Γράφει o Μιχάλης Ττερλικκάς
Βασισμένο σε μια ιστορία, από τη συλλογή του Νέαρχου Κληρίδη, με τίτλο «Κυπριακό Χιούμορ»
Τα ανέκδοτα έννεν σημμερινή υπόθεση. Οι παλιοί Κυπραίοι είχασιν ανέκδοτα, που τα ελαλούσαν «ιστορίες». Ήταν όπως τους παλιούς μύθους. Με τούτες τες ιστορίες εθέλαν, πάντα, κάτι να πουν. Η ιστορία πόννα σας πω εν’ μια που τ∙είνες. Εί–εν, μιαν βολάν, σ’ έναν χωρκόν, πά’ στα βουνά, θκυο κοπελλούθκια, βοσκαρέθκια, φίλους πολλά. Ο Γιαννής τ∙’ ο Παναής. Άμαν τ∙’ επατήσαν τα δώδεκα, ο Παναής επήεν σ’ έναν μοναστήριν, κοντά στο χωρκόν του τ∙’ εγίνην καλοηρίν. Γιάλι - άλι έμαθεν γράμματα τ∙αι με τον τ∙αιρόν εγίνηκεν Δεσπότης. Ο Γιαννής έμεινεν βοσκός. Έκαμεν το δικόν του το κουπάιν τ∙’ εκράεν το πολλήν μανιέραν1, που εί–εν φίλον τον Δεσπότην. Επάτησεν τα τριάντα τ∙’ ήτουν ακόμα σκάπουλλος. Σε μιαν που τες γιορτές τ’ Άη Γιάννη, πού ’καμνεν τ∙αι την γιορτήν στην εκκλη–ιάν ο Γιαννής, ήρτεν εις το χωρκόν να λουτουρκήσει, ο Δεσπότης. Ύστερις που την λουτουρκάν, πάει ο Γιαννής, φιλά το –εριν του Δεσπότη, τ∙αι λαλεί του. - Δεσπότη μου, ’εν τ∙αι θέλει τ∙’ αρώτημαν. Έννα σε καρτερώ να μεσομερκάσουμεν. - Καλόν, Γιαννή. Πήαιννε, σάστου τ∙’ έννα πάω στον καφενέν να δω νάκκον τους χωρκανούς τ∙’ εννά ’ρτω. Εσυναχτήκαν το μεσομέριν στο σπίτιν του Γιαννή, του γιορτάρη, φίλοι τ∙αι
6 ΤΟΥΤΟΥΚΚΙ ΝΙΟΥΖ
συγγενείς. Εφάασιν, ήπκιασιν, είπεν ο Δεσπότης το τροπάριν του Αγίου, εσύραν τ∙αι καμμιάν τραουθκιάν τ∙’ επκιάσασιν το λακκιρτίν. Αττυμηθήκαν τα παλιά τους, ως τ∙ειαμαί που τα εσήκωννεν το σχήμαν του Δεσπότη, τ∙’ ήρτασιν εις το γλυκόν τ∙αι στον καφέν. Η μάνα του Γιαννή, έφερεν το ποτ∙εί, έφερεν το ποδά τ∙αι λαλεί του Δεσπότη. - Πε του καμιάν κουβένταν πέρκι σου κρωστεί2 τ∙’ αρμαστεί. Να προκάμω τ∙’ εγιώ, η φτω–ή, να πκιάω κανέναν αγγονούιν. - Εν’ καλά που λαλεί η μάνα σου, Γιαννή. Εν’ τ∙αιρός σου. Λαλεί του ο Δεσπότης. - Άησε να δούμεν, πολοάται του ο Γιαννής. - ’Εν έ–ει, «άησε να δούμεν», Γιαννή. Έβαλες καμμιάν εις τ’ αμμάτιν. - Έβαλα, αμμά ’χουμεν πρόβλημαν. - Είντα πρόβλημαν, Γιαννή. Πε μου το τ∙’ έννα το κανονίσουμεν. - Έννεν μιαν πό’ ’βαλα στ’ αμμάτιν. Εν’ δκυό! Τ∙αι θέλω να τες αρμαστώ τ∙αι τες δκυό. - Όι, Γιαννή! Έτσι πράμαν ’εν το επιτρέπει η θρησκεία μας. Είντα, μη κακόν, είμαστιν, τίποτε, Οθωμανοί;
- ’Εν γίνεται για τους άλλους, Δεσπότη μου! Αμμά για τον καλλύττερον φίλον του Δεσπότη, γίνεται! Ρε τ∙είνον, ρε τούτον, ο Γιαννής ’εν εκουρκάρησκεν3. Έθελεν, πεϊχαλί4, δκυο γεναίτ∙ες. Ποτ∙εί, ποδά, λαλεί του ο Δεσπότης. - Καλάν. Να σου δώκω δκυο γεναίτ∙ες, αμμά με μιαν συφφωνίαν. Να σου δώκω την μιαν φέτι τ∙αι την άλλην του γρόνου. Δέχεσαι; - Περικκιάττερσιν5. Δέχουμαι. Είπεν του πκοιες εί–εν εις τ’ αμμάτιν. Την Ελένην τ∙αι την Μαριούν. Επήασιν εις την Ελένην, επήραν τα προξέννια τ∙’ εκανονίσασιν, να σαστούν τ∙αι την άλλην Τ∙ερκατ∙ήν νά’ ρτει να τους ιστεφανώσει. Ήρτεν η άλλη Τ∙ερκατ∙ή, ήρτεν ο Δεσπότης, εστεφάνωσεν τον με την Ελένην, εφάαν ήπκιαν, τ∙’ εγλεντήσαν. Ήρτεν η ώρα του Δεσπότη να φύ’ τ∙’ επήαν με την γεναίκαν του ως το καντ∙έλλιν να τον πολογιάσουν6. Όπως έφευκεν ο Δεσπότης, λαλεί του. - Τ∙’ όπως είπαμεν, Γιαννή, την άλλην του γρόνου. Άμαν τ∙’ εμείναν μόνοι τους, λαλεί του