Giriş
Azerbaycan kelimesi, Gaugaınela yenilgisinden (MÖ 331) sonra Büyük İskender'in hizmetine giren İranlısatrap Atropates'in adından gelmektedir. Atropates, İskender'in ölümünden sonra, önceleri onun adına yönettiği Küçük Medya (Medya Minör) böl gesinde müstakil bir krallık kurmuş ve bu devlete "Atropates'in ülkesi" anl amınd a Grekçe Atropatane adı verilmiştir. Daha sonralan Ermenice'de Atrapatakan, Orta Farsça'da Aurpatakan, Süıyanice'de Azarbayganşeklinde telaffuz edilen kelime, Arapça'da
g/c değişikliğiyle Azerbaycan'a dönüşmüştür. İsmin Pehlevice azer "ateş" ve baykan "muhafız" kelimelerinden teşkil edilmiş olduğu veya Azarbaz b. Bivaresfşahıs adından geldiği gibi görüşler mi tolojiden ibarettir.1 Azerbaycan'da kurulduğu bilinen ilkdevlet Manıia Krallığı'dır. Bu devlete MÖ 800 yıllannda, başşehri Hasanlu'yu ele geçirmek suretiyle Urartular son vermişlerdir. Azerbaycan'da kurulan ikinci müstakil devlet olan Atropatene Krallığı MÖ 220 yılında Selefki hükümdan 111. Antiokhos tarafından bir antlaşmayla tabi devlet haline getirilmiştir. MS 1
227 yılında
İran'da Parthlar'dan sonra
A Zeki Velidi Togan, "Azerbaycan", İA, C: II, ı961, s. 93; Ziya Musa Bu niyatov, "Azerbaycan'', DİA, C: N, ı991, s. 318. 15
