Azië
Kham
Het Wilde Oosten van Tibet
Tegenwoordig maakt Tibet als ‘autonome regio’ deel uit van de Volksrepubliek China. Alleen het oostelijke deel van de oude provincie Kham valt buiten het in naam autonome gebied. Dat behoort tot de aangrenzende provincies Sichuan en Yunnan.
40
Baoblad 6 / 2012
Kloosters, gebedsvlaggen en boterthee. In het westen van de Chinese provincie Sichuan en het noordwesten van de provincie Yunnan is de Tibetaanse cultuur alom aanwezig. De streek vormt het meest oostelijke deel van het oorspronkelijke Tibet. Samen met het aangrenzende deel van de huidige ‘autonome regio’ Tibet staat het nog altijd bekend onder de historische naam Kham. In een ver verleden vormde Kham de meest oostelijke provincie van het koninkrijk Tibet. Halverwege de 9e eeuw viel dit machtige rijk uiteen. Kham was vervolgens eenzelfde lot beschoren. De provincie werd een lappendeken van vorstendommen. De Chinese bezetting en annexatie van Tibet in 1950 – door de Chinezen aangeduid als de ‘bevrijding’ van het gebied uit de klauwen van een achterlijk, feodaal regime – ging in heel Tibet gepaard met verwoesting en onderdrukking. Honderdduizenden Tibetanen kwamen om of ontvluchtten het land, ontelbare kloosters en ander cultureel erfgoed gingen letterlijk voor de bijl en er kwam een grootschalige immigratie van Han-Chinezen op gang die tot de dag van vandaag aanhoudt.
Onmiskenbaar Tibetaans Ondanks de Chinese overheersing is Kham nog altijd onmiskenbaar Tibetaans van karakter. In boeddhistische kloosters weerklinkt het geprevel van lama’s en maken pelgrims geconcentreerd hun rituele ommegang langs lange rijen gebedsmolens. Bij kloosters en stoepa’s wapperen eindeloze strengen gebedsvlaggen in de wind. Bezoekers zijn welkom in de kleurrijke kloostercomplexen met hun in westerse ogen soms bizarre decoratie. Dat geldt ook voor de dorpen met hun traditionele, vaak al even kleurrijke huizen, waar het leven zijn eeuwenoude vertrouwde gang lijkt te gaan. Van Chinese invloed is hier soms opvallend weinig te bespeuren. Dat is anders in de stadjes, waar de immigratie van Han-Chinezen zichtbaar is in de vorm van fantasieloze nieuwbouw. Groot is de tegenstelling met de Tibetaanse wijken die tot dusver aan de Chinese ‘vooruitgang’ wisten te ontsnappen. Hier gaan de bewoners vaak nog traditioneel gekleed en heerst op de markten een bedrijvigheid die de gloriedagen van de oude Tibetaanse handelswegen in herinnering roept. De sfeer doet menig bezoeker naar adem happen – en niet alleen vanwege de grote hoogte waarop de plaatsjes liggen. Ontzagwekkend Landschappelijk is Kham even ontzagwekkend als de rest van Tibet. Het Tibetaans Plateau, met zijn gemiddelde hoogte van ruim vierduizend meter het ‘Dak van de
Wereld’, maakt in oostelijke richting plaats voor een landschap dat eerder aan de Alpen doet denken. Bergketens bepalen het beeld, doorsneden door diepe kloven en brede valleien waarin rivieren als de Mekong en de Yangtze hun weg zoeken. Intens groene berghellingen en grote meren steken hard af tegen de staalblauwe luchten. Op de uitgestrekte grasvlakten, omringd door besneeuwde bergen, hoeden herders hun vee: yaks, schapen en geiten. Hier en daar zijn nog de zwarte tenten van nomaden zichtbaar. Lang was het dunbevolkte Kham voor buitenlanders verboden gebied. De Chinese overheid wenste geen pottenkijkers die de buitenwereld zouden kunnen inlichten over het geweld waarmee zij de regio beschaving bijbracht. Maar beetje bij beetje werden de restricties versoepeld en tegenwoordig zijn grote delen van Kham voor buitenlanders toegankelijk. Dat geldt met name voor de streken in Sichuan en Yunnan. In het oosten van de ‘autonome regio’ Tibet zijn de reismogelijkheden nog beperkt. Een reis door Kham roept steevast een pioniersgevoel op. Op veel plaatsen staat het toerisme nog in de kinderschoenen en is van een moderne infrastructuur geen sprake. Niet voor niets wordt het gebied wel het Wilde Oosten van Tibet genoemd. Voor reizigers die van avontuur houden, maakt dat de regio alleen maar aantrekkelijker.
groeps reizen
Oost-tibet [kham] 14 dagen vanaf €
1149
Kijk op www.baobab.nl/tibet