Ziya Gökalp - Makaleler 5

teriimeli ve bunlara rehberlik etmek için de felsefe ve içtimaiyat dersleri tedris edilmelidir. Fünûn şubesinde de ilimler canlı bir süratte tedris olunmakla beraber, felsefeye de büyük b ir mevki verilmelidir. Maamafih sarf, ahlâk, riyaziyat, hikmet-i tabiîye gibi dersler kıs­ men bu iki şube arasında m üşterek olmalıdır. Sultani* lerin edebiyat şubesinden çıkanlar hukuk ve edebiyat fakültelerine, Darülmuallimin-i Âliyeye; fünûn şubesinden çıkanlar da tıp ve fünûn faıkülteleriyle Mühendis Mek­ tebine namzet olmalıdır. Darülfünunda edebiyat-ve hu­ kuk fakülteleri İçtimaî ilimler ile millî m a’rifetlerin; tees­ süs merkezleri mahiyetini almalıdır. Bu iki fakültede içtimaiyat usulüne büyük b ir ehemmiyet vermek iktiza eder. Bundan başka Hukuk Fakültesi millî hukukumuz ile millî iktisadiyatımızı tedvire çalışmalı; Edebiyat Fa­ kültesi de millî diniyat, mıillî bediiyat, millî ahlâk, millî lisaniyat ile beraber tarih, coğrafya ve etnografyamızı tesise ikdâm etmelidir. Darülmüallimin-i Âliye de millî terbiyede usûllerini aramalıdır. Bu maksatların husûlü için Maarif Nezaretince takip edilecek umde tahsilde kemiyetten ziyade keyfiyete kıymet vermek esası olma­ lıdır. Bugün gerek ibtidailerde ve sultanilerde, gerek da­ rülfünunda talebeye kemiyet itibariyle çok şey öğretil­ mek isteniliyor; halbuki yaratıcı ilim melekesine malik olmak birçok yaratılmış bilgileri ezberlemekten bin kat faydalıdır, Tarih, coğrafya gibi dersler çocuklara birçok lüzumsuz isimler ile rakam ları ezberletiyor. Halbuki ibtidailer ve sultanilerde tarih, coğrafya sırf millî bir ter­ biye no&ta-i nazarından tedris edilmek iktiza eder. Fünûna ait bazı derslerde lüzumsuz isimler ezberletiliyor; bunlar zekâyı imtilâ ve tuhme hastalıklarına duçar eden zararlı tağdiyelerdir. Bilhassa lisan tedrisinde gayet fena 163