TURKÇOLOQON
112
ESASLARI
kendisine müteradifi bulunmamak prtiyle, kelimeler
ala
bilm!�tir
ve alabilir. Fakat hi çbir lis an başka lisanlardan sıyga a lam az . Osmanlıcı 1ara göre, Osmanlı lisanı A rap ve· Acem lisanlarından kelimelerle beraber s ı ygalar da alır. Mesela mektup k el im esi Osmanlıcılara göre, Arap çada kütüb ma ddes indoo ismi mef'uldür ; manası yazıl mış, yazılaa'clır. Buna binaen Osmanlıcılara nazaran "hu·
mektube", yahut "mektub h uk uk tft.birlerini lisa nımızda kullanabiliriz. Türk ç ül er, mektub kel imes i n in bu surPtle i stimalin i kabul etmez1 er. Çünkü, ismi m ef' u l sıy gası , Türkç e de de mevcuttur : Mektub kelimesi ismi mef' ul oldu ğu zaman Türk ç es i .. yazılm1 ş"tır. Demek ki, Os manlı c ı lar.o "mektub hukuk" dedikleri şeye biz, . yazıl mış hukuk' ' diyebiliriz. O halde "me k tup kelimes:nin bir Jsmi mef'ul Eıygası o larak lisanımızda istimaline ihtiyaç yok tu r. Fakat mektub 18.fzı, mef'ul sıygası olduğu gibi, ca mid bir isim gibi de kullanılmaktadır. Fransız!ann lett re" dedikleri şeye Türk h a l k ı "mektup" adını vermektedir. "Bi r mektup yazdım. Bu hafta mektup aldım" cümlele rın�eki "mektup" l afzı, işte b u ikinci m n.ırıy ad ır Mek tubu n bu şeklinde sıyga mahiyeti yoktur. Bu, aleli :le bir kelimeclir. O hal de Osmanlıcada kullanılan bütün Arapça ve Acemce 18.fızları sıyga ve kelime olarak i ki k ı s m a ayı rabiliriz. Bun1ardan sıyga mahiyetinde olanları, derhal lisanımızdan atm al ı yı z kelime kısmına dahil olan1 an, -eğer halk lis an ın da mUteradifleri yoksa- yeni Türk çeye tereddütsüz kabul e tmeliyiz Bu um dcye göre, katib 18.fzı ismi fail ve binaena leyh yazan m i.n a s aa 01arak lisanımızda kullanılamaz. Mese iA., bu mektubun katibi kimdir ? de�ilemez. Fakat, katip (secretaire ) mu k ab i li olarak halk l i sanın da eskidenberi kull anılmaktadır. Meclis katibi, tüccar kitibi gibi "
kuku
.
"
"
.
,
,
..
.
..
·
.