13.
TÜRKİSTAN-AVRUPA TİCARİ MÜNASEB ETLERİ N İ N OSMANLI D EVLETİ VASITASI YLA TESİ Sİ N E DAİR BİR TEŞEBBÜS SİYASİ Mİ KÜLTÜR EL M İ ? 1 20
Giriş: XX. yüzyılın başlarında Osmanlı Devleti'nde ekonomiyi güçlendirmek amacıyla "Osmanlı Anonim Şirketleri" adıyla pek çok şirket kurulmuştur. Bunlardan 1909- 1918 arasında kurulmuş olan 130 kadar şirket, 1918 yılında Ziraat ve Ti caret Nezareti tarafından bir katalog içinde toplanmış, bu katalogda açıklamalarıyla birlikte yayınlanmıştır. 1918'den sonra kurulanlar ise, bu katalogda bulunmamaktadır. Bu şir
ketlerden birisi de bizim bildirimizin konusu olan "Beynel milel Petrol ve Pamuk Ticaret Osmanlı Anonim Şirketi" dir. Başbakanlık Osmanlı Arşivi'nde şirketle ve şirket nizam namesiyle ilgili vesika kümesi nden öğrendiğimize göre şir ket, merkezi İstanbul' da olmak üzere Osmanlı vatandaşları tarafından kurulmuştur. Şirketin kuruluş gayesi Osmanlı Devleti ile Türkistan, Kafkasya, İran ürünlerini Batı Avrupa mamulleri ile mübadele etmektir. Biz bildirimizde "Beynelmilel Petrol ve Pamuk Ticaret Osmanlı Anonim Şirketi"nin kurucuları, kuruluş gayesi, işleyiş şekli. . .vb. hakkında bilgi verdikten sonra, Osmanlı
120
XVll. Türk Tarih Kurumu Kongresi, 14· 1 7 Eylül 2014 tarihide sunulmuş bildiridir. 107
