qa, Xuçni i Çirax , vse maqalı Uluç i Terekeme, po oboim storonam Der benta, ravno kak sam qorod , maqalı Tip , Myuskyur, Şabran , qorod Kudi al (Kuba) i ostalnıe maqalı Ş irvanskie s Salyanom , şest dereven bakinskix terekeme i ves uezd Şekinskiy qovoryat na yazıke tyurki,çto svidetelstvu et ob ix proisxojdenii ot tyurak, manqalav i tatar. Na etom tyurkskam nareçii qovoryat ponıne v Armenii, çasti Qruzii Azerbaydjane i vo mnoqix persidskix (?) oblastyax . Eta nareçie srednee mejdu nareçiyami turetskim i djaqatayskim , kumıkskim i noqayskim , i nareçie eta do six por ne imeet qrammatiki " (sehife . 25)= Dörd tabasaran kendi- Mağartı , Mağraqa, Xuçni , Çiraq, şeherin özü de daxil olmaqla Derbendin her iki yanı boyunca bütün Uluç ve Terekeme mahalları , Tip , Müskür, Şahran mahalları , Kudial (Kuba) şeheri , Salyanla birge Şirvanın qalan mahalları , Bakı terekemelerinin 6 kendi ve bütün Şeki uyezdi t(y) ürki dilde danışırlar ki , bu da onların Türklerden (tyurok) , monqollardan f ve tatarlardan töremeleri haqda şehadet verir. Ermenistanda, Güreüstanın bölgelerinde, Azerbaycanda ve bir çox fars vilayetlerinde hele de bu Türk lehcesinde danışırlar. Bu lehce Türk (turetskoy) , cağatay , kumık ve nogay lehceleri arasında onlardan en ortacıldır ve bu lehcenin indiyedek qrammatikası yoxdur" . Üçüncü misal Bakıxanovun öz eserlerinin dili haqqındadır; o, hele yazır: 1 . Ri yaz al-Kuds na tyurkskom yazıke v XIV qlavax . . . 9 . Melkie stixotvoreniya na arabskom , persidskom, turetskom i tatarskom yazıkax , (seh . 206-207) . 1 . Riyaz el-Qüds , Türk dilinde , 14 fesilde . . . 9. Kiçik şe'rler, ereb , fars , Türk ve tatar dillerinde. Birinci misaldan aydın olur ki , hele o zamanlar "Türk (tyurk) dili rusdilli edebiyyatda bölünmez bir anlam daşıyırdı . Sonralar rusdilli edebiyyatda bu sözü çox-Çox çözeleyib onu "Türk dilleri " ( tyurskie yazıki) , sonra "Türk dilleri qrupu" , ya da "Türk dilleri ailesi" adlandırdılar. Bir çox hallarda "Türk ve tatar dilleri" de işledilirdi . İkinci misalda bir yerde "Türki dilinde " , başqa bir yerde "Türk (tyurk) lehcesinde" şeklinde gösterilmişdir. "Türki dilde" damşan yerli e halinin (Azerbaycan ve Qafqaz Türklerinin ) menşece Türkler (Turki " 53
Issuu converts static files into: digital portfolios, online yearbooks, online catalogs, digital photo albums and more. Sign up and create your flipbook.