31/111
Güran’lılar, Gevran ve Güran aşiretlerinden ayırdedilmelidir. Güran’ın (G)’si «Behram Gür» terimindeki «Gün» gibi söylenir. Gevran’ın (G)’si Farsça (e) ile okunur. Güran’ın (G)si ise Arapçanın (u,ü) sesi ile telaffuz edilir. Lürre (Lebr) dilinde; Baba Tahir Ureban’ın «Kıtast»ı vardır ki, Bombayda basıları Ömer Hayyam Rubaileri’nin sonuna eklenmiştir. Soran dilinde; Şeyh Rıza-ı Talabanî’nin şiirleri ünlüdür. Zaza dilinde; Efendi’nin Tevellutnamesi basılmıştır. Germanç (Gurmanç) dilinde de; Molla’yı Cezayir (Cezirî)’nin divaniyle, Ahmede Xani’nin Mem-ü Zin adlı manzum hikayesi ve Ahmet Batınî’nin Mevludi Şerifi meşhurdur. Bu Kürt kavimleri, gerek kendilerine, gerek birbirlerine başka isimler verirler. Mesela kendi kendilerini «kürt» adı vermezler. «Gumancız» derler. Bunlar Zaza’lara Dümbüllü (veya Dımılli) derler. Türklerin «Baban Kürtleri» adını verdikleri güneyli Kürtlere «Soran» adı verirler. Kendilerinin konuştukları dile de «Gurmanci»19 derler. Zazalara gelince; bunlar kendilerine Arapça kaf (k) harfinin kesri (i ile okutulması) ile «kirt» derler. Gurmanç’lara da «kürdasi» veya «kırdasi» adını verirler. Türkler ise Kürt adını Gurmanç’lara ayırmışlardır. «Filan adam Kürt müdür yoksa Zaza mıdır?» denildiği zaman Kürt’ten maksat «Gurmanç»tır. Dımıli’lere Zaza ismini veren gene Türklerdir. Zaza kelimesini ne bizzat Zazalar kendileri için, ne de Gurmançlar kullanmazlar. Kürtlerin en büyük kısmını Gurmançlar meydana getirir. Soran ve Güran Kürtleri Musul vilayetindedirler.