Ömer Seyfettin - Sanat ve Edebiyat Yazıları

HAMLET Edebiyattaki meşhur enmuzeçler ekseriya haya­ ta model olabilecek yüksek, ulvi, ahlaki numuneler değildirler. Vakıa bunlar biraz herkesten başka, bi­ raz fevkalade adamlardır. Fakat çoğunun sedyesi de "seciyesizlik"dir. Ümmet devrimizin yarligarı olan klasik edebiyatımız marazi ve mücerret bir şekilde devam edegeldiğinden içinde canlı enmuzeçler bul­ mak imkanı yoktur. Onun için garp edebiyatından misal getireceğiz; Hamlet, Macbeth, Don Kişot, Tartuffe , Figaro, Faust, Tartaran de Taraskin, Ma­ dame Bovary , Bay Ganio ve ilh . . . Hiçbirisi tabii ha­ yata model olamaz. Bu meşhur enmuzeçlerin kimi hodgam ve ahlaksız, kimi fena halde ferdiyetçi, kimi maskara ve hesapçı, kimi mefkCıreci ve şahsiyetçi, ama son derece gülünçtür.

Hayatta birçok dahiler yetişmiştir . Fakat edebi­ yatta bir dahi enmuzeci yaratılamamıştır. Edebiyat­ taki layemut ve hayali mevcutların -biraz mübalağa etmemize müsaade ediniz- hemen hepsi birbirinden berbattır. Garp klasiklerinin eserlerinde yaşayan ta­ rihi şahısların gayrı tabii azametleri, ulviyetleri ya­ nında küçükleri de sırıtır. Birçok muvazenesizlikler göze çarpar. Xavier de Montepin, Petson de Terra­ ille romanlarında birçok ahlaki enmuzeçler dolaşır.

Ama bunlar o kadar şe'niyete muhalif, o kadar suni mahluklardır ki canlı olmadıkları için yaşayamamış­ lar; sanat yolundan edebiyata, ezeliyyete, layemutlu­ ğa geçememişlerdir. Sonra trajedi içinde başlıbaşına bir "şaheser" olan layemut nereden ! Hakiki hayatta , 81