GASPIRALI’NIN KATILDIĞI GENEL TOPLANTILAR 1904 yılının son haftalarından başlayarak 1906 yılına kadar Rusya M üslüm anlanndan hükümete K m m Türklerini yolladığı gibi çeşitli dilekçeler yağdı. Bu dilekçelerin hemen hepsinde 26 Şubat 1904 beyannamesi, 12 Aralık 1904 ferm a nı ve 17 Ekim 1905 hürriyet beyannamesine dayanarak Müslüm anlara bir takım haklar talep ediliyordu. 8 Nisan 1905’te Petersburg’ta Abdürreşid İbrahim (1853-1944)’in evinde Ali Merdan Topçubaşı (1862-1934), Ahmed Ağaoğlu (1869-1939), Ali Hüseyinzade (1864-1941), Alim Maksud, Bünyamin Ahmed bir araya geldiler ve siyasî bir par ti kurm aya karar verdiler. Bu toplantıdan birkaç gün sonra Petersburg’a gelen İsmail Gaspu'ah da bu fikre katıldı ve ilk toplantınm Mekerce F uarı’nda (Nijni Novgorod) yapılması na karar verildi. “ M üslüman ittifak ı” adı alması kararlaştı rılan siyasî partinin ikinci istişarî toplantısının ise 20 Mayıs 1905’te Çistay’da Zakir H azret adh birinin kızım evlendir mesi dolayısıyla düzenlediği düğün merasiminde yapılması na Jcarar verildi ve bu düğüne Rusya’mn her tarafından misafirler davet edildi. Toplantıya da imamlar, talebeler, zen ginler, edipler ve gazeteciler katıldı. Abdürreşid İbrahim bu toplantıda “ Neşr-i M aarif” adlı bir dernek kurm a teklifinde bulundu. O, bu teklifi halkı siyasî, İktisadî konulara alıştır manın ancak basın yoluyla gerçekleştirileceğine inandığı için yapmıştı. Toplantıda kesin bir karar ahnmamakla birlikte Me kerce P anayır’m da toplanm a fikri tekrarlandı. Toplantı ka rarı içişleri bakanlığına ve katılacaklara bildirildi(’')' (91) N. Devlet, ayn.esr., s.89 v.d.
77