136
Devlet-1 Osmaniyye'nin evâ’ilinde Çandarlı Halil'ler.E^^ranos'lar, Molla Gürânî'lerjbn Kemâl’ler. Ebussuud'lar vardı. Şimdi bunların emsali niçün görülmü yor? Ilm ü fazim tohumu bu diyârlardan büsbütün eksil di mi? Bu fütühât-ı azîmeye muvaffak olan bizim âbâ ve ecdadımız değil miydi? Biz onların tohumundan ye tişmedik mi? İşte bu vukü’ât ü tagayyürâtm târihleri pîşi nazar-ı im’âna getirildikde, hepsinin esbabı mes'ele-i terbiye vü ahlâk olduğu erbâb-ı dikkate nihân kalmaz. İnsan ale'l-umüm ne kadar akl ü ihtiyât ile magrür ise, ol kadar da câhil ü bî-basiretdir.