Muhtar Avezov - Folklor Yazıları

Anlatılanların hepsi Asan ' ın hayat hikayesi değildir. Onun şiir­ Ierindeki estetik, nasihatlarındaki güzel sözleri ihtiva eden sırlı hususiyederi halk alarak kendi düşüncesiyle birleştirmiş ve abartılı bir şekilde anlatarak onun meşhur olmasını sağlamıştır. Asan halkın hayali ve sanatkarlığı ile oluşmuş edebi bir mirastır.

Söylenecek diğer bir husus da Asan hakkındaki menkabelerin milli özellikler taşımasıdır. Hakkındaki sözlü olarak anlatılanlar belli bir dönemde oluşmuş, şekillenmiş ve düzenlenmiştir. Uzun zaman içerisinde değişerek farklılaşmış ve anlatıcıdan anlatıcıya geçerek korunmuş, devamlı yenilenerek genişlemiş , değişe değişe zenginleşmiştir. Ö zellikle, Asan gibi halkın sıkıntısını anlatan , halkın, tabiatın ve günlük yaşayışın durumlarını dile getiren kişiler hakkındaki menkabelerin belli bir kalıpta anlatılarak oluştuğu şekliyle değişmeden kalması mümkün değildir. Asan hakkındaki menkabeler, çok eski zamanlardan beri, halkın hep eklemeler yaparak, güzelleştirerek geliştirdiği ürünler olmuştur.

Asan hakkındaki menkabelerin en önemli özelliği , halk için ilgi çekiciliği, onun hayvaniara otlak araması ve halkın zenginliği için çalışmasıdır. O, Jelmayaya (at gibi hızlı koşan deve) binerek Kazakların yerleşebileceği ve hayvanlarını otlatabiieceği yerleri gezmiş, araştırmış ve geri dönmüştür. Gördüğü yerlerin hiçbirisini beğenmemiş, çok uzaklarda güzel bir yerin olduğunu sezmiştir. O hayali mekanın adını "yayla Uer üyek)" koymuştur. Eğer ortaya ulaşırsa ve orayı mekan edinirse halkı da bahtlı , mesut olacaktır.

Zenginliğin belirtisi olarak "orada serçe, koyun üzerinde yumurt­ layacak"tır. Burada mala, hayvaniara bereket, insana da baht, mut­ luluk, bayram ve düzenli bir hayat vardır. Bunu kendisi için değil , milleti için arayan Asan, halkın koruyucusudur.

O, bunu kendiliğinden yapmamıştır. Milletin sosyal hayatında­ ki oluşumu onu buna zorlamıştır. Aranılan bu mekanın adı bazen "Jiydeli B aysın"dır. Bu iki yerin ikisini de Asan, kendi hayatında bulamamıştır. Çünkü o mekan kendisi gelemez, halk onu büyük 120