Ali Nüzhet Göksel - Ziya Gökalp'in Neşredilmemiş Yedi Eseri ve Âile Mektupları

Z İY A G Ö K A L P IN ŞİM D İY E K A D A R N EŞRED İLM EM İŞ Y E N İ ESKİRLERİ Ziya Gökalp’ın D iyarbekir’deki doğup büyüdüğü baba evi «Z*yagökalp> Müzesi» olarak hazırlanmış, ve mütefekkirimizin 80. Doğum, Yılına rastla­ yan 23 M art 1956 gününde yapılan- b ir törenle Müze, resmen halka açılmıştı.

«D iyarbakın Tanıtma Derneği» bu vesile ile verilen konferansları, radyo ko­ nuşmalarım, gazete ve dengilerde Gökalp hakkında çıkan yazıları bir kitap­ ta toplamaya k arar vermiş, D ernek âzasından Diyarbakır-Ziyagökalp Lisesi Tarih Muallimi Kırzıoğlu Fahrettin B ey ’i bu eserleri bastırmak için İstan­ bul’a göndermişti. B u arkadaş «D iyarbakın Tanıtma Demeği» nin bende mevcut olan Gokalp’ın basılmayan eserlerinin neşrine de teklifim üzerine karar verdiğini söyleyince, bu okuyacağınız, ve çoğu tamamlanmamış bulu* nan eserlerinin de «Ziya Gökalp K ülliyatı» arasında bulunmasını faydalı gördüm. Çünkü büyük b ir adam, küçük veya büyük eserleri içinde bir bü­ tündür. Gökalp’m ömrü yetseydi, bu eserler tamamlanacaktı. Onun yaptığı bu geniş hazırlık programı ne yazık ki ölümüyle akîm kaldı. Şimdi biz de sırasıyla ve 'kısaca bu eserlerden saza çalım: 1 — B u kitapta birinci bölümdeki «A şiretler Nizâmnâmesi Lâyihası Müsveddesi» nfaı müellifin elyazması ile aslı, D iyarbakın Tanıtma Derneği B aş­ kanı Şevket Beysanoğlu tarafından Gökalp’m akrabasından Şeref Ulu'ğ B ey ­ den alınarak Zilyagöikalp Müzesi»ne konulmuştur.

2 — İkinci kısım, «Malta Mdktupları»dır. B u eser de mütefekkirimizin Malta’ya sürülürken ve Malta’dan ailesine ve çocuklarınaı gönderdiği ve T ü rk Tarih Kurumu’na verilmemiş bulunan mektuplardır. Bunlar, yukarıda kay­ dettiğimiz Türk Tarih Kurum u’na verilenlerin dişında 21 mektup ve 8' postakartındaki yazılarıdır. Bunlardan, yerinde işaret edilen 5 mektup ile 2 k ar­ tın asılları «ZiyagSkalp Müzesi1» nde, diğerleri bizde bulunmaktadır.

3 '— Üçüncü bölümde okuyacağınız «Felsefe Dersleri», D iyarbekir Mu­ allim Mektebinde okuttuğu Felsefe derslerinin ilkidir. 1902ı de D iyarbeldr’de ' çıkardığı «Küçiik Mecmua» Gökalp’ı çok meşgul ettiğinden, bu kitabı yaz­ mak için vakit bulamadı, 4 — T ü rk aile hukukunu ilgilendiren bir «diyaloğ» olup (Muallim ileTalebe Muhaveresi) adını koyarak dördüncü bölümde neşrettiğimiz eserinin, yazılı .bulunduğu yapraklar ayrı ayrı olduğundan, ilk ve 7. yaprağı ile sonu kaybolmuştur. B u yüzden, bu eserin asıl adının, n e olduğunu da bilemiyoruz.

5 — Neşredeceğimiz eserlerinden biri de «Diyarfbelar Aşiretleri» dir ..

Ziya Gökalp 1921 Nisanında M alta’dân dönüp Samsun üzerinden A nkara’ya gelirken yoMa D r. Rıza N ur B ey ’le birlikte yolculuk yapmıştı. Ziya B e y , M illî Hükümetin harp gailelerini bertaraf ettikten sonra İçtimaî kalkınma