Transfer juni 2016

t rans fe r

5

vakblad over internationalisering in het hoger onderwijs

promotie onder poetin

Op reportage met Nuffic Neso Russia

eerste jaar holland scholarship

Vluchteling uit Syrië – Wat is zijn diploma waard?

2526 aanvragen 1150 beurzen Vaker vrouw dan man

studiepunten voor een mooc?

Naar een ‘virtueel Erasmusprogramma’

juni 2016

2

inhoud

interview

Henriëtte Maassen van den Brink, voorzitter Onderwijsraad De Onderwijsraad bracht op 31 mei een advies uit over internationalisering in het primair, voortgezet en middelbaar

beroepsonderwijs. Een interview met de voorzitter, Henriëtte Maassen van den Brink: "Een van de grote punten die we maken, is

dat er geen doorlopende leerlijnen zijn. Het hoger onderwijs doet van alles om leerlingen uit het voortgezet onderwijs aan zich te

binden. Waarom is er dan geen overleg over doorlopende leerlijnen, om te beginnen voor Engels? En waarom stopt wereldoriëntatie na het voortgezet onderwijs?”

10

hoe erken je een mooc?

24

in business 27

Universiteiten over hun eerste

Zakenvrouw van het Jaar 2016

Erasmusprogramma'.

van studeren in het buitenland.

stappen op weg naar een 'virtueel

Vivienne van Eijkelenborg over het nut

sorry? pardon!

30

Mel Crataura over de cultuurshocks tijdens haar stage in Tel Aviv.

Transfer is een onafhankelijk vakblad voor internationale samenwerking in het hoger onderwijs en onderzoek. Transfer is een uitgave van EP-Nuffic Hoofdredactie ­— Cathalijne Boland Redactie ­— Annelieke Zandvliet Eindredactie ­— Martine Postma Aan dit nummer werkten mee ­— Floris Akkerman, Elleke Bal, Els Heuts, Katja Keuchenius, Dorien Vrieling, Sang-Ah Yoo Redactieraad ­— Ries Agterberg (DUB), Klaartje van Genugten (Zuyd Hogeschool), Leonard van der Hout (Hogeschool van Amsterdam), Erwin Ploeger (UNESCO-IHE) Vormgeving en lay-out ­— Sabrina Luthjens BNO en Christina Schürmann (www.makingwaves.nl) Druk – Drukkerij Verloop, Alblasserdam Abonnementen ­— aanmelden (gratis), opzeggen of wijzigen via www.nuffic. nl/transfer Overname artikelen ­— het overnemen en vermenigvuldigen van artikelen uit Transfer is slechts geoorloofd na schriftelijke toestemming van de redactie Contact met de redactie ­— via transfer@epnuffic.nl of www.epnuffic.nl/transfer Cover: Ali Kahawati. Fotografie: Marcel Bakker

juni 2016 | transfer

3

8 Eén jaar Holland Scholarship

Eind augustus 2015 werd de eerste lichting van studenten met een Holland Scholarship feestelijk onthaald op Schiphol. Het eerste jaar in cijfers en lijstjes.

14 Het diploma van Ali Kahawati, vluchteling Het Nederlands hoger onderwijs bereidt zich voor op de

20

komst van enkele duizenden vluchtelingstudenten. Wat is hun diploma waard? Over de bepaling van het juiste opleidingsniveau.

Nuffic Neso Russia houdt de deur naar het Westen open De relatie tussen Rusland en het Westen is de laatste

jaren ernstig bekoeld, maar studenten mogen daar niet

de dupe van worden. Op reportage met Jerke Verschoor, directeur van Nuffic Neso Russia.

rubrieken

6 — studentenpanel Wat gaan ze thuis vertellen over studeren in Nederland? 27 — in business Vivienne van Eijkelenborg, Zakenvrouw van het Jaar 2016 30 — sorry? pardon! Mel Crataura, op stage in Israël 31 — on the move Nieuwe functies, benoemingen en vertrek.

28 Cofinanciering van NFP-beurzen Drie onderwijsinstellingen vertellen over hun eerste ervaringen met de cofinanciering van NFP-beurzen.

Studenten blijken onverwachte financieringsbronnen aan te boren.

juni 2016 | transfer

4

kort

Jessica Winters, kersvers hoofd studentenmarketing van de Universiteit Utrecht, citeert de ouders van het Texaanse gezin waar zij op de middelbare school als uitwisselingsstudent te gast was. Sindsdien gelooft Winters dat internationaal onderwijs de wereld beter maakt (bron: UK Magazine).

el

stud

an

“We hebben geen geld om onze kinderen naar het buitenland te sturen, maar we willen ze wel de wereld laten zien. Dus hebben we het buitenland in huis gehaald. Jij bent de internationale ervaring van onze te np kinderen.” en ‘Wij vergeten weleens dat studeren ook leuk mag zijn’ Hoe vinden buitenlandse studenten het om in Nederland te studeren? In dit studiejaar volgde Transfer drie studenten.

De vraag van deze keer (tot slot): wat gaan ze bij thuiskomst aan hun landgenoten vertellen over studeren in Nederland?

nadine holldorf (22)

rita orozco (31)

zhu yourong (22)

bachelor environmental science and sustainable energies and technologies

master creative industries

master food technology

“Tegen Duitsers zeg ik vaak dat Nederland voor mij niet meer echt als een ander land voelt. Voor mij is de grens tussen Duitsland en Nederland haast verdwenen. Ik ben me er pas van bewust dat ik in een ander land woon als ik weer thuis bij mijn ouders ben. Dan besef ik: o ja, dit is mijn moederland, gesprekken voeren gaat net iets meer vanzelf. Maar de cultuur, de taal, het eten: veel dingen zijn hetzelfde of lijken erg op elkaar. Het enige dat echt anders is, is het brood. Hier mis ik de grote keuze aan kleine broodjes, het zware, donkere brood. En pretzels. Laatst vond ik eindelijk een pretzel in de Albert Heijn. Mijn hart maakte een sprongetje.”

“Nederlanders weten erg goed dat ze hun studie of baan met een gezonde manier van leven moeten combineren.

Ze eten gezond en bewegen veel. Het Nederlandse doorzettingsvermogen op sportgebied zou ik graag overnemen.

Neem alleen al het feit dat iedereen hier zoveel fietst. Kinderen van een jaar of drie fietsen hier al naast hun ouders, en de eerste keer dat ik een moeder langs zag komen met drie kinderen op haar fiets wist ik niet wat ik meemaakte.

De natuur speelt hier een grote rol in het dagelijks leven. Langs de Waal in mijn stad Nijmegen wandelen op zondag hele gezinnen, maar ook stelletjes en mensen alleen met hun hond. Dat Nederlanders zo goed van kleine dingen kunnen genieten vind ik bijzonder.”

“Mijn vader is docent, en met hem heb ik het er vaak over hoe anders Nederlandse studenten met hun studie omgaan. Als ik Chinese vrienden vraag wat ze van een vak vinden, zeggen ze: ‘moeilijk, het tentamen wordt lastig’, of ‘ik haal het makkelijk’. Hoog scoren is het belangrijkst. De redenering is dat dat leidt tot een betere baan, en dus tot een beter leven. Dat is ook niet zo gek, want we zijn met veel, de concurrentie is groot.

Voor Nederlanders is het veel belangrijker dat het vak hen boeit. Wij Chinese studenten werken misschien wel het hardst van allemaal, maar we vergeten weleens dat studeren ook leuk mag zijn.

Dat is wat wij van Nederlanders kunnen leren: interest is the best teacher.” (DV)

radboud universiteit nijmegen

wageningen universiteit

Foto’s (vlnr): Robert van den Berge/De Beeldredaktie; Piroschka van de Wouw; Guy Ackermans

avans hogeschool

juni 2016 | transfer

5

De Rijksuniversiteit Groningen mag de komende jaren 850 promotiestudenten werven. Bij de Erasmus Universiteit zijn het er 15. Het ministerie van Onderwijs stelt de universiteiten de komende jaren in de gelegenheid om te experimenteren met zulke promovendi. Die krijgen een beurs in plaats van salaris.

De universiteiten zijn daarmee goedkoper uit en hopen zo ook meer internationale promovendi aan te trekken.

Het nieuwe platform UAS4EUROPE vertegenwoordigt universities of applied sciences (UAS) uit bijna dertig Europese landen.

Europa heeft behoefte aan een grotere en sterkere betrokkenheid van haar hogescholen. Om deze boodschap samen uit te dragen en hun positie te verbeteren, hebben zij UAS4EUROPE opgericht.

Een van de eerste acties van het platform was het overhandigen van een position paper aan Robert-Jan Smits, directeur-generaal voor onderwijs en innovatie van de Europese Commissie, eind mei. Hierin wordt benadrukt wat de sterke punten zijn van hogescholen, en wat zij Europa te bieden hebben. Allereerst als regionale verbinders, door een schakel te vormen tussen burgers, bedrijven en publieke instellingen. Maar ook op internationaal vlak zijn de hogescholen belangrijke spelers, schrijft het platform. Daarnaast roemt het hun rol als projectleiders en beoordelaars van Europese projecten, met ruimte voor uitbreiding. Verder kunnen hogescholen advies uitbrengen op Europees en nationaal niveau, en een belangrijke bijdrage leveren aan ondernemerschap in Europa.

Volgens UAS4EUROPE valt er nog wel wat te verbeteren. Het vraagt de Europese Commissie om extra erkenning voor het onderzoek van hogescholen, door ze bijvoorbeeld meer mee te laten tellen bij innovatieprocessen en beleidsvorming.

Ook hoopt het dat de Europese onderzoeks- en innovatieprogramma’s nieuwe onderdelen krijgen die aansluiten bij de behoeften van hogescholen. (AZ)

Redenen om geen MOOC te volgen (voor Zuid-Afrikanen, Filipino’s en Colombianen)

50%

23%

14%

tijdgebrek

voorkeur klassikaal onderwijs

geen behoefte /interesse

14% internet niet

4% geen toegang

2% te weinig

snel genoeg

tot computer

14%

geen relevante mooc beschikbaar

computervaardigheden juni 2016 | transfer

Bron: University World News, High MOOC completion rates in developing countries, 15 April 2016. Infographic: Making Waves

850

Nieuw platform voor Europese hogescholen

6

kort

Foto: Erik van ’t Hullenaar

radboud brazil day

Van alle Braziliaanse studenten die dit jaar in Nederland studeerden, kozen de meesten voor de universiteit in Nijmegen: tegen de honderd (waarvan zeventig met een beurs van Science without Borders). Dat werd gevierd met de Radboud Brazil Day, waar ook veel Braziliaanse studenten uit de rest van het land op afkwamen.

Negen Braziliaans-Nederlandse duo’s van wetenschappers gaven workshops over totaal uiteenlopende onderwerpen – van de eerste wetenschappelijke expedities naar Brazilië in de zeventiende eeuw, tot de maatschappelijke gevolgen van de organisatie van de Olympische Spelen in Rio deze zomer. Caipirinha’s toe.

‘Vluchtelingenuniversiteit’ Kiron wil uitbreiden naar Nederland De TU Delft is een van de ruim 120 hogeronderwijsinstellingen die in gesprek zijn over mogelijke samenwerking met Kiron.

Kiron, de organisatie die vluchtelingen wereldwijd de mogelijkheid wil bieden om zonder kosten een universitair diploma te behalen, ging afgelopen najaar van start met een pilotsemester. Daaraan deden zestien partnerinstellingen mee, vooral Duitse universiteiten en hogescholen.

Binnen de pilot begonnen 1250 studenten uit meer dan tien landen aan een online studieprogramma: Handel & Economie, Sociale Wetenschappen, Techniek of Informatica. Het is de bedoeling dat zij na twee jaar naar een reguliere hogeronderwijsinstelling gaan om hun opleiding af te ronden, waarbij de online behaalde studiepunten meetellen voor hun diploma.

Potentiële studenten hebben geen officiële docujuni 2016 | transfer

menten nodig om te worden toegelaten, behalve een bewijs dat zij vluchteling zijn. Verder leggen ze een toets af om het niveau van hun Engels te bepalen en schrijven ze een stukje over hun motivatie.

Vervolgens moeten ze twee test-MOOC’s afronden om een indruk te krijgen of die studievorm hun ligt.

Uit de pilot is naar voren gekomen dat de vluchtelingstudenten behoefte hebben aan meer offline ondersteuning. Daarom biedt Kiron inmiddels ook een buddyprogramma, loopbaanbegeleiding en psychologische hulp. Daarnaast is er veel aandacht voor het inrichten van studiecentra, omdat niet alle studenten voldoende toegang hebben tot computers en internet. (AZ)

7

Webapplicatie voor diploma’s vluchtelingen Als vluchteling in Nederland studeren: dat begint allemaal bij het vinden van een passend onderwijsniveau. Vanaf deze zomer kunnen vluchtelingen hun diploma via een nieuwe

Foto: Marcel Bakker

webapplicatie indienen om het zo snel mogelijk te laten waarderen.

EP-Nuffic maakt samen met SBB, de Samenwerkings­ organisatie Beroeps­ onderwijs Bedrijfsleven, een nieuwe webapplicatie waardoor vluchtelingen een foto van hun diploma digitaal kunnen insturen.

De webapplicatie is gemaakt voor vluchtelingen die aan het inburgeren zijn en de module Oriëntatie op de Nederlandse Arbeidsmarkt (ONA) volgen. Sinds vorig jaar is dat een verplicht onderdeel van de inburgeringscursus. De ONA-module biedt de mogelijkheid om gratis een diploma te laten waarderen.

Stijgende vraag EP-Nuffic verwacht dit jaar een grote hoeveelheid diploma’s van vluchtelingen. In 2015 werden ruim 1.000 diploma’s beoordeeld uit landen waar veel vluchtelingen vandaan komen. In de eerste vier maanden van 2016 alleen al waren dat er bijna 750.

Binnen de taskforce Vluchtelingen Hoger Onderwijs wordt geprobeerd om knelpunten op het gebied van de waardering van diploma’s en de erkenning van competenties uit de weg te ruimen. end

ag

a

Katrien Bardoel, namens EP-Nuffic betrokken bij de taskforce: “We proberen ervoor te zorgen dat procedures niet belemmerend werken, dat vluchtelingen goed geïnformeerd zijn over de mogelijkheden en dat studenten zonder papieren toch een eerlijke kans krijgen op instroom in het hoger onderwijs.”

Voor dat laatste werkt EP-Nuffic samen met onderwijsinstellingen aan een overzicht waarin staat hoe universiteiten en hogescholen deze vluchtelingen toch een kans kunnen geven, bijvoorbeeld door ze een 21-plus test te laten maken, of door een interview met een vakinhoudelijk expert te organiseren.

Dat overzicht wordt na de zomer gepubliceerd.

Madad-fonds Niet alleen in Nederland wordt gewerkt om Syrische vluchtelingen in het hoger onderwijs bij te staan.

Het Europese Madad-fonds stelt 12 miljoen euro beschikbaar voor vluchtelingenstudenten die in Turkije, Libanon, Jordanië, Irak en Egypte studeren.

Het geld wordt ingezet voor taalcursussen, kortlopende studieprogramma’s en studiebeurzen.

EP-Nuffic gaat de onderwijsinstellingen in deze regio onder meer ondersteunen bij het ontwikkelen van online leermogelijkheden voor vluchtelingen. (EB) Hoe komen vluchtelingstudenten op de juiste studieplek terecht?

Lees het artikel over het diploma van Ali Kahawati op pagina 14 e.

datum

organisator

evenement

locatie

meer informatie

16 en 17 juni

DUO, Studielink, SURF

HO-link conferentie

Noordwijkerhout

www.surf.nl/ho-link

20 juni

IV-HO

conferentie Safe & Open Higher Education – The Dutch Approach

Rotterdam

www.aanmelder.nl/ safeandopen

13-16 sept.

EAIE

Annual conference

Liverpool

www.eaie.org/liverpool.html

19-21 okt.

EADTU

The Online, Open And Flexible Higher Education Conference

Rome

conference.eadtu.eu/

24 nov.

Vereniging Hogescholen

Studiedag over diversiteit in de klas

Driebergen

www.vereniginghogescholen. nl/actueel/actualiteiten juni 2016 | transfer

8

infographic

juni 2016 | transfer

9

juni 2016 | transfer

10

interview

henriëtte maassen van den brink, voorzitter onderwijsraad

‘Als je écht wilt internationaliseren, kan het niet zo vrijblijvend’ Er gebeurt veel in het kader van internationalisering in het onderwijs, stelt de Onderwijsraad vast in een recent advies. Maar samenhang en visie ontbreken. Voorzitter Henriëtte Maassen van den Brink: “Doorlopende leerlijnen willen we eigenlijk op elk gebied.”

‘Zorg ervoor dat iedereen het onderwijs internationaal competent verlaat', is de kern van jullie advies. Wat bedoelen jullie daarmee?

tijd. Het was irritant dat ik op de middelbare school weer opnieuw moest beginnen, met Marie a une poupée - een probleem dat nog steeds bestaat.

“Nederland is een open economie. Wat je ook bent in Daarnaast correspondeerde onze klas met allerlei dit leven, je wordt altijd met een internationale omgeinternationaal scheepvaartverkeer en kregen we ving geconfronteerd. Het onderwijs zou je zó moeten een Amerikaanse klas op bezoek. Dus dat was best voorbereiden dat je in allerlei verschillende contexten bijzonder. goed kunt functioneren. Door je talen te spreken.

Op de middelbare school bezochten we Parijs en Maar bijvoorbeeld ook doordat je hebt leren samenBerlijn. Daar maakten we vooral culturele uitstapjes. werken met mensen met een andere Maar op weg naar Parijs gingen we achtergrond. Daarnaast willen we in Gent een dagje meehelpen in een “Welke betekenis hebben dat mensen kritisch zijn op wat bejaardencentrum. Ik vergeet nooit reiservaringen voor een ze geleerd hebben. ‘Internationaal meer dat de mannen en vrouwen curriculum? Het moet niet daar apart zaten. competent zijn’ klinkt alsof het bij anekdotes blijven” alleen om competenties gaat.

Uitstapjes maken gebeurt nu trouwens op veel scholen. Tijdens de ‘Persoonsvorming, socialisatie en onderwijsdialoog [in voorbereiding kwalificatie’ omschrijft onze bedoeling eigenlijk beter.” op het huidige advies, AZ] vertelden leerlingen over hun reisjes. Dat hun was opgevallen Heeft het onderwijs dat u zelf hebt gevolgd, dat mensen in het buitenland anders naar het toilet bijgedragen aan ‘internationaal competent gaan. Ik vraag me dan af: welke betekenis hebben worden’? dit soort reiservaringen voor een curriculum? Hoe “Vooral het hoger onderwijs. Maar op de lagere school verpak je dat in een speciaal vak of in een bestaand heb ik al wel twee jaar Frans gehad, buiten schoolvak? Want het moet niet bij anekdotes blijven.”

juni 2016 | transfer

Foto’s: Henriëtte Guest

11

juni 2016 | transfer

12

interview

De Onderwijsraad bracht ruim tien jaar geleden ook al een advies uit waarin stond dat internationalisering een integraal onderdeel van het onderwijs zou moeten zijn.

"Sindsdien is er heel wat gebeurd. Uit onze inventarisatie blijkt dat er nu veel aan internationalisering wordt gedaan in het basis- en voortgezet onderwijs.

Zoals ICT-uitwisselingen, internationale oriëntatie en onderwijs in vreemde talen. Maar het is een soort bijenkorf aan activiteiten waar heel moeilijk een systeem in te vinden is, of een oogmerk. Vaak gaat het om projecten. Als het geld op is, stoppen die weer. Daarnaast is het is heel erg verschillend wat er gebeurt. Zo krijg je ongelijke kansen. Dat is zorgelijk."

Heeft de overheid een rol om dat te veranderen?

"Scholen moeten internationalisering structureel inbedden en opnemen in hun onderwijsvisie. Je kunt helaas niet alles meten. Laat scholen daarom inzichtelijk maken wat ze doen op het gebied van persoonsvorming en socialisatie. Het zou een slok op

een borrel schelen als de Inspectie dat meeneemt in het procestoezicht.

Daarnaast moet de overheid monitoren waar witte vlekken zitten qua taalaanbod. Wij schrijven dat daar meer variatie in moet komen. Je moest eens weten hoeveel geld we mislopen omdat we geen Chinees spreken en onbekend zijn met die cultuur."

Is dit advies ook van belang voor het hoger onderwijs, waar het niet over gaat?

"Een van de grote punten die we maken, is dat er geen doorlopende leerlijnen zijn. Die willen we éigenlijk op elk gebied: taal, wereldoriëntatie, wat je wilt met die reisjes. Het hoger onderwijs doet van alles om leerlingen uit het voortgezet onderwijs aan zich te binden. Waarom is er dan geen overleg over doorlopende leerlijnen, om te beginnen voor Engels?

En waarom stopt wereldoriëntatie na het voortgezet onderwijs? Op de universiteit is bij Economie geen aandacht voor wereldburgerschap. Misschien nog wel voor de gevolgen van internationale migratie. Maar nadenken over wat een inclusieve samenleving betekent, of hoe je moet omgaan met een international

Internationaliseren met ambitie Welke ambitie moet Nederland hebben op het gebied

waar mogelijk ruimte in het curriculum voor een

van internationalisering in het onderwijs? En hoe

extra vreemde taal. Overweeg ook om in de boven-

kan die worden vormgegeven? Deze vragen legde

bouw van het vo een internationaal examenprofiel

staatssecretaris Dekker neer bij de Onderwijsraad.

aan het bestaande aanbod toe te voegen: een

Die bracht op 31 mei een advies uit, gericht op het

profielwerkstuk in een vreemde taal, een verplichte

primair, voortgezet en middelbaar beroepsonderwijs.

tweede moderne taal, eventueel examens op een

Want voor deze sectoren is er nog geen (volledige)

hoger niveau. Neem internationalisering op in de

strategische visie.

onderwijsvisie of -aanpak van de school en sluit aan bij ervaringen in de leefwereld van jongeren

Streef ernaar dat iedereen het onderwijs ‘internationaal competent’ verlaat, adviseert de raad,

en bij de omgeving van de school.

2: Vergroot het bereik van internationalisering van

die hiervoor drie aanbevelingen doet:

het onderwijs door in alle sectoren/schoolsoorten

1: Bed internationalisering structureel in het

in te zetten op internationalisering. Vooral in het

bestaande onderwijs in. Internationaliseer vanuit

(v)mbo is meer internationalisering nodig. De over-

een integrale visie. Bevorder kennisdeling, overleg

heid kan daarnaast verdiepende varianten van

en samenwerking tussen sectoren. Overweeg om voor Engels en wereldoriëntatie een leerlijn aan te

internationalisering stimuleren.

3: Breng de randvoorwaarden op orde. Investeer in

brengen door de onderwijssectoren heen, begin-

internationaal competente docenten. Laat pabo’s

nend in het primair onderwijs. Afhankelijk van de

en lerarenopleidingen ‘internationaal competent

soort school of opleiding en taalvaardigheid kan

zijn’ steviger verankeren in curriculum en toetsing.

voor het voortgezet onderwijs (vo) en het mbo

Waarborg financiële randvoorwaarden en ontwik-

een eindniveau voor Engels worden bepaald. Maak

kel en verspreid geschikte lesmaterialen. (AZ)

13

classroom, dat gebeurt bij mijn weten niet.

Wij adviseren die twee doorlopende leerlijnen te realiseren. Dat doen we tamelijk vrijblijvend. Wij schrijven het niveau niet voor, of wanneer basisscholen met Engels moeten beginnen. Maar als je écht wilt internationaliseren, kan het allemaal niet zo vrijblijvend."

Waarom stellen jullie het dan niet wat scherper?

"Het is belangrijk dat het in onderling overleg wordt geregeld. Voorop staat, dat als het basisonderwijs zoveel aandacht aan het Engels besteedt, kinderen in het voortgezet onderwijs niet weer opnieuw zouden moeten beginnen. Op mijn eigen universiteit klagen we altijd dat Engels, Nederlands en wiskunde niet in orde zijn. Dat is te voorkomen. De overheid kan dat stimuleren, ook met financiering."

Het advies gaat ook over internationalisering op pabo’s. De Onderwijsraad vindt het belangrijk dat aankomend docenten buitenlandervaring opdoen.

Een leven vol onderwijs en wetenschap

"Ja. Want docenten die internationale ervaring hebben, brengen dat enthousiast over op hun leerlingen. Nu heeft het gros van de lerarenopleidingen internationalisering nog niet in het curriculum. Als je dat wilt, moet je het structureel financieren. Het is vervelend dat nergens te achterhalen valt hoeveel geld er nu in internationalisering omgaat. Is dat niet genoeg, of is dat niet goed verdeeld?"

Sinds vorig jaar is Henriëtte Maassen van den Brink

Verwacht u dat internationalisering over tien jaar wel een integraal onderdeel van het onderwijs is?

- Hoogleraar Evidence based education (Maastricht

"Dat denk ik wel. Je kunt er niet omheen.

‘Onwetendheid is de oorzaak van alle angst’, is mijn motto. We móeten wel iets doen met internationalisering. Een deel van het onderwijs ziet dit heel goed, maar binnen het reguliere onderwijs moet er nog wat gebeuren.

Ik zie dit advies als een tweede stap. Wat er op dit moment al gebeurt is mooi, maar er is een integrale visie nodig op internationalisering in het onderwijs.

Over een paar jaar kunnen we bekijken wat dit advies oplevert."

Dus de Onderwijsraad blijft de vinger aan de pols houden?

"Absoluut."

annelieke zandvliet

voorzitter van de Onderwijsraad. Die adviseert de regering en het parlement, gevraagd en ongevraagd, over hoofdlijnen van beleid en wetgeving op het gebied van het onderwijs.

Andere functies van Maassen van den Brink: - Hoogleraar Onderwijseconomie (Universiteit van Amsterdam, 1999-) University, 2008-2016) - Wetenschappelijk coördinator interuniversitair Top Institute for Evidence Based Education Research (TIER, 2008-) - Lid raad van toezicht Hogeschool Arnhem & Nijmegen (2008-2016) - Lid Reviewcommissie Hoger Onderwijs en Onderzoek ‘Profileringsbekostiging’ (2012-2016) - Lid beoordelingscommissie RAAK-PRO (onderzoeks­ projecten hbo, 2009-2015) - Lid KNAW-commissie Talen in Nederland, talen voor Nederland (2016-2017) - Lid Amsterdam Economic Board Metropoolregio Amsterdam (2012-) - Lid wetenschappelijke adviesraad stichting Instituut Gak (2007-) Eerder was Maassen van den Brink visiting professor aan Stanford University, Cornell University en het European University Institute. Ook ontving zij verschillende omvangrijke onderzoekssubsidies van NWO. (AZ)

juni 2016 | transfer

14

focus: diplomawaardering vluchtelingen

aantal vluchtelingen dat diploma laat waarderen stijgt sterk

Het diploma van Ali Kahawati, vluchtelingstudent

Op de vlucht uit SyriÍ nam Ali Kahawati (21) zijn diploma mee. Verpakt in een plastic tas, afgeplakt met tape. Het Nederlandse hoger onderwijs bereidt zich voor op de komst van enkele duizenden vluchtelingstudenten zoals Ali. Hoe komen ze op de juiste studieplek terecht? Het begint allemaal bij de correcte waardering van hun diploma’s.

juni 2016 | transfer

Foto’s: Marcel Bakker

15

Met een trotse blik haalt Ali Kahawati een verkreuprogramma ontwerpen om wapenhandel te stoppen.” keld A4'tje uit zijn tas: een scan van zijn middelbare­ Op de vlucht voor oorlog en geweld dragen vluchte­ schooldiploma. Het origineel heeft hij thuis laten lingen hun diploma’s duizenden kilometers met liggen. Dat heeft al genoeg gereisd, zegt hij. Vier jaar zich mee, in de hoop dat die papiertjes het begin geleden nam hij het mee uit Damascus, Syrië, in het van een nieuwe toekomst worden. In Nederland vliegtuig naar Algerije. Daarna ging de reis verder, met begint een lastig karwei: daar moet worden bepaald de boot van Libië naar Italië, en uiteindelijk met trein of ze toegang geven tot een passende studie of tot en bus naar Nederland. Kahawati legt het blaadje op de arbeidsmarkt. Dit jaar verwacht EP-Nuffic een tafel. Het Arabische schrift danst over het vel papier, grote hoeveelheid diploma’s van vluchtelingen. In dat er gewichtig uitziet met al die handtekeningen en 2015 werden ruim duizend diploma’s beoordeeld uit stempels. landen waar veel vluchtelingen Arabisch, Engels, wiskunde, vandaan komen. In de eerste vier “Misschien kan ik biologie. Een voor een wijst hij de maanden van 2016 alleen al waren wel een programma vakken aan die op zijn diploma staan dat er bijna 750. Die stijgende lijn ontwerpen om vermeld. De inmiddels 21-jarige zal dit jaar doorzetten: sinds 1994 wapenhandel te stoppen” ontving Nederland niet zoveel Syriër ontving het in juni 2012, tegelijk met een oproep voor militaire asielaanvragen. dienst. Hij wist meteen dat hij alles De route naar de universiteit voelt zou doen om niet te hoeven vechten. voor Kahawati als een weg vol Het leven in Damascus werd bovendien steeds gevaarhindernissen. Toen hij Nederland twee jaar geleden lijker. In juli vertrok Kahawati daarom met zijn twee binnenkwam, kreeg hij tegenstrijdige adviezen, jongere broertjes en zijn ouders naar Algerije. bijvoorbeeld over het benodigde taalniveau. Het De familie probeerde in het Noord-Afrikaanse land duurde lang voordat hij het Nederlandse onderwijssysteem begreep. “Iedereen vertelde me iets anders”, een nieuw leven op te bouwen, maar ze mochten er zegt Kahawati, die zich inmiddels goed kan redden niet blijven en zagen geen andere keuze dan in Libië in het Nederlands. De Syriër volgt nu een mboop een boot te stappen, op weg naar Europa. Kahawati opleiding in Bergen op Zoom. “Te makkelijk”, zegt pakte zijn diploma goed in voor de overtocht. Hij hij daarover. wikkelde het in een plastic zak en plakte er tape omheen. Gelukkig bleef het droog, zegt hij. Hij houdt Niet uitzonderlijk zijn hand ter hoogte van zijn navel. “We hoefden maar Pas toen hij vorig jaar bij het UAF terechtkwam, de tot hier in het water.” Vanuit Italië reisden ze in de stichting voor vluchtelingstudenten, heeft hij zijn zomer van 2014 door naar Nederland. diploma laten waarderen. Van het UAF hoorde hij ook Studeren aan de VU over de mogelijkheid om een schakeljaar te volgen aan Hier heeft Kahawati alle hoeken van het land wel de Vrije Universiteit Amsterdam, een cursus speciaal gezien. Ter Apel, Budel-Cranendonck, Gilzen en voor studenten die in het buitenland een vooropleiding tot een universiteit hebben gevolgd. Daar gaat Luttelgeest, hij telt de asielzoekerscentra op zijn hij binnenkort toelatingsexamen doen. Iedere dag vingers. In september 2015 kreeg zijn familie een studeert hij er nu hard voor, in al zijn vrije uurtjes eengezinswoning in Tholen toegewezen, in de buurt oefent hij met vwo-examens wiskunde B en Engels. van Bergen op Zoom. Waar hij ook naartoe verhuist, Volgens Albert de Voogd, verantwoordelijk voor steeds zorgt hij ervoor dat zijn diploma netjes bewaard studentenbegeleiding bij het UAF, is de situatie van blijft, want hij wil niets liever dan studeren. Computer Kahawati niet uitzonderlijk. Het kost meestal zo’n Sciences aan de Vrije Universiteit Amsterdam, dat twee jaar voordat vluchtelingen het hoger onderwijs is zijn droomstudie. Hij filosofeert graag over wat kunnen instromen. hij allemaal wil worden. “Misschien kan ik wel een

juni 2016 | transfer

16

focus: diplomawaardering vluchtelingen

Diploma uit Damascus Academisch In Syrië gaan kinderen van 6 tot en met 12 jaar naar de basisschool. De middelbare school die daarop volgt, is opgedeeld in onderbouw (12-15 jaar) en bovenbouw (15-18 jaar). In de driejarige onderbouw zitten alle leerlingen nog bij elkaar, daarna gaan ze ofwel naar drie jaar praktijk­onderwijs ofwel naar academisch vormend middelbaar onderwijs. Dit diploma is van de academische tak.

Exact pakket Dit document is een cijferlijst en diploma ineen.

In de tabel staan alle vakken vermeld die Kahawati op zijn middelbare school in Damascus volgde: Arabisch, Engels, Frans, maatschappijleer, wiskunde, natuurkunde, scheikunde, biologie en religie. Kahawati koos voor een exact pakket.

Via UAF

juni 2016 | transfer

Ali Kahawati liet dit diploma via het UAF beoordelen. Bij EP-Nuffic komen diploma’s van vluchtelingen binnen langs verschillende wegen. Onderwijsinstellingen sturen ze op als een toekomstige student zich heeft aangemeld voor een studie. Als onderdeel van hun inburgeringscursus kunnen studenten ook hun diploma laten waarderen. In al deze gevallen is diploma­ waardering gratis.

17

Is het diploma echt?

Dit is het middelbareschooldiploma van Ali Kahawati. EP-Nuffic bekijkt onder meer of diploma’s echt zijn. Een aantal onderwijs­vergelijkers heeft een cursus documentherkenning bij de marechaussee gevolgd. Ze letten op alles wat afwijkt, zoals ongewone spaties, een slordige lay-out of spelfouten.

Havoniveau Een Syrisch middelbareschooldiploma zoals dit wordt altijd op havoniveau beoordeeld.

Onderwijsvergelijker Cathrien Hoijinck legt uit waarom: in Syrië wordt niet gedifferentieerd op onderwijsniveau, zoals in Nederland vmbo, havo en vwo worden onderscheiden. Het niveau van het aangeboden onderwijs is daardoor voor iedereen hetzelfde en kruipt iets meer naar het midden toe. EP-Nuffic kijkt bij het waarderen van Syrische diploma’s niet naar de hoogte van cijfers.

Dat verschilt per land, op Amerikaanse diploma’s worden cijfers bijvoorbeeld wel meegeteld. Het staat hogescholen en universiteiten altijd vrij om studenten te selecteren op excellentie.

Loepzuiver Syrische diploma’s staan vol handtekeningen en stempels. Onderwijsvergelijker Cathrien Hoijinck kijkt daarnaar, soms met de loep in de hand, om te verifiëren of zo’n stempel echt is. “Die stempels namaken is moeilijk. Onechte stempels herken je vrij snel, dan klopt de belijning niet.” Op dit diploma van Ali Kahawati staan onder meer stempels van het examenbureau van het district Damascus en het ministerie van Onderwijs.

1.000 vluchtelingendiploma's EP-Nuffic gaf in 2015 zo’n 25.000 adviezen over de waardering van diploma’s, waarvan ruim 1.000 uit landen waar veel vluchtelingen vandaan komen.

Het waarderen van een diploma gebeurt binnen maximaal een maand. Iedere medewerker van de afdeling Diplomawaardering kijkt dagelijks naar ongeveer tien diploma’s.

Eerst een kopie

Diploma-wizard

Studenten sturen in eerste instantie een kopie van hun diploma naar EP-Nuffic. Als er twijfel is over de authenticiteit, kan een student worden gevraagd het originele document op te sturen.

Onderwijsinstellingen hoeven een waarderingsadvies van EP-Nuffic niet te volgen. Instellingen beoordelen zelf ook diploma’s, en schakelen EP-Nuffic alleen in als ze twijfels hebben over de authenticiteit of waarde van een diploma.

Instellingen kunnen ook gebruikmaken van de ‘diploma-wizard’, een database met meer dan 10.000 waarderingen van diploma’s uit de hele wereld. (EB)

juni 2016 | transfer

18

focus: diplomawaardering vluchtelingen

Ga maar na, zegt hij: een verblijfsvergunning bemachtigen, een woonplaats toegewezen krijgen en inburgeren, Nederlands leren op B2-niveau en een studie vinden die aansluit op de vooropleiding, het kost allemaal tijd. Het UAF begeleidt op dit moment zo’n 1.500 vluchtelingen bij de voorbereiding op een studie in Nederland, en nog eens duizend vluchtelingen die al studeren.

Om vluchtelingstudenten te helpen sneller de juiste plek in het hoger onderwijs te vinden, is vorig jaar de taskforce Vluchtelingen Hoger Onderwijs opgericht, een consortium van het ministerie van OCW, de Vereniging Hogescholen, de VSNU, het UAF, EP-Nuffic en expertisecentrum ECHO. Een van de vijf knelpunten waar de taskforce zich op richt, is de waardering van diploma’s en de erkenning van competenties. Hoe kan het niveau van vluchtelingen zo snel mogelijk worden ingeschat, zodat ze met zo weinig mogelijk vertraging op de juiste plek in het onderwijs terechtkomen?

derlijk, maar ze komen voor – probeert ze te bepalen welk niveau het diploma heeft in vergelijking met het Nederlandse onderwijssysteem. Daarvoor heeft EP-Nuffic een richtlijn opgesteld, een landenmodule over het Syrische onderwijssysteem.

Studenten zonder papieren

Een middelbareschooldiploma zoals dat van Ali Kahawati wordt op havoniveau beoordeeld, staat in die richtlijn (voor meer uitleg, zie pag. 16-17).

Diploma’s uit het hoger onderwijs worden nauwkeurig uitgeplozen. “Ik kijk dan of de opleiding meer wetenschappelijk of praktijkgericht was”, vertelt Hoijinck. Ze let bijvoorbeeld op scripties en vakken met wetenschappelijke elementen. Afhankelijk daarvan wordt het diploma op hbo- of universitair niveau gewaardeerd.

Het wordt ingewikkelder als een vluchteling geen diploma bij zich heeft, zegt Katrien Bardoel, projectcoördinator bij EP-Nuffic. Ze is betrokken bij de taskforce Vluchtelingen Hoger Nieuwe diplomawaardeerders Onderwijs, en weet dat dit voor De eerste stap in dit proces is “Vluchtelingstudenten hogescholen en universiteiten de moeten nog te vaak hun gezet: sinds vorig jaar moeten alle lastigste situaties zijn. opleiding in Nederland vluchtelingen met een verblijfsEen student zonder papieren vergunning een cursus Oriëntatie helemaal overdoen” heeft diverse opties. Soms blijkt op de Nederlandse Arbeidsmarkt het nog mogelijk om familie of (ONA) volgen. Als onderdeel van vrienden thuis te vragen het diploma die inburgeringscursus kunnen op te sturen. Voor vluchtelingen studenten gratis hun diploma laten waarderen. die hun papieren echt kwijt zijn, kan EP-Nuffic een Die mogelijkheid moet ervoor zorgen dat vluchte‘indicatie onderwijsniveau’ geven. In dat geval moet lingen sneller weten waar ze staan en welk onderwijsde vluchteling zoveel mogelijk informatie aanleveren niveau bij hen past. Voor Kahawati kwam deze optie over de vooropleiding, waarna EP-Nuffic een schatting van het niveau kan geven. Dit komt niet veel voor, net te laat. zegt Bardoel; slechts 3 procent van de vluchtelingen Bij EP-Nuffic werken op de afdeling die vorig jaar bij EP-Nuffic terechtkwamen, vroeg om Diplomawaardering vijf arabisten die gespecialiseerd zijn in de regio Midden-Oosten en Noordzo’n indicatie.

Afrika, waar veel vluchtelingen vandaan komen.

Maatwerk Cathrien Hoijinck is zelfs speciaal aangenomen om Een onderwijsinstelling kan een vluchteling­student de stroom diploma’s van vluchtelingen te behandelen. Ze is langzaam ingewijd in het specialistenook een 21-plustest of een colloquium doctum werk: stuk voor stuk worden de diploma’s door laten doen. Nederlanders mogen die tests alleen Hoijinck en haar collega’s zorgvuldig bekeken. maken als ze 21 jaar of ouder zijn, voor vluchtelingen De eerste stap is de authenticiteit van een diploma zonder documenten geldt die leeftijdsgrens niet. beoordelen. Om de echtheid van documenten te Daarnaast hebben sommige instellingen volgens herkennen, heeft Hoijinck een cursus document­ Bardoel maatwerkoplossingen bedacht voor studenten herkenning bij de marechaussee gevolgd. Ze let op zonder papieren. Ze noemt het voorbeeld van de alles wat afwijkt, zoals ongewone spaties, een slordige Universiteit Leiden, waar studenten zonder diploma lay-out of spelfouten. een uitgebreid cv mogen opsturen, waarop ze bijvoorbeeld werkervaring en het thema van hun scriptie Als Hoijinck geen twijfels heeft over de authenticiteit uitgebreid omschrijven. van het diploma – vervalste diploma’s zijn uitzon-

juni 2016 | transfer

19

Inge Wieringa, Admissions Officer in Leiden, vertelt erover. Als een student een cv opstuurt, kijkt het Admissions Office of het verhaal plausibel is.

Wieringa herinnert zich bijvoorbeeld een student die beweerde een opleiding te hebben gevolgd aan een universiteit die de betreffende studie helemaal niet aanbood. Als de informatie klopt, wordt een gesprek georganiseerd op de faculteit, met een studieadviseur of zelfs een vakexpert, die probeert in te schatten of de student het niveau van de opleiding aan zou kunnen. Tot nu toe doet de Universiteit Leiden dit tien tot twintig keer per jaar, maar Wieringa verwacht de komende tijd meer verzoeken van vluchtelingstudenten.

De taskforce Vluchtelingen Hoger Onderwijs verzamelt voorbeelden van initiatieven zoals dat van de Universiteit Leiden. Dit soort maatwerk is hard nodig voor vluchtelingstudenten in het Nederlandse hoger onderwijs, vindt Albert de Voogd van het UAF. “Nu moeten ze nog te vaak de opleiding geheel overdoen.”

Waar een wil is Hij noemt een nog fundamenteler probleem: opleidingen zijn volgens hem te star georganiseerd. De Voogd verwijst naar het advies van de commissieRinnooy Kan. Die concludeerde in 2014 dat er meer flexibiliteit nodig is in het opleidingsaanbod voor Nederlandse volwassenen die bijvoorbeeld een deeltijdopleiding willen volgen. Rinnooy Kan adviseerde het hoger onderwijs vaker te structureren in losse modules die passen bij de vooropleiding en werk­ervaring van de student. Dat is precies wat vluchteling­studenten nodig hebben, zegt De Voogd.

Om het zover te laten komen, zal er heel wat moeten veranderen. In de tussentijd kan Ali Kahawati niet wachten totdat hij mag studeren. Als het allemaal wat te traag gaat, dan denkt hij gewoon aan zijn favoriete Nederlandse spreekwoord. Hij zegt het lachend: “Waar een wil is, is een weg.”

elleke bal

juni 2016 | transfer

20

reportage

promotie onder poetin

Jerke Verschoor, directeur Nuffic Neso Russia, in gesprek met vertegenwoordigers van de Russische Universiteit van de Vriendschap der Volkeren.

Sancties over en weer, moeizame politieke en economische contacten, oorlogstaal... De relatie tussen het Westen en Rusland is kil te noemen.

Nuffic Neso Russia laat zich daardoor niet uit het veld slaan. Directeur Jerke Verschoor: “In de huidige omstandigheden kunnen wij juist optreden als bemiddelaar.”

juni 2016 | transfer

Foto: Floris Akkerman

‘Op onderwijs staan geen sancties’

De bibliotheek voor internationale Alumni-event.

literatuur in Moskou.

Larisa Jefremova zegt aan het begin van het gesprek reizen naar het Westen te duur werd. met Jerke Verschoor meteen waar het op staat.“We Dichterbij bleek het voor Nuffic Neso Russia ook te kennen de huidige politieke situatie tussen Rusland stormen. In het pand van de bibliotheek voor interen het Westen. Maar wij kijken hier niet naar de polinationale literatuur in Moskou, waar Nuffic Neso tiek. Het gaat om onderwijs.” De directeur van Nuffic Russia is gevestigd, werd de Amerikaanse evenknie Neso Russia knikt instemmend: “We praten over ontmanteld. De aanwezige Amerikanen konden jongeren. Voor hen mogen er geen grenzen zijn.” vertrekken. Het personeel bestaat nu uit alleen Dan zegt hij iets wat hij in de dagen daarna steeds zal Russen. Vervolgens overleed de baas van de biblioherhalen. “Onderwijs is geen onderdeel van de sanctheek. De vraag wie haar zou opvolgen zette de boel ties tussen het Westen en Rusland.” op scherp. Zou de nieuwe directeur het Nederlandse Verschoor bezoekt vandaag in onderwijskantoor goedgezind Moskou de Russische Universiteit zijn? Verschoor dacht al na over “Onderwijscontacten zijn van de Vriendschap der Volkeren. een exitstrategie. Helemaal toen nu een goede methode Hij spreekt met onder anderen de Russische president Vladimir om samenwerking met vice-rector Jefremova (54) over Poetin buitenlandse organisaties Rusland te blijven zoeken” begon te hekelen die Russische de uitwisseling van Russische en Nederlandse studenten. Na afloop, talenten wegkapen met subsidies. buiten in de zon, zegt de 38-jarige Universiteiten kunnen zo’n boodVerschoor zich volledig te kunnen schap oppikken. vinden in de directe aanpak van Jefremova. “Het is Maar Nuffic Neso Russia is er nog steeds. In het goed om elkaars positie te kennen. Je weet dat die kantoor liggen de boeken van Jan Wolkers, Anna olifant in de kamer staat. Dan kun je die maar beter Enquist en Heleen van Royen en de dvd’s Nova benoemen. Soms doen ze dat ook om te kijken hoe ik Zembla, Van God Los en Komt een vrouw bij de dokter reageer, of ik met beschuldigingen kom. Maar ik houd op hun vertrouwde plek in de kast. De deelname me verre van politiek.” aan onderwijsbeurzen gaat door. Net als Verschoors Die olifant is geen kleintje. Uitgerekend in het jaar bezoeken aan universiteiten. dat Verschoor aantrad als directeur van Nuffic Neso Russische wijn Russia, 2014, ging het volledig mis tussen Rusland Op een donderdagavond krijgen Russische alumni en het Westen. Het begon met de Oekraïnecrisis, die in Nederland hebben gestudeerd, uitleg over met daarin de Russische annexatie van het schier­ Russische wijn. Nuffic Neso Russia heeft de actieiland de Krim en de nog altijd voortdurende oorlog viteit georganiseerd. Ongeveer vijftig Russen en – met Russische betrokkenheid – in Oost-Oekraïne.

Nederlanders luisteren aandachtig naar een lezing Daarbovenop kwam nog eens de ramp met de MH17 van Duke Meijman over de ontwikkeling van wijn in juli 2014, waarbij 196 Nederlanders omkwamen en in Rusland. Na afloop drommen de vrouwen samen waar volgens het Westen Rusland achter zit. rond de sommelier om de Russische wijn te proeven.

Koude Oorlog Aleksandr Patik (39) is niet onder de indruk van de Als reactie bestoken beide kampen elkaar nu al een Russische productie. Hij drinkt liever Franse wijn. poos met handelssancties en leggen elkaars poliPatik is een fervent bezoeker van de alumni-activitici reisverboden op. Politieke contacten werden teiten. “Nederland en Rusland zijn vrienden”, stelt grotendeels verbroken. Economische banden werden hij. “De huidige omstandigheden mogen dat niet afgekapt. Het Westen en Rusland versterken hun bederven. Daarom is het goed als zulke evenementen troepenmacht. De term Koude Oorlog duikt weer op. blijven bestaan.”

Tussendoor kreeg Rusland te maken met een econoWel is het her en der op eieren lopen. Het idee om mische crisis. De roebel kelderde in waarde, waardoor buitenlandse studenten in Nederland, waaronder ook

juni 2016 | transfer

Foto: Shutterstock

Foto: Kirill Krasjenninikov

21

msk. ersiteit van To De staatsuniv

Foto: Staatsuniversiteit Tomsk

reportage

tock Foto: Shutters

22

Jerke Verschoor geeft een seminar over studeren in Nederland.

Russen, als ambassadeurs te benaderen zodat zij in hun eigen land kunnen vertellen over homoseksualiteit, kon Verschoor in Rusland niet promoten. Dat ligt gevoelig door de komst van een Russische antihomopropagandawet. En toen Nuffic Neso Russia een overzichtskaart van Rusland maakte, is om een controverse te voorkomen de Krim afgeplakt met een infokaart. Het Westen en Rusland ruziën over de status van het schiereiland.

Deur dicht Sinds Poetins woorden letten Russische universiteiten er strenger op dat buitenlandse organisaties Russische studenten niet zomaar weghalen. In ruil willen ze iets terug, zoals de komst van Nederlandse studenten. Nuffic Neso Russia houdt zich sinds vorig jaar actief bezig met de promotie van studeren in Rusland. Sommige conservatieve universiteiten hebben de deur voor de promotieactiviteiten van Study in Holland dichtgegooid. “Je moet beseffen dat de benoemingen van rectoren – zeker bij de grote universiteiten – politiek gemotiveerd zijn”, zegt Verschoor aan een tafel in zijn kantoor.

En het is stil. Grote delegaties en bestuursvoorzitters van Nederlandse universiteiten en hogescholen mijden Rusland. Dat ligt momenteel te gevoelig.

Deze rust – hij hoeft nu geen bezoeken voor te bereiden en niemand te ontvangen - geeft Verschoor de kans Rusland in te duiken om studeren in Nederland persoonlijk te promoten. Op onderwijs staan geen sancties, is de boodschap die hij erin blijft hameren. Afgelopen herfst maakte de Neso-directeur een Siberische reis met bezoeken aan universiteiten in Novosibirsk en Tomsk. Russische universiteiten willen hun niveau opkrikken en zien internationalisering als een middel om dit doel te bereiken.

juni 2016 | transfer

Discussiëren met studenten Verschoor ging niet alleen. Hij reisde mee met de Nederlandse ambassadeur in Rusland, Ron van Dartel (63). De ambassade ziet onderwijs tegenwoordig als een unieke mogelijkheid om in contact te blijven met de Russen. Het is immers geen business as usual meer. Politieke contacten zijn verminderd.

Nieuwe economische samenwerkingen komen niet van de grond.

Tijdens deze missies krijgt Van Dartel de kans om naast regionale bestuurders ook Russische studenten te ontmoeten. Hij geniet ervan om in volle zalen met studenten te discussiëren. “Ze stellen kritische vragen over de relatie met het Westen, over wat er is gebeurd met de MH17. Dan leg ik onze standpunten uit en hebben ze daar ook wel begrip voor. Onderwijs is nu een goede methode om te blijven praten met de Russen. Om de samenwerking tussen beide landen te blijven zoeken.”

Op zijn beurt profiteert Nuffic Neso Russia van de diplomaat als reisgenoot. In de slipstream van de ambassadeur gaan voor Verschoor meer deuren open en komt er meer publiek af op bijeenkomsten. Zo’n afgevaardigde van de Koning der Nederlanden staat aansprekender op een poster dan alleen de naam van de directeur van Nuffic Neso Russia.

Open en hartelijk Ondanks alle strubbelingen heeft Nederland zijn aantrekkingskracht niet verloren. Uit onderzoek van het Russische Neso-kantoor bleek in april dat driekwart van de Russische studenten die contact hebben met Nuffic Neso Russia, van plan is in Nederland te gaan studeren. Vóór Duitsland, de Verenigde Staten en Engeland – landen die van oudsher aantrekkelijk zijn voor Russische jongeren op het gebied

23

Hogeschool in

Leeuwarden op

de

van onderwijs. Nederland scoort met interessante studieprogramma’s, betaalbaarheid en de Engelse taal. Cijfers van EP-Nuffic laten zien dat het aantal Russische voltijdstudenten aan Nederlandse instellingen de afgelopen drie jaar elk jaar 16 tot 19 procent groeide.

Internationale onderwijsbeurs Op een recente internationale onderwijsbeurs in Moskou hebben de Nederlandse vertegenwoordigers van Fontys, de Haagse Hogeschool en Stenden dan ook niets te klagen over aandacht. Nederlandse instellingen weten Rusland weer te vinden, zegt Verschoor. De contacten kenden een kleine dip na de gebeurtenissen met de MH17. Maar die is voorbij.

In een gestage stroom nemen de Russische jongeren met hun ouders plaats aan de Nederlandse tafels.

Van politieke spanning valt niets te merken. De gesprekken verlopen open en hartelijk.

Juist nu er wordt gesproken over een nieuwe Koude Oorlog, kan onderwijs obstakels wegnemen, concludeert Len Middelbeek (64) van de Haagse Hogeschool. “Voor ons is Rusland nog altijd een land met vele mogelijkheden. Uitwisseling is belangrijk om vooroordelen weg te nemen. Want het beeld dat de media aan beide kanten schetsen, klopt niet.”

Jekaterina Petrova (42) – kort haar, streepjesshirt, leren broek – zegt bijna hetzelfde. Ze zoekt een studie voor haar zeventienjarige zoon Aleksandr, die deze zaterdag op school zit. Petrova ziet de politieke situatie niet als belemmering voor haar zoon om in Nederland te gaan studeren. “Het is juist goed om zelf een kijkje te nemen in een land en niet bevoordeeld te raken door wat de media melden.”

Buiten bij de Schone Vijvers midden in Moskou blikt Verschoor terug op de afgelopen tijd. Om de exitstrategie moet hij intussen een beetje lachen. “Ach, ik was nog maar net begonnen”, zegt hij. De nieuwe bibliotheekdirecteur blijkt zo’n kwaaie niet en laat het Nederlandse onderwijskantoor met rust.

Wel beseft Verschoor dat de spreekwoordelijke druppel elk moment kan vallen. Hij verwijst naar een vorig jaar aangenomen wet waardoor de overheid buitenlandse ngo’s die politiek bedrijven, kan verbieden en medewerkers kan vervolgen. Het Kremlin ziet buitenlandse organisaties als Westers vehikel om Rusland te destabiliseren. Verschoor benadrukt dat Nuffic Neso Russia zich afzijdig houdt van politiek.

Juist nu moeten beide kampen de aanwezigheid van Nuffic Neso Russia gebruiken, zegt hij. “Op cultureel en onderwijsgebied valt er samen te werken met Rusland. Zoals we doen samen met het consulaat en de ambassade. Op deze manier ontmoeten we Russische jongeren, studenten en alumni. Hier liggen kansen voor de politiek om in te investeren. We kunnen samen optrekken. Daar profiteren bedrijven weer van door Russen aan zich te binden. In de huidige situatie kan Nuffic Neso Russia optreden als bemiddelaar.”

floris akkerman

De wijnproeverij voo

r alumni.

Foto : Kirill Krasjenninik ov

n Stenden as (midden) va Jekaterina Gl u. ko os s in M onderwijsbeur

ker Foto: Floris Ak

man

Kansen voor de politiek

juni 2016 | transfer

24

achtergrond

nederlandse universiteiten werken aan erkenning mooc’s

Op weg naar ‘virtueel Erasmusprogramma’ Online vakken die iedereen kan volgen, schieten als paddenstoelen uit de grond. Maar deze MOOC’s tellen nog niet mee voor Nederlandse diploma’s. Drie universiteiten zetten de eerste stappen om dat te veranderen.

De taal en cultuur van Japan – een Leidse studente Asian Studies kan er geen genoeg van krijgen. Maar waar ze vier vakken nodig heeft om haar vrije keuzeruimte te vullen, biedt de Universiteit Leiden er slechts drie aan over Japan. “Het zou mooi zijn als ze een vierde vak online kan volgen, bijvoorbeeld aan de KU Leuven”, zegt Marja Verstelle, programma­ manager Online Learning Lab van de Leidse universiteit.

Het is een fictief scenario; Verstelle weet niet of Leuven een online vak over Japan aanbiedt. En voordat een Leidse studente daar studiepunten voor kan krijgen, moet er nog heel wat worden geregeld.

“Maar het zou ons onderwijs flexibeler maken”, zegt Verstelle. “En het is ook een manier om studenten toch een internationale ervaring te bieden, ook als zij geen semester naar het buitenland kunnen gaan.”

Nu heeft de Universiteit Leiden haar eigen MOOC’s (Massive Open Online Courses) nog niet eens in de studiegids staan, al wordt daar wel aan gewerkt. “De MOOC’s waren aanvankelijk bedoeld voor andere doelgroepen, zoals werkenden. Maar ze kunnen onze studenten iets extra’s bieden”, zegt Verstelle.

Als voorbeeld noemt ze het vak Terrorism and Counterterrorism. “Daarbij is het goed om ook het perspectief van mensen uit andere landen te horen.

juni 2016 | transfer

In Pakistan zijn aanslagen aan de orde van de dag.

Dat dringt tot je door via de verhalen op het MOOCforum van studenten of onderzoekers daar.”

Vrij keuzevak Aan de Wageningen Universiteit (WUR) doen voor de zomer de eerste studenten tentamen in een eigen online vak, dat vanaf augustus wereldwijd beschikbaar is via het MOOC-platform EdX. Het tentamen, exclusief voor WUR-studenten, wordt nog gewoon op de campus afgenomen. Zo gaat de universiteit het ook doen bij de MOOC’s die in de nieuwe studiegids komen, vertelt director distance learning Ulrike Wild.

Waarschijnlijk zijn dat er een stuk of vijf, die met toestemming van de examencommissie te volgen zullen zijn als vrij keuzevak voor één of twee studiepunten.

Wild kan zich voorstellen dat bij die tentamens ook studenten van andere Nederlandse universiteiten aanschuiven. Dat lijkt haar een logische volgende stap, vóór samenwerking met buitenlandse partners. Wild maakt daarbij wel een kanttekening. “Die universiteiten moeten onze studenten eigenlijk ook iets te bieden hebben, zodat er sprake is van reciprociteit. Want hun studenten kunnen makkelijk in Wageningen tentamen doen, maar daar moeten

Beeld: Marco Jeurissen

25

wij wel wat voor organiseren.” En volgens de Nederlandse wet mogen universiteiten geen geld vragen voor tentaminering.

Ook de Universiteit Leiden worstelt nog met de vraag hoe dat moet, als er straks online studentenuitwisseling plaatsvindt met – in haar geval internationale – partners. “Stel dat de KU Leuven inderdaad een interessante MOOC heeft voor onze masterstudente”, redeneert Marja Verstelle verder. “Dan lijkt het mij waarschijnlijk dat de examencommissie daar EC’s voor toekent, als Leuven dat zelf ook doet. Net zoals bij exchange-studenten gebeurt. Maar wie kent de EC’s toe? Dat is van belang voor de financiering.

En moet die studente dan naar Leuven voor het tentamen? Je wilt juist virtuele mobiliteit.”

Surveilleren op afstand Leiden verkent de mogelijkheid van online proctoring, zodat studenten op een betrouwbare manier toetsen kunnen afleggen zonder naar Leiden te hoeven komen. Wageningen past al zo’n vorm van surveilleren op afstand toe bij de twee internationale online masters die de universiteit sinds augustus aanbiedt.

Maar Ulrike Wild voelt er niets voor om dat ook te doen bij de eigen MOOC’s. “Daarvoor schrijven deelnemers zich niet bij ons in, maar bij EdX. Daar laten

wij de organisatie graag liggen, voor zover studenten geen on campus-tentamen doen.”

Het kan ook anders. Anka Mulder, collegelid bij de TU Delft, vertelde aan de studentenraad dat de Australian National University een tentamen opstuurt naar de universiteit van de uitwisselingsstudent. De antwoorden worden vervolgens in Australië nagekeken. Om een stortvloed aan nakijkwerk te voorkomen, stelt de Australische universiteit wel een maximum aan het aantal deelnemers. Hoe het met de kosten zit, vermeldt het door universiteitsblad Delta opgetekende voorbeeld niet.

Van alles wat nodig is voor het toekennen van studiepunten voor MOOC’s, vindt Mulder twee dingen nog belangrijker. Allereerst een coding system, dat duidelijkheid geeft over het niveau van het vak, de duur, en hoeveel tijd een student erin moet steken. Daarnaast is vertrouwen volgens Mulder essentieel, vertelde zij tijdens een seminar. TUD-docenten moeten ervan op aan kunnen dat de MOOC’s waar hun studenten studiepunten voor krijgen, van dezelfde kwaliteit zijn als de vakken die zij zelf op de campus verzorgen.

Instapkaart voor onderwijs Daarom probeert Delft een alliantie te vormen met zes universiteiten in Zwitserland, Australië, Canada

juni 2016 | transfer

26

achtergrond

en de VS. “Zoals bij vliegmaatschappijen”, zei Mulder. “Lufthansa is onderdeel van Star Alliance.

Daarom kun je met een Lufthansa-ticket naar bestemmingen over de hele wereld vliegen. Kwaliteit gegarandeerd, want alle leden van Star Alliance zijn kwaliteitsmaatschappijen. Als we dat nou eens in het onderwijs doen. Het coding system, dat we nog moeten bedenken, wordt dan wat de instapkaart is bij vliegmaatschappijen.”

Leiden leidt een werkgroep van de League of European Research Universities (LERU) die gaan proefdraaien met het onderling erkennen van online onderwijs. Marja Verstelle motiveert die keuze als volgt: “We hebben vergelijkbare opleidingen en er is vertrouwen in elkaars niveau. Daarmee kiezen we niet uitsluitend voor een exclusief gezelschap.

Maar het is wel gemakkelijker om te beginnen met partijen waarmee je al intensief samenwerkt.”

Staan de studenten intussen al te popelen? Dat valt wel mee. “We hadden verwacht dat veel studenten naar hun examencommissie zouden gaan om studiepunten te vragen voor een buitenlandse MOOC”, zegt Timo Kos, directeur Onderwijs & Studentenzaken van de TU Delft.

“Maar hun aantal is op twee handen te tellen.”

In Leiden is zelfs nog nooit achteraf om vrijstel-

ling gevraagd voor online vakken van andere universiteiten. Terwijl de studenten die volgens Verstelle wel veel volgen. Haar verklaring? “Ze doen die MOOC’s vaak voor zichzelf. Om vaardig­ heden te verbeteren, zoals spreken in het openbaar. En een masterstudente die een MOOC van Stanford volgde, omdat zij niet bij al onze hoor­colleges kon zijn, deed de werkcolleges en tentamens wel hier.”

Met één muisklik Verstelle ziet een vermelding op een diploma-supplement ook als een optie zo lang MOOC’s nog niet zelfstandig kunnen meetellen voor de bul. En de studente Japans zou voorlopig een verified certificate van de KU Leuven aan haar LinkedIn-profiel kunnen toevoegen. “Dat doe je met één muisklik.

De universiteit kan die vervolgens ‘endorsen’. Zo laat een student zien dat hij aan zijn eigen ontwikkeling werkt, bovenop een verplicht curriculum.”

Maar het ideaal van de universiteiten is een ‘virtueel Erasmusprogramma’. Anka Mulder van de TU Delft ziet het al helemaal voor zich. “En dan niet alleen voor Europa, maar wereldwijd.”

annelieke zandvliet

PARADIGMS: erkenning voor nieuwe leervormen Ook bij EP-Nuffic kloppen nog niet veel mensen aan die MOOC’s willen laten waarderen, zegt Bas Wegewijs van de afdeling Onderwijsvergelijking. Het Europese project PARADIGMS, dat de afdeling coördineert, komt daarom mooi op tijd. Doel is onder meer het doen van praktische aanbevelingen voor de erkenning van nieuwe vormen van leren, zoals MOOC’s. Wegewijs: “En breder dan dat: ‘eclectic degrees’. Zoals Microsoft-certificaten, waarvan je weet dat ze wel iets voorstellen. We kunnen nu aangeven dat zulke opleidingen legitiem zijn, maar we kunnen ze nog niet vergelijken. Gelukkig zijn er al steeds meer mogelijkheden binnen de nationale kwalificatieraamwerken om ze in te schalen, dan is voor ons het niveau duidelijk. Of ze worden door een instelling ingebed in een programma, wat zekerheid geeft over credits en kwaliteitszorg. Door de ontwikkelingen rond MOOC’s worden we eigenlijk gedwongen om het hele scala aan eclectic degrees te bekijken. Zo kunnen we meer maatwerk bieden.” (AZ)

juni 2016 | transfer

27

in business Mensen uit het bedrijfsleven over de waarde van buitenlandse studie-ervaring

vivienne van eijkelenborg ceo difrax

‘Je leert elkaar begrijpen, helder te zijn’

Foto’s: Difrax

Elke moeder in Nederland kent ze, de babyflessen en fopspenen van Difrax. Ook over de grens worden Difrax-producten populairder. Het Nederlandse familiebedrijf, dat zo’n dertig werk­nemers telt, is actief in meer dan 25 landen. “Als je iets van de wereld hebt gezien, dan is dat een pre als je bij ons wilt werken”, aldus CEO én Zakenvrouw van het Jaar 2016 Vivienne van Eijkelenborg. Niet zozeer omdat je dan een bepaalde cultuur van binnenstebuiten kent, of je talen goed spreekt. “Het getuigt van lef als je naar het buitenland gaat, als je buiten je vertrouwde kring treedt. Dat spreekt me aan. Bovendien vind ik mensenkennis belangrijk. Die verwerf je naarmate je ouder wordt. Maar ook door een tijd in het buitenland te verblijven. Je leert samenwerken met verschillende mensen, uit verschillende culturen.

Je leert elkaar begrijpen, helder te zijn.

Dat is van een grote meerwaarde voor ons bedrijf.”

Streepje voor Difrax selecteert mensen niet speciaal

op hun buitenlandervaring. Maar als je kijkt naar de marketing- en sales­ afdeling binnen Difrax, dan blijkt bijna iedereen over de grens te hebben gestudeerd of gewerkt. “De een deed een minor in Hong Kong, de ander werkte een jaar in Duitsland. Een medewerker studeerde Hospitality Management in Londen. Een Chinees-Nederlandse stagiair verkende voor ons de Chinese markt. Ook al kennen we geen speciaal beleid om mensen met buitenland­ ervaring aan te nemen, blijkbaar trekken wij wél internationaal georiënteerde mensen aan”, zegt Van Eijkelenborg.

Spijt De zakenvrouw van het jaar studeerde zelf bedrijfskunde in Groningen.

“Een fijne tijd.” Naar het buitenland is ze toen niet gegaan. “Dat was eind jaren tachtig niet zo gewoon. Nu is het voor studenten normaler om internationale uitwisselingen te doen.”

Het gebrek aan buitenlandervaring haalde Van Eijkelenborg later ruimschoots in. Niet alleen reist de CEO veel voor Difrax – onder meer op zoek

naar goede distributeurs – ze vliegt ook de wereld over voor het internationaal ondernemersnetwerk Entrepreneurs’ Organization (EO). Van Eijkelenborg is voorzitter van de Nederlandse EO-chapter. “Tijdens mijn reizen ontmoette ik Amerikaanse onder­ nemers. Die durven groots te denken.

In Nederland doen wij dat niet genoeg.

Japanse ondernemers zijn juist weer dienstbaar, extreem beleefd. Dat soort ontmoetingen verandert de kijk op je eigen wereld.”

Twee jaar geleden hield Van Eijkelenborg een sabbatical. Twee maanden bracht ze door in India. “Ik zocht rust in mijn drukke bestaan. Als ik echt los wil komen van m’n werk, helpt het me fysiek ver van Nederland te zijn. India is een compleet andere wereld. Ik raakte er geïnteresseerd in yoga. Ik besefte weer hoe goed wij het in Nederland hebben. En hoe blij mensen kunnen zijn met het weinige dat ze bezitten. Terug in Nederland voelde ik me dankbaar. Voor wat ik heb.

Dat ik dit soort reizen kan maken.”

sang-ah yoo

juni 2016 | transfer

28

achtergrond

wie helpt nfp-bursalen hun studie te betalen?

Pilot: NFP-deelbeurzen EP-Nuffic onderzoekt de mogelijkheden om NFP-beurzen als deelbeurs te verstrekken.

Een deel van de kosten die een student maakt, moet daarbij door andere partijen betaald worden. Drie onderwijsinstellingen vertellen over hun ervaringen en verwachtingen rond deze financieringsvorm.

Vier jaar geleden begon de faculteit ITC van de bijdrage van studenten is een van de opties”, zegt Universiteit Twente een eigen deelstudiebeurs voor David van Kampen, vanuit EP-Nuffic betrokken bij buitenlandse studenten. Het opleidingsinstituut voor de pilot. “Er kan ook ‘gematcht’ worden met andere Geo-Informatiewetenschappen en Aardobservatie beurzen en fondsen, met overheden en lokale werkgevers in het buitenland of met onderwijsinstellingen betaalt 60 procent van de kosten, studenten dienen en het bedrijfsleven in Nederland. En wie weet vinden zelf financiering te vinden voor de overige 40 procent. de onderwijsinstellingen tijdens de pilot nog andere Toen de aanvragen binnenkwamen, was de staf mogelijkheden.” Van Kampen rekent op hun inzet. verbaasd. Er was gerekend op studenten uit landen “Voor de instellingen betekenen extra studenten meer als China en Brazilië, maar er kwamen ook aanvragen talent in de collegezalen en straks een mooier alumnibinnen uit Sub-Sahara-Afrika. netwerk.”

“Een eyeopener”, zegt coördinator Tom Loran.

ITC is inderdaad enthousiast. “Steeds meer “Studenten uit Ethiopië en Tanzania bleken bereid én Nederlandse instellingen houden zich nu bezig met in staat om zelf in hun studiekosten bij te dragen.” double degree programmes, waarbij studenten onderDie eigen bijdrage komt bij ITC, met slechts één geaccrediteerde opleiding, al snel neer op wijs op Nederlandse en buitenlandse 10- of 11.000 euro. Studenten krijgen instellingen combineren”, zegt “Studenten uit Ethiopië dat vaak van familie, of ze boren Loran. “Daar zou een NFP-deelbeurs en Tanzania bleken bereid perfect op passen.” Hij ziet dat onverwachte bronnen aan. Een man én in staat om zelf in hun natio­nale overheden, zoals de in Ghana is bijvoorbeeld bezig met studiekosten bij te dragen” Indonesische, steeds vaker willen en crow­dfunding, en een vrouw uit Honduras sloot een studielening af kunnen bijdragen. Maar hij denkt bij een boerencoöperatief met het ook aan cofinanciering vanuit het land van haar moeder als onderpand.

Nederlandse bedrijfsleven. “Een aannemersbedrijf dat een stage betaalt bijvoorbeeld, of Trend een vliegticketconstructie met KLM.” Dit jaar bekostigt Met de eigen deelbeurs maakt ITC studenten minder ITC de cofinanciering voor NFP-bursalen zelf. Haar afhankelijk van NFP-beurzen, die bedoeld zijn voor basissubsidie uit Den Haag wordt immers verstrekt capaciteitsopbouw in ontwikkelingslanden. Ook voor bijna dezelfde doelen als het NFP nastreeft, andere onderwijsinstellingen die veel NFP-bursalen capaciteits­versterking voorop. opleiden (zie kader), zoals Wageningen UR en het Niet zomaar een betere baan Koninklijk Instituut voor de Tropen (KIT), zijn Voor het KIT is het lastiger om NFP-beurzen mee te daarmee bezig. EP-Nuffic haakt nu op deze trend financieren. Het instituut heeft daar zelf geen budget in met een pilotproject. Daarbij krijgen dertig extra meer voor, sinds de rijkssubsidie begin dit jaar stopte. buitenlandse studenten een NFP-deelbeurs, die 70 De twee masters van het KIT zijn allebei gericht op procent van hun kosten dekt. Cofinanciering voor de openbare gezondheidszorg. “In die sector heb je geen pilotbeurzen kan van alle kanten komen. “Een eigen

juni 2016 | transfer

29

grote instanties met veel geld”, zegt teamleider onderwijs Prisca Zwanikken. “En studenten krijgen na de opleiding niet zomaar een betere baan, zoals bij een MBA, dus die willen er ook niet te veel voor lenen.”

Een deel van de studenten bij het KIT krijgt co­financiering via Artsen zonder Grenzen, deelbeurzen van Erasmus+ of een Ghanees studiefonds. Sommige studenten betalen zelf mee. “Maar dat zijn voornamelijk mannen en mensen die zelf geld hebben, terwijl je met een studiebeurs liever vrouwen en minder vermogenden bereikt.”

Om minder afhankelijk te worden van het NFP, startte het KIT twee jaar geleden een eigen Scholarship Fund.

Het fonds benadert vooral vermogende Nederlanders voor een bijdrage. “Je kunt heel veel bereiken via de gezondheidszorg in lage-inkomenslanden”, zegt Zwanikken. “Een van onze oud-studenten is bijvoorbeeld directeur van het malariaprogramma van het ministerie van gezondheid in Afghanistan. Investeer je in zo iemand, dan investeer je in veel meer mensen dan alleen in één individu.”

Samen optrekken Weer anders is het voor Wageningen UR, dat aan potentiële sponsoren geen gebrek heeft. Internationaal beleidsadviseur Jeroen Ouburg kent tientallen geldschietende fondsen, bedrijven en alumni in de hele wereld. “Veel landen vinden klimaatverandering en voedselproblematiek nu belangrijke onderwerpen.

Wij liften mee op die golf”, zegt hij.

Dat Wageningen UR al deze contacten heeft, komt ook doordat het instituut ruimte creëert om ze te vinden. Verschillende werknemers hebben het vinden en matchen van fondsen in hun takenpakket staan. Ouburg pleit ervoor om met verschillende instanties samen op te trekken bij het benaderen van geldschieters. “Sponsoren willen niet met elke individuele instelling een contractje afsluiten.

Samenwerken helpt bovendien de Nederlandse onderwijs­instellingen die nog niet zo ver zijn met het realiseren van co­financeringsmogelijkheden.

Sommige hogescholen maken zich hier bijvoorbeeld ernstig zorgen over.”

Maakt cofinanciering de samenwerking met het buitenland toekomstbestendiger? Dat vindt Ouburg een lastige vraag. “Veel van onze studenten hadden zonder een volledige beurs nooit een kans gehad om hogerop te komen. Dat zie je aan wat ze ervoor op­offeren. Ook moeders van twee weken oude baby’s komen bijvoorbeeld twee jaar in Nederland studeren.”

Relaties met organisaties worden door cofinanciering wel steviger, denkt Ouburg. “Als zij mee-investeren met een deelbeurs, wordt hun belang sterker. Ze raken meer betrokken.” Ouburg ziet de toekomst van co­financiering voor NFP-beurzen hoe dan ook zonnig in.

katja keuchenius

Instituten met veel NFP-bursalen

kit, amsterdam

wageningen universiteit

itc, universiteit twente

opleidingen:

opleidingen:

opleidingen:

International Course in Health

29 masteropleidingen en 35 korte

master Modaliteit en korte

Development (ICDH) en master Public

cursussen

cursussen Modaliteit

Health (MPH)

aantal buitenlandse

aantal buitenlandse

aantal buitenlandse studenten:

studenten:

studenten:

ongeveer 60 per jaar

526 eerstejaars niet-EU-

343 in 2015

waarvan nfp-bursalen:

masterstudenten in 2015

waarvan nfp-bursalen:

60 procent

waarvan nfp-bursalen:

86 (30 procent van de

voorbeelden van cofinanciering:

12 procent

masterstudenten)

- Artsen zonder Grenzen

voorbeelden van cofinanciering:

voorbeelden van cofinanciering:

- Erasmus+

sponsoring door tientallen fondsen,

eigen bijdrage van NFP-student,

- nationaal studiefonds

bedrijven en alumni uit de hele wereld

bekostigd door bijvoorbeeld familie,

- bijdrage uit KIT Scholarship Fund

crowdfunding of studielening juni 2016 | transfer

30

sorry? pardon!

tip:

Studenten vertellen over leerzame uitglijders en misverstanden in het buitenland.

Neem het niet persoonlijk op als een Israëliër afstandelijk doet

wie: Mel Crataura (23)

studie: Honoursprogramma

‘Samen lunchen zat er niet in’

Maatschappelijk werk en ­dienstverlening aan de Hogeschool Rotterdam buitenlandervaring: onderzoeksstage in Tel Aviv bij ORAM (Organisation for Refuge, Asylum and Migration).

Foto Tel Aviv: Shutterstock

Mel Crataura deed tijdens haar stage in Israël onderzoek naar asielbeleid omtrent LGBTI-(Lesbian, Gay, Bisexual, Transgender and Intersex) vluchtelingen. Ze merkte dat het tijd kost om Israëliërs echt te leren kennen.

“In een café raakte ik met een Israëlische man in een discussie verzeild over mijn stage. De vluchtelingen waren verkrachters, zei hij, ze kwamen de banen van de Israëliërs afpakken. Toen ik vertelde dat mijn moeder ooit als politiek vluchteling naar Nederland kwam, maakte hij haar belachelijk. Dat irriteerde me.

Achteraf had ik me beter op de vlakte kunnen houden, met deze man zou ik het toch nooit eens worden. Gelukkig heb ik ook veel Israëliërs leren kennen die voorstander zijn van de opvang van vluchtelingen in Israël.

Mensen gaan in Israël afstandelijker met elkaar om. Ik merkte dat bijvoorbeeld aan sommige Israëlische collega’s, die niet samen wilden lunchen.

juni 2016 | transfer

Op kantoor ben je om te werken, niet om het gezellig met elkaar te maken, zei een van hen. De manager werd überhaupt nooit meegevraagd, want men is zich erg bewust van de hiërarchie. Toen ik haar vroeg of ze dat niet vervelend vond, zei ze van niet. Maar ik voelde me toch ongemakkelijk, want door mijn vraag stond ik tussen haar en mijn collega’s in.

Ik wist wel het een en ander van Israël toen ik ernaartoe ging, maar in het echt was het toch anders. Ik had niet verwacht dat er zo’n sterk collectief Joods gevoel zou zijn, de geschiedenis zit dieper dan ik dacht. De invloed van de holocaust is nog heel voelbaar, ook als je met jonge mensen praat. Bij een eerste ontmoeting werd me vaak

meteen gevraagd: ben je joods? Op mijn ontkennende antwoord kwam er vaak een wrang grapje als ‘Maar beter ook’.

In een halfjaar tijd heb ik een paar vriendschappen gesloten, maar nauwelijks met locals. Zij laten je letterlijk en figuurlijk niet snel binnen, het is uitzonderlijk als je voor de sabbat wordt uitgenodigd. Ik heb er ook van geleerd om de ander de kat uit de boom te laten kijken. Neem de reserves van een Israëliër in elk geval niet te persoonlijk. Het ligt niet aan jou, maar aan hun onzekerheid.”

dorien vrieling

on

the move 31

on the move

Een overzicht van carrièremoves, benoemingen, uitwisselingen en prijswinnaars binnen de wereld van de internationalisering van het Nederlandse hoger onderwijs.

nieuwe voorzitter voor hib

Melchior van Benthem

heeft per 12 april het voorzitterschap van het HIB-netwerk (Hogescholen Internationale Betrekkingen) overgenomen van Chris van den Borne van Saxion. Het HIB is een netwerk van beleidsadviseurs internationalisering en directeuren van International Offices van hogescholen, waar actuele issues over internationalisering worden besproken. Van Benthem is verbonden aan de NHL Hogeschool als beleidsadviseur internationalisering.

van bedrijfsleven naar hogeschool

Sjoerd Bosgra is per 9 mei de

nieuwe manager van het International Office van de Hogeschool Utrecht.

Hij komt uit het bedrijfsleven en was onder meer ruim zeven jaar werkzaam in diverse managementfuncties bij Schiphol Group. Bosgra heeft het stokje overgenomen van Gitta Reiszner, die nu als docent bij de Hogeschool Utrecht werkzaam is.

van universiteit naar ep-nuffic

Roos Hogenkamp treedt per 1

juli aan bij EP-Nuffic als hoofd van de afdeling Kennis & Innovatie. Zij is afkomstig van Tilburg University waar zij International Business studeerde

met International Marketing als specialisatie. Na haar afstuderen bekleedde zij verschillende functies bij Tilburg University, de afgelopen vijf jaar als hoofd van het International Office.

wisselingen international office tilburg university Bij het International Office van Tilburg University zijn meer wijzigingen.

Annemarie Latour is benoemd als scholarship coordinator. Daarvoor was zij admission officer bij de Tilburg School of Catholic Theology.

Kim Horsten wordt coördinator van het study abroad & exchange team. Sinds 2009 werkt zij voor de Tilburg School of Social and Behavioral Sciences als study abroad & exchange officer. Linda van der Tuijn is benoemd als beleidsmedewerker bij het International Office. Zij was werkzaam als programmacoördinator bij diverse opleidingen van Tilburg University.

Dyane Koreman heeft de Tilburgse universiteit verlaten, waar zij de laatste jaren de functie bekleedde van director international relations van de Tilburg School of Social and Behavorial Sciences. Per 1 mei is zij Eduard Pasma opgevolgd bij de Radboud Universiteit als hoofd van het International Office van de rechten­ faculteit.

weg uit hoge noorden

Jessica Winters is na een dienst-

verband van achttien jaar bij de Rijksuniversiteit Groningen geswitcht naar de Universiteit Utrecht, waar zij per 1 mei hoofd is geworden van de afdeling studentenmarketing. Zij is daar onder andere verantwoordelijk voor de werving van internationale studenten. In Groningen was zij de laatste acht jaar manager van de marketingafdeling.

van amsterdam naar haarlem

Minke Hutten-van Schelven

heeft de Amsterdamse Hogeschool Tio verruild voor de Hogeschool Inholland.

Zij was studiecoach/stagecoördinator van de opleiding International Business.

Op de locatie Haarlem is zij met ingang van mei aan de slag gegaan als international officer outgoing.

Benoemingen, (uit)wisselingen en afscheid kunnen worden doorgegeven aan de redactie van Transfer via transfer@epnuffic.nl.

els heuts

juni 2016 | transfer