aan het juiste adres.

13 Koning Albertdijk

Hamme

In 1928 ervaarde de streek rond Hamme, Moerzeke en Kastel heel wat waterellende. Om het overstromingsgevaar letterlijk in te dijken, verhoogde en verstevigde men kort nadien de bestaande binnendijk. In 1930 huldigde Koning Albert I de nieuwe dijk plechtig in en gaf er meteen zijn naam aan. Bij de watersnood van 1953 verrichtte de dijk puik werk. Geen spatje water drong er doorheen. Stop bij doorgang even aan het charmante kapelletje, gewijd aan de heilige Rita, en brand er misschien een kaarsje voor de buurtbewoners, opdat ze hier nooit nog natte voeten mogen krijgen. Amen!

14

Veer Hamme –

Tielrode

Over een kronkelend pad door het natuurgebied De Schorren van de Durme bereik je de aanlegsteiger van het veer naar Tielrode, het laatste veer van vandaag én het laatste nog resterende veer op de Durme. Even op de groene knop drukken om de veerman te verwittigen, en dan even wachten tot het uur van de overtocht.

15 Boelwerf

Orlaylaan 22, Temse

De grijze, metalen Hensenkraan van Temse kondigt stilaan de eindmeet van deze fietstocht aan. Samen met een droogdok is de kraan het enige overblijfsel van wat tot 1994 de Boelwerf was, een scheepswerf langs de Schelde.

16 Temsebrug

Temse

Hop nu nog een allerlaatste keer de Schelde over, tot je weer het Sas op de Oude Schelde bereikt. Dit keer doe je dat niet per veerboot, maar over de langste rivierbrug van België. Gustave Eiffel tekende voor het ontwerp van de oorspronkelijke Temsebrug. Had je die brug kunnen rechtzetten, dan zou hij hoger zijn dan de Eiffeltoren. De originele brug moest het helaas ontgelden tijdens de Tweede Wereldoorlog en werd nadien vervangen door een nieuw exemplaar. In 2009 werd er nog een tweede brug naast gebouwd.

Veerle De Boeck

Ergoedsite Scheepswerven Baasrode Baasrode

Gids

De scheepswerven maakten van Baasrode een bruisende industriestad. Mensen van heinde en verre kwamen er werken, fabrieksgebouwen domineerden het landschap en Baasrode had zelfs twee stations.

Het vergeten leven van Baasrode

Veerle is een geboren en getogen Baasrodenaar. “Maar in Baasrode zeggen we Bostroëneir.” Vijf jaar geleden startte ze de gidsenopleiding, die ze binnenkort hoopt af te ronden met haar eindwerk op de scheepswerf. Wat begon als pure liefhebberij, groeide uit tot een passie die ze graag wil blijven uitoefenen wanneer ze met pensioen gaat.

De scheepswerven zijn voor Veerle een plek die blijft boeien. Nochtans wist ze als jonge vrouw amper wat zich daar afspeelde. “Ik was 22 toen de scheepswerf definitief de deuren sloot, maar ik had geen idee wat er zich achter die grauwe muren allemaal had afgespeeld.”

Vandaag brengt ze dat vergeten verleden opnieuw tot leven.

De scheepswerven maakten van Baasrode ooit een bruisende industriestad. Mensen van heinde en verre kwamen er werken, fabrieksgebouwen domineerden het landschap en Baasrode had zelfs twee stations. Dat het net hier gebeurde, was geen toeval. Door eb en vloed waren schepen uit Antwerpen verplicht om in Baasrode een stop te maken. Wat rest, is een dorp dat trots blijft op zijn verleden – en waar de verhalen nog altijd leven, van generatie op generatie.

Wat je volgens Veerle niet mag missen in deze regio?

Ze vertelt het, samen met de geschiedenis van de scheepswerven van Baasrode, in een videopodcast. Scan de QRcode en kom het te weten!

VEERLES FAVORIETEN

START

Fortbaan 2, Liezele (Puurs-Sint-Amands) Parkeren op de parking van het Park

Fort Liezele

AFSTAND

7,8 km

Struin tussen veld en vesting van Fort Liezele

Maak kennis met het Fort Liezele en wandel je een weg doorheen honderd jaar aan (oorlogs) geschiedenis. Bezoek het Museum Fort Liezele, drink achteraf een lokaal biertje in het fortcafé en blijf er meteen ook een nachtje slapen. Jawel, in het fort zelf! Maar glip zeker ook eens weg uit het fort, want rond Liezele wacht je verder nog een wereld vol cultuur, natuur én gastronomie.

W I STGEDAT?

Vesting Antwerpen

Na de onafhankelijkheid in 1830 koos België, ondanks zijn neutrale status, voor een stevige verdediging. Antwerpen werd aangewezen als Nationaal Reduit: een laatste toevluchtsoord voor koning en regering in tijden van oorlog.

Vanaf 1859 werd de stad omringd door een eerste ring van Brialmontforten. Begin 20e eeuw volgde een tweede fortengordel op zo’n 20 kilometer van de stad, goed voor in totaal 95 kilometer aan militaire verdedigingswerken.

En wat met het Fort

Liezele?

Het Fort Liezele behoort tot de tweede fortengordel rond Antwerpen. De bouw ervan werd in 1909 aangevat. Het fort was in 1913 ei zo na klaar of commandant Arthur Fiévez trok er al samen met zijn manschappen in. Niets te vroeg, want het daaropvolgende jaar brak de Eerste Wereldoorlog uit. Het Fort Liezele bood goed weerstand tegen de Duitse artillerie, maar op 10 oktober 1914 moest commandant Fiévez zich toch overgeven.

Eerbetoon aan

Hoewel de Duitsers het Fort Liezele een maand lang hevig onder vuur namen, sneuvelde in het fort slechts één soldaat: Pascal Sarlet. Deze jonge schoenmaker uit Angleur, een randgemeente van Luik, kwam naar verluidt om het leven door rondvliegende granaatscherven.

Pascal Sarlet

1

Museum Fort Liezele

Fortbaan 2, Liezele (Puurs-Sint-Amands)

Het Fort Liezele is een van de best bewaarde pantserforten van de Vesting Antwerpen. In 2023 opende Museum Fort Liezele zijn deuren na een grondige restauratie. Het interactieve museum vertelt je meer over de onafhankelijkheidsstrijd van België en de fortengordels rond Antwerpen. In de voormalige onderofficiersvertrekken zijn nu twee ruime gastenkamers ingericht.

2 Fortcafé ‘De Batterie’

Fortbaan 2, Liezele (Puurs-Sint-Amands)

Deze knusse bruine kroeg nestelde zich in de vroegere machinekamer van het fort. Ook buurtbewoners komen graag iets drinken in ‘De Batterie’. Bij mooi weer is het er heerlijk vertoeven op het vernieuwde dakterras, met zicht op de verdedigingsgracht en het Park Fort Liezele. Bestel er een Commandant, een lekker blond biertje vernoemd naar commandant Fiévez.

3

Park Fort Liezele

Fortbaan 2, Liezele (Puurs-Sint-Amands)

Trek buiten het fort ten strijde in het uitgestrekte Park Fort Liezele. Speur vanop de houten paden in De Geul naar kikkers en libellen of trek je schoenen uit voor een expeditie over het blotevoetenpad aan de fortvijver.

4 Schemelbertmolen

Wolfstraat 1, Liezele (Puurs-Sint-Amands)

Aan de zuidkant van het Liezelebroek roert de Schemelbertmolen nog steeds olijk z’n schoepen in de Molenbeek. Dit is de enige nog resterende watermolen in Klein­Brabant. De originele molen ging helaas tot tweemaal toe in de vlammen op. Gelukkig reïncarneerde de Schemelbertmolen keer op keer en werd hij in 1994 beschermd als historisch erfgoed.

5

Liezelebroek

Wolfstraat, Liezele (Puurs-Sint-Amands)

Het Liezelebroek is een drassig moerasgebied vol beken en bossen. De Molenbeek meandert er nog net zoals vroeger door het landschap. Sinds 2001 is het Liezelebroek erkend als beschermd cultuurhistorisch landschap. De ‘Blue Deal’ – een project van de Vlaamse overheid om waterschaarste te beperken – laat de Molenbeekvallei hier opnieuw bloeien en doet de biodiversiteit heropleven.

6

Liezele-Dorp

Liezele (Puurs-Sint-Amands)

Een zitbankje in de schaduw van de Sint­Jozefskerk predikt

“Liezele: Bij ons zit je goed.” Maar het was hier niet altijd rozengeur en maneschijn… Commandant

Fiévez liet het ganse dorp in de nacht van 4 op 5 september 1914 platbranden, om te voorkomen dat Duitse troepen zich in de leegstaande huizen zouden verschuilen. Alleen de schouw van brouwerij Villers bleef overeind.

Het spookdorp zou pas na de oorlog uit zijn as herrijzen. Op een elektriciteitskast in de hoofdstraat geeft een zwart­witfoto je een idee van hoe Liezele er in de jaren 1950 uitzag.

7 Oscaaar

Liezele-Dorp 68, Liezele (Puurs-Sint-Amands)

Deze knusse koffiebar huist in het oude gemeentehuis van Liezele, recht tegenover de kerk. Niet alleen voor koffie ben je er welkom, maar ook voor een aperitief of een lichte lunch. Kom je op vrijdag, zaterdag, zondag of maandag in de ochtend? Dan kun je er aanschuiven voor een ontbijtbuffet.

8 Arboretum van Puurs-SintAmands

Overheide 21, Liezele (Puurs-Sint-Amands)

Als je ter hoogte van knooppunt 127 even afwijkt van het traject richting knooppunt 125, dan bereik je het Arboretum van Puurs­SintAmands. Voor wie van planten houdt een must. Je wandelt er tussen meer dan 650 plantensoorten en ontdekt bijzondere namen als de doodsbeenderenboom, de zoutstruik en de zakdoekjesboom. Het arboretum is meer dan alleen een plantenparadijs – het is ook een geliefde thuis voor vogels, insecten en amfibieën. Een bezoek is enkel mogelijk met een gids.

9 Broox

Fortbaan 1, Liezele (Puurs-Sint-Amands)

Sluit je dag in stijl af en dineer bij Broox, het hippe restaurant aan de ingang van Park Fort Liezele. Het gezellige interieur met hedendaags design en warme verlichting zorgt voor een huiselijke sfeer. De kaart biedt Belgische klassiekers met een moderne twist, verleidelijke vleesgerechten van de houtskoolgrill en tijdens het aspergeseizoen staat het witte goud centraal.

Mathy Mampaey

Fortcafé ‘De Batterie’ Liezele (Puurs­Sint­Amands)

Sander is gaan kijken en heeft me meteen gebeld:

‘Mathy, dit moeten we doen.’ Deze plek straalt mysterie en een uniek karakter uit.

Twee vrienden, één fortcafé

Zeven jaar geleden waagden Mathy en Sander zich aan een avontuur dat al langer kriebelde: samen iets opstarten in de horeca. “De klik met de plek was er meteen,” blikt Mathy terug. “Niet veel later lag het idee voor een eigen café op tafel. Het Fortcafé was geboren.”

“Deze plek ademt geschiedenis, sfeer en karakter.” Aan de toog, gemaakt uit oude munitiekisten, bestel je een hapje dat geserveerd wordt in een gamel, zoals vroeger bij de troepen. “De naam ‘De

Batterie’ verwijst naar de voormalige energiecentrale van het fort,” legt Mathy uit. En ja, die stroom voel je nog steeds. Ook de uitbaters stralen die energie uit.

Fort Liezele is vandaag een bestemming op zich: museum, escaperoom, erfgoedlogies én een café waar jong en oud zich thuis voelt. Maar ook de omgeving is een ontdekking waard. “Je vindt hier indrukwekkende musea, verrassende plekjes en uitgestrekte natuurgebieden. Het is een regio waar je gerust langer dan één dag wil blijven. Alles komt hier samen en versterkt elkaar.”

Wat je volgens Mathy niet mag missen in deze regio?

Hij vertelt het, samen met het verhaal van het fortcafé, in een videopodcast. Scan de QR-code en kom het te weten!

MATHY’S FAVORIETEN

Sport en recreatiepark

Blaarmeersen

Zuiderlaan, Gent

Gratis parkeren op de P+R

Watersportbaan

Fietsen langs rivieren, kastelen en heksen

De jaagpaden langs de Schelde vormen het ideale parcours voor een uitstapje, te voet of met de fiets. Vanuit Gent trap je moeiteloos de stad uit, richting de Gentbrugse Meersen, de kastelen van Destelbergen en Laarne, tot in Wetteren en weer terug. Onderweg ontdek je alles over de heksenvervolgingen die in de regio plaatsvonden. Hoog tijd om je bezem – of je fiets – van stal te halen.

W I STGEDAT?

Vogelspotter

we

Scheldeland

De bergeend, naar wie deze route genoemd is, is eigenlijk vooral een kustbewoner. Toch duikt hij ook steeds vaker op in het binnenland, langs grote rivieren en slikrijke gebieden. Je herkent de vogel duidelijk aan de bontgekleurde schakeringen op zijn witte verenkleed. Spot jij er eentje?

Volgens een legende ligt in het Kasteel van Laarne een immense zilverschat verborgen. In 2023 vond een bezoeker er een munt die uit de 14e eeuw dateert. Die ontdekking inspireerde tv­zender Ketnet om het kasteel grondig te doorzoeken met een metaaldetector. In de vroegere slaapvertrekken begon het toestel hevig te piepen, maar een schat werd helaas niet gevonden. Heb jij meer geluk?

Schattenjacht

HERSTEL EER

van een

symbolische plek

De heilige Macharius, patroonheilige van de parochiekerk van Laarne, stierf in de 11e eeuw aan de gevolgen van de pest. Volgens de overlevering verdween de ziekte meteen na zijn overlijden uit onze contreien. Hij nam de epidemie dus mee in zijn graf. Daarom bidden mensen tot hem wanneer ze aan een besmettelijke ziekte lijden.

Na enkele ingrijpende graafwerken vloeien de Schelde en de Leie sinds 2018 opnieuw samen aan de Reep en Portus Ganda in Gent. Een symbolisch moment, want precies daar ligt de oorsprong van de Arteveldestad. ‘Gent’ is volgens de overlevering afgeleid van het Keltische ‘ganda’, wat samenvloeiing of monding betekent.

Weg met de pest

1 Gent Gent

De aanlooproute loodst je van aan het sport­ en recreatiepark Blaarmeersen richting de sfeervolle Gentse binnenstad. Via de Reep en de jachthaven bij Portus Ganda, waar Leie en Schelde samenvloeien, fiets je verder langs de Scheldeoevers. In een mum van tijd heb je de gezellige drukte ingeruild voor rust en ongerepte natuur. De Scheldevallei, die verschillende natuurgebieden langs de rivier tussen Gent en Antwerpen omvat, werd in 2023 uitgeroepen tot een nieuw Nationaal Park. Het is een stukje natuur dat je nergens anders in ons land aantreft. Zelfs in Europa is dit getijdengebied behoorlijk zeldzaam, vooral omdat het zo diep landinwaarts te vinden is.

2

Gentbrugse

Meersen

Braemkasteelstraat, Gentbrugge (Gent)

Het jaagpad langs de Schelde brengt je naar een van de populairste groenpolen rond Gent: de Gentbrugse Meersen. Met zijn 270 hectare is het de ideale thuis voor vogelsoorten als meerkoeten, grasmussen, tuinfluiters en – jawel – bergeenden. Via de route verken je een deeltje van het natuurgebied, met als blikvangers het geboortebos, de uitkijkheuvel

en het vredesmonument. Als je deze staalstructuur beklimt, krijg je een weids zicht over het meersenlandschap.

3

Brasserie Britannia

Heusdendorp 10, Heusden (Destelbergen)

Via de Schelde fiets je verder richting Heusden, waar je de rivier een tijdje achter je laat. In het hart van de dorpskern kan je de dorst lessen en de honger stillen in Brasserie Britannia. Op het zonovergoten terras is het heerlijk genieten van een frisse cocktail of mocktail, meer dan 40 biersoorten en verrukkelijke gerechten.

4

Damvallei

Koedreef 1, Destelbergen

Eentje is geentje: naast de Gentbrugse Meersen schuilt nog een natuurgebied dat absoluut een bezoek waard is. In de Damvallei vind je twee grote meren, vochtige graslanden en moerassige zones. Een paradijs voor libellen, maar ook voor vissen. Zelfs zeldzame soorten zoals de kleine modderkruiper en de bittervoorn komen hier voor. De meest gegeerde is de paling. Wie de Damvallei echt uitgebreid wil verkennen, zet zijn tweewieler best even aan de kant. De fietsroute loopt namelijk enkel langs de rand van het natuurgebied.

5

Bistro Céline

Hooistraat 148, Heusden (Destelbergen)

Paling proeven kan dan weer bij Bistro Céline, een klinkende naam in de regio. Op de kaart vind je ook rijkelijke salades, Vlaamse klassiekers en verfijnde desserts. Het terras biedt bovendien een prachtig uitzicht op de Damvallei.

6 Kasteel van Laarne

Eekhoekstraat 5, Laarne

De route gaat verder richting het centrum van Laarne, en al van ver zie je dé eyecatcher van de gemeente opduiken. Het sprookjesachtige kasteel vindt zijn oorsprong in de 13e eeuw en is een van de best bewaarde waterburchten van ons land. Al haalde het slot vooral de geschiedenisboeken vanwege minder lieflijke taferelen. In het begin van de 17e eeuw vonden hier beruchte heksenprocessen plaats. In het kasteel ontdek je er alles over via een knap gemaakte movieguide en leuke zoektochten voor kinderen van alle leeftijden. Even indrukwekkend is de uitgebreide zilvercollectie, een van de grootste van Europa.

7 Kasteeldreef

Laarne

Je fietst verder langs de Kasteeldreef, die het slot met de kerk van Laarne verbindt. Tussen de rijen zomereiken zie je onder meer het standbeeld De Heks van Paul De Bont. De Heksengilde van Laarne schonk het kunstwerk in 2017 aan de gemeente, om de verschrikkelijke vervolgingen levend te houden in het collectieve geheugen.

8 Bistro B

Dorpsstraat 43, Laarne

Een beetje verderop kan je al die info laten bezinken op het zonnige terras van Bistro B. Op het menu staan verzorgde hoofdgerechten, smakelijke pannenkoeken en een uitgebreide selectie wijnen en gins.

9

Prullenbos

Groenstraat 8, Wetteren

Ook in recreatiedomein Prullenbos kan je terecht voor lekkers – denk aan een ijsje, een hartige snack of een verfrissend drankje. De speelvallei is een walhalla voor kinderen, en het grote terras biedt een prachtig uitzicht op het weelderige groen en de uitgestrekte vijver.

Je kan hier ook logeren in een tiny house of in de houten Boskabanne, een charmant groepsverblijf.

10 Café De Lindekens

Zavelstraat 58, Wetteren

In een rustige straat in de Wetterse wijk Overschelde kan je niet naast de kleurrijke gevel van café De Lindekens kijken. Deze bruine kroeg is een geliefd toevluchtsoord voor buurtbewoners, een dartsclub en een unieke boldersclub. Let wel: het café is enkel open op vrijdag, zaterdag en zondag.

11 Wetteren

Wetteren

Via Overschelde keert de route terug naar de oevers van de Schelde. Daar stoot je op een architecturaal pareltje. De fiets­ en voetgangersbrug, de Passerelle, brengt passanten en bewoners in een mum van tijd naar de overkant, recht het centrum van Wetteren binnen. In de verte zie je onder meer de toren van de statige SintGertrudiskerk. Hier is al meermaals gezocht naar het verdwenen Lam Gods­paneel De Rechtvaardige Rechters. De vermoedelijke dief, Arsène Goedertier, was namelijk afkomstig uit Wetteren. Voor deze fietsroute hoef je de brug niet over, al is het zeker de moeite waard om even van het parcours af te wijken.

12 Opnieuw richting Gent

Normaal gaat de tocht verder door de Scheldevallei richting Gent, maar wegens Sigmawerken aan het nieuwe gecontroleerde overstromingsgebied ‘Bastenakkers’ in Destelbergen en Wetteren is het parcours tijdelijk verlegd. Met het Sigmaplan wil de Vlaamse overheid het risico op overstromingen rond de Schelde en haar zijrivieren verkleinen. De werken duren tot 2027, maar er is een omleiding voorzien. Nadien beland je opnieuw aan de Schelde om het laatste stukje van de route aan te vatten, richting Gent.

Véronique Lambert Kasteel van

Laarne Laarne

Directeur en gastvrouw

Wat ooit een plek was van macht en mysterie, is vandaag een levendige ontmoetingsplek voor jong en oud.

Een burcht vol verhalen

Meer dan vijf eeuwen geschiedenis – daar waakt Véronique elke dag over in het Kasteel van Laarne, een imposante waterburcht in het hart van Scheldeland. Ze is er directeur, gastvrouw, verhalenbewaker en erfgoedwachter in één. “Dit kasteel heeft twee gezichten,” vertelt ze. “De voorzijde is in renaissancestijl, bijna sierlijk. Maar als je rondwandelt, sta je plots oog in oog met de pure middeleeuwen.”

Van zorgvuldig gerestaureerde vertrekken tot donkere gevangeniscellen: het hele gebouw ademt authenticiteit. Voor jong én oud valt hier iets te beleven. Bezoekers vanaf twaalf jaar kunnen met een ‘movieguide’ op ontdekking langs het verhaal van de heksenvervolging begin 17e eeuw – een

pijnlijk maar intrigerend hoofdstuk.

“Zes mensen zijn hier toen opgepakt, vier van hen zijn op de brandstapel geëindigd. Die sporen zie je hier nog altijd: de folterkamers, de kerkers…”

Wat ooit een plek was van macht en mysterie, is vandaag een levendige ontmoetingsplek. Dankzij Veronique leeft het erfgoed hier verder, met open deuren en een warm onthaal.

VÉRONIQUES FAVORIETEN

Wat je volgens Véronique niet mag missen in deze regio?

Ze vertelt het, samen met de geschiedenis van het Kasteel van Laarne, in een videopodcast. Scan de QR-code en kom het te weten!

Baaigem

START

Munteplein, Munte (Merelbeke-Melle) Gratis parkeren op het Munteplein

AFSTAND 12,5 km TIJD 2u

Geschiedenisles tussen weidse vergezichten

De Asselkouterwandeling ademt geschiedenis. De vele bunkers onderweg, waarvan je er eentje kunt bezoeken, herinneren aan de gruwelijke tijd van de Tweede Wereldoorlog. Tegelijk vormen ze een scherp contrast met de vredige omgeving, waarin weidse vergezichten en pittoreske dorpjes elkaar afwisselen. Van een middeleeuws kasteel tot een mooi gerenoveerde molen en een unieke ‘supermarkt’: tijdens deze tocht van ruim 12 kilometer val je van de ene verbazing in de andere.

Deze route gebruikt aparte bewegwijzering. Tijdens je wandeling volg je de borden van je route om probleemloos van start tot finish te wandelen.

W I STGEDAT?

Opgepast voor de

WEERWOLF

zeker en vast, broer!

‘t is hier toch een schoon streek, hè broer!

Meer dan 100 jaar geleden had deze streek af te rekenen met een weerwolf. Of beter gezegd: een listige avonturier, vermomd in dierenhuiden.

’s Avonds sprong de man wel eens op de rug van een voorbijganger om hem of haar geld af te troggelen. Wees gerust: anno 2025 zie je onderweg enkel kwieke vogeltjes.

Bekende broer

De voormalige pastorie van Munte, op het gezellige Munteplein, dateert uit de 18e eeuw. De laatste inwonende priester was Adolf Neels, die in 2003 stierf. Een geliefd dorpsfiguur en de trotse broer van striptekenaar Marc Sleen.

De vele bunkers in de regio werden gebouwd in de aanloop naar de Tweede Wereldoorlog. Ze maken deel uit van het Bruggenhoofd Gent, een verdedigingslinie van 228 betonnen exemplaren. Toch werd hier vanaf 20 mei 1940 slechts drie dagen gevochten. Naar schatting vielen er zo’n 300 à 400 Belgische en Duitse doden. Na die korte periode trokken onze soldaten zich terug. Op 28 mei 1940 gaf het Belgische leger zich definitief over.

228 bunkers

amper 3 dagen strijd

1 Munteplein

Munteplein, Munte (Merelbeke-Melle)

Met nog geen 700 inwoners is Munte een dorp zoals er vandaag nog maar weinig zijn. Zodra je een voet op het authentieke Munteplein zet, stap je een andere wereld binnen, waar de stilte overheerst. De volledige dorpskern werd in 2000 beschermd als dorpsgezicht, met als blikvangers de Sint­Bonifatiuskerk, het voormalige klooster met kloosterschool, de kasseiwegen en de oude pastorie. Dit gebouw doet sinds enkele jaren dienst als toeristisch infopunt en tentoonstellingsruimte. Het is hier trouwens niet elke dag een oase van rust. Zo vormt het plein het decor voor tal van plaatselijke evenementen, zoals het Reuzenmeifeest en de Muntebollenworp.

2

Kasteel ter Zinkt

Zink, Munte (Merelbeke-Melle)

Munte heeft zijn naam te danken aan het Latijnse woord ‘mons’, wat berg betekent. Dit verwijst naar de heuvelrug waarop het dorpscentrum zich ontwikkelde, waarschijnlijk vanaf de 10e eeuw. Het begin van de route gaat dan ook bergafwaarts, richting een gebouw dat de aandacht trekt. Aan de linkerkant van de weg ligt kasteel Ter Zinkt, verscholen in het groen. Dit slot vindt zijn oorsprong

in de middeleeuwen. Omgeven door een gracht en een uitgestrekt domein prikkelt het kasteel de verbeelding – al blijft het bij een glimp vanop afstand: dichterbij komen lukt niet, het is privéterrein.

3 Bruggenhoofd

Gent en bunker

D14

Zink 20, Munte (Merelbeke-Melle)

Het dorp Munte telt in totaal 25 bunkers. De betonnen constructies uit de jaren 1930 maakten deel uit van de verdedigingslinie Bruggenhoofd Gent. Wil je een beter idee krijgen van hoe zo’n toevluchtsoord eruitzag?

Wijk dan even van de route af door de pijlen richting bunker D14 te volgen. Dit is de enige schuilplaats op de route die je makkelijk kunt betreden, mits de vleermuizen hun winterslaap beëindigd hebben. Die winterslaap duurt ongeveer van 15 september tot en met 15 april. Opvallend is dat het bouwwerk gecamoufleerd is als woning, met gekalkte buitenmuren die destijds waarschijnlijk geel of beige geverfd waren. Op het dak lagen blauwe pannen en rond de bunker bevond zich een tuintje met een haag en een toegangshek. De valse ramen waren van luiken voorzien en een camouflagedeur verborg de eigenlijke ingang.

4

De Oesterzwamboerderij

Diepestraat 9, Merelbeke (Merelbeke-Melle)

De Oesterzwamboerderij, waarvoor je vlak na Den Doel even van de route moet afwijken, biedt véél lekkers. Van zelfgekweekte oesterzwammen en shiitakes – hun handelsmerk – tot streekbiertjes, limonades, vers fruit, broden, koekjes, kaas, enzovoort. Wat de mini­supermarkt écht uniek maakt, is dat er geen bediening is. Betalen doe je cash of via je bankapp.

5 Christoforusgemeenschap

Asselkouter 34, Munte (Merelbeke-Melle)

Door het glooiende landschap wandel je naar de straat waaraan deze route haar naam te danken heeft. In de Asselkouter, een open veld omringd door hazelaars, ontdek je bovendien een bijzondere plek. In de Christoforusgemeenschap wonen en werken mensen met een beperking. Op het idyllische domein rond hun opvallende woning kweken ze groenten en fruit, die ze onder meer gebruiken om zelf appelsap en confituur te maken. In het bijhorende winkeltje kan je het volledige assortiment zelf ontdekken én kopen. Logeren kan ook op de aanpalende minicamping, tijdens de maanden juni, juli en augustus.

6 Baaigem

Baaigem (Gavere)

Nadien wandel je opnieuw richting het centrum van Munte, maar dat betekent niet dat het einde al in zicht is. Er staat namelijk nog een onaangetast dorpszicht op het programma. Tussen de akkers en bunkers stap je verder richting Baaigem, dat eveneens dateert uit de 10e eeuw. Onderweg trotseer je enkele korte hellingen en betreed je even een andere toeristische regio: de Vlaamse Ardennen. Blikvanger in Baaigem is de Sint­Bavokerk, een van de oudste kerken in de streek. Momenteel zijn de deuren gesloten en wordt er gezocht naar een herbestemming voor het gebouw.

7

Prinsenmolen

Prinsenmolenstraat 17B, Baaigem (Gavere)

Een andere blikvanger in het kleine dorp is de sneeuwwitte Prinsenmolen, genoemd naar Lamoraal van Egmont, prins van het Land van Gavere. Zijn familie was de eerste eigenaar van de molen, die doorheen de jaren verschillende renovaties onderging. In 2017 is deze eyecatcher, die erkend is als beschermd monument, omgevormd tot woonhuis.

8 Kinderboerderij ’t Bakkershof

Kastijdestraat 15, Merelbeke (Merelbeke-Melle)

Kloeke varkens, speelse geitjes, schattige konijnen en zelfs fluffy alpaca’s: aan dieren geen gebrek in ’t Bakkershof. Een vreemde naam voor een kinderboerderij? Toch niet, want de familie die dit paradijs voor beestjes uitbaat, verdiende vroeger haar brood met brood bakken. Op zondagvoormiddag is de kinderboerderij vrij toegankelijk. Op andere momenten kan je de dieren enkel aaien op afspraak.

9 Makegemse Bossen

Bosstraat, Merelbeke (Merelbeke-Melle)

Wil je de weidse akkers even inruilen voor statige bomen? Als je van Baaigem opnieuw richting Munte wandelt, ben je amper een boogscheut verwijderd van de Makegemse Bossen. Een mozaïek van verschillende bosgebieden, waaronder het Heilig­Geestgoed en het Bruinbos, goed voor ongeveer 160 hectare aan wandelplezier. Het Heilig­Geestgoed dankt zijn naam trouwens aan de oorspronkelijke eigenaar: de Heilige Geesttafel van de Gentse Sint­Baafsabdij.

10 Bistro Oud Munte

Munteplein 7, Munte (Merelbeke-Melle)

Nadien stap je in een rechte lijn opnieuw richting Munte. Eenmaal aangekomen op het dorpsplein kan je je neervleien op het terras van Bistro Oud Munte. Een unieke zaak met een geschiedenis van meer dan 200 jaar. Vroeger was het een ‘afspanning’ waar paarden en ruiters hun dorst konden lessen. Later groeide het uit tot een populair dorpscafé. Anno 2025 is het een restaurant waar je geniet van de authentieke en eerlijke Frans­Belgische keuken. In het interieur zie je een fragment uit een Nero­strip waarin Munte de hoofdrol speelt.

Ignace Schram

De Oesterzwamboerderij

Merelbeke,

Merelbeke­Melle

Eigenaar en

Toen ik hier aankwam, was het liefde op het eerste gezicht. Ik heb mijn vrouw gebeld en gezegd:“Dit is het. Hier moeten we komen wonen.”

Een hoeve vol smaak

Aan het eeuwenoude Karmelietenklooster van Bottelare runt Ignace een kleinschalige boerderij waar hij oesterzwammen en shiitakes teelt. Wat ooit begon met een eenvoudig verkoopstalletje aan de oprit, groeide uit tot een unieke hoevewinkel en zwammenboerderij. Bezoekers kunnen er in alle rust kiezen uit een rijk aanbod aan streekproducten. De verse zwammen zijn populair, net als de knapperige shiitakechips en het karaktervolle shiitakebier – vaak sneller uitverkocht dan aangevuld. Dankzij de ligging langs trage wegen en fietsroutes houden dagelijks wandelaars en fietsers halt. Wat begint als een toevallig bezoek, eindigt vaak in een terugkerende gewoonte.

Ignace en zijn vrouw zijn intussen vertrouwde gezichten in de regio geworden. Ze engageren zich sterk lokaal, onder andere via De Krommeboom – een project dat jongeren uit kwetsbare thuissituaties begeleidt. In de kwekerij doen ze niet alleen werkervaring op, maar ze vinden er ook rust, structuur en een nieuwe start.

Wat je volgens Ignace niet mag missen in deze regio?

Hij vertelt het, samen met het verhaal achter zijn oesterzwamboerderij, in een videopodcast. Scan de QR-code en kom het te weten!

IGNACES FAVORIETEN

Dender

De Dender is een boeiende tegenstelling van bruisende steden tegen

de rust van de natuur.

Nieuwerkerken

Waar natuur en erfgoed samenvloeien

Water, groen en erfgoed spelen elk op hun beurt de hoofdrol op deze fietsroute. Je start en eindigt op het jaagpad langs de Dender met haar historische sluizen en sporen van inmiddels verdwenen industrieën. Daartussen wachten diverse natuurgebieden, levendige dorpen en stille getuigen van een boeiend verleden je op. Trap, kijk, proef en ontdek!

W I STGEDAT?

Schepen jagen

Een schip vooruittrekken werd vroeger ook schepenjagen genoemd. Daar komt ook de term ‘jaagpad’ vandaan. De oude jaagpaden, ooit uitgesleten door de stappen van schiptrekkers, zijn vandaag ideaal gelegen voor fietsers en wandelaars.

Inwoners van Iddergem worden ook ‘Tovenaars’ genoemd. Die bijnaam kreeg het dorp nadat de kerk in 1876 op miraculeuze wijze gespaard bleef van een verwoestende brand.

Zelfs een verzekeringsinspecteur sprak vol ongeloof van toverkracht en magie. Vandaag verwijst de wandelroute ‘het Tovenaarspad’ naar die opmerkelijke geschiedenis.

De tovenaars van Iddergem

pfff, dat weegt toch… konden we maar toveren!

is dat met knooppunten tot in Compostela?

Pelgrimsroute

De Molenbeekmeersen liggen op de historische pelgrimsroute Via Tenera, die van Antwerpen helemaal naar Santiago de Compostela loopt.

Herwonnen natuur

Ooit werd er zand gewonnen in de Wellemeersen, maar vandaag heeft de natuur haar plaats volledig teruggeëist: de oude zandwinningsputten zijn nu oases van groen en water.

1 Dappere trekkers op de Dender

Dorp, Denderleeuw

De eerste bezienswaardigheid onthult meteen het geheim van waar de fietstocht zijn naam aan te danken heeft: de Schiptrekkersbrug over de Dender. In de 18e en 19e eeuw, toen de Dender een essentiële verbinding was tussen Wallonië en Vlaanderen, werden schepen vol graan, baksteen, hout en steenkool in beweging gebracht met pure mankracht. Denderleeuw telde in glorietijden een honderdtal zogenaamde schiptrekkers: stoere mannen, vrouwen en soms zelfs kinderen die langs de oever liepen en de schepen met lange touwen over de rivier trokken.

2

Van industrie naar natuur

De volgende 4 kilometer is de Dender je trouwe metgezel. Volg het jaagpad langs de rivier, die als een glinsterend lint door het groene landschap slingert. Ooit zag en rook je hier vooral oude industrieën, maar vandaag wint de natuur. Je fietst langs weilanden, bossen, knotwilgenrijen en hoog wuivend riet.

3 Denderende dorstlessers

’t Sas, Kaaistraat 2, Denderleeuw De Heeren van Liedekercke Kasteelstraat 33, Denderleeuw

“Tegen de kleine honger en de grote dorst, langs het jaagpad van de Dender”: het staat op de muur geschilderd van fietscafé ’t Sas, dat uitnodigend lonkt voor een dorstlesser of snackpauze. Of ga even van het pad af en houd halt bij De Heeren van Liedekercke, dat naast Vlaamse klassiekers en vegetarische gerechten ook originele biergerechten serveert … en maar liefst 400 bieren op de kaart heeft.

Sluizen en stuwen

4

Wist je dat je het oude jaagpad langs de Dender ononderbroken kunt fietsen tot in Henegouwen? De route tussen Ath, waar de rivier ontspringt, en Dendermonde, waar ze uitmondt in de Schelde, is ongeveer 65 kilometer lang en telt maar liefst 13 sluizen en stuwen. Ook op de Schiptrekkersroute kom je ze tegen, zoals de groene sluis van Denderleeuw, pal aan café ’t Sas, en de imposante stuw en sluis van Teralfene. Zie je een sluiswachter aan het werk, dan ben je getuige van een uniek stukje erfgoed dat de komende jaren verdwijnt: de sluizen worden een voor een geautomatiseerd om de bevaarbaarheid van de Dender te verbeteren.

5 Groene mini-oase

Molenbeekstraat, Denderleeuw

Aan de Okegembrug steek je het water over en rij je even later de Molenbeekmeersen in. Het vlakke landschap begint te golven! De afwisseling van vochtig grasland en dichte bossen (je fietst zelfs even langs een door groen omarmde spoorwegberm), maakt van dit compacte natuurgebied van 2 hectare een populaire thuishaven voor talloze dieren, zoals roodborstjes en winterkoninkjes, egels, konijnen en grote libellen.

6 Hocus pocus pauze

Den Tovenaar, Parochiestraat 112, Iddergem (Denderleeuw)

In hartje Iddergem verleidt het charmante bierhuis Den Tovenaar je tot een pauze met eenvoudige, klassieke gerechten en een knus dorpsterras.

7

De diepe straten

Terlinden, Denderhoutem (Haaltert)

Na knooppunt 84 fiets je recht door een stukje onroerend erfgoed: de diepe straten. Geschiedenis en natuur gaan hier hand in hand: de karaktervolle, onverharde ‘holle wegen’ zijn door erosie en eeuwenlang intens gebruik door pelgrims,

paarden en karren zodanig uitgesleten dat ze opmerkelijk lager liggen dan de velden en weiden ernaast.

8 Kleurrijk bloementapijt

Gotegemstraat 17, Haaltert

Van een culturele eigenaardigheid

naar een natuurlijke: ongeveer halverwege de route doorkruis

je Den Dotter. Het natuurgebied temidden van de Dendervallei is een paradijs voor bosuilen, wezels, ijsvogels en zelfs boomvalken en bunzingen. Van de meer dan 320 plantensoorten die er groeien, is de dotterbloem de meest opvallende.

Van maart tot juni bedekt de felgele bloem het grasland van Den Dotter als een glanzend gouden lappendeken. De Molenbeek is, zoals op vele andere plekken, ook in natuurgebied Den Dotter de levensader van het gebied.

9 Haaltertse gastvrijheid

Café Caberé, Gotegemstraat 17, Haaltert De Warande, Sint-Goriksplein 25, Haaltert

Aan de voet van de Gotemberg ligt café Caberé (‘caberet’ op zijn Haalters). De plek grenst aan een eeuwenoud elzenbroekbos en ademt Vlaamse gezelligheid uit, met bovendien een democratische kaart. Even later krijg je nog een kans op een pauze bij Eetcafé

de Warande. Het praat­ en eetcafé serveert koude en warme tapas in de schaduw van de kerk van Haaltert.

10 Blitzbezoek aan de Wellemeersen

Wellemeersenstraat, Welle (Denderleeuw)

Waar het dorp van Welle eindigt en de natuur begint, fiets je over een sierlijke houten brug, die je regelrecht de Wellemeersen in brengt, over een oude spoorwegovergang. Het natuurreservaat is, samen met de Kapellemeersen – daar kom je later op de route nog voorbij – een van de laatste natuurlijke overstromingsgebieden van de Dendervallei. Moeras, bos, weiland, rietland en weer moeras … achter elke bocht verandert het landschap.

11 Sterk staaltje stadsvernieuwing

Kapellekensbaan, Erembodegem (Aalst)

Vanop de Kapellekensbaan duiken opeenvolgend twee voormalige industriële sites voor je op, beide omgetoverd tot recreatieve ontmoetingsplekken. Eerst is er de oude leerlooierij Schotte aan je rechterkant, waar avonturenpark The Outsider je onder meer uitdaagt om de originele schoorsteen van de oude fabriek op te klimmen. Even verder, aan je linkerkant, is de oude breigoedfabriek

du Parc nog in volle transformatie. De thuishaven voor jeugd, creatievelingen en gezinnen is mooi geïntegreerd met het omliggende stadspark van Aalst en het natuurgebied Osbroek: 25 hectare groen om je in uit te leven!

12 Industrieel tafelen

Plong, Erembodegemstraat 33, Aalst De Looyerij, Kapellekensbaan 8, Erembodegem (Aalst)

Zin in een smakelijke pauze met een vleugje erfgoed? In de oude portierswoning van de voormalige du Parc­site vind je Plong, een gezellige brasserie met een seizoensgebonden kaart. Je tafelt er in een kleurrijk, huiselijk interieur dat speels verwijst naar het industriële verleden van de plek. Of hou halt bij brasserie­bar De Looyerij, op de eerste verdieping van het sportcomplex Site Schotte.

13 Verborgen tussenstop

Gerstenstraat, Erembodegem (Aalst)

Tijd om de Dender nog een keer over te steken. Wil je eerst graag nog even een stop maken in het historisch centrum van Aalst, wijk dan aan knooppunt 36 even van het traject af. Zet je je route verder, dan maak je hier een bocht en keer je langs de andere oever terug richting Erembodegem. Maar niet

voordat natuurgebied Gerstjens je uitnodigt voor een tussenstop.

Aan het jaagpad ligt een zij­ingang van het 25 hectare grote park, met toegang tot picknicktafels, een speelbos met hangbruggen, waterplassen en een vergezicht op kasteel Ronsevaal.

14 Welle- en Kapellemeersen

Bij de laatste trek langs de Dender fiets je pal tussen twee groengebieden: natuurgebied

Wellemeersen groet je opnieuw aan de rechteroever van de rivier, terwijl de Kapellemeersen zich aan de linkerkant van je openbaren. Weides, rietvelden, graslanden, statige populierenrijen … het landschap is zo gevarieerd dat het lijkt alsof je door een kaleidoscoop kijkt. Vergeet ook niet de watervogels te spotten op de Dender en de omringende poelen.

15 Gloednieuw

Denderpark

Thontlaan, Denderleeuw

De Schiptrekkersbrug luidt het einde van de tocht in, maar strek eerst nog even de benen in het Denderpark. De groenzone is in volle ontwikkeling en belooft gezellige, open grasvlakten en leuke rustplekjes aan het water.

16 Tocht op het water

Dorp, Denderleeuw

Zin om de Dender op een andere manier te verkennen? Huur van mei tot september een tweepersoonskajak of kano bij The Outsider en trotseer het water bij de Schiptrekkersbrug. Je hoeft geen ervaring te hebben, de stroming van de Dender is mild en vanop de steiger is het makkelijk in­ en uitstappen.

17 Nostalgisch speelplezier

Pastorijweg 4, Denderleeuw

Hof Ter Leeuwe is een charmant en budgetvriendelijk speelparadijsje in de schaduw van de SintAmanduskerk. Kinderen kunnen zich uitleven met minigolf, een ploeterbad en een ouderwetse speeltuin. Van nostalgie gesproken!

Gijzegem

Oudegem

Denderbelle

Mespelare

START

Wiezeplein, Wieze (Lebbeke) Parkeren rond het Wiezeplein

AFSTAND 16,4 km

TIJD

3u 30m

VERHARD

46% verhard

DOWNLOAD

Dwars door de robuuste Dendervallei

Trek je waterdichte wandelschoenen aan en laat je meevoeren op een betoverende tocht van bierminnend Wieze naar het hart van Denderbelle en weer terug.

Je doorkruist bloemrijke meersen, stille moeraslandschappen en uitnodigende dorpen. Groen, verrassend en doorspekt met verhalen: dit is de Dendervallei op haar allermooist.

W I STGEDAT?

Vijf opmerkelijke diersoorten

leven in het natuurgebied van de Beneden­Dender

BIG FIVE

van de BenedenDender

BEVER

VOS

REIGER

REE

BUIZERD

Wist je dat Wiezenaars twee bijnamen hebben? De ‘zotten’ hebben ze te danken aan het plaatselijke carnaval, de ‘vliegeneters’ aan het gerucht dat ze vliegen in plaats van krenten in hun kermisbrood zouden steken …

Wiesezotten

Wie kwaad spreekt

Noem een inwoner van Denderbelle gerust een Tongenslijper. Achter de deuren van een notariskantoor in het dorp werden roddelaars volgens de legende het zwijgen opgelegd door hun tongen tegen een slijpsteen te houden. Dorpelingen dragen de bijnaam met trots: elk jaar organiseert Belle Kermis een ‘Gouden Tongenworp’, waarbij het publiek koekjes in de vorm van een tong vangt. Mis op de wandelroute ook het beeldhouwwerk van de Tongenslijpers niet.

1 Bier hier!

Wiezeplein, Wieze (Lebbeke)

In Wieze, een dorp met een legendarische bierreputatie en een beschermde dorpskern, start je de wandelroute. Tot eind de jaren 80 was het dorp wereldberoemd om het jaarlijkse bierfeest van de voormalige brouwerij Van Roy, geïnspireerd op het Duitse Oktoberfest. Als de wind goed zit, ruik je er vandaag geen bier, maar wel chocolade: Wieze is de thuis van Barry Callebaut, de grootste chocoladefabrikant ter wereld.

2 Even opladen

Den Dikken Eik, Wiezeplein 2, Wieze (Lebbeke)

Goeste in Wies, Wiezeplein 4, Wieze (Lebbeke)

Strijk neer op een van de terrassen aan het Wiezeplein, zoals café Den Dikken Eik, een typisch volkscafé dat geliefd is bij fietsers en wandelaars. Of kies het naburige café ‘Goeste in Wies’, makkelijk te herkennen aan de kleurrijke schilderkunst op de gevel. Probeer een speelse special uit, zoals ‘goesteballekes’, of koop een lokale lekkernij in het streekproductenwinkeltje Ambarosa naast het café.

3 Biertjes en zwijntjes tellen

Zwijntjescafé, Aartstraat 18, Herdersem (Aalst)

Via een smalle dorpswegel verlaat je Wieze en wandel je de boerenbuiten op. Maak aan knooppunt 93 een ommetje naar rechts voor een regionale bijzonderheid. Het Zwijntjescafé serveert een indrukwekkend aantal Belgische bieren in een decor vol amusante bierattributen. In het aanpalende museum staat een gigantisch assortiment varkens tentoongesteld in de vorm van knuffels, beeldjes, spaarvarkens, … Het Zwijntjesmuseum is open tijdens de openingsuren van het café, van 1 mei tot 31 augustus.

4 De oude Sasbrug

Net voor je de Dender oversteekt op de Wiezebrug, zie je tussen de boomkruinen een glimp van de oude Sasbrug, die tot 1972 Herdersem en Wieze met Gijzegem verbond. Na de bouw van een nieuwe vaste brug kreeg de historische houten ophaalbrug een verdienstelijke nieuwe plek in het groen.

5 Natuurgebied

Beneden-Dender

Mespelarestraat, 9200 Mespelare (Dendermonde)

Via de Mespelwegel duik je Hogedonk in, een van de vele deelgebieden van het uitgebreide natuurgebied Beneden­Dender.

Op een licht slingerend pad doorkruis je de meersen, die in de lente mooi in bloei staan. Het is een hoogtepunt op de route en ook dieren zijn er dol op. De Beneden­Dender wemelt van het leven: kikkers planten zich voort in de poelen, reigers en futen baden in de oude rivierarmen en in het najaar is het een geliefde plek voor trekvogels.

6 Klein maar fijn

Singelweg 2, Mespelare (Dendermonde)

De Romaanse toren van de Sint­Aldegondiskerk is de grote trots van het piepkleine dorpje Mespelare, de kleinste deelgemeente van Dendermonde. In de toren van de beschermde kerk hangt een beiaard van 21 klokken die je, als je lang genoeg blijft, melodieus hoort spelen.

7 Lekker volks

En Passant, Mespelarestraat 106, Mespelare (Dendermonde)

Sint­Aldegonde, Mespelarestraat 100, Mespelare (Dendermonde)

Even op adem komen? In Mespelare kies je uit twee zaken pal onder de kerktoren: het volkscafé met de toepasselijke naam

En Passant en eet­ en praatcafé

Sint­Aldegonde, met seizoensgebonden streekgerechten.

8 Spektakel aan het sas

Dreef, Mespelare (Dendermonde)

Na een pittoreske omweg door het akkerlandschap volg je de Dender tot aan het Sas van Denderbelle.

Hier steek je de rivier over via een smal, metalen draaiplatform, terwijl het hoogstaande water langs de overloop van de sluis naar beneden druist. De picknickbankjes zijn een ideale plek om de sluis aan het werk te zien.

9

Denderbellebroek

Denderbellebroek is een avontuurlijk deelgebied van de Beneden­

Dender dat dienst doet als buffer voor het Denderwater bij hoogtij.

Het pad voert je zigzaggend langs populierenrijen, hoog riet en weilanden.

10 Smakelijk Denderbelle

Den Tongenslijper, Dorp 29, Denderbelle (Lebbeke)

Afspanning ’t Vat, Kapellenstraat 48, Denderbelle (Lebbeke)

Dorp 8, Denderbelle (Lebbeke)

Cremerie Ijsbel, Klein Gent 13, Denderbelle (Lebbeke)

In hartje Denderbelle is er keuze alom voor een pauze, zoals het rustieke praatcafé Den Tongenslijper en de klassieke bistro

Dorp 8, waar de kok des huizes, Lieven, op zondag verse Brusselse wafels bakt. De bruine kroeg

Afspanning ’t Vat is ideaal om de tijd van toen op te snuiven. Zin in zoet?

Cremerie Ijsbel verleidt je met zelfgemaakte en versgedraaide ijsjes.

11

Tussen water en wolken

Voor Wieze in de verte weer aan de horizon opduikt, verken je nog een ander deelgebied van de Beneden­Dender:

Wiestermeersch. Langs oude afgesneden Denderarmen wandel je door een moeraslandschap vol contrasterende kleuren. Aan de Vossenwegelroute kan het een uitdaging zijn om je schoenen droog te houden, maar gelukkig redden enkele fotogenieke vlonderpaden je van doorweekte voeten. De nattigheid zorgt bovendien voor een grote bonus: tal van watervogels, zoals wilde eenden, waterhoentjes en zilverreigers,

reizen gezellig met je mee. Je spot er zelfs roofvogels! Het pad neemt je stroomopwaarts mee om dan voor de laatste keer de Dender achter je te laten richting knooppunt 81.

12

Verdwenen kasteel

Nieuwstraat 20, Wieze (Lebbeke)

Tussen knooppunt 81 en 87 lag ooit het kasteel van Wieze, maar van het renaissancekasteel blijft vandaag niets meer over. Of toch bijna niets, want een aantal originele elementen werd gered van de sloop in de jaren 60, zoals het alleenstaande kasteeltorentje, waar je aan je linkerkant een glimp van opvangt.

13

Uitwaaien in Wieze

’t Kelderken, Wiezeplein 12, Wieze (Lebbeke)

Brouwershuis, Wiezeplein 14, Wieze (Lebbeke)

’t Oud Gemeentehuis, Wiezeplein 3/5, Wieze (Lebbeke)

Terug in Wieze zijn de mogelijkheden voor een drankje of hapje nog lang niet uitgeput. Probeer

’t Kelderken, een authentieke kroeg, voor een streekbiertje en een kleine snack. Voor de grote honger is er restaurant Brouwershuis met typisch Vlaamse gerechten en ’t Oud Gemeentehuis, een 18e­eeuwse herberg die ooit echt dienstdeed als gemeentehuis.

Wieze

Ruben Meert

Wieze (Lebbeke)

P ORTRET

Hier vind je een robuust landschap, opgebouwd als een mozaïek: stuk voor stuk groengebieden die samen één geheel vormen.

Een machtig stukje

Dendervallei

Iedereen in Wieze kent hem:

‘Den Dikken Eik’. Al eeuwenlang is hij een vertrouwd baken in het dorp. Ze schatten zijn leeftijd op bijna 300 jaar – een oude knar, zelfs voor een eik. Vermoedelijk werd hij ooit geplant om het pad naar de plaatselijke molen te markeren.

Toen Ruben zag hoe eikels van die machtige boom op straat werden platgereden, kreeg hij een idee: waarom die niet verzamelen en opkweken? Twee jaar later verkocht hij zo’n 150 à 200 jonge boompjes ten voordele van het goede doel.

Ze kregen een plek in en rond Wieze, maar ook elders in het land.

“Zo groeit de Dikke Eik verder,” zegt Ruben. “Niet alleen in de grond, maar ook in verhalen.”

Wieze ligt op de grens van een indrukwekkend natuurgebied:

een robuust, uitgestrekt landschap dat wordt doorkruist door grote rivieren en afwisselt tussen weilanden, bossen en natte natuur. Dankzij het nieuwe wandelnetwerk Scheldevallei Oost ontdek je via vlonderpaden graslanden, moeraszones en broekbossen.

Met wat geluk zie je onderweg de lokale ‘Big Five’: de blauwe reiger, buizerd, bever, ree of vos –helemaal thuis in dit gevarieerde landschap.

Wat je volgens Ruben niet mag missen in deze regio? Hij vertelt het, samen met heel wat natuurwijsheden rondom Wieze, in een videopodcast. Scan de QR-code en kom het te weten!

RUBENS FAVORIETEN

START

Bevingen 20, Meerbeke (Ninove) Parkeren rondom het domein van de kapel

AFSTAND

9,1 km

TIJD

2u 10m

VERHARD

55% verhard

DOWNLOAD

Holle wegen, kleurrijke bloemen en een oase aan rust

In het Neigembos en het aanpalende Berchembos wandel je door een groen, rustgevend landschap waar de stilte de hoofdrol speelt. Eeuwenoude holle wegen, in het voorjaar getooid met paarse boshyacinten, nemen je mee terug naar de tijd van paard en kar. Met een beetje geluk spot je onderweg zelfs een ree.

W I STGEDAT?

BOS

op leeftijd

Net zoals het Zoniënwoud is het Neigembos een overblijfsel van het Kolenwoud. Dat oerbos strekte zich in de tijd van de Romeinen uit van de oevers van de Rijn en de Moezel tot aan de Noordzee. Helaas werd tijdens de Eerste Wereldoorlog een groot deel van het Neigembos gekapt.

Misleidende naam

Het Neigembos ligt slechts voor een klein deel in de Ninoofse deelgemeente Neigem. Het grootste deel bevindt zich op het grondgebied van Meerbeke. Bij wielerliefhebbers doet die gemeente ongetwijfeld een belletje rinkelen, want van 1973 tot 2011 lag hier de finish van de Ronde van Vlaanderen.

FLASH BACK naardemiddeleeuwen

MYST E RIEUS

De holle wegen waarover je wandelt in het Neigem­ en Berchembos zijn vermoedelijk ontstaan in de middeleeuwen. Eeuwenlang gebruik van dezelfde paden, te voet of met paard en kar, leidde tot een natuurlijk erosieproces. Zo dragen holle wegen een stukje geschiedenis met zich mee.

Rond het ontstaan van de Woestijnkapel in Gooik, een van de bezienswaardigheden onderweg, doen heel wat legendes de ronde. Volgens een ervan vond een herder eeuwen geleden een koperen kruisbeeld op de toenmalige Woestijnheuvel. Hij gaf het aan de priester, die het meenam naar de parochiekerk. De volgende dag was het kruis op mysterieuze wijze verdwenen en stond het opnieuw op de heuvel. Volgens de legende een duidelijk teken dat het enkel daar vereerd wilde worden.

1

Onze-LieveVrouw van Bevingen kapel

Bevingen 20, Meerbeke (Ninove)

De wandelroute start aan de rand van het Neigembos, bij de OnzeLieve­Vrouw van Bevingen kapel, in de volksmond ook bekend als de Kapel van Bevingen. Een plek met geschiedenis, want dit voormalige parochiekerkje dateert vermoedelijk uit de 12e eeuw. Tijdens een restauratie in 1932 werd een nieuw deel toegevoegd, in neoromaanse stijl. Samen met 22 kleinere kapelletjes in de omgeving was dit vroeger een populair bedevaartsoord. Vandaag vinden er tussen Pasen en Allerheiligen nog steeds doopsels en huwelijken plaats. Omgeven door het groen bestaan er dan ook weinig idyllischer plekken om elkaar het jawoord te geven.

2 Neigembos

Neigembosstraat 2, Meerbeke (Ninove)

Na een bezoek aan de OnzeLieve­Vrouw van Bevingen kapel, al dan niet gepaard met een schietgebedje voor een veilige wandeltocht, stap je het majestueuze Neigembos binnen. Hier wisselen eiken en beuken elkaar af, verspreid over een gebied van meer dan 70 hectare, met hoogteverschillen van 20 tot 90 meter

boven de zeespiegel. De hellingen onderweg zijn met andere woorden ideaal om de kuitspieren te trainen. Al stelen vooral de holle wegen, met bermen van twee tot zes meter hoog, de show. Dankzij hun bijzondere microklimaat vormen ze de ideale thuisbasis voor talrijke vogels, meer dan 600 vlindersoorten, vleermuizen en knaagdieren. Hoe vroeger je de wandeling begint, hoe groter de kans dat je bovendien een sierlijke ree tegen het lijf loopt. In het voorjaar zijn de holle wegen extra kleurrijk, met dank aan de paarse boshyacinten die hier weelderig groeien, samen met onder meer meiklokjes, bosanemonen, daslook en gele dovenetels.

3

Bivakzone Nellekensberg

Nellekensstraat 73, Meerbeke (Ninove)

Aan de rand van het Neigembos vind je een prachtige plek waar je de tent kan opslaan en je volledig kan onderdompelen in deze rustgevende groenpool. De bivakzone is eigendom van de familie Barbé en staat open voor wandelaars en fietsers die er maximaal achttien uur mogen verblijven. Er is plaats voor drie trekkerstentjes. De bivakzone dankt haar naam aan de 90 meter hoge Nellekensberg, die met een hoogteverschil van 55 meter erg in trek is bij wielertoeristen.

4

Berchembos

Berchembos, Roosdaal

Als we de route verderzetten richting het Berchembos, steken we onderweg de grens over van Oost­Vlaanderen naar VlaamsBrabant. Dit bos, eveneens een restant van het eeuwenoude Kolenwoud, ontleent zijn naam aan het gehucht Berchem, dat voor het eerst werd vermeld in het jaar 966. De schrijfwijze was toen ‘Berechaim’, een samenstelling van berga (berg) en haima (woning). Met andere woorden: een woning op de berg – een zeer aannemelijke naam, gezien het hoogteverschil in de onmiddellijke omgeving.

5

Postkoetsweg

Berchembos, Roosdaal

Ook in het Berchembos volg je verschillende holle wegen. Blikvanger is de zogenaamde Postkoetsweg, die begint aan het doodlopende einde van de Berchemstraat. Met bermen van acht tot tien meter hoog is dit een holle weg van het ravijntype – de zeldzaamste soort. In het verleden was dit een veelgebruikte verbinding tussen Meerbeke en Berchem. Zelfs de postkoets van Ninove naar Brussel kwam hier voorbij, vandaar de naam. Sinds de aanleg van de Ninoofsesteenweg in de 19e eeuw raakte de weg in verval. Eind jaren 1990 ruimde de

gemeente het gebied opnieuw op. Om het pad begaanbaar te maken, werd in het diep ingesneden eerste deel een combinatie van een trap en een knuppelpad aangelegd.

Makkelijk om te bewandelen, en tegelijk een streling voor het oog.

6

Woestijnkapel

Woestijnstraat, Gooik

Bij het verlaten van het Berchembos zie je in de verte de hagelwitte

Woestijnkapel opduiken, een historische kapel gewijd aan het Heilig Kruis. Het godshuis ligt op een heuveltje, en de picknickbank aan de voorzijde is de ideale plek om even op adem te komen. De naam ‘Woestijn’ komt van ‘wastijn’, wat ‘onbebouwde woestenij’ betekent – een treffende omschrijving van de omgeving enkele eeuwen geleden. De oudste delen van de kapel dateren uit de 13e eeuw, maar de huidige structuur werd opgetrokken in 1600. Nadien volgden nog tal van herinrichtingen en restauraties. Vandaag is het er meestal rustig, maar in de 13e eeuw was dat wel anders: de Woestijnkapel lag toen op de bedevaartsroute naar Compostella.

7 Hoeve-ijs Gooik

Bettestraat 12, Gooik

Nu het grootste deel van de wandeling achter de rug is, is het hoog tijd om jezelf te verwennen met een artisanale zoetigheid. Op het melkveebedrijf van de familie De Baerdemaeker kan je bij mooi weer, tussen maart en november, terecht voor versgemaakt hoeve­ijs. De koeien, die in de lente en zomer op de weide grazen, hebben trouwens een dubbel doel: zowel hun melk als hun vlees wordt verwerkt.

8 Vlondertrap

Bevingen, Meerbeke (Ninove)

Voor de slotetappe van de wandelroute trekken we opnieuw richting Oost­Vlaanderen en het Neigembos. Onderweg wandel je over een idyllische houten vlondertrap – het perfecte decor om prachtige foto’s te maken. Zin in een extra sportieve uitdaging? Langs het pad kom je verschillende bordjes tegen van de sportdienst van Ninove. Scan de QR­code en ontdek telkens een nieuwe fitnessoefening. Squatten maar!

Rupel

Dit is een streek met een bewogen geschiedenis

en een groots verleden.

START

Provinciaal Domein

De Schorre

Schommelei 1, Boom Gratis parkeren aan het domein

AFSTAND

53 km

TIJD

3u 00m

VERHARD

89% verhard

DOWNLOAD

Een fietstocht door klei en tijd

Men zegt weleens dat Belgen met een baksteen in de maag geboren worden. En ze zijn ook nog eens verzot op fietsen. Wel, laat de Baksteen fietsroute nu net beide passies perfect combineren. Tijdens deze betoverende fietstocht in de Rupelstreek trap je langs oude kleiputten en verlaten steenbakkerijen, stille getuigen van een lang vervlogen nijverheid. Smeer je kuiten alvast goed in, want het belooft een dag vol geschiedenis, cultuur en natuur te worden, midden in de Vlaamse klei.

Voor, tijdens en na grote evenementen is domein

De Schorre mogelijks (gedeeltelijk) gesloten. Je kan dit nakijken op deschorre.be, bij ‘Praktisch’.

W I STGEDAT?

Een stenen tijdperk

Al sinds de 13e eeuw is er in de Rupelstreek sprake van kleiontginning en baksteennijverheid. In de hoogdagen van de baksteenindustrie telden Boom en omstreken maar liefst 180 steenbakkerijen. In de loop van de jaren 1970 doofden ze één voor één hun ovens en kwam er een einde aan het stenen tijdperk. Of toch niet? In Rumst is er nog steeds een steenbakkerij met kleiput actief: Wienerberger, de laatste der Mohikanen.

Met haar geringe lengte van slechts 12 kilometer draagt de Rupel de titel van ’s lands kortste rivier. Haar oorsprong ligt in Rumst, waar maar liefst drie rivieren samenvloeien: de Zenne, de Nete en de Dijle. Voorbij Wintam stroomt het water alweer de Schelde in. Maar hoe kort de Rupel ook is, ze heeft altijd een belangrijke rol gespeeld in de Boomse (baksteen)industrie. Tonnen tegels en bakken vol bakstenen werden – en worden nog steeds – langs deze waterweg afgevoerd.

Stenen bakken

en pinten pakken

Kortste rivier van het land

Werken in een steenbakkerij was hard labeur. Het sjouwen met bakstenen gebeurde grotendeels met de hand, en in de ovens moesten arbeiders vaak presteren bij temperaturen van net geen 100°C. Het zal je dan ook niet verbazen dat de werklui het stevig mochten uitzweten tijdens hun dienst. Hydrateren was dus de boodschap, maar dat gebeurde heus niet altijd met water. Naar verluidt waren er in Boom meer cafés dan steenbakkerijen…

1 De Schorre, thuis van Tomorrowland

Schommelei 1, Boom

Duik bij je vertrek snel even het provinciaal domein in. Wat vroeger gapende kleiputten waren, is nu een weelderig groen park. En sinds 2005 ook de thuis van Tomorrowland, een van de grootste dancefestivals ter wereld. Het festival vindt jaarlijks plaats, maar het grootste deel van het jaar heb je gelukkig geen festivalticket nodig om De Schorre te verkennen. Dan maak je er net in alle rust kennis met z’n idyllische vijvers, de houten ‘One World Bridge’, een ‘Stairway To Unity’ en een magisch Trollenbos. Bij Brasserie De Schorre, naast de recreatievijver, kan je terecht voor een hapje en een drankje in een sfeervolle setting.

2 Eetcafé ’t Steencaycken

Hoek 76, Boom

Je vindt dit sfeervolle eetcafé aan de boorden van de Rupel, in de voormalige meesterwoning van steenbakkerij Van Herck. Het interieur heeft een industriële uitstraling, met – hoe kan het ook anders – muren van ruwe baksteen. ’t Steencaycken geldt bovendien als een duurzame werkplek voor mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt.

3

De Clothilde en Den Oven

Hoek 76, Boom

Vlak naast eetcafé ’t Steencaycken zie je onder een afdak een antiek schip op het droge liggen. Het gaat om de steenschuit Clothilde, een vakkundig gerestaureerde klipper die begin 20e eeuw bakstenen over de Rupel naar Antwerpen vervoerde. Achter het schip ligt de eveneens keurig opgeknapte klampoven van steenbakkerij Van Herck. De hele site kent vandaag een tweede leven als evenementenhal Den Oven.

4 Kasteel De Bocht

Heindonk (Willebroek)

Vanaf de kaai in Boom vertrekt elk half uur een gratis veer naar het vissersgehucht Klein­Willebroek, aan de overkant van de Rupel. Hier start een fietslus van nog eens 14 kilometer. Langs de Rupeldijk passeer je Kasteel De Bocht. Wellicht zie je al vanuit de verte het torentje fier boven het groen uitpriemen.

Drierivierenpunt

5

De Rupel is uniek omdat hij geen bron heeft, maar ontstaat uit het samenvloeien van de Dijle en de Nete. Volg je van hieruit verder de jaagpaden langs het water, dan kom je zo in het historische centrum van de stad Mechelen terecht.

6

Blaasveldbroek

Blaasveld (Willebroek)

Net buiten Heindonk ligt het Blaasveldbroek: een uitgestrekt natuurgebied van 160 hectare. Ooit diende het als turfwingebied en later als populierenbos voor een lucifersfabriek, maar vandaag is het een oase voor fauna en flora. Op het otter­ en bevereiland laten sporen zien dat bevers en otters zich hier thuis voelen.

7 Klein-Willebroek

Willebroek

Klein­Willebroek is een vissersgehucht met een rijke scheepvaartgeschiedenis. In de 19e en 20ste eeuw was het een belangrijk centrum voor de bouw en herstelling van schepen, met tientallen werven en een eigen schippersschool. Vandaag is het een rustige halte vlakbij de Rupel, met een sfeervolle jachthaven als blikvanger. Verschillende horecazaken nodigen je uit tot een pauze: schuif aan bij Brasserie Ryac, proef mosselen bij Zeezicht, of zak onderuit op het terras van Sacchetti’s.

8

Brik Boom

Noeveren 67, Boom

Slechts enkele van de steenbakkerijen in de streek wisten de tand des tijds te doorstaan. Eén daarvan is steenbakkerij Verstrepen

in Noeveren. Hun honderdjarige ringoven kreeg in 2022 nog een grondige facelift en herbergt vandaag een bezoekerscentrum onder de naam Brik Boom – een must see. Iedere zondag, van april tot en met oktober, kan je er aansluiten voor een geleid bezoek aan de historische ringoven. Dorst? Ga dan bij de buren van café De Koophandel een pint pakken, net zoals de dorstige steenbakkers dat vroeger deden.

9 Steenbakkerijmuseum ’t Geleeg

Noeveren 196, Boom Een steenworp verderop bots je op steenbakkerijmuseum ’t Geleeg. Dit is de enige steenbakkerij in de Rupelstreek die nog in originele staat bewaard is gebleven. De site ligt er nog net zo bij als toen men in 1986 de boeken neerlegde. Onder het afdak van de oude ringoven lijkt een antiek smalspoortreintje nog maar net een verse lading bakstenen af te voeren, terwijl in de droogloodsen nog steeds nieuwe klompen klei liggen te wachten om de oven in te gaan. Na afspraak met een gids kan je de ringoven, de klampoven en de oude machinehal van binnenuit bezoeken.

10 Veer Wintam –Schelle

Wijk aan knooppunt 34 even van de route af en stap aan boord van het veer Schelle­Wintam. Ieder half uur vaart de schipper je kosteloos over de Rupel. Dat kan hier trouwens al sinds de 8e eeuw. Over veren gesproken: het natuurgebied Noordelijk Eiland – een langgerekt schiereiland dat zich tussen de Rupel en het Zeekanaal BrusselSchelde in wringt – is een waar paradijs voor vogelliefhebbers.

11 Interescaut

Interescautlaan 100, Schelle

Aan de samenvloeiing van Rupel en Schelde verraadt een wirwar van hoogspanningskabels de locatie van Interescaut, ooit de grootste steenkoolcentrale van Europa. Ze werd opgestart in 1930 en pompte haar laatste volt elektriciteit in 2000 het net in. De imposante turbinehal vormde enige tijd geleden nog het decor voor de Homo Universalis, uit het populaire tv­programma Iedereen Beroemd.

12 Abdij van Hemiksem

Sint-Bernardusabdij, Hemiksem

In 1243 streken de monniken van de orde der Cisterciënzers neer in Hemiksem. Voor de bouw van hun

Sint­Bernardusabdij ontgonnen de paters klei in de omgeving en

begonnen ze zelf bakstenen te bakken. Daarmee legden ze de basis voor de baksteennijverheid in de Rupelstreek. Het huidige abdijcomplex dateert grotendeels uit de 17e eeuw. In 1796 trok de laatste monnik definitief de kerkdeur achter zich dicht. Van april tot en met september vind je hier bovendien een knusse zomerbar.

13 Gilliot & Roelants Tegelmuseum

Sint-Bernardusabdij 2, Hemiksem

Naast het gemeentehuis en het Heemmuseum Heymissen biedt de Abdij van Hemiksem ook onderdak aan het Gilliot & Roelants Tegelmuseum, uniek in Vlaanderen. Van 1897 tot in de jaren 1980 baatte de familie Gilliot in Hemiksem een van de grootste keramiekfabrieken van Europa uit. De fabriek lag net achter de abdij, aan de oevers van de Vliet. In haar gloriedagen produceerden ze hier tot wel 300.000 tegels per dag. Het gros van de ontwerpen kwam van artistiek leider Joseph Roelants, naar wie het museum deels is vernoemd. De toegang is gratis.

14

Veer HemiksemBazel & DeWaterbus

Al in het jaar 1232 was er sprake van een veerdienst tussen Hemiksem en Bazel. Aan de overkant van de Schelde lonken de Polders van Kruibeke, een prachtig natuurgebied van 600 hectare. Ook de stad Antwerpen ligt van hieruit binnen handbereik. Tweemaal per uur brengt DeWaterbus je snel van Hemiksem naar het Steen in Antwerpen. Je kan dus ook hier naar wens inpikken op de Baksteen fietsroute. Fietsen zijn toegelaten aan boord.

15 Nielse kleiputten

Boomsestraat 221, Niel Spiek aan knooppunt 18 even door het kruin van de bomen. Zie je in het midden van de vijver die werkloze baggerkraan armzalig wegkwijnen? Ook hier werd vroeger klei gewonnen. Na decennia van bedrijvige industrie eiste de natuur stilaan haar plek terug op. In de loop der jaren vulden de verlaten kleiputten zich met water en werden ze omringd door dichtbegroeide bossen. Vandaag maken de Nielse kleiputten deel uit van het natuurgebied Walenhoek.

16 Watertoren van Rumst

Rumstsestraat 92, Rumst Kijk tussen Reet en Rumst goed uit je doppen, want je rijdt zo voorbij de watertoren van Rumst. Amper 10 meter hoog, maar het loont om je fiets even aan de kant te zetten en naar het panoramaplatform te klimmen. Daar ontdek je de allerlaatste actieve kleiput in de Rupelstreek. Een moderne baggermachine kluift er de Boomse klei af, waarna vrachtwagens de lading afvoeren naar Wienerberger in Rumst, de laatste actieve steenbakkerij. Hoe een klomp klei in een baksteen verandert? Dat kom je ook te weten in het nabijgelegen Museum Rupelklei in Terhagen. Ook al zit je fietstocht er bijna op, het baksteentijdperk duurt hier duidelijk nog even voort.

Jan De Troetsel

Abdij van Hemiksem

Brouwen zit al generaties in mijn bloed. Voor mij was het nooit zomaar een hobby, maar een droom.

De passie van een brouwer

Toen de Abdij van Hemiksem in 1996 haar 750­jarig bestaan vierde, kreeg Jan – samen met enkele gelijkgestemden – het idee om een eigen abdijbier te brouwen. Het werden een donker en een blond bier, en het succes was onverwacht groot.

Niet veel later volgde Klinkaert (Burton), streekbier met wortels in de Rupelstreek.

Voor Jan was het meer dan een initiatief: het voelde als thuiskomen. Zijn grootvader was brouwer bij Lamot in Moerzeke, tot een overstroming hem naar Niel bracht –waar hij ook Jan’s grootmoeder leerde kennen. In 1919 startte hij er als zelfstandige biersteker.

Jan bleef trouw aan zijn passie. Hij schreef een boek over de lokale brouwerijgeschiedenis en blijft vandaag actief in het culturele leven rond de Sint­Bernardusabdij, waar nu het Heemmuseum Heymissen en het Gilliot & Roelants Tegelmuseum zijn gevestigd. Paters vind je er niet meer, maar de verhalen en de smaak van de streek zijn gebleven.

Wat je volgens Jan niet mag missen in deze regio? Hij vertelt het, samen met het verhaal van de lokale biercultuur, in een videopodcast. Scan de QR-code en kom het te weten!

JANS FAVORIETEN

Goesting gekregen in Scheldeland?

Op routen.be vind je nog veel meer gratis fiets­ en wandelroutes. Op zoek naar een overzicht van alle wandel­ en fietsgidsen en wandel­ en fietsnetwerkkaarten? Surf naar routen.be/webshop.

Hoe je Scheldeland online kan vinden

toerisme scheldeland

toerisme_scheldeland

scheldeland.be scheldeland.be/nieuwsbrief

VERANTWOORDELIJK UITGEVER

Toerisme Scheldeland vzw

VERANTWOORDELIJK UITGEVER

Toerisme Scheldeland vzw

Gentsesteenweg 1 9200 Dendermonde

Gentsesteenweg 1 9200 Dendermonde

CONCEPT EN SAMENSTELLING

Toerisme Scheldeland i.s.m.

Travel Trends

CONCEPT EN SAMENSTELLING

Toerisme Scheldeland i.s.m. Travel Trends

REDACTIE

Gelein Van Kampen

REDACTIE

Ophélie Jammaers

Bram De Brabander

Sofie Roth

Tine Hemeryck

Tine Hemeryck

Xavier Samyn

VORMGEVING EN CARTOGRAFIE

Toerisme Oost-Vlaanderen

Brecht Van Stappen (Toerisme Oost-Vlaanderen)

DRUK

DRUK

Perka

Graphius

FOTOGRAFIE

FOTOGRAFIE

Bob Van Mol, David Samyn, Dronography, Erwin Tecqmenne Fotografie - fotec.be, Fred Debrock, Jens Mollenvanger, Marion

Stoffels, Ophélie Jammaers, Robbe Konings, Ruben Boidin, Stefanie Faveere, Toerisme Scheldeland, Toerisme Oost-Vlaanderen

Bob Van Mol, Dronography, Tine Van Leemput - Bogaerts, Hof Beygaert, Tijl De Meulemeester, Stefanie Faveere, Myriam Thys - Dichtbij & Ver Weg, Ruben Boidin, David Samyn, Dirk Wollaert, Bas Bogaerts, Jens Mollenvanger, Mie De Backer, Toerisme Scheldeland, Toerisme Oost-Vlaanderen

DEPOTNUMMER D/2024/0332/004

DEPOTNUMMER : D/2025/0332/001

Deze vakantieplanner is met de grootst mogelijke zorg samengesteld door Toerisme Scheldeland vzw, met medewerking van steden en gemeenten uit de regio Scheldeland, Toerisme Klein­Brabant vzw ­ Scheldeland en Toerisme Rupelstreek vzw. De opgenomen informatie is verzameld in apail­mei 2024. De verantwoordelijke uitgever kan op geen enkele manier aansprakelijk gesteld worden voor fouten, onnauwkeurigheden of wijzigingen.

Dit vakantieboek is met de grootst mogelijke zorg samengesteld door Toerisme Scheldeland vzw, met medewerking van steden en gemeenten uit de regio Scheldeland, Toerisme Klein-Brabant vzw – Scheldeland en Toerisme Rupelstreek vzw. De opgenomen informatie is verzameld in maart-april 2025. De verantwoordelijke uitgever kan op geen enkele manier aansprakelijk gesteld worden voor fouten, onnauwkeurigheden of wijzigingen.

Om de volgende editie te verbeteren doen we graag een beroep op jou. Ontbreekt er volgens jou iets in deze publicatie? Of heb je een fout opgemerkt? Laat het ons gerust weten. Je kan met je verbeteringen mailen naar info@scheldeland.be. Dank bij voorbaat.

Om de volgende editie te verbeteren doen we graag een beroep op jou. Ontbreekt er volgens jou iets in deze publicatie? Of heb je een fout opgemerkt? Laat het ons gerust weten. Je kan je verbeteringen mailen naar info@scheldeland.be. Dank bij voorbaat.

scheldeland.be