1 04
ŞERIATÇI TERÖRÜN VE BATiNiN KISKACINDAKI ÜLKE TÜRKiYE
rakmak zorunda kaldığımız- Türklerin eğitim ve kültürel sorunlarına ilgisini gösteren pekçok örnek vermek müm kündür. O'nun "Güvenlik Kuşağı" stratejisi bağlamında ger �ekleştirdiği "Balkan Antantı", "Sadabad Paktı" gibi ulusla rarası yapılanmaların ve de ikili anclaşmaların özünde, sa dece bölgesel güvenlik değil, mütekabiliyet ilkesi ile birlik te, aynı zamanda taraf ülkelerde yaşayan Türk azınlıkların durumları da yer almıştır. Bir başka ifadeyle, Türkiye ile dost olmanın olmazsa olmaz türünden en önemli koşulu nun, bünyelerindeki Türk azınlığa iyi davranmak ve gere ken önemi vermek olduğunu dost-düşman bütün bölgesel ülkeler kavramışlardır. Milli Mücadele döneminde Komin tern güdümlü komünist örgüclere (Yeşilordu, T.K.P. Türki ye Halk İştirakiyyun Fırkası) karşı ideolojik düzeyde sava şım sürdüren ve bu kapsamda Sovyet Rusya'ya karşı mü tekabiliyet ilkesi çerçevesinde politikalar üreten Atatürk, sonuçta bu örgütleri kapatırken; izlediği özgün bir strateji sonucu olarak da -Moskova Barış Anclaşması'nın 8. mad desi ile- bu konuda Sovyet HükGmeti'nin desteğini almış tır<4). O'nun Buhara Halk Cumhuriyeti(5) ve Azerbaycan 4.
5.
16 Mart 1921'de imzalanan Moskova Barış Antlaşması'nın 8. Maddesine göre, Tür kiye ve Rusya, kendi topraklannda birbirleri aleyhine faaliyet gösteren kişi ve ör gütlere hayat hakkı tanımayacaklardır. Buna göre, Mustafa Kemal Paşa, Rusya'da ki "Heyet-i llmiye"ye dahil B.M.M. üyesi milletvekilleri dahil ilgili islihbarat görev lilerimizi geri çekmiş; Sovyet Rusya da, Komintem'e bağlı olarak faaliyet gösteren Yeşilordu, Türkiye Halk lştirakiyyun Fırkası ve Hafi Türkiye Komünist Partisi gibi örgütlerin kapatılmasını onaylamıştır. Antlaşmanın akabinde, Atatürk tarafından muvazaalı olarak kurulmuş olan resmi T.K.P. de kapatılmıştır. Bu partinin kurucu lannın İsmail Suphi, Mahmut F.sad gibi "Türkçü" ve Mustafa Kemal Paşaya bağlı lığı ile tanınan kişiler arasından seçilmiş olması manidardır. Bunlardan Burdur me busu lsmail Suphi Beyi, daha önce Türk Yurdu dergisinde yazdığı Türkbirlikçi ya zılanndan tanıyoruz. Mahmut Esat Bey <le daha sonra "Bozkurt" soyadını alacak ve Türk Devriminin esaslannı yeni nesillere öğretecek programda önemli görev ler üstlenecektir. Moskova Barış Antlaşmasının tam meıni için bkz. İsmail Soysal, Tarihçeleri ve Açıklamalan ile Birlikte Türkiye'nin Siyasal Andlaşmalan, 1. Cilt, (An kara: Türk Tarih Kurumu Yayını, 1983), s. 27-38. Buhara Halk Cumhuriyeıi'nin Cumhurbaşkanı Osman Hoca'nın önderliğinde B.M.M. Hükümeıi'ne teslim edilmek üzere Sovyet Hükümeti'ne verilen 100 milyon