buraya vurdum; nasıl yanılıp, bölünüp parçalandığını da bu rada, anlattım ( s. 142). Bu, gerçekten derin ve güzel bir yo rumdur. Rahmetli Hüseyin Namık Bey ise, tutsık sözünü, Kaşgarlı Mahmud'a göre tutsuk şeklinde düzeltmekte ve bu sözün vasiyet manasını içerdiğine işaret etmekteydi ( iV, 1 19 ) . Gerçekten Kaşgarlı Mahmud karşılığına, vasiyyet sözünü koy maktadır ( I, 75, 1 1 ) . Bu, aynı metnin ( I, 384, 1 1 ) sahifesinde de tekrarlanmaktadır. Bu ikinci yerde, daha çok bir vasiyetname yazdırma söz 1konusu edilmektedir. Bunun için Brockkelmann bunu, daha geniş bir anlayışla ( auftrag) olarak yorumlamıştır ( s . 221 ) . Bunun için, yukarıdaki «il tutsığı» sözünü, biraz daha 1katı olan vasiyet anlayışından kurtarmak istedik. Biraz da kuşgu ile, devleti idare etme düstur ve kanunu veya kılavuzu diye, bir yorumlama yoluna doğru gittik. Ancak yine Göktürk yazıtlarında, aynı söz, bir sıfat ve tanıtma olarak da, geçmek tedir : Devlet idare edecek yer (il tutsık yer) , Ötüken Ormanı imiş ( JC 4 ). Biz burada bir yorumda bulunduk. Bunun kesin leşmesini ise, zamana bırakalım. -«K u t ve k u t l u l u ğ u t u t m a» anlayışını da, bu bölüme katmadan geçemiyeceğiz. K u t, devlet, saadet ve ikbal, demektir. Yükselme, hakanlık ve devlet sahibi olma, kutu tutmuş olmaya bağlıdır. Bu rmlayış, daha çok Kutadgu Bilig ile ortaya çıkıyordu : ( KB, 700, 724, 1 278 - 134 1 , 2264 ... ) . Biz burada kutu tutma ile ilgili paragraf lardan, ancak bazılarını vermekle yetineceğiz .
12. İ Ş İ N İ, G Ü C Ü N Ü V E R M E: (HAKANIN MİL LETE, MİLLETİN DE HAKANA İŞİNİ GÜCÜNÜ VERMESİ) : Ü ş ve g Ü ç v e r m e», devletin temelini oluşturan, karşılıklı bir anlaşmadır. Devletin millete ve milletin de devlete k2.rşılıklı vazifeleri vardır. Bu da eski Türklerde, bir atasözü gibi kalıp laşmış olarak, «İŞ ve güç verme» deyimiyle ortaya çıkmaktadır. Sözün manası, bugünkü 8nlayışımızdan, pek fazla ayrılma� maktadır. Yukarıda da belirtt:ğimiz gibi, Çin'de halkın işi ve 1 65