önceden başlayan bu hazırlığın payı h eç de az olmamışdır. Bu ktarixi tecrübeye derinden yiyelenmiş Ebülfez Elçibey İranın da dağılacağı fikrini ortaya qoyarken , eyni zamanda Azerbaycan xalqının buna indiden hazırlaşma zeruretini de ireli sürmekdedir. E. Elçibeye göre , İran dağılacaq . İran dağılacaqsa, bes biz niye bu xarabanın altında qalıb ezilmeliyik? . . . Rejim deyişikliyi edib demokratik federasiya yaratmaqla temelleri sarsılmış, dayaqlaı·ı çürümüş İranın erazi bütövlüyünü qorumaq xülyasın da olanlara qarşı güclü tarixi tecrübeye esaslanaraq "İranda demokratik federasiya yaranarsa, onun ömrü uzun olmayacaq, ya tamamile dağıla caq ya da yeniden diktaturaya çevrilecekdir "- deye cavab veren E. Elçi bey yegane doğru çıxış yolu kimi milli modeli ireli sürür. İranda yaşayan bütün xalqların milli müstegilliyini nezerde tutan bu modele göre, "Azer baycan xalqı İrandan ayrılmalı, öz müstegil dövletini qurmalı ve sonra da quzeydeki dövletle danışıqlar aparıb Bütöv, Müsteqil ve Demokratik Azerbaycan Dövletini yaratmalıdır. " E . Elçibey fundamentalist, terrorçu , andİdemokratik İrandan qurtul manın yolunu milli modelde görür ve bütün varlığı ile inanır ki , Yuqosla viya kimi, SSRİ kimi, İran da dağılacaqdır. Onun fikrince , "xalqlar hebs xanası " olan İran mehz milli model esasında dağılacağına göre , Azerbaycan xalqı o güne indiden hazırlaşmalıdır! Tebii ki, bu hazırlaşmanın-milli güc yetişdirmenin ilk merhelesi milli ideyanın öne sürütmesi ve topluma hedef gösterilmesi ile bağlıdır. E. Elçibey hele 60-ci illerin sonu- 70-ci illerin evvellerinde bu tarixi zeru reti yerine yetiştirmiş ve Azerbaycan toplumuna siyasi müstevide iki esas hedef gösterilmişdir: I. Milli müsteqillik , 2. Milli bütövlük. Azerbaycanın milli müsteqilliyi ideyasının tarixi kökleri müsavatçı lıq irsine dayanırdı . E. Elçibeyin yaxın eqide dostu , görkemli Azerbaycan alimi merhum Malik bey Mahmudov hele 1 962-ci ilde Bağdaddan olar ken " Müsavat" partiyasının 1 936-cı il programını elde etmiş ve onu öz mühazire defterinde setiderdeki herflerin arasına yazaraq gizlice Bakıya getirmişdi . Müeyyen elaveler etmekle esas götürülen bu program E. Elçi8