Art315

Άμος Οζ «Και οι αρχαίοι σε ταμπλέτες διάβαζαν»

t r a

Η ΠΕΜΠΤ

μικά» ο ν ο κ ι ο φάνισε υλάξει; α φ ε ε μ μ η α κ αλονί οιος θ σ π σ α ε ν Θ έ μ Η Ε Χίτλερ ν κη: « ο ά τ ρ ν ε τ α α ψ Ρούλα Π οι που κορόιδε ιανέ... κ υ σ ο ρ Λ ά ε π έρωτα μας, ρ Οι κομ ό ο κ ν α ό ι π β σ ν στο ν λε Άσε μας γκ βράβευσε το περ Ο Σπίλμ

Ι Κ Ι Τ ΠΟΝ

Καλλιτεχνικά στέκια στην Αθήνα τότε και τώρα

ΪΟ 30 MΑ

Υ 2013

Νο 315

02/22 Δελτίο καιρού

30/5 -5/6

ποντικιart

www.topontiki.gr

ΔΑΣ, ΚΑΛΥΤΕΡΑ ΝΑ ΤΡΑΓΟΥ ΙΛΑΣ ΠΑΡΑ ΝΑ Μ Τρικυμία στο κρανίο όχι μόνο του λουλουδοραντισμένου «καλού παιδιού» της ημεδαπής καψουρολαϊκής νύχτας Γιάννη Πλούταρχου, μα και όσων διάσημων αοιδών ανοίγουν το στόμα τους και πετάνε κεραμίδια. Οι βαθυστόχαστες πολιτικές αναλύσεις που έκανε ο κύριος Πλούταρχος υπερασπιζόμενος τη Χρυσή Αυγή στην πρόσφατη συνέντευξή του στο «Πρώτο Θέμα» μας άφησαν άφωνους, θυμίζοντάς μας τον έτερο καουμπόι της πίστας Νότη – Ράμπο – Σφακιανάκη, ο οποίος επίσης όλα τα σφάζει και όλα τα μαχαιρώνει (ως γνήσιος… «φιλέλληνας», όπως είχε δηλώσει πριν από χρόνια). Τι έγινε, βρε παιδιά; Τους έσφιξαν όλους τα ζόρια της κρίσης κι άμα δεν εκφραστούν, θα σκάσουν; Ή μήπως η ελευθερία της έκφρασης – σε ελεύθερη πτώση – εκθέτει ανεπανόρθωτα όποιον θέλει να το παίξει χαλίφης στη θέση του χαλίφη, πλην όμως δεν έχει τα προσόντα; Στον εγκέφαλο του συμπαθούς – κατά τα άλλα – Πλούταρχου «τα άκρα» εξισώνονται απολύτως, αφού όχι απλώς δεν φαίνεται να παρατηρεί καμιά διαφορά ανάμεσα στην «Άκρα Αριστερά» και την «Άκρα Δεξιά», αλλά θα μπορούσε, λέει, και να ψηφίζει τα κόμματα που τις εκπροσωπούν με την ίδια ιδεολογική άνεση αν έκρινε ότι λύνουν τα προβλήματα της χώρας. Είναι να το ’χεις το ταλέντο της πολιτικής. Κι άμα το ’χεις, πώς να το κρύψεις; Ο διαδικτυακός χαμός που ακολούθησε τις δηλώσεις του τραγουδιστή και οι πληρωμένες απαντήσεις που έλαβε από επωνύμους και μη, εύχομαι να τον έβαλαν σε σκέψεις. Ότι, δηλαδή, χίλιες φορές καλύτερα να τραγουδάει παρά να μας εξηγεί ότι ουδόλως τον ενοχλεί η άνοδος των τραμπούκων. Πράγμα που καλό είναι να σκεφτούν και άλλοι ομότεχνοι αστέρες του πενταγράμμου – και όχι μόνο –, αφήνοντας όλους εμάς τους υπόλοιπους στην ησυχία μας. Γιατί δηλαδή; Βλάκες είναι οι Χολιγουντιανοί αστέρες που αποφεύγουν να εκτίθενται όταν δεν διαθέτουν τα προσόντα ενός Ρέντφορντ, μιας Σάραντον, μιας Ρεντγκρέιβ ή μιας Μέριλ Στριπ (η οποία, ωστόσο, δεν απέφυγε εσχάτως τη γελοιοποίηση υπερασπιζόμενη τη Θάτσερ για τις ανάγκες των αμείλικτων στούντιο); Ακόμα και η Ατζελίνα Τζολί είναι πολύ προσεκτική όταν κάνει πολιτικές παρεμβάσεις, και όλοι θυμόμαστε τις συγγνώμες που ζήτησε η Σάρον Στόουν (με το υψηλότατο IQ) όταν έκανε την γκάφα της με τους Κινέζους. Σε αντίθεση με τη χλομή διευκρίνιση του κυρίου Πλούταρχου μετά το κράξιμο και τη χλαπαταγή. Δυστυχώς, τίποτα δεν κατάλαβε ο αοιδός. Ούτε ότι η διεφθαρμένη «καπιταλιστική χούντα», την οποία σήμερα θεωρεί χειρότερη από τον φασισμό, ήταν εκείνη που τον έκανε πρώτη φίρμα. ΚΑΤΕΡΙΝΑ ΑΓΓΕΛΙΔΑΚΗ

ΕΥΤΥΧΩΣ ΠΟΥ ΔΕΝ ΕΧΕΙ ΑΝΑΓΚΗ ΤΟΝ ΜΠΕΡΛΟΥΣΚΟΝΙ «Κρίση; Ποια κρίση; Στον πολιτισμό δεν υπάρχει κρίση – ο πολιτισμός είναι κρίση», υποστηρίζει ο Ουμπέρτο Έκο σε πολύ πρόσφατη συνέντευξή του. «Η κρίση», λέει, «είναι η αναγκαία συνθήκη για την πολιτιστική ανάπτυξη» κι αυτό γιατί σε αναγκάζει να σκεφτείς, να βρεις νέους τρόπους να προχωρήσεις, να ανοίξεις δρόμους, να ανακαλύψεις καινούργια πράγματα. «Ο πολιτισμός είναι μια διαρκής κρίση», τονίζει, «Όλα, από την εποχή του Αριστοτέλη, αρχίζουν με μιαν ανακάλυψη, μιαν απορία, έναν θαυμασμό. Και από κει και πέρα η γνώση είναι σαν το ταξίδι στην Ιθάκη του Καβάφη: κάτι που δεν πρέπει να τελειώσει ποτέ». Μια υπερβολικά αισιόδοξη άποψη για όσους καθημερινά γκρινιάζουν πως τίποτα δεν μπορεί να γίνει χωρίς χρήματα και επιδοτήσεις και μια αρκετά ρεαλιστική πρόταση για τους όλο και περισσότερους οι οποίοι, σε όλη την Ευρώπη, αναζητούν νέους τρόπους έκφρασης και δημιουργίας. Και πώς γίνεται αυτό χωρίς χρήματα; «Πάντα έπαιζαν ρόλο και τα χρήματα», συνεχίζει ο Έκο. «Από τον Μεσαίωνα πλούσιοι μαικήνες χρηματοδοτούσαν σπουδαίους

καλλιτέχνες. Και αυτό γίνεται ακόμα. Δεν είναι καθόλου κακό ένας οίκος μόδας, όπως συνέβη στην Ιταλία, να πληρώσει για την αναστήλωση ενός μνημείου. Από την άλλη, σκεφτείτε: αν ζούσα και εγώ στον Μεσαίωνα ενδεχομένως να βρισκόμουν στην αυλή ενός μαικήνα. Τότε θα έπρεπε να ξεκινώ κάθε βιβλίο αποδίδοντας τιμές στον χρηματοδότη μου. Ούτε που θέλω να φανταστώ πως, αν συνέβαινε αυτό και σήμερα, θα ξεκινούσα τα βιβλία μου υμνώντας, π.χ., τον Μπερλουσκόνι! Χάσαμε λεφτά, αλλά, ευτυχώς, οι τέχνες απολαμβάνουν πια περισσότερη ελευθερία». Αυτή η ακριβοπληρωμένη ελευθερία και η αναζήτηση του καινούργιου είναι, και κατά τον Έκο, ο τρόπος να προχωρήσουμε. Άλλωστε έτσι προχωρούσε πάντα η Ευρώπη, απορροφώντας, αλλάζοντας, συνθέτοντας, δημιουργώντας. «Δύο στρατόπεδα υπάρχουν σήμερα στην ήπειρό μας», συνεχίζει. «Το ένα, το πιο μορφωμένο, έχει βαθιά ευρωπαϊκή συνείδηση. Όπως είχαν όσοι ακόμα και στη διάρκεια του πολέμου, όταν βομβαρδίζονταν από τους Γερμανούς εξακολουθούσαν να μεταφράζουν Γκαίτε και Σίλλερ. Από την άλλη

Ουμπέρτο Έκο είναι εκείνοι, οι λιγότερο μορφωμένοι, οι οποίοι δεν έχουν αντιληφθεί ακόμα πόσο τυχεροί είμαστε που εδώ και 50 χρόνια δεν σφαζόμαστε μεταξύ μας. Εκατομμύρια ήταν οι νεκροί του πολέμου, όμως καταφέραμε να ξεχάσουμε όσα περάσαμε χάρη στα ανοιχτά ευρωπαϊκά σύνορα, τη μόρφωση, την ευρωπαϊκή συνείδηση, την επαφή μας με τους άλλους». Σίσσυ Παπαδάκη

Ο ΣπΙλμπεργκ βρΑβευσε τον λεσβιακΟ Ερωτα Όλοι μιλάνε για αυτόν τον Χρυσό Φοίνικα που δόθηκε πριν από λίγες μέρες στο Φεστιβάλ των Καννών. Όχι γιατί «Η ζωή της Αντέλ» του Γαλλοτυνήσιου Αμπντελατίφ Κεσίς («Μαύρη Αφροδίτη», «Κους κους με φρέσκο ψάρι») αποθεώνει τον έρωτα με σκηνοθετική μαστοριά, καλές ερμηνείες και δεμένο σενάριο – αν και λίγο ξεχειλωμένο σε διάρκεια, όπως διαβάζουμε. Αλλά γιατί κινηματογραφεί μια ιστορία λεσβιακού έρωτα, με τολμηρές και αισθησιακές σκηνές, με ηρωίδες δύο πραγματικά πολύ αιθέρια πλάσματα, τη Λέα Σεϊντού και τη 19χρονη Γαλλίδα ελληνικής καταγωγής Αντέλ Εξαρχόπουλος, ένα νέο αστεράκι που έχει πολύ δρόμο μπροστά του. Η ταινία απολαμβάνει μια δημοσιότητα που μας θυμίζει την περίπτωση του «Brokeback mountain» του Ανγκ Λι, όπου η αγάπη και ο έρωτας ανάμεσα σε δύο γκέι καουμπόηδες είχε χαρίσει στον Ταϊβανέζο σκηνοθέτη το Όσκαρ Καλύτερης Σκηνοθεσίας, αλλά παράλληλα είχε θυμώσει το συντηρητικό κοινό, αυτούς που μάλλον ζούνε στον κόσμο τους και αδυνατούν να πιστέψουν ότι οι καουμπόηδες, εκτός από το να πετάνε λάσο και να τριγυρνάνε στο ράντσο καβάλα στο άλογο, ερωτεύονται κιόλας, ενίοτε κάποιον από το ίδιο φύλο. Η ταινία του Κεσίς ήταν από τα φαβορί για τον Χρυσό Φοίνικα. Πάνω κάτω το περιμέναμε. Αλλά φοβόμασταν τον πρόεδρο της κριτικής επιτροπής, τον Στίβεν Σπίλμπεργκ. Να, όμως, που ο μίστερ μπλοκμπάστερ, ο άνθρωπος που εκπροσωπεί αυτό που λέμε

art ΠΟΝΤΙΚΙ

«αμερικανικό σινεμά», που έχει στην καρδιά του κλισέ, συμβάσεις, στρωτές ιστορίες με αρχή μέση και τέλος, και φέρνει στα ταμεία λεφτά, βράβευσε μια καλλιτεχνική ταινία που δεν απευθύνεται σε πολλούς. Ο Σπίλμπεργκ λειτούργησε περισσότερο ως Ευρωπαίος παρά ως Αμερικανός. Βράβευσε το ασιατικό σινεμά (σεναρίου στο «A touch of sin» του Ζία Ζανγκ Κε και Κριτικής Επιτροπής στο «Like father, like son» του Χιροκάζου Κόρε Έντα), το μεξικανικό (σκηνοθεσίας στο «Heli» του Αμάτ Εσκαλάντε), το ιρανικό (ερμηνείας στην Μπερενίς Μπεζό για το «Παρελθόν» του Ασγκάρ Φαραντί). «Ψήφισε», βέβαια, και το σινεμά της πατρίδας του, δίνοντας βραβεία στους παράδοξους Κοέν (Μεγάλο Βραβείο της Επιτροπής για το «Inside Llewyn Davis») και στον καλλιτεχνικό Αλεξάντερ Πέιν (ερμηνείας στον Μπρους Ντερν για το «Νεμπράσκα»). Ο Σπίλμπεργκ υπερέβη ακόμα και τον ίδιο του τον εαυτό. Και έδειξε ότι είχε απόλυτη επίγνωση του ότι συμμετείχε σε ένα διεθνές φεστιβάλ, το οποίο έχει στόχο να αναδεικνύει τις εθνικές κινηματογραφίες από όλα τα μήκη και τα πλάτη της Γης, τις νέες τάσεις, τις πρωτοπορίες, τα αναπάντεχα της έβδομης τέχνης. Και έκανε κίνηση ματ, δίνοντας τελικά ένα πολιτικό βραβείο, αφού «Η ζωή της Αντέλ» έφυγε από το φεστιβάλ με την ύψιστη διάκριση, σε μια εποχή μάλιστα που στη Γαλλία πέρασε πρόσφατα ο νόμος αναγνώρισης των γάμων ομοφυλοφίλων, προκαλώντας αντιδράσεις και επεισόδια στους δρόμους. Χρυσούλα Παπαϊωάννου

ΕΚΔΟΤΗΣ - ΔΙΕΥΘΥΝΤΗΣ Αντώνης Δελλατόλας

ΑΡΧΙΣΥΝΤΑΚΤΡΙΑ Κατερίνα Αγγελιδάκη

αrt director Δημήτρης Λύρας

διορθωση ΚειμΕνων Κώστας Θέος Μαρία Παπαρρηγοπούλου

ΔΙΕΥΘΥΝΤΗΣ εκδοσησ

Υπευθυνη υλης Χρυσούλα Παπαϊωάννου

δημιουργικο Χριστίνα Διακογιάννη Κωνσταντίνος Ρήγας

εμπορικO TMHMA: Μ. Καλούμενος

Παναγής Δ. Κουτουφάς

τηλ.: 210 6898448, fax: 210 6898226

30/5 -5/6

ποντικιart

Προφίλ 03/23

ΛΟΥΚΙΑΝΟΣ ΚΗΛΑΗΔΟΝΗΣ

www.topontiki.gr

Άσε μας στον πόνο μας, ρε Λουκιανέ... «Ο τροβαδούρος μάς προσκαλεί στον υπέροχο κόσμο της αθωότητάς του». Αυτό έγραψε μια εφημερίδα σχολιάζοντας προκαταβολικά τη «βραδιά γεμάτη εκπλήξεις» που ετοιμάζει ο Λουκιανός Κηλαηδόνης «στα πρότυπα του θρυλικού πάρτι στη Βουλιαγμένη, 30 χρόνια μετά». Το νέο ραντεβού με τον Λούκι, ο οποίος φέτος κλείνει αισίως τα 70, είναι για το Σάββατο 15 Ιουνίου, στον κήπο του Μεγάρου Μουσικής. Διότι ως σκηνικό για πάρτι, λέει, του γουστάρουν είτε οι παραλίες με το απέραντο γαλάζιο είτε οι κήποι με το απέραντο γρασίδι. Ώστε υπάρχει τουλάχιστον ένας «αθώος» στην ανατιναγμένη απ’τα μνημόνια Ελλάδα! Και θέλει να κάνει και πάρτι εν μέσω των ερειπίων! Ποιοι θα είναι οι καλεσμένοι; Α, θα ’ρθουν «τα πιο καλά παιδιά», που λέει και το τραγουδάκι: οι νέοι χωρίς δουλειά, οι καραβοτσακισμένοι μικρομεσαίοι, οι ημιαπασχολούμενοι υπάλληλοι που τρέμουν μην τους απολύσουν, οι στρατιές των πτυχιούχων που δεν έχουνε στον ήλιο μοίρα, τα τρία εκατομμύρια Έλληνες που ζουν (;) κάτω απ’τα όρια της φτώχειας, το 1,5 εκατομμύριο των ανέργων, το ένα εκατομμύριο των τρομοκρατημένων μεταναστών, ιδίως οι φτωχοδιάβολοι τους οποίους μαχαιρώνουν στα μουλωχτά στην Κυψέλη οι τύποι με τον «δωρικό χαιρετισμό». Μια στιγμή! Θα ’ρθουν κι άλλοι: οι παππούδες που παραμιλάνε μπροστά στα δελτία ειδήσεων όταν ακούν ότι «το κλίμα αλλάζει», οι γιαγιάδες που βουρκώνουν όταν θυμούνται πώς ήταν η ζωή «μ’αγιόκλημα και γιασεμιά», τα κουρασμένα παλικάρια που χόρεψαν ροκ εν ρολ στα fifties και στα sixties, μετά άναψαν πούρα, βούτηξαν στην πισίνα κάτω απ’τον φοίνικα, ξεκοκάλισαν το εφάπαξ, πήραν καταναλωτικά δάνεια, πίστεψαν στην αλλαγή, στον εκσυγχρονισμό, στη δεξιά στροφή, στη μνημονιακή σωτηρία και, εκεί γύρω στο 2010, σε ζωντανή σύνδεση με το Καστελόριζο... κόλλησαν στη λάσπη. Μα για τ’όνομα της κοινής λογικής. Τι σόι μήνυμα θα στείλει η «επανάληψη» του πάρτι στη Βουλιαγμένη εν έτει 2013; Ότι αντιδρούμε στον ανασκολοπισμό μας με «κέφι - χαρά - μπρίο»; Ότι ακόμη αντέχουμε; Ότι θέλουμε «να ξεσκάσουμε, βρε αδελφέ»; Μια σκέτη – συγγνώμη κιόλας – χαζοχαρουμενιά: αυτό είναι το μοναδικό μήνυμα που μπορεί να εκπέμψει σε τούτη τη βάρβαρη εποχή το «τσάκα τσάκα» απ’τις μαράκες, το «γκλινγκ γκλονγκ» απ’ τα παγάκια στο ουίσκι, το πέρα δώθε απ’το λίμπο, το σουίνγκ και το καλίψο – τι να πρωτοκαλύψω. Παθολογικά αισιόδοξος, ο Λουκιανός καλεί όλους εμάς τους αποδεκατισμένους να βγούμε απ’ το σκοτάδι και να βαδίσουμε προς το φως. Πριν από λίγες εβδομάδες και ο ίδιος είχε, και δικαίως, τις αμφιβολίες του. «Τώρα, μέσα στη μαυρίλα, δεν νομίζω ότι θα μπορούσε να έχει ακριβώς τον ίδιο αντίκτυπο που είχε τότε. Εκτός αν ο κόσμος, και κυρίως τα νέα παιδιά, έχουν την ανάγκη για τέτοιου είδους ξέσπασμα», είχε πει, στις αρχές Απριλίου, απαντώντας στην ερώτηση αν «μπορεί να ξαναγίνει το πάρτι στη Βουλιαγμένη». Ενδιαμέσως, προφανώς, το ξανασκέφτηκε και είπε ότι μπορεί. Αντί να πάρει σβάρνα την Ελλάδα παίζοντας ολόκληρα τα «Απλά Μαθήματα Πολιτικής Οικονομίας», αυτόν τον συγκλονιστικά επίκαιρο κύκλο τραγουδιών σε στίχους του συχωρεμένου Γιάννη Νεγρεπόντη – να ξεστραβωθεί πολιτικά και κανένας πιτσιρικάς που προσγειώθηκε απ’το playstation στον λάκκο με τα φίδια –, αυτός μιλάει ξανά μανά για Σινεάκ, Ροζικλέρ και μπριγιαντίνη. Άσε μας στον πόνο μας, ρε Λουκιανέ... Γ.Ι.Α.

παντοσ καιρου

Για ποια showbiz μιλάμε σήμερα;

«Δυναμική προσωπικότητα, δραστήριος, ταλαντούχος, όμορφος, με πρωτοποριακές ιδέες, ελεύθερο λόγο και πνεύμα». Ποιος είναι; Να σας βοηθήσουμε λίγο. «Νοιαζόταν περισσότερο για την ψυχή του, παρά για την εξωτερική του εμφάνιση». Ούτε τώρα τον βρήκατε; Ας το πάρει το ποτάμι. Είναι ο άτυχος νεαρός ηθοποιός Τόμας Πρωτόπαπας, που πρόσφατα έχασε τη ζωή του – άδικα των αδίκων –, υποκύπτοντας στα μοιραία τραύματα από ένα τροχαίο στην Αττική Οδό. Ανάλγητος ο θάνατος, σύμφωνοι. Εξοργιστικός όταν θερίζει νέους ανθρώπους, ποιος λέει όχι; Απ’το σημείο όμως αυτό μέχρι τη διαπίστωση ότι «θρηνεί η ντόπια showbiz» τον «ξανθό άγγελο» και τον «αγαπημένο του κοινού» υπάρχει ιλιγγιώδης απόσταση. Ίσα που πρόλαβε να καταστήσει αναγνωρίσιμο τον 28χρονο ηθοποιό η σάπια και συρρικνωμένη λόγω κρίσης παραγωγή τηλεοπτικών σειρών «για όλη» την

(«μέση» – ανάθεμα στον μέσο όρο σ’αυτή τη ζωή!) «οικογένεια». Το ζήτημα δεν είναι ο ίδιος. Το ζήτημα είναι ότι υπάρχουν εκδότες, δημοσιογράφοι και (προφανώς) κοινό που επιμένουν ότι υπάρχει ντόπια showbiz! Ή είναι μακριά νυχτωμένοι ή λένε ψέματα βαφτίζοντας ένα χαντάκι Γκραν Κάνιον του Κολοράντο. Τόσο απέχει η ρηχή νεοελληνική γκλαμουριά απ’το Χόλιγουντ, για να μην πούμε απ’τα δικά της ασπρόμαυρα περασμένα μεγαλεία, τύπου Αλίκης Βουγιουκλάκη και Νίκου Ξανθόπουλου. Προσωπικά πιστεύω ότι ακόμη και στην εποχή του Φιλοποίμενος Φίνου η νεοελληνική showbiz ήταν «φούσκα». Διότι ήταν πολύ show και λίγο μπίζνες. Ποτέ ο εμπορικός ελληνικός κινηματογράφος δεν έφτασε να λάβει διαστάσεις κραταιής βιομηχανίας, όπως συνέβη ας πούμε στη γειτονική Ιταλία με την Cinecitta, η οποία μάλιστα προσέλκυσε μαζικά και διεθνείς παραγωγές.

«Φούσκα» ήταν η ντόπια showbiz και την εποχή της χούντας, της ΥΕΝΕΔ και του Άλκη Στέα, «φούσκα» ήταν και η εποχή των 80’s και 90’s, όταν κυριαρχούσε το τρίπτυχο «πούρο Cohiba - λουλούδια στα σκυλάδικα - ό,τι φάμε, ό,τι πιούμε κι ό,τι αρπάξει ο ΠΑΣΟΚος που κρύβουμε μέσα μας». Ακόμη κι όταν τα κανάλια γύριζαν όλα μαζί κάθε σεζόν 30 και 40 σίριαλ, πάλι μια «φούσκα» και μισή ήταν η ελληνική showbiz. Απλώς σε δουλειά να βρίσκονται όσοι περιτύλιγαν με ροζ κορδέλα τον ανοιχτό βόθρο της ασημαντότητας και της ματαιοδοξίας. Με τέτοιο παρελθόν δεν πάει άραγε πολύ, στη σημερινή ανασκολοπισμένη Ψωροκώσταινα, να πουλάνε πάλι κάποιοι ξανά μανά το χοντρό παραμύθι της ύπαρξης «ελληνικής showbiz»; Θα μου πεις, όσο υπάρχουν πελατάκια που το ψωνίζουν... Και θα ’χεις δίκιο. Γιώργος Ι. Αλλαμανής

04/24 Συνέντευξη

30/5 -5/6

ποντικιart

www.topontiki.gr

ΡΟΥΛΑ ΠΑΤΕΡΑΚΗ

«Η Θεσσαλονίκη με

αφάνισε οικονομικά» Από το 1985 είχε να σκηνοθετήσει η Ρούλα Πατεράκη στην ιδιαίτερη πατρίδα της, τη Θεσσαλονίκη. Από τότε που οικονομικοί και άλλοι λόγοι την ανάγκασαν να κλείσει τη Δραματική Επιθεώρηση της Τέχνης – ένα εργαστήρι σπουδαίου θεατρικού πειραματισμού και τέχνης, που όμοιό του δεν υπήρχε πουθενά στην Ελλάδα τότε. Εντέλει εγκαταστάθηκε στην Αθήνα, όπου μεταλαμπάδευσε όλη τη γνώση και την εμπειρία της. Μόλις ολοκλήρωσε για το ΚΘΒΕ μια διπλή εκδοχή του «Blasted» της Σάρα Κέιν. Ένα έργο - σταθμός, που όταν ανέβηκε πρώτη φορά το 1995 στο Λονδίνο οδήγησε σε τεράστιο σκάνδαλο. Λίγα χρόνια αργότερα η συγγραφέας του, παραδομένη και ανυπεράσπιστη απέναντι στην κατάθλιψη, έδωσε τέλος στη ζωή της. Τα πέντε όλα κι όλα έργα της αποτελούν ορόσημα του σύγχρονου θεατρικού λόγου. Η Ρούλα Πατεράκη σας καλεί να δείτε δύο πιθανές αναγνώσεις του «Blasted / Και εσαρώθησαν». Με δύο διαφορετικές εκδοχές: το «Joy Σάρα» και το «Sad Σάρα» Χρήστος Παρίδης ΦΩΤΟ: Γιάννης Βαρουχάκης

Γιατί κάνατε τόσα χρόνια να επιστρέψετε και να σκηνοθετήσετε στη Θεσσαλονίκη; Γιατί κανείς δεν με είχε καλέσει να σκηνοθετήσω μέχρι τώρα. Για πρώτη φορά το έκανε φέτος ο Σωτήρης Χατζάκης. Έχετε να σκηνοθετήσετε στη Θεσσαλονίκη από τότε που αναγκαστήκατε να κλείσετε τη Δραματική Επιθεώρηση της Τέχνης. Ένα θέατρο πολύ προχωρημένο για την πόλη. Ήταν όντως κάτι πολύ προωθημένο, δεν συνέβαινε αλλού στην Ελλάδα. Τότε δεν το δέχτηκε η Θεσσαλονίκη. Η Αθήνα, σε μια μετριασμένη μορφή, το αποδέχτηκε λίγο καλύτερα. Φαντάζομαι ότι κι αυτό που κάνω τώρα μπορεί να ξενίσει τη Θεσσαλονίκη. Το θεωρώ προχωρημένο θέατρο κι αυτό. Σας πλήγωσε θεατρικά η Θεσσαλονίκη… Όχι μόνο με πλήγωσε, με εξόντωσε. Με αφάνισε οικονομικά. Με καταβαράθρωσε, έχασα όλα μου τα χρήματα. Δεν είναι μια πόλη που μου φέρθηκε ευγενικά. Και γιατί να μου φερθεί; Να σπάσει την παράδοση; Ουδείς προφήτης στον τόπο του… Τώρα όμως είστε πάλι εδώ. Γιατί επιλέξατε να κάνετε δύο εκδοχές του ίδιου έργου; Γιατί θέλω να κάνω το «Blasted» με δέκα διαφορετικούς τρόπους. Τώρα μπόρεσα, όσο μπόρεσα, να το προσεταιριστώ μόνο με δύο. Αν μου δοθεί η ευκαιρία, θα κάνω και άλλους οκτώ. Για να έχει κάποιος μια καλή αντίληψη θα πρέπει να δει και τις δύο εκδοχές; Μπορεί να δει και τις δύο, αλλά και η μία αρκεί. Θα δει έναν συγγραφέα μέσα στον ίδιο χώρο και πόσο διαφορετικά μπορεί να παρουσιαστεί. Έχουμε ένα κείμενο με πολλές προεκτάσεις.

Info «Blasted / Και εσαρώθησαν», Μονή Λαζαριστών, Σκηνή «Σωκράτης Καραντινός», ΚΘΒΕ, Θεσσαλονίκη. Μέχρι Κυριακή 2 Ιουνίου 2013

Ποια είναι τα συναισθήματά σας για τη Σάρα Κέιν; Τη θεωρώ πολύ μεγάλη συγγραφέα. Είχε μια μεγάλη ικανότητα θεατρικής γραφής. Μολονότι πέθανε μικρή, είχε αυτό το δαιμόνιο. Είναι σίγουρα μια μετα-μετα-μεταμοντέρνα συγγραφέας που δεν έχει μόνο παράδοση μοντερνισμού. Έχει πολλά πράγματα. Το κάθε της έργο είναι εντελώς διαφορετικό από το άλλο. Το τελευταίο της, η «Ψύχωση», είναι τελείως διαφορετικό από το «Blasted», που είναι το πρώτο της. Προδίδουν την κατάληξη που τελικά είχε; Το τελευταίο, η «Ψύχωση», το προδίδει. Το «Blasted» δεν νομίζω. Σε αντίθεση με όσους δοξολογούν τη ζωή, το να επιλέξουν κάποιοι να φύγουν νωρίς κάνει πιο σημαντικό το έργο τους; Κάνει πιο σημαντική τη ζωή ενδεχομένως. Μπορεί αυτοί οι άνθρωποι να αγαπούν πολύ πε-

ρισσότερο τη ζωή από τους άλλους που απλώς τη ζουν. Μπορεί μέσα από την επιθυμία του θανάτου να καταλαβαίνουν πιο βαθιά τη ζωή. Αυτό δεν μπορώ να το πιστοποιήσω. Δεν ξέρω αν γίνονται σημαντικότεροι συγγραφείς, αλλά ότι μπορεί να έχουν μια μεγαλύτερη βίωση της ζωής από τους άλλους. Μπορεί να συμβαίνει αυτό. Γιατί όμως ένας συγγραφέας που είναι θανατομανής να είναι καλύτερος από έναν άλλον που δεν είναι; Αυτό δεν μπορώ να το πω. Αυτό που σας ρωτάω, είναι αν κάποιος που βλέπει τον θάνατο πιο κοντά του, που σχεδόν τον επιθυμεί, μπορεί να δώσει στη δουλειά του μια εξέχουσα σημασία. Δεν το ξέρω. Πάντως τη Σάρα Κέιν δεν την εξετάζω ούτε ως αυτόχειρα ούτε ως μη αυτόχειρα συγγραφέα. Ο Καρυωτάκης είναι ένας αυτόχειρας, μεγάλος ποιητής, αλλά δεν είναι τόσο μεγάλος όσο ο Σολωμός, που δεν αυτοκτόνησε. Αν είχε νόημα αυτό, ο Καρυωτάκης θα έπρεπε να είναι ο μεγαλύτερος ποιητής επειδή αυτοχειριάστηκε. Αλλά δεν είναι έτσι. Πολλοί αυτόχειρες συγγραφείς είναι πάρα πολύ σημαντικοί κι άλλοι ασήμαντοι. Περισσότερο αυτό έχει να κάνει με τη ζωή, όχι με την τέχνη. Αρκετές περιπτώσεις ιδιοφυών ανθρώπων δεν άντεξαν τη ζωή τους πάντως. Δεν ξέρω αν αυτό έχει σχέση με την πραγματική ιδιοφυΐα στην τέχνη. Πολλές ιδιοφυΐες πέθαναν στα κρεβάτια τους. Ο Ουίλιαμ Σαίξπηρ ούτε αυτοκτόνησε ούτε δολοφονήθηκε. Δεν μπορούμε να βάλουμε έναν κανόνα για τις ιδιοφυΐες. Η Σάρα Κέιν υπήρξε ένα πάρα πολύ ευαίσθητο πλάσμα, το οποίο αυτοκτόνησε, και είχε μεγάλη ικανότητα να γράφει. Ποια είναι τα στοιχεία εκείνα της Σάρα Κέιν που εξέλιξαν το αγγλόφωνο θέατρο; Η αφαιρετικότητα, η χρήση της γλώσσας, η ωμότητά της; Δεν είναι τόσο η αφαιρετική η Σάρα Κέιν. Το «Blasted» κατά ένα μέρος του είναι πάρα πολύ ρεαλιστικό. Από ’κεί και πέρα, μπορεί να ξεφεύγει. Δεν είναι αυτό που λέμε «αφηρημένος εξπρεσιονισμός». Η Σάρα Κέιν είναι μια συγγραφέας που γράφει καλά και μπορεί τα στοιχεία στο έργο της να είναι ανάμεικτα. Να έχει και κωμικά στοιχεία και μη κωμικά, και στυλιζαρίσματα, και «μπρεχτισμούς» ή μη. Η αλήθεια είναι ότι αυτή η γυναίκα σε πάρα πολύ μικρή ηλικία κατάφερε να δημιουργήσει μια τόσο προσωπική γλώσσα, η οποία πράγματι αναβίωσε το θέατρο. Έχει την αυθεντικότητα ενός πηγαίου ταλέντου πολύ προχωρημένης τεχνικής για την ηλικία της. Κάτι που μπορεί να πετύχει κάποιος άλλος στα 50 του ή στα 60 του. Αν είσαι 24 χρόνων και γράφεις έτσι, όπως ο Μπύχνερ κάποτε, αυτό σημαίνει ότι όταν θα γίνεις 50 ή 60 θα έχεις ξεπεράσει τον Σαίξπηρ. Δεν έζησε για να μας δείξει μέχρι πού μπορούσε να φτάσει.

Έκθεση 05/25

30/5 -5/6

ΠΟΝΤΙΚΙart

www.topontiki.gr

Το Βερολίνο της Φώφης

Είκοσι χρόνια μετά το κλείσιμο του θρυλικού μπαρ - εστιατορίου της Φώφης και του ζωγράφου Αλέξη Ακριθάκη, μια έκθεση - homage ξαναζωντανεύει μνήμες μιας «χρυσής» εποχής Του Χρήστου Παρίδη

Ροµπέρτο Μπενίνι

Τη βραδιά των εγκαινίων της έκθεσης «Fofi’s Berlin» (1969-1997) στο παράρτημα του Μακεδονικού Μουσείου Σύγχρονης Τέχνης στην πλατεία Αγίων Ασωμάτων, στο Μουσείο «Άλεξ Μυλωνά», μαζεύτηκαν όλοι της οι φίλοι εκείνης της εποχής. Δηλαδή όλοι όσοι βρίσκονται σήμερα στην Αθήνα, σχεδόν 20 χρόνια μετά το κλείσιμο του θρυλικού μπαρ - ρέστοραν της Φώφης Ακριθάκη στο Βερολίνο. Αλλά έλειπαν και πάρα πολλοί. Καταρχάς, έλειπε ο Αλέξης Ακριθάκης, ο ιδιοσυγκρασιακός ζωγράφος που ήταν αναπόσπαστο κομμάτι του μαγαζιού. Μετά, έλειπαν οι Γερμανοί φίλοι και όλοι όσοι έχουν φύγει οριστικά από τη ζωή. Πάνω από όλα όμως, έλειπαν η πόλη και η εποχή που δημιούργησαν τη συνθήκη στην οποία άνθισε μια γενιά καλλιτεχνών μέσα στο ιδιαίτερο και εξέχον περιβάλλον της.

Η τέχνη νικάει τον χρόνο

Η ταμπέλα έγραφε στα ελληνικά «Εστιατόριον», αλλά κανένας δεν ήξερε να το διαβάσει. Όλοι θα το μάθαιναν ως «Fofi’s». Άνοιξε τις πόρτες του την 1η Απριλίου 1977 με συνιδιοκτήτες το Βασίλη Κουράφαλο και τον Κώστα Κασάμπαλη. Τη διακόσμηση επιμελήθηκε ο Αλέξης Ακριθάκης και ήταν καλοδεχούμενοι οι πάντες. Αποτέλεσμα, ένα αφάνταστα ετερόκλητο και πολύχρωμο κοινό. Ευκατάστατοι κύριοι με τις συζύγους τους, ηθοποιοί, σκηνοθέτες, συγγραφείς, ζωγράφοι. Συχνά κάτω από το έκπληκτο βλέμμα όλων στήνονταν πρόβες, έντονες λογομαχίες για πολιτικά και καλλιτεχνικά θέματα, happenings. Μπορούσες να συναντήσεις τον Τίτο Μπρας, τον Χάινερ Μίλερ και τον Πέτερ Στάιν, τον Βέντερς και τον Σλέντορφ, ολόκληρο το δυναμικό της Σάουμπινε, αλλά και τη Λόρι Άντερσον, τον Μπομπ Γουίλσον, τον Ρούντολφ Νουρέγιεφ και τον Χέλμουτ Μπέργκερ. Στα μέσα της δεκαετίας του ’80 η φήμη του μαγαζιού είχε φτάσει στα ύψη. Διάσημοι και μη, κοσμοπολίτες και αριβίστες επισκέπτονταν το «Εστιατόριον», που την περίοδο της Μπερλινάλε γέμιζε από διεθνή celebrities: Ζαν Μορό, Άλαν Μπέιτς, Ρίτσαρντ Μπάρτον, Ομάρ Σαρίφ… Όσο διήρκεσε η έκθεσή του, ο μέγας πότης Φράνσις Μπέικον δεν έλειψε βραδιά, αφιερώνοντας στο τέλος στη Φώφη ένα έργο του. Ο Μπέργκερ, ο οποίος προκαλούσε συχνά σκάνδαλα, μια φορά άδειασε ένα πιάτο με γαρίδες πάνω σε μια δημοσιογράφο κι ο Άντι Γουόρχολ αποφάνθηκε ότι σε κανένα εστιατόριο στον κόσμο δεν είχε νιώσει πιο ζεστά.

Ας πούμε ότι όλα επιζούν μέσα από τις φωτογραφίες - ντοκουμέντα και τα έργα τέχνης… Ένα homage στο Βερολίνο του Τείχους, μιας Το 1994 πεθαίνει ο Αλέξης, ενώ η νέα συνθήκη της εποχής μεγάλης καλλιτεχνικής και κοινωνικής ανάτασης, πόλης αλλάζει την ταυτότητά της. Σταδιακά, το στην οποία η Φώφη και το «Εστιατόριον», όπως έλεγαν κέντρο μεταφέρεται πιο ανατολικά και η Φώφη επίσημα το μπαρ - ρέστοραν της Fasanenstrasse 70, έπαιΑκριθάκη νιώθει ότι το ξενύχτι την έχει κουράσει. ξαν τον ρόλο τους. Αφού αποτέλεσε ένα ανεπανάληπτο Στις 17 Ιουνίου 1995 το «Εστιατόριον» κλείνει με στέκι συναλλαγής ιδεών και συνύπαρξης ανθρώπων της ένα ανεπανάληπτο πάρτι. Όσοι ήταν εκεί ακόμα το δημιουργίας και της εξουσίας. θυμούνται… Το Δυτικό Βερολίνο, μια εγκλωβισμένη πολιτεία σε αυτό που αποκαλούνταν «σιδηρούν παραπέτασμα» είχε μια Εκεί σχεδιάστηκε το γκρέμισμα του Τείχους μοναδικότητα. Η κυβέρνηση, για να προσελκύσει κόσμο, Αλλά ούτε οι πολιτικοί έλειπαν, με προεξέχοντα τον καγκεπρόσφερε δύο εξαιρετικά προνόμια: απαλλαγή φόρων και απάλειψη της στρατιωτικής λάριο Κολ. Άλλωστε το ’89, το «Spiegel» έγραψε ότι μέσα στο «Fofi’s» καταστρώθηκε το θητείας για τους νέους. Έτσι, το Βερολίνο ήταν ένας τόπος έλξης τυχοδιωκτών, αναρχικών, γκρέμισμα του Τείχους, οπότε ίσως δεν είναι τυχαίο ότι ο Τζον Λε Καρέ έβαλε έναν χαραεξτρεμιστών, καλλιτεχνών, κι όλων των αρνητών της νοικοκυρεμένης ζωής. Με έναν πακτήρα του στη «Μικρή τυμπανίστρια» να βρίσκει καταφύγιο εκεί μέσα, κάνοντας ιδιαίτερη ράξενο τρόπο, αναβίωνε η έκλυτη ζωή και η πρωτοπορία του Μεσοπολέμου… αναφορά στην «Ελληνίδα κοσμοπολίτικης σοφίας». Το Τείχος έπεσε και το Βερολίνο έγινε μόδα. Άρχισε η επέλαση των σταρ και των χολιγουντιανών σκηνοθετών. Ο Μπράιαν ντε Μια μποέμ με επιχειρηματικό μυαλό Πάλμα, ο Μάικλ Ντάγκλας, ο Τζιν Χάκμαν, η Τζούλι Κρίστι, η Μαίρη Σελ, η Τζέσικα Τάντυ, Σ’αυτό το Βερολίνο βρέθηκαν στα τέλη της δεκαετίας του ’60, έχοντας αποδράσει από ο Μόργκαν Φρίμαν, ο Ντάνι ντε Βίτο, ο Μπενίνι, ο Ρόμπερτ ντε Νίρο, όλοι τους έδωσαν το την Αθήνα της χούντας, η Φώφη και ο Αλέξης Ακριθάκης. Η Φώφη, μπουρζουά, μποέμ, «παρών» τους στης Φώφης. Ο ατζέντης των REM έσπευσε να κλείσει τραπέζι έγκαιρα όταν ρεαλίστρια, μπονβιβέρ, με επιχειρηματικό μυαλό, έμελλε να γίνει η απόλυτη οικοδέσποιτο συγκρότημα έδινε συναυλία στην πόλη, όπως και ο Έλτον Τζον. Μέχρι και σχεδιαστές να της βερολινέζικης νύχτας. Όταν έπιασε δουλειά σε μπαρ για να περνάει την ώρα της, μόδας σύχναζαν αλλά και ο πάπας της φωτογραφίας μόδας Χέλμουτ Νιούτον. Όποτε συνειδητοποίησε ότι ήταν μια ασχολία που της άρεσε πολύ. Σύντομα βρέθηκε να ανοίγει βρισκόταν στην πόλη, εκεί πήγαινε να δειπνίσει ο Αλέξανδρος Ιόλας, όπως και ο Διονύσης με δύο φίλους της το μπαρ «Αχ - Βαχ». Και λίγο αργότερα τους άφησε για να δώσει ζωή σε Φωτόπουλος κι ο καλοφαγάς Θεόδωρος Πάγκαλος. Εκεί βρέθηκε μια βραδιά έπειτα από ένα παρηκμασμένο μπαράκι, στο οποίο γρήγορα έγινε το αδιαχώρητο. Η Ελληνίδα, παρά συνέδριο και ο Αντώνης Σαμαράς, όπως και η Μελίνα κατά τη διάρκεια ενός τιμητικού αφιτα λίγα γερμανικά της, κατάφερνε να μαγνητίζει τους πάντες. Κι εκείνο το μικρό μπαράκι ερώματος που της έγινε. Επίσης, ο Γιάννης Κουνέλλης, η Μαρίνα Καρέλα με τον πρίγκιπα έγινε ο προπομπός ενός λαμπρού εστιατορίου που θα άφηνε εποχή. Μιχαήλ, ο Νίκος Παναγιωτόπουλος με τον Λευτέρη Βογιατζή.

Αποχαιρετιστήριο πάρτι

∆ιονύσης Φωτόπουλους και Πέτερ Στάιν

Κώστας Φέρρης

06/26 Zoom

30/5 -5/6

ποντικιart www.topontiki.gr

κ απου τ Διανοούμενοι και εθνική κυριαρχία Κόπτονται συχνά διάφορες τηλεοπτικές περσόνες του συρμού για τη σιωπή των διανοουμένων μπροστά στην κρίσιμη κατάσταση της χώρας. Είναι οι ίδιοι, εννοείται, που, ενώ αποκλείουν συστηματικά οποιονδήποτε αυθεντικό (δηλαδή επικίνδυνο για τις διαπλεκόμενες εξουσίες) διανοούμενο, φιλοξενούν αποκαΐδια της συμφοράς και μας τα πλασάρουν ως σοβαρές προσωπικότητες. Γιατί αυτοί οι «θεσμικοί» μιλούν και παραμιλούν. Ο κ. Λουκάς Τσούκαλης διαπιστώνει με κατήφεια ότι κάποιοι αγανακτούν για τις συχνά ωμές και απροκάλυπτες παρεμβάσεις των ξένων στα εσωτερικά μας και την απώλεια εθνικής κυριαρχίας. Κι αυτοί δίκιο έχουν, λέει, αλλά… υπό καθεστώς χρεοκοπίας πώς να μιλήσουμε για πολυτέλειες όπως η εθνική κυριαρχία; Με τι όπλα να διαπραγματευτούμε; Αφού η αξιοπιστία μας, η δανειοληπτική προφανώς, βρίσκεται στο ναδίρ και οι δυσλειτουργίες μας οι διοικητικές έχουν ρίξει σε κώμα ολόκληρη τη χώρα… Μας έχουν δανείσει και πολλά λεφτά (ασχέτως πού πήγαν, σε τραπεζικά βαλάντια ή μη, δεν έχει σημασία), έχουν κι αυτοί ψηφοφόρους που τους πιέζουν, μην το ξεχνάμε… Φυσικό δεν είναι να επιβάλουν τους όρους τους; Αυτό κάνουν λοιπόν. Γιατί έτσι τους συμφέρει. Επομένως, προτείνει με σωφροσύνη ο κ. Τσούκαλης, ώσπου να ξεφύγουμε από τα δύσκολα να κάτσουμε στ’ αυγά μας και να το πιούμε αγόγγυστα το πικρό ποτήρι. Από ’κεί και πέρα όλα μπορεί να διορθωθούν, «αρκεί να χτίσουμε γρήγορα τις βάσεις για μια υγιή και ανταγωνιστική οικονομία». Δεν μας εξηγεί, ωστόσο, ο κ. Τσούκαλης πώς θα γίνει αυτό. Οι αποφάσεις για την οικονομία είναι, ως γνωστόν, πολιτικές. Όσο λοιπόν τις αποφάσεις για την οικονομική ανάπτυξη της χώρας τις παίρνουν και τις επιβάλλουν με τη δαμόκλειο σπάθη της ασύντακτης χρεοκοπίας οι δανειστές μας, είναι βέβαιο ότι αυτές θα οδηγούν σε παρατεινόμενη και ολοένα βαθύτερη υπανάπτυξη. Γιατί έτσι τους συμφέρει. Θα συμφωνήσω φυσικά ότι μαγικές λύσεις δεν υπάρχουν και, αν δοκιμαστούν τέτοιες λύσεις, θα είναι αποτυχημένες και επικίνδυνες. Η πιο αποτυχημένη όμως και η πλέον επικίνδυνη λύση είναι το να λιβανίζουμε την καχεξία μας και να περιμένουμε τους ξένους να μας σώσουν. Η πιο μαγική πεποίθηση είναι να πιστεύεις ότι οι δανειστές θα επιδιώξουν την επιταχυνόμενη ανάπτυξη της χώρας μας, όταν είναι φανερό και στα παιδάκια του δημοτικού ότι αρκούνται στη σίγουρη και επιταχυνόμενη αφαίμαξη. Γιατί έτσι τους συμφέρει. (Συνεχίζεται…) Ηρακλής Δ. Λογοθέτης

kaΠΟΥ-ΚΑποτε

Ο κοσμοπολίτης μέτοικος στο ελληνικό τραγούδι Ο Ζωρζ Μουστακί, που έφυγε από τη ζωή πριν από λίγες μέρες, ήταν «δικός μας» κι ας μη μιλούσε ελληνικά. Μας γνώρισε, μας τραγούδησε, μας αγάπησε, και τον αγαπήσαμε κι εμείς Θα μπορούσε να ειπωθεί ότι τον τραγουδοποιό Ζωρζ Μουστακί, που έφυγε από τη ζωή πριν από λίγες μέρες στα 79 του, δεν ήξερε πραγματικά ποια χώρα να τον... πρωτοκλάψει: Το Ισραήλ, απ’όπου κρατούσαν οι ρίζες του, η Αίγυπτος, όπου γεννήθηκε και μεγάλωσε, η Γαλλία, όπου και έζησε όλα του τα χρόνια, ή η Ελλάδα που της ανήκε εν μέρει και εν πολλοίς ταυτόχρονα; Διότι αυτό ακριβώς ήταν το βασικό χαρακτηριστικό του συγκεκριμένου τροβαδούρου: η πολυπολιτισμικότητα, που την κουβαλούσε απ’τα γεννοφάσκια του ως προσωπικότητα και ως καλλιτέχνης, πέρα από το ταλέντο του και τη φυσική του ευγένεια. «Μιλούσε γλυκά, όπως κι όταν τραγουδούσε» έγραψε η «Le Monde» για το φευγιό του. Άφησε πολλά τραγούδια ο Μουστακί, περισσότερα από 300, ερμηνευμένα σε αγγλικά, γαλλικά, ιταλικά, ελληνικά, πορτογαλικά, ισπανικά και αραβικά. Το όνομά του ήταν Γιουσέφ, αλλά το άλλαξε σε Ζωρζ ως φόρο τιμής στον μεγάλο ομότεχνό του, Ζωρζ Μπρασένς, όταν πήγε το 1951 στο Παρίσι. (Μία δεκαετία αργότερα και ο Ρόμπερτ Άλεν Ζίμερμαν θα άλλαζε το όνομά του σε Μπομπ Ντίλαν ως φόρο τιμής στον εμβληματικό ποιητή Ντίλαν Τόμας). Μέσα στις απλές μελωδίες του κατάφερε να συγχωνεύσει το γαλλικό «chanson» των 60’s, τον ρομαντισμό της πιο εκλεπτυσμένης «ποπ», χωρίς να είναι επ’ουδενί «ποπ» ο ίδιος, εθνικά μουσικά ιδιώματα και, φυσικά, την ποίηση ταυτόσημη με τα ιδεώδη τής πιο ρηξικέλευθης δεκαετίας του 20ού αι. Χρονιά - ορόσημο στην πολύχρονη πορεία του είναι το 1959, τότε που οι στίχοι του παντρεύονται με τη μουσική της Μαργκερίτ Μονό και το τραγούδι τους «Milord» γίνεται μεγάλη επιτυχία με τη θεία φωνή της Εντίθ Πιαφ. Δεν είναι τυχαίο ότι την περασμένη εβδομάδα το BBC News αποχαιρέτησε τον Ζωρζ Μουστακί με την πρόταση «Πέθανε ο συνθέτης της Εντίθ Πιαφ»! Διόλου τυχαίο επίσης που δεν τον ερμήνευσε μόνο η Πιαφ. Ο Μουστακί είχε την τιμή να ακούσει τραγούδια του και με τις φωνές όλων των μεγάλων σταρ της εποχής του (Δαλιδά, Μπαρμπαρά, Ιβ Μοντάν, Ζιλιέτ Γκρεκό, Τίνο Ρόσι κ.ά.).

Με τον Νταλάρα Το 1969 κυκλοφορεί η μπαλάντα του «Le Meteque», ίσως το γνωστότερο τραγούδι του, με το οποίο σύναψε επισήμως σχέσεις με την ελληνική δισκογραφία. Το 1971 «Ο μέτοικος», όπως μεταφράστηκε στα ελληνικά, έδωσε και τον τίτλο στον προσωπικό δίσκο του Γιώργου Νταλάρα, που εκτόξευσε τη δημοτικότητα του νεαρού λαϊκού τραγουδιστή. Κι όμως, το τραγούδι προϋπήρχε στα ελληνικά από στιχουργικής άποψης, αφού

ο Μουστακί είχε απλώς μεταφράσει στα γαλλικά το ποίημα του αυτοεξόριστου στο Παρίσι Δημήτρη Χριστοδούλου.

Με τον Θεοδωράκη Το ίδιο διάστημα, η τροχιά του Μουστακί διασταυρώνεται μ’αυτήν του Μίκη Θεοδωράκη. Οι δυο τους απαθανατίζονται από τον Ροβήρο Μανθούλη να τραγουδούν «Είμαστε δυο» σε ελληνικά και γαλλικά («Nous sommes deux») σε ένα ντοκιμαντέρ μικρού μήκους αντιδικτατορικής σημασίας. Το παράδοξο ήταν πως ο Μουστακί δεν μιλούσε ελληνικά. «Μιλάω κακά ελληνικά» είχε δηλώσει σε συνέντευξή του, «αφού οι γονείς μου γεννήθηκαν στην Αίγυπτο και μεγάλωσαν εμένα και τις αδερφές μου με γαλλική κουλτούρα». Θεωρούσε τα ελληνικά «γλώσσα της εξορίας», κάτι που μάλλον φανέρωνε και μία έμφυτη καλλιτεχνική τάση προς τη δική του περιπλάνηση, τη δική του «Οδύσσεια» στον χώρο του τραγουδιού.

Με τη Μελίνα Η πρώτη φορά που επισκέφτηκε την Ελλάδα ήταν το 1966 σε ηλικία 27 ετών, τότε που γνώρισε τη Μελίνα Μερκούρη. Θα συναντηθούν ξανά λίγα χρόνια μετά την περίοδο της αντιδικτατορικής δράσης της στο Παρίσι, όπου εκεί η Μελίνα θα πει στα γαλλικά τον «Μέτοικο» και τη «Μεσόγειο». Τη «Μεσόγειο» την τραγούδησε και η Βίκυ Μοσχολιού στα ελληνικά το 1973, ερμηνεία που ο ίδιος ο Μουστακί θα απολάμβανε διά ζώσης τα μεταπολιτευτικά χρόνια, καλεσμένος σε τηλεοπτική εκπομπή του Γιώργου Παπαστεφάνου με τη Μοσχολιού, την Αρλέτα και τον Αντώνη Καλογιάννη.

Τα παιδιά του Πειραιά Με τους δύο τελευταίους συνδέθηκε επίσης με μεγάλη φιλία. Η Αρλέτα μού είχε δηλώσει παλαιότερα πως στον Μουστακί οφείλει το ότι συνέχισε το τραγούδι όταν κάποτε, στα μέσα του ’70, σκεφτόταν να τα παρατήσει. Στον δίσκο, άλλωστε, «Moustaki Live», του 1975, ερμηνεύουν από κοινού τον «Καημό» των Μ. Θεοδωράκη - Δ. Χριστοδούλου και τον «Κυρ-Μιχάλη» των Μ. Χατζιδάκι - Ι. Καμπανέλλη. Ίσως το ντουέτο με την Αρλέτα να ήταν αυτό που έφερε τον Μουστακί πιο κοντά στη μουσική του Χατζιδάκι, με αποτέλεσμα λίγο αργότερα να ηχογραφήσει στα γαλλικά πολλά τραγούδια του, από «Τα παιδιά του Πειραιά» μέχρι την «Πορνογραφία».

Με τον Καλογιάννη Όσο για τον Καλογιάννη, παλιός γνώριμος και φίλος του από τα αγωνιστικά χρόνια στο Παρίσι, είχε την τύχη να εκδώσει το 1979 το μεγάλο άλμπουμ «Ο Αντώνης Καλογιάννης τραγουδά Ζωρζ Μουστακί» και να δώσει μιαν ακόμη συγκινητική εκτέλεση στον «Μέτοικο». Αντώνης Μποσκοΐτης

30/5 -5/6

ποντικιart

Ραντάρ 07/27

www.topontiki.gr

Δραματική η κατάσταση στα μουσεία με την υποστελέχωση που παρατηρείται στη φύλαξή τους. Σε μια χώρα με συγκριτικό πλεονέκτημα τον τουρισμό της, τα μουσεία κάνουν... ακροβατικά για να εφαρμόσουν το διευρυμένο ωράριο τους καλοκαιρινούς μήνες Δάφνη Πασχάλη

Εμένα ποιος θα με φυλάξει; Ακόμα και η απλή διαίρεση δείχνει ότι υπάρχει πρόβλημα. Περί τους 300 είναι οι αρχαιολογικοί χώροι και τα μουσεία ανά την Ελλάδα, περί τους 3.000, σύμφωνα με «επιεικείς» υπολογισμούς, οι φύλακες αρχαιοτήτων. Από αυτούς, περίπου οι μισοί (1.600-1.700) είναι μόνιμοι και αορίστου χρόνου. Οι υπόλοιποι είναι εποχικοί (περί τους 500) και εργαζόμενοι που προσλήφθηκαν μέσω ΜΚΟ. Δηλαδή νέοι, με διάθεση για δουλειά, χωρίς πείρα όμως. Και, φυσικά, όπως συνηθίζεται στις μέρες μας, υποαμειβόμενοι. «Είμαστε ένας γερασμένος κλάδος» λέει στο «Ποντίκιart» ο Τάκης Τσιντώνης, μέλος του Δ.Σ. της Πανελλήνιας Ένωσης Υπαλλήλων Φύλαξης Αρχαιοτήτων. «Οι τελευταίες προσλήψεις έγιναν πριν από 25 χρόνια και περισσότερο». Από εκεί και πέρα, τα κενά γίνεται προσπάθεια να συμπληρωθούν εμβαλωματικά, με προσλήψεις ωρομίσθιων, εποχικών, έκτακτων και ούτω καθ’ εξής. Το αποτέλεσμα; Δραματικό.

Μισοί οι φύλακες της Ακρόπολης Τέσσερις φύλακες έχει το Ακρωτήρι Σαντορίνης, λέει το ΚΚΕ με ερώτησή του που κατέθεσε στη Βουλή. Ο συνομιλητής μας σημειώνει πως ανάλογη υποστελέχωση παρατηρείται στη Δήλο και αλλού. Ακόμη και η Ακρόπολη, των 140 φυλάκων κάποτε, τώρα έχει μόνο τους μισούς. Είναι λίγοι; «Σαφώς» απαντά. «Έχουμε διπλοβάρδια και μερικοί υπηρετούν ως νυχτοφύλακες. Το οποίο σημαίνει ότι σε κάθε μία από τις δύο βάρδιες υπάρχουν περίπου 30 φύλακες. Για ένα μνημείο που μπορεί να δεχτεί έως και 10.000 επισκέπτες σε μια μέρα. Και μάλιστα, όταν, εκτός από τη φύλαξη, πρέπει να υπάρχει και παροχή υπηρεσιών, αν θέλουμε οι επισκέπτες αυτοί να έρθουν ξανά». Ο χαμηλός αριθμός των φυλάκων είναι η αιτία που οι χώροι δεν ανοίγουν με ωράριο 8-6, όπως έχει ανακοινώσει ο υπουργός αναπληρωτής Πολιτισμού. Οι αρχαιοφύλακες, αν και δέχονται πιέσεις, δεν συναινούν. Ιδίως μετά το καταστροφικό γεγονός στο Μουσείο Ιστορίας των Ολυμπιακών Αγώνων στην Αρχαία Ολυμπία, στο οποίο έγινε κλοπή, οι φύλακες θέλουν να έχει διασφαλιστεί ότι δεν υπάρχουν κίνδυνοι για… επαναλήψεις.

Οι πράκτορες δεν φέρνουν την άνοιξη Τι θα γίνει; Είναι η εύλογη ερώτηση. «Μια προσπάθεια να ισορροπήσουμε ακροβατικά. Δηλαδή, θα συγκεντρωθούν δυνάμεις στους μεγάλους αρχαιολογικούς χώρους και οι μικρότεροι ίσως ακολουθήσουν το διευρυμένο ωράριο κατά περίπτωση». Είναι όμως αυτή εικόνα μιας χώρας που το συγκριτικό της πλεονέκτημα είναι ο τουρισμός σε συνδυασμό με τις αρχαιότητες; Ο Τάκης Τσιντώνης είναι κατηγορηματικός. Η εικόνα δεν θα αλλάξει υπέρ των συμφερόντων του Δημοσίου ούτε με τη νέα επιτροπή που δημιουργήθηκε στο (τέως) υπουργείο και στην οποία μετέχουν τουριστικοί πράκτορες, ξενοδόχοι κ.λπ. Διότι, ναι, να εξυπηρετηθούν τα πρακτορεία. Όχι όμως σε βάρος της τοπικής κοινωνίας αλλά και των φυλάκων. Τι εννοεί; Απλό: αν κάποια κρουαζιέρα περιλαμβάνει, π.χ., το Δίον και το ανοίξεις αργά το απόγευμα κατ’ εξαίρεσιν, αυτό, πέρα από την ταλαιπωρία των φυλάκων που έχουν φύγει στις 3 και τους γυρίζεις στις 6, σημαίνει πως οι πελάτες του συγκεκριμένου πράκτορα δεν θα αφήσουν ούτε σεντ στην τοπική κοινωνία. Θα βγουν από το πλοίο, θα πάνε στον αρχαιολογικό χώρο και θα επιστρέψουν σε αυτό. Ενώ, αν έμεναν στην περιοχή, τα οφέλη θα ήταν πολλαπλά.

Χωρίς μελέτες επισκεψιμότητας «Με αίσθημα ευθύνης, η παράταξή μας, η Δημοκρατική Συνεργασία, κατέθεσε συγκεκριμένη πρόταση για τα ωράρια, η οποία στηρίζεται στη βάση των σύγχρονων αναγκών λειτουργίας των μουσείων και των αρχαιολογικών χώρων, στην καλύτερη εξυπηρέτηση των επισκεπτών, των κοινωνικών αναγκών των αρχαιοφυλάκων και όχι στην εξυπηρέτηση των όποιων ιδιωτικών συμφερόντων» απαντά. «Ζητήσαμε και τώρα, όπως και πέρυσι, μελέτη επισκεψιμότητας, διοργάνωση ημερίδας με τους συναρμόδιους φορείς καθώς και έκτακτο Γενικό Συμβούλιο και έκτακτη Γενική Συνέλευση, για να αποφασίσουν οι ίδιοι οι αρχαιοφύλακες για το μέλλον τους. Όσο τίποτα από αυτά δεν γίνεται, τόσο τα προβλήματα θα μεγαλώνουν. Τι σημαίνει σύγχρονο μουσείο; Ποιες είναι οι παροχές που απαιτούνται ώστε να είναι πλήρης ένας σύγχρονος αρχαιολογικός χώρος; Όσο εξαντλούμαστε μονάχα στα ωράρια, δεν πηγαίνουμε πουθενά» καταλήγει.

Συμβάσεις… τριτοκοσμικές «Από εργαζόμενοι γίναμε απασχολούμενοι και τώρα ωφελούμενοι» λέει η Παναγιώτα Κ., από τους φύλακες που εργάζονται μέσω προσλήψεων με ΜΚΟ (τα πλήρη στοιχεία της είναι στη διάθεση της εφημερίδας). Μια νέα κοπέλα, με προθυμία να εξυπηρετήσει άριστα τον επισκέπτη και με διάθεση προσφοράς. Είναι δύο μήνες απλήρωτη, ίσως επειδή τα 625 ευρώ του μισθού της είναι πολλά για το σύγχρονο κράτος… Έτσι ορίζουν οι συμβάσεις που υπογράφουν. Πληρωμές με καθυστερήσεις, κανένα δικαίωμα σε άδειες, ακόμη και αναρρωτικές. Αμφισβητείται, μάλιστα, μέχρι στιγμής, αν τα ένσημά τους είναι και συντάξιμα ή μόνο για περίθαλψη. Επτά μήνες μετά την πρόσληψή της η Παναγιώτα και όλα τα άλλα αγόρια και κορίτσια που ανήκουν στην ίδια κατηγορία θα φύγουν. Ίσως επιστρέψουν για επτά μήνες ακόμη, όμως ύστερα

από καιρό. Όλα αυτά γίνονται για να μην αποκτούν οι εργαζόμενοι δικαίωμα περαιτέρω εργασίας στο Δημόσιο, όπως γινόταν έως τώρα με τους συμβασιούχους. Απλώς, το ανάλγητο κράτος, που πριν έταζε μονιμοποιήσεις δίκην ρουσφετιών, τώρα πήγε στο άλλο άκρο. Όχι μόνο δεν μονιμοποιεί, αλλά δεν δίνει και κανένα εργασιακό δικαίωμα. Κι όμως, με τόση ανεργία, και πάλι τρέχουν οι νέοι άνθρωποι, έστω για ένα κουτσουρεμένο μεροκάματο. Αυτά τα προγράμματα, αντί να έχουν ως στόχο – εκτός από την ανακούφιση των ανέργων – τη διάκριση των καταλληλότερων ώστε να προσληφθούν μελλοντικά, δεν λαμβάνουν καν υπόψη δεξιότητες, ταλέντα, προθυμία, εργατικότητα. Και τότε, γιατί να εργάζεται ένας νέος άνθρωπος δίνοντας τον καλύτερο εαυτό του; «Μόνο και μόνο επειδή είναι ευσυνείδητος» λέει η νεαρή φύλακας. Για μια ακόμη φορά, ο πατριωτισμός των Ελλήνων…

08/28 Προβολέας

30/5 -5/6

ποντικιart

www.topontiki.gr

Καλλιτεχνικά στέκια στην Ανάμεσα σε καπνούς και ευωδιές από φρεσκοκομμένο καφέ, η έμπνευση περίσσευε κάποτε στα καφενεία. Έγιναν στέκια και φιλοξένησαν μεγάλους καλλιτέχνες. Και σήμερα, όμως, οι άνθρωποι της τέχνης αναζητούν τις γωνιές τους στην πόλη

Τα καφενεία της μνήμης και των καλλιτεχνών Κωστούλα Τωμαδάκη «Ένα καφενείο κατεδαφίζεται στο τετράγωνό μου. Από τα τελευταία…», έγραφε ο χρονοχνικού καφενείου; Το «Πατάρι του Λουμίδη», όπου τα τραπέζια ήταν τοποθετημένα σε σχήμα γράφος Παύλος Παλαιολόγος στην εφημερίδα «Το Βήμα», λίγο προτού κατεδαφιστεί το «Κα«πι», σύντομα μεταμορφώθηκε σε έναν χώρο συζητήσεων και ανταλλαγής ιδεών. Ο Μάνος φενείο του Ζαχαράτου». Η ανοικοδόμηση της δεκαετίας του ’60 και το μυστρί του Παττακού Χατζιδάκις, ο Νίκος Γκάτσος, ο Γιάννης Τσαρούχης, ο Γιάννης Μόραλης, ο Αντρέας Εμπειρίκος, έφεραν το πρόωρο τέλος για τα περισσότερα από τα ιστορικά καφενεία ο Νικηφόρος Βρεττάκος ήταν μερικοί από τους πιο τακτικούς θαμώνες της Αθήνας. Το «Καφενείο του Ζαχαράτου», το «Νέον», το «Πατάρι του του. Στο «Πατάρι του Λουμίδη» λέγεται ότι ο Μάνος Χατζιδάκις έγραψε Λουμίδη», το «Βυζάντιο», το «Μπραζίλιαν», ο «Φλόκας», η «Δεξαμενή», τον «Ματωμένο Γάμο» για το Θέατρο Τέχνης και ο Νίκος Γκάτσος διάβατο «GB» της Μεγάλης Βρετανίας δημιουργήθηκαν κατά τα πρότυπα των σε πρώτη φορά σε φίλους του αποσπάσματα από την «Αμοργό» του. ευρωπαϊκών λογοτεχνικών καφενείων και υπήρξαν στέκια της αθηναϊκής Στο θρυλικό «Βυζάντιο», στην πλατεία Κολωνακίου, η μεγάλη ατραξιόν Η νομοτέλεια της εξέλιξης άλλαξε διανόησης. Συγγραφείς, μουσικοί και ποιητές έδιναν το καθημερινό τους ήταν το γκαρσόνι ο Μπάμπης. Τους καλοκαιρινούς μήνες στα τραπετο αστικό τοπίο.Τα λογοτεχνικά ραντεβού, πίνοντας τον καφέ τους, διαβάζοντας με επιμέλεια ξενόγλωσζάκια που ήταν απλωμένα έξω μπορούσες να δεις τον Χατζιδάκι, τον καφενεία - στέκια του μεσοπολέμου σες εφημερίδες ή συζητώντας μεγαλόφωνα. Γκάτσο, τον Χριστοδούλου, τον Βασιλικό, τον Φωτόπουλο, τον Γκούφα, έχουν κατεδαφιστεί. Μαζί με το αλλά και πολιτικούς, μετά που σχόλαγε η Βουλή. Το τρομερό γκαρσόνι ο Είναι μια παρηγοριά το καφενείο «Κλειστόν λόγω κατεδαφίσεως» Μπάμπης ήξερε όλους τους πελάτες και μάλιστα έκανε πίστωση στους χάθηκε η χημεία ανάμεσα στο κοινό «Το θελκτικό, ως εικόνα, συνήθειο της συγγραφής και μελέτης σε καφενέους καλλιτέχνες. «Ο Μπάμπης λοιπόν είχε ονομάσει τα γλυκά του κουκαι τον καλλιτέχνη. Πριν από λίγες νείο, που το έχουν και σήμερα αρκετοί νεότεροι, όπως ο μέγας και πολύς ταλιού σύμφωνα με τις προτιμήσεις των πελατών. Ένα γλυκό, ας πούμε, μέρες, διασχίζοντας το κέντρο της Ζαν Πωλ Σατρ, που έγραφε μεταπολεμικά σ’ένα τραπεζάκι του‘‘Καφέ που έτρωγε ο Χατζιδάκις και ήταν μισό κυδώνι και μισό περγαμόντο το πόλης παρατήρησα τα νέα καλλιτεΦλορ’’… Είναι μια παρηγοριά, μια ασφάλεια, το γεμάτο καφενείο», γράφει ’χε ονομάσει Χατζιδάκις» , θυμάται ο Ζάχος Χατζηφωτίου. χνικά στέκια. Χώροι προσεγμένοι ο Γιώργος Ιωάννου στο βιβλίο του «Ομόνοια 1980», εκδόσεις Κέδρος. Το επιβλητικό καφέ «Zonar’s», στη γωνία Πανεπιστημίου και Βουκουρεπου κάποιοι από αυτούς θυμίζουν Ανάμεσα στους καπνούς, το άρωμα του φρεσκοκομμένου καφέ, τους στίου, δέσποζε στην καρδιά της Αθήνας. Στους μεγαλοπρεπείς χώρους υπερπαραγωγή. Παρατηρώ τους τσακωμούς και τις συζητήσεις που κρατούσαν ώς το πρωί… η έμπνευση του «Zonar’s» με τις ξύλινες επενδύσεις και τους πολυέλαιους σύχναζε θαμώνες που δεν μιλάνε πια μεταξύ περίσσευε και κάποιες φορές οι στίχοι ενός ποιήματος γράφονταν πάνω η πολιτική ηγεσία του τόπου, αλλά και καλλιτέχνες. Μπορεί εύκολα να τους. Όλοι ψάχνουν απεγνωσμένα σε ένα άδειο πακέτο τσιγάρα. Στην καρδιά της Ομόνοιας, στεγαζόμενο φανταστεί κανείς τον Σπύρο Μελά να κάθεται σε ένα από τα τραπέζια με την καλύτερη θέση μπροστά στην κάτω από το τέως ξενοδοχείο «Κάρλτον», το «Νέον» είχε όλα τα χαρακτητα λινά τραπεζομάντιλα και να γράφει τα χρονογραφήματά του για τον τζαμαρία. Όλα τα βλέμματα είναι ριστικά της νεοκλασικής αρχιτεκτονικής. Εκεί μπορούσες να συναντήσεις τορπιλισμό της Έλλης. Στο «Zonar’s» έδωσαν τη θρυλική τηλεοπτική στραμμένα στον δρόμο, στους πετους επαρχιώτες από τις νοικοκυρεμένες μεσαίες πόλεις που δεν ήθελαν συνέντευξη στη γαλλική τηλεόραση ο Μάνος Χατζιδάκις με τη Μελίνα . να μπουν, αλλά κάθονταν στα τραπεζάκια έξω. Τακτικοί θαμώνες στο «Νέ- ραστικούς. Νομίζεις ότι οι θαμώνες Θαυμαστές συνεργασίες πάνω από μια κούπα καφέ έγιναν θεατές και βρίσκονται μπροον» ήταν ο Ναπολέων Λαπαθιώτης, ο Γιάννης Ρίτσος, ο Γιώργος Ιωάννου στά σε μια τεράστια οθόνη. Ένας και ο Γιάννης Τσαρούχης, ο οποίος απαθανάτισε το ιστορικό καφενείο σε «Στο GB δεν κατεβαίναμε κάθε μέρα. Πηγαίναμε μόνο αν ο Νίκος είχε να ασάλευτος κόσμος, θα μπορούσε δυο ελαιογραφίες του, το «Καφενείον Νέον – ημέρα» και το «Καφενείον συναντήσει κάποιον για επαγγελματικούς λόγους, οπότε με ήθελε μαζί να ήταν ο τίτλος ή, όπως γράφει ο Νέον –βράδυ». του ως μάρτυρα των όσων θα συζητούσαν, ή αν προηγείτο η συνήθως Στέλιος Ράμφος, «μια κοινωνία κατηλεφωνική συνεννόηση με τον Χατζιδάκι να συναντηθούν στα φιλικά Ιστορικά λογοτεχνικά στέκια θηλωμένη σε ένα ασάλευτο παρόν». πλαίσια, που περιέκλειαν πάντα τις θαυμαστές συνεργασίες τους. Μια Τέλη της δεκαετίας του ’40, μέσα στην περίοδο της δικτατορίας του Μετατέτοια ήταν η‘‘Σκοτεινή Μητέρα’’», αφηγείται η συγγραφέας Αγαθή Δηξά, στην οδό Σταδίου 38 άνοιξε το καφενείο του Λουμίδη. Ποιος θα πίστευε ότι οι τρεις αδελμητρούκα στο βιβλίο της «Πουλάμε τη ζωή, χρεώνουμε τον θάνατο», εκδόσεις Πατάκη. «Έτσι, φοί, που ξεκίνησαν από ένα καφεκοπτείο στην οδό Ρετσίνα στον Πειραιά, παράλληλα με την την άνετη θέση μου στον καναπέ την παραχώρησα δυο φορές στην κυρία Φαραντούρη που επέκταση των επιχειρηματικών τους σχεδίων θα έβαζαν τα θεμέλια του πιο ιστορικού λογοτεήρθε για να της εξηγήσουν ο Γκάτσος και ο Χατζιδάκις το ύφος της‘‘Σκοτεινής Μητέρας’’».

Οι θαμώνες έγιναν θεατές

30/5 -5/6

ποντικιart

Προβολέας 09/37

www.topontiki.gr

Αθήνα τότε και τώρα Χρήστος Παρίδης

Οι σύγχρονοι λογοτέχνες είναι συχνά κι αυτοί καθηλωμένοι μπροστά από την οθόνη του προσωπικού τους κομπιούτερ, απομονωμένοι από όλους τους υπόλοιπους, όπως μια ολόκληρη κοινωνία, η οποία συνδιαλέγεται και ζει τη ζωή της εικονικά μέσα στο σπίτι της. Συν τοις άλλοις τα καφέ - στέκια είναι διάσπαρτα παντού, και συχνά οι παρέες δεν αναζητούν τους ομότεχνούς τους, που έτσι κι αλλιώς τους συναντούν στις αμέτρητες παρουσιάσεις βιβλίων που γίνονται σε κάθε λογής χώρους πια. Σε μπαράκια, σε βιβλιοπωλεία, σε γκαλερί, σε εκδοτικούς οίκους. Σε μηνιαία και σε εβδομαδιαία βάση ανακοινώνονται βιβλιομαζώξεις. Εκεί, γίνονται ανοικτές κουβέντες, με κοινό ή χωρίς, ενίοτε ανάβουν τα αίματα, διάσημοι ηθοποιοί ερμηνεύουν χαρακτήρες βιβλίων, πολλές φορές όλα αυτά καταλήγουν ακόμα και σε γλέντια με ορχήστρες και τραγουδιστές.

Η Rive Gauche της Αθήνας Φυσικά ο πιο κοινωνικός και αεικίνητος δεν είναι άλλος από τον Χρήστο Χωμενίδη, τον οποίο δεν βλέπεις μόνο εκεί, αλλά και στο περίφημο «Φίλιον» της οδού Σκουφά. Ο ίδιος πίνει τον καφέ του εκεί από τότε που λεγόταν «Dolce» και περιπαικτικά το αποκαλούσαν «Rive Gauche της Αθήνας», δηλαδή εκεί όπου διακινούνταν σε άλλες δεκαετίες οι προοδευτικές ιδέες. Σήμερα στο «Φίλιον» βλέπεις ακόμα αρκετούς πολιτικούς του προοδευτικού χώρου, δημοσιογράφους, ηθοποιούς, καλλιτέχνες και βέβαια λογοτέχνες. Έτσι, γύρω από τον απαστράπτοντα Κωνσταντίνο Τζούμα, που περνάει αρκετές ώρες καθημερινά στα τραπεζάκια του, μαζεύονται μια σειρά από σκεπτόμενους και δημιουργικούς ανθρώπους, όπως ο σκηνοθέτης και παραγωγός του «Παρασκηνίου» Λάκης Παπαστάθης, ο συγγραφέας Νίκος Δαββέτας, ο εκδότης του λογοτεχνικού περιοδικού «Το δένδρο» Κώστας Μαυρουδής, ο δοκιμιογράφος και μεταφραστής Γιάννης Κιουρτσάκης, ο ποιητής Μανόλης Πρατικάκης.

Μετρώντας διάσημες πένες Στις νέες πιάτσες συγκαταλέγεται το πατάρι του βιβλιοπωλείου «Ιανός» στη Σταδίου, όπου γίνονται αναρίθμητες εκδηλώσεις και μπορεί σε μια τέτοια βραδιά να πετύχεις ολόκληρο το πνευματικο-καλλιτεχνικό κατεστημένο της Ελλάδας. Μετράς αναγνωρίσιμα πρόσωπα και πένες. Αν πάλι κλείσεις ραντεβού για καφέ τις πρωινές ώρες, συναντάς πολύ κόσμο μιας κάποιας ηλικίας να διαβάζει μες στην ησυχία την εφημερίδα του ή να συζητά χαμηλόφωνα με φίλους του. Η λίστα μόνιμων θαμώνων είναι και εδώ αρκετά μεγάλη: Γιάννης Ξανθούλης και Μάνος Ελευθερίου, Γιάννης Καλπούζος, Σοφία Μαντούβαλου, Ελένη Πριόβολου, Ηλίας Ανδριόπουλος, Βασίλης Κρεμμυδάς, Ανδρέας Μήτσου, Στρατής Πασχάλης. Παρόμοια συνθήκη επικρατεί και στο καφέ βιβλιοπωλείο «Poems’n Crimes» των εκδόσεων Γαβριηλίδη επί της οδού Αγίας Ειρήνης, κοντά στην πολυσύχναστη πλατεία. Με αυλή στο βάθος για τις ζεστές ημέρες αλλά και ζεστή ατμόσφαιρα μέσα τον χειμώνα, πολλοί συγγραφείς δίνουν εκεί τα ραντεβού τους,

Η τέχνη σήμερα συχνάζει σε μπαρ είτε ανήκουν στο δυναμικό των εκδόσεων είτε όχι. Έτσι, εκεί μπορεί να δεις τον Πέτρο Μάρκαρη, τον Αλέξη Ζήρα, τον δημοσιογράφο και συγγραφέα Άρη Σκιαδόπουλο, τον Γιώργο Λάμπρου, τη Μαρία Γιαγιάννου, τον Βασίλη Μπέκα, τον Γιώργο - Ίκαρο Μπαμπασάκη, τις ποιήτριες Ευτυχία Παναγιώτου και Λένα Καλλέργη. Λίγο πιο πάνω, επί της Αιόλου, στο πιο νεανικό καφέ μπαρ «Μαγκαζέ», μεσοτοιχία με τις εκδόσεις Πόλις, βρίσκεις πολλούς δημιουργούς της νέας γενιάς. Με τον γείτονα - εκδότη Νίκο Γκιώνη να μπαινοβγαίνει, συναντάς τη μυθιστοριογράφο και σεναριογράφο Κάλλια Παπαδάκη, την ποιήτρια και μεταφράστρια Κρυστάλλη Γλυνιαδάκη, τη συγγραφέα Εύα Στάμου και παραπέρα τους Διόσκουρους, τον ποιητή Δημήτρη Αθηνάκη και τον συγγραφέα και δοκιμιογράφο Θόδωρο Γρηγοριάδη. Τέλος, all time classic είναι και ένας ολόκληρος δρόμος, η οδός Καλλιδρομίου. Τα τρία στέκια στη σειρά, «Παρασκήνιο», «Ένοικος» και «Burbon», συγκεντρώνουν καθημερινά μια πλειάδα καλλιτεχνών από όλους τους χώρους. Συχνά στα μπαρ – και κάθε Σάββατο στη λαϊκή – θα συναντήσει κανείς τους ζωγράφους Αχιλλέα Χρηστίδη, Τάσο Παυλόπουλο και Παναγιώτη Μητσομπόνο, τον γλύπτη Νίκο Τρανό, τις ηθοποιούς Σοφία Φιλιππίδου, Δήμητρα Χατούπη, Ελένη Καστάνη, τον φωτιστή Λευτέρη Παυλόπουλο, τη σκηνοθέτιδα Λάγια Γιούργου και πολλούς άλλους.

Εξάρχεια και ξερό ψωμί Δηλαδή δεν υπάρχουν λογοτεχνικά στέκια; Δεν έχουν οι συγγραφείς σήμερα τους χώρους που συγχρωτίζονται με τους ομότεχνούς τους; Ασφαλώς και υπάρχουν, απλώς θα ήταν παρακινδυνευμένο να κάνει κάποιος την ταύτιση με την παλιά εποχή. Πάντως μια σειρά από καφέ του κέντρου είναι αρκετά δημοφιλή ανάμεσα σε διανοούμενους και συγγραφείς, νέους και ωριμότερους. Αρχής γενομένης από τα καφέ - μπαρ των Εξαρχείων. Πολλά έχουν δικό τους χαρακτήρα και αρέσουν σε ανθρώπους με καλλιτεχνική ιδιοσυγκρασία και πνευματικές ευαισθησίες. Αν θέλουμε να χαρακτηρίσουμε όμως κάποιο από όλα ως λογοτεχνικό στέκι, αυτό είναι το «Floral» της οδού Θεμιστοκλέους, επάνω στην πλατεία Εξαρχείων και στο ισόγειο της ιστορικής μπλε πολυκατοικίας. Ουκ ολίγοι φοιτητές και φοιτήτριες από το παρακείμενο Πολυτεχνείο και τη Νομική σε απόλυτη ησυχία, αφοσιωμένοι με θρησκευτική ευλάβεια στη μελέτη τους ή στα λάπτοπ τους, πίνουν τον καφέ τους ή το ποτό τους ενώ συγχρόνως γράφουν και διαβάζουν. Πέρα από τα βιβλία που πωλούνται, υπάρχει και μια βιβλιοθήκη όπου μπορείς να βρεις αρκετούς τίτλους βιβλίων για να διαβάσεις. Άρα, δεν είναι παράξενο που το συγκεκριμένο καφέ είναι αγαπητό και σε πολλούς συγγραφείς και καλλιτέχνες. Είναι από τους χώρους οι οποίοι συνδέονται άμεσα με το βιβλίο, όπου γίνονται και πολλές παρουσιάσεις, κυρίως του εκδοτικού οίκου Οξύ, αλλά όχι μόνο. Ποιοι είναι οι πιο τακτικοί θαμώνες από τους λογοτέχνες; Καταρχάς οι Εξαρχιώτες Σώτη Τριανταφύλλου, Αύγουστος Κορτώ και Αλέξης Σταμάτης, επίσης οι Πέτρος Τατσόπουλος και Θανάσης Χειμώνας, αλλά και άλλοι πολλοί, όπως ο Χρήστος Μπουλώτης, ο Σταύρος Σταυρόπουλος, η Χίλντα Παπαδημητρίου, ο Κώστας Καλφόπουλος, η ηθοποιός και συγγραφέας Δανάη Παπουτσή. Συχνά - πυκνά βλέπει κανείς τον σκηνοθέτη Παντελή Βούλγαρη αλλά και τον γιο του Αλέξανδρο.

10/38 Βιβλίο

30/5 -5/6

ποντικιart

www.topontiki.gr

Μια επιτυχημένη συνταγή Ο Άρης Σφακιανάκης γράφει για την Ισμήνη Τορνιβούκα

Πάντα ήθελα να γνωρίσω μια σεφ που να φτιάχνει αλλόκοτες συνταγές, να έχει ένα ωραίο εστιατόριο για να το κάνω στέκι, να είναι όμορφη και ποθητή, και να τη λένε Εύα. Πάντα ήθελα να έχω για αγαπημένη μια νεαρή κοπέλα που να διαβάζει την «Αισθηματική Αγωγή» του Φλομπέρ, που να της αρέσει η άσιντ τζαζ, να ζωγραφίζει παράδοξους πίνακες και να πίνει χωρίς όριο, που να λατρεύει τα πάρτι και τον χορό πάνω σε ψηλά τακούνια. Μπορεί να τη λένε Μι ή Χι ή Ψι, πρέπει όμως να είναι όμορφη και ελαφρώς ψυχωσική – ώστε να μπορεί κανείς να γράψει για την τρέλα της χωρίς να κλειστεί ο ίδιος σε ψυχιατρείο. Πάντα ήθελα να μη μοιάσω σε σαραντάρη δημοσιογράφο που συντάσσει ερμητικά κείμενα γύρω από ταινίες του ευρωπαϊκού κινηματογράφου, που είναι εγκλωβισμένος σ’ έναν γάμο με μια σεφ που ειδικεύεται στα περίεργα πιάτα – την ίδια στιγμή που ο άντρας της δεν αποζητάει παρά μια απλή μακαρονάδα με κιμά –, που τον δυναστεύει ακόμα η μάνα του και που κλαυθμηρίζει στη γυναίκα του για να κάνουν παιδιά. Παρελθέτω απ’ εμού το ποτήριον τούτο. Όλα αυτά τα πρόσωπα – κι άλλα ελάσσονα – βρίσκονται συγκεντρωμένα στις σελίδες μιας πρωτοεμφανιζόμενης πεζογράφου από τη Θεσσαλονίκη. Το νεαρόν της ηλικίας της θα μπορούσε να δράσει ανασταλτικά στον εκλεπτυσμένο ουρανίσκο ενός κορεσμένου αναγνώστη. Διότι, πόσο καλά μπορεί να γράφει μια νέα είκοσι ετών, πόσα βιβλία να έχει διαβάσει και αφομοιώσει, πόσους τόπους να έχει επισκεφτεί, πόσες εμπειρίες να έχει από τη ζωή; Και πώς μπορεί να τα κάνει όλα αυτά βιβλίο; Πώς να στήσει έναν κόσμο μυθιστορηματικό, πώς να γεμίσει τριακόσιες σελίδες χωρίς να φλυαρεί ασύστολα, πώς να κρατήσει το ενδιαφέρον κάποιου που αποφασίζει να δώσει το αντίτιμο της αγοράς ενός βιβλίου – και μάλιστα εν μέσω κρίσης; Ερωτήματα που γεννιούνται μέσα μου κάθε φορά που στέκομαι στον πάγκο ενός βιβλιοπωλείου και αντικρίζω απλωμένη μπροστά μου την τυπωμένη

εσοδεία ενός πολύχρωμου εσμού από καινούργια πονήματα επίδοξων συγγραφέων. Ύστερα σκέφτομαι ότι κάποτε ήμουν κι εγώ ένας από αυτούς – τους νέους συγγραφείς, εννοώ – κι αποφασίζω να βάλω το χέρι στην τσέπη και να ενισχύσω με τον τρόπο μου την αυταρέσκεια κάποιου τολμητία που πιστεύει ότι αξίζει να ονομάζεται πεζογράφος. Στη συγκεκριμένη περίπτωση της Ισμήνης Τορνιβούκα, φαίνεται ότι δεν έπεσα έξω. Το βιβλίο της αποδείχτηκε ένα μυθιστόρημα καλογραμμένο με σωστό ρυθμό και τονικότητα, με σελίδες που θα ήθελες να γράψεις ο ίδιος, με έρωτα που δεν κρύβεται για τη λογοτεχνία. Φαίνεται ότι η συγγραφέας του, από μικρή κιόλας, έδειξε πως κατέχει τον τρόπο να φτιάχνει μια επιτυχημένη συνταγή. Την καλωσορίζω λοιπόν στο εσνάφιον των σεφ και την προτείνω άνευ ετέρου στους γκουρμέ αναγνώστες της εφημερίδας σας...

«Πάντα ήθελα να έχω για αγαπημένη μια νεαρή κοπέλα που να διαβάζει την “Αισθηματική Αγωγή” του Φλομπέρ, που να της αρέσει η άσιντ τζαζ, να ζωγραφίζει παράδοξους πίνακες και να πίνει χωρίς όριο...»

Ισμήνη Τορνιβούκα Ο πιο μακρινός πλανήτης που ξέρω Εκδόσεις: Κέδρος Σελ.: 278

ΑΓΟΡΑ ΛΟΓΟΥ Φίλος ποιητής με παίρνει στο τηλέφωνο να με ρωτήσει πώς μου φάνηκε το ποίημα στη σελίδα 6, να του πω αν συμφωνώ με την ανάπτυξη του θέματος, τα καλολογικά στοιχεία, αν κατάλαβα την κρυφή αναφορά που κάνει σε πραγματικές καταστάσεις και σε ποιο κείμενο της παγκόσμιας λογοτεχνίας κλείνει δεξιοτεχνικά το μάτι. Οι παρατηρήσεις μου, δηλώνει ευγενικά, του είναι απα-

Ο Σωτήρης Παστάκας γράφει για τα… προβλήματα των ποιητών ραίτητες δεδομένης της εκτίμησης που τρέφει στο άτομό μου. Ο εν λόγω ποιητής μού έδωσε την τελευταία του ποιητική συλλογή μόλις δυο μέρες πριν. Μου τη φόρτωσε, για να είμαστε ακριβείς, σε κάποια δημόσια παρουσίαση τρίτου ποιητή, όπου είχα την τιμή να προλογίζω, διασχίζοντας καρέκλες, τραπεζάκια

και δεν αναφέρομαι καθόλου στην ξανθιά με το μίνι που καθόταν στην πρώτη σειρά με το ένα πόδι πάνω στο άλλο, και μόλις κατέβηκα από την εξέδρα μου έσφιγγε θερμά το χέρι σε παρατεταμένα «συγχαρητήρια». Ως κι απ’ αυτή με χώρισε για να μου δώσει το βιβλίο του. Αυτό το «άγχος επίδοσης» που

καταλαμβάνει τους «εκδιδόμενους», οι οποίοι αδιαφορούν για τον προσωπικό χρόνο ανάγνωσης, το πεδίο μελέτης στο οποίο τυχαίνει να έχουμε καταβυθιστεί, τις κοινωνικές μας υποχρεώσεις κ.λπ… Όχι! Ο φίλος ποιητής αναζητά άμεση εκφορά άποψης, κριτικής και επιβράβευσης σαν την γκόμενα στο κρεβάτι που μόλις τελειώνεις σε ρωτάει: «Ήμουν καλή; Σου άρεσε;».

30/5 -5/6

ποντικιart

Σινεμά 11/39

www.topontiki.gr

«Ιδιαιτερες αδυναμιες»

òòòòò Εξαιρετική òòòò Πολύ καλή òòò Καλή òò Βλέπεται ò Μέτρια ò Μην τη δείτε

Οι εταιρείες διανομής φέρουν την ευθύνη για έκτακτες αλλαγές στις ημερομηνίες προβολής των ταινιών.

«The Hangover, Part III»

«100 χρονια Μαξ Λιντερ»

Αντροπαρέες και σέξι μαμάδες Η ξέφρενη παρέα του Ζακ Γαλιφιανάκη επανέρχεται για να κλείσει την τριλογία του «Hangover» με μία φευγάτη ταινία δρόμου. Θέλει να κάνει τη διαφορά από τις προηγούμενες, αλλά δεν το καταφέρνει The Hangover, Part III

Κωνσταντίνος Σαμαράς

Σκηνοθεσία: Τοντ Φίλιπς Πρωταγωνιστούν: Μπράντλεϊ Κούπερ, Ζακ Γαλιφιανάκης, Εντ Χελμς, Κεν Τζέονγκ Για όποιον έχει ξεχάσει πώς ξεκίνησαν όλα, ο μύθος του «Hangover» γεννήθηκε από μια αντρική κωμωδία που κατάφερνε να ισορροπήσει ανάμεσα στη χονδροειδή φάρσα και στο πανούργο παιχνίδι ανατροπών, ξεχωρίζοντας αβίαστα από την τυποποιημένη «καφρίλα» του είδους. Επρόκειτο για ένα σουξέ που θα ήταν σχεδόν αδύνατο να επαναληφθεί, εκτός εάν για τους προφανείς εισπρακτικούς λόγους η ίδια συνταγή έμπαινε στο φωτοτυπικό μηχάνημα. Κι αυτό ακριβώς επιχειρήθηκε με το δεύτερο «Hangover», όπου αντιγράφηκε βήμα προς βήμα η σεναριακή σύλληψη της παλιοπαρέας που ξυπνά έπειτα από ένα αχαλίνωτο ξενύχτι και ξετυλίγει το κουβάρι όσων προηγήθηκαν.Το φόντο ήταν πιο εξωτικό, ο αέρας λίγο πιο απειλητικός, αλλά το διαολεμένο κέφι είχε ήδη υποχωρήσει. Υπήρχαν περιθώρια για τρίτη κόπια του ίδιου μοτίβου; Τα καλά νέα σχετικά με το «Hangover, Part III» είναι πως το μήνυμα ελήφθη: εδώ δεν υπάρχει ούτε οργιώδες μεθύσι, ούτε κενά μνήμης που να κρύβουν τα πιο αδιανόητα παρατράγουδα. Επιτέλους η συνταγή έχει αλλάξει, και μάλιστα ίσως περισσότερο απ’όσο θα περιμέναμε.Το ταξίδι που βγάζει την αντροπαρέα στον δρόμο ξεκινά από τον θάνατο του πατέρα τουΆλαν (Ζακ Γαλιφιανάκης), δηλαδή του ουσιαστικού πρωταγωνιστή των τριών ταινιών, που εδώ αποκαλύπτει περισσότερο από ποτέ την προβληματική φύση του. Έτσι κι αλλιώς, η ατμόσφαιρα που περιβάλλει τα παθήματα των ηρώων είναι λιγότερο ανάλαφρη και πολύ πιο ζωσμένη από τα φίδια του θανάτου. Πόσο κοντά μπορούν να φτάσουν οι ήρωες του «Hangover» σε μια μη αναστρέψιμη καταστροφή; Με άλλα λόγια, πόσο ακριβά επιτρέπεται (από τους δημιουργούς της ταινίας) να πληρώσουν την εφηβική επιπολαιότητα των προηγούμενων ανδραγαθημάτων τους; Χωρίς να αποκαλύπτουμε ανατριχιαστικές λεπτομέρειες από την εξέλιξη του «Hangover, Part III», η επιστροφή της παρέας στο Λας Βέγκας φτάνει όσο πιο κοντά μπορεί σε μια υπενθύμιση του «όλα εδώ πληρώνονται», όχι με ύφος νουθεσίας, αλλά με τη γνώση πως όσα κάνουμε γυρίζουν πάνω μας σαν μπούμερανγκ. Γι’αυτό και, αν The Hangover, Part III òò έπρεπε να κατατάξουμε το κλείσιμο της τριλογίας σε ένα είδος, Το τρίτο ταξίδι της «αγέλης» διαφέρει δύσκολα θα κατέληγε να γειτονεύει με τους δύο προκατόχους του. από τα προηγούμενα σε αφηγηματική Το «Hangover, Part III» δεν είναι ιδιαίτερα αστείο επειδή απλούσταδομή, ενώ προσπαθεί αμήχανα να προτα δεν προσπαθεί καν να παρουσιαστεί ως μια αμιγής κωμωδία χωρήσει πέρα από την κωμωδία και να – θα λέγαμε πως πρόκειται περισσότερο για μια «φευγάτη» ταινία εντείνει την ατμόσφαιρα της απειλής δρόμου, με πινελιές έντονης βίας και σποραδικά γκαγκς κωμικής

καταστροφής. Η φόρμουλα είναι όντως ανατρεπτική σε σχέση με ό,τι προηγήθηκε, και κάποιες φορές σε φέρνει σε ευπρόσδεκτα άβολη θέση, αλλά στην ουσία οΤοντ Φίλιπς και ο συν-σεναριογράφος του δεν προσπαθούν αρκετά σοβαρά να προχωρήσουν σε άλλο επίπεδο. Αυτό που μένει είναι ένα αλλόκοτο υβρίδιο, όπου οι γνώριμοι χαρακτήρες συγκρούονται με το ανοίκειο, αλλά δεν προσβάλλονται πραγματικά από αυτό. Όπως και στα χανγκόβερ της αληθινής ζωής, ό,τι αρχίζει ωραία τελειώνει με μια περίεργη ανακατωσούρα.

Ιδιαίτερες αδυναμίες

Σκηνοθεσία: Αν Φοντέν Πρωταγωνιστούν: Ρόμπιν Ράιτ, Ναόμι Γουότς, Ξαβιέ Σάμιουελ, Τζέιμς Φρέσβιλ Μεταφέροντας στην οθόνη το σύντομο μυθιστόρημα «The grandmothers» της βραβευμένης με Νόμπελ Λογοτεχνίας Ντόρις Λέσινγκ, η Αν Φοντέν («Η Κοκό πριν τη Σανέλ», «Το κορίτσι από το Μονακό») αφηγείται την ιστορία δύο ώριμων αλλά σέξι μαμάδων και κολλητών φιλενάδων, που όλως τυχαίως βρίσκουν την ενσάρκωσή τους στις Ναόμι Γουότς και Ρόμπιν Ράιτ, κι έχουν από έναν γιο απολλώνιας ομορφιάς η καθεμιά. Όπως εύκολα μαντεύει κανείς, το παραπάνω κουαρτέτο θα διασταυρωθεί ερωτικά και κάθε ηρωίδα θα συνάψει σχέση με τον γιο της άλλης. Αυτή η χιαστί ερωτική ιστορία με σαφείς αιμομικτικές αποχρώσεις μπορεί να θέσει διάφορα ερωτήματα γύρω από την αντοχή παρόμοιων σχέσεων στον χρόνο και την κοινωνική αποδοχή – ιδίως όταν οι δύο νέοι παντρεύονται και κάνουν οικογένεια, χωρίς να διακόπτουν τους ερωτικούς δεσμούς με τα άλτερ έγκο των μαμάδων τους. Η Αν Φοντέν μάλλον πιστεύει υπερβολικά στη δύναμη των παραπάνω να σοκάρουν, χωρίς καν να αποδοθούν με μια ριζοσπαστική σκηνοθετική ματιά. Οι «Ιδιαίτερες αδυναμίες» παίρνουν μορφή σχεδόν ως ένα Ιδιαίτερες αδυναμίες òò υπερ-φωτογενές ρομάντζο που ξεφυλλίζεται ευχάριστα, Δυο σέξι πενηντάρες, οι νεαροί γιοι τους αφού το γυαλιστερό και ατσαλάκωτο αμπαλάζ απονεκρώνει και μια φωτογενής ερωτική διασταύρωτη δυνατότητα για συγκινήσεις σοβαρότερες από ένα απλό ση που θα μπορούσε να είναι πολύ πιο γαργάλημα.Τελικά, ακόμα και το σεξουαλικό παιχνίδι μεταξύ τολμηρή γυναικών και αγοριών δεν έχει την έντονα σαρκική διάσταση που υπόσχεται. Μια «soft» εμπειρία, από κάθε άποψη.

ΠροβΑλλεται ακΟμα

100 χρόνια Μαξ Λίντερ

Σκηνοθεσία: Μαξ Λίντερ Πρωταγωνιστούν: Μαξ Λίντερ, Βίλμα Μπάνι, Κερτ Κάζναρ, Τζορτζ Κόρμπι Θαμμένος στα βάθη της κινηματογραφικής ιστορίας, ο Μαξ Λίντερ θεωρείται πιονιέρος του σλάπστικ χιούμορ, στον οποίο οΤσάρλιΤσάπλιν δεν δίσταζε να αποδίδει τιμές που αρμόζουν σε έναν δάσκαλο. Σε μια συλλογή μερικών από τις καλύτερες μικρού μήκους ταινίες του, μια από τις πρώτες ολοκληρωμένες κινηματογραφικές περσόνες ξεδιπλώνει την κωμική τέχνη της, που μπορεί να ξεπεράστηκε από τον χρόνο, αλλά προσφέρει την ευφορία της ανακάλυψης και της σινεφίλ νοσταλγίας.

12/40 Λογοτεχνία

30/5 -5/6

ποντικιart

www.topontiki.gr

ΚΙνα

«Και οι αρχαίοι σε ταμπλέτες

Με αφορμή το νέο του βιβλίο, «Η ζωή στο χωριό», ο διάσημος Ισραηλινός συγγραφέας Άμος Οζ μίλησε στο «Ποντίκι Art» εφ’ όλης της ύλης: για τη λογοτεχνία, την οικονομική κρίση, το Παλαιστινιακό, το τίμημα που έχει πληρώσει Σόνια Μαγγίνα για τις πολιτικές του απόψεις

«Αν το μυθιστόρημα είναι ο γάμος, τα διηγήματα είναι η ερωτική σχέση…». Έτσι περιγράφει ο Άμος Οζ, πολυδιαβασμένος διεθνώς συγγραφέας, τη σχέση του με το διήγημα, το οποίο και επέλεξε για να εκφραστεί λογοτεχνικά στο νέο του βιβλίο «Η ζωή στο χωριό», που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Καστανιώτη. «Η ζωή στο χωριό» δεν μοιάζει με τη ζωή σε κιμπούτς, όπου έχει ζήσει ο ίδιος για πολλά χρόνια. Όταν, μάλιστα, πρωτοξεκίνησε να γράφει, οι υποχρεώσεις του στην κολεκτίβα τού επέτρεπαν να γράφει μόνο μία ημέρα την εβδομάδα. Ωστόσο καθετί που γράφει εμπεριέχει κομμάτια της ζωής και του εαυτού του. «Υπάρχουν αυτοβιογραφικά στοιχεία παντού στα γραπτά μου. Ακόμη κι αν έγραφα ένα μυθιστόρημα για μια ερωτική σχέση μεταξύ της Μητέρας Τερέζας και του Πάπα, πάλι θα υπήρχε κάτι αυτοβιογραφικό στην ιστορία. Αυτοβιογραφικό, αλλά όχι εξομολογητικό…» δηλώνει ο Ισραηλινός συγγραφέας. Βρέθηκε στην άλλη άκρη της τηλεφωνικής μας γραμμής και ξεδίπλωσε τις σκέψεις του για την ευρωπαϊκή κρίση, το νέο του βιβλίο, τις πολιτικές του απόψεις και το τίμημα που έχει πληρώσει. Επρόκειτο να έρθει στην Ελλάδα, της οποίας δηλώνει λάτρης, αλλά εν τέλει ματαίωσε την επίσκεψή του. Με εξαιρετική διαύγεια και επιμονή στην ακρίβεια των λέξεων, ο Άμος Οζ εξέφρασε τη βαθιά του συμπάθεια προς τον ελληνικό λαό. «Δεν γνωρίζω αρκετά για τις ρίζες της κρίσης στην Ευρώπη γενικότερα και την Ελλάδα ειδικότερα. Αλλά νομίζω ότι η κρίση είναι αποτέλεσμα μιας υπερβολικά μακράς περιόδου φιλόδοξης οικονομικής πολιτικής σε πολλές χώρες…» σημείωσε.

Για να γράψεις λογοτεχνία πρέπει να μοιραστείς τη ζωή σου Το νέο του βιβλίο είναι μια συλλογή διηγημάτων, με ζωές και ήρωες που μπλέκονται και έναν κοινό τόπο, το χωριό Τελ Ιλάν. «Θεωρώ ότι το διήγημα είναι μια φόρμα που σε προκαλεί, γιατί πρέπει να συμπιέσει μια ολόκληρη ζωή, μια ανθρώπινη εμπειρία – το διήγημα πρέπει να είναι οικονομικό και μινιμαλιστικό. Αλλά υπάρχει σύνδεση μεταξύ των ιστοριών, και μπορείς να διαβάσεις αυτό το βιβλίο σαν ένα μυθιστόρημα

«Το Ισραήλ είναι σαν ταινία του Φελίνι» Όσο ισχυρή είναι η λογοτεχνική του πλευρά, άλλο τόσο ισχυρές είναι και οι πολιτικές του πεποιθήσεις. Πόσο εύκολο όμως είναι να τις διαχωρίσει απόλυτα, όπως λέει ότι κάνει, χρησιμοποιώντας μάλιστα μέχρι διαφορετικό χρώμα στιλό; «Κάνω τον διαχωρισμό μεταξύ πολιτικής και λογοτεχνίας πολύ εύκολα όταν γράφω» ξεκαθαρίζει. «Κάθε φορά που συμφωνώ με τον εαυτό μου 100% δεν γράφω ένα διήγημα ή ένα μυθιστόρημα. Γράφω ένα θυμωμένο άρθρο λέγοντας στην κυβέρνησή μου να πάει στον διάβολο. Αλλά όταν είμαι έστω και σε μικρή διαφωνία με τον εαυτό μου, όταν ακούω παραπάνω από μια φωνή μέσα μου, τότε γνωρίζω ότι εγκυμονώ μια ιστορία. Είναι ο τρόπος μου να διαχωρίσω τις δηλώσεις από τις αφηγήσεις μου. Το να αφηγούμαι μια ιστορία είναι το ίδιο φυσικό για μένα όπως το να ονειρεύομαι όταν κοιμάμαι. Δεν έχω επιλογή. Και δεν έχω απόλυτη ελευθερία για το περιεχόμενο των ονείρων μου. Οι ιστορίες μου είναι παρόμοιες με τα όνειρά μου. Μου έρχονται και τις γράφω. Οι πολιτικές δηλώσεις μου όμως γράφονται εν πλήρη συνειδήσει και έχω τον πλήρη έλεγχο του τι λέω…». Εδώ και χρόνια ο Άμος Οζ έχει εκφράσει την πεποίθηση ότι μόνη λύση στο Παλαιστινιακό ζήτημα είναι η δημιουργία δύο ξεχωριστών κρατών. «Το πιστεύω απόλυτα. Μάλιστα πιστεύω ότι δεν υπάρχει καμία άλλη εναλλακτική, πλην της δημιουργίας δύο κρατών. Σε αυτό το σπίτι μέχρι τώρα ζουν δύο οικογένειες που έχει αποδειχτεί ότι δεν μπορούν να ενωθούν σε μια ευτυχισμένη οικογένεια. Πρέπει να μοιράσουμε το σπίτι σε δύο μικρότερα διαμερίσματα...» δηλώνει. Υπάρχει τίμημα όταν έχεις ξεκάθαρη πολιτική στάση; «Φυσικά και το πληρώνω» μας λέει και συμπληρώνει: «Δεν είμαι καθόλου δημοφιλής σε πολλούς Ισραηλινούς, οι οποίοι δεν διαβάζουν τα βιβλία μου γιατί μισούν τις πολιτικές μου απόψεις. Έχω δεχτεί πολλά απειλητικά γράμματα και απειλές κατά της ζωής μου, αλλά ποτέ δεν έχω διωχθεί από την κυβέρνηση.

Από την άλλη, κάποιοι που ανήκουν στη ριζοσπαστική Αριστερά με βρίσκουν πολύ ήπιο. Ανήκω στην Αριστερά. Υπάρχουν και κάποιοι που είναι πιο ριζοσπαστικοί και είναι ξεκάθαρα υπέρ των Παλαιστινίων. Δεν είμαι υπέρ των Παλαιστινίων, είμαι υπέρμαχος της ειρήνης».

«Το Ισραήλ είναι ένα δημόσιο σεμινάριο» Στην ερώτησή μας ποια πλευρά του Ισραήλ αγαπά, ο Άμος Οζ μας απαντά «το πόσο ζωντανό, ζωηρό είναι. Το ότι όλοι μιλούν μεταξύ τους συνέχεια. Το ότι η χώρα δεν είναι στην πραγματικότητα ένα έθνος, αλλά ένα δημόσιο σεμινάριο, που το διδάσκεσαι στους δρόμους. Το ότι άνθρωποι ξένοι μεταξύ τους είναι σε μια διαρκή διαβούλευση για την πολιτική, την ηθική, τη θρησκεία, την ιστορία. Άνθρωποι στην ουρά για το λεωφορείο μπορεί να πιάσουν συζήτηση ή να διαφωνήσουν για το νόημα της ζωής. Το Ισραήλ είναι σαν ταινία του Φεντερίκο Φελίνι, όχι του Ίνγκμαρ Μπέργκμαν...». Και την πλευρά του Ισραήλ που επιτέθηκε πρόσφατα στη Συρία; Δεν διστάζει να πάρει θέση: «Νομίζω ότι καλά θα κάνει το Ισραήλ να μείνει έξω από το συριακό χάος και από τα εσωτερικά θέματα της Συρίας…». Η αυγή του 21ου αιώνα βρίσκει τον κόσμο ολόκληρο σε αναταραχή. Εκείνος, ήδη από το 2005 είχε εντοπίσει τη μεγαλύτερη απειλή: «Ο φανατισμός» δηλώνει με απόλυτο τρόπο. «Η αληθινή σύγκρουση στον 21ο αιώνα δεν είναι μεταξύ Ανατολής και Δύσης, δεν είναι μεταξύ του Ισλάμ και του Χριστιανισμού. Είναι η σύγκρουση των φανατικών με όλους εμάς τους υπόλοιπους. Οι φανατικοί υπάρχουν παντού. Υπάρχει ένα γονίδιο φανατισμού μέσα σε κάθε άνθρωπο. Ο φανατικός είναι ένα κινούμενο θαυμαστικό. Έχει τις απαντήσεις για όλα και θέλει πάντα να σε αλλάξει‘‘για το καλό’’ σου...».

30/5 -5/6

ποντικιart

Λογοτεχνία 13/41

www.topontiki.gr

διάβαζαν» χωρισμένο σε διηγήματα...». Επέλεξε δε ως τόπο συνάντησης των ηρώων του ένα χωριό, «γιατί η μοναδικότητα του χωριού είναι ότι όλοι γνωρίζουν τους πάντες, ελάχιστα είναι τα πράγματα που μένουν μυστικά. Όλοι γνωρίζουν ή τουλάχιστον νομίζουν ότι γνωρίζουν τα μυστικά των άλλων...». Ο Οζ μπορεί να δηλώνει ότι όλα του τα κείμενα εμπεριέχουν αυτοβιογραφικά κομμάτια, αλλά πρέπει κάποιος να γνωρίζει τη ζωή του για να τα αναγνωρίσει. «Είναι σημαντικό για μένα να μην μοιράζομαι τη ζωή μου με φανερό τρόπο. Για μένα ο μοναδικός τρόπος να γράψεις λογοτεχνία είναι να μοιραστείς τη ζωή σου. Είναι αδύνατο να γίνει αλλιώς. Αλλά όχι ευδιάκριτα…». Έτσι κι αλλιώς τα όσα μοιράζεται έχουν πια μεταμορφωθεί από την πατίνα του χρόνου. Όπως επισημαίνει ο διάσημος συγγραφέας, «η προοπτική αλλάζει με την ηλικία και με τη ζωή την ίδια. Κάποια πράγματα που όταν τα είχα ζήσει μου είχαν φανεί οδυνηρά, τώρα που κοιτάζω πίσω τα αντιμετωπίζω με μια κάποια ειρωνεία και ίσως με λίγη συμπόνια. Αυτά που μου είχαν προκαλέσει οργή τα σκέφτομαι πια δίχως να οργίζομαι, με συμπάθεια και χιούμορ…». Παρότι είναι πολυγραφότατος συγγραφέας κι ένας άνθρωπος με πολιτική άποψη που δεν διστάζει να την εκφράσει, δεν απολαμβάνει ιδιαίτερα να μιλάει για τη συγγραφή. «Κάθε συγγραφέας έχει διαφορετικό ρόλο. Δική μου ευθύνη είναι η ακρίβεια των λέξεων. Ζω σύμφωνα με τη γλώσσα, η γλώσσα είναι το μουσικό μου όργανο, μεταχειρίζομαι τη γλώσσα με τον ίδιο τρόπο που ο δεξιοτέχνης βιολιστής μεταχειρίζεται το βιολί του».

«Είμαι μόνος στη μελέτη μου, μόνο εγώ και τα φαντάσματα» Επιμένουμε λίγο στην προσωπική του δημιουργική διεργασία που γεννά βιβλία τα οποία διαβάζονται σε όλο τον πλανήτη. «Πρώτα έρχονται οι χαρακτήρες του βιβλίου. Όχι μια ιδέα, όχι κάτι ηθικό ή κάποια συμπέρασμα, αλλά οι χαρακτήρες» μας λέει ο Άμος Οζ και συνεχίζει: «Έρχονται από κάπου μέσα μου, ίσως να βρίσκονται εκεί για πολύ καιρό πριν γράψω έστω μια πρόταση. Ξέρω πολλά γι’ αυτούς πριν καν αρχίσω να γράφω. Στην πραγματικότητα ξέρω περισσότερα γι’ αυτούς απ’ όσα θα χρησιμοποιήσω στην ιστορία. Ξέρω για τους γονείς και τα παιδικά τους χρόνια, ξέρω πώς μεγάλωσαν... Όταν τους γνωρίζω πλέον πολύ καλά μέσα στο κεφάλι μου και αρχίζουν να έχουν σχέσεις μεταξύ τους, δημιουργείται η πλοκή. Και τότε αρχίζω να γράφω... Είναι μοναχική και δύσκολη η συγγραφή. Δουλεύω μόνος για μέρες ή εβδομάδες, μήνες, μπορεί και χρόνια. Είμαι μόνος στη μελέτη μου, μόνο εγώ και τα φαντάσματα, κανείς άλλος. Παράλληλα έχω να παλέψω με τη γλώσσα για να καταφέρω να βρω ακριβώς τις λέξεις που γυρεύω... Κι απολαμβάνω την ιστορία όταν πια έχω τελειώσει το γράψιμο…».

«Τα e-books είναι το μέλλον» Λάτρης των βιβλίων, των κλασικών, δερματόδετων παλιών βιβλίων, σύμφωνα με δηλώσεις του, ο Άμος Οζ δεν είναι αρνητικός απέναντι στο άπιαστο, ψηφιακό βιβλίο του 21ου αιώνα: «Τα e-books είναι το μέλλον, είναι αναπόφευκτα» μας λέει με έναν τόνο αποφασιστικής παραίτησης. «Πάντα θα αγαπώ τα βιβλία για τον τρόπο που νιώθεις όταν τα αγγίζεις, για τη μυρωδιά και την αίσθηση που αποπνέουν, τη γεύση τους... Αλλά το έχω φιλοσοφήσει, σε ό,τι αφορά τα e-books. Αν ο κόσμος θέλει να διαβάσει, ας διαβάσει». Και συμπληρώνει με ένα σχεδόν σαρδόνιο ύφος: «Υπάρχει μια ειρωνεία γύρω από το ψηφιακό μέλλον του βιβλίου: Η ανθρώπινη φυλή διέγραψε έναν απόλυτο κύκλο από πάπυρους σε πάπυρους και από ταμπλέτες σε ταμπλέτες. Χιλιάδες χρόνια πριν, στην αρχαιότητα, γράφαμε σε πάπυρους και διαβάζαμε πάνω σε πλάκες. Σήμερα έχουμε έρθει πάλι στα ίδια: διαβάζουμε πάπυρους και ταμπλέτες…».

Οι κομπάρσοι που κορόιδεψαν τον Χίτλερ Με φουσκωτά όπλα από καουτσούκ και ψεύτικα τανκς, ηθοποιοί στρατιώτες επιστρατεύτηκαν από τους Συμμάχους για να δημιουργήσουν μια ψεύτικη αίσθηση υπεροχής στο πεδίο της μάχης. Την απίστευτη ιστορία γύρισε ντοκιμαντέρ με τίτλο «The Ghost Army» ο Ρικ Μπάγιερ με μαρτυρίες βετεράνων ηθοποιών Το όνομα της ομάδας: «Στρατός - Φάντασμα». Το πάθος τους: η τέχνη. Τα μέλη της: 1.100 νεαροί από σχολές Καλών Τεχνών της Αμερικής. Τα όπλα τους: φουσκωτά από καουτσούκ. Οι επιτυχημένες επιχειρήσεις τους: είκοσι μία. O σκοπός τους: η εξαπάτηση των γερμανικών στρατευμάτων. Η αποστολή τους: απόρρητη από τους ίδιους αλλά και το Πεντάγωνο μέχρι το 1996. Τον Ιούνιο του 1944, μια μυστική μονάδα του στρατού των ΗΠΑ αποβιβάζεται στο θρυλικό Οχάμα Μπιτς της Νορμανδίας. «Ήταν όλα πολύ ήσυχα», θυμάται ένας βετεράνος. «Αλλά εγώ φοβόμουν. Ήμασταν στη μέση του πολέμου, με ομοιώματα όπλων, και η δουλειά μας ήταν να εστιάσει ο εχθρός πάνω μας». Ο εξοπλισμός τους περιείχε τα πάντα, σχεδόν όλα ήταν φουσκωτά. Οβιδοβόλα, τζιπ, φορτηγά μέχρι αεροπλάνα και τανκς που ζύγιζαν μετά βίας 40 κιλά το καθένα. Ανάμεσά στα τεχνάσματά τους βρέθηκαν και ξύλινα άλογα, περίτεχνα κοστούμια, κρυφοί κώδικες ραδιοφώνου αλλά και μία μοναδική συλλογή από ηχητικά εφέ. Σκοπός τους ήταν να ξεγελάσουν τους Γερμανούς, δίνοντας την εντύπωση ότι οι Σύμμαχοι υπερτερούσαν σωματικά αλλά και αριθμητικά.

Ο Δούρειος Ίππος των Συμμάχων Οι Αμερικανοί ήξεραν από νωρίς να γυρίζουν αληθοφανείς πολεμικές σκηνές, σαν να τραβήχτηκαν σε στούντιο από επαγγελματίες ηθοποιούς. Ενδεικτικό παράδειγμα αποτελούσαν οι ψεύτικοι ομιλητές που ούρλιαζαν, προεγγραφημένα μηνύματα και πολεμικά συνθήματα στα δάση της Γαλλίας. Ο συνδυασμός εικονικών τρικ και ηχητικών εφέ έστεφαν με επιτυχία τις στρατιωτικές τακτικές τους. Ηχητικοί συνδυασμοί από τεθωρακισμένες και πεζικές μονάδες στρατού αναμειγνύονταν με ήχους της ατμόσφαιρας και μεταφέρονταν μέχρι και 15 μίλια μακριά. Μερικοί έδιναν εντολές σαν αληθινοί αξιωματικοί μόλις λίγα μέτρα μπροστά από

την πρώτη γραμμή του πολέμου, ενώ κάποιοι άλλοι περνούσαν μπροστά από τα μάτια των κατασκόπων για να τους μπερδέψουν. Τη διετία της δράσης τους (1944 - 1945) δημιουργήθηκε και το «Spoof Radio». Οι στρατιώτες μιμούνταν τον κώδικα Μορς, που χρησιμοποιούσαν οι αληθινοί χειριστές ασυρμάτων, μέσω ενός ανύπαρκτου ραδιοφώνου για να παραπλανήσουν τους ναζί. Λίγο μετά την παρουσία των ηθοποιών - στρατιωτών επικρατούσε χάος και πανικός. Σαν να εμπνεύστηκαν από τον Δούρειο Ίππο του Οδυσσέα.

Θα ζήλευε το Χόλιγουντ Την αλλόκοτη ιστορία που θυμίζει χολιγουντιανό σενάριο επιστημονικής φαντασίας έρχονται να επιβεβαιώσουν άνθρωποι της τέχνης, μερικοί εκ των οποίων ξεκίνησαν την καλλιτεχνική τους πορεία αμέσως μετά τον πόλεμο. Ανάμεσά τους οι διάσημοι ζωγράφοι Έλσγουορθ Κέλι και Άρθουρ Σίνγκερ, ο σχεδιαστής μόδας Μπιλ Μπλας, ο φωτογράφος μόδας και μουσικής Αρτ Κέιν αλλά και ο σχεδιαστής μουσείων Τζακ Μασέι. «Ήταν εντολή. Να μην σηκώσουμε ποτέ το φουσκωτό άρμα στα χέρια μας και να περάσουμε στην άλλη πλευρά του δρόμου. Αυτό θα μας πρόδιδε», θυμάται ο Μασέι. Και συνεχίζει: «Σε κάθε μετακίνησή μας θα έπρεπε να τα ξεφουσκώνουμε, να τα συσκευάζουμε μέσα σε κιβώτια, μετά να τα μετακινούμε στη νέα τοποθεσία και να τα φουσκώνουμε και πάλι από την αρχή». Μερικές φορές, μάλιστα, οι στρατιώτες έπρεπε να τα φουσκώσουν με τρόμπα ποδηλάτου ή και με το στόμα. Μια χρονοβόρα διαδικασία που έβαζε σε κίνδυνο ακόμα περισσότερο τη ζωή τους. Ο σκηνοθέτης του ντοκιμαντέρ Ρικ Μπάγιερ αμφιβάλλει για την ύπαρξη παρόμοιας ιστορίας κατά την περίοδο του πολέμου. Πράγματι, ο «Στρατός - Φάντασμα» από στρατιώτες - ηθοποιούς ξεφεύγει κατά πολύ από τις συνηθισμένες ιστορίες πολέμου. Βίκυ Λεβαντή

14/42 Επτά

30/5 -5/6

ποντικιart

www.topontiki.gr

ΠΕΜΠΤΗ 30.5

«το ποντικι»

«Όταν έκλαψε ο Νίτσε» Το βιβλίο του Ίρβιν Γιάλομ «Όταν έκλαψε ο Νίτσε» μεταφέρεται στο σανίδι του θέατρου «Αυλαία». Τους ρόλους του γιατρού Γιόζεφ Μπρόιερ και του φιλόσοφου Φρίντριχ Νίτσε ερμηνεύουν οι σκηνοθέτες - ηθοποιοί Ακύλλας Καραζήσης και Νίκος Χατζόπουλος. Μαζί τους ο Χάρης Φραγκούλης, υποδυόμενος τον νεαρό Ζίγκμουντ Φρόιντ. Επί σκηνής ξετυλίγεται η ανθρώπινη σχέση που αναπτύσσεται ανάμεσα στον θεραπευτή και τον θεραπευόμενο, οι οποίοι βρίσκονται σε κρίση μέσης ηλικίας. Ο Νίτσε θα κλάψει, αλλά και ο Μπρόιερ θα λυτρωθεί. Πρόκειται για μια φανταστική συνάντηση, που εμπνεύστηκε ο συγγραφέας 20 χρόνια πριν.

Info: Θέατρο «Αυλαία» (Πλατεία ΧΑΝΘ - πλευρά Τσιμισκή, Θεσσαλονίκη), Πέμ., Παρ., Σάβ., 21.00, Κυρ. 20.00, μέχρι 2/6, τιμές: 15-18 ευρώ, τηλ.: 2310-237700.

προτείνει...

Επιμέλεια: Βίκυ Λεβαντή (v.levanti@hotmail.com)

ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ 31.5 Είναι ο τίτλος της ατομικής έκθεσης της Ζωής Χατζηγιαννάκη στο Κέντρο Σύγχρονης Τέχνης «Ιλεάνα Τούντα». Οι φωτογραφίες της έχουν ως κεντρικό θέμα κτήρια που στεγάζουν δημόσιους οργανισμούς στο κέντρο της Αθήνας. Μια μεγεθυσμένη λεπτομέρεια της ίδιας φωτογραφίας υποδηλώνει τα όσα συμβαίνουν μέσα στα κτήρια, σαν να θέλει να εντοπίσει ενοχοποιητικά στοιχεία πίσω από τις προσόψεις. Μια ιδέα που παραπέμπει στη φωτογραφία του πάρκου στην ταινία «BlowUp» του Αντονιόνι.

Info: Κέντρο Σύγχρονης Τέχνης «Ιλεάνα Τούντα» (Αρματολών και Κλεφτών 48, Αθήνα), μέχρι 22/6, είσοδος ελεύθερη, Τρ.-Παρ. 11.00-20.00, Σάβ. 12.00-16.00, τηλ.: 210-6439466.

Νέοι δημιουργοί στη Στέγη Μια τριήμερη εκδήλωση αφιερώνεται στη σύγχρονη ελληνική σκηνή. Ομάδες που βρίσκονται στην αρχή της επαγγελματικής τους πορείας παρουσιάζουν σύγχρονους καλλιτεχνικούς πειραματισμούς, στο επίπεδο τόσο της θεατρικής γραφής όσο και της σκηνικής παρουσίας. Η αξιολόγηση και η καλλιτεχνική επιμέλεια έγινε από τους Έλληνες και ξένους δημιουργούς Stefanie Carp, Ιλειάνα Δημάδη, Γρηγόρη Ιωαννίδη, Σάββα Πατσαλίδη και Κάτια Αρφαρά. Σήμερα προγραμματίζονται οι παραστάσεις «Με λένε Παναγιώτη και είμαι Σουηδός» και «Ιστορία Κατεύθυνσης». Ιnfο: Στέγη Γραμμάτων & Τεχνών (Λεωφ. Συγγρού 107109), 1-3 Ιουνίου, 19.00 & 22.00, είσοδος ελεύθερη, τηλ.: 210-9005800.

«Η γιορτή των κρουστών στην Αθήνα» «Όταν έκλαψε ο Νίτσε», Θέατρο «Αυλαία»

Κορυφαίοι δεξιοτέχνες κρουστών απ’όλο τον κόσμο συναντιούνται για δεύτερη συνεχόμενη χρονιά στην Αθήνα, στο πλαίσιο του διήμερου φεστιβάλ «Ιερά Τύμπανα Της Γης». Μουσικοί από την Αφρική, την Κούβα και την Ινδία συμπράττουν με Έλληνες σε μια μουσικοχορευτική γιορτή, μυώντας το ελληνικό κοινό στις μουσικές παραδόσεις τους.

Info: Θέατρο «Δώρα Στράτου» (Σχολείου 8, Λόφος Φιλοπάππου), 3/6 & 4/6, στις 21.00, τιμές εισιτηρίων: 12 ευρώ, τηλ.: κρατήσεων: 210-7234567.

ΤΡΙΤΗ 4.6

ΣΑΒΒΑΤΟ 1.6

«Ομήρου Ιλιάδα»

«Πρώτη Ύλη» Το Φεστιβάλ Αθηνών & Επιδαύρου ξεκινάει με ενδιαφέρουσες προτάσεις, όπως η «Πρώτη Ύλη» του Δημήτρη Παπαϊωάννου. Η πάλη του σώματος με την εικόνα ανιχνεύεται κατά μήκος της καλλιτεχνικής διαδρομής του καλλιτέχνη, που αρχίζει το 1986. Το σώμα - έργο διασταυρώνεται με την τραυματική ταυτότητα της σημερινής Ελλάδας: σώμα γυμνό και ντυμένο, σιωπηλό και ακρωτηριασμένο, σώμα - πεδίο μάχης σε διάλογο με την Ιστορία και τον παρόντα χρόνο, στο όριο μεταξύ ταυτότητας και ετερότητας. Ο δημιουργός επιστρέφει ως περφόρμερ στη σκηνή, με νέο συμπρωταγωνιστή τον Μιχάλη Θεοφάνους.

Info: Πειραιώς 260 (Κτίριο Α), 1-23/6 (εκτός Δε., Τρ., Τε.) & 27/6-14/7, (εκτός Δε., Τρ., Τε.), στις 21.00, τιμές: 25 ευρώ,

«Πρώτη Ύλη», Πειραιώς 260

✂

Είναι η πρώτη φορά που η ομηρική «Ιλιάδα» παρουσιάζεται ολόκληρη στο σύγχρονο θέατρο. Δεκαπέντε ηθοποιοί - σύγχρονοι ραψωδοί αφηγούνται την ιστορία του πιο βίαιου πολέμου όλων των εποχών, μέσα από τις σκηνοθετικές οδηγίες του Στάθη Λιβαθινού. Είναι η συνομιλία δύο γενεών, του θυμωμένου ήρωα Αχιλλέα και του σοφού πατέρα Πριάμου, αλλά και η δυνατότητα συμφιλίωσης, έστω για λίγο, δυο γενεών. Μια πεντάωρη παράσταση, στην οποία αναδύονται καίρια ερωτήματα όλης της σύγχρονης Ελλάδας. Παίζουν: Λευτέρης Αγγελάκης, Αργυρώ Ανανιάδου, Βασίλης Ανδρέου, Δημήτρης Ήμελλος, Νίκος Καρδώνης, Νεφέλη Κουρή κ.ά.

Info: Πειραιώς 260 (Κτίριο Δ), 4-8 Ιουνίου στις 20.00, τιμές: 25 ευρώ, μειωμένο 20 ευρώ, 65+/φοιτητικό 15 ευρώ, άνεργοι/ΑμεΑ 5 ευρώ, www.greekfestival.gr.

ΤΕΤΑΡΤΗ 5.6

«Πατατατί»

«Ω Σμύρνη μου, όμορφή μου Izmir»

Το «Ποντίκι» εξασφάλισε για τους αναγνώστες του εκπτωτικές τιμές για την παράσταση «Πατατατί», σε σκηνοθεσία και ερμηνεία Μυρτώς Μακρίδη και Ιωάννας Ραμπαούνη. Οι αναγνώστες που θα επιδείξουν το απόκομμα στο ταμείο του θεάτρου «104» θα μπορούν να παρακολουθήσουν την παράσταση πληρώνοντας 5 ευρώ αντί για 8. Απαραίτητη η κράτηση θέσεων. Θέατρο «104» (Ευμολπιδών 41, Γκάζι) Τηλ. κρατήσεων: 210-3455020

ΚΥΡΙΑΚΗ 2.6

ΔΕΥΤΕΡΑ 3.6

«Μυστικά και Κρίσεις»

Το «Ποντίκι» σάς πάει θέατρο

μειωμένο 20 ευρώ, 65+/φοιτητικό 15 ευρώ, άνεργοι/ΑμεΑ 5 ευρώ, www.greekfestival.gr.

«Ομήρου Ιλιάδα», Πειραιώς 260

Η Νεσρίν Καζάνκαγια έρχεται από την Κωνσταντινούπολη στο Φεστιβάλ Αθηνών & Επιδαύρου για να ζωντανέψει μνήμες μιας κοσμοπολίτικης Σμύρνης. Στην παράσταση που γράφει και σκηνοθετεί με το θέατρο «Πέρα» ανακαλεί ελπίδες και όνειρα που έγιναν στάχτη, με το τραγούδι ως αναπόσπαστο κομμάτι. Ιnfo: Πειραιώς 260 (Κτίριο Η), 5-6 Ιουνίου στις 21.00, τιμές: 5, 10, 15 και 20 ευρώ, www.greekfestival.gr.

16/44 Βαρόμετρο

30/5 -5/6

ποντικιart

www.topontiki.gr

Τ

ρία εκατομμύρια εννιακόσιες χιλιάδες ευρώ θα διατεθούν από το ΕΣΠΑ για την αποκατάσταση του Μητροπολιτικού Ιερού Ναού Αγίου Νικολάου στον Πύργο. Τα βλέμματα δεν συγκεντρώνονται μόνο λόγω του μεγάλου ποσού αλλά και γιατί η Ηλεία είναι εκλογική περιφέρεια του υπουργού αναπληρωτή Πολιτισμού κ. Κώστα Τζαβάρα. Ο ναός βρίσκεται στην κεντρική πλατεία της πόλης, στην άκρη προς το Επαρχείο, και είναι η μεγαλύτερη εκκλησία της περιοχής. Κατά το παρελθόν έχει καταστραφεί αρκετές φορές, με πιο πρόσφατη τους σεισμούς του 2008. Τον 19ο αιώνα ήταν μια ξύλινη κατασκευή, η οποία το 1885 καταστράφηκε από σεισμό. Τα πρώτα έργα για την ανακατασκευή του πραγματοποιήθηκαν τον Μάιο του 1889. Το 1904 ο Δήμος Λετρίνων αποφάσισε τη δωρεά 4.000 δραχμών για την αποπεράτωση του ναού. Τελικά, εγκαινιάστηκε δυο χρόνια αργότερα. Το 2013 χαρακτηρίστηκε ως νεότερο μνημείο, δεδομένου ότι αποτελεί χαρακτηριστικό δείγμα εκκλησιαστικής αρχιτεκτονικής του τέλους του 19ου αιώνα και των αρχών του 20ού αιώνα, με ποικίλα νεοκλασικά στοιχεία, τόσο εξωτερικά όσο και εσωτερικά, και θεωρείται σημαντικό τοπόσημο για την ιστορία της πόλης του Πύργου, λόγω της αρχιτεκτονικής και αρχαιολογικής του αξίας. Πρόκειται για τρίκλιτη βασιλική με φέροντα οργανισμό από μεικτό σύστημα λιθοδομής και πλινθοδομής, συνολικής κάλυψης 870,21 τ.μ. και μεγίστου ύψους 18,32 μ. Ο διευθυντής αναστήλωσης Βυζαντινών - Μεταβυζαντινών μνημείων Θεμιστοκλής Βλαχούλης σημειώνει: «Ο ναός, λόγω της θέσης του σε μια ιδιαίτερα σεισμογενή περιοχή της Ελλάδας, έχει παρουσιάσει σημαντικά προβλήματα στον φέροντα οργανισμό του, έπειτα από κάθε

«Η Αθήνα μάς ανήκει!» Από τη 1 έως τις 30 Ιουνίου, επανέρχεται στην Αθήνα, για πέμπτη συνεχόμενη χρονιά, το Athens Fringe Live, κόντρα στους καιρούς της κρίσης

Ναός από τον τόπο του... Δάφνη Πασχάλη

Είναι το πρώτο ανοιχτό και επαγγελματικό δίκτυο στην Ελλάδα που απευθύνεται σε όλους τους δημιουργικούς πυρήνες της πόλης. Μια φιλόδοξη και πρωτοποριακή οργάνωση στήνεται κυρίως στο «Βρυσάκι Χώρος Τέχνης» αλλά και σε διάφορους χώρους και γειτονιές στο κέντρο της Αθήνας, στα πρότυπα αντίστοιχων εκδηλώσεων του εξωτερικού. Στόχος του δικτύου είναι να λειτουργήσει συνεκτικά ανάμεσα σε καλλιτέχνες, ακτιβιστικές κοινότητες, κοινό, φορείς, ακαδημαϊκούς, media και υποστηρικτές, ώστε να ενδυναμωθεί η δημιουργική δράση, εντός και εκτός Ελλάδας, γιατί «η Αθήνα μάς ανήκει!». Στο πρόγραμμά του συναντάμε όλα τα είδη των τεχνών. Στις 30 μέρες που διαρκεί το Live, 500 καλλιτέχνες, 95 καλλιτεχνικές ομάδες, 20 ΜΚΟ, 10 Δράσεις, 28 Παραστάσεις, 20 Συναυλίες, 25 Προβολές, 6 Εικαστικές Εκθέσεις, Θερινό Σινεμά, Workshops, Παιδικό Πρόγραμμα, μέχρι και Στρογγυλό Τραπέζι με θέμα «Παλιά Πόλη - Νέα Πόλη», δίνουν τη δική τους πινελιά στην πολύχρωμη διοργάνωση. Για δεύτερη συνεχόμενη χρονιά θα πραγματοποιηθεί και το Fringe Agency Fair, όπου εκπρόσωποι από τους μεγαλύτερους πολιτιστικούς φορείς της χώρας (ιδρύματα, μουσεία, θέατρα κ.ά.) συμβουλεύουν προσωπικά τους καλλιτέχνες για τα έργα που προετοιμάζουν πυρετωδώς όλη αυτήν την περίοδο. Το σύνθημα της έναρξης δίνουν την 1η Ιουνίου οι μοναδικοί Burger Project, με acoustic set, στο «Βρυσάκι». Τα μουσικά lives όμως δεν τελειώνουν εδώ. Καταξιωμένοι καλλιτέχνες, όπως οι Bellville, ο George Gaudyί κ.ά., θα παρουσιάσουν ένα ρεπερτόριο που εκτείνεται από rock μέχρι πειραματική jazz, σύνολα κρουστών και όπερα, καλύπτοντας όλα τα γούστα. Στις 3 και στις 30 Ιουνίου, η ατμόσφαιρα στην Πλάκα θα έχει

σεισμική διέγερση, που έχουν αντιμετωπιστεί με τοπικού χαρακτήρα επισκευές, με κυριότερες εκείνες που έγιναν μετά τον σεισμό του 1993. Τότε αποκαταστάθηκαν οι ρηγματώσεις στα τεταρτοθόλια των πλαγίων κλιτών, στα εσωτερικά τόξα από πλινθοδομή και στα δύο κωδωνοστάσια». Αυτό όμως ανατράπηκε στους σεισμούς του 2008, με αποτέλεσμα να παρουσιαστούν στατικά προβλήματα. Η πρώτη μελέτη, όπως λέει ο κ. Βλαχούλης, συζητήθηκε το 2010 κι απορρίφθηκε επειδή περιλάμβανε επεμβάσεις που θεωρήθηκαν βαριές για το συγκεκριμένο μνημείο. Να σημειωθεί ότι εκείνος ο προϋπολογισμός έφτανε τα 6,5 εκατ. ευρώ.

Οι ναοί τινάζουν την μπάνκα στον αέρα Ο διευθυντής αναστήλωσης Βυζαντινών - Μεταβυζαντινών Μνημείων της Γενικής Γραμματείας Πολιτισμού υπενθυμίζει ότι η Μητρόπολη των Αθηνών, αναλόγου μεγέθους και με παρόμοια στατικά προβλήματα, χρηματοδοτείται από εθνικούς πόρους με 4 εκατ. ευρώ και με 2,5 εκατ. από κοινοτικά κονδύλια. Επίσης, ο Ιερός Ναός Αγίου Κωνσταντίνου στην Ομόνοια, συνομήλικος του Αγίου Νικολάου, έχει απορροφήσει ήδη 1,5 εκατ. και θα λάβει άλλα 3,5 εκατ. «Η κήρυξη του ναού ως μνημείου είχε τη λογική της περαιτέρω παρέμβασης του υπουργείου στις επισκευές, έτσι ώστε να μη γίνει τίποτα το υπερβολικό ή βλαπτικό γι’αυτόν. Tο υπό εκτέλεση έργο αφορά την αποκατάσταση του φέροντος οργανισμού του μνημείου, έτσι ώστε να επιτευχθεί μία συνολική αντισεισμική αναβάθμισή του, καθώς και την αντιμετώπιση των λειτουργικών και αισθητικών προβλημάτων που παρουσιάζει» λέει ο κ. Βλαχούλης. Στέγες, δάπεδα, κλίμακες, παράθυρα κ.ά. θα αντικατασταθούν. Ελπίδα όλων, να μη χρειαστούν άλλες παρεμβάσεις στο εγγύς μέλλον. Δυστυχώς, ο ναός είναι κοντά σε ρήγμα.

κάτι από τον αέρα της σκάλας του Μιλάνου. Το Μεταπτυχιακό Τμήμα Όπερας του Ωδείου «Φίλιππος Νάκας», υπό την καλλιτεχνική διεύθυνση του Σταμάτη Μπερή, θα παρουσιάσει δύο βραδιές - αφιέρωμα στον μεγάλο δημιουργό Τζουζέπε Βέρντι, για τα 100 χρόνια από τη γέννησή του. Αλλά και το σινεμά γίνεται υπόθεση όλων, καθώς το «Βρυσάκι» μετατρέπεται σε θερινό κινηματογράφο, υπό τη σκιά της Ακρόπολης, με κινούμενα σχέδια για τα παιδιά αλλά και ταινίες από όλο τον κόσμο για τους μεγάλους. Παράλληλα, η καλλιτεχνική δραστηριότητα συναντιέται με ΜΚΟ και δίκτυα ενεργών πολιτών παρεμβαίνοντας στην καθημερινότητα με πρωτότυπα δρώμενα. Οι δράσεις πραγματοποιούνται με διάφορες στρατηγικές χρηματοδότησης, όπως χορηγίες από ιδιωτικούς και δημόσιους φορείς μέχρι crowd funding, μια αρκετά διαδεδομένη πρακτική, που ξεκίνησε από το εξωτερικό και έρχεται ολοένα και περισσότερο στη χώρα μας, για να επιχορηγήσει τις δράσεις των μελών του Athens Fringe Network.

Info

Οι πύλες του Live ανοίγουν καθημερινά στις 17.00 και κλείνουν τα μεσάνυχτα. Τα Σαββατοκύριακα υπάρχουν προγράμματα που ξεκινάνε από τις 12.00 το μεσημέρι. Η γενική είσοδος στις συναυλίες, στις παραστάσεις χορού και θεάτρου, στις performances και στα workshops κοστίζει 10 ευρώ, ενώ η είσοδος στις εκθέσεις, στις δράσεις και στις προβολές είναι εντελώς δωρεάν. Το πρόγραμμα και οι συμμετέχοντες αναλυτικά στο www. fringenet.gr. Βίκυ Λεβαντή