Prof. Dr. Harun Güngör
mezarda yatan kimsenin sağlıgtnda sahip olduğu sosyal ve siyasi statüyü, bu heykellecin mezara uzaklıgt ise ölüye duyulan saygı nın
derecesini, büyüklüğünü anlatmaktadır. ./�-
Türklerin İslimiyet'i kabulleri ve İslam'ın heyket yapımı ile ilgili yasakçı görüşü sonutunda bir mezar taşından daha farklı anlam ifade eden taşnine!babalarm terk edilmesine ragtnen söz konusu gelene�n biçimsel değişikliğe uğrayarak Bütün Türk dünyasında olduğu gibi Anadolu coğrafyasında da devam etti ğini görmekteyiz. Orta Asya'dan Anadolu'ya göç eden Türkler bu coğrafyada da mezarlara taş dikme geleneğini çeşitlendirip zenginleştirerek sürdünnüşlerdir. Bunlan sınıflandırmak gerekirse;
1- Koç ve koyun biçiminde yontulmuş mezar taşlan 2- İnsan biçimli (=antropomorfı.k) mezar taşlan
3 - Üzerine çeşitli şekiller (koyun, silah, ok, yay, kılıç, kahve takımı, kirkit, hamaylı, Kur'an, rahle, gül . .vb.) çizilmiş mezar taşlan 4- Üzerinde Arapça dua metinleri
bulunan mezar taşlan
5- Üzerinde hiçbir işaret bulunmayan mezar taşlan Acaba mezarlara neden taş dikilmekte, niçin resimler yapıl makta, bu resimler ve şekiller neyi ifade etmektedir? Antropologlann bazılanna göre mezar taşlan ölümden sonra serbest kalıp insanlara zarar veren ruhiann hapsedildiği ya da ika met ettikleri yerlerdir. Bark kelimesinin hem evi hem de mezan ya da türbeyi ifade ettiği düşünülecek olursa bu yerlerin bir tür, ruhiann evi olduğunu söylemek mümkündür. Orta Asya'da Öz beklerin mezarlan daha çok modem Anadolu mezarlannı andı nrken Kırgız ve Kazak mezarlannın ev şeklinde yapılış olması 1 60