Tufan Gündüz - Osmanlı Teşkilat Tarihi

Page 89

birkaç köyle sınırlıdır. Kaza merkezinin dışında kalan yerlPr serbest tirnar olarak verilmiş ise de, buraların asayişi dirlik sah iplerine bı­ rakılmıştır. Serbest olmayan tirnarların asayişi sancakbeyinin tayin ettiği sancak subaşısı tarafından sağlanır, ayrıca sancakbeyi tara­ fından diğer kazalara toprak subaşıları, köylere ise köy subaşıları gönderilir. Görevleri mali ve kolluk olmak üzere ikiye ayrılmaktadır. Mali görevi, adet-i deştbani, resm-i arus, niyabet ve cürm-i cinayet ve resm-i tapu gibi vergilerin toplanmasıdır. Kolluk görevi ise, mer­ kezi hükümetin emirlerinin ve kadı hükümlerinin uygulanması­ nı sağlamak, suçluların takibatını yaparak cezalarının verilmesini sağlamak. Subaşılar belirtilen bu kolluk görevlerini yerine getirir­ kl'n ona yardımcı olan maiyetinde asesler bulunmaktadır. Aseslerle lıirl i ktc bölgelerinde hem huzur ve sükun sağlanıyor hem de ver­ gill•r toplanıyor.

OS M A NLI DEVLETi'NDE TOPRAK VE TAHRİ R S İ STEMİ I S L A M A R AZ İ S İ STEMİ ( lsnıa n l ı DL•vleti birçok kurumunu ve sistemini oluştururken ken­ d isiııdl'l1 önceki Türk-İslam devletlerinden faydalanmış ve kendi dünem i n i n şa rtlarına göre uyarlamıştır. Osmanlı toprak sisteminin temeli İslam toprak hukukuna dayanmaktadır. Buna göre İslam ül­ kelerinde topraklar öşri, haracİ ve arz-ı memleket olmak üzere üçe ayrılmaktadır. Öşri Topraklar Herhangi bir ülke Müslümanlar tarafından fethedildiği zaman, sa­ hipleri Müslüman olan veya fetih sonrası İslam dinini kabul edenler elinde bırakılan topraklara öşri topraklar denilmektedir. Öşri top­ rak sahipleri ellerinde bulunan topraklardan dolayı toprak vergisi ödemezler, sadece ürettikleri üründen belirlenen oranda öşür ver­ mektedirler. Öşür oranı ise elde olan arazinin verim durumuna göre (1/5, l/8, 1/10) değişiklik göstermektedir.

Haracİ Topraklar İslam fethi sırasında gayrimüslimlerin elinde bırakılan ve onların mülkü olarak kabul edilen topraklara haracİ topraklar denilmek­ tedir. Bu toprağa sahip olan gayri müslim teba, harac-ı mukaseme adı altında ürün vergisi yani öşür, harac-ı muvazzafa adı altında da toprağa sahip olma bedeli denilebilecek olan wrgi leri ödemek-


Turn static files into dynamic content formats.

Create a flipbook
Issuu converts static files into: digital portfolios, online yearbooks, online catalogs, digital photo albums and more. Sign up and create your flipbook.
Tufan Gündüz - Osmanlı Teşkilat Tarihi by Türkçü Betik - Issuu