Nalatenschap

VRIJDAG 30 NOVEMBER 2018

Dit is een uitgave van TMG Natives. Deze valt buiten de verantwoordelijkheid van de hoofdredactie van De Telegraaf.

Nalatenschap t n e m a t s e T

ou! n t e h Doe is echt Het k. Ook rij belang ngeren voor jo

Lisa verloor haar ouders bij de MH17 ramp pag. 12

‘Fiscaal gewin is geen ruzie waard’ pag. 05

‘Niets regelen is sowieso slecht’ pag. 07

KNRM een goede eindbestemming pag. 08

02

NALATENSCHAP

Je man verliezen terwijl hij nog leeft Mensen met dementie verliezen meer dan alleen hun geheugen. De ziekte pakt woorden, herinneringen en emoties af. Bij dementie verlies je jezelf en elkaar.

Dementie dreigt volksziekte nummer één te worden.

Alzheimer is de meest voorkomende vorm van dementie.

Wetenschappelijk onderzoek brengt oplossingen dichterbij, daarvoor is meer geld nodig.

Laat u een toekomst zonder dementie na?

Denk eens na over het opnemen van Alzheimer Nederland in uw testament.

Vraag de gratis brochure op via: www.alzheimer-nederland.nl/nalaten of bel 033 - 303 2567.

Alzheimer Nederland, voor een toekomst zonder dementie.

Je idealen laten voortleven met een toegift?

Het hart is de motor van het leven.

De Hartstichting wil dat iedereen uit het leven kan halen wat erin zit.

Daarom werkt de Hartstichting dag in dag uit aan oplossingen om ieders hart zo sterk mogelijk te houden of weer sterk te maken.

Door hart- en vaatziekten te helpen voorkomen, eerder op te sporen en zo snel en efficiënt mogelijk te kunnen behandelen.

Antwoordcoupon

ossier

Mijn Erfenisd

hting.nl www.hartstic

Ja, ik ontvang graag gratis het Erfenisdossier, waarin ik mijn wensen overzichtelijk kan opschrijven voor mijn naasten.

Hartstichting Postbus 300,

2501 CH Den

Haag

✁

Ja, ik ontvang graag gratis de brochure Geven ná leven, over de mogelijkheden van nalaten aan de Hartstichting Naam: ............................................................................................................................................................................................................................. M / V Adres: .............................................................................................................................................................................................................................................

Postcode: .....................................................................................Plaats:............................................................................................................................

Telefoonnummer: .................................................................................................................................................................................................................

Geboortedatum: ..................................................................................................................................................................................................................

Ja, ik ontvang graag meer informatie over de activiteiten en producten van de Hartstichting Onze privacyverklaring is te vinden op onze website.

Telegraaf DEC18

E-mail: ...........................................................................................................................................................................................................................................

De antwoordcoupon graag sturen naar: Hartstichting, t.a.v. Team Nalatenschappen, Antwoordnummer 300 2501 VB Den Haag.

Een postzegel is niet nodig.

Meer informatie? Neem contact op met Team Nalatenschappen via telefoonnummer 070 - 315 55 74.

Eén op de de drie onderzoeken die de Hartstichting financiert, wordt gefinancierd dankzij inkomsten uit nalatenschappen.

Baanbrekende onderzoeken waarmee levens worden gered. Denk eens aan de nu befaamde dotterbehandeling of het plaatsen van stents. Hier zijn jarenlange wetenschappelijke onderzoeken aan vooraf gegaan, die mede mogelijk zijn gemaakt door mensen die besloten om het werk van de Hartstichting te steunen via hun nalatenschap.

Ook Riekje Jaquet besloot haar toegift te bestemmen voor de Hartstichting.

“Ik ben alleen en dan moet je dus extra goed nadenken over wat je wilt met je nalatenschap. Ik heb een bescheiden pensioen, maar ik wil wel dat daar iets goeds mee gebeurt. De Hartstichting heeft een bijzonder plekje in mijn hart. Ik heb gecollecteerd en ben al jarenlang donateur.

Verschillende familieleden hebben met harten vaatziekten te maken gehad. Voor mij is de keuze duidelijk: mijn spaarpotje laat ik na aan de Hartstichting, voor onderzoek.

In het Erfenisdossier heb ik vastgelegd wat er met mijn bezittingen moet gebeuren na mijn overlijden. Zo weet iedereen welke spullen weg mogen en wat er bewaard moet blijven en via testament liet ik vastleggen dat ik mijn geld nalaat aan het goede doel.”

Meer weten over de mogelijkheden?

Bestel dan onze brochure ‘Geven ná leven’ of het gratis ‘Erfenisdossier’.

NALATENSCHAP

03

Nalatenschap

VOORW OORD

ZO FIJN, DIE BRIEF VAN MIJN OVERLEDEN VADER Een nalatenschap, erfenis of testament; je wilt er niet aan denken of mee bezig zijn. Dat komt wel, geen haast, iets voor op de lange baan. Deze op zich begrijpelijke instelling kan helaas voor grote problemen zorgen. Want als je niets regelt, dan zadel je je geliefde nabestaanden met lastige zaken op waar in een toch al emotionele tijd helemaal geen plek voor is. Er doemen zoveel vragen op waar je als kind of partner geen antwoord op weet.

Ook ik zat ineens, met andere familieleden, in een dergelijke situatie. Drie dagen nadat mijn vader springlevend op mijn verjaardag wat biertjes had gedronken met m’n vrienden in de tuin, lag hij meer dood dan levend op de badkamervloer. De dag ervoor had ‘ie nog samen met m’n moeder een fietstocht gemaakt, maar daar kon je je op dat moment niets meer bij voorstellen.

In het ziekenhuis perste hij er nog een vage glimlach uit om ons een goed gevoel te geven, maar vervolgens werd alle leven in rap tempo uit zijn lichaam gezogen. Natuurlijk deden de artsen in het VU Medisch Centrum hun stinkende best, maar voor mijn gevoel was dat puur voor de bühne. Aan de kleur van zijn gezicht zag ik het allang; mijn pa was weg.

De volgende dag zat er een lieve mevrouw bij mijn moeder op de

05

08

bank. Deze uitvaartverzorgster stelde vragen en liet ons rouwkaarten en een kist kiezen. Wat had mijn vader mooi gevonden?

Geen idee. Praktisch als we zijn, vroegen we nog of we de kist terug konden krijgen, maar daar was geen sprake van. Dus werd het de goedkoopste.

We redeneerden op ons gevoel, geen rekening houdend met de wensen van mijn vader. Want wisten wij veel!

Op het moment dat er wat discussies ontstonden in de familie, schoot me ineens iets te binnen. Mijn vader had mij ooit een envelop gegeven met de nadrukkelijke boodschap die pas na zijn dood open te maken.

Ik reed naar huis, maakte de envelop open en las een brief van mijn overleden vader. Naast dat het bijzonder was om iets van hem te vernemen, terwijl hij in een koelcel van het VU

❝ WE REDENEERDEN OP ONS GEVOEL, GEEN REKENING HOUDEND MET DE WENSEN VAN MIJN VADER lag, bleek de brief verdraaid handige informatie te bevatten. Meneer had glashelder op een rijtje gezet hoe hij alles voor zich zag. Wie kreeg wat?

Begraven of cremeren? Zelfs de tekst voor de rouwadvertentie stond al klaar. In één klap waren we van alle discussies verlost!

s e i r V e d k r e j T Bedankt pa.

Inhoudsopgave

Colofon

04

Jong en toch alles al geregeld

05

Warme gesprekken bij Van Lanschot

06

En wat gebeurt er met je geliefde huisdier?

07

Testamenten in normaal Nederlands

08

Bijzondere verhalen bij de KNRM

Contentregisseurs: Tjerk de Vries, Dieneke Boer en Stella van der Werf

11

Families uit elkaar door de erfenis

Vormgever: Bas van der Schaaf

12

Het Herinneringsboek van Lisa

14

En dan zit je ineens met een half museum

15

Hoe zit het nou allemaal?

TMG Natives is de afdeling van TMG voor branded content.

Wij ontwikkelen en produceren themabijlagen en content-samenwerkingen met opdrachtgevers en adverteerders. Wilt u meer informatie of bent u geïnteresseerd in een dergelijke special of samenwerking? Neem contact op met relatiemanagement@tmg.nl of 088-824 0123.

Vragen over uw abonnement?

Bel 088-8248242.

Sales: Mark van Rijnsoever 06-20615442

04

NALATENSCHAP

Jong en een testament Je bent jong en je wilt wat. Reizen, feesten en carrière maken horen daar vaak bij. Nadenken over een moment waarop het leven niet gloort aan de horizon over het algemeen niet. Toch is het verstandig dat wel te doen. Anneke, Dieneke en Isabel gingen je voor.

Anneke (27) “Vorig jaar overleden heel kort op elkaar mijn moeder en haar vriend.

Zij hadden alles goed geregeld, maar het was toch nog een heel gedoe. De executeur van die erfenis vertelde mij dat het verstandig was om zelf ook een testament te laten opstellen. Daar had ik nooit over nagedacht. Hij legde het zo uit: ‘Laten we hopen van niet, maar als je morgen onder de tram loopt, gaat je nieuw gekregen vermogen naar je langstlevende familielid’.

Dat zou mijn vader zijn, wat prima is, maar mijn vriend zou niets krijgen. En dat leek me wel wat gek, want we zijn al jaren bij elkaar en hebben zeker een toekomst samen.

Toen de nalatenschap werd uitgekeerd heb ik dus een testament laten opstellen. Dat viel ongeveer samen met het kopen van een huis met mijn vriend. Samen, maar mede mogelijk gemaakt door mijn erfenis.

We gingen dus niet alleen voor een samenlevingscontract naar de notaris, maar ook voor twee testamenten. Hij vroeg: ‘Wat als jullie uit elkaar gaan en wat als een van jullie overlijdt?’ Dat zijn heel gekke vragen om überhaupt over na te denken en zeker als je zo jong bent. Ik werd er bijna neerslachtig van. Toch wist ik dat het nodig was om dit allemaal vast te leggen.

Ik wist immers, hoe jong ook, uit eerste hand hoe ingewikkeld zo’n kwestie is, ook al heb je het goed vastgelegd. Je wilt geloven dat ze het onderling kunnen oplossen, maar de ware aard van mensen

komt nu eenmaal naar boven als het om geld gaat. De meest hechte families kunnen door een erfenis uit elkaar vallen. Ik wil niet dat er ruzie ontstaat of dat Ernst er bekaaid vanaf komt. Ik heb dus alles tot op de millimeter nauwkeurig vastgelegd. De kans op het scenario dat je vlak na elkaar overlijdt is zo klein, maar echt niet ondenkbaar.

En juist dan wordt het moeilijk. Nu we die testamenten hebben, ervaar ik een bepaalde rust.

Door mijn erfenis is er een groot contrast in wat mijn vriend en ik hebben vastgelegd in onze testamenten. Hij heeft alleen zijn eigen onderneming met apparatuur. Stel er gebeurt iets met mij, dan laat ik hem het huis na en mijn vermogen wordt verdeeld. Een ding heb ik heel specifiek laten vastleggen.

We hebben veel nieuwe meubels gekocht voor het nieuwe huis en echt het hele huis ermee ingericht.

Mochten we ooit uit elkaar gaan dan zijn alle nieuw gekochte items van mij. Maar het lijkt me sterk dat dat gaat gebeuren. Enkele weken geleden ben ik ten huwelijk gevraagd.

En dan verandert er dus weer van alles in ons testament, haha!”

ken van de papierwinkel. Absurd hoeveel documenten je nodig hebt voor een aankoop als deze. Bij de notaris waar we ook ons koopcontract hadden afgesloten, werd ons een combideal aangeboden: een samenlevingscontract en twee testamenten voor een prijs. Dat laatste leek ons geen overbodige luxe. Het opstellen van het testament was eigenlijk zo gedaan. Echt veel grote aankopen hadden we nog niet gedaan dus het enige van waarde naast ons huis was onze poes. Emotionele waarde dus. We hebben haar niet opgenomen in het testament, maar daar in die kamer

❝ Onze poes staat niet in het testament wel even besproken wie voor haar moest gaan zorgen als ons iets zou overkomen. Ik wist trouwens niet dat een testament al zo hip is. We hebben zelfs een social mediaclausule, wat inhoudt dat we elkaar niet op social kanalen door het slijk mogen halen als het uitgaat. Stond daar ineens het woord ‘selfie’ tussen al die ambtelijke taal, inclusief aanhalingstekens. Hilarisch toch?”

Isabel (35)

Dieneke (28) “Samen met de rest van Nederland was ik twee jaar geleden op zoek naar een koopwoning. Mijn vriend en ik waren 6 jaar samen, waarvan 3 jaar samenwonend in een heel fijn huisje in een hofje. Nu was het tijd voor de volgende stap. Na bijna een jaar zoeken was het raak en begonnen we met het aanma-

“Als je geen testament hebt opgesteld, bepaalt de wet wie je erfgenamen zijn. In een testament kun je dat aanpassen en zelf bepalen naar wie jouw erfenis gaat. Dus als je een huis koopt, kinderen krijgt, spaargeld hebt of een eigen bedrijf start, dan lijkt het me verstandig om te laten vastleggen wat er met je erfenis gebeurt. Ik heb op mijn 26e, toen ik mijn appartement kocht en voor mezelf werkte, ook een testament laten opstellen. Mocht ik kinderen krijgen, zal ik ook zorgen dat alles goed is geregeld.

Met leeftijd heeft een testament opstellen niks te maken. Misschien wil je niet dat je familie of bepaalde familieleden iets van je erven. Als dat zo is, moet je wel een testament hebben; je wens alleen uitspreken, is echt niet genoeg. Ik verbaas me er nog weleens over dat mensen samen een huis kopen en er niks over vastleggen, zelfs niet als ze kinderen hebben.

Je moet er niet aan denken, maar als een van de twee overlijdt, erven de kinderen – of als die er niet zijn de schoonouders! – een deel van het huis. Als je het huis wil verkopen, mag je dat niet eens in je eentje beslissen zonder dat er een rechter aan te pas moet komen. De gedachte ‘dat zien we dan wel weer’ snap ik niet, want het is een kleine moeite om het gewoon goed vast te leggen.

Ook bij een samenlevingscontract ben je niet automatisch elkaars erfgenamen, zelfs bij een huwelijk zal je in de voorwaarden moeten vastleggen hoe je inkomens, schulden, bezittingen en erfenissen wil verdelen. Kortom, je zult je er in alle gevallen toch even in moeten verdiepen en je betaalt er ook wat voor. Maar het niet doen, is een beetje je kop in het zand steken. Je bespaart er jezelf en je nabestaanden een heleboel gedoe mee.”

❝ Met leeftijd

heeft het niks te maken

NALATENSCHAP

05

HANNEKE KROONENBERG (VAN LANSCHOT):

‘ Fiscaal voordeel is geen familieruzie waard’ Waarschijnlijk bestaan er vrijwel nergens zoveel misverstanden en onduidelijkheden over als over de erfenis. En wie denkt dat een testament maken niet nodig is, doet er verstandig aan om eens met Hanneke Kroonenberg te gaan praten.

Tekst Tjerk de Vries

van goederen van voor januari 2018, dan is je partner automatisch eigenaar van de helft van je vermogen.

En daar hoeft dan geen erfbelasting over betaald te worden! Dit is een voorbeeld van een wijziging die je relatief makkelijk kunt doorvoeren bij een notaris, zonder tussenkomst van een rechter .”

Inzicht bieden Kroonenberg is Hoofd Kenniscentrum bij Van Lanschot. Gezeten aan de Amsterdamse Apollolaan, wijst zij klanten de weg in een complex doolhof omtrent de nalatenschap.

Ze begint haar verhaal met een interessant feit. “Je kunt beter eerst eens kijken hoe je je huwelijksgoederenrecht hebt geregeld voordat je een testament laat opmaken. Met het huwelijksgoederenrecht kun je de omvang van je nalatenschap bepalen”, legt ze uit.

“Stel; je hebt 5 miljoen euro om na te laten en je bent getrouwd onder huwelijkse voorwaarden met koude uitsluiting en er zijn geen kinderen.

Als je geen testament hebt en je overlijdt, krijgt je partner het volledige bedrag. Daar gaat circa 20 procent erfbelasting vanaf. Als je echter tijdens je huwelijk de huwelijkse voorwaarden laat wijzigen en terugkeert naar een gemeenschap

“Laten we eerlijk zijn; de meeste mensen weten niet wat er allemaal mogelijk is. En dat is volstrekt logisch”, zegt Kroonenberg. “Het is ook hartstikke ingewikkeld allemaal. Maar ik vind het leuk om mijn kennis in te zetten en complexe zaken voor klanten inzichtelijk te maken. Wij hebben bij Van Lanschot veel persoonlijke gesprekken over nalatenschappen met klanten. Dat hoort bij onze service.

Die gesprekken zijn soms ook heel emotioneel.”

Kroonenberg heeft veel verstand van fiscale valkuilen, maar in haar functie is dat niet het enige om rekening mee te houden.

“Bij een nalatenschap heb je te maken met fiscale aspecten en civiele aspecten, zeg maar de menselijke, emotionele kant. Het is belangrijk om de emotionele kant zo goed mogelijk te laten aansluiten op het fiscale gedeelte. Fiscaal gewin is

❝

Ik voer persoonlijke en emotionele gesprekken om ervoor te zorgen dat mensen de juiste keuzes maken niet altijd het grootste goed. Oog hebben voor goede verstandhoudingen binnen een familie speelt naar mijn mening een even grote, al dan niet grotere rol.”

Goed regelen Kroonenberg is na haar rechtenstudie direct bij een bank gaan werken.

Daarna heeft ze zich de fiscale kennis eigen gemaakt. In haar eentje begon ze het Kenniscentrum bij Van Lanschot, waar inmiddels vijf mensen werken. “Het is een kwestie van heel veel lezen en voortdurend de nieuwe wetten en jurisprudentie bijhouden.” Advies geven doen de specialisten overigens niet.

“Nee, wij geven inzicht in de keuzes.

We zetten de voor- en nadelen op een rij en zorgen er op die manier voor dat cliënten zelf de voor hen juiste keuzes kunnen maken.” Wij

werken dan ook nauw samen met de fiscalist of de notaris van de cliënt.

Wat logisch lijkt, is het in de wereld van de nalatenschappen lang niet altijd. “Stel, je gaat ervan uit dat je vermogen bij je overlijden direct naar je partner gaat en bij zijn of haar overlijden direct naar je kinderen."

Je regelt daarom geen testament, een situatie die geregeld voorkomt.

Echter kunnen er dingen gebeuren waardoor de logica niet meer direct opgaat, bij hertrouwen van de partner bijvoorbeeld. Om je nalatenschap goed te regelen, is het belangrijk om over dit soort zaken advies in te winnen.

Want ook als je getrouwd bent, kan iedere echtgenoot een eigen testament op laten maken. De testamenten hoeven ook niet ‘gelijk’ te zijn opgemaakt. Ieder mag zijn eigen keuzes maken. Het liefst als je er nog in alle redelijkheid en zonder teveel emotie over kunt praten.

“Het is niet zo dat als je eenmaal een testament hebt, je daardoor voorgoed alles goed geregeld hebt”, zegt Kroonenberg. “Om de vijf jaar zou je alles opnieuw moeten doornemen.

Er veranderen nu eenmaal zaken in de wet of in de privéomstandigheden. Als je kinderen of kleinkinderen krijgt, of als je gaat scheiden, zijn dat momenten waarop je weer goed naar je testament moet kijken.”

06

NALATENSCHAP

Huisdieren kunnen ontzettend veel betekenen in je leven. Ze zijn er voor je in goede en in slechte tijden. Staan te wachten als je thuiskomt voor een warm onthaal. Maar wat als je niet meer terugkomt?

Wanneer een huisdier opeens moederziel alleen achterblijft?

Vaak overleef jij je huisdier, simpelweg omdat dieren een kortere levensverwachting hebben. Maar wat als dat nu eens niet zo is? Heb je dan een goed nieuw thuis voor hem of haar geregeld?

Je liefste bezit blijft achter Dat lijkt vanzelfsprekend, immers is een dier net een familielid. Toch gaat het weleens mis, ondervindt ook Stichting Dierenlot. “Mensen gaan er bijna altijd vanuit dat het wel goed komt. Maar het is vaak niet allemaal in kannen en kruiken. Het contact met familie en vrienden kan verwaterd zijn op het moment dat er een beslissing genomen moet worden over de toekomst van een dier. En dat kan leiden tot moeilijke situaties”, zo schetst Sander van Hesteren. “Wij willen voorkomen dat dieren na overlijden van het baasje langdurig in het asiel komen. Zij moeten hun fijne leven kunnen voortzetten.”

Met de Testament Service van DierenLot zorgt de stichting ervoor dat specifieke wensen worden uitgevoerd. Bijvoorbeeld dat een huisdier een liefdevol nieuw huis krijgt.

En om deze activiteiten te kunnen blijven uitvoeren, is de hulp van dierenvrienden hard nodig.

Een speling van het (Dieren)Lot Greetje Middeljans-Roosenboom is zo’n dierenvriend. Ze heeft samen met haar man Jan twee honden en houdt van dieren. “Volgens mijn moeder trok ik als peuter al naar dieren toe, het maakte niet uit welk soort. Ik klauterde uit de box en kroop bij de hond in zijn mand. Dieren kwamen ook altijd naar mij toe, dus het was wederzijdse liefde. Mijn ouders hielden allebei van dieren en waren lid van de Dierenbescherming.”

Samen met haar ouders en vier zussen ging Greetje jaarlijks naar een filmavond van een dierenhulporganisatie. Hier werd aandacht werd besteed aan hun goede werk.

“Je zag dan van alles; mooie beelden, maar ook akelige wantoestanden. Erg indrukwekkend en met name het leed van de dieren bleef me lang bij. Toen ik eenmaal mijn eigen loon verdiende, ben ik direct

donateur geworden want keuze genoeg om iets bij te dragen aan het welzijn van dieren. Mijn man is ook een dierenvriend. Dat was ongeveer het eerste wat ik hem vroeg.

Ik had drie belangrijke vragen voor hem: ‘Hou je van dieren? Wil je ook geen kinderen? Hou je ook niet van voetbal?’. Hij gaf gelukkig de goede antwoorden en we zijn inmiddels al jaren samen.”

Het stel zit bijna altijd op één lijn en dus hij vond het dan ook prima toen zij voorstelde om een testament op te laten stellen.

“Dat is inmiddels alweer 35 jaar geleden en in de eerste versie stonden vijf goede- dierendoelen als begunstigden”, zegt Greetje.

“In de loop der jaren spraken sommige doelen me niet meer aan, dus eigenlijk wilde ik het testament veranderen. Toen kwam DierenLot, vast niet geheel toevallig, zomaar op ons pad. We woonden net in Musselkanaal, waar we naartoe waren verhuisd vanuit Rotterdam, toen ik een dode kat op onze stoep vond. Niemand wist wie de eigenaar was, dus ik belde naar Dierenlot en er kwam een aardige meneer met een ambulance. Hij vertelde over het helpen van dieren in nood en ik kreeg een foldertje. Ik las dit door en zocht van alles op over DierenLot. De stichting sprak me meteen erg aan.

Voer, medicijnen, hulpmaterialen, het uitvoeren van operaties, vervoer van dieren. Het kost allemaal veel geld. Ik heb het nog een paar

maanden laten bezinken en toen de knoop doorgehakt.”

Sander, adviseur nalaten bij DierenLot, kwam vervolgens bij het stel thuis en legde uit hoe de nalatenschap afgehandeld zou worden. “Het idee dat we na onze dood ook nog iets kunnen betekenen voor een dier, welk dier dan ook, is een fijne gedachte. Al hopen we uiteraard dat dit pas in de verre toekomst het geval zal

zijn. DierenLot draagt in de toekomst, indien nodig, ook zorg voor de opvang en verzorging van onze huisdieren. Een heel geruststellende gedachte. Wij zijn blij met een veilig en liefdevol thuis voor onze huisdieren. En DierenLot is dankbaar met onze bijzondere gift, zodat het werk ook in de toekomst door kan blijven gaan. Er zijn nog zoveel dieren te redden. Nu maar ook in de toekomst.”

WAT DOET DIERENLOT? DierenLot komt op voor mishandelde, verwaarloosde, afgedankte en gewonde dieren in Nederland.

Dit kunnen gezelschapsdieren zijn, maar ook zwerf- en natuurdieren. Dit doet DierenLot samen met zelfstandige lokale en regionale dierenhulporganisaties. Speerpunten zijn de bewustwording bij het Nederlandse publiek vergroten, het verhogen van de zelfredzaamheid van deze organisaties en de ondersteuning van lokale en regionale dierenhulporganisaties met middelen (financieel en in natura). Kijk voor meer informatie op www.dier.nu.

Jan en Greetje met hun hondjes Sjoerd en Claire

NALATENSCHAP

07

TESTAMENTEN IN NORMAAL NEDERLANDS BIJ ERFRECHTPLAN

‘ Niet geregeld is altijd slecht geregeld’ “Het wettelijk erfrecht is een rode loper naar de fiscus. Met als verschil dat je bij een rode loper er nog af kunt stappen en hier staat een zes meter hoog hek met prikkeldraad omheen.”

Tekst Tjerk de Vries Zo, we zijn binnen. Bij Erfrechtplan in Vught om precies te zijn. Hier werken mannen die alles weten van nalatenschappen en testamenten en de gave hebben om daar niet ingewikkeld over te praten.

En dat is prettig. De drempel naar een notaris is voor velen toch groot, mede omdat het niet altijd even begrijpelijk is wat er wordt gezegd.

“Het is toch vaak een soort ambtelijk Chinees wat er wordt gesproken en in documenten staat”, zegt HenkJan Boersma.

En daar zit de kracht van Erfrechtplan. Daar wordt met mensen gesproken - en vooral naar geluisterd – over hun testament en begrijpelijke taal gebruikt.

“Wat willen mensen nou eigenlijk allemaal hebben geregeld?”, zegt Alex van IJsseldijk, de collega van Boersma. “Daar gaat het bij ons om. Zij bepalen en wij helpen met het maken van keuzes door uit te leggen wat de consequenties zijn van die keuzes. We geven ze argumenten om de juiste keuzes te maken.

Vervolgens zetten we de wensen in normaal Nederlands op papier en nemen die nogmaals met de klant door. Daarna gaan we naar de notaris en die vertaalt het naar een conceptakte. Wij controleren die akte uiteindelijk nog eens om te zien of wel echt is vastgelegd wat wij met de klant hebben besproken.”

Ook voor jongeren Met nalatenschappen is het toch een beetje zo van ‘we weten dat het moet, maar het komt nog wel een keer’. Of zoals Boersma het verwoordt: “Wij zitten in het rijtje van de heg snoeien en je moet nog naar je schoonmoeder”.

Erfrechtplan komt daarom naar de mensen toe en organiseert lezingen door het hele land. En die zijn behoorlijk populair. “Het merendeel wil daarna ook nog gebruikmaken van een eerste, kosteloos en vrijblijvende afspraak”, zegt Van IJsseldijk. “Wij vinden het alleen jammer dat het nog voornamelijk ouderen zijn die naar die lezingen komen. Terwijl het voor jongere mensen ook echt heel relevant is om hun nalatenschap te regelen.”

Maar waarom zou je dat nou eigenlijk moeten regelen?

“Niet geregeld is per definitie slecht geregeld”, zegt Van IJsseldijk stellig. Zijn collega Boersma vult aan: “Er zijn zoveel misverstanden. Mensen denken vaak dat ze weten hoe het zit, maar dan zit het compleet anders. Ook voor jongeren kan dat vervelende situaties opleveren.”

Van IJsseldijk haakt daar op in met een vraag: “Waar gaan de kinderen heen als de ouders overlijden?”

Uuh, naar de ouders van de overledenen?

“Niet dus! Dat is wat het gros van de mensen denkt.

Maar dat klopt helemaal niet. Voogdij is in ons land waardeloos geregeld. Die kinderen gaan naar Bureau Jeugdzorg en dat beslist samen met de kantonrechter waar ze naartoe gaan. En het kan zomaar zijn dat Pietje naar Amsterdam moet en zijn zusje naar Appelscha. ‘Maar’, zeggen mensen dan: ‘wij hebben een peetoom en -tante aangesteld’. Nou, dat is dus helemaal niks waard, behalve dan dat die wat extra’s geven op je verjaardag. Laat nou gewoon vastleggen naar wie de kinderen gaan. Dat hoort toch eigenlijk

gewoon bij je ouderlijke plicht.” Boersma weet nog wel een voorbeeld: “Als een jongere 18 is en hij krijgt een erfenis van een ton. Wat dan? Dat klinkt leuk, maar is iemand van 18 in staat om verstandig met dat geld om te gaan? Of gaat ‘ie er lekker veel biertjes voor kopen? Zorg ervoor dat er een bewindvoerder wordt geregeld die dat geld in beheer neemt. Dat is niet automatisch het geval.”

Van links naar rechts, Ronny Vissers, Henk-Jan Boersma en Bas van Pelt.

Maatschappelijke bewustwording Bij Erfrechtplan snappen ze heel goed dat wij het niet allemaal snappen. “Wij zorgen ervoor dat de mensen het wel begrijpen en gaan mee naar de notaris. We hebben een heel netwerk van notarissen waar we mee samenwerken. We nemen de mensen echt bij de hand,” zegt Boersma.

“Laatst hadden we een lezing in een zaaltje”, gaat Van IJsseldijk verder. “Daar zaten gewoon 200 mensen naar ons te luisteren. Natuurlijk doet ons dat goed, maar het belangrijkste is dat we daarna heel veel bezoekers krijgen die een afspraak willen maken. We doen echt aan maatschappelijke bewustwording. Er gaat een wereld voor die mensen open. Ze horen wat er kan gebeuren als je de dingen niet goed regelt. Er valt zoveel geld te besparen, maar dat is niet eens het belangrijkste. Er speelt emotie mee en daar gaat het om. Want keuzes die op het eerste gezicht logisch lijken, liggen soms uiteindelijk heel gevoelig. Daar houden we rekening mee. We helpen met keuzes maken en laten zien wat de risico’s zijn van bepaalde keuzes voor de personen zelf en de nabestaanden.”

Nog even zomaar een voorbeeldje van wat er mis kan gaan als je te lang denkt ‘het komt nog wel een keertje’.

“Stel je partner wordt handelingsonbekwaam en moet worden verzorgd. Dan moet je bij de kantonrechter bewind over zijn of haar geld aanvragen. En als je dat dan krijgt en je een uitgave wil doen van boven de 1500 euro moet je, als je niks hebt vastgelegd, toestemming vragen aan de kantonrechter”, weet Boersma. “Ten eerste zit die daar helemaal niet op te wachten, want die heeft het al veel te druk met echt belangrijke zaken. Daarnaast duurt het, door die drukte, gemiddeld acht maanden voordat je die toestemming krijgt. Er was een keer een vrouw die wilde rolluiken plaatsen uit veiligheidsoogpunt. Daar wil je toch geen

acht maanden op hoeven wachten!”

Van IJsseldijk maakte in zijn eigen omgeving mee dat door het ingewikkelde taalgebruik rondom nalatenschappen mensen er niet uitkomen.

“Mijn eigen vader maakte zich zorgen, omdat ‘ie er gewoon niks van begreep. En dat geldt voor velen. Neem contact op met ons en we nemen aan de keukentafel alles met je door. Mensen vragen wel eens wat de juiste keuze is. Ik zeg dan altijd ‘iedere keuze is goed’. Het is namelijk een weloverwogen keuze en het is de keuze van degene die erover beslist. Dan is het altijd goed.”

Meer informatie over de dagen en locaties van de lezingen of voor een gratis gesprek bij u thuis zijn te vinden op www.erfrechtplan.nl.

Natuurlijk kun je ook bellen naar 085 – 8000 100.

Alex van IJsseldijk in actie tijdens een van de vele lezingen in het land.

Wie uiteindelijk met Erfrechtplan een akte wil laten opmaken, krijgt met de code TelegraafNLTSCHP 50 euro korting.

08

NALATENSCHAP

‘Omdat je nooit genoeg in m

Toen zijn oudtante Tineke DenekampWillems haar nalatenschap aan de KNRM gaf, werd zijn vader aangesteld als executeur. Paul Willems: “Er moest van haar geld een reddingboot worden gebouwd. Mijn vader had níets met boten en zal zeer zeker sceptisch zijn geweest. Lang duurde dat niet. Uiteindelijk lieten mijn ouders zelf geld na aan de KNRM...”

Paul was nog jong toen zijn oudtante overleed.

Toch maakte het sterfgeval een grote indruk op hem. Nadien kwam tante nog met enige regelmaat ter sprake in huize Willems, aangezien Pauls vader – als bankman – was aangewezen de nalatenschap van Tineke Denekamp af te handelen. “Inhoudelijk zei mijn vader daar natuurlijk niets over, maar ik herinner mij uit die tijd dat hij met waardering sprak over de samenwerking met de directie van de KNRM. De nalatenschap was ingewikkeld, maar de zuiverheid en zorgvuldigheid van de Redding Maatschappij werden openlijk door mijn vader geprezen.”

Die omgang maakte dat Willems sr. met passie en bevlogenheid invulling gaf aan de nalatenschap van zijn tante. “Daarbij gezegd dat hij in het begin zijn

vraagtekens gehad zal hebben. Zo veel geld naar een botenclub? Mijn vader was een uitgesproken kunstliefhebber; dat was in zijn ogen een veel logischere bestemming.”

Super feestelijk Paul en zijn zus Hanna waren wél watersporter en dus herinnert hij de dag van de doop nog als de dag van gisteren. De reddingboot werd Christien gedoopt, vernoemd naar de schenkster. “Het was super feestelijk. We mochten als familie allemaal een rondje mee, waarbij opviel dat die kerels allemaal geweldig blij waren met hun nieuwe ‘gereedschap’.

De Christien werd in IJmuiden met liefde ontvangen.”

Opleidingsfonds “En waar je zou denken dat het verhaal daarmee áf was...”, memoreert Paul, starend naar de rookpluimen van de voormalige Hoogovens. “Vader was blijkbaar zó gecharmeerd geraakt van de Redding Maatschappij dat mijn ouders besloten ook zelf geld aan de KNRM na te laten!” Kees Willems dacht daarbij in eerste instantie ook aan een reddingboot.

“Maar de KNRM gaf mijn ouders in overweging voor iets anders te kiezen, waar de noden hoger waren. Waarop mijn vader direct opteerde voor een boothuis.” Uiteindelijk was het mevrouw Willems die haar voorkeur uitsprak voor het starten van een Opleidingsfonds. “Omdat je volgens haar niet genoeg in mensen kon investeren...”

Persoonlijke brief

Tineke Denekamp-Willems

Vanuit het Opleidingsfonds Willems- Hendrix worden sinds 1998 opleidingen van vrijwilligers betaald. Aangezien alleen het rendement van het fonds jaarlijks wordt besteed, is het Fonds op Naam van blijvende waarde voor de KNRM. “En omdat mijn ouders inmiddels zijn overleden, krijg ik vanuit de KNRM alle informatie toegestuurd. Telkens met een persoonlijke brief erbij van de directeur. Ik begrijp nu dat toentertijd zo’n indruk maakte op mijn vader. De warmte die uitgaat van het persoonlijke contact, gekoppeld aan de trots van de vrijwilliger en de heroïek van het werk: het is een onbeschrijflijk mooie combinatie.”

Paul Willems

NALATENSCHAP

09

mensen kunt investeren...’

Dit is de KNRM De Koninklijke Nederlandse Redding Maatschappij redt levens op zee.

De vrijwilligers doen dit 365 dagen per jaar, 24 uur per dag en onder alle omstandigheden. De bemanning op de 45 reddingstations komen jaarlijks ruim 2000 keer in actie, waarbij 3000 mensen veilig aan land worden gebracht. Sinds 1824 biedt de KNRM haar diensten kosteloos aan. Dat betekent wel dat ze volledig afhankelijk is van giften, donateurs en nalatenschappen. Kijk voor meer informatie over de organisatie op www.knrm.nl.

Wie goed doet…

Een executeur aanwijzen, is lastig. Want wie is het meest geschikt voor zo’n belangrijke taak? Kies je een goede vriend, of een familielid? Of kies je er juist voor niet iemand uit je persoonlijke kring met deze taak te belasten, maar een organisatie die veel moois ter nagedachtenis aan jou kan doen?

Die laatste optie is een mogelijkheid bij de Koninklijke Nederlandse Redding Maatschappij (KNRM). Hier werken Cees Prins en Cora Bartels als financieel experts.

In eerste instantie houden ze de financiën in balans maar er komt veel meer bij kijken. Het bijhouden van de periodieke giften van donateurs en het ontvangen en verwerken van erfenissen behoort bijvoorbeeld ook tot hun taken.

Door de jaren heen breidden die taken steeds verder uit en zo zijn zij nu ook executeurs. Zij bieden hun executeurschap dan ook onder voorwaarden aan bij donateurs, die wellicht nog nooit aan deze optie hadden gedacht. “Het executeurschap dat de KNRM aanbiedt is voor toekomstige erflaters echt een oplossing. Het biedt hen extra zekerheid dat er daadwerkelijk gebeurt wat zij in hun laatste wil kenbaar hebben gemaakt”, aldus Prins. “Wij hechten er wel aan om bij leven al een persoonlijke relatie met de erflater te hebben”, vult Bartels aan. “Zo kan de afwikkeling van de nalatenschap later heel persoonlijk en passend worden uitgevoerd.”

Nalaten aan de KNRM Maar hoe gaat dat dan in zijn werk? “We plannen een gesprek in als er een verzoek binnenkomt. Dat kan hier op kantoor met uitzicht op de reddingboten, of bij diegene thuis. De gesprekken gaan niet alleen over de afwikkeling na het overlijden,” zegt Prins. “Vaak genoeg gaat het over het geleefde leven. Dat zijn soms indringende gesprekken.

De donateurs hebben vaak een specifieke reden waarom ze aan de KNRM nalaten. Het is fijn om zo een vertrouwensband op te bouwen.”

Naast het emotionele gedeelte is de afhandeling ook erg praktisch. “We leggen de gemaakte afspraken vast op papier, een zogenoemd Persoonlijk Memorandum waarna

❝ Iemand in Indonesië

is nu intens gelukkig met dat been”

dit document in een kluis bij de KNRM wordt bewaard”, legt Bartels uit. “Ons worden huissleutels, bankgegevens en pincodes toevertrouwd die we hier bewaren.”

Maar hoe goed je zaken ook doorspreekt, je kunt altijd weer voor verrassingen komen te staan wanneer iemand plots komt te overlijden. “Zo bleek een meneer bij leven een verwoed muntenverzamelaar te zijn geweest. Op zijn Amsterdamse bovenwoning vonden we 1500 kilo aan munten. Dat de vloer het al die tijd gehouden heeft, is me nog een raadsel. Het was een flinke klus die munten uit huis te halen.”

Bijzondere verhalen genoeg. “Toen een andere meneer, waarbij wij al een aantal keren op bezoek waren geweest, plotseling overleed, bleek er nog niets geregeld voor zijn uitvaart”, herinnert Cees zich. “Dat hebben wij toen gedaan, tot aan de muziek aan toe. In gedachten groeven Cora en ik naar aanknopingspunten welke muziek hij had kunnen waarderen. Uiteindelijk hebben we, naast twee andere nummers, ‘Sailing’ van Rod Stewart gekozen.

Gezien zijn passie voor zeilen hopelijk een goede keuze.”

Bestemming Waar wordt het nagelaten geld dan aan besteed? Dat verschilt. Soms is de bestemming vooraf bepaald en zo niet, dan wordt een bestemming gekozen. Dit kan een red-

dingboot zijn met naamgeving van de erflater of nieuwe reddingpakken voor de vrijwilligers. En in het geval van een bijzondere schenking zoals eerdergenoemd voorbeeld, wordt er ook weer een passende bestemming gevonden.

Cora: “We vinden altijd wel een nuttige bestemming voor bedragen of achtergelaten bezittingen. Zelfs voor het kunstbeen dat een meneer ooit achterliet achter een gordijn in de kamer van zijn verpleeghuis. Dat hebben we geschonken aan een stichting die protheses opknapt en aanbiedt aan mensen in ontwikkelingslanden. Iemand in Indonesië is nu intens gelukkig met dat been.”

Cees Prins en Cora Bartels.

Fotografie Femmy Weijs

Meer weten?

Alle mogelijkheden om KNRM te benoemen in het testament staan uitgebreid beschreven in het boek ‘Wie goed doet…’.

Vraag het boek vrijblijvend aan of bel of mail voor persoonlijke toelichting naar 0255-548454 of c.prins@knrm.nl en c.bartels@knrm.nl

10

NALATENSCHAP Ja, ik ontvang graag gratis het boek “wie goed doet..., waarom heten reddingboten zoals ze heten”.

Fotografie: Thomas Steenvoorden

Ja, ik wil graag een vrijblijvend persoonlijk gesprek.

De KNRM mag mij daarover (eenmalig) bellen.

“Onze zoon leeft voort via deze reddingboot” Het gezin Wijsenbeek had een gezamenlijke passie: zeilen. Maar toen ze terugkwamen van een zeilwedstrijd, gebeurde er iets verschrikkelijks: ze werden aangereden en dit ongeluk werd hun tienerzoon Nikolaas fataal …

“Het was het begin van een inktzwarte periode”, vertelt vader André. Het water bood het getroffen gezin troost. “We waren al heel lang donateur van de KNRM. En het leek ons een prachtig idee om een stap verder te gaan en een reddingboot te schenken.”

Die boot, de Nikolaas Wijsenbeek, kwam er in 2009. “De schenking was in de eerste plaats bedoeld als In Memoriam, maar het heeft ons ook veel positivisme gebracht”, aldus moeder Hetty.

“Onze zoon leeft voort via deze reddingboot.”

Bestel vandaag nog GRATIS dit inspirerende verhalenboek!

Achternaam Voorletters

m/v

Straat André en Hetty zijn ‘gewone’ mensen die buitengewone dingen doen voor de KNRM. Hun verhaal staat in het boek “Wie goed doet…” Een eerbetoon aan mensen die ons werk op een bijzondere manier steunen.

Meer weten over schenken en nalaten?

Stuur vrijblijvend bijgevoegde bon op.

Postcode Woonplaats Telefoonnummer Stuur deze bon in een envelop naar de KNRM, t.a.v. Cora Bartels, Antwoordnummer 507, 1970 WB IJmuiden. Een postzegel is niet nodig.

Koninklijke Nederlandse Redding Maatschappij

‘God heeft deze mensen gebruikt om mij te redden’ legerdesheils.nl/nalaten

Wij leggen uw gegevens vast om uitvoering te kunnen geven aan uw aanvraag en u te informeren over ons werk.

Zie ook: www.knrm.nl/privacy-statement.

51827

Of bestel via: www.knrm.nl/boek

Jacoba wilde dood omdat ze zo’n honger leed. Onderweg naar het spoor liep ze langs Bij Bosshardt van het Leger des Heils. De geur van eten lokte haar naar binnen. “Ik kreeg een knuffel van Els. Ik stonk vreselijk en zag er niet uit. Maar dat maakte haar niet uit. Ik kreeg eten en koffie.

Ik wist niet wat ik meemaakte.

God heeft deze mensen gebruikt om mij te redden. Wat een wonder!”

Nu kookt Jacoba elke week voor anderen en deelt ze voedsel uit.

Uw toegift brengt leven Ook mensen als Jacoba helpen?

Met uw nalatenschap kunt u een groot verschil maken als u er niet meer bent. Vraag de brochure aan op legerdesheils.nl/nalaten of neem telefonisch contact op met Rita Beullens: 088-065 31 62.

NALATENSCHAP

11

KERSTDINER IS IDEALE GELEGENHEID VOOR GESPREK OVER ERFENIS EN LENINGEN

Ruzie om geld splijt families

Wie een goed contact heeft met zijn of haar familie, kan het zich wellicht niet voorstellen. Maar er zijn legio mensen die met bepaalde familieleden niets meer te maken willen hebben. Vooral broers en zussen leven vaak dermate in onmin dat ze elkaar niet meer onder ogen komen.

De belangrijkste oorzaak van de familieruzies: geld! “Meer dan de helft van de Nederlanders heeft geen contact meer met of meer familieleden”, zo concludeert Netwerk Notarissen in een recent onderzoek.

Netwerk Notarissen is een landelijke organisatie van 150 notariskantoren.

De organisatie peilde 1300 personen en kwam tot de conclusie dat het slecht gesteld is met de familiaire verhoudingen.

“We zien in de peiling duidelijk onze praktijk terug waarin ruzie tussen familie ontstaat over erfenissen en het uitlenen van geld”, zegt Lucienne van der Geld, directeur van Netwerk Notarissen en docent notarieel recht aan de Radboud Universiteit.

Vooral het contact tussen broers en zussen is geregeld verbroken: in 69 procent van de gevallen. Ook heeft een op de tien geen contact meer met de ouders. Geldzaken vormen kennelijk een potentiële bron van onenigheid binnen een familie. Dat blijkt ook uit het groeiende aantal rechtszaken die door familieleden worden aangespannen in verband met de erfenis. En dat hangt weer samen met de steeds groter wordende

nalatenschappen. Waar het tientallen jaren geleden nog vaak slechts om een paar tientjes ging, nu staat er al snel een buit van tienduizenden euro’s op het spel. Een gemiddelde erfenis is vandaag de dag ongeveer een ton.

Gevoelige gesprekken Ondanks het delicate karakter van het onderwerp gaan velen gevoelige gesprekken over leningen en erfenissen niet uit de weg. Sterker; 20 procent van de ondervraagden geeft aan het kerstdiner aan te grijpen om dergelijke discussies eens uit te vechten.

Onenigheid ontstaat vaak als er geen testament is waardoor nabestaanden onderling moeten uit vechten wie waar recht op heeft. Maar ook als er een testament is waarbij de kinderen niet gelijk worden behandeld, levert dat geregeld fikse problemen op.

En dat terwijl 84 procent van de ondervraagden in de peiling van mening is dat ouders hun kinderen op financieel gebied gelijk moeten behandelen.

“Als wij schenkingen vastleggen is dat een belangrijk bespreekpunt

met onze cliënten. Maar in bijna een op de vijf families is die gelijke behandeling op financieel gebied er dus niet”, aldus Van der Geld.

Een ruzie binnen de familie kan zo hoog oplopen dat er iemand uit het testament wordt geschrapt.

“Verbroken contact leidt vaak tot onterving van familieleden”, weet Van der Geld. “57 procent van de ondervraagden met een verbroken familiecontact geeft aan dat zij iemand hebben onterfd of erover nadenken een familielid te onterven.

Het onterven van een familielid loopt via een testament.”

Ouders kunnen hun kind onterven.

Maar dat betekent niet dat het kind niets krijgt. Een kind kan namelijk zijn zogenoemde ‘legitieme portie’ opeisen. Als het onterfde kind dat doet, kan het alsnog een geldbedrag ontvangen ter grootte van de helft van wat het zou krijgen als er helemaal geen testament zou zijn gemaakt.

Overigens gaat het lang niet altijd om hebberigheid. Natuurlijk komt het vaak voor dat ruzies voortkomen uit het feit dat de één minder krijgt dan de ander. Maar vaak is het nog meer het gevoel van onderwaardering of het gevoel minder geliefd te zijn dan dat het echt om het geld of de spullen gaat.

Tips Van der Geld heeft ten slotte nog wat belangrijke tips: “Bespreek eerst met de notaris wie er wat uit je

erfenis mag krijgen. En denk daarbij ook verder. Wij noemen dat ‘denken in scenario’s’. Hiermee bedoelen we dat je samen nagaat welke situaties zich kunnen voordoen en dat je daarvoor iets in je testament regelt.

Een voorbeeld: iemand die je als erfgenaam hebt bedacht kan de erfenis weigeren, maar kan bijvoorbeeld ook op het moment dat jij overlijdt al dood zijn. Wie moet er in die situatie van jou erven?”

Ze besluit met: “En als je ruzie of gedoe over je testament verwacht, licht dan je keuzes in het testament toe. Hierdoor wordt je testament beter geaccepteerd door je nabestaanden. Je testament wordt namelijk pas geopend als jij er niet meer bent; je kunt dan niet meer vertellen waarom je bepaalde zaken zo geregeld hebt.”

Over Netwerk Notarissen Netwerk Notarissen is een organisatie van 150 notariskantoren door heel Nederland die volgens eigen zeggen constant leren van elkaar en aan de hoogste kwaliteitseisen voldoen. “We delen onze kennis, ervaring en ons netwerk en werken graag samen met andere organisaties.”

Op de site van de organisatie zijn de laatste nieuwtjes omtrent notariële ontwikkelingen te volgen. Daarnaast zijn en antwoorden te vinden op vragen over allerlei thema’s, zoals trouwen, scheiden en wonen.

12

NALATENSCHAP

NALATENSCHAP

13

TROOST IN MOEILIJKE TIJDEN

‘ Het is fijn dat ik mijn ervaringen kan omzetten in iets positiefs’

Lisa Kroon is 28 jaar en woont en werkt in Utrecht. Op 17 juli 2014 verloor ze haar beide ouders bij de MH17ramp en bleef ze met haar zus achter.

Ze ontwikkelde het Herinneringsboek waarin mooie verhalen en grappige anekdotes over een overleden dierbare vastgelegd kunnen worden. Hiermee hoopt ze anderen troost te bieden.

Tekst Stella van der Werf | Fotografie Femmy Weijs

“Toen mijn ouders overleden, kregen we een heleboel kaarten. In sommige hadden mensen die mijn ouders kenden een herinnering of een anekdote geschreven. Ik merkte dat ik het heel fijn vond om deze te lezen, het gaf me troost. Zo is het idee voor het Herinneringsboek ontstaan”, zegt Lisa.

Het Herinneringsboek is door Lisa en uitgeverij Snor gemaakt. Met behulp van invulpagina’s en vragen kunnen herinneringen en verhalen over een overledene worden vastgelegd. Hierdoor ontstaat een (prachtig vormgegeven) herinneringsboek dat je kunt geven aan een nabestaande. Lisa: “Toen ik afscheid moest nemen van mijn ouders, nam ik ook afscheid van hun sociale omgeving; die mensen zie ik nu bijna niet meer. Daarmee verlies je ook de verhalen en de anekdotes die er over je vader en moeder verteld worden. Dit zijn juist de verhalen waardoor je een overledene nog op een andere manier kunt leren kennen. In het begin kom je nog weleens samen en

haal je herinneringen op, maar dat wordt minder en minder. Ik besloot toen iets te ontwikkelen waarmee deze verhalen vastgelegd konden worden, dat werd het Herinneringsboek. Er bestond al wel zoiets, maar dan blanco. Mensen weten vaak niet waar ze moeten beginnen, daarom staan er in dit boek vragen die je een handje helpen, maar ook illustraties en gedichten.

Het is heel mooi om dit aan een nabestaande te geven, het is geordend en geen onoverzichtelijke verzameling foto’s op een harde schijf. Ik heb er zelf niet een en dat vind ik best wel jammer, maar ik ben wel blij dat ik mijn ervaringen heb kunnen omzetten in iets positiefs.”

Troostcadeaus Toen het boek bedacht was kwam er meer bij. Lisa ontwikkelde kaarten en ‘troostcadeaus’ die gegeven kunnen worden aan mensen die een moeilijke tijd doormaken.

“Veel rouwkaarten hebben een donkere vormgeving en ik vond dat hier best iets aan gedaan kon

worden. Ik ben daarnaast ook gaan nadenken over andere, kleine, gebaren. Die zijn er voor als het stiller wordt. Weken, maanden na iemands overlijden houdt de grote berichtenstroom op, maar het gemis wordt niet kleiner. Sterker nog, dat wordt elke dag groter. Het is zo fijn om dan af en toe iets te krijgen of iets te hebben wat je erbij kunt pakken”, vertelt Lisa.

minder over. Maar iedereen krijgt ermee te maken. We zouden er veel opener over moeten zijn. Ik zou graag willen dat mensen aan me vragen hoe het is om zonder ouders te leven. Dit kan zelfs inspirerend werken voor anderen. Ik sta nog overeind, iets wat ik zelf nooit gedacht had, en daarmee kan ik laten zien aan anderen: kijk maar, het kan wel.”

Lichtpuntjes Vanuit deze gedachte is ze dan ook gestart met licht-puntjes.nl, voor een lichtpuntje in donkere tijden.

Je vindt er papieren lichtbootjes en plantbare hartjes waar mooie veldbloemen uit komen. De belangrijkste boodschap die Lisa heeft, is dat je iemand heel erg kunt helpen door te laten merken dat je aan hem of haar denkt. “Laat nooit niks horen, ook niet als je niet weet wat je moet zeggen. Blijf iemand steunen, al is het met kleine dingen.

Tegenwoordig is rouw minder zichtbaar dan vroeger en daarom hebben we het er misschien ook

Licht-puntjes.nl is de plek waar je moet zijn voor mooie troostkaarten en andere kleine gebaren.

Wanneer je graag iets wil betekenen voor iemand maar niet zo goed weet hoe. Je vindt er mooie producten die kunnen zorgen voor een lichtpuntje in donkere tijden. Ook het Herinneringsboek is hier te verkrijgen.

14

NALATENSCHAP

FREUD LIET EEN VERZAMELING VAN 127 MILJOEN EURO ACHTER EN DAAR MOEST BELASTING OVER WORDEN BETAALD

Help! Ik erf een klein museum

ROMANCE

Een erfenis ontvangen kan voor veel onduidelijkheid zorgen. Als het om een geldbedrag gaat, weet menigeen de regels meestal wel en anders zijn die vrij eenvoudig op te zoeken. Maar hoe zit dat als je ineens een berg kunststukken erft?

LEVENSWEG

HUWELIJK

Richard Mauch, Romantische zondagmiddag olieverf op doek, 51 x 37 cm, sign. en dat. 1919, € 2.250,-

Wally Moes, Slapend kindje olieverf op doek, 27 x 37 cm, € 4.200,-

OUDE DAG

schuld kwijt tot 120 procent van de waarde van een kunstwerk. Je krijgt als het ware een soort korting van 20 procent op de schuld.

Dus stel dat je 120.000 euro belasting zou moeten betalen, dan is een kunstwerk van een ton inleveren genoeg om die schuld te voldoen.

Natuurlijk zijn hier wel spelregels aan verbonden. De aangeboden kunstwerken, zoals schilderijen, beeldhouwwerken, vazen en meubels, dienen wel van nationale kunsthistorische of cultuurhistorische waarde te zijn. Het moet om roerende kunstwerken gaan, dus werken die te verplaatsen zijn.

De kunst komt dan in een museum of universiteit te staan. Of de objecten aan de criteria voldoen bepalen onafhankelijke deskundigen, nadat een instelling heeft aangegeven de werken te willen hebben.

Als je gebruikmaakt van deze kunstzinnige regeling, ben je natuurlijk wel het stuk familiebezit kwijt. Een voordeel is wel weer dat het voor Nederland behouden blijft.

Iets dat je niet weet als je het aan een verzamelaar verkoopt.

De deskundigen die uiteindelijk beoordelen of een kunstwerk geschikt is voor deze belastingregeling, zitten in een adviescommissie die namens het ministerie van Financiën beoordeelt of de aangeboden waar van voldoende belang is. Dat zal in het geval je een Oude Meester erft vast geen probleem zijn.

Dus mocht opa een Rembrandt nalaten: geen paniek!

Harm Kamerlingh Onnes, Samen wandelen in het park olieverf op board, 36 x 42 cm, sign. en dat. 1965, € 4.200,-

AFSCHEID

Wie kunst erft heeft een ‘probleem’.

In eerste instantie zal er wellicht verrukt worden gereageerd op de ontvangst van een waardevolle collectie. Maar die kunst vertegenwoordigt wel een bepaalde waarde en de fiscus ligt op de loer.

Kunst is, als je die niet als belegging aanhoudt, weliswaar fiscaal vrijgesteld vermogen in box 3, als de kunst wordt nagelaten aan de volgende generatie moet daar wél erfbelasting over worden betaald.

En dat realiseren veel mensen zich niet, waardoor er problemen ontstaan.

De hoogte van de belasting die over de kunststukken betaald dient te worden hangt af van je relatie tot de overledene en vanzelfsprekend de waarde van de kunst.

En dat kan flink oplopen. Neem

bijvoorbeeld de kunstcollectie van Lucian Freud. Toen deze Britse kunstenaar, bekend om zijn naaktportretten, in 2011 overleed liet hij een verzameling achter met een waarde van 127 miljoen euro. Dat klinkt natuurlijk prettig.

Maar als je over zo’n bedrag, wat je nog niet in handen hebt, 20 procent belasting dient te betalen, dan wordt het toch een ander verhaal. En dat geldt alleen nog voor de kinderen en fiscaal partners. Ben je een ander soort erfgenaam, dan kan dat oplopen tot wel 40 procent.

Je zou ervoor kunnen kiezen om uitstel van betaling te vragen en de erfbelasting voldoen in tien jaarlijkse termijnen.

Je kunt natuurlijk ook als de wiedeweerga proberen een koper te vinden. Maar er is ook een andere oplossing.

Het is namelijk mogelijk om de belastingschuld in natura af te betalen door kunst aan de Staat te verkopen. In het geval van de erven van Freud is dat ook gebeurd. Zij leverden diverse kunstwerken in en daardoor verdween een belastingaanslag van 23 miljoen euro.

Dit schenken van kunst als inlossen van een belastingschuld is lang niet bij iedereen bekend. En dat terwijl het in Nederland nóg beter is geregeld. Onze fiscus scheldt een

GEBOORTE

Henri Lemaire, De huwelijkscadeaus anno 1941 olieverf op schildersboard, 35 x 55 cm, sign. en dat. ’41, € 2.250,-

Harm Kamerlingh Onnes, De herdenking olieverf op board, 34 x 41 cm, sign. en dat. ’63, € 6.300,-

WINTERSALON 15 DECEMBER 2018 T/M 5 JANUARI 2019

SIMONIS & BUUNK EEN KEUR AAN KUNST Notaris Fischerstraat 19, 27 en 30, 6711 BD Ede 0318 652888 info@simonisbuunk.nl

www.simonisbuunk.nl

NALATENSCHAP

15

Een eind aan de misverstanden We kennen vrijwel allemaal wel de termen die rondom nalatenschappen worden gebezigd. Maar weten we ook hoe het écht allemaal zit? Om een beetje licht in de duisternis te verschaffen zetten we een en ander op een rijtje en maken we een einde aan wat misverstanden.

Kun je ook zonder notaris een testament opmaken?

Dat is wel iets wat je vaak hoort: je kunt zelf op papier vastleggen wat er dient te gebeuren na je overlijden. Op zich is dat waar, zo’n papiertje noemen we een codicil.

Dat moet een handgeschreven epistel zijn, met datum en ondertekening. Zo’n codicil heeft voordelen. Het is gratis en je kunt ‘m onbeperkt wijzigen, want je gooit gewoon de oude weg en schrijft een nieuwe. Er zijn echter ook valkuilen. Je kunt alleen aangeven wie welke spullen krijgt. Over geld heb je in een codicil niets te zeggen. Ook kun je er geen executeur in aanwijzen en mag je met een codicil niemand onterven.

Daarover gesproken. Wat is eigenlijk een executeur?

Je kunt in je testament een zogenoemde executeur testamentair aanwijzen. Dat kan een persoon zijn in de vorm van familie of notaris, maar ook een organisatie. Zo iemand regelt dat de nalatenschap ook echt wordt uitgevoerd. Je kunt drie verschillende executeurs aanwijzen. Het kan namelijk zo zijn dat iemand wel heel goed is in geldzaken, maar dat een ander weer wat beter is in het organiseren van de uitvaart.

Overigens mag niet iedereen executeur zijn. Personen die handelingsonbekwaam zijn (daar vallen ook minderjarigen onder), personen van wie vermogen door de rechter onder bewind is gesteld en mensen die failliet zijn gegaan of in de schuldsanering zitten, zijn uitgesloten.

simpelweg niet. Je kunt officieel wel testamentair een kind onterven, maar dat geldt dan alleen voor de spullen. Niet voor de poen.

Wat is beneficiair aanvaarden?

Dit is ook weer zo’n term die bij velen wel de klok doet luiden, maar waar hangt die klepel nou precies?

Je kunt op drie manieren met een erfenis omgaan: weigeren, aanvaarden of dus beneficiair aanvaarden.

Als je een erfenis volledig aanvaardt, zuiver aanvaarden heet dat, dan neem je ook een eventuele schuldenlast op je.

Bij beneficiair aanvaarden doe je dat niet. Je aanvaardt dan alleen datgene dat overblijft na aflossing van eventuele schulden. Het is dus de meest veilige manier. Dus denk je ‘waarom doet niet iedereen dat?’.

Dat kom omdat er bij beneficiair aanvaarden heel veel gedoe komt kijken. Dus als je zeker weet dat de overledene geen schulden had, dan is zuiver aanvaarden toch echt een beter idee.

Als je niks regelt gaat de erfenis meestal naar je partner en de kinderen. Prima toch?

Waarom zou je een testament laten opmaken? Als je niks regelt bepaalt de wet wie de erfgenamen zijn.

Dat zijn over het algemeen in eerste instantie je partner en de kinderen. En dat is precies wat je wilt, dus waarom zou je kosten maken voor een testament?

Daar zit dus een misverstand. Stel dat je als moeder overlijdt. Dan gaat het geld naar je man. Maar je wilt uiteindelijk dat ook de kinderen hun geld krijgen. En is dat wel zo zeker als vader het geld heeft?

Misschien maakt hij alles wel in rap tempo op met een nieuwe vriendin. Of hij blijft zo lang leven dat er voor de kinderen niks overblijft, of pas vrijkomt als die zelf al heel oud zijn.

Kun je je kinderen onterven?

❝ ER ZIJN ALLERLEI SCENARIO’S

Hierover verschillen de meningen nogal. Er zijn legio mensen die denken dat je een kind, waar je bijvoorbeeld in onmin mee leeft of gewoon nooit meer ziet, uit de erfenis kunt schrappen. Maar dat is niet het geval!

Je kunt wel mensen uitsluiten van je nalatenschap.

Bijvoorbeeld de partner van je kind. Want mocht jouw kind in gemeenschap van goederen zijn getrouwd, dan zou zijn of haar partner recht hebben op een deel van de erfenis.

Maar een eigen kind volledig uitsluiten, dat kan

Kortom; er zijn allerlei scenario’s te bedenken waardoor het geld uiteindelijk toch niet bij de kinderen belandt. En dus doe je er verstandig aan een testament te laten opmaken.

TE BEDENKEN WAARDOOR HET GELD UITEINDELIJK TOCH NIET BIJ DE KINDEREN BELANDT

Daarmee komen we gelijk weer bij een ander misverstand. Velen denken dat als je getrouwd bent je als stel een testament laat opmaken. Maar je kunt dat altijd als individu doen. En daardoor kun je zaken vast laten leggen, zodat de kinderen te allen tijde hun deel krijgen.

Kan een testament verjaren?

Er wordt weleens gesuggereerd dat een testament kan verlopen. Vooral ontevreden nabestaanden wijzen dan op het feit dat het document wel heel erg lang geleden is opgesteld en daardoor niet meer geldig zou zijn. Dat is onzin. De laatst opgestelde akte is geldig, ook al is die dertig jaar oud. Dus het is zaak wel om de zoveel jaar jezelf af te vragen of je het nog steeds zo geregeld wil hebben als ooit is vastgelegd. Want anders moet er toch weer een bezoekje aan de notaris worden gebracht.

Je laat een huis na. Wat betekent dat voor de nabestaanden?

Dit gebeurt vaak. Beide ouders zijn overleden en hadden een eigen koopwoning. Dan is dat huis dus voor de erfgenamen. We gaan er even vanuit dat die er niet zelf in gaan wonen. Dan wordt het huis verkocht en de opbrengst is voor de nabestaanden. Over dat bedrag dient wel erfbelasting betaald te worden. Daarvoor wordt de WOZ-waarde van de woning aangehouden. Hoeveel belasting er betaalt dient te worden, hangt weer af van de relatie die de erfgenamen hebben tot de overleden. In het meest voorkomende geval, de kinderen erven het huis, hoeft er per kind over de eerste 20.371 euro geen belasting te worden betaald. Die is dus sowieso in de pocket. Daarna geldt 10 procent belasting over een bedrag tot 123.248 euro en 20 procent over de rest.

Is het niet beter om tijdens leven al de erfenis te verdelen?

Als je wat geld kunt missen, kan dat een goede oplossing zijn om de fiscus te slim af te zijn. Schenken tijdens leven heet estate-planning en is een duur woord voor het doorgeven van vermogen aan de volgende generatie op een zo goedkoop mogelijke manier.

Je kunt bijvoorbeeld ieder jaar een bedrag schenken aan kinderen en kleinkinderen. Voor kinderen geldt dit jaar een belastingvrij bedrag van 5.363 euro. Kleinkinderen kunnen belastingvrij 2.147 euro per jaar krijgen.

Er zijn ook scenario’s te bedenken waarbij je meer belastingvrij kunt schenken aan kinderen, bijvoorbeeld als het geld wordt gebruikt voor een studie, het aflossen van een lening of afkopen van erfpacht.

ADVERTENTIE

‘Nabestaanden reageerden heel positief ’ Annelies Kappers is de zus van de in 2016 overleden acteur en cabaretier Marnix Kappers. Hij benoemde Annelies tot executeur van zijn testament, waarin hij wel 20 goede doelen opnam.

‘Mijn broer koos zelf het moment van zijn overlijden. Daarbij vond hij dat hij zijn nalatenschap goed moest regelen. Mij benoemde hij tot executeur, ik vond het heel troostend om iets te kunnen doen.

‘“Je gééft gewoon, klaar!” riep hij dan’ Het was een flinke klus, ook omdat ik het heel zorgvuldig wilde doen – helemaal in de geest van Marnix, die behalve een zorgzame, gulle en gewetensvolle man ook een echte control freak was. Hij wilde altijd alles tot in de puntjes geregeld hebben.

Doneren en nalaten aan goede doelen, dat was een morele plicht vond Marnix: “Je gééft gewoon,

Foto: Marnix en Annelies Kappers, Zwolle 1966

klaar!” riep hij dan. Bij leven steunde hij wel twintig goede doelen. Hij vond het moeilijk om te kiezen, dus nam hij die allemaal op in zijn testament.

“Allemaal evenveel”, gaf hij aan. Hij praatte er verder niet over, alleen zijn belastingadviseur wist ervan.

Het is prettig als nabestaanden snel weten waar ze aan toe zijn. Ik heb ze allemaal verteld over zijn toegift aan goede doelen. De mensen waren blij verrast en reageerden heel positief. Geweldig was dat! Bij alle verdriet om zijn overlijden was dat een enorme troost. Ik denk dat iedereen dat zo gevoeld heeft!’

kijk op toegift.nl en ontdek hoe uw idealen kunnen voortleven