Ömer Seyfettin - Sanat ve Edebiyat Yazıları

SANATI İDRAK Ahmet Mithat Efendi bir vakitler yazdığı ro­ manları, gazetesinde tefrika ederken karileri mat­ haaya kadar gelirler "O ihtiyar falan paşa değil mi?

O genç falanın oğlu değil mi? Ben Dürdane Hanımı tanıyorum. Bebek'teki saraylı hanım değil mi?" ve ilh . . . gibi şeyler sorarlarmış! Halk o zaman edebiya­ tında "roman" nevinin ne olduğunu bilmediği için hayali şahısları hakiki adamlar sanırmış! Artık bugün "elhamdülillah" romanı "sahih vakıa" zanneden bir devirde değiliz! Fakat "asri edebiyat"ın nevilerini id­ rak etmeyenler daha pek çok! Nasıl sokakta asri ha­ yatı idrak etmeyen köylülere rastgelirsek fikir ale­ minde de zihninin hacmi gayet dar aşinalarla karşı­ laşırız. Tramvayda, tünelde, vapurda biletini pazar­ lıkla almak isteyen köylü, mark isteyen ihtiyar ha­ nım, şüphesiz asri hayatın bedihiyyatını anlayama­ mıştır. Yine fikir aleminde de bunlara benzer tuhaf­ lıklar gördüm . Bolayır'da medfun Süleyman Paşayı Fatih'in damadı sanan müverrih gördüm . "Nouvelle" ile "hikaye" arasındaki farkı bilmeyen romancı gör­ düm? "Devlet" ile "hükümet"in hudutlarını tayin ede­ meyen ulum-ı siyasiye doktoru gördüm. "Vezn"i "na­ zım"dan ayıramayan edipler gördüm. "Lisan" ile "be­ yan"ırı ayrı ayrı şeyler olduğunu bilmeyen şairler gördüm.

Ahmet Mithat Efendinin romanı "sahih vakıa" sanan devri nasıl geçtiyse, şüphesiz fikir alemimiz­ deki bu masumiyet de memlekete klasik tahsili neş­ redecek liselerin sayesinde, darülfünunun yararlana1 03