Ecolife - 16th issue

İ Ş & İ Q T İ S A D İ Y Y AT / Б И З Н Е С & Э К О Н О М И К А

www.ecolifejurnal.com

Oktyabr, Noyabr / Октябрь, Ноябрь 2014 / 5(16)

AZƏRBAYCAN VƏ ÜMUMDÜNYA TİCARƏT TƏŞKİLATI: MÜMKÜN QAZANCLAR VƏ İTKİLƏR

Əflatun Amaşov Афлатун Амашов Azərbaycan Mətbuat şurasının sədri Председатель Совета по печати Азербайджана

AZƏRBAYCAN MEDİASINDA REKLAM PROBLEMİ VAR! У АЗЕРБАЙДЖАНСКИХ СМИ ПРОБЛЕМЫ С РЕКЛАМОЙ!

АЗЕРБАЙДЖАН И ВСЕМИРНАЯ ТОРГОВАЯ ОРГАНИЗАЦИЯ: ПОТЕНЦИАЛЬНЫЕ ВЫГОДЫ И ПОТЕРИ

MÜSAHİBƏLƏR / ИНТЕРВЬЮ

ecolifejurnal.com

Elgiz Kaçayev Эльгиз Качаев Əflatun Amaşov Афлатун Амашов

Azərbaycan Mətbuat Şurasının sədri Председатель Совета по печати Азербайджана “Azərbaycan mediasında reklam problemi var. Xüsusən də yazılı mediada” “У Азербайджанских СМИ проблемы с рекламой. Особенно у печатных СМИ”

30

Sankt-Peterburq Hökuməti, Müəssisə İnkişaf Komitəsi və Sankt-Peterburq istehlak bazarının Komitə sədri Председатель Комитета по развитию предпринимательства и потребительского рынка СанктПетербурга “Burada işlədiyim qədər biznesdə də işləsəydim, mən ən zəngin insan olardım” “Если бы я в бизнесе работал столько, сколько здесь, я бы стал самым богатым человеком”

37

Yıldıray Arslan Йылдырай Арслан

TRT Bakı Nümayəndəsi Представитель TRT в Баку

Heydər İmanov Гейдар Иманов

Texniki elmlər doktoru, professor Доктор технических наук, профессор “Qərb ideologiyası artıq Rusiya və Türkiyə üçün yaramır” “Западная идеология больше не отвечает требованиям России и Турции”

48

“Azərbaycanın əsaslı iddiasını dünyaya çatdıracağıq” “Мы донесем до мира обоснованные претензии Азербайджана”

45

BAKININ ƏN DƏBDƏBƏLİ KURORTUNU KƏŞF EDİN

Həm biznes, həm ailəvi istirahət üçün Jumeirah Bilgah Beach Oteli ən uyğun məkandır. Xəzərin havası ilə nəfəs alaraq otaqlarımızın istənilən birində gecələyin.

Bizim restoranlarımızdaki ləziz təamlardan zövq aldıqdan sonra çox özəl Talise SPAda özünüzə unudulmaz istirahət bəxş edin.

Əlaqə: Tel: +994 12 565 4000; JBBReservations@jumeirah.com.

İÇİNDƏKİLƏR / СОДЕРЖАНИЕ

ecolifejurnal.com

AZƏRBAYCAN VƏ ÜMUMDÜNYA TİCARƏT TƏŞKİLATI: MÜMKÜN QAZANCLAR VƏ İTKİLƏR АЗЕРБАЙДЖАН И ВСЕМИРНАЯ ТОРГОВАЯ ОРГАНИЗАЦИЯ: ПОТЕНЦИАЛЬНЫЕ ВЫГОДЫ И ПОТЕРИ SƏYAHƏT / ПУТЕШЕСТВИЕ SİAMDA BİR ŞƏHƏR: BANQKOK ТАИНСТВЕННЫЙ ГОРОД В СИАМЕ: БАНГКОК

63 İDARƏ / УПРАВЛЕНИЕ

Dünyanın ən böyük şirkətlərinin CEOları saat neçədə yuxudan oyanır? Budur, Richar Baransondan Tim Cooka qədər CEO-ların oyanma saatlarını nəzərinizə çatdırırıq.

Загадочная страна Востока, которую знают также под названием «свободная страна», Таиланд; ее древнее название – Сиам. Сиам - страна на Юговостоке Азии, которая с самых древних времен притягивает интерес своей историей, кухней, экзотической природой…

ÖYRƏNƏN TƏŞKİLATLAR ОРГАНИЗАЦИИ УЧАТСЯ

24

CEO-LAR ERKƏN OYANIR! CEO ПРОСЫПАЮТСЯ РАНО!

Şərqin müəmmalı ölkəsi, digər adı “sərbəst ölkə” olan Tayland; köhnə adı isə Siamdır. Cənub-Şərqi Asiyada keçmişdən bu günə qədər tarixi, ekzotik təbiəti və mətbəxi ilə həmişə məşhur imiş Siam ...

İDARƏ / УПРАВЛЕНИЕ

52

А вы знаете, во сколько просыпаются CEO самых крупных компаний мира? Встречайте, СЕО крупных компаний, начиная с Ричарда Брэнсона, заканчивая Тимом Куком, и время, во сколько они встают по утрам!

22

(Asc. Prof. Dr.Ali Bülent Kutvan / Профессор Доктор Али Бюлент Кутван)

Öyrənmə, heç şübhəsiz, bütün dövrlərin ən əhəmiyyətli faktıdır. Lakin məlumat istehsal və çevrilmə sürəti artdıqca daha sürətli öyrənən və öyrəndiklərini həyata keçirən təşkilatlar ayaqda qalma şansına sahib ola bilir. Обучение, несомненно, всегда являлось самым важным видом деятельности на протяжении всех времён. Однако, с увеличением скорости получения и передачи информации, на ногах устояли только те организации, которые учились возникающему новому и применяли свои знания на практике в ногу со временем.

İNVESTİSİYA / ИНВЕСТИЦИЯ ADA ÜÇÜN İNVESTİSİYA ZAMANI 28 ОСТРОВ ПОРА ИНВЕСТИРОВАТЬ

(Ceyhun Tunalı / Джейхун Туналы)

Türk tərəfi Rum tərəfinə görə daha gözəl sahil xəttinə və investisiya imkanlarına sahib olduğu üçün ötəri xarici investorların marağını yenidən üzərinə çəkməyə başlamışdır. По мнению греческой стороны, турецкая сторона своей более красивой линией побережья и инвестиционным потенциалом стала вновь перетягивать интерес зарубежных инвесторов на себя.

www.ecolifejurnal.com www.facebook.com/ecolifejurnal www.twitter.com/ecolifejurnal info@ecolifejurnal.com

“Yerli”dən “Qlobal”a EcoLife, qurulduğu gündən bəri davamlı olaraq inkişaf edən bir jurnaldır. İlk olaraq Azərbaycan, daha sonra Rusiya və artıq Türkiyədə də olacağıq.

Yerli bir jurnaldan beynəlxalq jurnal yaratmaqda bizə dəstək olan hər kəsə təşəkkür etmək istəyirəm.

Baş direktor Harun Yazıcı

Главный директор Харун Язычы

Yayım və idarə məsləhətçisi Ali Bülent Kutvan

Консультант по управлению Али Булент Кутван

Baş redaktor Rahib Musayev

Главный редактор Рахиб Мусаев

Redaktor Aida Ağayeva

Редактор Аида Агаева

Art direktor Natalya Zarubina

Арт директор Наталья Зарубина

Dizayner Turqay Məlikli

Дизайнер Тургай Меликли

Fotoqraf Xaqani Babayev

Фотограф Хагани Бабаев

Redaktor (rusca) Natavan Ağayeva

Редактор (русский) Натаван Агаева

Rusiya

Россия

Rusiya təmsilçisi Tünzalə Bayramova

Представитель России Тунзаля Байрамова

От «частного» к «глобальному»

Hüquq məslələləri üzrə rəhbər Namiq Əzimov

Руководитель по юридическим вопросам Намик Азимов

Reklam Alla Mixaylovna

Reklam Алла Михайловна

Со дня своего основания наш журнал,EcoLife, находится в непрерывном развитии. Сначала Азербайджан, потом Россия, а вот сейчас уже и Турция. Мы прошли путь от локального журнала до международного издания. И всем, кто сопровождал нас в этом пути, выражаем огромную благодарность.

Rəssam İlhamə Qurbanova

Художник Ильхама Курбанова

Türkiyə

Турция

Türkiyə təmsilçisi Yeşim Özcan

Представитель Турции Ешим Озджан

Azərbaycan Respublikası Ədliyyə Nazirliyində qeydiyyata alınıb Qeydiyyat No: 3562 Зарегистрировано в Министерстве Юстиции Азербайджанской Республики Reklam materiallarının məzmununa və yazarların yazısına görə redaksiya məsuliyyət daşımır. Редакция не несет ответственность за содержание рекламных материалов и статьи писателей.

Türkiyə Təmsilçiliyi Hoşdere Caddesi Fuar Sokak 9/6 Çankaya / Ankara Telefon: +90 (312) 441 72 93 GSM: +90 (532) 445 97 65 Fax: +90 (312) 441 72 53 *pulsuzdur

Представительство в России Город Москва, Улица Совхозная, дом 18/1, квартира 82 Телефон: 8(499)783 28 61 Моб: 89261031002

İki say əvvəl Rusca nəşrə başladığımızda, qısa bir müddətdə, bu qədər müsbət şərhlər, fikirlər alacağımızı təxmin edə bilməzdik. Bütün bunlar bizə cəsarət verdi və Türkiyədə də daha çox aktiv olmaq üçün önümüzdəki saydan etibarən Türkcə də nəşrə başlamaq qərarına gəldik.

Məqsədimiz “bölgənin ən yaxşı iqtisadiyyat jurnalı olmaq”dır və bunun üçün də çox çalışacağımızdan əmin ola bilərsiniz.

Gələk, bu aykı jurnalımıza... Üz qabığının əsas mövzusu olaraq “Azərbaycan və Ümumdünya Ticarət Təşkilatı: Mümkün qazanclar və itkilər” başlıqlı, ölkəmizi qlobal əsasda maraqlandıran bir mövzu seçdik. Azərbaycanın Ümumdünya Ticarət Təşkilatı prosesinin ölkəmizə nələr qazandırdığı və ya nələrdən məhrum etdiyi mövzusunu müzakirə etdik. Daha sonra, Azərbaycanda media sektorunun ümumi vəziyyətinə nəzər salaraq, Azərbaycan Mətbuat Şurasının Sədri cənab Əflatun Amaşovla ölkədəki media sektorunun ümumi vəziyyəti haqqında söhbət etdik. Bir sözlə, Rusiya və Türkiyədəki əməkdaşlarımızın da dəstəyiylə məzmunu bol bir jurnalı sizlərə təqdim edirik.

Daha gözəl günlərdə görüşmək arzusu ilə...

Уже два номера вышли на русском языке. Мы и не предполагали, что за такой короткий срок получим столько положительных отзывов. Это придало нам уверенности. Поэтому было принято решение издаваться и в Турции на турецком языке, с надеждой, как минимум, на такой же успех. Наша цель – стать «Самым лучшим экономическим журналом региона». И для этого, будьте уверены, мы приложим все свои усилия. Перейдем к нашему нынешнему номеру. На обложку мы выбрали «Азербайджан и Всемирная Торговая Организация: потенциальные выгоды и потери» Выясним, какие выгоды и потери сулит стране вступление в ВТО. Поговорим об общем состоянии СМИ в Азербайджане с Председателем Совета по печати господином Афлатуном Амашовым. Одним словом, представляем вашему вниманию полный интересных материалов наших турецких и российских авторов выпуск. Приятного вам времяпрепровождения...

Rahib Musayev Рахиб Мусаев

2014/5(16)

TÜRKİYƏ DAŞINMAZ ƏMLAK SEKTORU ÜZRƏ 4-CÜ SIRADADIR Daşınmaz əmlak sektoru dünyada və Türkiyədə günü-gündən inkişaf edir. Aparılan son araştırmalar xüsusilə, əmlak qiymətlərindəki artım, sektorun qlobal formada hansı nöqtəyə gəldiyinin göstəricisdir.

Bu araştırmaya əsasən, Türkiyə daşınmaz əmlak mövzusunda dünyanın bir çox inkişaf etmiş ölkələrini keçib. İnvestorlar daşınmaz əmlak sahəsindəki bu inkişafı sektorun ölkə iqtisadiyyatının lokomotivi olmasına və inkişafına bağlayarkən, xüsusilə, İstanbuldakı kvadrat-metr qiymətinin gələcək zamanda daha da artmasını gözləyir.

10 11

Qlobal ev qiymətləri indeksinə görə Türkiyədəki daşınmaz əmlakın qiyməti son bir ildə yaşanan orta artım nisbəti 13.3 oldu. Bu nisbət Türkiyəni dünyada 4-cü ölkə etdi. Bir çox inkişaf etmiş ölkə Türkiyədən geridə qaldı. Aparılan araştırmaya əsasən Dubay 27% artımla birinci olarkən, İsveç 4,5%, Almaniya 5,8%, İngiltərə 9,1%, Avstraliya 10,9% və ABŞ-da 10,3% nisbətində artım gerçəkləşdi.

Adambaşına düşən hər kv.metrin qiyməti ilə bağlı artım haqqında məlumatlarda İstanbul London, Paris kimi şəhərlərlə qarşılaşdırıldı. İstanbuldakı daşınmaz əmlakın kvadrat-metr dəyərinin bir çox Avropa ölkəsini geridə qoyduğunu görürük. İnkişaf etmiş ölkələrin şəhərlərində kv. metri 40-50 min dollara çatan yerlər var. İstanbulda da bu rəqəmlərə rast gəlmək çətin deyil. Bu da təbii ki, şəhərin dəyərini göstərən rəqəmdir.

Xəbər / Новости

ecolifejurnal.com

ТУРЦИЯ ЗАНИМАЕТ 4-ОЕ МЕСТО В СЕКТОРЕ ПО НЕДВИЖИМОСТИ Сектор по недвижимости растёт день ото дня как во всём мире, так и в Турции. Недавние исследования, считаются показателями в частности, роста цен на недвижимость, в глобальной форме. По данным этого исследования, Турция обогнала многие развитые страны, по недвижимости. Инвесторы считают это развитие в области недвижимости локомотивом экономики и в скором времени ждут повышение цены квадратного метра в частности в Стамбуле. Согласно глобальному индексу цен на жилье, за последний год средний темп роста цены на недвижимость в Турции составил 13.3. Этот коэффициент сделал Турцию 4-ой страной в мире. Турция оставила позади многие развитые страны. По данным исследования, Дубай на 27%, Швеция на 4,5%, Германия на 5,8%, Великобритания на 9,1%, Австралия на 10,9%, а США на 10,3% реализовали повышение. Повышение цены квадратного метра на душу населения в Стамбуле, сравнивалось с такими городами, как Париж и Лондон. Мы видим как Стамбул оставляет позади себя многие Европейские страны по стоимости квадратного метра недвижимости. Во многих развитых странах есть площади цена квадратного метра которых достигает до 40-50 тысяч долларов. Эти цифры так же не сложно встретить и в Стамбуле. Соотвественно, эти цифры говорят о значении города.

2014/5(16)

Xəbər / Новости

ecolifejurnal.com

“YAPI KREDİ BANK AZƏRBAYCAN” MARKETOLOQLAR ÜÇÜN TƏDBİR KEÇİRDİ “YAPI KREDI BANK AZERBAIJAN” ПРОВЕЛ МЕРОПРИЯТИЕ ДЛЯ МАРКЕТОЛОГОВ

12 13

22 Sentyabr Hilton otelində Yapı Kredi Bank Azərbaycanın təşkil etdiyi “2nd WORLD Marketing Day” tədbiri baş tutmuşdur. Tədbirdə Azərbaycandan və Türkiyədən marketinq, marketinq kommunikasiya, müştəri məmnuniyyəti mövzularında ixtisaslaşmış ekspertlər Emin Vəliyev və Ozan Kuşçu çıxış etmişlər. Tədbirdə ölkəmizdə fəaliyyət göstərən və Marketinq sahəsində kifayət qədər tanınmış təcrübəli şəxslər iştirak etmişlər.

Açılış nitqində Yapı Kredi Bank Azərbaycanın İdarə heyətinin sədri canab Altan Şentürk bankın əldə etdiyi uğurlardan danışaraq 2800-dən çox POS terminala sahib olduqlarını və yaxın zamanda Azərbaycada olan Worldcard sistemi ilə Türkiyədəki Worldcard sistemlərini birləşdirəcəklərini söylədi. Belə ki, bu sistemlərin birləşməsindən sonra, Azərbaycanda yaşayan Worldcard sahiblərinin Türkiyədə də müxtəlif taksit və bal avantajlarından faydalanacaqlarını qeyd etdi.

Qeyd edək ki, Yapı Kredi Bank Azərbaycanın təşkil etdiyi sayca ikinci olan “Marketing Day” tədbirinin məqsədi bankın World Üzv Ticarət Obyektləri ilə ortaq müştərilərinə marketinq vasitəsilə daha effektli xidmət göstərməkdir.

22 сентября в Hilton Hotel состоялось мероприятие “2nd WORLD Marketing Day». На мероприятии прошло выступление представителей Азербайджана и Турции, специалистов с большим опытом в сфере маркетинга и коммуникаций - Эмина Велиева и Озана Кушчу. Председатель Совета “Yapi Kredi Bank Azerbaijan” г-н Алтан Шентюрк в своей вступительной речи рассказал о достижениях компании, о 2800 торговых терминалах и о возможности объединить системы WorldCard Азербайджан и WorldCard Турция. Слияние этих систем даёт определённые преимущества владельцам WorldCard: с её помощью они смогут производить различные платёжные операции. Основной целью проведения мероприятия является предоставление клиентам Банка, которые также являются клиентами торговых объектов – членов World, более эффективных услуг, используя современные приемы маркетинга.

Юридическая компания

Азимов

оказывает следующие юридические услуги на территории

России и за рубежом!

Наш адрес;117588, Москва, Литовский бульвар дом 13/12 офис 520

Исковые заявления в суд Права собственности Наследование имущества Сделки с недвижимостью Взыскание алиментов Права потребителей Вопросы ДТП и ГИБДД Уголовные дела Корпоративный юрист Семейные споры Земельные споры Налоговые споры Трудовые споры

Tел. 8 495 517-89-86, 8 925 517-89-86 www.azimow.ru www.inter-advokat.ru

2014/5(16)

Xəbər / Новости

SAĞLAMLIQ SEKTORUNDA GOOGLE MODELİ

ecolifejurnal.com

МОДЕЛЬ GOOGLE В СЕКТОРЕ ЗДРАВООХРАНЕНИЯ В секторе здравоохранения растёт количество пациентов, которые хотят быть в курсе состояния своего здоровья с помощью каналов цифровых компаний.

14 15

Sağlamlıq sektorunda xəstələrin rəqəmsal kanallarla sağlamlıq firmalarının xidmətlərindən xəbərdar olması getdikcə artır.

Rəqəmsal inqilaba qarşı en çox müqavimət göstərməsi lazım olan sektorda bu müqavimətin tam qırıldığını hətta araştırmalar da göstərir. McKinsey-in araştırmasına görə əsasən inkişaf etmiş ölkələrdə sağlamlıq sektorunun rəqəmsallaşması sürət qazanır və bu yenilik sağlamlıqda üçüncü inkişaf etmə dalğasının yaxın olduğunu vurğulayır. Bu vurğuya görə artıq sağlamlıq şirkətləri də Google, Facebook kimi düşünməlidirlər. Bu nə deməkdir? Əvvəlcə Google, Facebook kimi məlumat bazası yaratmaq tənqidi əhəmiyyət daşıyır. Ancaq iş bununla bitmir. Mütəxəssislərə görə bundan sonra sırf Google və Facebook kimi müştərilərə daha çox xidmət göstərməkdir. Təkcə Google-nin sadəcə axtarış sistemi ilə kifayətlənməyib hər il yeni funksiyalar yaratması kimi sağlamlıq şirkətlərinin də rəqəmsal kanallarla əldə edilə bilən xidmətlərini çeşitləndirməsi vacibdir.

Даже исследования показывают что сопротивление сломлено в секторе, который больше остальных должен оказывать сопротивление к цифровой революции. По данным исследования McKinsey оцифровка в секторе здравоохранения набирает обороты в развивающихся странах и это указывает на приближение 3-ей волны в этой сфере. В результате этого акцента здравоохранительные компании дожны думать так же как Google, Facebook. Что это значит? Вопервых, создание базу данных как Google, Facebook, имеет критически - важное значение. Тем не менее, работа не останавливается на достигнутом. По мнению экспертов, в будущем, так же, как Google и Facebook, предоставлять больше услуг клиентам. Здравоохранительные компании так же как и Google не должны удовлетворяться поисковыми системами и с каждым годом должны создавать новые функции.

2014/5(16)

Xəbər / Новости

YENİ LAYİHƏLƏR ÜÇÜN HAZIRLIQ İŞLƏRİ GÖRÜLDÜ Türkiyənin Qara dəniz bölgəsinin qadın təşəbbüskarları Türkiyə Palatalar və Səhm Bazarı Birliyi (TOBB) Qara dəniz Bölgəsi Qadın Sahibkarlar heyəti Müşavirə Yığıncağı daxilində Rize-da bir araya gəldilər.

16 17

Açılış danışıqlarını Rize İlin Qadın Sahibkarları heyəti Başçısı Mürşide Okumuş, TOBB Sahibkarlıq Şöbəsi Mütəxəssisi Handan Köse, Rize Ticarət və Sənaye Palatası Başçısı Şaban Aziz Karamehmetoğlu və Rize Ticarət Birjası Başçısı Mehmet Erdoğanın təşkil etdiyi yığıncaq çərçivəsində icra ediləcək yeni layihələr görüşməsindən sonra “Sosial-iqtisadi inkişafda Qadın Təşəbbüskarlığının Əhəmiyyəti” mövzulu bir panel təşkil edildi.

Paneldə “İŞKUR” (Türkiyə İş Təşkilatı) Rize İl müdiri Hasan Kiraz, dünyada qadın işçi qüvvəsinin həmişə bir kənarda duran və ehtiyac duyulduğunda müraciət olunan, bir ehtiyat olaraq nəzərdə tutulması haqqda danışdığı çıxışında, bu səhvi Avropanın belə çox gec fərq etdiyini söylədi.

ecolifejurnal.com

ПОДГОТОВКА К НОВЫМ ПРОЕКТАМ НАЧАЛАСЬ Подготовка к новым проектам началась Делегация женщин-предпринимателей Черноморской области Союза палат и бирж Турции (ТОВВ) организовала встречу женщинпредпринимателей из Черноморской области страны в городе Риза. В рамках вступительных переговоров, организованных главой Организации женщин-предпринимателей области Риза Муршиде Окумуш, Специалистом отдела предпринимателей ТОВВ Хандан Коше, главой Торгово-промышленной Палаты Ризы Шабаном Азиз Карамехметоглу и главой Торговой биржи Ризы Мехметом Ердоган, следом за обсуждением ожидающих претворение в жизнь новых проектов была составлена панель на тему «Значение женщин-предпринимателей в социально-экономическом развитии». В панели глава “İŞKUR” (Турецкая организация занятости) Ризы Ил Хасан Кираз сказал, что женская рабочая сила всегда стояла в стороне и привлекалась только в случае необходимости, являлась своего рода запасом. Ошибочность такого подхода осознали даже в Европе, пусть и со значительным опозданием.

2014/5(16)

Xəbər / Новости

İŞÇİLƏR ƏN ÇOX BU VAXT XOŞBƏXT OLURLAR İngiltərədə olan Citizen Advice adlı kömək dərnəyinin gerçəkləşdirdiyi bir araşdırma işçilərin həftə boyunca ən xoşbəxt və ən bədbəxt olduğu anları dəqiqəsinə qədər hesabladı.

18 19

ecolifejurnal.com

БОЛЬШИНСТВО СОТРУДНИКОВ БЫВАЮТ СЧАСТЛИВЫ В ТАКИХ СЛУЧАЯХ

Nəticə olaraq, işçilərin həftəiçi ən “depressiv” anının bazar ertəsi saat 13:42 olduğu göstərilərkən, ən xoşbəxt anın cümə axşamı saat 18:08 olduğu açıqlandı. Araşdırma aparan mütəxəssislər nəticə əldə etmək üçün həftə boyu “iş və vətəndaşlıq haqları” ilə əlaqəli saytların aldığı trafiki ölçdü. Citizen Advice-in idarəçisi Gillian Guy bununla bağlı fikirlərini söylədi. “Əslində, bunlar normal nəticələr sayıla bilər. Əldə etdiyimiz məlumatlara görə insanların iş yeri ilə bağlı hiss etdikləri narazıçılıq və stress bazar günü artmağa başlayır və bazar ertəsi günorta saarlarında bir neçə gün istirahətdən sonra yenidən işə qayıtmaq sıxıntısı ilə birləşərək yüksək həddə çatır.”

Ассоциация помощи Джитизена Эдвайса в Англии, реализовала исследование и рассчитала самые счастливые и несчастные моменты работников в течение нескольких недель. В результате, стало известно, что в течение недели самым “депрессивным” моментом считается понедельник в 13:42, а самым счастливым моментом считается

четверг в 18:08. В течение недели ведущие специалисты в области научных исследований для достижения результатов проверили трафик сайтов “работы и гражданских прав». Директор Джитизена Эдвайса - Джиллиан Гай, поделился своими мыслями по этому вопросу. «На самом деле, эти результаты можно считать нормальным. По данной информации стало известно, что недовольства и стресс у людей в связи с местом работы начинает расти в воскресенье и в понедельник в полдень, от мыслей о возвращении на работу после нескольких дней отдыха недовольство и стресс доходят до пиковой стадии».

Xəbər / Новости

10 TRİLYON DOLLARLIQ İTKİYƏ AZ QALIB ДО ПОТЕРИ СУММЫ В 10 ТРИЛЛИОНОВ ДОЛЛАРОВ ОСТАЛОСЬ МАЛО

20 21

Növbəti 10 il ərzində iş həyatındakı məhdudiyyət və ya əksinə artıqlıq global iqtisadiyyatdan 10 trilyon dollarlıq bir hissəni söküb atacaq.

Dəyişən əhali strukturları ilə birlikdə bir çox ölkə iş həyatı ilə əlaqədar problemlər yaşayır. Boston Consulting Group-un apardığı araştırmaya əsasən 2020-ci il tarixinə gəlincə bir çox ölkə işçi qüvvəsi artıqlığı yaşayacaq. Amma 2030-cu ildə bu artıqlıq ani bir enişə uğrayacaq və bu vəziyyət qlobal iqtisadiyyatda 10 trilyon dolları əridəcək. Bununla da 25 ölkədən çoxu 2030-cu ilə işçi qüvvəsi əskikliyi ilə girəcək. Almaniyada 10 milyon nəfərlik işçi qüvvəsi əskik qalacaq. Braziliya və Çin kimi daim inkişafda olan ölkələrdə bu rəqəm 4050 milyonu əhatə edəcək. BCG bu vəziyyətin əmək haqqı inflyasiyasına gətirib çıxaracağını və bir çox şirkətlərə mənfi təsir göstərəcəyini vurğulayır. В течение последующих 10 лет ограничения или излишества в бизнесе сотрёт со счёта мировой экономики 10 триллионов долларов. Вместе с изменением структуры населения, многие страны испытывают проблемы так же и из – за сферы бизнеса. По данным исследования, проведенного в Boston

ecolifejurnal.com

XOŞBƏXTLİYİN MADDİ DƏYƏRİ ÖLÇÜLDÜ

2014/5(16)

БЫЛА ОЦЕНЕНА СТОИМОСТЬ МАТЕРИАЛЬНОГО СЧАСТЬЯ

Consulting Group, в 2020 году многие страны переживут увеличение рабочей силы. Но это излишество приведёт к резкому падению и в 2030 году сотрёт со счёта мировой экономики 10 триллионов долларов. Таким образом, более чем для 25и стран 2030ый год начнётся отсутствием рабочей силы. В Германии нехватка в рабочей силе будет составлять 10 миллионов человек. В развивающихся странах как Бразилия и Китай, эта цифра будет охватывать 40-50 миллионов.

BCG отмечает, что эта ситуация дойдёт до инфляции заработной платы и напряжения повлияют на многие компании.

Xəbər / Новости

İngiltərədə aparılan araşdırmaya əsasən xoşbəxtliyə ilk dəfə “maddi dəyər” verildi.

Araşdırmaçılar insanların ən çox nəyin təsirindən xoşbəxt olduğunu axtardılar. Sonra insanların xoşbəxtliyinin dərəcəsi, bu hissdə ən çox payı olan “pul” ilə qarşılaşdırıldı.

Araşdırmaya görə yaxşı hiss etdirən fəaliyyət növündən biri rəqslə məşğul olmaqdır. Təbii ki, bu arzunu yerinə yetirmək üçün həmin adama pul lazımdır. Xoşbəxtlik araşdırmasında rəqsdən sonrakı yeri üzgüçülük tutur. Xoşbəxtlik dəyərləndiriməsində növbəti yeri kitabxanaya gedib kitab oxumaq tutur. Musiqi dinləmək isə araşdımaçıların təxminlərinin əksi olaraq, daha geri sıralarda yer alır. По данным исследования, проведенного в Великобритании впервые счастье оценили как “материальную ценность”. Исследователи искали причину которая оказывает влияние на счастье многих людей. А позже они сравнили долю счастья людей с «деньгами», которая тоже является большой причиной для счастья. По данным исследования выяснилось, что одним из причин для счастья является занятие танцами. Конечно же, человеку, для воплощения этой своей мечты необходимы деньги. По результатам исследования, для счастья второе место после танцев, занимает плавание. А следующее место в этом списке занимает чтение книги библиотеке. А слушание музыки, напротив ожиданиям исследователей, находится на последних местах этого списка.

ecolifejurnal.com

İŞ HƏYATINDA QADIN VƏ KİŞİ BƏRABƏRHÜQUQLUDURMU? РАВНОПРАВНЫ ЛИ, МУЖЧИНА И ЖЕНЩИНА В СФЕРЕ БИЗНЕСА?

Qadınlar son zamanlarda iş dünyasının hər sahəsində özlərini müvəffəqiyyətli göstərməyi bacarırlar.

Ancaq qadınıar üçün peşə həyatında yüksəlmək elə də asan deyil. İş dünyasında kişilər hələ də əsas mövqeni tuturlar. PWC-nin apardığı araştırmaya əsasən qadınların yüzdə 72 faizi iş həyatının içindədir. Bu rəqəm 10 il əvvələ nisbətən yüzdə 10 artıb. Hətta Almaniyada tam iş günü rejimi ilə işləyən qadınların nisbəti yüzdə 62-dir. Macarıstan və Slovakiyada isə bu nisbət yüzdə 94-ə çatır. Buna baxmayaraq, Almaniyada qadınlar kişilərə nisbətən 16 faiz az maaş alırlar. İranda bu nisbət 4 faizdir. Avropa siyasətçiləri bu vəziyyətə müdaxilə etmək istəyir.

Qadınların idarəçi mövqe tutması üçün daha çox şans verilməsi barədə planlar nəzərdə tutulur. В последнее время женщины показывают успех во всех аспектах в сфере бизнеса. Тем не менее, для женщины, не легко подняться в профессиональной жизни. Мужчины по-прежнему держат ключевую позицию в сфере бизнеса. По данным исследования, проведенного со стороны PwC, 72 процентов женщин в сфере бизнеса. Эта цифра увеличилась на 10 процентов по сравнению с 10-ю годами раньше. Даже в Германии, 62 процентов женщин, работают в режиме полного рабочего дня. А в Венгрии и Словакии, цифра возрастает до 94 процентов. Тем не менее, в Германии женщин зарабатывают на 16 процентов меньше мужчин. В Иране, эта цифра составляет 4 процента. Европейские политики хотят вмешаться в эту ситуацию. В планах изложено, что у женщин должно быть больше шансов в руководящих должностях.

2014/5(16)

Xəbər / Новости

STREAMING EKOSİSTEM BÖYÜYÜR

ecolifejurnal.com

ПОТОКОВАЯ ЭКОСИСТЕМА РАСТЁТ Потоковый сектор может стать одним из главных направлений в музыкальной индустрии, который выставляет свои различные направления на выставке. Реализуются приобретения на сотни миллиардов долларов.

22 23

Musiqi sənayesinin əsas qollarından biri olmağa doğru gedən streaming sektorunda iş qolları sərgilənir. Yüzlərlə milyard dollarlıq satın almalar reallaşır.

Musiqi sənayesini kökdən dəyişən streaming sənayesi 2013-cü ilin sonundakı reklamlarda da özünü göstərdi. Amerikada musiqi bazarının yüzdə 21-i streaming vasitəsilə gerçəkləşib. Online radioların Amerikadakı gəliri yüzdə 28 artaraq 500 milyon dollara yüksəldi. Keçən il Sportify-inin gəliri də 1 milyard dolları keçmişdi. Bazarın bu qədər sürətli böyüməsi streaming-in digər bölmələrinin inkişafına səbəb olur. Bu da maraqlı satınalmalara yol açır.

Sportify musiqi xidmətlərini analiz edib Echo Nest şirkətini 200 milyon dollara aldı. Beats sənətçilər və fanatlar arası görüşlər təşkil edən TopSpin Media şirkətini aldı. Warner Music isə musiqi tanıma proqramı olan Shazam ilə iş birliyi edərək yüksəlişdə olan müğənniləri təsbit edəcək.

Потоковая промышленность сделала радикальные изменения в музыкальной индустрии, что проявило себя и в рекламе, в конце 2013-го года. 21% музыкального рынка Америки, было реализовано потоковым сектором. Доход онлайн радиостанций в США увеличился на 28 процентов и дошёл до 500 миллиона долларов. В прошлом году доходы Sportify так же превышало 1 миллиард долларов. Такое развитие рынка приводит к развитию других подразделений потокового сектора. Это также открывает путь для новых приобретений.

Sportify проанализировав музыкальный сервис компании Echo Nest купил эту её за 200 миллионов долларов. Компания TopSpin - организуемая встречи людей искуства и фанатов Beats, купила Media компанию. А компании Warner Music и Shazam (программа распознавания музыки) сотрудничая, вместе будут представлять знаменитых певцов.

CEO просыпаются рано!

Dünyanın ən böyük şirkətlərinin CEOları saat neçədə yuxudan oyanır?

Budur, Richard Baransondan Tim Cooka qədər CEO-ların oyanma saatlarını nəzərinizə çatdırırıq.

AOL CEO-su Tim Armstrong

24 25

А вы знаете, во сколько просыпаются CEO самых крупных компаний мира? Встречайте, СЕО крупных компаний, начиная с Ричарда Брэнсона, заканчивая Тимом Куком, и время, во сколько они встают по утрам!

Səhərlər 5-5.15 arası oyanır.

E-maillərinə cavab verməyə başlayan Armstrong, sürücüsü sayəsində yolda da işləyir. Просыпается между 5:00 и 5:15 утра, открывает электронную почту, начинает отвечать на входящие сообщения. Наличие водителя позволяет продолжать работу и в дороге.

General Motors CEO-su Mary Barra

Mary Barra, CEO olmadan əvvəl belə səhər 6-da işdə olan bir iş qadınıdır. Мэри Барра – это бизнес– леди, которая еще до того, как стала СЕО, начинала свой рабочий день с 6-и утра.

GE CEO-su Jeff Immelt

Hər səhər 5.30-da oyanan Jeff Immelt, CNBC izləyir və qəzetləri oxuyur. Immelt, 24 ildir ki, həftədə 100 saat işləyir. Джефф Иммельт, который просыпается каждый день в 5:30 утра, начинает свой день с просмотра CNBC и чтения газет. Иммельт уже 24 года как работает 100 часов в неделю.

PepsiCo CEO-su Indra Nooyi Səhərlər 4-də oyanan PepsiCo CEO-su Indra Nooyi bir reportajında “Yuxu insanlara verilən bir hədiyyə, mənə isə heç verilməmiş” deyir. Nooyi’nin ən gec işə gediş saatı isə 7.00-dir. Индра Нуйи, которая просыпается каждый день в 4 утра, в одном из репортажей сказала: «Сон – это подарок, данный людям. Но мне он, к сожалению, не достался». Самое позднее время появления Нуйи на работе 7:00 утра.

ecolifejurnal.com

2014/5(16)

Xerox CEO-su Ursula Burns

Fiat and Chrysler CEO-su Sergio Marchionne

Səhər 5.15-də oyanan Ursula Burns, həftədə 2 gün xüsusi idman məşqçisilə idman edir. Урсула Бернс просыпается в 5:15 и 2 раза в неделю занимается спортом с персональным тренером.

3.30-da oyanan Sergio Marchionneya “8-ci günü icad edən iş adamı” deyilir. Просыпающегося в 3:30 Серджо Маркьонне, называют «придумавшим 8-ой день недели» бизнесменом.

Apple CEO-su Tim Cook

Erkən qalxmasıyla məşhur olan Tim Cook, 4.30-da oyanır. Səhər saat 5-də isə idmana başlayır. Известный своим ранним пробуждением Тим Кук, просыпается в 4:30 утра. А уже в 5 часов он начинает заниматься спортом.

Richard Branson səhər 5.45-də oyanır. Səhər tezdən idman və səhər yeməyi yeyərək işinə gedir. Просыпаясь каждое утро в 4:30, Билл Гросс просматривает биржу, а в 6:00 начинает свой рабочий день.

PIMCO Co-founder Bill Gross

Səhərlər 4.30-da oyanan Bill Gross, birjalara göz gəzdirib 6-da işinin başında olur. Просыпаясь каждое утро в 4:30, Билл Гросс просматривает биржу, а в 6:00 начинает свой рабочий день.

Square CEO-su Jack Dorsey Səhərlər 5.30-da oyanan Jack Dorsey 6 mil qaçır. Проснувшись в 5:30, Джек Дорси каждое утро пробегает 6 миль.

ecolifejurnal.com

2014/5(16)

İDARƏ / УПРАВЛЕНИЕ ASC.PROF.DR. ALİ BÜLENT KUTVAN / ПРОФ.Д-Р. АЛИ БЮЛЕНТ КУТВАН İdarə professoru Профессор менеджмента

ÖYRƏNƏN TƏŞKİLATLAR

B

ir müddətdir bu sətirlərdə həmişə təşkilati rəhbərlik haqqında yazıram. Bu yazı da yenə eyni mövzu haqqındadır. Çünki yaşadığımız yeni əsr bütün dinamikası ilə bəlkə də ən çox ünsiyyətə, mədəniyyət və rəhbərlik konsepsiyasına təsir etməyə və dəyişməyə məcbur edir.

26 27

Alimlərin bu haqda razılaşdıqları mövzu, 21-ci əsr təşkilatlarının əsas prinsipi olaraq “öyrənmə” yolu nəzərdə tutulur. Öyrənmə, heç şübhəsiz, bütün dövrlərin ən əhəmiyyətli faktıdır. Lakin məlumat istehsal və çevrilmə sürəti artdıqca daha sürətli öyrənən və öyrəndiklərini həyata keçirən təşkilatlar ayaqda qalma şansına sahib ola bilir.

Məlumat dövrünün təşkilatlarında əsl əhəmiyyətli olan məlumata giriş və məlumatı saxlama deyil, öyrənməni və öyrənilənləri ən sürətli və təsirli bir şəkildə hərəkətə gətirməsidir. Məsələn, indiki vaxtda bir çox təşkilat yeni məlumatlar əldə etməsinə və / və ya yaratmasına qarşı bunları həyata keçirmədiyi üçün həyati çətinliklər və ziddiyyətlər içindədir. Təşkilati öyrənmə prosesində ən əhəmiyyətli konsepsiyası isə sinerjidir.

Birlikdə öyrənmə sinerji anlayışından yaranmışdır. Bu səbəbdən, təşkilati fəaliyyəti artırmada birlikdə öyrənmə mühitini yaradacaq qrup işçilərinə təşkilati mədəniyyət iqliminin uyğun olması lazımdır. Yer üzündəki məlumatın həcmi hər on ildə, təxminən, iki dəfə artır. Son illərdə bu nəticələrlə birlikdə ictimai araşdırmalarda mədəniyyət və ünsiyyət anlayışları da artıq birlikdə xatırlanmağa və ön plana çıxmağa başlayır. Təşkilati mədəniyyət sahəsində aparılan tədqiqatların sayının sürətlə artması təsadüf deyil. Təşkilati öyrənmə prosesində digər əhəmiyyətli nöqtə isə, təşkilatın yekun sistematik düşünə bilmə vərdişi qazanıb qazanmadığıdır.

Sistematik düşünmə, əsas izahatıyla bir

ОРГАНИЗАЦИИ УЧАТСЯ

В

от уже на протяжении определенного времени я пишу о корпоративном управлении. И в этот раз речь пойдет о том же. Поскольку, новый век, в котором мы живем, своей динамикой оказывает сильное влияние и заставляет-таки менять концепцию управления, культуру и общение. Учённые сошлись на мнении, что главным принципом организаций 21-го века стал «путь обучения». Обучение, несомненно, всегда являлось самым важным видом деятельности на протяжении всех времён. Однако, с увеличением скорости получения и передачи информации, на ногах устояли только те организации, которые учились возникающему новому и применяли свои знания на практике в ногу со временем. В период информационного общества важно ни столько получение и хранение информации, сколько ее получение и активное своевременное эффективное применение. К примеру, сегодня из-за получения и/ или неиспользования полученных данных на практике, многие организации переживают большие трудности. Хотя синергия все еще остается самым важным понятием процесса организационного обучения. Совместное обучение было создано от понятия синергии. Поэтому, в деле усиления корпоративной деятельности необходимым условием является создание благоприятной культурной среды для группы служащих, способных создать среду совместного обучения. Каждые десять лет объем информации на земле увеличивается примерно

İdarə / Управление

hadisəni bir bütünün parçası olaraq incələyə bilmə bacarığıdır. Əgər bir təşkilat qərar mexanizmlərində sistematik düşünmə bacarığını dominant etməmişsə, qarşılaşdığı problemlərin əsasına düşmək əvəzinə yalnız simptomları ilə boğuşur deməkdir. Problemlərin əlamətləri ilə məşğul olmaq və hətta onları aradan qaldırmaq, təşkilat üçün qaçılmaz olaraq yeni problemlər yaşamaq deməkdir. Bu vəziyyət isə, təşkilatları entropiya qarşısında gücsüz və tədricən cansız hala gətirəcək.

Artıq məlumat şəbəkəsinin (Network) təşkilatları, nə yalnız yüksək texnologiya ilə təchiz olmaqla, nə mövcud bazarlardakı mövzularıyla, nə də tam maliyyə strukturlarıyla önə çıxa bilir.

Bu dövrün təşkilatlarını anlamamıza köməkçi olacaq üç konsepsiya, yeni tərkibi ilə ünsiyyət, mədəniyyət və öyrənmədən ibarətdir.

Bu dövr bir başqa mənada, “Məlumat və düşüncə əməkçilərinin payını tədricən daha çox artırır. Təşkilat içi mədəni inkişafın dinamikasını da intellektual səviyyəyə sahib olan və fərqli sahələrdə mütəxəssisləşmiş insanların bir yerdə ortaq problem həll etmə və təşkilati həyatı davam etdirə bilmə yolu ilə “ortaq ağıl istehsal edə bilmə” qabiliyyətini təyin edir.

ecolifejurnal.com

вдвое. В последние годы, наряду с этим в общественных исследованиях стали упоминаться и выходить на первый план также понятия культуры и общения. Быстрое увеличение числа исследований в области организационной культуры, неслучайно. Другим важным моментом организационного обучения является приобретение привычки к систематическому мышлению организации. Систематическое мышление – это способность рассматривать одно событие как часть целого процесса. Организация, не поставившая систематическое мышление в основу механизма принятия решений, вместо цельной проблемы, будет бороться с ее симптомами. Борьба с признаками проблем и даже попытка их преодоления приведет к появлению неизбежных новых. В этой ситуации организация перед лицом энтропии обессилит и распадется. Организации информационной сети (Network) не в силах выдвинуться вперед ни со своей оснащенностью высокотехнологичным оборудованием, ни с предоставлением актуальных на рынке проблем, ни со своей законченной финансовой структурой. Чтоб понять современные организации, к нам на помощь придут 3 основные концепции: общение, культура и обучение. Другими словами, этот период усиливает значение работников «Информации» и «мышления». Способность производства «совместного мозгового центра» определяется способностью объединения специалистов разных областей со схожей динамикой культурного, совпадающего с интеллектуальным, уровнем развития, для решения общих проблем и продолжения корпоративной деятельности.

ecolifejurnal.com

2014/5(16)

İNVESTİSİYA / ИНВЕСТИЦИЯ CEYHUN TUNALI / ДЖЕЙХУН ТОНАЛИ Tunalı İnşaat Direktoru Директор строительной компании «Туналы Иншаат»

ADA ÜÇÜN İNVESTİSİYA ZAMANI

K

28 29

ipr, Aralıq dənizinin Orta şərqə yaxınlığı ilə məlum olan və üçüncü ən böyük ada olması ilə antik çağlardan etibarən maraq yaradan mövqesini illərdir qorumaqdadır. Adada Türk və Rum olmaqla iki millət yaşamaqdadır. Geosiyasi mövqesindən ötəri ABŞ, İngiltərə, Türkiyə və Yunanıstanın ada üzərində hökm sürmə istəyi illərcə davam etmiş və zaman içərsində ada Türk və Rum seqmenti olaraq ikiyə bölünmüş, bu bölünməyə 2004 Annan Planı qədər ara bölgədə olan Birləşmiş Millətlər Təşkilatının əsgəri tərəfindən nəzarət edilmiş və adanın hər iki tərəfində yaşayan xalqların bir-biri ilə təması kəsilmişdir. Adanın Şimali qisimində qalan Türk vətəndaşları 1983-cü ildə Şimali Kipr Türk Respublikasını quraraq müstəqilliyini elan etmiş, dünya dövlətləri tərəfindən tanınmamış və təcrid halda Türkiyə Respublikasının yardımı ilə ayaqları üzərində dayanmağa çalışmışdır.

Kipr Adasında yaşayan və 1963-cü ildə bu günə qədər ayrı olan iki cəmiyyəti, iki seqmentli tək dövlət bünyəsində birləşdirmək məqsədilə dövrün Birləşmiş Millətlər Təşkilatının Baş katibi Kofi Annan tərəfindən hazırlanan və adı “Annan planı” olaraq tanınan 24 Aprel 2004-cü il tarixində edilən referendum, yəni xalq səsverməsi ilə ada yenidən birlişdirilməyə cəhd edilmiş olsa da Türk tərəfinin “bəli”, Rum tərəfinin “xeyr” deməsi ilə Rum seqmenti tək başına Avropa Birliyinə üzv olmuş və ada da bölünmə mövqesini davam etdirmişdir. 2004-cü il həll müddəti ərzində adadakı Türk Dövlətinin olduğu şimal tərəfə xarici sərmayəçi əlaqəsi bir anda artım göstərmiş və Rum tərəfinə görə Türk tərəfinin daha ucuz olmasına görə İngilis, Rus və İsrailli iş insanları Türk tərəfinə sanki investisiya səfərbərliyinə girmiş və Türk tərəfində böyük bir inşaat sektorunun doğulmasına köməkçi olmuşlar. Bu müddət içərisində Kipr Türk tərəfinə böyük investisiyalar edilərək Girne

ОСТРОВ ПОРА ИНВЕСТИРОВАТЬ

К

ипр - третий по величине остров в Средиземном море, соседствующий со Средним Востоком - вот уже много лет, с самых античных времён, является объектом неугасающего интереса. Это место проживания двух народов - Турков и Греков. Его геополитическое положение послужило причиной многолетней продолжительной борьбы, в которой принимали участие США, Англия, Турция и Греция, окончившаяся разделением острова на два сегмента – турецкий и греческий. До появления плана Аннана в 2004-м году эта территория была под контролем армии ООН и никаких связей между двумя народами не было. В 1983-м году северная часть острова, на которой проживали турки, объявила о создании независимой Турецкой Республики Северного Кипра, которая, однако, не была признана ни одним государством мира, но с поддержки Турецкой Республики, смогла восстановиться и встать на ноги. Согласно плану Генсека ООН - Кофи Аннана – который впоследствии так и стал называться «Планом Аннана» - 24 апреля 2004-го года был проведён референдум среди разделённого с 1963го года населения Кипра референдум с целью создания двунационального, двухсегментного единого государства. В ходе референдума турецкая сторона проголосовала «за», а греческая – «против», в последствии единолично став членом Евросоюза, тем самым продолжив политику разделения. Дешевизна в северной турецкой части в 2004-м году привлекла бизнесменов из Англии, России и Израиля. Своими инвестициями они положили начало развитию строительного сектора. В течение этого периода, в Турецкий Кипр был вложен

İnvestisiya / Инвестиция

ecolifejurnal.com

bölgəsində böyük diametrdə villa və mənzil növü investisiyaların xaricində Türkiyədə böyük otellərə də investisiyalar edilmişdir. İnşaat sektoru 2007-ci ilin sonuna qədər böyük bir sürətlə davam etməsinə baxmayaraq 2008-ci il ərzində durğunluğa girərək inşaat sektorunun qazanmış olduğu təcilə mənfi istiqamətə çevirmiş və sektor 2004-cü ilin əvvəlindəki durğun dövrünə qayıtmışdır.

крупный капитал: наряду с инвестициями в жилищный сектор (строительство вилл и квартир) в области Кирении, Турцией были сделаны также вложения в отельный сектор. Несмотря на стремительное развитие строительства в 2007-м году, 2008-ой год ознаменовался застоем, который вернул строительный сектор на прежний уровень, существовавший в начале 2004-го года.

2012-ci ildən sonra ada ətrafında təbii qaz və neft yataqlarının olduğu xəbərlərinin yayılmasından sonra namizədə olan maraq təkrar artmış və iki cəmiyyət arasındakı danışıqlar təcil qazanaraq 2004 əvvəli yaşanan prosesin təkrarının yaşanacağı qəbulunu yaratmış, tikinti və turizm sektorlarının təkrar canlanmasına və sürət qazanmasına gətirib çıxarmışdır. Önümüzdəki bir neçə il içərsində namizədə olan investisiyaların davam edəcəyi gözlənməklə birlikdə prosesin bir həll prosesi ilə də taclandırılacağı qəbulu hər iki tərəf içində meydana gəlmiş və buna görə iki cəmiyyətin iş insanları da daha yaxın bir əlaqəyə girmiş vəziyyətdədir.

В 2012-м году новость о наличии месторождений нефти и газа вокруг острова вернула былой интерес к этой области и сделала возможным возобновление переговоров между турецкой и греческой стороной и повторение событий начала 2004-го года. Сферы строительства и туризма вновь ожили, и их развитие набирало обороты. В последующие несколько лет помимо ожидаемого продолжения поступления инвестиций, на первый план вышел также вопрос о разрешении имеющейся ситуации со стороны обоих секторов, что привело к более тесному сотрудничеству деловых кругов обеих частей.

Türk tərəfi Rum tərəfinə görə daha gözəl sahil xəttinə və investisiya imkanlarına sahib olduğu üçün ötəri xarici investorların marağını yenidən üzərinə çəkməyə başlamışdır.

Türk tərəfində, xüsusilə Girne bölgəsi Turistik bir şəhər olaraq tanınır, və Rum tərəfinin də daxil olduğu ətraf ölkələrdəki mənzil qiymətlərinə baxıldığında Girne bölgəsindəki müstəqil hovuzlu bir villanın qiyməti orta hesabla 180 min STG ikən Rum tərəfindəm 450 min Euroları tapmaqdadır. Şimali Kiprdə investisiya etməyi düşünən xaricilər üçün Baş nazirliyə birbaşa bağlanan (İnvestisiya inkişaf Agentliyi) qurulmuş və investorlar üçün bütün prosedurlar köməkçi olmaqdadır. Gələcəyə investisiya üçün böyük ümidlər vəd edən bu kiçik adada sərmayə qoymanın tam zamanıdır...

По мнению греческой стороны, турецкая сторона своей более красивой линией побережья и инвестиционным потенциалом стала вновь перетягивать интерес зарубежных инвесторов на себя. Турецкая часть острова, особенно область Кирении, известна как туристический город. По сравнению с ценами на жильё в соседних государствах, включая саму Грецию, в Кирении цена на виллу с собственным бассейном в среднем составляет 180 тыс. фунтов стерлингов, в то время как, на Греческой стороне она достигает 450 тыс.евро. Для иностранцев, желающих инвестировать в Северный Кипр, создано Агентство развития инвестиций, находящееся в непосредственном ведомстве Правительства Кипра, которое обеспечивает их всевозможной помощью на протяжении всего процесса. Поэтому время инвестирования в этот маленький многообещающий остров пришло...

AZƏRBAYCAN MEDİASINDA REKLAM PROBLEMİ VAR. XÜSUSƏN DƏ YAZILI У АЗЕРБАЙДЖАНСКИХ MEDİADA СМИ ПРОБЛЕМЫ С РЕКЛАМОЙ. ОСОБЕННО У ПЕЧАТНЫХ СМИ

ƏFLATUN AMAŞOV АФЛАТУН АМАШОВ

Azərbaycan Mətbuat Şurasının sədri Əflatun Amaşov

Председатель Совета по печати Азербайджана Афлатун Амашов

Azərbaycanda internet medianın ümumi vəziyyətini necə görürsünüz? İnternet medianın daha peşəkar çalışması üçün Sizcə, nə kimi addımlar atılmalıdır?

Каково общее состояние интернет-СМИ в Азербайджане? Какие меры должны быть предприняты для повышения их профессионального уровня?

İnternet texnoloji yenilik kimi həyatımıza daha geniş şəkildə nüfuz etməkdədir. Bu yenilyin gətirdiyi bir çox müsbət, eyni zamanda mənfi cəhətlər var. Müsbət cəhətlər odur ki, ümumən həyat daha operativ şəkildə qurulub. Deyək ki, internetin imkanları ənənəvi sayılan bir çox

Интернет, как технологическая инновация, все больше проникает в нашу жизнь. И у него есть как положительные, так и отрицательные стороны. Плюс в том, что жизнь становиться более оперативной. Например, возможности Интернета позволяют избежать традиционных

Müsahibə / Интервью

bürokratik maneələrin aradan qaldırılmasına səbəb olub. Məsələyə media rakusundan yanaşsaq, insanlar cəmiyyətdə baş verən hadisə və proseslər barədə çevik məlumatlandırılmaq imkanı əldə ediblər ki, bu da fərdlərin demokratik cəmiyyət quruculuğuna qoşulmalarında çeviklik yaradıb. Ümumən Azərbaycanda internet medianın vəziyyəti heç də postsovet məkanının digər respublikalarından fərqlənmir. Hətta deyərdim ki, onlardan xeyli öndəyik. Müəyyən mənada dünyanın bir çox ölkələri ilə də oxşarlıqlar var.

Söhbət peşəkarlıqdan gedirsə, əlbəttə, bu baxımdan görüləsi işlər çoxdur.

Addımlar nədən ibarət olmalıdır? Bilirsiniz, mövcud istiqamətdə bəlli proqram yoxdur.

Dünyada da konkret istiqamətlər nəzərdə tutulmayıb. Hər ölkə özünün spesifik xüsusiyyətlərini nəzərə alır. Mövcud kontekstdə gözlənilməli başlıca cəhət isə söz və ifadə azadlıqlarının qorunmasıdır. Prinsipial əhəmiyyət kəsb edən məqam budur.

Söz və ifadə azadlıqlarından sui-istifadənin qarşısının alınması da mühüm əhəmiyyət daşımaqdadır. Praktika göstərir ki, sui-istifadə halları fərdlərin azadlıqlarına təhdiddir və bu təhdidi yaradan elə media olur.

Son dövrlər Azərbaycanda jurnalistlərin həyat standartlarının yüksəldilməsi mövzusunda müxtəlif layihələr həyata keçirdiyinizi bilirik.

Bu layihələr haqqında bir qədər məlumat verə bilərdinizmi?

Jurnalistlərin həyat şəraitinin yaxşılaşdırılmasını nəzərdə tutan tədbirlər Azərbaycan dövlətinin, şəxsən cənab Prezident İlham Əliyevin həyata keçirdiyi siyasətin mühüm tərkib hissəsidir. Media ictimaiyyəti Azərbaycan Mətbuat Şurasının timsalında bu tədbirlərdə yaxından iştirak edir, müəyyən təklif və təşəbbüslər irəli sürür ki, bunlar da yekunda Azərbaycan dövlətinin iradəsinə uyğun olaraq gerçəkləşir. Yəni dövlət jurnalistlərin fikir və düşüncələrini nəzərə alır. Mövcud anlamda müxtəlif illərdə media təmsilçilərinin sosial-məişət şəraitlərinin yaxşılaşdırılmasına yönələn təşəbbüslər irəli sürülüb. Məlum olduğu kimi, milli mətbuatımızın 135 illik yubileyində Azərbaycan Respublikasının Prezidenti cənab İlham Əliyev jurnalistlər üçün yaşayış binasının tikintisini nəzərdə tutan sərəncam imzaladı.

2013-cü ildə sərəncama uyğun olaraq tikilmiş bina jurnalistlərin istifadəsinə verildi. 156

ecolifejurnal.com

бюрократических препятствий. Если подойти с точки зрения СМИ, то с Интернетом люди приобрели возможность оперативного получения информации о происходящих событиях в мире и в обществе. А это способствует присоединению отдельных личностей к процессу строительства демократического общества. В целом, состояние Интернет-СМИ в нашей стране несильно отличается от других республик постсоветского пространства. Можно даже сказать, что мы их опережаем. В определенном смысле, мы даже похожи на ряд других стран мира. Но если речь идет о профессионализме, естественно, нам еще многое предстоит сделать. В чем это заключается? Знаете, на сегодня нет четкой программы действий в этом направлении. Ни у нас, ни в мире. Каждая страна вынуждена учитывать свои национальные особенности. Самое важное в этом контексте – это защита свободы слова и выражения. Это принципиальный вопрос. Злоупотребление свободой слова и выражения должно быть пресечено. Практика показывает, что злоупотребление является угрозой свободе личности, а эту угрозу создают сами СМИ. Мы знаем, что в последнее время в Азербайджане проводился ряд проектов по повышению уровня жизни журналистов. Расскажите нам, пожалуйста, о них. Проекты по улучшению уровня жизни журналистов занимают важную часть политики Азербайджанского государства и лично Президента Азербайджанской Республики Ильхама Алиева. Журналистское сообщество в лице Совета по печати Азербайджанской Республики активно участвует в этом процессе, выступает с предложениями и инициативой, которые в результате находят свое осуществление в принятых решениях. То есть, государство прислушивается к мнению и желаниям журналистов. В данном случае инициатива по улучшению социально-бытового положения работников прессы уже выдвигалась раньше в разные времена. И как вы знаете, на 135-летие национальной печати Президент Азербайджанского Государства Ильхам Алиев

2014/5(16)

ecolifejurnal.com

подписал указ о строительстве жилого здания для журналистов. Согласно указу, построенное в 2013 –ом году здание было отдано в их распоряжение. 156-и журналистам были представлены ключи от их будущих квартир. В том же году президент подписал указ о строительстве нового жилого дома. В следующем году, ещё 240 журналистов получат квартиры. Как вы думаете, достаточна ли доля газет и журналов в рекламном рынке страны? Если не достаточна, то какие меры в их поддержку можно предпринять? У Азербайджанских СМИ проблемы с рекламой. Особенно у печатных. Большинство реклам размещаются на телеканалах и радио. Первой причиной является маленький тираж, поэтому желания размещать в них свою рекламу у предпринимателя не возникает. С административной точки зрения также нельзя указать предпринимателю на то, чтобы он размещал рекламу не на телевидении, а в газете или журнале. Пресса сама должна быть интересна, чтобы ее хотели читать. Здесь вся ответственность лежит на ней самой. Но есть и другая сторона этого вопроса. Речь идет о размещении государственных рекламных заказов в СМИ. Совет по печати изучил опыт Турции в этом деле, подготовил предложение и представил на рассмотрение высшему руководству страны. Надеюсь, опыт Турции вскоре будет применен и в Азербайджане.

32 33

jurnalistə mənzillərin açarları təqdim olundu. Elə həmin il dövlət başçısı növbəti yaşayış binasının tikintisi ilə bağlı sərəncam imzaladı. Gələn il 240 jurnalistə mənzillər paylanacaq. Ölkəmizdə qəzetlərin və jurnalların reklam bazarından aldıqları pay Sizcə, kifayət qədərdirmi? Kifayət qədər deyilsə, bu istiqamətdə nə kimi dəstək addımları atıla bilər? Ümumən Azərbaycan mediasında reklam problemi var. Xüsusən də yazılı mediada.

Reklamların böyük əksəriyyəti telekanallara və radiolara verilir. Məsələnin birinci tərəfi budur ki, mətbuatın tirajı aşağı olduğundan, sahib-

Какова ситуация со сферой журналистского образования в стране? Какие меры должны быть предприняты для ее дальнейшего развития? И вы, как Совет по печати, предпринимаете ли какие-нибудь шаги в этом направлении? Сегодня вопрос о смене процесса обучения стоит особо остро. Как известно, в основу нынешней системы были заложены советские стереотипы. Необходимо обновить процесс обучения так же и с точки зрения технического оснащения. В этом смысле, организация факультета в редакционном формате была бы более

Müsahibə / Интервью

ecolifejurnal.com

karlar orada özlərinin reklamlarını verməkdə maraqlı deyillər. İnzibati qaydada da hansısa sahibkara demək olmaz ki, tutalım, reklamını telekanalda deyil, qəzet, yaxud jurnalda versin. Deməli, mətbuat oxunaqlı olmalıdır və burada məsuliyyət onun öz üzərinə düşür.

Amma məsələnin ikinci tərəfi də var. Söhbət dövlət elan və reklamlarının KİV-də yerləşdirilməsindən gedir. Mətbuat Şurası mövcud istiqamətdə Türkiyə təcrübəsini öyrənib və təkliflər hazırlayaraq ölkə rəhbərliyinə təqdim edib. Güman edirəm ki, tezliklə Türkiyə təcrübəsi Azərbaycanda tətbiq olunacaq.

Bu gün Azərbaycanda jurnalistika təhsili sahəsində vəziyyət nə yerdədir? Azərbaycanda jurnalistika təhsilinin inkişafı üçün hansı tədbirlər görülməlidir? Və Siz, Mətbuat Şurası olaraq bu sahədə müxtəlif proyektlər həyata keçirirsinizmi? Ümumən tədris prosesini dəyişmək günün aktual tələbi kimi meydana çıxır. Məlum olduğu kimi, hazırkı sistem sovet təhsilinin stereotipləri üzərində qurulub. Təhsil prosesini texniki cəhətdən də yeniləmək vacibdir.

Bu mənada fakultələrin özünün müəyyən mənada redaksiya formatında təşkilinə ehtiyac var. Bu kimi məsələləri Mətbuat Şurası diqqətdə saxlamaqdadır.

Digər tərəfdən, bildiyiniz kimi, ötən il noyabrın 23-də Azərbaycan Respublikasının Prezidenti cənab İlham Əliyevin media nümayəndələri ilə görüşü zamanı ali məktəblərin jurnalistika fakultələrinə qəbulda qabiliyyət imtahanının tətbiqi ilə bağlı müzakirələr getdi. Dövlət başçısı media ictimaiyyətinin bununla bağlı irəli sürdüyü təklifi müsbət qiymətləndirdi və artıq bu ildən başlayaraq qəbul prosesində qabiliyyət testi tətbiq edildi. Hesab edirəm ki, mövcud istiqamətdə Mətbuat Şurası ilə Tələbə Qəbulu üzrə Dövlət Komissiyasının birgə fəaliyyəti kifayət qədər uğurlu alındı.

Jurnalistika elə bir sahədir ki, burada peşəyə maraq amili başlıca rol oynayır. Şuranın monitorinqləri nəticəsində məlum olmuşdu ki, jurnalistika fakultələrini bitirən gənclərin böyük əksəriyyəti öz ixtisasları üzrə fəaliyyət göstərmirlər. Düşünürəm ki, qabiliyyət imtahanının tətbiqi məhz bu kimi halların qarşısının alınmasında müstəsna rol oynayacaq.

целесообразна. Эти и другие вопросы Совет по печати постоянно держит во внимании. С другой стороны, как вам известно, 23 ноября прошлого года состоялась встреча Президента Азербайджанской Республики Ильхама Алиева с представителями СМИ, в ходе которой обсуждался вопрос об учреждении творческого экзамена для поступления на факультет журналистики. Президент положительно оценил предложения журналистского сообщества по этому поводу, и, начиная с этого года, творческий экзамен введен в программу поступления на факультет журналистики. Считаю, что совместная работа Государственной Комиссии по Приему Студентов и Совета по печати в данном направлении прошла успешно. Журналистика – это такая сфера, где интерес к профессии играет самую важную роль. По результатам мониторинга, проведенного Советом, стало известно, что большая часть студентов, окончивших факультет журналистики, работает не по специальности. Я думаю, что с помощью творческого экзамена нам удастся устранить такого рода проблемы.

ecolifejurnal.com

2014/5(16)

SOSİAL ŞƏBƏKƏ / СОЦИАЛЬНАЯ СЕТЬ ALPER ERDEM / АЛЬПЕР ЭРДЕМ Sosial Şəbəkə Mütəxəssisi Специалист по Социальным Сетям

GÜNDƏ 1 SAAT! “Doğru kanaldan istifadə edərək, maraqlı məzmunlar meydana gətirib paylaşaraq və gündə yalnız orta hesabla bir saat ayıraraq sosial şəbəkədə mövcud olma nemətlərindən faydalana bilərsiniz”.

Ş

irkət sahibi və ya yüksək vəzifəli bir idarəçisinizmi?

Bəs, yerli, ya da milli bir qəzetə verdiyiniz elanın, ya da televiziya kanallarında nəşr olunan bir reklamın çata biləcəyi adam sayı sizcə nə qədərdir? Bəs bu məcralarda yayımlayacağınız reklam üçün ayırmanız lazım olan büdcə?

34 35

Bütün bu sualların cavabını verdikdən sonra sosial şəbəkənin bir uşaq oyuncağı, ya da zaman itkisi olduğunu düşünməyinizi sizə daha çox müştəri və tanınma fürsəti yaratdığını fərq edəcəksiniz. Bu gün, daha çox tanınmaq, daha çox yenilikdən xəbərdar olmaq, rəqiblərinizin nələr etdiklərini müşahidə etmək və ən əhəmiyyətlisi satdığınız məhsul və ya xidməti satın alan müştərilərinizlə qarşılıqlı təsirə keçmək üçün sıfır xərclə və dilədiyiniz zamanda gedə biləcəyiniz bir yerdən söz edəcəyəm; ictimai şəbəkədən.

Bir qəzetə, radioya və ya televiziya kanalına şirkətinizin satdığı bir məhsul və ya xidməti tanıtmaq üçün verəcəyiniz bir reklamın çata biləcəyi kütlə, nəşr edilən coğrafiyada yaşayan və mövzuya marağı olan kəslərlə məhduddur. Təbii ki, bir də şansınız gətirərsə... Çünki, çatmaq istədiyiniz kütlənin o anda televiziya və ya radio qarşısında olması; o qəzeti satın almış olması sizin üçün şans əsəridir.

Halbuki, ictimai şəbəkənin həm sizə, həm də çatmaq istədiyiniz hədəf kütləyə təqdim etdiyi imkanlar şansın deyil, yaradıcılığın və gündə ayıracağınız orta hesabla 1 saatlıq işin bəhrəsi ola bilər. Necə? İyun 2014-cü il məlumatlarına görə 1.856.680.860 aktiv sosial şəbəkə isti-

1 ЧАС В ДЕНЬ! “Используя правильный канал, делясь интересными темами и в день проводя, в среднем, час в социальных сетях, вы можете получить нужную вам информацию”.

Я

влятесь ли вы владельцем или высокодолжностным управляющим компании? А какое количество людей по вашему охватывают местные или национальные объявления для газет, и рекламы, которые транслируются на телеканалах? А какой бюджет составляют эти рекламы? После того, как вы сможете найти ответы на эти вопросы, вы поймёте, что лишнее времяпровождение в социальных сетях - пустая трата времени, а правильное использование - приманка для знакомства с новыми клиентами. Сегодня, я расскажу вам о социальных сетях, с помощью которых, за малый срок можно стать популярным, получать больше информации, быть в курсе дел ваших конкурентов, а самое главное, по нулевой стоимости, на прямую видеть клиентов, которые сотрудничают с вами. Продаваемые вашей компанией товары или услуги, для газет, журналов и телеканалов, а так же, количество публикаций, ограничены для людей, интересующихся этой информацией и для людей, живущих в том или ином регионе. И конечно же, если вам повезёт… Вам сильно повёзет в том случае, если во время трансляции рекламы вашей компании, перед телевизором будет много зрителей или же если, выпускаемая вами газета попадётся читателю бесплатно. В то время как, достижение вашей целевой аудитории может превратиться для вас не в шанс, а в творчество, на которое нужно будет тратить в день по одному часу, чтобы

Sosial Şəbəkə / Социальная сеть

fadəçisindən fərqli olaraq sosial şəbəkədəki varlığınızı mənalı, nizamlı və davamlı hala gətirərək ... Sizinlə bu kanallardan qarşılıqlı təsirə keçən təqibçilərinizin söylədiklərinə, yaradıcılıqlarına və şikayətlərinə həssas olaraq... Və ən əhəmiyyətlisi, bütün bunları edərkən yaradıcı və ardıcıl olaraq... Bəlkə də ən əhəmiyyətlisi fərdi sosial şəbəkə hesablarınızı professional sosial şəbəkə hesabları halına gətirərək... Bunu etmədən əvvəl yenidən düşünün.

Sizi təqib edən və təqib edəcək olan digər istifadəçilərə nə demək istəyirsiniz?

Necə bir sosial şəbəkə strategiyası izləyəcəksiniz?

Kimlərə cavab verirsiniz?

Sizi niyə təqib etsinlər?

Satın aldığı məhsul və ya xidmət üçün niyə bu məhsulu və ya xidməti almaq lazımdır deyə düşünən bir müştərinin sosial şəbəkədə təqib edə biləcəyi milyardlarla adam varkən sizi təqib etməsi üçün bir səbəbə ehtiyacı olması olduqca təbiidir. Bu səbəblə, əvvəlcə sosial şəbəkədə var olma səbəbinizi, yəni sosial şəbəkə strategiyanızı təyin etməlisiniz. Bu strategiya, yeni müştərilər qazanmaq, mövcud müştərilərinizlə bağlarınızı qüvvətləndirmək, satış etmək, satışınızı artırmaq və ya daha pisi yalnız sosial şəbəkədə var olmaq ola bilər!

Halbuki bütün bunları yalnız diqqət çəkici tərkib çıxararaq və sosial şəbəkədəki varlığınızı nizamlı hala gətirərək bacara bilərsiniz. Unutmayın, əhəmiyyətli olan sizi təqib edənlərin sizdən nəsə öyrənməyə, sizə çata biləcəklərini və səmimiyyətinizə inanmalarıdır.

Təbii ki, bütün bunların yanında hədəf olaraq tamaşaçıların vərdişlərini bilmək sosial şəbəkədə doğru kanalı seçmək baxımından da olduqca əhəmiyyətlidir. Birdən çox kanal istifadəsi hər zaman geniş bir kütləyə çatmaq mənasını verməz. Doğru kanaldan istifadə edərək, maraqlı məzmunlar meydana gətirib paylaşaraq və gündə yalnız orta hesabla bir saatınızı ayıraraq ictimai mediada var olmanın nemətlərindən faydalana bilərsiniz.

Müştərilərinizlə, tədarükçülərinizlə və paydaşlarınızla qarlılıqlı təsir içində olmaq, onlara doğru və keyfiyyətli məhsul və ya xidmətlər təqdim etdiyiniz müddətcə hər hansı bir ənənəvi məcrada yayımlayacağınız reklamdan daha çox səs gətirəcək. Unutmayın; artıq bütün

ecolifejurnal.com

далее увидеть плод сделанной вами работы. А как? По данным 2014-го года, месяца Июнь, в отличии от 1.856.680.860 активных прользователей социальных сетей, сделайте ваше пользование социальными сетями значимым, регулярным и продолжительным… С уважением относиться к жалобам ваших подписчиков… И самое главное, выполняя все эти пункты, очень важно менять вашу индивидуальную социальную сеть, превращая её в профессиональную… Подумайте еще раз, прежде чем сделать это. Что вы хотите сказать вашим подписчикам или тем пользователям, которые ещё не подписаны к вам? Какую стратегию социальной сети вы будете использовать? Кому вы отвечаете? Почему к вам должны подписываться? У клиента, который покупает какой либо продукт или услугу может появиться вопрос, «почему я, находясь в социальной сети, должен следить именно за вашей страницей, когда есть миллиардов других страниц?», что вполне естественно. Именно поэтому, вам необходимо определить причину, а точнее выбрать стратегию, по которой вы должны следовать. Это стратегия может заключаться в привлечении новых клиентов, в укреплении ваших связей с клиентами, в продажах и в увеличениях этих продаж, а в самом худшем случае, просто в существовании в социальной сети! Однако, сосредотачиваясь на всём этом, вы можете востановить ваше регулярное присутствие в социальных сетях. Помните, что очень важно, чтобы ваши подписчики могли научиться чему-то от вас и верили в вашу искренность. Конечно же, вместе со всем этим, для целевой аудитории, очень важно, знать точку зрения аудитории, а так же, правильно выбирать канал. Использование нескольких каналов с одного раза, для охвата более широкой аудитории не всегда правильный шаг. Используя правильный канал, делясь интересными темами и в день проводя, в среднем, час в социальных сетях, вы можете получить нужную вам информацию. Если вы будете предоставлять вашим клиентам

ecolifejurnal.com

2014/5(16)

36 37

istifadəçilər sosial şəbəkədə bir xəbər yayan oldu. İstifadəçilər məhsul və ya xidmətlər haqqında məmnuniyyət, ya da şikayətlərini sosial şəbəkədə dilə gətirir. Onların səsinə qulaq vermək, məmnunluqlarına görə təşəkkür etmək, şikayətlərini dinləmək və həll etmək sosial şəbəkənin ortaya çıxışının əvvəlindən daha əhəmiyyətlidir.

Haqqınızda edəcəkləri müsbət, ya da mənfi xəbərləri müəyyənləşdirmək artıq sizin əlinizdədir. İndi öncə nə etdiyinizə və nə edə bilmədiyinizə baxın. Rəqiblərinizin və professional sosial şəbəkə istifadəçilərinin hesabını araşdırın. Sizi digərlərindən fərqli edəcək bir strategiya təyin edin. Doğru kanalı araşdırın və hesablarınızı yaradın. Gerisi sizin sosial şəbəkəyə ayıracağınız zamana, səmimiyyətinizə və yaradıcılığınıza qaldı ...

Doğru kanal vasitəsilə məqsədli bir istifadə strategiyasıyla sosial şəbəkələrdə görüşənədək.

Aktual qalın ...

и подписчикам продукции или услуги в высоком качестве, то это будет во много раз эффэктивнее рекламы. Помните, пользователи социальных сетей, делятся новостями. Пользователи делятся как положительными, так и отрицательными мнениями об услугах и продуктах социальных сетей . Уметь их выслушивать, благодарить за хороший отзыв, принимать жалобы и решать вознишие проблемы, важнее появления самой социальной сети. А какого мнения они будут о вас, уже зависит от вас. А теперь посмотрите чего вы добились в социальных сетях и чего могли бы добиться. Исследуйте счета ваших конкурентов и профессиональных пользователей в социальных сетях. Выберите себе стратегию, которая сможет отличить вас от других. Исследуйте правилиный канал и откройте ваши счета. Всё остальное зависит от времени, которое вы будете уделять для социальной сети, от вашей искренности и вашего умения. До встечи в социальной сети с цельной стратегией и правильно выбранным каналом. Оставайтесь всегда в курсе событий…

BURADA İŞLƏDİYİM QƏDƏR BİZNESDƏ DƏ İŞLƏSƏYDİM, MƏN ƏN ZƏNGIN İNSAN OLARDIM

ЕСЛИ БЫ Я В БИЗНЕСЕ РАБОТАЛ СТОЛЬКО, СКОЛЬКО ЗДЕСЬ, Я БЫ СТАЛ САМЫМ БОГАТЫМ ЧЕЛОВЕКОМ

ELGİZ KAÇAYEV ЭЛЬГИЗ КАЧАЕВ

S

ankt-Peterburq Hökuməti, Müəssisə İnkişaf Komitəsi və Sankt-Peterburq istehlak bazarının Komitə sədri Elgiz Kaçayev ilə səmimi müsahibə gerçəkləşdirdik.

Tarixçi, hüquqşünas, biznesmen, desantçı olmuş ictimai xadim və birdən… dövlət qulluğu.

Poradoksal deyilmi, sizcə?

Yox, niyə ki? Müəyyən qanunla... Mən həmişə demişəm: “İnsan özü özünə rejissordur, insan öz taleyinin yaradanıdır” Bəlkə bu, elə mənim haqqımdadır. Mən “gənclər şəhəri” Mingəçevirdə, müəllimlər ailəsində doğulmuşam. Universitetə

В

этот раз нашим оппонентом в дружеской беседе стал председатель Комитета по развитию предпринимательства и потребительского рынка СанктПетербурга Эльгиз Качаев. Историк, юрист, бизнесмен, общественный деятель, бывший десантник и вдруг… госслужба. Не парадоксально ли? Нет, почему же? Закономерно. Я всегда говорил: «Сам себе режиссер». Есть фраза «Человек сам творец своей судьбы».

2014/5(16)

daxil olmağa hazırlaşırdım, imtahanları verdim, amma keçmədim. Düzü, heç vaxt düşünməzdim ki, nə vaxtsa bura gələcəyəm və həmişəlik burada qalacağam. Deməli, taleyim gətirib çıxardı məni buralara.

Siz dediniz ki, özünüz özünüzə rejissorsunuz, amma biz görürük ki, tutulan vəzifələr həmişə planlaşdırdığınıza uyğun gəlmir. Ambisiyalarınızdan irəli gəlirmi bu?

Hamıda ambisiya var. Mən başqa cür deyərdim. Mən qürurlu insanam; ən azı, mən belə hesab edirəm. Maneələrin öhdəsindən gəlməyi sevirəm. Əgər sənin yoluna nəsə yeni, maraqlı çıxırsa, niyə də yoxlamayasan...

Karyera yüksəlişində soyadınız sizə mane olmurdumu?

38 39

Əslində, heç bir xüsusi münasibət hiss etmirdim.

Amma insanlar öz hislərini gizlətməyə meyillidir. Xüsusilə, əgər sən cənubdansan və bir çox şeydə müvəffəqiyyət qazanırsansa... Və üstəlik, əgər rusca danışıb, “o” tələffüzünü “a”-laşdırırsan onlar kimi, onda bu, təəccübə səbəb olur.

Mənim nənəm rus idi. Anam – rus dili müəllimidir. Evdə həmişə rusca danışırdıq. Və mənim soyadım – Kaçayevdir. Bu əsl rus soyadıdır.

Bəlkə, buna görə xüsusi problemlər yaranmırdı.

Amma biznesdə ümumiyyətlə, hər şey asan və beynəlmiləldir.

Dövlət qulluğunda olan insan daha az ünsiyyətcil olur. Sizin haqqınızda da belə deyirlər.

Bu sizi çox dostlardan məhrum etdimi?

Kimlə ünsiyyət saxlayırdımsa, ünsiyyət saxlamağa da davam edirəm. Mən heç kimdən uzaqlaşmıram. Bəzən olur, tanışlar gəlir, mən onlara deyirəm: “Uşaqlar, inciməyin, amma mən dövlət xidmətçisiyəm və qanuna görə işləyirəm.

Burada heç bir “zəhmət olmasa, xahiş edirəm, dostcasına…” ola bilməz. Mən həmişə qanun tərəfindəyəm. Mənim haqqımda düşünülənlər mənə maraqlı deyil. Mənə heç kim kömək etməyib. Mən hər şeyə öz zəhmətimlə nail olurdum. Buna görə qubernator tərəfindən mənə şərəf göstərilib bu vəzifəyə təyin olunmuşam.

Mən Bolqarıstanda dincəlirdim, zəng qəflətən gəldi: “Sən dövlət qulluğuna getmək istəyərdin?” Əgər iki il əvvəl mənə desəydilər ki, mən dövlət qulluğuna gedəcəyəm, mən buna istehzayla yanaşardım.

ecolifejurnal.com

Может, это и про меня. Я родился в городе Мингечауре, «Городе молодежи», в семье учителей. Собирался поступать в университет, сдал экзамены, но не прошел. Если честно, никогда бы не подумал, что приеду сюда и останусь навсегда. Значит, судьба привела. Хотя вы и сказали, что сам себе режиссер, но, как мы видим, занимаемые должности не всегда совпадали с запланированными. Ни от амбиций ли это? У всех есть амбиции. Я сказал бы иначе. Я человек гордый; по крайней мере, я так считаю. Люблю преодолевать препятствия. Если на твоем пути появляется что-то новое, интересное, почему бы не попробовать... А не мешала ли Вам ваша фамилия в карьерном росте? На самом деле, никакого особого отношения по этому поводу я не испытывал. Но люди склонны скрывать свои чувства. Особенно если ты родом с юга, еще и преуспеваешь во многом. А если, вдобавок, еще и по-русски говоришь, окаешь, акаешь, по всякому, как они, тогда это вызывает удивление. У меня бабушка русская. Мама – учитель русского языка. Дома всегда разговаривали по-русски. И фамилия у меня – Качаев. Это чисто русская фамилия. Может, поэтому особых проблем не возникало. А в бизнесе вообще все легко. Там все интернационально. Когда человек на госслужбе, он становится менее общительным. Про вас тоже так говорят. Многих ли друзей Вас лишила эта служба? С кем общался, так и продолжаю общаться. Я не отстранялся. Бывает, ко мне приходят знакомые, я им говорю: «Ребята, не обижайтесь, но я государственный служащий и работаю по закону. Здесь не может быть никаких «пожалуйста, по-дружески…». Я всегда на стороне закона. Мне все равно, что обо мне думают. Мне никто не помогал. Я добивался всего своим трудом. За это мне была оказана честь самим губернатором и меня назначили. Когда я отдыхал в Болгарии на море, мне внезапно поступил звонок: «Ты хотел бы пойти на госслужбу?» Если бы два года назад мне сказали, что я пойду на госслужбу, я отнесся бы к этому с иронией.

Müsahibə / Интервью

ecolifejurnal.com

В одном из интервью вы сказали, что «я очень беспощаден…» Я жесток в работе. А беспощадные «в рейхе, да?!»(смеется) Müsahibədən birində siz dediniz ki, “mən çox amansızam…”

Mən işdə sərtəm. Amma amansızlar “reyxdə olur, elə deyilmi?!” (gülür) Köşklər haqqında soruşmaq istəyirdim…

Bəli. Biz hər şey etdik ki, bu köşklər qalsın.

Amma onların tələblərə cavab verməməsi, əlbəttə ki, onların bağlanmasına səbəb oldu. Bu Peterburqun bədbəxtliyidir. Burada korrupsiyayla işlər çox çətin vəziyyətdə olur.

Siz deyirdiniz ki, “Peterburq sahibkarlar üçün Məkkə olmalıdır”. Bu bəyanatınız biznesmenlərə onların maraqlarının müdafiəsi ümidini verdi. Çünki hesab edilirdi ki, “məmurlar biznesmenlərin oksigenini kəsəcəklər”. İndi rollar dəyişdi, siz məmur oldunuz…

Bu həqiqətdir, insan üçün təhlükəsiz şəraitdə işləmək daha asandır. Bunun üçün mən də çalışıram. Çünki mən özüm oradan gəlmişəm.

Bu problemlər mənə tanışdır və mən bu istiqamətdə hərəkət edirəm.

Bəs sanksiyalarla necə olacaq?

Hər şey yaxşı olacaq. Heç bir problem yoxdur.

Faktiki olaraq, Rusiya özünü 80-90% təmin edə biləcək vəziyyətdədir. Kimsə ona zərər verməyə çalışır, amma bütün bunlar rəsmidir. Bu həmişə var idi. Mağazalarda məhsullar doludur, heç bir defisit yoxdur və olmayacaq.

По поводу ларьков хотела спросить… А, да. Мы сделали все, чтобы эти ларьки остались. А те, что не отвечали требованиям, мы, конечно же, перенесли, или закрыли. Это беда Петербурга. Здесь дела с коррупцией обстоят очень сложно. Еще вы говорили, что “Петербург должен стать Меккой для предпринимателей». Когда прозвучало это заявление, оно дало надежду бизнесменам на защиту их интересов. Потому что считалось, что «чиновники перекроют бизнесменам кислород». Сейчас роли изменились, Вы стали чиновником… Это правда, я сказал, что когда человек защищен, ему легче работать. Для этого я и стараюсь. Потому что я сам пришел оттуда. Эти проблемы мне знакомы, и я двигаюсь в этом направлении. А что будет с санкциями? Все будет хорошо. Никаких проблем нет. Фактически, Россия в состоянии обеспечить себя процентов на 80-90. Кто-то пытается ей навредить, но все это формально. Это было всегда. Магазины полны продуктов, никакого дефицита нет, и не будет.

Bəlkə, bu indi hələ hiss olunmur?

Может это сейчас пока не чувствуется?

Heç sonra da hiss olunmayacaq, hər şey yaxşı olacaq.

И дальше не будет, все будет хорошо.

ecolifejurnal.com

2014/5(16)

KORPORATİV DAVAMLILIQ / КОРПОРАТИВНАЯ УСТОЙЧИВОСТЬ CƏBRAYIL VƏLİYEV / ДЖАБРАИЛ ВЕЛИЕВ İqtisad üzrə fəlsəfə doktoru, Biznes məsləhətçi Доктор философии по экономике, бизнес консультант

QLOBAL KORPORATİV DAVAMLILIQ PRİNSİPLƏRİ

D 40 41

avamlılıq” anlayışı son XX əsrin sonlarından başlayaraq müxtəlif sahələrdə ən önəmli və aktual anlayışlardan biri olmuş və günümüzdə də öz aktuallığını qorumaqdadır. Davamlılıq mövzusu makro və mikro səviyyədə müxtəlif quruluş və araşdırmaçılar tərəfindən fərqli aspektlərdən daimi incələnən bir mövzudur. Mövzunun aktuallığını nəzərə alaraq bu yazımızda “Birləşmiş Millətlər Qlobal Anlaşma”da yer alan Qlobal korporativ davamlılılq prinsiplərindən bəhs etmək istəyirəm. Ən son 2013-cü ildə qəbul edilən və yayımlanan “Unated Nations Global Compact”, müxtəlif biznes dairələrinin, müxtəlif qurum və quruluşların, biznes sferasındakı cəmiyyətlərin öz fəaliyyətləri, yaxın və uzaq ətraf mühitlə əlaqələrində 10 əsas prinsipi qəbul etməsi və bu prinsipləri qorumasından ibarətdir.

Bu anlaşmada ön görülən 10 prinsip dörd əsas istiqaməti əhatə edir: İnsan haqları Əmək münasibətləri Ətraf mühit Korrupsiyaya qarşı mübarizə.

Bu dörd istiqamətdə yer alan 10 prinsip isə aşağıda qeyd olunur: İnsan haqları: 1. Biznes dairələri (qurum və quruluşlar) insan haqqlarını müdafiə edən beynəlxalq səviyyədə qəbul edilmiş prinsiplərə hörmət göstərməli və dəstəkləməlidirlər; 2. Biznes dairələri (qurum və quruluşlar) insan haqqlarına zidd fəaliyyətlərdə

ПРИНЦИПЫ ГЛОБАЛЬНОЙ КОРПОРАТИВНОЙ УСТОЙЧИВОСТИ

Н

ачиная с конца ХХ столетия, понятие «устойчивость» обрело важное актуальное значение во многих отраслях, и эта актуальность сохраняется по сей день. Вопрос устойчивости – это один из тех вопросов, которые исследуются на микро и макро уровнях различными организациями и исследователями постоянно и в различных аспектах. Учитывая актуальность вопроса, стоит поговорить о Принципах глобальной корпоративной устойчивости, отмеченных в «Глобальном взаимопонимании Объединенных Наций”. В совсем недавно, в 2013 году, принятом и опубликованном “United Nations Global Compact” (« Глобальном договоре») говорится о благе принятия и соблюдения различными бизнес кругами, учреждениями и организациями, бизнес сообществами10-ти принципов взаимодействия в рамках связей своей

Korporativ Davamlılıq / Корпоративная Устойчивость

iştirak etməməlidirlər və ya iştirak etmədiklərinə əmin olmalıdırlar. Əmək münasibətləri: 3. Biznes dairələri kollektiv anlaşmalarda ortaya çıxan birləşmə - bir araya gəlmə azadlığına dəstək verməlidirlər; 4. Biznes dairələri məcburi və icbari əməyin bütün formalarının ləğv edilməsinə çalışmalıdırlar; 5. Biznes dairələri uşaq əməyindən istifadənin bütünlüklə ləğvinə çalışmalıdırlar; 6. Biznes dairələri əmək və məşğulluq sferasında hər növ diskriminasiyanın aradan qaldırılmasına çalışmalıdırlar. Ətraf mühit: 7. Biznes dairələri ətraf mühit dəyişmələrinə ehtiyatla yanaşmanı dəstəkləməlidirlər; 8. Ətraf mühitlə əlaqədar məsuliyyəti üstləyərək bu istiqamətdə insiativ göstərməlidirlər; 9. Biznes dairələri ekoloji cəhətdən təhlükəsiz, ətraf mühit dostu texnologiyaların geniş yayılması və inkişafı istiqamətində birlikdə hərəkət etməlidirlər.

10. Biznes dairələri mənimsəmə və rüşvət də daxil olmaqla bütün növ korrupsiya hallarına qarşı olmalıdırlar.

Korrupsiyaya qarşı mübarizə: Birləşmiş Millətlərin bu istiqamətdəki 2013 hesabatında davamlılıq və şirkətlərin bu istiqamətdə effektivliyi ilə əlaqədar aşağıdakı nəticələrə də yer verilmişdir.

Belə ki, təhsil, artım/məşğulluq, iqlim dəyişikliyi, sağlamlıq, korrupsiya və enerji kimi çox önəmli olan davamlılıq faktorlarında biznes dairələrinin daha da effektiv ola biləcəyi qənaətinə gəlinmişdir.

ecolifejurnal.com

профессиональной деятельности. В соглашении 10 принципов рассматриваются в 4 основных направлениях: 1. Права человека 2. Трудовые отношения 3. Окружающая среда 4. Борьба с коррупцией 10 принципов приведены ниже: Права человека: 1 . Деловые круги (учреждения и организации) должны уважать и поддерживать принятые на международном уровне принципы по защите прав человека, 2 .Деловые круги (учреждения и организации), не должны быть причастны к нарушению прав человека и должны убедиться, что они не участвуют ни в какой допускающей эту возможность деятельности; Трудовые отношения: 3. Деловые круги должны поддерживать свободу объединения и право на заключение коллективных договоров; 4. Деловые круги должны выступать за ликвидацию принудительного и обязательного труда; 5. Деловые круги должны выступать за полное искоренение детского труда; 6. Деловые круги должны выступать за ликвидацию всех форм дискриминации в сфере труда; Окружающая среда: 7. Деловые круги должны поддерживать подход к экологическим вопросам, основанный на принципе предосорожности; 8. Деловые круги должны проявить инициативу по повышению ответственности за состояние экологии; 9. Деловые круги должны содействовать развитию и распространению экологически безопасных технологий.

10. Деловые круги должны противостоять всем формам

ecolifejurnal.com

2014/5(16)

коррупции, включая вымогательство и взяточничество.

42 43

Bu istiqamətlərdə biznes dairələrinin potensialından istifadə edilməlidir.

Yoxsulluğun azaldılması, ərzaq təhlükəsizliyi, su və kanalizasiya problemləri, təhlükəsizlik və sülh kimi digər əsas davamlılıq problemlərində də müəyyən mənada biznes dairələrinin potensial gücünün olduğu qeyd edilmişdir.

Sonda elə həmin hesabatda da deyildiyi kimi qeyd etmək istərdim ki, biznes dairələri də “daha yaxşı dünya” üçün çalışmalıdırlar, çünki bu hamının xeyrinədir, həmçinin biznes dairələrinin özlərinə də..! Məhz yuxarıda qeyd edilən 10 prinsip də “daha yaxşı dünya” üçündür...!!!

Борьба с коррупцией: В докладе Организации Объединенных Наций 2013-го года нашли отражение результаты устойчивости и эффективности компаний в данном направлении. Таким образом, было установлено, что повышение эффективности деятельности деловых кругов в области таких важных факторов устойчивости, как образование, рост производительности /занятости, изменение климата, здоровье, коррупция, энергия вполне реально. Необходимо воспользоваться потенциалом данных деловых кругов. Так же было отмечено наличие потенциальной силы деловых кругов в сфере снижения уровня бедности, продовольственной безопасности, проблем водоснабжения и канализации, в вопросах мира и безопасности. В заключении, хочется отметить, что, как и указано в том докладе, деловые круги также должны стараться для создания «лучшего мира», потому что это во благо для всех, включая сами деловые круги. Вышеупомянутые 10 принципов как раз и призваны служить именно этой цели – созданию «лучшего мира»... !!!

Pərakəndə / Розничная

ecolifejurnal.com

PƏRAKƏNDƏ / РОЗНИЧНАЯ TURAL ABDULLAYEV / ТУРАЛ АБДУЛЛАЕВ Marketoloq Маркетолог

PƏRAKƏNDƏDƏ XAOS TEOREMİ VƏ YA LOCATION (YER SEÇİMİ)

S

on zamanlarda müştərilərimdən teztez yeni açacaqları mağazanın yerinin seçilməsi mövzusunda məsləhət tələbi alıram. Sektorun inkişafı, yerli mağaza zəncirlərinin və məşğulluq sayının artması sevindirici olmaqla birlikdə, mağaza yeri seçiminin bu qədər bəsitləşdirilməsi açığı məni narahat edir.

Mağazanın yerinin seçilməsi də ustalıq tələb edir və üzərində ciddi işlər aparılması lazım olan bir məsələdir. Bu məsələyə qarpız-yemiş seçirmiş kimi yanaşsaq sonrakı dövrlərdə istəmədiyimiz nəticələr ortaya çıxa bilər. Bu yaxınlarda yenə bir market açılışına getdim, düzdür açılışda edilən kampaniya bir xeyli müştəri cəlb etmişdi. “Xeyirlisi olsun” demək yerinə, “Mağazanızı açacaq başqa yer tapa bilmədinizmi?” - deyə yenə ilk bunu soruşdum, deyesen bir az yaxşı çıxmadı ...

Son dövrlərdə marketlər boş olan ərazini hasara alıb yurd salmaq məntiqi ilə açılır.

Yerin seçilməsi qərarında, ən azından; • Sektor analizi • Müştəri analizi • Rəqib analizi mütləq edilmiş olmalıdır.

Bir az da dərinə getsək • O ərazidə bazarın analizi • O ərazidə əhalinin istifadə etdiyi əsas piyada yolları (başlanğıc və bitmə nöqtələri) • Demoqrafik və psixoqrafik analiz ( həmin ərazidəki potensial müştərilərin ailə quruluşu, gəlir səviyyəsi, peşələri, hansı yaşda insanların çoxluq təşkil etdiyi, alış-veriş vərdişləri, ən çox nəyə tələbat olduğu və s.)

• Rəqib Analizi (rəqiblərə görə üstünlük-əksiklərin müəyyənləşdirilməsi və s.)

• Tıxac yaradan səbəblərin müəyyən edilməsi (hansı səbəbdən nəqliyyat vasitələri bu yolu daha çox istifadə edir?)

• Nəqliyyat yollarının araşdırılması (maşınların

ТЕОРИЯ ХАОСА В РОЗНИЧНОЙ ТОРГОВЛЕ ИЛИ LOСATION (ВЫБОР МЕСТОРАСПОЛОЖЕНИЯ)

В

последнее время меня мои клиенты часто просят посоветовать где бы открыть новый магазин, и так, чтобы повыгоднее. Развитие сектора, сети местных магазинов и повышение уровня занятости, естественно, является радостным фактом, но упрощение процесса выбора места вызывает у меня беспокойство. Выбор места под будущий магазин требует определенной сноровки и серьезного подхода. Вы ведь не арбуз выбираете. Неправильный выбор обернется нежелательными последствиями в будущем. Недавно побывал на открытии одного маркета. Правда, магазину удалось привлечь покупателей с помощью специальной акции, приуроченной к открытию. Но вместо «Поздравляю», первое, что я спросил «А другого места не было?»… Нехорошо получилось, конечно… Такое ощущение, что маркеты специально открывают, чтобы «заполнить» и «оживить» пустыри. Перед открытием маркета, как минимум, нужно провести; • Анализ сектора • Анализ клиентуры • Анализ конкурентов Если направимся чуть глубже: • Анализ рынка выбранной территории • Oсновные пешие маршруты населения выбранной территории (начальный и конечный пункт) • Демографический и психографический анализ (семейная структура потенциальных клиентов, их уровень доходов, профессии, возрастное преобладание, покупательские

2014/5(16)

44 45

ecolifejurnal.com

daha çox hansı istiqamətdə hərəkət etməsi; nəqliyyat axınının ən sıx oldugu vaxtlar və s.)

• Təbii və süni maneələrin müəyyənləşdirilməsi (məsələn, qarşıdakı yoldan nəqliyyat vasitələrin marketə gəlməsi uzun bir yol qətt etmələrini tələb edirsə, bu bir maneədir) • PTS Analizi (Pərakəndə ticarət sahəsi - bir pərakəndə nöqtəsini əhatə edən müştərilərin 75-80% inin həyat, iş və hərəkət sahəsi) • Ərazi seçimi • Yer seçimi • Təxmini satışın müəyyən edilməsi (Analog, reqressiya, yerləşdiyi ərazinin təsiri, pərakəndə doyum indeksi üsulları) • Buradan keçən insan sayı; yaxınındakı marketlərin təxmini müştəri sayı və təxmini satışlarına baxaraq, həmin ərazidəki tələbin miqdarı və marketlərin bu tələbin nə qədərini qarşıladığı,əgər mümkündürsə keçmiş illərə aid məlumatları tapıb baxmalı və onların böyümə sürətlərinə görə təxmini nəticələr çıxarılmalıdır.

привычки, потребности и т.д.)

• Анализ конкурентов (преимущества и недостатки по сравнению с конкурентами и т.п.)

• Причины возникающих пробок (по какой причине транспорт предпочитает использование именно этого пути?)

• Исследование транспортных путей (в каком направлении поток машин больше, транспортный час-пик и т.п.)

• Определение природных и искусственных преград (например, если для того, чтобы доехать до магазина, машинам на противоположном пути требуется сделать большой крюк, то это уже является преградой) • Анализ СРТ (Сфера розничной торговли – это сфера жизни, деятельности и передвижения 75-80% потребителей объекта розничной торговли) • Выбор территории • Выбор места • Определение приблизительных объемов продажи (аналог, регрессия, влияние расположения и т.д.)

• Количество проходящих по этому маршруту людей; узнав приблизительное количество клиентов соседних маркетов и объем их продаж, можно определить уровень спроса и насколько маркеты его удовлетворяют; при возможности изучить данные прошлых лет и определить примерный уровень их роста.

Bunları ətraflı olaraq yazdım, çünki,təəssüf hissi ilə qeyd etməliyəm ki, indi market açmaq üçün əlverişli olan yerlərin sayı azaldığı bir dövrdə, icarəyə götürmə çox sürətlə baş verir, hətta pərakəndəçi market açmağa bir gecədə qərar verə bilir və bu analizlərin nəyinki çoxunu, bir dənəsini belə edə bilmir.

Pərakəndə satış, məhsulların bir müəssisə və / və şəxs (lər) vasitəsilə kiçik / böyük miqdarda istehlakçıya təqdim edilməsidir.

Miqyas ne qədər olursa olsun mağaza yeri, satış gəlirlərinə birbaşa təsir edəcək əhəmiyyətə malikdir; çünki hal-hazırda bazarda istehlakçıları, məhsul və ya xidmətin yalnız qiymətinin aşağı olması deyil, eyni zamanda həmin məhsula ən rahat şəkildə çata bilməsi (məhsul və ya xidmət) maraqlandırır.

Bu səbəbdəndir ki, mağaza yerinin düzgün seçilməsi tayı-bənzəri olmayan bir rəqabət üstünlüyü təmin etməkdədir.

Вот, я решил все здесь подробно описать, потому, что, с сожалением могу отметить, сейчас количество мест для выгодного открытия маркетов уменьшилось, а уровень их арендования увеличился. Решение открыть объект розничной торговли может придти в голову торговцу в одну ночь, при этом все вышеперечисленные факты он успешно проигнорирует. Розничная торговля – это предоставление учреждением(-ями)/физическим(-и) лицом(ами) товаров в малых/больших количествах потребителю. Независимо от объемов продаж, расположение объекта напрямую влияет на доход предприятия. Все из-за того, что на сегодня помимо стоимости товаров или услуг, потребителям важно легко до них добраться. Поэтому правильное расположение магазина способно обеспечить невероятное преимущество в конкурентной борьбе.

AZƏRBAYCANIN ƏSASLI İDDİASINI DÜNYAYA ÇATDIRACAĞIQ МЫ ДОНЕСЕМ ДО МИРА ОБОСНОВАННЫЕ ПРЕТЕНЗИИ АЗЕРБАЙДЖАНА

YILDIRAY ARSLAN ЙЫЛДЫРАЙ АРСЛАН

Y

.Arslan 1990-cı illərdən bəri müxbir olaraq Qarabağ müharibəsi və Azərbaycanda baş verən hadisələri dünyaya çatdıran ilk türk jurnalistlərdən biridir. Dağlıq Qarabağ müharibəsinə, Azərbaycanın müstəqillik yolunda ilk addımlarına şahidlik edib. Eyni zamanda, mərhum Prezident Heydər Əliyevdən müsahibə alan ilk türk jurnalist də odur.

TRT Bakı Nümayəndəliyi Nin Azərbaycandakı missiyası ilə əlaqədar nələr söyləmək istəyərsiniz?

Й

. Арслан – один из первых турецких журналистов, который с 1990-го года в своих материалах доносил до мира события, происходящие в Азербайджане и новости Карабахской войны. Он был свидетелем Нагорно-Карабахской войны, первых шагов Азербайджана на пути к его Независимости. В то же время, был первым турецким журналистом, взявшим интервью у первого президента страны Гейдара Алиева.

ecolifejurnal.com

2014/5(16)

46 47

TRT Türkiyənin ilk və ən əsaslı yayım təşkilatıdır.

Həm radio, həm televiziya, həm də yeni-internet media üzərindən həyata keçirdiyi bir çox ölkə daxili və beynəlxalq yayım var. TRT-nin Azərbaycanla bağlı yayımlarının koordinasiyasını mən həyata keçirəcəyəm. Bunu edərkən, həm TRT, həm də Azərbaycandakı media təşkilatları ilə yaxın əməkdaşlıq birliyi içində olmağı, təşkilatlarla dinamik əlaqələr qurmağı hədəfləyirəm.

Burada hazırladığımız bütün proqramlarda iki ölkənin ortaq mədəniyyət, adət və ənənələrini önə çıxarmaq hədəfimizdir. Bunlardan başqa, tarixi keçmişimiz çox önəmlidir və bu sahə heç bir şəkildə aktuallığını itirməyəcək. Eləcə də, bu günün Azərbaycanı və bu günün Türkiyəsi arasındakı əlaqələrin hansı şəkildə olduğunu da iki ölkə insanlarına çatdırmaq istəyirik. Azərbaycan vaxtilə mənim xarici ölkə kimi işə başladığım ilk iş yerimdir. Təmsilçi olaraq da ilk vəzifəm yenə Azərbaycan oldu. İnşallah müxbirlik-jurnalistlik müddətində olduğu kimi utandırmadan, sağ-salamat, uğurlu şəkildə vəzifəmi yerinə yetirərəm. Bu gün Azərbaycan uğurla inkişaf edir və həm xalqlarımız, həm dövlətlərimiz, həm də media quruluşlarımız yaxın əlaqə saxlayır; Mən də həm xəbər, həm proqram, həm də birlikdə həyata keçirəcəyimiz layihələrlə buna qatqı təmin etmək istəyirəm...

Azərbaycanlı jurnalistlər üçün qarşılıqlı təcrübə mübadiləsi mövzusunda bu günə qədər həyata keçirilən bəzi layihələr vardı.

Bu layihələr haqqında bir az məlumat verə bilərsinizmi və bu cür layihələr davam edəcəkmi?

Azərbaycan mənim də peşədə yeni olduğum, ilk illərdə bir çox fərqli bir şeyi yaşayaraq öyrəndiyim bir ölkədir. İlk xarici peşə təcrübəmi, sahə müxbirliyini və müharibə müxbirliyini burada yaşayaraq öyrəndim... Buna görə özümü bu mövzuda bir az da Azərbaycana borclu hiss edirəm. TRT-nin həm beynəlxalq, həm də Türk Dünyasında köklü bir yayım təşkilatı olaraq bu sahədə həyata keçirdiyi saysız layihələri var.

Biz təcrübə və biliklərimizi paylaşdıqca daha da böyüyəcəyimizə inanırıq. Yaxın zamanda TRT və TİKA-nın ortaq təşkil etdiyi Türkiyə Azərbaycan Media Əməkdaşlığı və Təcrübə Paylaşımı Proqramı var... Bu davam edəcək.

Bundan başqa, xüsusilə, peşəyə yeni başlayacaq olanlarla əlaqədar universitetlərlə əməkdaşlıq halında Türkiyə və Azərbaycandan tanınmış me

Какова миссия Бакинского представительства канала TRT в Азербайджане?

TRT – это первая и самая фундаментальная вещательная компания в Турции. В нее входит радио, телевидение, новые виды интернет-СМИ, осуществляющие как внутреннее, так и зарубежное вещание. Моя роль – координация вещания канала, связанное с Азербайджаном. В процессе работы я нацелен на создание активных связей с местными Азербайджанскими СМИ, организацию их тесного сотрудничества с TRT в рамках профессионального объединения. В своих программах мы ставим цель показать общие черты в культуре двух стран, в их традициях и обычаях. Кроме этого, наше историческое прошлое тоже очень важно, и материалы на эту тему никогда не потеряют свою актуальность. Мы хотим рассказать народам обеих стран о связях современного Азербайджана с современной Турцией. Когда-то Азербайджан был первой зарубежной страной, где я начинал работать. И в качестве представителя моим первым назначением стал Азербайджан. Дай Бог, чтобы как было в период моей репортерскожурналистской деятельности, так же и на посту представителя мне удастся достойно, успешно и благополучно осуществить свой долг. Сегодня Азербайджан широко развивается, налажены тесные связи между нашими народами, государствами, СМИ. А я, в свою очередь, новостями, программами, совместно осуществленными проектами хочу обеспечить свой вклад в это дело….

Müsahibə / Интервью

ecolifejurnal.com

Существовали проекты по обмену профессиональным опытом для азербайджанских журналистов. Расскажите, пожалуйста, про эти проекты, и ждать ли нам их продолжения?

dia mənsublarının iştirakı ilə konfrans, seminar və qarşılıqlı tələbə mübadiləsi və staj imkanlarını aktiv şəkildə həyata keçirmək istəyirəm. Şəxsən da qapım, telefonum və TRT-BAKU-Nümayəndəliyi səhifəm həmişə açıqdır...

Bildiyimiz qədər, işləmək üçün Azərbaycana ikinci gəlişinizdir. Nə dəyişib buralarda?

Qısaca hər şey dəyişib, iki dövlət və xalq arasındakı dostluq və qardaşlığın xaricində təbii ki... Azərbaycan dediyim kimi hər sahədə inkişaf dövrünü yaşayır. Ən son gəlişimdə bir az mənasız, bir az kədərli bir nostalji ilə vida etmişdim Azərbaycana; illər sonra daha işıqlı, müasir və canlı bir Azərbaycan tapdım. Və Azərbaycan bu yolda qətiyyətlə, həmişə irəliyə doğru gedəcək... İllər sonra yenə “Salam və Uğurlar Olsun, Azərbaycan” demək istəyirəm və ümid edirəm ki, deyəcəyəm də...

Будучи новичком в профессии, я тоже многое пережил и многому научился в Азербайджане. Первый опыт зарубежной командировки, репортерская специализация, военная журналистика – это то, чему я научился, прожив все это…. Поэтому, в этом плане, считаю себя немного обязанным Азербайджану. Являясь основательной вещательной организацией, как на международной арене, так и на территории Тюркского Мира, TRT осуществил несчетное количество подобных проектов. Мы верим в то, что обмениваясь опытом, мы способны расширить свои границы. На ближайшее будущее запланирован совместный проект TRT и TİKA под названием «Сотрудничество СМИ Турции и Азербайджана и программа обмена опытом». Этот проект будет продолжительным. Помимо этого, мне хочется организовать конференции, семинары для начинающих журналистов с участием заслуженных деятелей СМИ Турции и Азербайджана в рамках сотрудничества с университетами, двусторонний обмен студентами и усиление возможностей для стажировки. И лично моя дверь, телефон и страница Представительства TRT-BAKU всегда открыты… Как мы уже узнали, это ваш второй приезд в Баку. Что изменилось, повашему? Если отвечать коротко – то все, за исключением дружбы и братских отношений между двумя народами, естественно… Как я уже говорил, Азербайджан проживает период развития и переворота во всех отраслях. В мой последний отъезд я прощался с Азербайджаном в немного бессмысленных, немного печальных чувствах; через много лет я нашел намного светлый, развитый и живой Азербайджан. И я уверен, что Азербайджан будет продолжать идти по этому выбранному пути…. Через много лет мне хочется сказать «Здравствуй и удачи тебе, Азербайджан», что я уверен, я и сделаю!

QƏRB İDEOLOGİYASI ARTIQ RUSİYA VƏ TÜRKİYƏ ÜÇÜN YARAMIR ЗАПАДНАЯ ИДЕОЛОГИЯ БОЛЬШЕ НЕ ОТВЕЧАЕТ ТРЕБОВАНИЯМ РОССИИ И ТУРЦИИ

HEYDƏR İMANOV ГЕЙДАР ИМАНОВ

S

ankt-Peterburqda onu ictimai xadim kimi tanıyrlar. Adı daha çox “Smolnı universiteti” ilə yanaşı çəkilən Heydər İmanovun titullarını yazmağa qalxsaq uzun bir siyahı alınar. Texniki elmlər doktoru, professor, fəlsəfə üzrə doktor, psixologiya üzrə doktor... Bir o qədər də zəngin ictimai fəaliyyət arenası var. Uğur onun “yol yoldaşıdır”deyə düşünürsən. Amma onu dinlədikcə, daha çox o, uğurun yol yoldaşı olduğu qənaətinə gəlirsən.

Armand Hammerin “Gündə 18 saat, həftənin 7 günü öz üzərində işləsən və buna 15 il beləcə

В

Петербурге он известен как общественный деятель. Его имя часто употребляется в связи со Смольным университетом. Если мы возьмемся за перечисление всех титулов и регалий Гейдара Иманова, получится длинный список. Доктор технических наук, профессор, доктор философии, доктор психологии с обширной сферой общественной деятельности. Кажется, удача сопровождает его во всем. Но слушая его рассказ, понимаешь, что скорее всего это он, кто сопровождает удачу, а не наоборот.

Müsahibə / Интервью

davam etsən, sonunda mütləq qazanacaqsan” – deyimini həyat devizi edən ziyalımızla söhbəti elə bu səmtdən başladım.

Heydər İmanov çevirilən təqvim vərəqində Armand Hammerin təkrarlamağı sevdiyi fikrinə rast gəlməsydi həyatı fərqlimi olardı?

Armand Hammerin bu fikri hətta tələbələrimə də söyləyirəm. Mən o fikrə rastlaşmayana qədər də ictimai işlərdə aktiv idim, idmanla, digər işlərlə məşğul olurdum. Düzdür təhsil birincisi olmasam da, pis də oxumudrum. Çünki aşağı qiymət almağı özümə yaraşdırmırdım. Daim öz üzərimdə çalışıb, bir şeylər öyrənirdim. Çünki bilirdim ki, uğurun açarı bundadır. Öz üzərində işləyən, özünü təkmilləşdirən insan sonunda qazanır.

Məncə, uğurlu SONa zəmin hazırlayan ƏVVƏL olmalıdır. Sizin yaşadığınız əvvələ qayıtsaq…

Mən Qubadlı rayonun Qayalı kəndində sovet ailəsində doğulmuşam. Atam partiya işində çalışıb, anam isə müəllimə olub. 11 nəfərlik bir külfət içərisində böyümüşəm. Sonra Bakıya köçmüşük. 18 yaşında ali təhsil almaq üçün Leninqrada (Sankt-Peterburqa) gəldim və Texnologiya insititutuna daxil oldum. 1967ci ildə buranı bitirib müdafiə sənayesində mühəndis kimi 10 il çalışdım və namizədlik dissertasiyamı da burada müdafiə etmişəm.

Daha sonra elektrotexnika sənayesinə keçdim.

4 il içərisində baş mühəndislikdən böyük bir tədqiqat-istehsal birliyinin direktoru vəzifəsinə qədər yüksəlmişəm. O zaman 35 yaşım vardı.

39 yaşımda isə artıq Ümumrusiya elmi-tədqiqat institutunun rəhbəri idim. Son 10 ildə Smolnı insititutunun rektoru olmuşam. Bu gün də insititutun ali administrasiya şurasının sədriyəm.

Rektoru mən təyin edirəm. Sizin vurğuladığınız o ƏVVƏLim qısacası bu yollardan keçib.

O zamandan bu zamana dövr də dəyişib, dövrün insanları da... Əlbəttə dəyişib. Mənəvi dəyərlərə baxışlardan tutmuş hər şeyə kimi... Muharibələr, qan-qadalar artıb. Bizim yaşadığımız sovetlər və ondan əvvəlki dövrlərdə bu qədər müharibələr, qırgınlar olmurdu. Olanda da dünyaya “dur” deyən tapılırdı. Çünki dunya çoxqütblü idi. İndi dünya bir qütblüdür. Bu gedişatı nəylə dəyişmək olar?

Türk-slavyan cəmiyyəti yaratmaqla. Artıq onun vaxtı yetişib.

ecolifejurnal.com

Жизненный девиз нашего героя выражен словами Арманда Хаммера: « Если будешь работать над собой 18 часов 7 дней в неделю в течении 15 лет, только тогда ты выиграешь». Наш дальнейший разговор начался именно с этого. Если бы Гейдару Иманову не попались на глаза слова Арманда Хаммера на странице отрывного календаря, как сложилась бы его судьба? Эти слова Арманда Хаммера я даже своим студентам зачитываю. Я всегда активно участвовал в общественной жизни, занимался спортом, разными другими видами деятельности. Правда, пусть был и не первым отличником в школе, но всегда хорошо учился. Получать плохие оценки я считал недостойным себя. Постоянно работал над собой, старался узнать побольше нового. Это единственный ключ к успеху. Побеждает всегда тот, кто много над собой работает, постоянно совершенствуется. Удачное завершение должно ознаменовывать удачное начало. Если вернуться к вашему началу… Я родился в селении Гаялы Губадлинского района в советской семье. Отец был на партийной службе, мать работала педагогом. Рос в семействе, где было 11 человек. Позже мы переехали в Баку. В 18 лет я приехал в тогдашний Ленинград (сейчас Санкт-Петербург) за высшим образованием и поступил в Технологический институт. После окончания в 1967 году стал работать инженером в оборонной промышленности и проработал в ней 10 лет. Кандидатскую диссертацию я также здесь защитил. Вскоре я перешел в электротехническую промышленность. За 4 года я прошел путь от главного инженера до директора исследовательско-промышленного объединения. Тогда мне было 35 лет. В 39 я тал главой Всероссийского научноисследовательского института. Последние 10 лет я работал ректором Смольного института. На сегодня я председатель высшего административного совета института. Моя обязанность назначать ректора. Таково мое НАЧАЛО…

2014/5(16)

Niyə Türk-slavyan?

Türk deyəndə bütün türkdilli, slavyan deyəndə isə ruslarla məhdudlaşmayan bütün slavyan dünyasını nəzərdə tuturam. Dünya elə bir dönəmdədir ki, Rusiya da, Türkiyə də Qərbin müəyyən təzyiqi altındadır. Qərb ideologiyası artıq Rusiya və Türkiyə üçün yaramır. Ona görə yeni bir Türk-slavyan cəmiyyəti yaratmağa ehtiyac var. Bu haqda “Rusiya-Türkiyə: əməkdaşlıq və birlik” adlı geniş məqalə yazmışam. Onu Rus-Türk mədəniyyəti mərkəzində oxumuşam.

Həmin məqalə Türkiyənin “Bosfor” qəzetində tərcümə edilərək çap edilib. Qərb bu birliyin baş tutacağına inanmır. Bir tərəfdən də belə bir birliyin yaranması fikrindən qorxur.

Qərbin qarşı olduğu və yaranmasına inanmadığı birlik ideyasını gerçəkləşdirmək nə dərəcədə realdır və nəyi dəyişə bilər?

50 51

Çox şeyi. Dünyada bu gün iqtisadi böhranla bərabər insanlığın böhranı yaşanır. Bu daha qorxuludur. Bu gün insanlar təbiəti istismar edirlər. Nəyisə istehsal edir, satır, alır, qazanırıq. İnsan ehtiyacından daha çoxunu istəməyə alışıb. Məsələn mənim, lazım oldu-olmadı nə qədər mobil telefonlarım var. Bundan qaçmaq gərəkdir, onun da bir yolu var. Dünyanı çoxqütblü etmək. Bu layihə insanların bir-birini pozitiv yöndən tanımasına yönəlib. Bu gün bir rus gəncinə Türkiyəni soruşanda ilk ağlına gələn “çimərlik”, olur. Bir yaşlısına soruşsan, o da Türkiyənin Rusiyaya qarşı 500 illik müharibəsini xatırlayacaq. Hansı ki, onun da 27-28 ilini real müharibə vəziyyətində olublar. İnsanlar hər zaman keçmişin neqativlərini axtarırlar. Neqativdən isə pessimizm doğar. Fikrimcə, keçmişin neqativini deyil, pozitivlərini ortaya çıxarmaq lazimdir. O zaman biz gələcəyə optimizmlə baxmaq imkanı əldə etmiş olarıq.

“Sosial funksiyalara, xeyriyyəçiliyə xidmət etməyən biznes pul çap edən maşındır”- prizmasından baxan biznesmen və institutlar yaratmaq istəyən ictimai xadim. İksini bir arada necə tutursunuz? İnstitut - kompaniyanın beyni və kadr mənbəyidir. Mən Smolmı institutuna rektor təyin olunanda demək olar ki, sıfırdan başladım. İndi oranın təsis şurasının sədriyəm. “Rusiya təhsil akademiyasının Smolnı institutu” 10 il əarzində Sankt-Peterburqun ən nüfuzlu tədris ocaqlarından birinə çevrilib. Lisenziyalı 25 adda

ecolifejurnal.com

Времена меняются, люди меняются… Конечно, все изменилось. Начиная с моральных ценностей, заканчивая всем остальным… Увеличилось количество войн, раздоров. В наше советское время и раньше такого количества конфликтов, ссор не было. А если и было, то обязательно был кто-то, кто говорил миру «стоп». Потому что земля была многополярная. Сейчас она монополярная. Чем можно изменить такое положение? Только созданием тюрко-славянского общества. Время для этого уже пришло. Почему именно тюрко-славянского? Под словом «тюркский» подразумевает весь тюркоязычный мир, а под «славянский» весь славянский мир, который не ограничивается только русскими. Мир переживает период, когда и Россия, и Турция, находятся под определенным давлением со стороны Запада. Западная идеология уже не в состоянии отвечать требованиям ни России, ни Турции. Поэтому возникла необходимость в создании нового тюркско-славянского общества. На эту тему есть моя статья под названием «Турция-Россия: сотрудничество и единство». Я ее прочел в Российско-Турецком Центре культуры. Она была переведена и опубликована в газете «Босфор». Запад не верит в возможность этого единства. В то же время эта возможность вызывает у них страх. Насколько реально осуществление данной идеи объединения и что это может изменить? Многое. В мире наряду с экономическим кризисом переживается и человеческий кризис. Это даже страшнее. На сегодняшний день люди эксплуатируют природу. Что-то производят, продают, покупают, зарабатывают. Привыкают хотеть больше, чем им нужно. Например, у меня большое количество телефонов, независимо от того, нужны мне они все или нет. Этого нужно избежать, и есть всего лишь один путь – сделать мир многополюсовым. Этот проект направлен на изучение людьми друг друга с положительной стороны. На сегодня Турция у русской молодежи ассоциируется с пляжем. А у старшего поколения с 500 летней русскотурецкой войной. Хотя реальное военное положение было только 27-28 лет. Люди

Müsahibə / Интервью

ecolifejurnal.com

привыкли помнить только плохое из своего прошлого. А из этого рождается пессимизм. Я думаю, необходимо раскрывать не отрицательные, а положительные события прошлого. Это поможет смотреть в будущее с оптимизмом. “Не исполняющий социальные задачи, не служащий благотворительным целям бизнес – это всего лишь машина для печатания денег”- так считающий бизнесмен и желающий создать институты общественный деятель. Как вы совмещаете это в себе?

ixtisas verən – dövlətin akkreditəsindən keçən fakultələri var. Bizim institutun əsas fundamenti ixtisasla bərabər təcrübi biliklər, pedaqoji və psixoloji bacarıqlar əldə etməyi öyrətmək üzərində qurulub. İctimai fəaliyyətə gəlincə, o mənim təbiətimdir. Tələbəlik illərindən ictimai fəal olmuşam və bu gün də o yolda davam edərək mövcud tapşırıqların həllində iştirak etməyi həyat vərdişimə çevirmişəm. RF Sankt-Peterburq Və Leninqrad vilayəti üzrə Federal miqrasiya xidməti ictimai şurasının üzvüyəm.

RF Sankt-Peterburq Və Leninqrad vilayəti üzrə DİN baş idarəsinin ictimai şurasının üzvü, Ümumrusiya Azərbaycanlıları Konqresi rəyasət heyətinin üzvü və s.

Институт – это источник «мозгов» и кадров для компании. Когда я был назначен ректором Смольного института, мне пришлось начинать с самого начала. Сейчас я председатель совета по назначениям. За 10 лет Смольный институт Российской академии образования превратился в один из самых влиятельных очагов образования Санкт-Петербурга. Имеет аккредитованные государством факультеты, готовящие лицензированных специалистов по 25 специальностям. Основа нашего института не в обучении профессии, но и в передаче практических знаний, педагогических и психологических способностей. А что касается общественной деятельности – это заложено в моей природе. Со студенческих лет я общественно активен и до сегодняшнего дня продолжаю этот путь, превратив себе в привычку участие в решении поставленных задач. Я являюсь членом совета миграционной службы РФ по СанктПетербургу и Ленинградской области. А также член общественного совета Главного управления МВД РФ по Санкт-Петербургу и Ленинградской области, член руководства Всероссийского Конгресса Азербайджанцев и т.д.

ecolifejurnal.com

2014/5(16)

AZƏRBAYCAN VƏ ÜMUMDÜNYA TİCARƏT TƏŞKİLATI: MÜMKÜN QAZANCLAR VƏ İTKİLƏR АЗЕРБАЙДЖАН И ВСЕМИРНАЯ ТОРГОВАЯ ОРГАНИЗАЦИЯ: ПОТЕНЦИАЛЬНЫЕ ВЫГОДЫ И ПОТЕРИ

Fərhad Bayramov

İqtisadi və Sosial İnkişaf Mərkəzinin experti

Фархад Байрамов

Эксперт Центр экономического и социального развития

1

991-ci il 18 oktyabr tarixində ölkəmiz özünün müstəqilliyini qazanması ilə həm siyasi həm də iqtisadi arenada yeni bir mərhələnin başlanğıcına imza atdı. Bütün iqtisadi əlaqələrin demək olar ki böyük əksəriyyətinin kəsilməsi, sürətlə azalan ÜDM, hiperinflyasiya, yarıya qədər azalan xarici ticarət, ərzaq çatışmazlığı, işsizliyin yüksək həddi artıq fundamental reformların həyata keçirilməsini zəruri edirdi.

52 53

Bütün bunları nəzər alaraq ölkənin iqtisadi və sosial həyatının inkişafını təxminən üç şərti dövrə ayıra bilərik ki, bunlar da: • 1991 – 1994-cü illər, iqtisadi xaos və tənəzzül dövrü; • 1995 – 2003-cü illər, sabit iqtisadi inkişaf və bazar iqtisadiyyatına keçid; • 2003 – bu günə qədər ki zaman, iqtisadi inkişafın davam etdirilməsi və yeni perspektivlər. Ölkə iqtisadiyyatındakı vəziyyət 1991 – 1994-cü illər çox acınacaqlı bir halda idi, belə ki 1994-cü ildə inflyasiya özünü tarixdə ən yüksək həddinə, 1763.5%-ə çatdırdı. Bunun səbəbi azad iqtisadiyyata keçid şəraitində iqtisadiyyatın liberallaşdırılması idi. Digər tərəfdən büdcə kəsri də özünün ən yüksək həddini elə məhz bu dövrdə gördü. Ölkədə makroiqtisadi sferada mövcud olan qeyri-müəyyənlik xarici investisiyaların həcminə də təsirsiz ötüşmədi, hətta sıfır manata qədər belə o dövrdə azalma müşahidə olundu. Bütün problemlərin arxasında əslində bir tərəfdən də Mərkəzi Bankın siyasətinin düzgün aparılmaması, emissiya yolu ilə büdcə kəsrinin maliyyələşdirilməsi özünün arzu olunmaz nəticələrini çox keçmədən göstərirdi. İqtisadiyyat hər gün geriləməyə sanki məhkum idi.

Bütün sektorlarda ÜDM-in həcmi demək olar ki, yarıya qədər azalmışdı.

1

8 октября 1991 года наша страна обрела независимость, что ознаменовало начало нового этапа на мировой политической и экономической арене. Потеря многих экономических связей, стремительно понижающийся показатель ВВП, гиперинфляция, сокращение зарубежной торговли в половину, продовольственный дефицит, высокий уровень безработицы сделали необходимым проведение фундаментальных реформ. Учитывая все эти данные, экономическое и социальное развитие нашей страны можно разделить на три условных период: • 1991 – 1994 год, период экономический хаоса и упадка; • 1995 – 2003 год, стабильное экономическое развитие и переход на рыночную экономику; • 2003 год – по сей день, продолжение экономического развития и новые перспективы. Состояние экономики в 1991-1994 годах было плачевным: уровень инфляции 1994 года достиг своего исторического максимума в 1763.5%. Причиной этому послужила либерализация экономики в условиях ее перехода к свободной экономике. С другой стороны, высшая степень нехватки бюджета проявилась также именно в этот отрезок времени. Неопределенность в сфере макроэкономики не могла не повлиять и на объем иностранного инвестирования, понизив его аж до ноля манат. За всем этим можно проследить ошибочную политику Центрального Банка, когда было принято решение финансировать нехватку бюджета

Analiz / Анализ

Təbii ki, belə bir vəziyyət uzun müddət davam edə bilməzdi və müxtəlif iqtisadi və sosial siyasət işlənib hazırlanmalı idi. Azərbaycanın Dünya Bankı və Beynəlxalq Valyuta Fondu ilə əməkdaşlığı nəticəsində artıq bazar iqtisadiyyatı şəraitində alınması gərəkli olan zəruri tədbirlər həyata keçirilməyə başlandı. Elə 1994-cü ildə “ Əsrin Müqaviləsi ” – nin imzalanması ölkə iqtisadiyyatında, xüsusilə də beynəlxalq iqtisadi əlaqələrin yenidən və daha fərqli formatda qurulmasında önəmli rol oynadı. Ölkədə infrastrukturun yenidən qurulması və iqtisadi inkişaf proqramları üçün həm Dünya Bankından həm də BVF-dən alınan aşağı faizli kreditlər ölkədə əsaslı iqtisadi inkişafın qurulması üçün zəmin yaratdı.

2003 – cü ildən etibarən isə davamlı iqtisadi inkişafın təmin edilməsi və artan neft – qaz gəlirləri hesabına digər sektorların da inkişaf etdirilməsi diqqəti çəkir. Aydın məsələdir ki, bütün sektorlar arasında kənd təsərrüfatının xüsusi yerinin olması bu sahəyə elə məhz xüsusi diqqətin olmasını da tələb edirdi. Beləliklə bir neçə illiyinə torpaq vergisindən başqa bu sahədə bütün vergilərin ləğv edilməsi də həmin məqsədə xidmət edirdi. Əgər 2003 – cü ilin başlanğıcında ölkədə ÜDM-in istehsalının 62%-i qeyri – neft sektorunun payına düşürdüsə, neft hasilatının artması nəticəsində enerji sektorunun kəskin inkişaf etməsi səbəbindən demək olar ki ölkə iqtisadiyyatı tamamilə neft sektorundan asılı vəziyyətə düşmüş oldu. Lakin 2009 –cu ildə qlobal maliyyə böhranı və neftin ümumi qiymətinin dünya bazarında aşağı düşməsi ölkəmizdə ÜDM-in istehsalının azalmasına da səbəb oldu.

Azərbaycanda bir başa xarici investisiyaların həcmində ən ciddi dəyişiklər 2000 – ci ildən etibarən başlamışdır ki, 2001 – 2005 –ci illərdə ölkəyə qoyulan investisiyaların 70%-i xarici investisiya, 30%-i isə daxili investisiyalar idi. Digər bir məsələ isə xarici investisiyaların böyük bir hissəsi elə neft sektorunun özünə yönəldilib. Lakin, getdikcə ölkənin neft gəlirlərinin artması və daha sonra isə maliyyə böhranın baş verməsi səbəbindən investisiya strukturunda daxili investisiyaların həcmi xarici investisiyalara nisbətən daha çox üstünlük təşkil etməyə başladı.

ecolifejurnal.com

путем эмиссии, что ни заставило ждать нежелательных результатов очень долго. Экономика была приговорена ежедневно регрессировать. Во всех секторах уровень ВВП уменьшился в половину. Естественно, такое положение не могло продолжаться вечно, чувствовалась острая необходимость в экономических и социальных преображениях. Сотрудничество Азербайджана с Мировым Банком и Международным Валютным Фондом позволило начать проведение мероприятий, обязательных в условиях рыночной экономики. И в результате, в том же 1994 году был подписан «Контракт века», который сыграл важную роль в экономике страны, особенно в формировании нового вида международных экономических отношений. Низкопроцентные кредиты, полученные страной от Мирового Банка и МВФ, обеспечили надежную базу для поднятия экономики: создания инфраструктуры и программ экономического развития. Начиная с 2003 года, внимание начинает обращать на себя развитие других секторов за счет увеличения нефтегазовой прибыли и обеспечения продолжительного развития экономики. И естественно, что особое положение сельского хозяйства по отношению к другим секторам обеспечивало ему особое внимание. Так, все налоги, кроме налога на землю, были отменены на несколько лет. Если в начале 2003 года 62% ВВП выпадало на долю ненефтеного сектора, то резкое развитие энергетического сектора в результате увеличения производства нефти поставило экономику страны в зависимое от нефтяной отрасли положение. И только в 2009 году мировой экономический кризис и общее понижение рыночной цены на нефть послужило причиной снижения ВВП страны. Серьезные изменения в объеме прямых зарубежных инвестиций в Азербайджан начались с 2000 года, в 2001 – 2005 годах 70% приходилось на долю иностранных, 30% местных инвестиций. Другим моментом является то, что большая часть этих иностранных инвестиций была сделана в нефтяной сектор. Однако, постоянное увеличение нефтяной прибыли и последующий мировой кризис изменил процентное отношение зарубежных и местных инвестиций в пользу последних.

ecolifejurnal.com

2014/5(16)

Ən yeni məlumatlara əsasən isə xarici investisiyanın həcmi ümumi investisiyada təxminən 37% təşkil edir. Согласно самым последним данным, объем зарубежных инвестиций составляет 37%.

54 55

Hal hazırda ölkəmizin qarşısında duran əsas məsələ qeyri – neft sektorunun inkişaf etdirilməsidir ki, bu da özünü Cənab Prezidentin 29 noyabr 2011-ci il sərəncamına əsasən hazırlanan “ Azərbaycan 2020: Gələcəyə Baxış ” İnkişaf Konsepsiyasında aydın şəkildə göstərmişdir. Digər tərəfdən bu konsepsiyaya əsasən ölkənin yaxın 5-6 il ərzində iqtisadi siyasətinin hansı istiqamətdə davam edəcəyi müəyyən edilmişdir. Əgər qeyd olunan hədəflərə qısa nəzər salsaq o zaman bəzi məqamları yenidən xatırlamaqda fayda var: • Azərbaycan 2020-ci ildə rəqabətqəbiliyyətli ölkə olacaq; • Ölkə üzrə adam başına düşən ÜDM istehsalı iki dəfə artaraq 13000 ABŞ dolları olacaqdır; • Qeyri – neft sektoru üzrə adambaşına düşən ixracın həcmi 1000 ABŞ dollarına çatması hədəflənir; • İnnovasiyaların tətbiq edildiyi iqtisadi istehsalın təmin edilməsi; • İxrac yönümlü iqtisadiyyata transformasiya; • İqtisadiyyatın rəqabət qabiliyyətinin artırılması və makroiqtisadi sabitliyin qorunması, fiskal və həmçinin monetar siyasətin koordinasiyasının gücləndirilməsi; • Maliyyə xidmətləri bazarının inkişaf etdirilməsi; • Biznes mühitinin yaxşılaşdırılması və özəl təşəbbüslərin dəstəklənməsi; • Ən birinci məsələ isə iqtisadiyyatın şaxələndirilməsi, qeyri – neft sektorunun inkişaf etdirilməsidir.

На сегодня, перед страной стоит задача развития ненефтяного сектора, которая нашла свое отражение в изданной 29 ноября 2011 года по указу Президента АР Концепции Развития «Азербайджан 2020: Взгляд в будущее». В данной концепции было определено направление экономики страны на ближайшие 5-6 лет. Основные цели: • В 2020 году Азербайджан будет конкурентоспособной страной; • Уровень ВВП на душу населения повыситься вдвое и достигнет 13000$ CША; • Экспорт продуктов ненефтяного сектора на душу населения достигнет 1000 $ США; • Обеспечение инновационного экономического производства; • Трансформация экономики в экспортном направлении; • Увеличение конкурентоспособности экономики, сохранение макроэкономической стабильности, усиление координации фискальной и монетарной политики; • Развитие рынка финансовых услуг; • Улучшение среды для бизнеса и поддержка частных предпринимателей; • И главный вопрос – разветвление экономики, развитие ненефтяного сектора. Помимо приведенных выше целей, в Концепции открыто указано о проведении реформ, напрямую связанных с процессом вступления

Analiz / Анализ

Yuxarıda göstərilən məqsədlərdən əlavə konsepsiyada bir başa Ümumdünya Ticarət Təşkilatına üzvlük prosesi ilə bağlı ölkədə islahatların aparılacağı da açıq şəkildə ifadə olunmuşdur.

Bütün bunları, yəni ölkənin cari iqtisadi vəziyyəti və eləcə də yaxın və orta müddətli iqtisadi siyasətini nəzərə aldıqda, aydın məsələdir ki, ÜTT-ə üzvlük məsələsi ciddi şəkildə real addımların atılmasını zəruri edir. Digər tərəfdən dünya ticarətinin 95%-i özündə cəmləşdirən bu təşkilata üzvlük məsələsi alternativsiz olaraq qalmaqdadır. İqtisadi və Sosial İnkişaf Mərkəzinin apardığı tədqiqatlara əsasən məlum olmuşdur ki, ölkənin cari iqtisadi imkanları ilə bu təşkilata üzv olması ixrac qabiliyyətindən savayı bütün makro iqtisadi faktorlar üzrə, yəni əhalinin gəlirləri, dövlət gəlirləri, vergi gəlirləri, idxal və istehlak pozitiv istiqamətdə dəyişəcəkdir, təxminən 10% ətrafında hər bir faktor üzrə artım müşahidə olunacaqdır ki, bunda ən çox vergi gəlirləri fayda götürəcəkdir, bu rəqəm isə 13%-dir. Əslində bütün inkişaf etmiş ölkələrdə iqtisadiyyatın dayanıqlığını təmin etmək üçün vergi gəlirlərinin payı dövlət büdcəsində təxminən 65-70% ətrafında dəyişir. Belə bir siyasətin ölkəmiz üçün də gələcək perspektivlər baxımından əhəmiyyəti böyükdür. Tədqiqat əsasında o da əldə olunmuşdur ki, yalnız ixrac əməliyyatlarımız xeyli dərəcədə azalacaqdır. Bu da ki gözlənilən bir nəticədir. Çünki, ölkəmizdə hal hazırda xarici ticarətin, yəni ixrac məhsullarının 97%-i neft və neft məhsulları təşkil edir. Başqa sözlə rəqabətə davamsız qeyri – neft sektoru ixrac qabiliyyətini tamamilə itirə bilər. Lakin bu heç də son deyildir, yəni qısa müddətli dövrdə mənfi nəticələrlə yanaşı ölkə daxilində ki bazarı və istehsalı qorumaq üçün imkanlar təmin olunacaqdır. ÜTT üzvlərinin hər birinə müvəqqəti müdafiə tədbirlərinin reallaşdırılması üçün icazə verilir. Uzun müddətli dövrdə isə ölkəmiz mütləq şəkildə bu təşkilata üzvlükdən fayda əldə edəcəkdir.

Qeyd olunur ki, rəqabətə davamsız kənd təsərrüfatı sektorumuz təşkilata üzv olduqdan sonra demək olar ki xarici bazarlardan daxil olan nisbətən ucuz və keyfiyyətli məhsullar nəticəsində tamamilə çökəcək. Əslində cari vəziyyətin özü də bundan xəbər verir, lakin heçdə bu bizim üzvlük məsələmizin gecikməsi üçün əsas sayıla bilməz.

Birinci ona görə ki, təşkilata üzv olduqdan sonra dövlət özünün aqrar sektora olan himayədarlığını davam etdirə bilər, digər tərəfdən əgər əhali daha ucuz qiymətə keyfiyyətli məhsul əldə edə bilərsə

ecolifejurnal.com

страны во Всемирную Торговую Организацию. Все это – текущее положение экономики, ее коротко- и средне-продолжительная политика – делает неизбежным принятие серьезных мер для приобретения членства ВТО. С другой стороны, вопрос о членстве в заключающей в себе 95% всей мировой торговли организации остается безальтернативным. По исследованиям Центра экономического и социального развития, вступление в данную организацию с имеющимися экономическими возможностями помимо экспортной способности, увеличит показатели всех макроэкономических факторов – доход населения, доход государства, налоговый доход, экспорт, потребление – на 10% каждый, и больше всех выиграют от этого налоговые доходы, чей показатель достигнет 13%. В действительности, во всех развитых государствах устойчивость экономики обеспечивается налоговыми доходами, которые составляют примерно 65-70% государственного бюджета. Подобная политика очень важна для нас с точки зрения будущих перспектив. В результате исследований также стало известно, что возможно уменьшение количества экспортных операций. Это вполне ожидаемо.

97% экспорта страны составляют нефть и нефтепродукты. Неконкурентоспособная ненефтяная отрасль может полностью потерять свою экспортную способность. Но это еще не конец, потому что наряду с краткосрочными негативными явлениями, местный рынок и производство будут обеспечены новыми положительными возможностями. Каждому члену ВТО дается разрешение на реализацию временных охранных мероприятий. Но на долгосрочный период наша страна обязательно сможет получить пользу от вступления в ВТО. Отмечается, что после вступления в организацию наше неконкурентоспособное сельское хозяйство под натиском более дешевых и качественных импортных продуктов падет. Текущее положение говорит о том же самом, но это никак не может служить причиной задержки вступления. Во-первых, потому, что даже после вступления государство может продолжать свое покровительство аграрному сектору, но если население предпочтет покупать более качественные продукты за меньшую цену, будет неправильно

2014/5(16)

o zaman bunun qarşısını almaq çox da arzu edilən hal deyildir. Əvəzinə bu sektora yönəldilən subsidiyalardan daha çox investisiyaların, xüsusi ilə də xarici investisiyaların yönəldilməsi daha effektiv olacaqdır. Ondan ötrü ki, xarici sahibkar gətirdiyi sərmayə ilə birlikdə eyni zamanda innovasiyaların da tətbiq olunmasına yardımçı olacaqdır ki, bu da həmçinin ÜTT-ə üzvlük prosesində xarici təcrübəni və bazarları əlverişli şəkildə öyrənməyə imkan verəcəkdir.

56 57

Məlum məsələdir ki, ölkəmizdəki xidmətlər sektoru, yəni maliyyə - bank, sığorta sektoru demək olar ki xarici bazarlarla müqayisədə çox zəifdirlər.

Təşkilata üzv olduqdan sonra xarici kapitalın ölkəmizə yol açması yerli bank sektorunda müxtəlif çətinliklər yaradacaqdır. Əlbəttə ümumi olaraq ölkədə iqtisadi rifah halının yüksəlməsinə xidmət etsə qısa müddətli dövrdə itkilərlə üzləşmək qaçılmaz haldır. Maliyyə liberallaşdırmasının ölkə iqtisadiyyatı üçün xeyli əhəmiyyəti vardır. Belə ki, makroiqtisadiyyatda kredit bazarlarında, və maliyyə sektorunda dövlətin müdaxiləsi minimuma endirilir. Digər tərəfdən ölkədə sektorlar üzrə daha effektiv resurs yığımı vasitəsilə investisiya imkanlarının və maliyyə alətlərinin inkişaf etdirilməsi mümkün olur. Ölkəmizin bu təşkilata üzvlük məsələsi müzakirə edildiyi zaman bir mənalı şəkildə təxirə salınmaz islahatların davam etdirilməsi iqtisadiyyatımız üçün uğurdan başqa heç nə vəd etmir. Nəzərə almaq lazımdır ki, 2014-cü il dövlət büdcəsində bir başa neft fondundan transfertlərin azalması nəticəsində son 10 ildə ilk dəfə defisit yaranmışdır. Bu halın davam etməsi yaxın gələcəkdə iqtisadi geriləməni qaçılmaz edə bilər. Ona görə də xarici iqtisadi əlaqələrin, xüsusi ilə ÜTT fonunda daha da inkişaf etdirilməsi, əlavə investisiyaların cəlb olunması, turizmin inkişaf etdirilməsi və kənd təsərrüfatı sektorunda sahibkarlığın müxtəlif formalarda dövlətdən dəstək alması yaranmış boşluqların aradan qaldırılmasında effektiv olacaqdır.

ecolifejurnal.com

препятствовать этому. Будет более эффективно вместо субсидий направить в данную отрасль инвестиции, в особенности зарубежные. Так как помимо материального вклада иностранный предприниматель привезет с собой и инновации, что позволит выгодно изучить зарубежный опыт и рынок в процессе вступления в ВТО. Не секрет, что сфера услуг в нашей стране – финансово-банковская, сфера страхования – в сравнении с зарубежным рынком несильно развита. После вступления в организацию поток капитала в нашу страну поставит местную банковскую сферу перед рядом трудностей. Конечно, общее благосостояние страны улучшится, но на короткий срок потери неизбежны. Либерализация финансов имеет важное значение для экономики нашей страны. Вмешательство государства в кредитный рынок макроэкономики и финансовый сектор сведется к минимуму. Становится реальным развитие финансовых инструментов и инвестиционных возможностей при помощи накопления более эффективных ресурсов в секторах. Во время обсуждения вопроса вступления нашей страны в эту организацию было решено, что продолжение проведения неотложных реформ ничего кроме пользы нашей экономике не несет. Следует помнить, что уменьшение трансферов из нефтяного фонда впервые за 10 лет привело к дефициту в государственном бюджете за 2014 год. Эта тенденция может стать причиной ослабления экономики в ближайшем будущем. Поэтому развитие международных экономических связей, особенно на фоне ВТО, привлечение дополнительных инвестиций, развитие туризма и государственная поддержка предпринимательства в секторе сельского хозяйства могут заполнить возникшую пустоту.

Davamlılıq / Устойчивое развитие

ecolifejurnal.com

DAVAMLILIQ / УСТОЙЧИВОЕ РАЗВИТИЕ ÖMER F. UÇMAN / ОМАР Ф. УЧМАН İstehlakçı və Ətraf Mühit Təhsil Fondunun heyət üzvü Член Фонда образования окружающей среды и потребителей

DAVAMLI ƏTRAF MÜHİT VƏ BEYNƏLXALQ RAZILAŞMALAR

E

kosistem, mikro kimyəvi ölçülərin bir-biri ilə mütənasib qarşılıqlı təsiri sayəsində balansı qoruya bilən, yaşayan dünya sistemidir. Sistemə daxil olan, ya da xaric edilən, sistem nisbətləri və ölçülər daşıyırsa, sistem bunları işləyə bilmir və sistemdə çatışmazlıqlar və pozulmalar meydana gəlir. Buna, ekosistem böhranı deyilir.

Yaşadığımız ekosistem böhranı, ümumiyyətlə, sənaye məmulatları istehsalı və istehlakı əsnasında ortaya çıxan tullantıların ətraf mühitə verdikləri zərər səbəbiylə təbii sistemin sağlam işləyə bilməz hala gəlişi ilə əlaqədardır. Bu vəziyyətin səbəblərinə dörd istiqamətdə baxa bilərik: Birincisi rifah fəlsəfəsi, ikincisi istehsal texnologiyaları, üçüncüsü qaynaq - məkan planları və yer seçimi, dördüncüsü istehlak tərziylə əlaqədardır.

Hazırkı iqtisadiyyat fəlsəfəsi maddi rifah və qazanc məqsədiylə sərhədsiz böyümə, həddindən artıq istehsal və ölçüsüz istehlaka dayandırılır. İnsan quruluşu istehsal texnologiyaları ümumiyyətlə istehsal fəlsəfəsini təqib edir. Ardıcıl istehsal və ya müştəri yönümlü ardıcıl istehsal hal-hazırda belə bol qaynaq istifadə edən, bol tullantı buraxan, istehsal əsnasında çıxan çoxluqların yenidən dəyərləndirilməsinin bahalı olduğu quruluşdadır. Çirklənmə və ya pozulma ortaya çıxdıqdan sonra bunların düzəldilməsi xərcləri, başdan tədbir alma xərclərindən çox yüksəkdir. İstifadə olunan texnologiya zərərinin qarşısını almaq fikri Xirosimaya atom bombası atıldıqdan sonra Yaponiyada meydana çıxmışdı. Beynəlxalq Kyoto sazişi bu səbəb ilə ortaya çıxdı və dəstək gördü.

Ancaq, istehsal texnologiyaları səbəbiylə dünyada ən böyük çirklilik yaradan Amerika Birləşmiş Ştatları istehsalçıları çox yaxın zamana qədər bu müqavilənin imzalanmasına yanaşmadılar.

МЕЖДУНАРОДНЫЕ СОГЛАШЕНИЯ И КОНВЕНЦИИ ПО ОХРАНЕ ОКРУЖАЮЩЕЙ СРЕДЫ

Э

косистема – это биологическая система, в которой благодаря пропорциональному взаимодействию химических микрочастиц, сохраняется баланс всех ее компонентов. Отсутствие или избыток той или иной составляющей приводит к нарушению этого баланса. Возникает кризис экосистемы. Существующий сегодня экологический кризис, в целом, связан с отходами промышленного производства и потребления, которые оказываются в природе и наносят ей невероятный урон. При таких условиях правильная работа экосистемы становится невозможной. На причины этого можно смотреть с четырех направлений: во-первых, с точки зрения философии благосостояния; во-вторых, технологий производства; в-третьих, планов на источники и выбора местоположения; в-четвертых, вида потребительства. Нынешняя экономическая философия основывается на понятиях материального благосостояния, безграничного роста, избыточного производства ради получения прибыли, и безмерного потребления. Человеческая природа склонна следовать идеям философии производства. Именно производство с потребительской направленностью использует большее количество источников, выпускает больший объем промышленных отходов. После выявления загрязнения или нарушений, расходы на исправление ситуации всегда намного превышают расходы на профилактику. Первая идея о предотвращении вреда от используемых технологий возникла в Японии

2014/5(16)

Davamlılıq / Устойчивое развитие

ecolifejurnal.com

после сброса атомной бомбы на Хиросиму. Вследствие этого был принят Международный Киотский протокол. И только промышленники производящей самый большой объем загрязнений на планете страны Соединенных Штатов до последнего времени не принимали в подписании никакого участия. США приобрели квоты на загрязнение у малоразвитых стран, тем самым обеспечив себе дополнительные возможности. Это яркий пример принципа вредительства окружающей среде с целью понижения своих личных производственных затрат при развитии или наличии собственных технологий.

ABŞ az inkişaf etmiş ölkələrin kirlətmə kotalarını satın alaraq öz dolmuş kotalarına əlavələr təmin etdi. Bu, texnologiyası olduğu və ya inkişaf etdiyi halda sırf öz istehsal xərcini aşağı saxlamaq üçün ətraf mühitə zərər vermə prinsipinə bir nümunədir.

58 59

Zibil, ekosistem böhranında əhəmiyyətli yerə sahibkən, sağlamlıq problemidir. Zibilin yayılmaması başlıca iki yolla aparılır: zibillərin toplanaraq nizamlı bir şəkildə məhv edilməsi və ya zibillərin içindəki istifadə edilə bilən - metal, kağız, plastik, şüşə kimi - maddələrin çevrilmə yolu ilə yenidən istifadə edilə bilən mallara çevrilməsi.

Geri çevrilmə isə, istifadə xaricində qalan və yenidən qiymətləndirmə imkanı olan tullantıların, fiziki və kimyəvi geri çevrilmə üsulları ilə xammal olaraq təkrar istehsal prosesində aşılanmasıdır. İstehlakçı və Ətraf Təhsil Vəqfi (TÜKÇEV) olaraq ictimai məsuliyyət anlayışı olan bir çox müvəffəqiyyətli proyektə imza atdıq. Bu mərkəz əsnasında müşahidə olunan geri çevrilmənin qeyri-kafiliyi, xüsusən, bizi çox narahat etmiş və bu mövzuda nələr edilə bilər mövzusunda 2009cu ildə başladığımız araşdırmalar nəticəsində; Vakfımızın infrastrukturu gücləndirilmiş; “Səlahiyyətli Quruluş” ünvanı ilə birlikdə Qatı Qablaşdırma tullantılarının təbiətdən öncə toplanması mövzusunda işlərə başlanmışdır.

Firmaların qablaşdırma tullantıları təbiətdən öncə toplamaları ilə əlaqədar mevzuatlar lazımınca öhdəliklərini boynuna götürən və onlar adına cəmiyyətin təhsil və informasiya mövzularında əhəmiyyətli işlər icra edən Fondumuz, Türkiyədən sonra başda Azərbaycan, Gürcüstan və Rusiya olmaqla bir çox ölkədə reallaşdıracağı əməkdaşlıq ilə fəaliyyətlərini inkişaf etdirərək davam etdirməyi planlaşdırır.

Мусор, будучи важной составляющей экосистемного кризиса, является рассадником болезней. Его нераспространение проводится двумя способами: упорядоченная утилизация собранного мусора, или вторичное использование таких перерабатываемых веществ, как метал, бумага, пластмасса, стекло и т.д., добытых из мусора. Переработка же – это превращение более неиспользуемых и имеющих шанс вторично быть оцененными отбросов с помощью физических и химических методов в сырье, которое будет повторно возвращено на производство. Как Фонд образования окружающей среды и потребителей (TÜKÇEV), мы способствовали осуществлению большого количества успешных проектов, связанных с понятием социальной ответственности. В результате наблюдений этого центра за уровнем переработки выясненный ее низкий показатель нас очень обеспокоил, что и заставило задуматься о том, какие меры необходимо предпринять для устранения возникшей проблемы. В результате нашей деятельности с 2009-го года инфраструктура фонда укрепилась, совместно с “Səlahiyyətli Quruluş” («Уполномоченная структура») начались проводиться работы по очищению природы от выброшенных пластиковых бутылок. Наш фонд, взявший на себя обязанности фирм по сбору их же собственных отходов от упаковки и реализующий важные проекты в сфере информирования и ознакомления общества с экологическими проблемами, планирует расширить свою деятельность и вынести ее за границы Турции, осуществив сотрудничество с такими странами, как, например, Азербайджан, Грузия, Россия и т.д.

Marketinq / Маркетинг

MARKETİNQ QANUNLARI DƏYİŞİRMİ?

2

013-2014-cü il marketinq araştırma hesabatına görə şirkətlərin rəqəmsal və ya üz-üzə toplantıları, onlar arasında marketinq üçün istifadə metodlarının yaranması, həqiqətən də çox maraqlıdır.

Yaxşı xəbər budur: sərgilər marketinqin

С

МЕНЯЮТСЯ ЛИ ЗАКОНЫ МАРКЕТИНГА?

огласно отчету по результатам маркетинговых исследований 2013-2014го года, проводимые компаниями личные и онлайн встречи, появление новых методов реализации маркетинговых принципов между ними вызывает немалый интерес. Но хорошая новость заключается в том,

2014/5(16)

60 61

inkişafında hələ də əsas rol oynamaqdadır.

Lakin sıralamada 8-ci yeri tutur. Çünki bloq olmayan sosial şəbəkə şirkətin saytındakı məqalələr, elektron xəbərlər, hadisə araşdırmaları və videoları geridə qoyur. Nə üçün?

Sosial şəbəkə strateqi Ray Hilz belə düşünür ki, sosial şəbəkənin geniş inkişaf etməsinin başlıca səbəbi onun nümayiş astanasında marketinqlə bağlı ən müvəffəqiyyətli şeyləri təqlid etməsidir. Ray Hilzin söylədiyinə görə insanların nahar yeməyində yedikləri ilə bağlı yazdığı bütün o banal mesajlar və twit-lər konfransda marketoloqların etdiyi söhbətlərə bənzəyir. “Bunlar insanların sosial şəbəkədə etdiyi mənasız və lazımsız söhbətlər olsa da, önəmlidir. Çünki satın alma və ya almama qərarı nəticədə insan tərəfindən verilir. Yəni, əslində, online şəbəkələr, üz-üzə toplantılara görə “eyni strategiya və nəticələr”ə malikdir.

Bir çox insanın sosial şəbəkə vasitəsilə yeni insanlarla tanış olması və onlarla canlı olaraq da birlikdə olmaq istəməsi, bəzilərinin bu görüşə şübhə ilə yanaşmasına yol açır. İnsanlar öz seçimlərinə əsasən, dəvətə qatılmayanlar üçün internetə qoyulan foto-şəkillərin özlərini daha sonrakı dəvətə gəlmək üçün daha çox təşviq etdiyini söyləyir. Təbii ki, bu, ticarət həyatında olanlar üçün keçərlidir. Nə də olsa, uşaqlığı bir əlində iPad ilə keçən yeni nəslin dünya görüşü tamamən fərqli ola bilər.

NƏ BAŞ VERİR? 10% nisbət ilə sabit qalmış Flickr xaricində hər cür sosial şəbəkənin istifadəsi artıb. Linkedln 83% nisbətlə ən çox istifadə olunan şəbəkədir.

Twitter-in nisbəti də olduqca yüksəkdir (80%), Facebook və Youtube da 80% və 61%-lik sabit nisbətlə sabit qazanca sahibdirlər. Google+ isə təəccüblü bir şəkildə 13%-dən 39%-ə yüksəlib.

Pinterest isə 0%-dən 26%-ə qədər yüksəliş nəticəsi göstərib. Keçən il məzmun marketinq radarında olmayan Quora, Tumblr, İnstagram və Foursquare kimiləri isə bu il kiçik bir nisbətlə radara yaxınlaşmışdır.

что выставки все еще продолжают играть основную роль в развитии маркетинга, хотя и занимают 8-ое место в списке. Статьи, электронные новости, появляющиеся в социальных сетях (которые не являются блогами) опережают событийные расследования и видео. Зачем так происходит? По мнению стратега по социальным сетям Рея Хилза, основной причиной такого широкого развития социальных сетей является подражание самым успешным маркетинговым приемам на пороге их презентации. По словам Рейа Хилза, все те незатейливые сообщения людей по поводу того, что они едят во время обеда и их Twit-ы несильно отличаются от бесед маркетологов во время конференции. «Пусть это и является бессмысленной и ненужной болтовней людей в социальных сетях, все это очень важно. Решение купить или нет, в конце концов, принимается именно этими людьми. Т.е. на самом деле социальные сети имеют «ту же стратегию и эффективность», что и личные встречи. Новые знакомства большого количества людей с помощью социальных сетей и их дальнейшее желание быть вместе и в реальной жизни, вызывает у многих сомнение. Люди могут по собственному выбору поощрить не принявшего их приглашение в первый раз человека на принятие его во второй раз, выложив свою фотографию. Это действенно и в торговле. В конце концов, у поколения, которое растёт с iPad-ом в руках, может быть совсем иное мировоззрение. ЧТО ЖЕ ПРОИСХОДИТ? За исключением Flickr, имеющий стабильный показатель в 10%, использование всех остальных видов социальных сетей возросло. Самой используемой сетью считается Linkedln с показателем в 83%. Доля Twitter тоже довольно высока (80%). Facebook и Youtube также имеют стабильный доход с 80% и 61% показателями. Показатель Google+ неожиданно возрос с 13% до 39%. А Pinterest показал результат роста от 0% до 26%. Не попавшим в прошлом году в маркетинговый радар сетям Quora, Tumblr, İnstagram и Foursquare, в этом году с малым показателем удалось приблизиться к этому радару.

Qəhvə fasiləsi Кофе-брейк

SİAMDA BİR ŞƏHƏR: BANQKOK ТАИНСТВЕННЫЙ ГОРОД В СИАМЕ: БАНГКОК Yazıçı: Yeşim Özcan Foto: Murat Solakoğlu

Автор: Йешим Озджан Фото: Мурат Солакоглу

Şərqin müəmmalı ölkəsi, digər adı “sərbəst ölkə” olan Tayland; köhnə adı isə Siamdır. Cənub-Şərqi Asiyada keçmişdən bu günə qədər tarixi, ekzotik təbiəti və mətbəxi ilə həmişə məşhur imiş Siam... Türkiyə redaktorumuz Yeşim Özcan “qəhvə fasiləsinə” yoldaşlıq etməsi üçün Bangkok haqqında yazdı.

Загадочная страна Востока, которую знают также под названием «свободная страна», Таиланд; ее древнее название – Сиам. Сиам страна на Юго-востоке Азии, которая с самых древних времен притягивает интерес своей историей, кухней, экзотической природой… Редактор нашего Турецкого издания Йешим Озджан в дружбу «кофе-брейку» согласилась написать нам о Бангкоке…

Uzaq Şərqin ən inkişaf etmiş, ən zəngin və ən izdihamlı şəhərlərindən biri paytaxt Banqkokdur. Tay dilində “mələklər şəhəri” mənasını verən, keçmişin müəmmalı üzü ilə günümüzün yenilikçiliyinin bir araya gəldiyi, iyirmi dörd saat yaşayan sehirli şəhərdir ... Şəhərin hər yerinə yayılmış görkəmli, işıltılı Buddist məbədləri, narıncı cüppələriylə gündəlik həyatın içində yol alan rahibləri, bir tərəfdə çayın ətrafında kanallarda həyatlarına davam edən, digər tərəfdən müasir binalarda, küçələrdə, alver mərkəzlərində “qərbli” olan gülər üzlü Tay insanı, təzadlar şəhəri Banqkok...

Taylandın paytaxtı Banqkok Asiyanın ən izdihamlı şəhərlərindən biridir. Havalimanından şəhərə doğru yola düşdüyünüzdə ilk gözünüzə dəyən İstanbula bənzəməyən yol və inanılmaz yüksək binalar. Təbii ki, bir də üzünüzə dəyən o isti və rütubətli hava!

Burada üç mövsüm yaşanır: isti dövr, daha isti dövr və ən isti dövr. Noyabr və fevral ayları arası ən az isti olan, mart - may arası ən isti, iyun - oktyabr arası musson yağışlarının təsirini göstərdiyi dövrdür.

Musson yağışları dövründə xüsusilə günortadan sonra bir neçə saat davam edən dolu yağışlar var.

Bir çox səyahət kitabı, tur rəhbəri uzaq şərq üçün ən uyğun zamanın noyabr - fevral ayları arası olduğunu bildirsə də tövsiyəm iyun- oktyabr arası bir zamanda getmənizdir. Şəhərin bir tərəfində yüksək və ehtişamlı yeni binalar, plazalar, Avropanın lüks alver mərkəzləri, qəşəng restoranlar, yol, izdihamlı və qarışıqlıq; digər tərəfində isə Banqkokun yerli “Tay” üzü var.

Одним из самых развитых, богатых и многолюдных городов Дальнего Востока является столичный город Бангкок. С тайского его название переводится, как «город ангелов»; этот волшебный город – сочетание древней таинственности и современного прогресса - 24 часа в сутки не спит. Разбросанные по всему городу монументальные, светлые буддийские храмы; проложившие себе путь в современный мир монахи в своих оранжевых одеяниях; с одной стороны, многолетиями живущие вокруг каналов тайцы; с другой – те, кто обитает в современных квартирах, ходят по чистым улицам и в большие торговые центры, которых здесь считают «западными»…город контрастов Бангкок… Столица Таиланда Бангкок считается самым многолюдным городом Азии. Первое, что вам бросится в глаза по дороге из аэропорта в город – это, непохожие на Стамбулские, дороги и невероятно высокие здания. И конечно же, овеваемый ваше лицо жаркий и влажный воздух! Здесь можно испытать 3 времени года: жаркий сезон, очень жаркий сезон и невыносимо жаркий сезон. Именно между ноябрем и февралем наблюдается последний. Период март-май отмечен просто сильной жарой. А вот с июня по октябрь – это период влияния муссонных дождей. В это время, особенно после полудня, могут идти многочасовые дожди с градо.

2014/5(16)

ecolifejurnal.com

Поэтому, несмотря на то, что многие путеводители, туристические буклеты лучшим временем для путешествия на Дальний Восток считают ноябрь-февраль, мой вам совет – езжайте туда в июне-октябре.

62 63

Adı qoyulmuş bir sərhəd çəkilmiş olmasa da, yerli xalqın sıx olaraq yaşadığı və ənənəvi dəyərlərinə sahib çıxdığı məhəllə, kanallar, küçələr və bazarlar daha rəngli, daha həyəcan vericidir. Xüsusilə də, kanallar... Kanallarda həyat alışdığımız kimi deyil.

Tay xalqının böyük bir əksəriyyəti bu kanalların üzərində qurulmuş, taxta ayaqlı, taxta evlərdə yaşayır. Uzun quyruqlu, səs-küylü motorlarıyla gəmilər çay boyunca davamlı hərəkət halındadırlar.

Kanallardakı həyatı görmək üçün bu gəmilərin birini icarə, ya da Chao Phraya Turist gəmisi ilə bir ucdan digərinə olduqca kefli və ucuz bir kanal səyahəti edə bilərsiniz.

Bəzi şəhərlər var, gəzib-görüləcək hər yer bir-birinə yaxın məsafədədir. Belə şəhərlərə gedərkən həmişə bizi tənbeh edirlər ki, “şəhəri gəzərək kəşf edin, deyə” ... Banqkokda bunu unudun. Görüləcək yerlər bir-birindən o qədər uzaq ki, üstəlik bir də isti havanı düşündüyünüzdə Banqkok əsla gəzərək kəşf ediləcək bir şəhər deyil! Şəhəri gəzərkən istifadə olunacaq bir çox alternativ var: Bunlardan ən turistik olanı “Tuk Tuk” deyilən üç təkərli motosikletdir.

Nəqliyyat üçün metro və göy-qatar adlı kondisionerli, olduqca rahat vasitələr, ya da taksilərdir. Bir neçə dəfə mindiyimiz taksilərdə ən çox diqqətimizi çəkən isti nizamı olmayan kondisionerlər oldu. Əhalisinin böyük əksəriyyəti Buddist olan Banqkokda “wat” adı verilən irili-xırdalı yüzlərlə məbəd var.

Wat Phra Kaev, Wat Arun, Wat Pho, Wat Benjamabophit və Taylandın 4,5 ton ağırlığındakı ən böyük qızıl Budda heykəlinin olduğu Wat Traimit mütləq görülməsi lazım olanlardandır. Xüsusilə, Şafak Məbədi olaraq tanınan Wat Arun-u gün batımında ziyarət etsəniz, şəhərin ən gözəl gün batmasını da buradan izləyə bilərsiniz. Əgər Baqkokda zamanınız getdikcə azalırsa və özünüzü bir an əvvəl dəniz

Здесь традиционное тайское «лицо» города мирно уживается с высокими роскошными зданиями, плазами, люксовыми европейскими торговыми центрами, красивыми ресторанами, дорогами, многолюдностью и путаницей. Пусть и нет той отмеченной границы между этими частями, но кварталы, густо населенные местными людьми, в которых все еще сохраняется уважение и почтение к традиционным ценностям, каналы, улицы и рынки отличаются большей красочностью и более волнующие. Особенно каналы… На каналах протекает жизнь для нас непривычная. Большинство представителей тайского народа обитают в стоящих на этих каналах деревянных домиках на деревянных ножках. По каналу в постоянном движении снуют длиннохвостые, невероятно шумные моторные судна. Чтоб понаблюдать за жизнью на канале вы можете арендовать одно из этих суден, или заказать очень интересный и недорогой тур на корабле Chao Phraya Turist от одного конца канала до другого. Есть в мире города, где все достопримечательности находятся недалеко друг от друга. Когда туда отправляешься, тебе обязательно посоветуют « исследовать город пешком»… В Бангкоке забудьте об этом. Здесь достопримечательности настолько далеки друг от друга, плюс ко всему жара, что о «пешем исследовании» думать не приходится. Существуют различные альтернативные транспортные средства: самым «туристическим» считается Тук-тук – трехколесный мотоцикл. Есть и очень удобные традиционные виды – подземное и наземное метро с кондиционером, такси. В такси же наше внимание привлекло наличие кондиционера с отсутствующим теплорегулятором. В Бангкоке с преимущественно буддийским населением существует огромное количество храмов разных размеров, которые называют «wat». Ват Пхра Кео, Ват Арун, Ват Пхо, Ват Бенджамабопхит и самый знаменитый храм, где находится 4.5 тонная статуя золотого Будды Ват Траимит - это те места, которые нужно обязательно посетить. В Ват Арун, который известен также под названием

Qəhvə fasiləsi / Кофе-брейк

və qumun üzərinə buraxmaq niyyətindəsinizsə bu “wat”lardan xüsusilə, 15 metr yüksəkliyi və 46 metr uzunluğuyla yatan Budanın olduğu Wat Pho-nu görməyi siyahınızda ilk sıraya salmağı təklif edərəm. İkinci sırada isə Böyük Saray iştirak etməlidir...

Məbədlərə etdiyiniz səfərdə kiçik bir fasilə verib Jim Thompsonun muzey evinə qonaq olun. Bir fincan yaşıl çay yoldaşlığında Tay ipəklerini bütün dünyaya tanıdan köhnə agent və mümarın hekayəsinə qulaq asın... İkinci Dünya müharibəsi zamanı gizli agent olaraq Cənub-Şərqi Asiyaya gələn Amerikalı memar Jim Thompson, döyüş bitincə Banqkoka köçmüş və içində heykəllərin, keramika əşyaların olduğu , bu gün muzey kimi ziyarətə açıq olan bu evi inşa etmiş. Jim Thompson, 1967-ci ildə etdiyi Malaziya səyahətindən bir daha dönməmiş.

Banqokda bütün küçələr, prospektlər, meydanlar sanki bir yarmarka sahəsi kimidir. Xalqın bəlkə də ən çox vaxt keçirdiyi yerlər olan bazarlar, 24 saat işləyir... Yan-yana bir çox dəzgah bu bazarlardadır.

Məbədlərə təqdim ediləcək rəngarəng orxideyalar, yasəmənlər; tropik iqlimin mükafatı olan meyvələr; keşniş kökü, palma şəkəri, kokos, zəncəfil, təzə limon otu, ədviyyat; qurudulmuş balıq növləri ...

Nə axtarsan var bu bazarlarda. Günün hər saatı hərəkətli olan bu şəhərdə gündüz məbədlərə,

ecolifejurnal.com

«Храм Рассвета», лучше отправляться на закате, тогда вы станете свидетелем самого красивого заката в Бангкоке. Если ваше время в Бангкоке на исходе, а вы все еще хотите насладиться морем и песком, первым пунктом в вашем списке должно стать посещение Храма Лежащего 15 метров в высоту и 46 метров в длину Будды, Ват Пхо. Вторым пунктом сделайте Большой Дворец... В своей поездке по храмам сделайте маленькую паузу и посетите дом-музей Джима Томпсона. За чашкой зеленого чая послушайте историю агента и архитектора, который познакомил мир с тайским шелком…Прибывший в юго-восточную Азию после Второй мировой войны американский архитектор Джим Томсон, на самом деле был секретным агентом. После окончания войны он решил поселиться в Бангкоке и спроектировал тот самый, наполненный скульптурами, керамическими предметами, дом, который сейчас является открытым для посещения музеем. В 1967 году Джим Томсон совершил поездку в Малайзию, откуда вернуться ему было не суждено. В Бангкоке все улицы, проспекты, площади – это как будто одна большая территория рынка. Рынки, на которые тайцы тратят самое большее количество времени, работают 24 часа в сутки…. Прилавки с различными товарами мирно соседствуют друг с другом. Предназначенные для храмов разноцветные орхидеи, жасмин; плоды тропического климата; корень фенхеля, пальмовый сахар, кокос, барбарис, лимонная трава, специи; вяленая рыба…. Здесь можно найти все. В находящемся в постоянном

2014/5(16)

ecolifejurnal.com

kanallara etdiyiniz səyahətlər gün batımıyla birlikdə yerini daha da hərəkətli zamanlara buraxır. Banqkokda gecə bazarları olduqca məşhurdur. Qədim bir düyü tarlası olan Patpong, qaçırılmaması lazım olan gecə bazarlarından biridir. Bir tərəfdə heykəllər, hindistan qozu ağacından düzəlmiş çanaqlar, Keramika, yüzlərlə növ etnik hədiyyəlik əşyalar; digər tərəfdə isə ən məşhur markaların imitasiyaları bu bazardadır. Yalnız mübadiləsi deyil, rəngli şoular edildiyi bir-birindən maraqlı barlar, əyləncə mərkəzləri də Patpong Bazarı boyunca sıralanmış vəziyyətdədir.

64 65

Küçədə, açıq havada yemək yemək Tay xalqının əhəmiyyətli bir vərdişidir. Doğranıb hazırlanmış tropik meyvələr və bu meyvələrdən hazırlanan içkilər süfrələrdə mütləq olmalıdır... Ananas, Durian, papaya, rambutan, mango, banan, carambola ...

Qızarılmış sosiska, toyuq, donuz, balıq növləri; curries, Vok tavalarda qızaran tərəvəzlər, qril edilmiş banan dilimləri, qızarmış kiçik octopuses, krevetlər, soya filizi, təzə soğan, kələm, sarımsaq, bibər ...

Zəngin Uzaq şərq mətbəxinin gerçək ləzzəti bu küçə dəzgahlarındadır... Yox əgər “bütün bunları belə qəşəng bir restoranda, bir qədəh şərab yoldaşlığında yeməliyəm” desəniz Banqkoku bir-birindən ləzzətli yeməkləri, restoranları da variantlarınız arasındafər.

Yüzlərlə növ jasmin çiçəkləri, narıncı paltarları ilə xalqın arasında gəzən rahibləri, küçələrə daşmış səyyar mətbəxlərdə bişən bir-birindən rəngli yeməkləri, hər küçə başında qarşınıza çıxan məbədləri, siyam pişikləri və gülər üzlü insanları ...

Siyamda bir şəhər, “mələklər şəhəri” ... Burada təlaş yox , dərd yox ... Bir başqa deyişlə: “mai pen rai”.

движении городе, где днем вы посетили храмы и каналы, после заката активность увеличивается. Ночные рынки Бангкока очень популярны. Вы просто обязаны посетить рынок Патпонг, занимающий территорию бывшего рисового поля. С одной стороны статуи, чаши из индийского орехового дерева, керамика, сотни этнических сувениров; с другой стороны тысячи подделок продукции мировых брендов. Здесь в одном ряду с этими прилавками стоят бары с интересными шоу-программами, развлекательные центры. Есть на улице на открытом воздухе – характерная привычка тайского народа. Нарезанные и приготовленные тропические фрукты, напитки из этих фруктов – обязательный атрибут стола…. Ананас, дуриан, папайа, рамбутан, манго, банан, карамбола…. Жаренные сосиски, курица, свинина, рыба… Карри, обжаренные в воге овощи, кусочки банана на гриле, жаренные кусочки осьминога, креветки, соевый соус, свежей лук, капуста, чеснок, перец… Все богатство вкусов Дальнего Востока сосредоточенно в этих уличных забегаловках. Но если вы хотите отведать все это в хорошем ресторане с бокалом хорошего вина, в Бангкоке у вас будет большой выбор приличных мест. Сотни видов цветов жасмина, замешавшиеся в толпу монахи в оранжевых одеяниях, красочная еда в заполонивших улицы передвижных кухнях, храмы на каждом повороте, сиамские кошки и дружелюбные люди…. Таинственный город Сиама, «город ангелов»…. Здесь некуда спешить, неочем беспокоиться… Одним словом: «mai pen rai»

www.ecolifejurnal.com

October, November 2014 / 5(16)

AZERBAIJAN AND THE WORLD TRADE ORGANIZATION: POTENTIAL GAINS AND LOSSES

“TEACHING ECONOMIC DYNAMISM” Edmund S. Phelps, a Nobel laureate in economics

ecolifejurnal.com

2014/5(16)

ARTICLE EDMUND S. PHELPS Edmund S. Phelps, a Nobel laureate in economics (From Project - Syndicate)

TEACHING ECONOMIC DYNAMISM usiness leaders often argue that the widening education gap – the disparity between what young people learn and the skills that the job market demands – is a leading contributor to high unemployment and slow growth in many countries. For their part, governments seem convinced that the best way to close the gap is to increase the number of students pursuing degrees in the so-called “STEM” subjects (science, technology, engineering, and mathematics). Are they right?

66 67

The short answer is no. Indeed, the two main arguments underpinning claims that inadequate education is to blame for poor economic performance are weak, at best.

The first argument is that the lack of appropriately skilled workers is preventing companies from investing in more advanced equipment.

But that is not how economic development usually works. Instead, firms begin to invest, and either workers respond to the possibility of higher wages by acquiring (at their own cost) the required skills, or firms provide their current and future employees with the relevant training.

effort. But this scenario is highly unlikely, at least in the foreseeable future.

In fact, the proliferation of highly specialized universities in Europe has failed to buttress economic growth or employment. And the conversion of comprehensive universities into specialized institutes for science and technology in the Soviet Union and communist China did nothing to avert economic disaster in those economies. (China’s top universities now offer two-year programs that emulate the structure of American liberal arts colleges.)

But the case for STEM education is even more fundamentally flawed, because it treats an economy as an equation. According to this logic, job creation is a matter of slotting humans into identifiable opportunities, and economic growth is a matter of increasing the stock of human or physical capital, while exploiting scientific advances. This is a dark view of modern economies, and a depressing blueprint for the future.

The second argument is that it is increasingly difficult for the United States and other advanced countries to match the gains that developing countries have achieved by investing heavily in upgraded equipment, targeted higher education, and skills training. But, again, this contradicts traditional trade dynamics, in which one country’s success does not imply hardship for another.

To lay the foundation for a future based on ideas and invention, businesses and governments should consider how new products and methods emerged in some of history’s most innovative economies: the United Kingdom and the US as early as 1820, and Germany and France later in the nineteenth century. In these economies, innovation was powered not by global scientific progress, but by the population’s dynamism – their desire, capacity, and latitude to create – and willingness to allow the financial sector to steer them away from unpromising pursuits.

In theory, of course, a simultaneous shift in several countries toward STEM-focused secondary and higher education – with large concomitant productivity gains – could diminish the competitiveness of an economy that made no such

The fact that innovative ideas have arisen largely from the dynamism of people belies the conclusion that all economies require widespread STEM-focused education. Though a larger STEM base can benefit some economies,

Article

ecolifejurnal.com

In other words, economies today lack the spirit of innovation. Labor markets do not need only more technical expertise; they require an increasing number of soft skills, like the ability to think imaginatively, develop creative solutions to complex challenges, and adapt to changing circumstances and new constraints.

That is what young people need from education. Specifically, students must be exposed to – and learn to appreciate – the modern values associated with individualism, which emerged toward the end of the Renaissance and continued to gain traction through the early twentieth century. Just as these values fueled dynamism in the past, they can reinvigorate economies today.

most advanced countries already have sufficient capacity in these fields to apply foreign technologies and engineer their own.

What economies need instead is a boost in dynamism. The problem is that the historically most innovative economies have lost much of their former dynamism, despite retaining an edge in social media and some high-technology sectors. And others – for example, Spain and the Netherlands – were never particularly dynamic. Meanwhile, the emerging economies that are supposed to be filling the gap – notably, China – are still falling short of the levels of innovation required to offset the declining benefits of technology transfer.

View comment on this paragraphA necessary first step is to restore the humanities in high school and university curricula. Exposure to literature, philosophy, and history will inspire young people to seek a life of richness – one that includes making creative, innovative contributions to society. Indeed, studying the “canon” will do more than provide young people with a set of narrow skills; it will shape their perceptions, ambitions, and capabilities in new and invigorating ways. In my book Mass Flourishing, I cite some key figures who articulate and inspire modern values.

The humanities describe the ascent of the modern world. Countries worldwide can use the humanities to develop or revive the economies that drove this ascent, while helping individuals to lead more productive and fulfilling lives.

ecolifejurnal.com

2014/5(16)

AZERBAIJAN AND THE WORLD TRADE ORGANIZATION: POTENTIAL GAINS AND LOSSES

O

n 18 October 1991, The Republic of Azerbaijan after gaining its independence started a new stage in the political and economic area. The disruption of the vast majority of economic relations, declining GDP, hyperinflation, declining as much as half of foreign trade, food shortages, and high unemployment rate made the implementation of fundamentals reforms more unavoidable.

68 69

Taking into account the all factors mentioned above, the socio-economic development of Azerbaijan up to present time can be divided into three periods: • 1991 - 1994 years, a period of economic decline and chaos; • 1995 - 2003-th years, sustainable development of economy, the transition to a market economy; • 2003-present, continuing economic development and new perspectives.

The economic conditions of the country within the years of 1991 – 1994 were a case of poor, that inflation reached the highest level in 1994, which was 1763.5%.

The reason for poor performing was about liberalization of the economy under the conditions of transition to a free market economy. On the other hand, the State Budget Deficit reached its highest point at same period as well. There was uncertainty in the economy of the country that led to decrease in foreign investment dramatically; the

foreign investment rate became equal to zero. One of the other reasons is about Central Bank’s operation that state budget deficit financed by the issue which was a completely wrong alternative. Production decreased as much as half in all sectors, that economy were characterized as a period of chaos and economic decline.

Of course such a situation could not last for a long time and new economic and social polices had to be developed as soon as possible. As a result of collaboration with World Bank and IMF, implementation of required measures to be taken in a market economy started. A brilliant example should be the ‘Contract of the Century’ that signing and realization of the contract played a significant role in development national economy and economic relations with world countries as well. The low-interest loans provided by World Bank and IMF were the main resources for reconstruction of infrastructure and economic development programs in the country.

Starting from the year of 2003, the period is characterized as a sustainable economic development and other sectors’ development in terms of provided financial resources from increased oil-gas revenues. It is crystal clear that, the agriculture sector still is the special sector among all economic sectors due to its employment rate and etc.

So, taking into consideration its

Farhad Bayramov

Economist at Center for Economic and Social Development

importance, besides of land tax, exemptions were implemented for the all areas of the sectors.

If the share of non-oil sector in total GDP was around 62% in 2003, but year by year the increased oil production affected development of the energy sector positively which made the economy of the country mostly depended on oil sector.

This condition lasted until 2009, when the global financial crises occurred, the oil prices decreased rapidly and the crises led to decrease GDP in Azerbaijan too.

The most significant changes in the volume of foreign direct investment started since the year of 2000. Between the year of 2001 and 2005, the share of volume of foreign investment in the total investment to the country was 70%, and the domestic investment was around 30%.

Another interesting fact is that, most of the foreign investments directed to the oil sector of the country. However, the financial crises affected the structure of investments directed to the country that, domestic share began to dominate the economy more than foreign share.

Analysis

ecolifejurnal.com

According to the latest statistics, the share of foreign investments in total investment directed to the economy is around 37%.

The current policy regarding economy of the country, is to develop non-oil sector that, is the main objective of ‘Azerbaijan 2020: Look into the Future’ Development Concept. Regarding this Development Concept, it is clearly determined that how the policy on economy will continue within the next 5-6 years.

It should be more important to remember some highlights of the concept once more: • Azerbaijan will be a competitive country in 2020; • GDP per capita will be doubled to 13 000 USD; • The expected non-oil export per capita is to reach 1000 USD; • The application of innovations in the provision of economic production; • Transformation to the export-oriented economy; • To increase the competitiveness of the economy and keep current macroeconomic stability, strengthen the coordination of fiscal and monetary policy; • To develop the financial services market;

• To improve the business environment and support private initiatives; • The first and most important issue is to reach diversification in the economy and develop non-oil sector.

In addition to the issues mentioned above, it has been clearly stated in the concept that, reforms will be carried out in the country within the frame work of WTO accession. Taking into account current economic conditions and near future aims of the country, it is crystal clear that, accession procedure of Azerbaijan to WTO is necessary to make tangible actions. On the other hand, WTO shares 95% of global trade that shows there is no any alternative to the organization.

According to the researches of Center for Economic and Social Development, If Azerbaijan accesses to WTO, the macroeconomic factors which are household income, state income, tax income, import and consumption will benefit from the accession

to the WTO which estimated positive changes are around 10% for each factor. The accession will definitely decrease the export of the country for the short run.

The state budget mostly will enjoy tax incomes that volume of increasing will be 13% which the highest among the other factors.

In respect of sustainable economy, tax incomes have to share around 65 – 70% in the state budget as regards developed countries’ practices. To follow the same strategy gradually will be more effective for Azerbaijan as well. It has been noted above that, Azerbaijan export will decrease after WTO accession which is inevitable. The reason is about export potential of the country that oil and oil products share more than 90% in total export. In other word, economy of the country suffers from underdeveloped non-oil sector that to compete with foreign products will be unfeasible. This is not the end, although the country will face rapid decreasing in the volume of export for the short

ecolifejurnal.com

2014/5(16)

70 71

run, Azerbaijan will be given opportunities to sustain its internal market and production. All of the members of WTO are allowed to carry out temporary protection measures. Azerbaijan will definitely benefit from the accession to WTO for the long run.

There is a concern that, joining WTO will negatively affect the uncompetitive sector which is agriculture, as a result of new cheaper and quality products from foreign in the domestic market, the sector in Azerbaijan will entirely collapse. On the other hand this is a reality that agriculture sector does not have any capacity to compete with foreign products in the current conditions. The lack of competitiveness in the sector can be considered as a reason to delay Azerbaijan membership to the organization. First of all, Azerbaijan should continue its patronage to agriculture sector after accession, and secondly, if the people are able to get quality product at a cheaper price, then it is not rational to prevent this economic

market integration. In order to get a permanent solution for the sector, the government should investment, especially foreign investment instead of subsidies directed to the sector. This policy would be more effective in terms of foreign practice. However, the investor brings not only capital to the country but also innovation and foreign practice as well. In the period of accession, should have a great chance to understand foreign market rules and production via investors.

The services sector in Azerbaijan is very weak in comparison with foreign markets. Banking and Finance, Insurance markets are not competitive in the country. WTO accession will encourage foreign capital to be invested in the services sector and it is inevitable to face short – term losses in the domestic banking sector. But for the long run it will lead for economic welfare definitely. Financial liberalization has a great importance for national economy.

Wherein, government intervention is minimized at credit market

and financial sectors. Moreover, it is possible to develop financial instruments and investment opportunities in the country thorough effective efficient resource harvesting.

Membership to the WTO will bring only befits for the country in the long term. One should be noted that, in the last decade it was the first time that state budget for 2014 decreased because of decreasing in direct transfers from oil fund. In this case, economic stagnation will be inevitable. Therefore, to develop economic relations with the world countries on base of WTO, and to increase the volume of foreign investment in the tourism, banking – finance sector will be more effective. The but not the least, in order to reach development in agriculture sector, entrepreneurship has to be developed first and investment to this sector should exceed directed subsidies in terms of their contribution effect to the sectoral GDP.