teren bir ese r di r. 1\ r. ı :t. i K ı ı ı ı m ı ı a ın esi, bir mukaddime ve üç babtan oluşmaktadır. M u ka d d i ı ııede arazi türleri ve b u n l a r ı n tan ımları verilmekte; birinci babta miri arazinin tasarrufu, ferağı, intika li, mahlulatı; ikinci babta metruk ve mevat arazi; üçüncü babta ise çe şitli arazi türlerinde yetişen hüda-yı nabit ağaçlar, arazide buluna cak maddeler gibi konular düzenlenmektedir. Arazi Kanunnamesi, Tanzimat öncesi Osmanlı kanunnamelerindeki düzenlemeyi esas alarak, araziyi beş gurupta ele almıştır: Mülk, miri, mevkuf, metnı k ve mevat arazi. Bunlardan mülk arazi, fıkıh kitaplarında incelendiği için, Arazi Kanunnamesinde sadece mukaddime kısmında yer al mış, ayrıntılı olarak düzenlenmemiştir. .
Mecelle-i Alıkam-ı Adliye Tanzimat sonrası kanunları içerisinde şüphesiz en muazzam olanı Mecelle-i Ahkam-ı adliye'dir. Yukarıda kanuniaştırma faaliyetle rinin gerekçeleri olarak bahsedilen iç ve dış sebepler, Osmanl ı ül kesinde bir medeni kanunun hazırlanması mecburiyelini doğu r muştur. Bunun sonucu olarak Ali Paşa, Mithat Paşa gibi ileri gl'll·n yöneticiler Fransız Medeni Kanunu'nun tercüme edilerek a l ı ıı nı ıısı fikrini savunurken; Cevdet Paşa, Keçecizade Fuat Paşa gibi y i i ı w l i ciler ise yerli bir kanunun hazırlanması fikrini dillendirmekll•ydilı•r Nihayet bunlardan ikinci görüş kabul görmüş ve Mecelle'nin h.ı :; ı r lanması için çalışmalara başlanmıştır.
Avrupa Kanunlarının Tercümesi: İ ktibas Tanzimat sonrası kanuniaştırma faaliyetlerinin diğer tü r i i n d ı • /\v rupa ülkelerine ait kanunlar tercüme yoluyla alınmıştır. B u n a " l l.. tibas" adı verilmektedir. 1266 tarihli Kanunname-i Tican•t, 1 2Hi l L ı rihli Ticaret-i Bahriye Kanunnamesi, 1274 tarihli Ceza Ka nu nn ı ı ı ı ı • ı Hümayun'u, 1297 tarihli Usul-ü Muhakemat-ı Hukukiye K ı ı ıı ı ı ı ı ı ı ve 1296 tarihli Usul-ü Muhakemat-ı Cezaiye Kanunu iktibas yo l ı ı y l . ı alınan kanunlardır. Yukarıdaki beş kanun da Fransız kanu nla rı n dan tercüme yoluyla iktihas edilmiştir. ,
.
18 Ramazan 1266 tarihli Kanunname-i Ticaret Özel hukuk sahasında hazırlanan ilk büyük kanun olan Kanun name-i Ticaret'in hükümlerinin büyük bir çoğunluğu Fransız Ti caret Kanunu'ndan iktihas edilmiştir. Bu kanuna, 1276 tarihinde "Ticaret Kanunname-i Hümayunu'na Zeyl" başlığı altında b i r ilave yapılmış ve b ı ı kıı ıı ı ı n ).?;l'reğince Ticaret Mahkemeleri k u n ı l m uştu r.