DUURZAME VISSERIJ IN DE GROTE MEREN: EEN BELANGRIJKE UITDAGING Na jaren van debatten en moeizame onderhandelingen heeft in april 2009 een visserijketen aan de oever van het Victoriameer, in Tanzania, een duurzaamheidscertificering gekregen. Het Victoriameer is met een oppervlakte van 68.800 km² het tweede grootste zoetwatermeer ter wereld. Het ligt ingesloten tussen drie Oost-Afrikaanse landen: Tanzania (51 % van de kust), Oeganda (43 %) en Kenia (6 %). In Europa werd het Victoriameer vooral bekend in 2005, toen in de bioscopen de documentaire «De Nachtmerrie van Darwin» van Hubert Sauper liep. Deze film beschrijft de alarmerende toestand van de bevolkingsgroepen die rond het meer wonen en die alsmaar afhankelijker worden van een tegelijk kostbare en roofzuchtige inkomstenbron: de victoriabaars, een vis die bijzonder goed in de smaak valt bij de consumenten in de ontwikkelde landen. De victoriabaarsvisvangst is tamelijk winstgevend: ze genereert meer dan 100 miljoen dollar aan inkomsten per jaar en ze verschaft werk aan bijna 700.000 mensen. Deze economische activiteit genereert helaas echter ook tal van perverse neveneffecten op ecologisch vlak, vooral door de overexploitatie van de voorraden en de ingrijpende verstoring van de biodiversiteit van het meer en zijn oevers. De certificering door de Duitse organisatie Naturland, na drie jaar evaluatie, van een achttal haventjes in de westelijke streek van het Victoriameer, waar ongeveer duizend Tanzaniaanse vissers van Bukoba werken, is dan ook een echte revolutie. Des te meer omdat de organisaties van de duurzame handel al jarenlang fel debatteren over de certificering van de ambachtelijke visserij. Maar “de ontwikkeling van deze niche loonde de moeite”, zegt een woordvoerder van Naturland41. Hij voegt eraan toe dat de eerste gecertificeerde producten op ijs geconserveerde en diepgevroren visfilets zullen zijn, die eerst in Duitsland en later in Italië op de markt zullen komen. De belangrijkste certificeringscriteria die de Duitse organisatie hanteert om duurzaamheid van de visserij te beoordelen: • Geen gebruik van schadelijke vismethoden, • Een “ecologische” verwerking van het product, dus zonder kunstmatige additieven of genetische manipulatie, • De invoering van een transparant, openbaar certificeringsproces in alle stappen van de keten, • De eerbiediging van sociale criteria, als garantie van de bescherming van de bestaansmiddelen van de vissers en hun gezinnen (en van de arbeiders van de visverwerking).
39
Men heeft ook criteria ingevoerd om de vangst uit te balanceren, om ervoor te zorgen dat de vissers een eerlijke prijs krijgen (die een stuk hoger ligt dan de normale marktprijzen). Net als in de eerlijke handel financiert het programma sociale maatregelen, zoals opleidingen, sensibilisatie rond het aidsvirus, gezondheidsprogramma’s, de installatie van een zuiveringsinstallatie voor drinkwater, investeringen in het onderwijs van de kinderen enz. De directeur van de Tanzaniaanse visserij, Geogrey Nanyaro, heeft niets dan lof voor dit initiatief. Hij noemt het een «levensbrenger» («life giver») en zeg: «de victoriabaars is een buitengewoon belangrijke vis voor Tanzania, want het (Victoriameer) is een van de rijkste meren ter wereld en geeft bijna een kwart miljoen mensen werk»42.
Voor meer informatie: www.naturland.de http://seafoodsource.com http://agritrade.cta.int