lar (ilkokullar) , orta ve yüksek okul l ar için �Iizarniyc medreseleri , şehzadelerin özel bir biçimde yetiştirilmelerini sağlayan atabeglik kurumları vardı. Resmi dil Arapça, �:azın dili Farsça idi . Tüm devlet törenleri , Oğuz töresi üzere yapılırdı. Sağ kol bey lerbeyliği Kayı ve Bayat beyine, sol kol beylerbeyliği Bayındır ve Çavundur beyine verilirdi. Sultanlık için Selçuklularda kesin bir veraset yasası oluşturulrnarnıştı .
IV.
BAYAT BOYU
ve
OYMAKLARI
Genel bir açıdan ele alacak olursak, Bayatlan şu bölümlere ayırabiliriz : A) Bayat Boyunun tarihsel kökenleri , B) Anadolu Ba vatları, C) Irak Bayatları, Ç) İran Bayatlan. A)
BAYAT BOYU'NUN TARİHSEL KÖKENLERİ
_Yaklaşık İ .S. V. yüzyı lda, Hun hükümdarlarının Tibet ve Çin arasındaki Tyan-şan dağlannda yaşadıklan dönernde devletin iki temel hudunu vardı. Bunlar da BAYAT ve BAYANDIR (Bayındır) budunlanydı . Bayat boyu, Mogol tarihçisi Reşidettin'in « Cihannü rna» adi� yapıtında, Oğuz boylarının siyasal ve sosyal yapılarını gösteren çizelgesi belirtilirken ikinci sırada; Kaşgarlı Mahmut'un « Divan-ı Lügat-ıt Türk» adlı yapıiında dokuzuncu sırada gösteril miştir. Ancak Reşidettin, tarihini eski Oğuznarnelere göre kaynak landırdığı için, onun Oğuz boylarını sıralaması daha gerçekçi bir belge sayılmaktadır. Bayat boyunun bağlı bulunduğu Oğuz topluluğu, Bozaklar (Dış-Oğuz, Sağ Kol) ve Üçoklar (İç-Oğuz, Sol Kol) olmak üzere iki ana kala yarılıyordu. Destana göre Bayadar'ın kökeni, Oğuz'un al tı oğlu içinde en büyük oğlu, Gün Han'a dayanıyordu. Bağlı olduk ları Bozoklar, egemenliği simgelen yay'la; Üçoklar da bağımlılı ğın göstergesi akla gösteriliyorlardı. Bayat beyi her zaman hakanın sağ başında oturur, Oğuz ordusunun Bozaklar'dan oluşan sağ ko luna kurnanda ederdi. Şölenlerde Kağan ile birlikte koyunun en iyi yeri olan sağ döşünü yerdi. Bozaklar'ın başında Korkut Bey, Üçoklar'ın başında Tuti (Dudu) :B"ey bulunuyordu. Gün Han'ın oğlu Bayat'tan türeyen Bayatlar'ın, kendilerine özgü ( I Y L1 ) biçirnindı� damgalar11 olup şahin de ongunlan sayı lırdı. 63