Attila
Peyami Safa
Valantinyen’in Romalılar hesabına endîşe etmesine mahal yoktur.» Fakat Garbî Roma imparatoru, Attilâ ile aynı fikirde olmadığı için, üstüste verdiği cevaplarda Vizigotlarla harbetmek için hiç bir sebep görmediğini bildiriyor: «Bizim himayemize sığınarak, Roma topraklarında yaşayan bu kavme taarruz etmek, Roma’ya taarruz etmektir.» diyordu. Attilâ, bir taraftan dostâne teminatının afyonuyla Roma imparatorunu uyutmaya çalışırken, öte taraftan, Gol hükümdarı Teodorik’e de şöyle haber gönderiyordu: «Maksadım, Gol arazisine girerek sizi Roma boyunduruğundan kurtarmaktır.» Hunların hâkanı henüz bizzat sefere çıkmamıştı. Ordunun, muayyen bir sahaya gittikten sonra durmasını emrettiği için, kendisi daima sarayda kalıyor, Avrupa’nın dört köşesinden haberler getiren sâîlerle konuşuyor, kumandanlarına mütemâdi talimat veriyor, geceleri sabaha kadar odasında, sedirine yüzükoyun yatarak, hareketsiz düşünüyor ve o saatlerde, huzuruna başvekil Onejes’ten mâada kimseyi kabul etmiyordu. Her gece dehâsıyla ördüğü muhayyirü’l-ukûl istilâ ağının yeni bir parçasını daha tamamlıyordu. Hiç kimse, hattâ başvekil bile, Attilâ’nın plânlarını tahmin edemiyorlardı. Hunların hâkanı ancak teferruata âit emirler veriyor, tasavvurlarının esas çizgilerini en yakın adamlarına karşı bile meçhul bırakıyordu. Yalnız bir geceyarısı, başvekil Onejes vâsıtasıyla bütün kumandanlarını çağırdı, onlar içeri girerken Attilâ yüzükoyun yattığı sedirde oturdu, müthiş gözlerini herbirinin üzerinde ayrı ayrı gezdirerek: - Bugün Kânunusâninin yirmiüçü! dedi. Sonra, gözleri şaşırtan bir çeviklikle, sedirden odanın 114