Until 2 - 2014

02 14 ALUMNIMAGAZINE VAN TILBURG UNIVERSITY

HERNA VERHAGEN:

‘IK HEB HEEL VEEL WILSKRACHT’ 20 JAAR NA HET JONGENSBOEKENVERHAAL VAN ‘DIT IS EEN NACHT’ OPENDEURBELEID: NIGHT UNIVERSITY EN KINDERUNIVERSITEIT ZO MOEDER, ZO DOCHTER ‘MET JOU IN MAXI-COSI IN DE COLLEGEZAAL’

INHOUD

14

HET JONGENSBOEK VAN VAGANT COLUMN DIEUWKE ■

UNTIL HOOFDVERHAAL ■

‘MET EEN CARRIÈRE MOET JE VROEG BEGINNEN’

FINANCIËLE MORALISTEN FOTO: EEF BONGERS

(M/V)

Hebzucht, arrogantie, competitiedrang en falend toezicht. Zie hier de cocktail die verantwoordelijk was voor de grootste financiële crisis in mensenheugenis. Nu we langzaam uit het economische dal klimmen en banken de laatste stresstest goed hebben doorstaan, rijst de vraag: hebben we ook iets geleerd van de afgelopen jaren? Of graait de wereld gewoon door? Hoogleraar Ethiek Wim Dubbink: ‘Ik denk dat er pas iets kan veranderen als we ons trainen niet zo hebberig te zijn.’

DOOR RUTGER VAHL

T

oen in 1987 de film Wall Street in de bioscoop draaide – waarin megabelegger Gordon Gekko riep: “Greed is good” – vatte iedereen de rolprent op als een waar-

→

schuwing voor ongebreidelde hebzucht. De wereld was net getuige geweest van de grootste beurscrisis sinds de jaren dertig. Zoiets mocht niet meer gebeuren.

Twee jaar later verscheen het boek Liar's Poker van Michael Lewis. Het was een ooggetuigenverslag van een voormalige medewerker van investeringsbank Salomon Brothers. Een nogal beangstigend relaas over wat er allemaal gebeurde achter de voorgevel van een van de meest prestigieuze financiële instellingen in de wereld. Misleiding, malversatie en manipulatie: alles was toegestaan om zoveel mogelijk winst te maken. Er gebeurde iets vreemds.

Boek en film kregen onbedoeld een cultstatus. Wouter Scheepens, die in 1989 afstudeerde in Tilburg en daarna bij ABN Amro ging werken, herinnert zich de sfeer van begin jaren negentig nog goed. “Zeker Liar's Poker werd door jonge medewerkers bij banken gelezen als een aanmoediging: ‘Dat wil ik ook

ILLUSTRATIE: CURVE

bereiken!’.”

→ NU WÉL IETS GELEERD? In de jaren negentig maakte de financiële wereld een enorme groei door. Banken slokten elkaar op en vormden met verzekeraars grote financiële conglomeraten. Er werden nieuwe ingewikkelde

H

et was de hype van 2014: de #icebucketchallenge. Ik heb het met stijgende verbazing aangezien. Initieel dacht ik dat dit het dingetje was waar mijn broer, binnenschipper, het over had gehad: een challenge (‘uitdaging’ klinkt zo banaal, niet?) waarbij schippers overboord sprongen.

Filmen, posten op Facebook en als een kettingbrief anderen zover krijgen hetzelfde te doen.

Maar nee, toch niet. De #icebucketchallenge was voor een goed doel: geld inzamelen voor onderzoek naar ALS, een neurologische ziekte. Dat de oorspronkelijke challenge was om ofwel geld over te maken, ofwel een bak ijswater over je heen te gooien, dat was men snel vergeten. Bill Gates deed het, Oprah Winfrey deed het, en in een lemmingentempo deed iedereen het. Stefan uit Vlissingen, Marije (mét haar drie teckels) uit Loon-op-Zand, Joop uit Overloon. Sommigen maakten zelfs nog echt geld over ook.

Ruim voor die tijd was het ‘soort van grappig’-gevoel er bij mij allang af. Even was er nog een licht geamuseerde interesse: de mens als kuddedier pur sang wil erbij horen. De heren en dames sociologen

hebben weer een heel nieuw fenomeen om wetenschappelijk te fileren. Want, laten we eerlijk wezen, de uitdrukking ‘if there’s no picture, it didn’t happen’ zingt al jaren rond op Facebook en Instagram.

Heel interessant dat mijn generatie en de volgende generaties daar massaal in geloven. Dat eindeloze ik-wil-alles-delenkijk-mij-eens-in-de-belangstelling-staan-ikdoe-ook-mee-gevoel, dat stevig vergroeid is met het succes van de #icebucketchallenge (nu snapt u ook waarom ik stug de hashtag blijf gebruiken), gemengd met een veranderende filantropie: ik wil wel goed doen, maar wat levert het me op? ‘If there’s no picture, it didn’t happen’. De reden dat we liever publiekelijk een bak ijswater over onszelf heen (laten) gooien dan dat we anoniem een euro geven aan de KWFcollectant aan de deur. En dat terwijl kanker absoluut gezien meer slachtoffers maakt.

Maar goed, ik dwaal af. Stapels mensen gooiden water over zich heen. De ALSstichting vaart er wel bij, maar werkelijk water over jezelf heen gooien? Drinkwater?

Een van de steeds schaarser wordende natuurlijke bronnen. Kritiek tekortschietend in zoveel delen van de wereld. Smeulend punt

van dispuut tussen naties en volkeren. En wij gooien dat voor de grap over ons heen?

Wat een verwende egoïstische luxebeestjes zijn wij geworden met al ons charitatieve goeddoenerij! Hoe inlevend zijn we met de ALS-patiënt? Hoe onverschillig draaien we de geografische problemen die miljarden mensen bedreigen de rug toe?

Een Australische nieuwslezer sloeg de spijker op zijn kop: hij had een lijst met goede doelen die urgente noden hadden. Kliekjes voor de daklozen. Speelgoed voor de weeshuizen. Voor de mensen in de zeer droge Australische outback: die konden hun tweedehandskleren af komen geven. En de allerarmsten hoefden geen paria te worden in deze filantroopmania: misschien wilden die overwegen bloed te doneren.

2 2-2014 |

4 TICKERTAPE Laatste nieuws voor alumni

6 ALUMNI IN ACTIE Vrienden steunen leiders van de toekomst

8 HOOFDVERHAAL ETHIEK FINANCIALS Beteren bankiers eindelijk hun leven?

Tussen studie en werk gaapt een kloof. Het Carrière Mentorprogramma van de Tilburg School of Economics and Management (TiSEM) mobiliseert alumni om die kloof te verkleinen. Deze alumni coachen studenten bij de oriëntatie op de arbeidsmarkt. Zo was alumnus Thomas Wilson de mentor van Vincent Schurink.

| 2-2014 13

13 COLUMN DIEUWKE #icebucketchallenge

Rabobank in Rotterdam is zelf nog jong en beseft hoe belangrijk een goede voorbereiding op de arbeidsmarkt is. “Studenten concentreren zich op hun master. Dat kost veel energie. Ze gaan zich vaak pas daarna echt oriënteren op wat ze willen gaan doen. Dat is rijkelijk laat, want een baan heb je niet een, twee, drie. Een mentor is een goede stok achter de deur om je met je toekomst bezig te houden.”

Volgens Wilson moeten studenten zich vroeg beginnen te oriënteren op de arbeidsmarkt. “Events om kennis te maken met de mogelijkheden op de arbeidsmarkt zijn eenmalig. Je moet je daarvoor vooraf inschrijven. En voordat je dat doet, moet je eigenlijk al een idee hebben welke bedrijven je interessant vindt. Toen ik Vincent in het begin ontmoette, wist hij nog niet of hij voor een bank, corporate of consultant wilde werken. Dat was het eerste wat ik met hem heb besproken.”

Hij staat Until te woord vanuit het roerige Hongkong, waar hij nu werkt. Volgens Schurink heeft hij veel gehad aan de coaching door Wilson. “Ik wist aanvankelijk niet bij wat voor type organisatie ik wilde werken. En het is nogal een verschil of een bedrijf leningen of eten verkoopt. Thomas stelde kritische vragen zodat mij duidelijker werd wat ik werkelijk wilde. Dat hielp bij de keuze voor de bancaire sector. Thomas kon goed schetsen wat het betekent om voor een bank te werken. Maar ook wat je bij de verschillende divisies van een grote bank kunt verwachten.”

Volgens Wilson is het belangrijk dat

Dieuwke van Turenhout, alumna Taalwetenschappen

| 2-2014 9

T

homas Wilson is een van de eerste mentoren die een student hielp bij zijn toekomstige loopbaan. Toen de alumnus werd gevraagd of hij wilde meedoen aan het mentorenprogramma, aarzelde hij niet. De credit analyst bij de

→ KRITISCHE VRAGEN De persoon op wie Wilson doelt, is Vincent Schurink. De voormalige student Business Administration aan Tilburg University is tegenwoordig finance trainee bij ING.

Degenen die desondanks toch de noodzaak voelen om water over zich heen te storten, ook al staan ze niet in brand, kunnen uiteraard altijd sloot-, rivier- of zeewater gebruiken. Of op een Afrikaanse akker gaan staan als ze gieten. ■

→ 8 2-2014 |

1 (+ 20) COVER Herna Verhagen

■ MENTORPROGRAMMA UNTIL

ALUMNI HELPEN STUDENTEN BIJ EERSTE STAP ARBEIDSMARKT

FILANTROOPMANIA

GEZOCHT

studenten praten met mensen die al in de bedrijfstak werken waar zij hun oog op hebben laten vallen. “Uit presentaties van bedrijven krijg je een eenzijdig beeld.

Daarom is het goed om met meer mensen te praten. Of om mee te doen aan business courses. Dat zijn meerdaagse sessies waar je kennismaakt met het bedrijf en de medewerkers in kwestie. Wie zich daar goed presenteert, heeft bovendien een streepje voor bij een eventuele sollicitatie.” → COACH Wilson begeleidde Schurink niet alleen bij de eerste oriëntatie, maar ook bij zijn voorbereiding voor een sollicitatiege-

sprek. Volgens de ING-trainee heeft dat zeker geholpen: “Door de gesprekken met Thomas wist ik veel beter waarom ik bij een bank wilde werken. Ik kon veel beter duidelijk maken waarom ik geschikt was.”

Hij is achteraf blij dat hij aan het mentorprogramma heeft meegedaan. “Anders had ik mijn oriëntatie op de arbeidsmarkt mogelijk langer uitgesteld. Bovendien was het leuk om te praten met iemand die al een stap verder is. Thomas en ik hadden een goede klik.”

Wilson beaamt dit. De gedrevenheid van Schurink herkent hij wel. Hij vindt een dergelijke motivatie ook een voorwaarde voor het mentorschap. “Een mentor is een coach, maar de speler moet er zelf wat van willen maken.”☒

WORD OOK MENTOR! Het mentorprogramma van de Tilburg School of Economics and Management loopt goed. Al 70 mentoren hebben zich aangemeld. Ook de rechten- en sociale faculteit gaan in 2015 van start met een dergelijk programma.

Kijk voor meer informatie of meld je direct aan op: www.tilburguniversity.edu/mentorprogramma

18 2-2014 |

18 MENTORPROGRAMMA Alumnus helpt student bij carrièrestart

‘IK ZAT IN DE CO MET JOU IN DE Alumna Lotte Isbouts runt een praktijk als sportpsychologe.

Haar dochter Dominique Coumans studeert nu rechten aan Tilburg University.

Een tweegesprek over studeren vroeger en nu.

Dominique: “Ik Business Law e blic Law. Daarn keuze voor Tilb Tilburg heeft e schien bij Hock Lotte: “Het feit speelde geen r vooral gaan do trots op dat zij ik, na de studie ook twee studi psychologie. In tijk én twee kle aanpoten. Stud bed lagen, tot e de collegebank Dominique in d sor ging toen v Dominique: “W meer van! Zelf met twee mast schap. Toch he leven en hocke Lotte: “Ik verba tijd jij nog hebt ik, wel een vers het doordat he en efficiënter is meer eigen ver Dominique: “B wel mee met d

VOORBEELDFIGUREN

COLOFON Until is een periodieke uitgave van Tilburg University. Dit magazine beoogt de banden met alumni te versterken. Gehele of gedeeltelijke overname van artikelen is alleen toegestaan na schriftelijke toestemming van de hoofdredacteur.

S

tel, je bent nog een student. Wie kunnen je dan beter inwijden in de overstap naar werk dan alumni? Zij hebben de sprong naar de arbeidsmarkt al gemaakt en weten wat daar bij komt kijken. Dat is de gedachte achter het mentorprogramma van Tilburg School of Economics and Management.

Onze economische faculteit werkt hierbij als matchmaker en koppelt alumni aan studenten.

Zij voeren gesprekken met waardevolle tips over hoe een loopbaan te starten. In deze Until (pagina 18) vindt u een mooi voorbeeld van een Rabobankalumnus die als mentor is opgetreden voor een ING-trainee.

Bijna iedereen heeft behoefte aan gidsen die het pad kennen dat wij nog moeten bewandelen. Of mensen die we bewonderen en aan wie we ons kunnen spiegelen. Voor Herna Verhagen (pagina 20), bestuursvoorzitter van PostNL, is Nelson Mandela een voorbeeldfiguur. Hij inspireerde haar bij haar leiderschapsvisie, waarin diversiteit een belangrijke rol speelt. Verhagen wilde Mandela heel graag ontmoeten, zoals zo velen, maar zij slaagde daar daadwerkelijk in. Nu is zij, als enige Nederlandse vrouwelijke ceo van een beursgenoteerde onderneming, zelf een voorbeeld voor anderen. Maandblad Opzij gaf haar zelfs de titel ‘Machtigste vrouw van Nederland’.

De essentie van voorbeeldfiguren is dat ze een volgende generatie inspireren met voorbeeldgedrag, met adviezen of met een andere bijdrage. Zoals dat nu ook gebeurt bij het Outreaching Honors Program, een leiderschapsprogramma voor excellente studenten dat de Vrienden van Cobbenhagen steunen (pagina 6). Aan dit programma dragen deze alumni niet alleen bij met donaties maar ook met kennis en kunde. Een geweldig gebaar naar een nieuwe generatie leiders.

uitgever Corporate Communication, Tilburg University hoofdredactie Clemens van Diek redactieraad Clemens van Diek, Pam Dupont, Anne-Marie Hartog, Arno Herweijer, Ewoud Jansen, Roel Lauwerier, Jeffrey Lemm, Annemeike Tan, Dieuwke van Turenhout, Aniek Verhoeven, René Voogt bladformule, redactie-coördinatie en eindredactie Joost Bijlsma (Magma Publicaties) art direction en vormgeving Patrick Hoogenberg en Mieke van Weele (Curve Mags and More) auteurs Joost Bijlsma, Jeroen Ketelaars, Willem van Leeuwen, Joost Peters, Sara Terburg, Dieuwke van Turenhout, Rutger Vahl, Aniek Verhoeven fotografen Erik van der Burgt, Dolph Cantrijn, Jeroen de Beer, Marloes Coppes, Margriet Rikkers productie PrismaPrint, Tilburg University redactieadres Postbus 90153 5000 LE Tilburg meer informatie over alumniactiviteiten www.tilburguniversity.edu/nl/alumni alumni@tilburguniversity.edu 013 - 466 87 01

Ik wens u veel leesplezier.

Koen Becking Voorzitter College van Bestuur

UNTIL ZO MOEDER, ZO DOCHTER ■

UNTIL FEATURE ■

UNTIL GOEDE RAAD ■

UNTIL ALUMNI | AGENDA ■

‘MET DRONES HET VOEDSELPROBLEEM OPLOSSEN’

ALUMNUS ADVISEERT ALUMNUS IN SPE

RE MOET NEN’

sprek. Volgens de ING-trainee heeft dat zeker geholpen: “Door de gesprekken met Thomas wist ik veel beter waarom ik bij een bank wilde werken. Ik kon veel beter duidelijk maken waarom ik geschikt was.”

Hij is achteraf blij dat hij aan het mentorprogramma heeft meegedaan. “Anders had ik mijn oriëntatie op de arbeidsmarkt mogelijk langer uitgesteld. Bovendien was het leuk om te praten met iemand die al een stap verder is. Thomas en ik hadden een goede klik.”

Wilson beaamt dit. De gedrevenheid van Schurink herkent hij wel. Hij vindt een dergelijke motivatie ook een voorwaarde voor het mentorschap. “Een mentor is een coach, maar de speler moet er zelf wat van willen maken.”☒

WORD OOK MENTOR! Het mentorprogramma van de Tilburg School of Economics and Management loopt goed. Al 70 mentoren hebben zich aangemeld. Ook de rechten- en sociale faculteit gaan in 2015 van start met een dergelijk programma.

Kijk voor meer informatie of meld je direct aan op: www.tilburguniversity.edu/mentorprogramma

‘IK ZAT IN DE COLLEGEZAAL MET JOU IN DE MAXI-COSI’ Alumna Lotte Isbouts runt een praktijk als sportpsychologe.

Haar dochter Dominique Coumans studeert nu rechten aan Tilburg University.

Een tweegesprek over studeren vroeger en nu.

Dominique: “Ik doe twee masters, International Business Law en International & European Public Law. Daarnaast ben ik student-assistent. De keuze voor Tilburg University was snel gemaakt.

Tilburg heeft een goede naam en ik kon misschien bij Hockeyclub Tilburg gaan hockeyen.”

Lotte: “Het feit dat ik in Tilburg heb gestudeerd, speelde geen rol. Dominique moest van mij vooral gaan doen waar haar hart lag. Ik ben er trots op dat zij nu twee masters doet. Zelf heb ik, na de studie bedrijfskunde aan Nyenrode, ook twee studies gedaan: haptotherapie en psychologie. In combinatie met een eigen praktijk én twee kleine kinderen was dat behoorlijk aanpoten. Studeren deed ik als de kinderen in bed lagen, tot een uur of drie. Eén keer zat ik in de collegebanken met één kind op mijn arm en Dominique in de maxi-cosi naast me. De professor ging toen vragen stellen aan jou!”

Dominique: “Wat grappig, daar weet ik niks meer van! Zelf heb ik het ook behoorlijk druk, met twee masters en een student-assistentschap. Toch heb ik nog tijd voor een sociaal leven en hockey.”

Lotte: “Ik verbaas me er wel eens over hoeveel tijd jij nog hebt voor andere dingen. Dat is, denk ik, wel een verschil met vroeger. Misschien komt het doordat het studentenleven wat schoolser en efficiënter is geworden. Vroeger had je toch meer eigen verantwoordelijkheid als student.”

Dominique: “Bij rechten valt het volgens mij wel mee met dat schoolse. Wel is de druk om

De tijd dat de universiteit een gesloten bolwerk was, is voorbij. De deuren staan tegenwoordig letterlijk open, ook voor niet-studenten.

Zo kunnen Tilburgers naar de Night University en scholieren naar de Kinderuniversiteit.

‘De professoren vinden het net zo leuk als de kinderen.’

te presteren groter geworden. Een baan vinden, is door de crisis toch een stuk lastiger dan voorheen.”

Lotte “Ik zeg altijd: ga vooral van je eigen kracht uit en probeer jezelf te onderscheiden. Zelf onderscheid ik me van reguliere sportpsychologen door me specifiek te richten op sportdiagnostiek in teamrollen. Hoe presteert iemand optimaal onder druk? Daarbij ontwikkelden we selectiecriteria voor de diverse rollen binnen teams. Een spits heeft nu eenmaal een ander profiel dan een verdediger.”

Dominique: “Een tijdje terug had ik het plan opgevat om een koffietentje te beginnen, aan de rand van de campus. Mama was ook al een keer mee gaan kijken, we waren allebei enthousiast.

Toen ik hoorde dat Starbucks op de campus een vestiging (op de plek waar ooit het KRIS zat, red.) opende, heb ik het idee laten varen.”

Lotte: “Maar je hebt het wel geprobeerd! Ik ben er trots op dat je zo ondernemend bent.

Je was lange tijd best wel verlegen, maar ik heb je gestimuleerd om meer uit je schulp te kruipen. Je bent heel goed je eigen pad aan het uitstippelen.”

Dominique: “Uiteindelijk wil ik graag iets gaan doen met luchtvaartrecht. In juni 2015 hoop ik in Tilburg klaar te zijn. Dan wordt het óf een baan zoeken óf naar Canada voor de studie Air and Space Law.” Lotte: “Zolang je jezelf maar blijft ontwikkelen!”

niversiteiten moeten ervoor beducht zijn geen eiland te worden

in de stad waar ze zijn gevestigd. Voor een

19 ZO MOEDER, ZO DOCHTER ‘Trots dat zij nu 2 masters doet’

examentraining economie en M&O kunnen doen, zowel voor vwo als havo.

Niet alleen leerlingen uit het voortgezet onderwijs, ook kinderen van de basisschool krijgen de kans om kennis

De Kinderuniversiteit is niet alleen populair bij de doelgroep waarvoor de colleges bestemd zijn. “De professoren

teit Eindhoven hun kennis en ambities richting de scholendoelgroep. Leraren, wetenschappers en andere belangstel-

Een schoolvoorbeeld van de naar buiten tredende universiteit is het succesvolle aanvullend onderwijs-

programma voor scholieren: www.economievoorjou.nl. Dit is een initiatief van een groep economen van Tilburg University en Universiteit Maastricht, waarbij scholieren

gegeven door professoren en docenten van de universiteit. De kindercolleges

op Tilburg University en de Technische Universiteit gaan over uiteenlopende onderwerpen en zijn zeer populair. In Ben jij een aap? vertelde Tilburgse professor Raymond Corbey uitgebreid over de afkomst van de mens en in Van Plasma tot pleister zet professor Gerrit Kroesen van de Eindhovense faculteit Techni-

26 FEATURE Over de Night University en Kinderuniversiteit

e komen tegelijkertijd aan bij het pand van Oogt in Tilburg. Ik op mijn studentenfiets, Michiel in zijn luxe auto. Bij het zien daarvan denk ik nog even aan een man in een net pak. Maar een relaxte jongeman met All Stars en een sweater stapt uit. Tof. Michiel brieft mij vooraf over de vergadering waar we die ochtend naartoe zullen gaan. Een ‘creatieve commissie’ van twaalf bureaus in marketing en communicatie komt samen. Zij willen concurreren met bureaus uit de Randstad. Ze moeten een identiteit vormen en een logo hebben. Laat dat nu net het terrein van Michiel zijn.

rijks, namelijk verwondering”, zegt Saskia Immens. Zij is projectmanager van Wetenschapsknooppunt Brabant dat o.a. de Kinderuniversiteit organi-

versiteit. Dit zijn gratis colleges speciaal voor kinderen uit de groepen 6, 7 en 8 van de basisschool. Deze worden

per schooljaar organiseren Tilburg University en de Technische Universiteit Eindhoven samen de Kinderuni-

“W

die de colleges geven, vinden het net zo leuk als de kinderen. Dat is niet zo vreemd, want ze delen iets belang-

te maken met academisch onderwijs en met het begrip wetenschap. Zes keer

26 2-2014 |

24 WETENSCHAP WERKT Drie keer theorie in de praktijk

de ouders aan de zijkant alleen maar mogen luisteren.

pers is dit al hun tweede natuur. En bij de organisatie Tilburg University gebeurt dit steeds vaker. De universi-

teit komt naar de mensen toe en haalt ze ook naar binnen.

David Castaño Estévez en Michiel Gerbranda.

Wat gebeurt er als je een student die ondernemer wil worden, matcht met een alumnus die dit al is? Until stuurde bachelorstudent International Business Administration David Castaño Estévez naar Marketing-alumnus Michiel Gerbranda, eigenaar van merkstudio Oogt. David doet verslag in woord en beeld van deze leerzame dag.

Met 320 nieuwsgierige kinderen is de zaal steeds uitverkocht. Zij zitten vooraan en mogen vragen stellen. Terwijl

universiteit die interactie met de maatschappij predikt, zoals Tilburg University, geldt dit al helemaal. Reden om regelmatig naar buiten te treden. Bij de wetenschap-

| 2-2014 19

sche Natuurkunde uiteen wat plasma is en waarvoor we het gebruiken. De

interesse voor de colleges is zo snel gegroeid dat ze tegenwoordig in de aula van de universiteit worden gegeven.

→ WETENSCHAPSKNOOPPUNTEN

TEKST: WILLEM VAN LEEUWEN

U

ILLUSTRATIE: JOYCE SCHELLEKENS

→ COACH Wilson begeleidde Schurink niet alleen bij de eerste oriëntatie, maar ook bij zijn voorbereiding voor een sollicitatiege-

seert.

In het knooppunt bundelen Tilburg University en de Technische Universi-

lenden kunnen hier terecht voor lesmateriaal en praktijkvoorbeelden voor lessen en activiteiten over wetenschap en technologie op de basisschool. Het initiatief Wetenschapsknooppunten

→ WISSELWERKING

(inmiddels twaalf in Nederland) is ontstaan vanuit de behoefte scholieren al vroeg in hun leven in aanraking tºe brengen met wetenschap, om zo de kloof tussen basisonderwijs en weten-

Ruim 130 vrienden bezochten donderdagmiddag 27 november de bijeenkomst van de Vrienden van Cobbenhagen in de aula van Tilburg University. Het programma stond in het teken van de nieuwe technologische revolutie.

DISPUUT OASE VIERT 50 JAAR VRIENDSCHAP

‘We stopten bij elke kroeg aan de rechterkant’

→

| 2-2014 27

We parkeren bij het bedrijf Indicia, ook in Tilburg, waar de vergadering plaatsvindt. Na een korte introductie start Michiel zijn verhaal en zet dat kracht bij met een presentatie met louter afbeeldingen. Als klap op de vuurpijl

tovert hij een gaaf logo tevoorschijn voor het samenwerkingsverband.

De sfeer tussen ons kenmerkt zich al gauw door een wisselwerking. Michiel adviseert maar luistert ook en staat open voor suggesties van mij. Terug bij Oogt bespreken we de vergadering nog even na. Hoewel iedereen positief was over zijn presentatie, ben ik benieuwd hoe Michiel omgaat met ontevreden klanten. Dat is hem slechts een keer overkomen. Dit kwam door miscommunicatie over wat deze klant exact wilde. → OVER ONDERNEMERSCHAP

In het kantoor zijn een medewerker en een stagiair druk bezig. Op de wanden die als krijtborden kunnen worden gebruikt, is onder meer een ‘wereldbol’ te zien. Deze bijzondere creatie is gemaakt door een van de klanten van Michiel. Het interieur oogt opvallend. Onder het genot van een kop kwaliteitskoffie uit een ‘fashion’-beker

praten wij over ondernemerschap. Ik vraag Michiel of het klopt dat de kosten van een eigen onderneming altijd worden onderschat – dit is mij tijdens een guest lecture verteld. Hij stelt mij gerust. Hij is begonnen met een simpel tafeltje en twee stoelen. Alles is langzaamaan zo gegroeid.

Als ik hem vraag wat zijn toekomstplannen zijn met zijn bedrijf, schetst Michiel het proces dat zijn opdrachten doorlopen, inclusief alle bottlenecks.

Hij vertelt dat hij een boek schrijft met informatie en tips voor meer onderscheidend vermogen van bedrijven.

Cut the Shortcut gaat het heten.

Michiel schetst het logo van zijn nieuwe boek zomaar op een muur. Ik denk ‘oh, oh, daar mocht ik nooit op tekenen’ en hang mede daardoor aan zijn lippen. → TIPS

Het middaguur breekt aan, dus ik besluit Michiel te vragen om tips.

We hebben elkaar nu redelijk kunnen peilen en ik ben benieuwd naar wat hij mij kan aanraden. Dat is simpel.

Hij vindt dat ik me morgen nog bij de Kamer van Koophandel moet inschrijven. Hij ziet bepaalde skills in mij en een mindset die hij zelf ook heeft en stelt dat daar toenemende vraag naar is. Tijdens mijn studie kan ik alvast de eerste stappen zetten, vindt hij.

Hij merkt dat ik worstel met het idee en moedigt mij aan te concretiseren wat mijn talenten zijn. Ik oriënteer me op een onderneming in coaching/ consulting, brand-building en/of speechwriting. ‘Zorg dat je het een duidelijke naam kan geven en ga ervoor’, zegt Michiel. Hij geeft goede tips. Mijn goede voornemen voor 2015 is duidelijk.” ☒ |2-2014 29

29 ALUMNUS ADVISEERT STUDENT ‘Hij schrijft zomaar op de muur!’

→ GEÏMPLANTEERDE SENSOREN De eerste die sprak, was futuroloog, spreker en auteur Yuri van Geest.

Volgens hem krijgt iedere sector de komende tien jaar te maken met disruption. Van Geest is een aanhanger van de Singularity-beweging. Deze stelt dat de grote mondiale vraagstukken, zoals honger en stijgende zorgkosten, op te

lossen zijn met technologie. Aan de hand van een aantal voorbeelden prikkelde hij de toehoorders. “Met drones kunnen we landbouwgrond optimaliseren en dus het voedselprobleem oplossen.” Ook gelooft hij dat we in het lichaam geïmplanteerde sensoren krijgen die voortdurend meten hoe het met ons gaat. Zo komen we ziektes eerder op het spoor of kunnen we ze zelfs voorkomen. Van Geest: “Chirurgen blijven nodig, maar huisartsen?” → DIGITALE SCHADUW Na het visionaire betoog van Van Geest zette hoogleraar Corien Prins van Tilburg University het gehoor weer met beide benen op de grond. Prins is decaan Rechtsgeleerdheid en oprichter van het Tilburgs Instituut for Law Technology and Society (TILT). Dat is een instituut dat zich bezighoudt met actu-

Een selectie uit de activiteiten van de alumniverenigingen en alumnirelaties/universiteit. Kijk voor meer informatie op: tilburguniversity.edu/nl/alumni of de websites van de verenigingen.

VVTE

15 januari 2015 De VvTE organiseert een lezing door Remco Claassen, een rebelse goeroe gespecialiseerd in management, leiderschap en persoonlijke effectiviteit.

‘D

benhagen. Dit is een term die in zwang is voor de ontwrichting of ontregeling die wordt veroorzaakt door nieuwe technologie. Veel bedrijfstakken staan al op hun kop door nieuwe digitale toepassingen. En het lijkt erop dat we nog veel meer veranderingen tegemoet gaan. Dagvoorzitter Floris van den Broek, in het dagelijks leven directeur van ICT-Institute, introduceerde tijdens de bijeenkomst drie sprekers op dit terrein. Zij namen de bezoekers die middag mee naar wat ons allemaal te wachten staat.

NIEUWS UIT DE VERENIGINGEN LEZING REMCO CLAASSEN

isruption’ was de titel van de informatieve bijeenkomst van de Vrienden van Cob-

FOTO: ERIK VAN DER BURGT

studenten praten met mensen die al in de bedrijfstak werken waar zij hun oog op hebben laten vallen. “Uit presentaties van bedrijven krijg je een eenzijdig beeld.

Daarom is het goed om met meer mensen te praten. Of om mee te doen aan business courses. Dat zijn meerdaagse sessies waar je kennismaakt met het bedrijf en de medewerkers in kwestie. Wie zich daar goed presenteert, heeft bovendien een streepje voor bij een eventuele sollicitatie.”

‘SCHRIJF JE NU AL IN BIJ DE KAMER VAN KOOPHANDEL’

DE UNIVERSITEIT KOMT NAAR U TOE EN DREEKEGMO

FINALS

NIEUWJAARSBORREL

Z

e leerden elkaar kennen tijdens hun studietijd in de sixties en vijftig jaar later zijn ze nog steeds goede vrienden. Zeventien leden van dispuut OASE (Ons Aller Streven Een) vierden hun ‘gouden dies’ op de universiteit. Secretaris van het College van Bestuur van Tilburg University en alumnus Sociologie, Gabe van der Zee, verwelkomde hen. De leden van het

Disruption in de aula: Vrienden praten bij met elkaar én met Outreaching studenten

ele juridische problemen rond nieuwe technologie. Volgens Prins zijn de ontwikkelingen zo ‘disruptive’ dat het goed is om stil te staan bij de huidige realiteit. Ze vroeg de werkgevers in de

zaal of ze sollicitanten googelen. Zeer veel handen gingen de lucht in. “Als ik dit vijf jaar geleden vroeg, zag ik slechts een handvol vingers”, stelde Prins. Aan dit googelen zijn we volgens haar nu wel gewend. Maar wat als een potentiele werkgever ver in de sollicitatieprocedure ineens vraagt om het password voor Facebook? Daardoor worden ook gegevens bekend over de context van de sollicitant. Anderen dragen dan bij aan de zogeheten ‘digitale schaduw’? Prins wilde de Vrienden via dit voorbeeld meegeven dat ze de risico’s van digitale middelen niet moeten onderschatten. En dat ze de menselijke maat als uitgangspunt moeten blijven nemen.

“Professionals moeten zelf blijven nadenken en niet klakkeloos overnemen wat het systeem waarmee ze werken, zegt.”

→ DROGE HOOGLERAAR Hoogleraar Cognitieve Psychologie en Kunstmatige Intelligentie Max Louwerse focuste zich in zijn betoog op de kansen van nieuwe technologie. Zo ver-

telde de Tilburgse hoogleraar over een onderzoek naar het afbreken van regels tekst. “Dat helpt mensen die lijden aan een oogziekte. Als er geen tekst staat op de plek waar hun zicht zwart is, kunnen ze toch alles lezen. Op dit moment ontwikkelen we hier een app voor.”

Louwerse vertelde verder nog over de mogelijkheid om met een EEG-scanner via hersenactiviteit een pc te besturen.

En over het DAF Technoloy Lab dat in 2015 gerealiseerd wordt op de campus van Tilburg University. Dit werkt met ‘augmented reality’ wat het mogelijk maakt om je in een vliegtuigcockpit of rechtszaal te wanen. Louwerse gelooft dat interactief onderzoek in zo’n lab en het betrekken van studenten hierbij de toekomst heeft. “Daar leren studenten in kortere tijd meer van dan van het luisteren naar een droge hoogleraar zoals ik.”

dispuut keerden voor even terug in de collegebanken, waar arbeidseconoom Ronald Dekker hen onderwees over de veranderende en flexibele arbeidsmarkt.

OASE begon als dispuut van studentenvereniging Askloa, die slechts vijf jaar bestond (1965-1969). Askloa werd opgericht als alternatief voor het conservatieve studentencorps Olof. De vereniging ging ten onder aan een te duur sociëteitspand en een tekort aan nieuwe aanwas. Het dispuut OASE bleef echter wel bestaan en was vanaf het begin zeer hecht.

Het Brabants Dagblad schreef over de reünie en liet een aantal leden daarin herinneringen ophalen. Bijvoorbeeld over een fietstocht naar Baarle-Nassau. Willy Wagenmans: “We stopten bij elke kroeg aan de rechterkant. Dan legden we in Baarle een bodem van friet met stoofvlees en dan volgde een tocht door het dorp.

Diep in de nacht moest je dan beschonken weer thuis zien te komen. Dat werd wel 7 of 8 uur.” Jan Canisius in hetzelfde krantenartikel: “OASE zorgde in de studententijd voor geborgenheid in een vreemde stad. Een plek waar je over échte dingen kon praten in een tijd waarin dat belangrijk is. Veel van mijn collega’s zijn jaloers dat ik dit na vijftig jaar nog heb.” Niemand van de leden woont meer in Tilburg. Daarom was het des te leuker om elkaar te ontmoeten in de stad waar ze een gezamenlijk verleden delen. Na de start op vrijdag 14 november op de campus duurden de festiviteiten nog een heel weekend. De heren maakten Tilburg, als vanouds, onveilig.

Het was niet het eerste dispuut dat hun reünie op de universiteit hield. Old Scratch en De Fonteyne gingen hen al voor. Ook een reünie aan het organiseren? Neem gerust contact op via alumni@tilburguniversity.edu of 013-4668701.

30 2-2014 |

30 ALUMNI AGENDA Overzicht alumniactiviteiten

16 januari 2015 Alle leden van Finals zijn van harte welkom op de Nieuwjaarsborrel in Utrecht. Meer informatie en aanmelden kan door een bericht te sturen naar finals@asset-ibm.nl

ASSET

CONFERENCE 13 april 2015 Tijdens de Asset Conference zullen bekende sprekers hun inzichten verschaffen over een aansprekend onderwerp. Ook alumni zijn van harte welkom deze interessante dag te bezoeken, dus houd de datum vrij!

TLS

FAVORIETE PROFESSORLEZING: BERT-JAAP KOOPS 14 april Professor dr. Bert-Jaap Koops houdt een ‘Favoriete professor-lezing’ voor alumni. Koops doet onderzoek naar de wisselwerking tussen technologie en recht, in het bijzonder het strafrecht en reguleringsvraagstukken.

ALUMNIOS

ACTIVITEIT BIJ DAMEN SHIPYARDS Voorjaar 2015 AlumniOS zal in het voorjaar van 2015 een activiteit organiseren bij Damen Shipyards.

Houd de website in de gaten voor deze en andere activiteiten in 2015. www.alumniOS.nl

Back to Campus: Class of ’87

H

et is een leuke traditie aan het worden, ‘The Class of’. Elk jaar nodigt Tilburg University alumni uit voor de Dies Natalis aan de hand van het jaar waarin ze zijn afgestudeerd. De jaargang die wordt uitgenodigd komt overeen met de leeftijd van de universiteit.

Omdat de alma mater dit jaar de respectabele leeftijd van 87 jaar heeft bereikt, waren de alumni die in 1987 zijn afgestudeerd aan de beurt. Zij keerden terug naar

de campus voor een lunch en een rondleiding. Daar werden ze op de hoogte gebracht van de ontwikkelingen op de universiteit en de projecten die mede mogelijk worden gemaakt door alumni. Na het bijwonen van de academische zitting konden ze bijpraten met (oud-)hoogleraren tijdens een borrel.

Afgestudeerd in 1988?

Volgend jaar ben je van harte welkom!

| 2-2014 31

32 BACKCOVER De opkomst van islamitisch extremisme

| 2-2014 3

OP TILBURGS UNIVERSITY ☒ STARBUCKS FILIAAL OP TILBURGSE CAMPUS

r: tilburg university tweede beste nederlandse univers Willem en Marit Witteveen herdacht D

e ramp met vlucht MH17, afgelopen zomer boven Oekraïne, dompelde Nederland in diepe rouw. Ook op de Tilburgse campus was het verdriet voelbaar. Dit als gevolg van het bij deze ramp overlijden van een van onze alumni en van hoogleraar Willem Witteveen, zijn vrouw Lidwien en zijn dochter Marit, die in Tilburg studeerde.

Willem Witteveen (Rotterdam, 1952) was sinds 1990 als hoogleraar verbonden aan Tilburg University. Hij vervulde tal van functies: founding dean van de bachelor Liberal Arts and Sciences, vakgroepvoorzitter en lidmaatschappen van vele facultaire en universitaire commissies. Ook publiceerde hij geregeld, vooral op het snijvlak van recht, retorica en politieke theorie. Naast zijn academische bezigheden was Witteveen maatschappelijk actief; onder meer als lid van de Eerste Kamer namens de PvdA,

waar hij woordvoerder veiligheid en justitie was.

Marit studeerde Liberal Arts and Sciences aan de universiteit. Zij was een zeer gemotiveerde en getalenteerde studente die opviel vanwege haar brede interesse, intellectuele nieuwsgierigheid, inzet en betrokkenheid bij belangrijke mondiale ontwikkelingen Ter nagedachtenis aan Willem en Marit Witteveen heeft Tilburg University een jaarlijkse Visiting Fellowship en een studieprijs ingesteld in de geest van het werk en leven van de twee. Ook is Willem Witteveen herdacht in een speciale collegereeks, volledig gewijd aan de ramp.

Hoogleraar Gabriel van den Brink nam het initiatief tot de collegereeks. Hij deed dat niet alleen om te gedenken maar ook om een begin te maken met de noodzakelijke reflectie op deze rampzalige gebeurtenis.

NIEUW SPORTCENTRUM

NU MET VIRTUELE DANSINSTRUCTEUR

Na een grootschalige verbouwing is het Tilburg University Sports Center weer open. Het vernieuwde gebouw is beter uitgerust voor de soms meer dan 1.000 sporters per dag die er komen. Het biedt onderdak aan 22 studentensportverenigingen en studentensportraad FOSST. Het gebouw kent meer en modernere faciliteiten, zoals nieuwe spinning- en

ALUMNI ACTUEEL JOYCE LIE, RECHTER OP TWITTER: ‘MISVERSTAND Zo’n 17.000 tweets en zesduizend volgers: alumna Joyce Lie is een populaire twitterende rechter. De bestuursrechter bij de rechtbank Oost-Brabant in Den Bosch, neemt als @JudgeJoyce haar volgers mee in de wondere wereld van de rechtspraak.

Wanneer veranderde Joyce Lie in Judge Joyce?

“Ik twitter pas een jaar of twee. Daarvoor kende ik het medium Twitter nauwelijks.

Toen ik uiteindelijk uit nieuwsgierigheid actief werd, kreeg ik er al snel lol in. Ik kwam er ook achter dat de eerste twitterende rechter, @iRechter, al sinds 2009 actief was.

Ik heb haar toen benaderd om eens te horen hoe zij het aanpakte: wat kun je wel en juist niet doen als twitterende magistraat? Ze drukte me op het hart vooral op mijn eigen gezonde verstand af te gaan. Dat bleek me

4 2-2014 |

goed te lukken; schijnbaar zit het wel goed met mijn inschattingsvermogen.”

Waar twitter je zoal over?

“Uiteraard over de rechtspraak. Regelmatig deel ik maatschappelijk of juridisch interessante uitspraken met mijn volgers. Ook twitter ik veel over taal, naast de rechtspraak mijn tweede grote liefde. En af en toe laat ik de persoon áchter ‘Judge Joyce’ zien – maar wel met mate. Waar ik zeker niet over twitter? Maatschappelijke kwesties. Natuurlijk heb ik als privépersoon zo mijn opvattingen, maar als rechter ben ik onpartijdig. Die scheiding houd ik strikt aan.”

Is het niet lastig om een goede balans te vinden tussen transparantie en onpartijdigheid?

“Ik houd het vooral bij feiten, misverstan-

UNTIL TICKERTAPE ■ ☒ GRATIS PUBLIEKSCOLLEGE OVER PENSIOENEN OP TILBURG UNIVERSITY

siteit ▫ rector philip eijlander kondigt aftreden aan

BOEK: TAN TAN

Fascinerende reis door de taal

FOTO: JEROEN DE BEER

I

fitnessruimtes, twee nieuwe squashbanen, een virtuele dansinstructeur en fingerprint scanners waarmee je binnenkomt. Het is ook duurzamer gemaakt, met zonnepanelen en een zogeheten ‘grijswatersysteem’. Alumni zijn tot tien jaar na afstuderen welkom. www.tilburguniversity.edu/sportcentrum

DEN HELDER IK GRAAG OP’

n het Zuid-Mexicaanse dorpje Ayapa wonen twee stokoude mannen. Zij zijn de laatste twee overgebleven sprekers van de indianentaal Ayapeneco.

Maar omdat Manuel Segovia en Isidro Velazques al jaren ruzie met elkaar hebben, klinkt het Ayapeneco nooit meer.

Het is slechts een van de vele anekdotes die taalfilosoof en alumnus Don Croonenberg opdist in zijn boek Tan Tan, reis naar het einde van de taal.

Aan de hand van het verhaal van hoofdpersoon Matti, die naar een Grieks stadje afreist om de fascinerende wereld van de taal te ontdekken, neemt Croonenberg ons mee op een ontdekkingstocht door duizenden jaren aan taalontwikkeling;

van de eerste klanken van onze verre voorvaderen tot technische hoogstandjes als contactlenzen die tevens dienst doen als e-reader. Een boek voor iedereen die wil weten wat er voor geks aan de hand is met een bewering als ‘Deze zin is niet waar’.

BAS VAN DER SCHOT

den ruim ik met liefde en plezier uit de weg. Neem de hele discussie rond strenger straffen. Het is een feit dat Nederland binnen Europa inmiddels een van de strengst straffende landen is. Daar wijs ik dan op.

Of wanneer op Nu.nl staat dat rechters anderhalve ton per jaar verdienen, dan twitter ik graag een linkje naar het overzicht met beloningen binnen de rechtspraak.

Dan blijkt dat het allemaal wel meevalt met die volgens sommigen ‘belachelijk hoge’ beloningen.”

Nog niet ‘Twittermoe’?

“Haha, nee hoor! Voorlopig heb ik nog stof genoeg. En alleen al als informatiebron is Twitter heel waardevol, dus voorlopig ben ik nog lang niet uitgetwitterd.”

| 2-2014 5

Vrienden steunen ‘leiders van de toekomst’ Het motto ‘Understanding Society’ van Tilburg University krijgt beslag in het Outreaching Honors Program. Het alumninetwerk Vrienden van Cobbenhagen ondersteunt dit Engelstalige programma voor excellente bachelorstudenten. OudUnilever-topman Kees van der Waaij is een belangrijke aanjager.

In 2010 ging het Outreaching Honors Program van start: een extra onderwijsprogramma voor uitblinkende studenten die zich willen ontwikkelen op het gebied van maatschappelijk leiderschap.

Zij krijgen een waardevolle aan­ vullende opleiding, met onder meer een stage bij een interna­ tionale organisatie. De eisen voor studenten die willen deelnemen aan het programma liegen er niet om: ze moeten een zeven gemid­ deld staan op hun cijferlijst, hun Engelse taalvaardigheid wordt streng getoetst, en tot slot dienen ze een motivatiebrief én een essay over een maatschappelijk on­ derwerp te schrijven. Dat is niet voor niets, schetst Kees van der

6 2-2014 |

Waaij. “We willen alleen de beste studenten binnenhalen. Uitein­ delijk krijgen elk jaar vijftig van hen de kans om zich te bewijzen.

Het doel van het programma is ambitieus: studenten klaarsto­ men voor een leidende positie in de maatschappij.” →→ Kookboek voor dementiepatiënten De vijftig studenten worden mede ondersteund vanuit de Vrienden van Cobbenhagen: financieel, maar ook met kennis en kunde.

Van der Waaij: “De studenten vol­ gen cursussen en masterclasses rond ondernemerschap en leider­ schap. Ook worden ze door een eigen persoonlijke coach getraind op interpersoonlijke vaardighe­ den.” Verder zetten de studenten communityprojecten op, vervolgt Van der Waaij. “Dat kan van alles zijn. Zo hebben we een studente gehad die een kookboek voor dementiepatiënten ontwikkelde.

Ook zijn er studenten die ge­ vangenen ondersteunen bij hun terugkeer in de maatschappij.

Alles is toegestaan, zo lang het project maar een academische én een maatschappelijke component kent.”

Afgelopen september vond de kick-off plaats van de vierde lichting van het programma.

Namens de Vrienden van Cob­ benhagen sprak Van der Waaij de studenten toe. “Wij hopen dat de studenten van nu, vanuit hun verbondenheid met Tilburg, straks ook een bijdrage willen leveren aan het Outreaching Ho­ nors Program. Hopelijk sluiten zij zich later ook aan bij de Vrienden van Cobbenhagen. Een mooie manier om iets terug te doen voor de alma mater en daarmee indi­ rect voor de maatschappij.” ☒

OOK BIJDRAGEN? Steun deze topstudenten.

Bied ze een stageplaats aan, word mentor of doneer aan het Outreaching Honors Program. www.tilburguniversity.edu/ supportoutreaching

until Alumni | Actie ■

Beurs Law School alumni

Minne Bosma naar Minnesota Alumnus Minne Bosma heeft een mooie ervaring opgedaan. Dankzij een beurs van de Tilburg Law School Alumni kreeg hij de kans een jaar lang op uitwisseling naar Minnesota Law School te gaan.

Aan het einde van zijn master Fiscaal Recht concludeerde Bosma als werkstudent dat een baan als belastingadviseur niets voor hem was. “Op dat moment besloot ik een tweede master te gaan doen in de VS via een uitwisselingsprogramma van de universiteit. Uiteindelijk viel de keuze op Human Rights Law. Dat is een vakgebied dat beter bij me past dan Fiscaal Recht.”

In Minnesota kwam Bosma terecht in een groep internationale studenten, afkomstig uit in totaal twintig landen. Van hen namen

er 67 afgelopen mei hun bul in ontvangst.

Als ‘class valedictorian’ (de beste student onder een groep pas afgestudeerden) mocht Bosma de afscheidstoespraak verzorgen. In zijn speech benadrukte Bosma het belang van een open blik en van de waarde van het buiten je comfortzone treden. Bosma heeft in de VS meer respect gekregen voor immigranten. “Ze laten hun land, vrienden en familie achter, om vervolgens onzekerheid tegemoet te gaan om een beter leven voor zichzelf en hun directe familie te creëren. Daarom zouden we deze mensen moeten aanmoedigen en welkom heten. En dus niet, zoals we in Europa nu doen, de grenzen dichtgooien of immigratie binnen de EU proberen te beperken.” ☒

7.500 euro naar onderzoek Tatarynowicz

‘Ook interessant voor bestuurders en managers’ “Dit is een gulle gift van alumni.” Universitair hoofddocent Adam Tatarynowicz stelt de bijdrage uit de belcampagne van Tilburg School of Economics and Management voor zijn onderzoeksproject Collaborative Innovation and the Value of Coherence Between Formal and Informal Networks zeer op prijs.

Tatarynowicz en zijn team gaan de samenwerking van bedrijven op de High Tech Cam-

pus in Eindhoven onderzoeken. Ze focussen daarbij in het bijzonder op netwerken met mensen van verschillende ondernemingen.

Ze willen weten hoe deze ontstaan en zich ontwikkelen. En hoe deze kunnen bijdragen aan kennisuitwisseling en (gezamenlijke) R&D en innovatie. “Wij streven ernaar dat onze onderzoeksgegevens breed bruikbaar zijn. We zorgen ervoor dat ook managers en bestuurders er iets aan hebben.” ☒

5.000 euro naar onderzoek De Goeij

‘Eerstejaars kunnen zo ervaring opdoen’ Hoe nuttig je onderzoeksvoorstel ook, je krijgt niet altijd vanzelfsprekend financiële middelen. Daarom is universitair hoofddocent Peter de Goeij bijzonder blij met de donaties van de TiSEM alumni aan zijn onderzoek Financial Literacy, Cognitive Limitations and Financial Decision Making.

De Goeij hoopt meer te weten te komen over de rol van visuele informatie - getekende plaatjes, dus - bij financiële beslissingen. De Goeij: “We kunnen nu in februari van start.”

Met ‘we’ bedoelt de universitair hoofddocent zichzelf en zijn eerstejaars studenten Be-

drijfseconomie, die het onderzoek uitvoeren en ook object zijn. Het mes snijdt aan twee kanten: “De studenten leren meer over financiële beslissingen. Tegelijk krijgen ze mee hoe zo’n onderzoek in de praktijk werkt.

Eerstejaars kunnen zo ervaring opdoen. En dat niet alleen. We gaan de uitkomsten ook nog gebruiken bij de lessen. Dat maakt dit een voorbeeld van research based learning.”

Ook van buiten de universiteit is belangstelling voor het onderzoek. “De Autoriteit Financiële Markten is geïnteresseerd in de uitkomsten ervan.” ☒

Professors for Development

Beurzen voor Liberianen Met Professors for Development ondersteunen onze emeriti pro­ fessoren Afrikaanse universitei­ ten en studenten. Een onderdeel van dit programma zijn beurzen voor studenten. In juli is de eerste beursstudent uit Liberia afge­ studeerd. Emmanuel Reeves is teruggekeerd in Liberia om daar onderwijs te gaan geven en zijn ervaringen in Tilburg in prak­ tijk te brengen. Dit academische jaar ontvangen Gartor Tate en Jonathan Flomo uit Liberia een TLS Alumnibeurs. Tate neemt deel aan het masterprogramma International Business Law. Hij behaalde in 2010 zijn bachelor in rechten aan de Louis Arthur Grimes School of Law en werkte als Assistant Legal Counsel voor het Liberiaanse ministerie van Financiën. Ook Flomo studeerde aan de Louis Arthur Grimes School of Law van de University of Liberia. Dit jaar volgt hij in Tilburg het masterprogramma Victimology & Criminal Justice. ☒

| 2-2014 7

GEZOCHT

FINANCIËLE MORALISTEN (M/V)

Hebzucht, arrogantie, competitiedrang en falend toezicht. Zie hier de cocktail die verantwoordelijk was voor de grootste financiële crisis in mensenheugenis. Nu we langzaam uit het economische dal klimmen en banken de laatste stresstest goed hebben doorstaan, rijst de vraag: hebben we ook iets geleerd van de afgelopen jaren? Of graait de wereld gewoon door? Hoogleraar Ethiek Wim Dubbink: ‘Ik denk dat er pas iets kan veranderen als we ons trainen niet zo hebberig te zijn.’

DOOR RUTGER VAHL

T

oen in 1987 de film Wall Street in de bioscoop draaide – waarin megabelegger Gordon Gekko riep: “Greed is good” – vatte iedereen de rolprent op als een waarschuwing voor ongebreidelde hebzucht. De wereld was net getuige geweest van de grootste beurscrisis sinds de jaren dertig. Zoiets mocht niet meer gebeuren.

Twee jaar later verscheen het boek Liar's Poker van Michael Lewis. Het was een ooggetuigenverslag van een voormalige medewerker van investeringsbank Salomon Brothers. Een nogal beangstigend relaas over wat er allemaal gebeurde achter de voorgevel van een van de meest prestigieuze financiële instellingen in de wereld. Misleiding, malversatie en manipulatie: alles was toegestaan om zoveel mogelijk winst te maken. Er gebeurde iets vreemds.

Boek en film kregen onbedoeld een cultstatus. Wouter Scheepens, die in 1989 afstudeerde in Tilburg en daarna bij ABN Amro ging werken, herinnert zich de sfeer van begin jaren negentig nog goed. “Zeker Liar's Poker werd door jonge medewerkers bij banken gelezen als een aanmoediging: ‘Dat wil ik ook bereiken!’.” → NU WÉL IETS GELEERD? In de jaren negentig maakte de financiële wereld een enorme groei door. Banken slokten elkaar op en vormden met verzekeraars grote financiële conglomeraten. Er werden nieuwe ingewikkelde

8 2-2014 |

ILLUSTRATIE: CURVE

UNTIL HOOFDVERHAAL ■

→ | 2-2014 9

→ IVOREN TOREN “Ja, we hebben geleerd van de bankencrisis”, zegt Wouter Scheepens. Hij verliet ABN Amro al in 2002, dus ruim voor het mis ging, maar is als adviseur op het gebied van social responsibility nog altijd betrokken bij de financiële sector. “De bancaire wereld is veiliger geworden. Er zijn nieuwe wetten en gedragscodes gekomen. Bankiers moeten een eed afleggen. Daarbij is het risicomanagement veel beter. In de jaren negentig gebruikte iedereen dezelfde modellen, de idee dat het fout kon gaan, bestond vrijwel niet. Dat is veranderd.”

Maar het gaat niet alleen om regels. Vriend en vijand zijn het erover eens dat er ook iets schortte aan de cultuur bij banken. Die was te veel gericht op persoonlijk gewin en de korte termijn – bonussen joegen dit aan – en te weinig gericht op het belang van de klant. Banken voelden zich letterlijk boven de markt verheven, leden aan tunnelvisie. Openheid over topsalarissen, bedoeld om zelfverrijking te voorkomen, bleek bijvoorbeeld contraproductief.

Toen bankiers wisten wat anderen verdienden, wilden ze dat zelf ook hebben!

Is er iets in die cultuur veranderd? Wouter Schee-

WOUTER SCHEEPENS:

‘De ivoren toren van de jaren negentig bestaat niet meer.

Alle bankdirecties praten tegenwoordig met stakeholders.’

10 2-2014 |

FOTO: HOLLANDSE HOOGTE

producten bedacht die torenhoge winsten genereerden. Met uitgekiende constructies werd het in Amerika mogelijk om hypotheken te verstrekken aan mensen die eigenlijk helemaal geen huis konden betalen. In 2008 ging het mis. Banken bleken onverantwoorde risico’s te zijn aangegaan en bonussen hadden bankiers blind gemaakt voor de belangen van hun klanten. Een bankencrisis in Amerika verspreidde zich over de wereld en leidde tot een langdurige economische recessie. L’histoire se repète. Er kwam een vervolg op Wall Street, opnieuw met Gordon Gekko, en ook verschenen er weer tal van boeken van insiders over misstanden in de financiële wereld.

Nu de wereld langzaam uit de crisis komt en Europese banken in ruime meerderheid zijn geslaagd voor de stresstest van de Europese Centrale Bank, dringt de vraag zich op of we nu wél iets geleerd hebben. Of gaat het net zoals na 1987 en kijken we over een jaar of tien naar het zoveelste vervolg op Wall Street?

pens denkt van wel. “De ivoren toren van de jaren negentig bestaat niet meer. Alle bankdirecties praten tegenwoordig met stakeholders. Er wordt nu veel aan dialoog gedaan. Dat is een belangrijk verschil. Op die manier kan de kloof tussen de financiele wereld en de ‘echte’ wereld worden overbrugd.” → BESMET Jan Bolle studeerde algemene economie in Tilburg en solliciteerde bij ING in de week dat Lehman Brothers failliet ging, in september 2008. Hij kan niets zeggen over de cultuur binnen ING vóór de bankencrisis. Maar hij denkt wel dat er veel is veranderd.

“Op verjaardagen word je niet echt populair door te zeggen dat je bij een bank werkt. Het beroep is een beetje besmet geraakt. Maar juist daar gaat een reinigende werking van uit. Je moet nu intrinsiek gemotiveerd zijn om in de financiële sector carrière te willen maken. Ik zie aan mijn collega’s dat het bij banken weer draait om dienstverlenend willen zijn.

Als bank speel je een belangrijke rol in het economische verkeer. Je kunt veel voor mensen betekenen. Ik werk bijvoorbeeld bij hypotheken. Die zijn onmisbaar voor veel mensen die een huis willen

UNTIL HOOFDVERHAAL ■

WIM DUBBINK:

‘Terwijl de samenleving steeds complexer wordt en steeds meer vraagt om moreel volwassen mensen, lijkt het wel alsof we zelf steeds meer morele kinderen blijven.’

kopen. Ik voel me geen ontwikkelingswerker, maar ben me wel bewust van de maatschappelijke rol van banken.” → NIETS GELEERD VAN DE CRISIS Na de bankencrisis dompelde antropoloog en journalist Joris Luyendijk zich onder in de Londense City. Hij wilde via participerende journalistiek overtuigd worden van de veronderstelling dat er veel bij banken is veranderd. Hij voerde tientallen gesprekken met bankiers en andere ingewijden om te kunnen snappen hoe het zo uit de hand had kunnen lopen. Welk gedrag had geleid tot de grootste financiële crisis sinds decennia? Was het hebzucht?

Was het competitiedrang? Hoe dieper Luyendijk tot de bancaire wereld doordrong, hoe somberder hij werd. Zijn eindconclusie luidt dan ook: we hebben niets geleerd van deze crisis en het kan morgen weer gebeuren, met nog grotere gevolgen dan we de afgelopen jaren hebben gezien. De volgende bankencrisis zal uitmonden in een politieke crisis, heeft Luyendijk in interviews gezegd. “Want als dit nog een keer gebeurt, zullen de mensen zeggen: het is de democratie niet gelukt om orde op zaken

te stellen, misschien dat een minder democratisch systeem daar beter toe in staat is.”

Illustratief was het verhaal van een bankier die beschreef hoe er gigantische winsten werden gemaakt en hoe iedereen die daaraan meewerkte in euforische stemming verkeerde. Maar toen hij intern wees op de grote risico’s die de bank liep, was het met de goede sfeer gedaan. Niemand houdt van een onheilsprofeet. En wat goed en fout is, werd steeds minder helder. Banken bleken ook in moreel opzicht op een hellend vlak gekomen. “We verdienen veel geld, maar we creëren toch ook veel waarde voor de economie?” Die cultuur is volgens Luyendijk niet veranderd.

Eigenbelang, gebrek aan ethisch besef en kuddegedrag zijn onuitroeibaar, sombert Luyendijk. Hij is erg negatief, maar zijn conclusies sluiten aan bij een recent rapport van adviesbureau Deloitte.

Daarin wijst 65 procent van de geïnterviewde senior bankiers op structurele problemen die nog steeds aanwezig zijn in de cultuur van financiële organisaties. Opmerkelijk is echter dat zij de problemen in de eigen organisatie als minder problematisch beschouwen. Is het kwartje wel gevallen in de bankenwereld? → KWESTIE VAN OPVOEDEN De Tilburgse hoogleraar bedrijfsethiek Wim Dubbink ziet bij bankiers een bekend verschijnsel.

“De mensen die blijkbaar het meest gevoelig zijn voor hebzucht, komen in posities waar de meeste weerstand daartegen goed zou zijn. Het is eigenlijk net als met pitbulls: prima beesten, in principe, maar ze moeten wel de goede baas hebben. Helaas zie je het nogal eens voorkomen dat mensen die geen pitbull zouden moeten nemen, er juist wel een hebben.”

Waarmee Dubbink geenszins wil zeggen dat bankiers ‘meer tot het kwaad geneigd zijn’ dan andere mensen. De mechanismen waardoor bankiers immoreel gedrag zijn gaan vertonen, zijn heel herkenbaar. “Ook op de universiteit kom ik in situaties waar ik keuzes moet maken die moreel niet altijd zwart-wit zijn. Een student die eigenlijk een 5 verdient toch maar een 5,5 geven; er is waarschijnlijk geen docent die dat nooit heeft gedaan.

Maar ethisch gezien klopt het natuurlijk niet. Want onvoldoende is onvoldoende.”

→ | 2-2014 11

FOTO: HOLLANDSE HOOGTE

is. Ik denk dat er pas iets kan veranderen als we ons trainen niet zo hebberig te zijn.”

JAN BOLLE:

‘De crisis en de impact daarvan heeft de jongste generatie bankiers gevormd.

Alleen al om die reden denk ik dat het niet snel meer zo mis zal gaan.’

Bankiers kunnen veranderen, stelt Dubbink. “Hun hebzucht is te beteugelen, maar het veranderingsproces is niet eenvoudig. We vragen nogal wat van mensen.” De hoogleraar vindt dat we er veel te veel van uitgaan dat we in het proces van volwassen worden ook moreel volwassen worden. “Terwijl de samenleving steeds complexer wordt en steeds meer vraagt om moreel volwassen mensen, lijkt het wel alsof we zelf steeds meer morele kinderen blijven.

Dat is een nogal explosief mengsel.”

Het beste voorbeeld van deze morele onvolwassenheid zijn de excuses waarachter we ons verschuilen.

“Niemand wil als immoreel worden gezien. Mensen zoeken daarom steeds naar excuses waarmee ze hun immorele gedrag kunnen verantwoorden.

We bedriegen onszelf door gedrag goed te praten, waarvan we weten dat het niet door de beugel kan.

Bankiers wezen naar de omstandigheden. Niet zij waren fout, maar de centrale bank, waar men alles maar leek goed te vinden en die verzuimd had in te grijpen. “We zijn kapotgemaakt”, zei Dirk Scheringa nadat zijn DSB-bank door zeer slecht beleid ten onder was gegaan.

Dubbink gelooft niet in strenge regels of een bankeneed. Hij denkt dat deze contraproductief werken. “Meer regels leiden tot meer zelfbedrog. Als iets niet expliciet is verboden, denken mensen dat iets is toegestaan. Meer regels leiden niet tot meer reflectie over ethiek maar tot meer ontduiking van regels. Hoe je dit doorbreekt? Je hebt mensen nodig die het zelfbedrog aan de kaak durven te stellen.

Het is ook een opvoedingskwestie. Je leert kinderen wel wat goed en fout is, maar niet om verleidingen te weerstaan. Eerder het tegenovergestelde. We zien de hele dag dat meer geld hebben belangrijk 12 2-2014 |

→ CULTUURVERANDERING Het lijkt een kwestie van lange adem. Als het bij de opvoeding moet beginnen zien we de eerste ‘ethische bankiers’ pas over een jaar of vijfentwintig. Gelukkig is er ook in opleidingen steeds meer aandacht voor ethiek. Tilburg was er al vroeg bij met founding father professor Cobbenhagen. Hij was van mening dat de inhoud (economie destijds) niet op zichzelf staat maar altijd binnen de maatschappelijke context geplaatst moet worden. Vanaf de oprichting in 1927 is filosofie/ethiek daarom een vast onderdeel binnen alle opleidingen van Tilburg University.

Alumnus Frank van der Salm denkt met genoegen terug aan vakken als PEMO (politieke economie) die hij tijdens zijn studie sociale economie in Tilburg volgde. Het heeft zijn kijk op maatschappij en samenleving beïnvloed, zegt hij. Inmiddels is hij zelf coördinator van de bacheloropleiding van de Utrecht University School of Economics. Daar is duidelijk meer aandacht voor ethische vraagstukken.

“In ons curriculum zijn de laatste jaren vakken over ethiek gekomen. Je kunt bij ons niet meer afstuderen zonder ooit over morele vragen te hebben nagedacht. Probleem is wel dat de kernvakken nog steeds gebaseerd zijn op de onder economen dominante neoklassieke theorie. In die theorie staan markten en rationaliteit centraal, wat bij studenten de indruk kan geven dat regulering en maatschappelijke verantwoordelijkheid niet de regel maar de uitzondering is.”

De studenten van nu zijn de bankiers van overmorgen. Hoe breng je vandaag de ethiek nog terug in de banken zelf? Jan Bolle ontwikkelde met honderd andere, meestal jonge bankiers de ‘cultuurkaart’.

Na drie sessies zijn er vijf waarden ontwikkeld waar elke bankier zich door zou moeten laten leiden: betrokken, ambitieus, dienstbaar, betrouwbaar en integer. Om ze concreet te maken zijn de vijf waarden vertaald naar werkhoudingen en wenselijk gedrag. Worden bankiers hiermee ‘morele mensen’? Jan Bolle: “Cultuur verander je niet zomaar, dat weten wij ook wel. Je moet de cultuurkaart zien als een van de middelen om iets te veranderen. Het gaat nog niet eens zozeer om de vijf waarden, maar om de interne discussie die met de cultuurkaart kan worden aangewakkerd. Cultuur en gedrag moeten letterlijk op de kaart worden gezet!” Hij vindt het een bijzondere tijd om bij een bank te werken.

“De crisis en de impact daarvan heeft de jongste generatie bankiers gevormd. Alleen al om die reden denk ik dat het niet snel meer zo mis zal gaan als we gezien hebben.”☒

COLUMN DIEUWKE ■

FOTO: EEF BONGERS

FILANTROOPMANIA

→

H

et was de hype van 2014: de #icebucketchallenge. Ik heb het met stijgende verbazing aangezien. Initieel dacht ik dat dit het dingetje was waar mijn broer, binnenschipper, het over had gehad: een challenge (‘uitdaging’ klinkt zo banaal, niet?) waarbij schippers overboord sprongen.

Filmen, posten op Facebook en als een kettingbrief anderen zover krijgen hetzelfde te doen.

Maar nee, toch niet. De #icebucketchallenge was voor een goed doel: geld inzamelen voor onderzoek naar ALS, een neurologische ziekte. Dat de oorspronkelijke challenge was om ofwel geld over te maken, ofwel een bak ijswater over je heen te gooien, dat was men snel vergeten. Bill Gates deed het, Oprah Winfrey deed het, en in een lemmingentempo deed iedereen het. Stefan uit Vlissingen, Marije (mét haar drie teckels) uit Loon-op-Zand, Joop uit Overloon. Sommigen maakten zelfs nog echt geld over ook.

Ruim voor die tijd was het ‘soort van grappig’-gevoel er bij mij allang af. Even was er nog een licht geamuseerde interesse: de mens als kuddedier pur sang wil erbij horen. De heren en dames sociologen

hebben weer een heel nieuw fenomeen om wetenschappelijk te fileren. Want, laten we eerlijk wezen, de uitdrukking ‘if there’s no picture, it didn’t happen’ zingt al jaren rond op Facebook en Instagram.

Heel interessant dat mijn generatie en de volgende generaties daar massaal in geloven. Dat eindeloze ik-wil-alles-delenkijk-mij-eens-in-de-belangstelling-staan-ikdoe-ook-mee-gevoel, dat stevig vergroeid is met het succes van de #icebucketchallenge (nu snapt u ook waarom ik stug de hashtag blijf gebruiken), gemengd met een veranderende filantropie: ik wil wel goed doen, maar wat levert het me op? ‘If there’s no picture, it didn’t happen’. De reden dat we liever publiekelijk een bak ijswater over onszelf heen (laten) gooien dan dat we anoniem een euro geven aan de KWFcollectant aan de deur. En dat terwijl kanker absoluut gezien meer slachtoffers maakt.

Maar goed, ik dwaal af. Stapels mensen gooiden water over zich heen. De ALSstichting vaart er wel bij, maar werkelijk water over jezelf heen gooien? Drinkwater?

Een van de steeds schaarser wordende natuurlijke bronnen. Kritiek tekortschietend in zoveel delen van de wereld. Smeulend punt

van dispuut tussen naties en volkeren. En wij gooien dat voor de grap over ons heen?

Wat een verwende egoïstische luxebeestjes zijn wij geworden met al ons charitatieve goeddoenerij! Hoe inlevend zijn we met de ALS-patiënt? Hoe onverschillig draaien we de geografische problemen die miljarden mensen bedreigen de rug toe?

Een Australische nieuwslezer sloeg de spijker op zijn kop: hij had een lijst met goede doelen die urgente noden hadden. Kliekjes voor de daklozen. Speelgoed voor de weeshuizen. Voor de mensen in de zeer droge Australische outback: die konden hun tweedehandskleren af komen geven. En de allerarmsten hoefden geen paria te worden in deze filantroopmania: misschien wilden die overwegen bloed te doneren.

Degenen die desondanks toch de noodzaak voelen om water over zich heen te storten, ook al staan ze niet in brand, kunnen uiteraard altijd sloot-, rivier- of zeewater gebruiken. Of op een Afrikaanse akker gaan staan als ze gieten. ■ Dieuwke van Turenhout, alumna Taalwetenschappen

| 2-2014 13

‘40.000 MENSEN BIJ ONS DE Tijdens hun studententijd maakten Marc Meeuwis (1968) en Robin van Beek (1975) iets unieks mee. Ze scoorden een nummer 1-hit met Guus Meeuwis en Vagant, de band waarin ook Jan-Willem Rozenboom, Dirk Oerlemans, Hugo van Bilsen en natuurlijk zanger Guus Meeuwis zaten. Twintig jaar na Het is een nacht blikken Marc en Robin terug op die prachtige periode in hun leven. Marc: ‘Het leven was één groot feest.’ Robin: ‘En heerlijk ongecompliceerd.’

TEKST: SARA TERBURG

NUMMER 1-HIT Het succesverhaal van de studievrienden begon toen Marc zijn broer Guus inschreef voor het AHC-studentensongfestival in 1994. Ze deden mee namens studentenvereniging Sint Olof. “Ik bespeelde toen nog geen instrument, maar Guus stond erop dat ik mee zou doen. Dus daar stond ik dan met mijn tamboerijn.” Ze wonnen met Het is een nacht het festival en mochten duizend cd-tjes laten drukken. Dit leidde tot bekendheid in Tilburg en omstreken. Maar het ging pas echt los nadat talentscout Willem van Schijndel het nummer oppikte en naar de landelijke radiostations 14 2-2014 |

stuurde. In de zomer van 1995 bereikte de studentenband de eerste plaats in de top 40. Talloze optredens volgden, al konden ze aanvankelijk slechts dat ene nummer spelen. Op aandringen van Van Schijndel schreven ze het tweede liedje Kedeng kedeng, wat ook een enorme hit werd. Ze waren in een klap beroemd: “Toen in 1996 ons eerste album Verbazing uitkwam, lagen fans er ’s nachts voor in de rij op de stoep voor de platenzaak,” weet Marc. De eerste videoclip werd opgenomen in café Bolle aan het Piusplein. Het aantal optredens steeg tot 200 per jaar. Marc: “Het leven

was één groot feest.” Robin: “En heerlijk ongecompliceerd. Natuurlijk was het werk, maar zo ervoer ik het niet. Rond een uur of vier ’s middags verzamelden we in onze stamkroeg Vagant. Dan pikte een chauffeur, vaak een bevriende student, ons op en vertrokken we richting optredens. Meestal had ik geen idee of we een kwartier of drie uur moesten rijden. Alleen op de terugweg had ik stress, omdat ik altijd zat te hopen dat we voor vier uur ’s nachts in Tilburg terug zouden zijn, voordat Vagant sloot.”

UNTIL…WE MEET AGAIN ■

ERDE OPTREDEN, BIZAR’

FOTO: ANP

Robin: ‘Als studenten voelden we ons een vreemde eend in de bijt tussen René Froger, Marco Borsato en 2 Unlimited’

STUDEREN ÉN OPTREDEN Het avond aan avond optreden, beperkte de tijd die ze aan studeren konden besteden. Maar volgens Robin werkte de combinatie wel motiverend. “Door de drukte rondom de band moest je gedisciplineerd zijn met studeren. De drukte maakte ons efficiënt.” Marc: “Al lag ik om vier uur pas in bed, ’s ochtends zat ik aan de studie.” Robin: “Wat ik wel lastig vond, was afstuderen tijdens de theatertour. Dan kwamen we om drie uur ‘s middags in een schouwburg, bouwden op, deden een soundcheck en, als de rest de stad in ging, bleef ik achter om antwoorden van respondenten uit

te tikken.” Achteraf bestond die tijd voor de twee uit talloze hoogtepunten. Een daarvan was hun derde officiële optreden, tijdens het Hollandse Hit Festival in Enschede. Robin: “Op een weiland stond veertigduizend man publiek, bizar. Als studenten voelden we ons een vreemde eend in de bijt tussen René Froger, Marco Borsato en 2 Unlimited.”

Ook de jaarlijks terugkerende optredens op Curaçao waren echte hoogtepunten, zegt Robin: “Dan stonden we op Mambo Beach te spelen voor 2.000 vakantievierende Nederlanders. Na dat optreden waren we altijd een paar dagen

vrij, heerlijk.” Volgens Robin worden de herinneringen mooier naarmate de periode Vagant (de band stopte in 2002, Guus Meeuwis ging solo door, red.) langer geleden is.” Marc: “Het succes dat wij met Vagant hadden, is niet velen gegeven. Mijn mooiste herinnering is de eerste keer dat ik een nummer van ons op de radio hoorde. Dat was in The Breakfast Club van Jeanne Kooymans en Peter van Bruggen. Daar luisterden zoveel mensen naar! Of die keer dat ik op de fiets zat en vanuit een auto met open raam naast me ons liedje hoorde, onwerkelijk was dat.”

→ | 2-2014 15

Marc: ‘Ik heb zo lang over mijn studie gedaan dat ik bijna bij de club van 100 hoorde voor studenten die 100 maanden of langer gestudeerd hadden.’

Marc woont in Tilburg met vrouw, tweeling (jongen en een meisje van 8) en dochter (6). Ondanks zijn bezigheden met de band, rondde hij zijn studie Fiscaal Recht in 1996 af.

“Ik heb er zo lang over gedaan dat ik bijna bij de club van 100 hoorde voor studenten die 100 maanden of langer gestudeerd hadden.”

Marc heeft een aantal jaren gewerkt in functies die aansloten op zijn studie, zoals fiscalist (Deloitte) en private banker (Staalbankiers).

Hij was ook drie jaar eigenaar van café Vagant (tot 2005), runde evenementenbureau Marck Events en organiseerde Brabant Open Air. Net zoals Jan-Willem Rozenboom is hij altijd met Guus Meeuwis blijven optreden. Tevens is hij conceptontwikkelaar en adviseur op het 16 2-2014 |

gebied van evenementen binnen de Vagant Holding. Zijn rechtenstudie komt hierin best nog weleens van pas. “Ik stel zelf contracten op bijvoorbeeld.”

In het nummer Tranen gelachen zingt Guus: ‘de mannen van toen veranderen nooit’. Klopt dat? Marc reageert: “Ja, ook nu gaan we af en toe nog goed los, bijvoorbeeld na stadionconcerten. Daarvan krijgen we zoveel adrenaline.

Na een show direct slapen, lukt echt niet, dus dan feesten we het eraf.” Maar zo bont als in de beginjaren, maken de broers Meeuwis het niet meer. “We zijn een stuk verantwoordelijker. Want in de ochtend moeten er broodtrommels gevuld en kinderen naar school.”

FOTO: ERIK VAN DEN BURGT

CLUB VAN 100

UNTIL…WE MEET AGAIN ■

THE VOICE Robin, die met zijn vrouw, zoon (6) en dochter (5) in Vught woont, heeft nog tot 2004 gedrumd in de band van Guus Meeuwis. Zijn studiekennis (twee jaar Economie, daarna Beleid- en Organisatiewetenschappen met een master Marketing) komt hem nog steeds goed van pas. Hij werkte een tijd als Guus’ product manager. Tegenwoordig is hij Business Development Director bij een dochter van Talpa, het bedrijf achter de tv-formats van John de Mol. Samen met Universal Music ontwikkelt Robin de wereldwijde muziekrechten van de tv-talentenjacht The Voice, dat in 150 landen wordt uitgezonden. Verder is hij

betrokken bij de platenmaatschappijen 8ball Music (waarin Talpa participeert), Dino Music (Nederlandstalig) en Powerhouse (dance). Hij heeft nog dagelijks profijt van de ervaring die hij opdeed als artiest in Vagant. “Veel mensen willen de muziek in en bij een platenmaatschappij werken om zelf beroemd te worden. Ik had dat allemaal al meegemaakt, dus ik kon me vanaf het begin volledig focussen op de artiesten van wie ik de belangen behartig. Ik praat nog wekelijks over mijn tijd met Vagant. Ik vertel beginnende artiesten hoe leuk en intensief het optreden was, vertel hen hoe wij het aanpakten.” | 2-2014 17

■ MENTORPROGRAMMA UNTIL

ALUMNI HELPEN STUDENTEN BIJ EERSTE STAP ARBEIDSMARKT

‘MET EEN CARRIÈRE MOET JE VROEG BEGINNEN’ Tussen studie en werk gaapt een kloof. Het Carrière Mentorprogramma van de Tilburg School of Economics and Management (TiSEM) mobiliseert alumni om die kloof te verkleinen. Deze alumni coachen studenten bij de oriëntatie op de arbeidsmarkt. Zo was alumnus Thomas Wilson de mentor van Vincent Schurink.

T

homas Wilson is een van de eerste mentoren die een student hielp bij zijn toekomstige loopbaan. Toen de alumnus werd gevraagd of hij wilde meedoen aan het mentorenprogramma, aarzelde hij niet. De credit analyst bij de Rabobank in Rotterdam is zelf nog jong en beseft hoe belangrijk een goede voorbereiding op de arbeidsmarkt is. “Studenten concentreren zich op hun master. Dat kost veel energie. Ze gaan zich vaak pas daarna echt oriënteren op wat ze willen gaan doen. Dat is rijkelijk laat, want een baan heb je niet een, twee, drie. Een mentor is een goede stok achter de deur om je met je toekomst bezig te houden.”

Volgens Wilson moeten studenten zich vroeg beginnen te oriënteren op de arbeidsmarkt. “Events om kennis te maken met de mogelijkheden op de arbeidsmarkt zijn eenmalig. Je moet je daarvoor vooraf inschrijven. En voordat je dat doet, moet je eigenlijk al een idee hebben welke bedrijven je interessant vindt. Toen ik Vincent in het begin ontmoette, wist hij nog niet of hij voor een bank, corporate of consultant wilde werken. Dat was het eerste wat ik met hem heb besproken.” → KRITISCHE VRAGEN De persoon op wie Wilson doelt, is Vincent Schurink. De voormalige student Business Administration aan Tilburg University is tegenwoordig finance trainee bij ING. Hij staat Until te woord vanuit het roerige Hongkong, waar hij nu werkt. Volgens Schurink heeft hij veel gehad aan de coaching door Wilson. “Ik wist aanvankelijk niet bij wat voor type organisatie ik wilde werken. En het is nogal een verschil of een bedrijf leningen of eten verkoopt. Thomas stelde kritische vragen zodat mij duidelijker werd wat ik werkelijk wilde. Dat hielp bij de keuze voor de bancaire sector. Thomas kon goed schetsen wat het betekent om voor een bank te werken. Maar ook wat je bij de verschillende divisies van een grote bank kunt verwachten.”

Volgens Wilson is het belangrijk dat

18 2-2014 |

studenten praten met mensen die al in de bedrijfstak werken waar zij hun oog op hebben laten vallen. “Uit presentaties van bedrijven krijg je een eenzijdig beeld.

Daarom is het goed om met meer mensen te praten. Of om mee te doen aan business courses. Dat zijn meerdaagse sessies waar je kennismaakt met het bedrijf en de medewerkers in kwestie. Wie zich daar goed presenteert, heeft bovendien een streepje voor bij een eventuele sollicitatie.” → COACH Wilson begeleidde Schurink niet alleen bij de eerste oriëntatie, maar ook bij zijn voorbereiding voor een sollicitatiegesprek. Volgens de ING-trainee heeft dat zeker geholpen: “Door de gesprekken met Thomas wist ik veel beter waarom ik bij een bank wilde werken. Ik kon veel beter duidelijk maken waarom ik geschikt was.”

Hij is achteraf blij dat hij aan het mentorprogramma heeft meegedaan. “Anders had ik mijn oriëntatie op de arbeidsmarkt mogelijk langer uitgesteld. Bovendien was het leuk om te praten met iemand die al een stap verder is. Thomas en ik hadden een goede klik.”

Wilson beaamt dit. De gedrevenheid van Schurink herkent hij wel. Hij vindt een dergelijke motivatie ook een voorwaarde voor het mentorschap. “Een mentor is een coach, maar de speler moet er zelf wat van willen maken.”☒

WORD OOK MENTOR! Het mentorprogramma van de Tilburg School of Economics and Management loopt goed. Al 70 mentoren hebben zich aangemeld. Ook de rechten- en sociale faculteit gaan in 2015 van start met een dergelijk programma.

Kijk voor meer informatie of meld je direct aan op: www.tilburguniversity.edu/mentorprogramma

FOTO: ERIK VAN DER BURGT

UNTIL ZO MOEDER, ZO DOCHTER ■

‘IK ZAT IN DE COLLEGEZAAL MET JOU IN DE MAXI-COSI’ Alumna Lotte Isbouts runt een praktijk als sportpsychologe.

Haar dochter Dominique Coumans studeert nu rechten aan Tilburg University.

Een tweegesprek over studeren vroeger en nu.

Dominique: “Ik doe twee masters, International Business Law en International & European Public Law. Daarnaast ben ik student-assistent. De keuze voor Tilburg University was snel gemaakt.

Tilburg heeft een goede naam en ik kon misschien bij Hockeyclub Tilburg gaan hockeyen.”

Lotte: “Het feit dat ik in Tilburg heb gestudeerd, speelde geen rol. Dominique moest van mij vooral gaan doen waar haar hart lag. Ik ben er trots op dat zij nu twee masters doet. Zelf heb ik, na de studie bedrijfskunde aan Nyenrode, ook twee studies gedaan: haptotherapie en psychologie. In combinatie met een eigen praktijk én twee kleine kinderen was dat behoorlijk aanpoten. Studeren deed ik als de kinderen in bed lagen, tot een uur of drie. Eén keer zat ik in de collegebanken met één kind op mijn arm en Dominique in de maxi-cosi naast me. De professor ging toen vragen stellen aan jou!”

Dominique: “Wat grappig, daar weet ik niks meer van! Zelf heb ik het ook behoorlijk druk, met twee masters en een student-assistentschap. Toch heb ik nog tijd voor een sociaal leven en hockey.”

Lotte: “Ik verbaas me er wel eens over hoeveel tijd jij nog hebt voor andere dingen. Dat is, denk ik, wel een verschil met vroeger. Misschien komt het doordat het studentenleven wat schoolser en efficiënter is geworden. Vroeger had je toch meer eigen verantwoordelijkheid als student.”

Dominique: “Bij rechten valt het volgens mij wel mee met dat schoolse. Wel is de druk om

te presteren groter geworden. Een baan vinden, is door de crisis toch een stuk lastiger dan voorheen.”

Lotte “Ik zeg altijd: ga vooral van je eigen kracht uit en probeer jezelf te onderscheiden. Zelf onderscheid ik me van reguliere sportpsychologen door me specifiek te richten op sportdiagnostiek in teamrollen. Hoe presteert iemand optimaal onder druk? Daarbij ontwikkelden we selectiecriteria voor de diverse rollen binnen teams. Een spits heeft nu eenmaal een ander profiel dan een verdediger.”

Dominique: “Een tijdje terug had ik het plan opgevat om een koffietentje te beginnen, aan de rand van de campus. Mama was ook al een keer mee gaan kijken, we waren allebei enthousiast.

Toen ik hoorde dat Starbucks op de campus een vestiging (op de plek waar ooit het KRIS zat, red.) opende, heb ik het idee laten varen.”

Lotte: “Maar je hebt het wel geprobeerd! Ik ben er trots op dat je zo ondernemend bent.

Je was lange tijd best wel verlegen, maar ik heb je gestimuleerd om meer uit je schulp te kruipen. Je bent heel goed je eigen pad aan het uitstippelen.”

Dominique: “Uiteindelijk wil ik graag iets gaan doen met luchtvaartrecht. In juni 2015 hoop ik in Tilburg klaar te zijn. Dan wordt het óf een baan zoeken óf naar Canada voor de studie Air and Space Law.” Lotte: “Zolang je jezelf maar blijft ontwikkelen!”

| 2-2014 19

20 2-2014 |

UNTIL INTERVIEW ALUMNA ■

HERNA VERHAGEN

‘JE MOET ERGENS IN GELOVEN EN DAAR ACHTER STAAN’ Bestuursvoorzitter Herna Verhagen (Sint Oedenrode, 1966) van PostNL is de enige Nederlandse vrouwelijke ceo van een beursgenoteerd bedrijf.

Reden voor maandblad Opzij om haar uit te roepen tot ‘s lands machtigste vrouw. Maar zelf houdt ze niet zo van hokjes. Een ieder heeft unieke kwaliteiten en moet daarop worden beoordeeld, vindt de alumna Personeelwetenschappen. Haar grote voorbeeld is Nelson Mandela die ze ooit ontmoette. Hoe? ‘Dat is geheim.’

TEKST: JOOST BIJLSMA; FOTOGRAFIE: CASPER RILA

H

et is een heldere herfstdag in het hoofdkantoor van PostNL. De vergaderruimte waar het interview plaatsvindt, biedt zicht op Den Haag. De hofstad kleurt warm dankzij het lage licht. Het duurt even voor Herna Verhagen verschijnt. Volgens de manager mediarelaties van PostNL is ze bezig met het beantwoorden van vragen van medewerkers. Door haar drukke schema blijft de tijd beperkt.

We beginnen met haar jeugd in Sint Oedenrode.

De jonge Herna wist al vroeg wat ze wilde en had de gave om anderen te overtuigen: “Ik heb heel veel wilskracht, altijd gehad. Zolang ik weet dat ik er ben.” Die gedrevenheid kwam ook tot uiting toen ze ging studeren. Ze deed in zes jaar twee studies.

Verhagen begon met Nederlands Recht in Nijmegen om daarna Personeelwetenschappen in Tilburg te studeren. Daar kwam ze naar eigen zeggen goed doorheen. Van Tilburg herinnert zij zich dat in kleine groepen werd lesgeven. “Dat beviel me goed.

Het was een fijne manier van leren.” Verder staan de bestuursactiviteiten voor de studievereniging Input haar nog helder op het netvlies. “Het mooie is dat je tijdens je studententijd naast kennis veel sociale vaardigheden opdoet. Je krijgt tijd om groot te worden.” Haar studieperiode vond ze een hele leuke tijd. “Ik ontmoet nog steeds vriendinnen van toen.” → WAARDE TOEVOEGEN Op het curriculum vitae van Verhagen (zie kader) prijken niet alleen de opleidingen in Nijmegen en Tilburg. Ook internationale instituten als INSEAD | 2-2014 21

→

CV HERNA VERHAGEN OPLEIDING: 2008 2004 1999 1991 1988

MBA, Stanford University Economics, London School of Economics International Management, INSEAD Fontainebleau Personeelwetenschappen, Tilburg University Nederlands Recht, Radboud Universiteit Nijmegen

WERKERVARING: 2012 - heden PostNL, voorzitter Raad van Bestuur 2011 - 2012 PostNL, lid Raad van Bestuur en verantwoordelijk voor International & Parcels 2007 - 2010 TNT, managing director Group HR 2003 - 2007 TNT Post Nederland, commercieel directeur 1999 - 2002 TPG Post, directeur key accounts 1996 - 1999 Mailprofs, directeur 1993 - 1996 Mailprofs (onderdeel TPG Post/Vedior), sales and operations manager

22 2-2014 |

Business School, London School of Economics en Stanford zijn daarop terug te vinden. “De internationale omgeving en het op business cases gerichte onderwijs voegden echt wat toe aan wat ik in Nederland had geleerd.” Op het cv is verder te zien hoe ze bij het Nederlandse postbedrijf in mooie stappen opklom. De vraag dringt zich op of ze al jong een topfunctie ambieerde. Volgens Verhagen is dit nooit een doel op zich geweest. “Mijn wilskracht is niet een op een te vertalen naar ambitie. Ik ben nooit koste wat kost op zoek geweest naar een hoge positie in het bedrijfsleven. Dat is iets wat je gebeurt.

Mijn instelling is altijd geweest dat te gaan doen waarmee ik de meeste waarde kan toevoegen. En die plek te kiezen waar ik het meeste kan leren.”

Haar huidige functie is een goed voorbeeld van een gelegenheid die zich voordeed. Verhagen nam in 2012 de positie van bestuursvoorzitter bij PostNL over van haar toenmalige collega Harry Koorstra.

Zij zat toen zelf net negen maanden in de Raad van Bestuur. Koorstra moest vertrekken na een ruzie met de raad van commissarissen. Heet hangijzer was een reorganisatie bij PostNL die leidde tot klachten over de postbezorging en tot onrust onder personeel. Dat kwam onder meer vanwege een leegloop aan ervaren krachten. Verhagen zette de reorganisatie stop om het proces later, maar dan voorzichtiger, weer op te starten. → VERBINDEN Wat heeft Verhagen gedaan om de rust weer terug te brengen? Volgens de bestuursvoorzitter ging ze daarbij te werk volgens de drie criteria die ze altijd hanteert: verbinding, diversiteit en transparantie.

“Ik ga de verbinding aan met mijn medewerkers.

Dat betekent dat ik veel contact heb met mensen om te snappen wat er leeft en speelt. Waar zijn ze mee bezig? Waar twijfelen ze over? Zo kun je oplossingen vinden. Ik geloof in de kracht van de mensen die hier werken. Bij die reorganisatie hadden heel veel mensen goede ideeën. Ze wisten zelf wat we moesten veranderen en waar we naartoe moesten. Dat hoefde ik niet te verzinnen.” Ook transparantie was belangrijk om de rust te laten weerkeren bij PostNL. Eigenlijk altijd, maar zeker in een reorganisatiepro-

UNTIL INTERVIEW ALUMNUS ■

‘Ik ben nooit koste wat kost op zoek geweest naar een hoge positie in het bedrijfsleven. Dat is iets wat je gebeurt.

Mijn instelling is altijd geweest om dat te gaan doen waarmee ik de meeste waarde kan toevoegen’

ces moet het helder zijn wat de bedoeling is, vindt Verhagen: “Alle 60.000 mensen moeten snappen waar we gaan en staan. Je moet een verhaal vertellen, eerlijk zijn over wie je als PostNL wilt zijn en laten zien welke toekomst het bedrijf heeft.” → GETALLEN VERTALEN Verhagen heeft PostNL in rustiger vaarwater gebracht, maar is nog lang niet klaar. Het blijft een bedrijf in continue verandering. Met eigenlijk twee verschillende markten: de brievenpost, een krimpmarkt, en de pakkettenpost, een groeimarkt.

Voor die twee gelden verschillende doelstellingen.

“Bij het brievenbedrijf streven we naar behoud. Wij willen dat er over tien jaar nog steeds een brievenbedrijf is dat op lange termijn een betrouwbare en tijdige postbezorging kan garanderen. Bij de pakkettenmarkt streven we ernaar dat alles groeit.”

Is de groei van acht procent dit jaar in de pakkettenpost genoeg, gezien de krimp in de brievenmarkt?

“Zo kijk ik er niet naar; dat de ene markt iets zou moeten doen voor de andere. Beide markten hebben een eigen dynamiek. Per markt moeten we zo succesvol mogelijk zijn.” Hoe stimuleert ze haar medewerkers om bij te dragen aan dat succes? “Mensen rennen niet door het noemen van getalletjes. Ik zeg

niet: het moet nu twaalf procent zijn. Natuurlijk stuur ik zelf wel op financiële doelstellingen die we helder maken bij aandeelhouders. Maar het is de kunst om die getallen door te vertalen naar voor medewerkers interessante doelen. Bijvoorbeeld de uitdaging om een nieuwe markt te openen. Zo zijn we gestart met leveren van pakketten op zondag.” → NIEUWE GENERATIE Velen zien in Verhagen een voorbeeld voor anderen.

Elsevier portretteerde haar als een archetype manager van de nieuwe generatie. En Opzij riep haar uit tot machtigste vrouw. Verhagen houdt niet zo van al die hokjes, ze wordt liever op haar merites beoordeeld. Op de vraag of zij een typisch voorbeeld is van een nieuwe generatie leiders, gaat ze niet in.

Ze heeft geen zin om zichzelf te vergelijken met een andere generatie: “Ik zie me zelf als Herna Verhagen. Ik geloof in de unieke eigenschappen van mensen.” Op dit punt is Nelson Mandela de grote inspiratiebron van Verhagen. Mandela is een symbool voor de diversiteit die zij bepleit. “Hij beoordeelde mensen niet door ze te vergelijken, maar op wat hen uniek maakt.” Ze gelooft dat mensen het beste tot hun recht komen in divers samengestelde teams wat betreft sekse en etniciteit. Teams, waarin ieder ruimte krijgt voor zijn talent.

Verhagen is een van de vele bewonderaars van ‘Madiba’, maar is wel verder gegaan dan de meeste.

Tijdens een leiderschapscursus van TNT kreeg ze de opdracht om een ontmoeting te regelen met een persoon die ze bewonderde. Zij besloot voor Nelson Mandela te gaan. Na negen maanden wist ze via via een gesprek van een kwartier te regelen. Hoe precies? “Dat is geheim. Dat ga ik niet vertellen.”

Voor Verhagen telt wat het haar heeft opgeleverd: een ervaring waar ze inspiratie uit kan blijven putten. De uitspraak die Mandela tijdens hun gesprek deed, ‘The future belongs to those who believe in the beauty of their dreams’, is een leidraad in haar leven. “Het hebben van een purpose, een hoger doel, vind ik belangrijk. Je moet ergens in geloven en daar achter staan.” ☒

| 2-2014 23

WETENSCHAPWERKT Begrijpen hoe de maatschappij in elkaar steekt, is mooi. Nog mooier is het om met de theorie aan de slag te gaan in de praktijk. Drie voorbeelden van wetenschap in uitvoering met een Tilburgs tintje.

TEKST: JEROEN KETELAARS

STAATLOZEN HUN WAARDIGHEID TERUGGEVEN

E

FOTO: HOLLANDSE HOOGTE

en vakantiereisje naar het buitenland, een bankrekening openen, een huurcontract afsluiten: niets bijzonders, toch? Nou, voor wereldwijd tien miljoen mensen wél. Deze grote groep van zogenoemde staatlozen heeft geen nationaliteit, geen paspoort en beschikt niet over de rechten die staatsburgers wel hebben. “Er zijn groepen mensen van wie de nationaliteit collectief wordt afgenomen, zoals in de jaren zestig in Syrië met Koerden gebeurde. Maar er zijn er ook die bij de geboorte geen nationaliteit mee krijgen”, legt Laura van Waas van de Tilburgse rechtenfaculteit uit. “Zo zijn er 27 landen, waaronder Koeweit, Sudan en Nepal, waar bij wet bepaald is dat een vrouw niet het recht heeft om haar nationaliteit aan haar kinderen door te geven.”

Samen met haar collega Zahra Albarazi en anderen onderzoekt Van Waas de positie van staatlozen en wat statelessness allemaal voor gevolgen heeft.

En dat zijn er nogal wat. “Staatlozen voelen zich buitengesloten omdat ze niet kunnen bewijzen wie ze zijn. Ze willen als mens behandeld worden en dezelfde kansen als anderen hebben. Dat ze minder kansen hebben, kan tot depressie leiden of tot angst voor de toekomst. En staatloze moeders maken zich zorgen over wat er met hun kinderen zal gebeuren als zij er zelf niet meer zijn.” De internationale onderzoeksgroep waar Van Waas deel van uitmaakt, is actief in landen waar een deel van de bevolking lijdt onder statelessness. “Met onze onderzoeksresultaten en ons onderwijs, helpen we lokale organisaties hun activiteiten effectiever te maken en druk uit te oefenen op de overheid.”

Die inspanningen zijn niet tevergeefs: in Senegal werd vorig jaar de wetgeving aangepast.

In dat Afrikaanse land kunnen vrouwen hun nationaliteit nu wél op hun kinderen overdragen.

EEN ALTERNATIEF BIEDEN VOOR NAZORG BIJ KANKER

FOTO: CORBIS

D

24 2-2014 |

e nazorg voor vrouwen die aan baarmoederkanker hebben geleden, zou in de toekomst weleens veel beter én goedkoper kunnen worden. Dat is althans wat Lonneke van de Poll en Nicole Ezendam van Tilburg University de komende jaren gaan onderzoeken. Van KWF Kankerbestrijding hebben zij daarvoor een flinke subsidie van 328.000 euro gekregen.

Nu is het nog zo dat (ex)baarmoederkankerpatiënten nazorg volgens een vast stramien krijgen: na de behandeling steevast vier keer per jaar voor controle terugkomen bij de oncoloog. “Maar die controles zijn ook maar momentopnames, die geen enkele garantie

UNTIL WETENSCHAP ■

MET FILMSCENARIO’S AANSLAGEN VOORKOMEN

FOTO: GOOGLE

N

iet alle proefschriften bevatten een behoorlijke dosis spanning en sensatie. Dat van Peter de Kock wel.

Deze onderzoeker, van huis uit filmmaker, maar tegenwoordig werkzaam bij de politie, promoveerde aan Tilburg University op een proefschrift dat gewijd is aan terroristische aanslagen.

De Kock bracht niet minder dan 53.000 aanslagen samen in een database en koppelde die ook nog eens aan ‘fictieve aanslagen’ uit boeken en filmscenario’s. Op basis daarvan ontstond een ingenieus model. Dit verschaft inzicht in de manier van handelen van terroristen en wat hun toekomstige acties zouden kunnen zijn.

Een voorspellende waarde dus.

“Het is nu voor de eerste keer mogelijk op dit terrein zoveel data te analyseren”, vertelt De Kock. “Al die gegevens leveren ‘opsporingsrichtingen’ op. Als terroristen eenmaal een middel gebruikt hebben dat werkt, zullen ze dat immers vaker gebruiken. Ze willen namelijk zo weinig mogelijk aan het toeval overlaten. Maar door al deze scenario’s samen te brengen, wordt het voor een terrorist op den duur wel heel moeilijk om nog wat nieuws te bedenken.”

Dat De Kock echte terreurdaden koppelde aan door filmers en schrijvers bedachte aanslagen, is niet zo vreemd. “Filmers en terroristen willen beiden een verhaal vertellen, een publiek beïnvloeden”, vertelt de onderzoeker.

Zo ontdekte De Kock dat terreuracties en verhalen allebei twaalf componenten bevatten, zoals een locatie, een hoofdrolspeler, een doel, en een middel om dat doel te bereiken. Op basis van deze basiselementen werd de uitgebreide

geven”, vertelt hoogleraar Van de Poll. “Er wordt een soort schijnzekerheid gecreëerd. Als de kanker terugkeert, wordt dat vaak al door de patiënt zelf ontdekt en niet tijdens zo’n periodieke controle.”

Aan de huidige vorm van nazorg bij baarmoederkanker kleven nog andere nadelen. Zo ervaren sommige vrouwen veel stress en angst rond het moment van de controle en het zenuwslopende wachten op de uitslag: is de kanker teruggekeerd of niet? Bovendien is deze manier van nazorg erg kostbaar en vanwege de enorme toename van het aantal kankerpatiënten in de toekomst misschien zelfs wel onbetaalbaar.

Is het dan niet beter om af te stappen van de vaste

database samengesteld.

En hoewel zijn ESC12-model nog verfijnd moet worden, heeft De Kock er al patent op aangevraagd en is hij door verschillende geïnteresseerde organisaties benaderd. “Ik zou willen dat er uiteindelijk een model komt dat ervoor zorgt dat we niet meer te verrassen zijn. Dat moment lijkt dichterbij te zijn dan ik een jaar geleden voor mogelijk hield.”

controlemomenten? En de patiënt grotendeels zelf te laten bepalen wanneer zij contact met de specialist opneemt? Dat vragen Van de Poll en Ezendam zich af.

Het is een vraag die op brede schaal blijkt te leven.

Zeker zestig van de ongeveer honderd Nederlandse ziekenhuizen hebben al aangegeven aan hun onderzoek mee te willen werken. “De bevindingen zouden kunnen leiden tot een minder intensieve én goedkopere vorm van nazorg, waarbij de patiënt minstens net zo tevreden is”, aldus Van de Poll. “Bovendien zal het onderzoek bijdragen aan de discussie over nazorg bij andere vormen van kanker.”

| 2-2014 25

26 2-2014 |

ILLUSTRATIE: JOYCE SCHELLEKENS

UNTIL FEATURE ■

DE UNIVERSITEIT KOMT NAAR U TOE EN DREEKEGMO De tijd dat de universiteit een gesloten bolwerk was, is voorbij. De deuren staan tegenwoordig letterlijk open, ook voor niet-studenten.

Zo kunnen Tilburgers naar de Night University en scholieren naar de Kinderuniversiteit.

‘De professoren vinden het net zo leuk als de kinderen.’

TEKST: WILLEM VAN LEEUWEN

U

niversiteiten moeten ervoor beducht zijn geen eiland te worden in de stad waar ze zijn gevestigd. Voor een universiteit die interactie met de maatschappij predikt, zoals Tilburg University, geldt dit al helemaal. Reden om regelmatig naar buiten te treden. Bij de wetenschappers is dit al hun tweede natuur. En bij de organisatie Tilburg University gebeurt dit steeds vaker. De universiteit komt naar de mensen toe en haalt ze ook naar binnen.

Een schoolvoorbeeld van de naar buiten tredende universiteit is het succesvolle aanvullend onderwijsprogramma voor scholieren: www.economievoorjou.nl. Dit is een initiatief van een groep economen van Tilburg University en Universiteit Maastricht, waarbij scholieren

examentraining economie en M&O kunnen doen, zowel voor vwo als havo.

Niet alleen leerlingen uit het voortgezet onderwijs, ook kinderen van de basisschool krijgen de kans om kennis te maken met academisch onderwijs en met het begrip wetenschap. Zes keer per schooljaar organiseren Tilburg University en de Technische Universiteit Eindhoven samen de Kinderuniversiteit. Dit zijn gratis colleges speciaal voor kinderen uit de groepen 6, 7 en 8 van de basisschool. Deze worden gegeven door professoren en docenten van de universiteit. De kindercolleges op Tilburg University en de Technische Universiteit gaan over uiteenlopende onderwerpen en zijn zeer populair. In Ben jij een aap? vertelde Tilburgse professor Raymond Corbey uitgebreid over de afkomst van de mens en in Van Plasma tot pleister zet professor Gerrit Kroesen van de Eindhovense faculteit Techni-

sche Natuurkunde uiteen wat plasma is en waarvoor we het gebruiken. De interesse voor de colleges is zo snel gegroeid dat ze tegenwoordig in de aula van de universiteit worden gegeven.

Met 320 nieuwsgierige kinderen is de zaal steeds uitverkocht. Zij zitten vooraan en mogen vragen stellen. Terwijl de ouders aan de zijkant alleen maar mogen luisteren. → WETENSCHAPSKNOOPPUNTEN De Kinderuniversiteit is niet alleen populair bij de doelgroep waarvoor de colleges bestemd zijn. “De professoren die de colleges geven, vinden het net zo leuk als de kinderen. Dat is niet zo vreemd, want ze delen iets belangrijks, namelijk verwondering”, zegt Saskia Immens. Zij is projectmanager van Wetenschapsknooppunt Brabant dat o.a. de Kinderuniversiteit organiseert.

In het knooppunt bundelen Tilburg University en de Technische Universiteit Eindhoven hun kennis en ambities richting de scholendoelgroep. Leraren, wetenschappers en andere belangstellenden kunnen hier terecht voor lesmateriaal en praktijkvoorbeelden voor lessen en activiteiten over wetenschap en technologie op de basisschool. Het initiatief Wetenschapsknooppunten (inmiddels twaalf in Nederland) is ontstaan vanuit de behoefte scholieren al vroeg in hun leven in aanraking tºe brengen met wetenschap, om zo de kloof tussen basisonderwijs en weten-

→

| 2-2014 27

schappelijk onderwijs te verkleinen.

“Met zelfstandig, kritisch nadenken, kun je immers niet vroeg genoeg beginnen”, zegt Immens.

De knooppunten zijn ontmoetingsplaatsen waar universiteiten, basis- en voortgezet onderwijs, plus de pabo’s elkaar treffen. Maar waar de scholieren van het voortgezet onderwijs vooral worden benaderd om ze te interesseren voor een bepaalde richting en universiteit, worden de jongsten met dit platform inhoudelijk gestimuleerd om onderzoekend en ontwerpend te leren. Dit onder het motto Van passend naar spannend onderwijs. Immens: “Kinderen verwonderen zich van nature.

Dat moeten ze vooral vasthouden en niet afleren, want verwondering is essentieel om wetenschap te kunnen bedrijven.” → KINDERKENNISBANK Wetenschapsknooppunt Brabant organiseert ook studiedagen voor leerkrachten uit de regio. Daar krijgen deze docenten handvatten hoe ze wetenschap in het basisonderwijs kunnen integreren. Maar ook hoe ze kinderen kunnen stimuleren hun van nature vragende, onderzoekende houding vast te houden. Voor leerkrachten, docenten en studenten zijn er onderwijscafés, bijeenkomsten in het centrum van Tilburg, waar in een ontspannen sfeer wetenschappelijke onderwerpen worden bediscussieerd

ONDERZOEK MENSENHANDEL WERD GELINKT AAN PROSTITUTIE IN TILBURG, ZODAT HET CONCREET EN RELEVANT WERD VOOR BEZOEKERS

en waarbij deelnemers worden gestimuleerd om passie voor wetenschap te ontwikkelingen.

En dan is er sinds 2013 de eerste online Kinderkennisbank in Nederland, een initiatief van Tilburg University en sCoolscience (namens TU Eindhoven) verenigd in Wetenschapsknooppunt Brabant. Via de site Kinderkennisbank.nl kunnen kinderen zelfstandig, met hun ouders of met docenten in de klas op een interactieve manier kennismaken met de wetenschap. De site geeft uitleg over typisch academische vraagstukken, zoals: wat is filosofie?

Wat is moraal? En: wat is tijd? Kinderkennisbank.nl heeft anderhalf jaar na de start ruim tachtigduizend pageviews. → NIGHT UNIVERSITY De deuren staan overigens niet alleen open voor toekomstige studenten of andere wetenschappelijk geïnteresseerden. Iedereen is welkom. Bijvoorbeeld tijdens de Night University. Op

VERBINDING MET DE MAATSCHAPPIJ Volgens Philip Eijlander, rector magnificus van Tilburg University, kunnen initiatieven als Kinderuniversiteit en Night University in een breed perspectief worden geplaatst: “De slogan die universiteit hanteert, Understanding Society, maakt duidelijk dat we ons verbonden voelen met de maatschappij. Het onderzoek dat hier plaatsvindt, willen we delen met andere partijen in de samenleving. Deels omdat we hierin een maatschappelijke taak hebben, maar ook omdat we informatie uit de samenleving nodig hebben in het belang van de wetenschap. De Kinderuniversiteit is een mooi voorbeeld van wat we de maatschappij geven. De Night University is van een iets andere orde. Door onze deuren op zo’n avond wijd open te zetten, versterken we de interactie tussen de stad en de campus. We laten zien wat we hier allemaal doen. En natuurlijk hopen we ook dat aankomende studenten daardoor eerder voor onze universiteit kiezen.”

28 2-2014 |

1 oktober, tijdens de week van de wetenschap, werd dit evenement gehouden op de campus van de Tilburgse universiteit. Organisator is het Academic Forum (voorheen Studium Generale), samen met studenten. Het was een vrij toegankelijke, open avond voor Tilburg en omstreken. Iedereen kon ervaren wat de universiteit te bieden heeft, maar ook meedenken en discussiëren over maatschappelijke thema’s.

Een festival op de campus, waar cultuur en wetenschap met elkaar waren verweven en waar duidelijk werd dat fun en diepgang prima samengaan.

De ruim duizend bezoekers konden vooraf zelf een ‘vakkenpakket’ samenstellen en thematische routes kiezen, zodat er houvast was in het overweldigende aanbod. Het werd een ontdekkingsreis à la de Museumnacht, maar dan langs culturele, maatschappelijke en wetenschappelijke thema’s én over het universiteitsterrein.

Afwisseling was er volop. Een kleine greep: van een huiskamerconcert van Ape Not Mice en Festival Mundial kon je langs vuurspuwers door naar een nachtcollege over Robotica of naar een interviewsessie met alumnus Pepijn van Bommel van schoenfabriek Van Bommel. Je kon naar optredens van onder meer Kluun & Giphart en De Speld, of naar een maatschappijkritisch college over Tilburg als wietstad. Wat heeft de Night University de universiteit opgeleverd? Alumnus Mark Dekker, programmamaker bij Academic Forum: “Het zorgt vooral voor verbinding. Tussen studenten en wetenschappers en tussen studenten onderling, maar ook tussen de stad Tilburg en de campus. En dat is belangrijk, want het onderzoek dat we hier doen, is maatschappelijk relevant. Dat zag je bijvoorbeeld terug in een college over onderzoek naar mensenhandel. Dit werd gelinkt aan prostitutie in Tilburg, zodat het concreet en relevant werd voor bezoekers.

Daarmee is een brug geslagen tussen wetenschap en samenleving. En dat is precies wat we beogen.” ■

until Goede raad ■

Alumnus adviseert alumnus in spe

‘ Schrijf je nu al in bij de Kamer van Koophandel’

David Castaño Estévez en Michiel Gerbranda

Wat gebeurt er als je een student die ondernemer wil worden, matcht met een alumnus die dit al is? Until stuurde bachelorstudent International Business Administration David Castaño Estévez naar Marketingalumnus Michiel Gerbranda, eigenaar van merkstudio Oogt. David doet verslag in woord en beeld van deze leerzame dag.

“W

e komen tegelijkertijd aan bij het pand van Oogt in Tilburg. Ik op mijn studentenfiets, Michiel in zijn luxe auto. Bij het zien daarvan denk ik nog even aan een man in een net pak. Maar een relaxte jongeman met All Stars en een sweater stapt uit. Tof. Michiel brieft mij vooraf over de vergadering waar we die ochtend naartoe zullen gaan. Een ‘creatieve commissie’ van twaalf bureaus in marketing en communicatie komt samen. Zij willen concurreren met bureaus uit de Randstad. Ze moeten een identiteit vormen en een logo hebben. Laat dat nu net het terrein van Michiel zijn. →→Wisselwerking

We parkeren bij het bedrijf Indicia, ook in Tilburg, waar de vergadering plaatsvindt. Na een korte introductie start Michiel zijn verhaal en zet dat kracht bij met een presentatie met louter afbeeldingen. Als klap op de vuurpijl

tovert hij een gaaf logo tevoorschijn voor het samenwerkingsverband.

De sfeer tussen ons kenmerkt zich al gauw door een wisselwerking. Michiel adviseert maar luistert ook en staat open voor suggesties van mij. Terug bij Oogt bespreken we de vergadering nog even na. Hoewel iedereen positief was over zijn presentatie, ben ik benieuwd hoe Michiel omgaat met ontevreden klanten. Dat is hem slechts een keer overkomen. Dit kwam door miscommunicatie over wat deze klant exact wilde. →→Over ondernemerschap

In het kantoor zijn een medewerker en een stagiair druk bezig. Op de wanden die als krijtborden kunnen worden gebruikt, is onder meer een ‘wereldbol’ te zien. Deze bijzondere creatie is gemaakt door een van de klanten van Michiel. Het interieur oogt opvallend. Onder het genot van een kop kwaliteitskoffie uit een ‘fashion’-beker

praten wij over ondernemerschap. Ik vraag Michiel of het klopt dat de kosten van een eigen onderneming altijd worden onderschat – dit is mij tijdens een guest lecture verteld. Hij stelt mij gerust. Hij is begonnen met een simpel tafeltje en twee stoelen. Alles is langzaamaan zo gegroeid.

Als ik hem vraag wat zijn toekomstplannen zijn met zijn bedrijf, schetst Michiel het proces dat zijn opdrachten doorlopen, inclusief alle bottlenecks.

Hij vertelt dat hij een boek schrijft met informatie en tips voor meer onderscheidend vermogen van bedrijven.

Cut the Shortcut gaat het heten.

Michiel schetst het logo van zijn nieuwe boek zomaar op een muur. Ik denk ‘oh, oh, daar mocht ik nooit op tekenen’ en hang mede daardoor aan zijn lippen. →→Tips

Het middaguur breekt aan, dus ik besluit Michiel te vragen om tips.

We hebben elkaar nu redelijk kunnen peilen en ik ben benieuwd naar wat hij mij kan aanraden. Dat is simpel.

Hij vindt dat ik me morgen nog bij de Kamer van Koophandel moet inschrijven. Hij ziet bepaalde skills in mij en een mindset die hij zelf ook heeft en stelt dat daar toenemende vraag naar is. Tijdens mijn studie kan ik alvast de eerste stappen zetten, vindt hij.

Hij merkt dat ik worstel met het idee en moedigt mij aan te concretiseren wat mijn talenten zijn. Ik oriënteer me op een onderneming in coaching/ consulting, brand-building en/of speechwriting. ‘Zorg dat je het een duidelijke naam kan geven en ga ervoor’, zegt Michiel. Hij geeft goede tips. Mijn goede voornemen voor 2015 is duidelijk.” ☒ |2-2014 29

‘MET DRONES HET VOEDSELPROBLEEM OPLOSSEN’ Ruim 130 vrienden bezochten donderdagmiddag 27 november de bijeenkomst van de Vrienden van Cobbenhagen in de aula van Tilburg University. Het programma stond in het teken van de nieuwe technologische revolutie.

‘D

isruption’ was de titel van de informatieve bijeenkomst van de Vrienden van Cobbenhagen. Dit is een term die in zwang is voor de ontwrichting of ontregeling die wordt veroorzaakt door nieuwe technologie. Veel bedrijfstakken staan al op hun kop door nieuwe digitale toepassingen. En het lijkt erop dat we nog veel meer veranderingen tegemoet gaan. Dagvoorzitter Floris van den Broek, in het dagelijks leven directeur van ICT-Institute, introduceerde tijdens de bijeenkomst drie sprekers op dit terrein. Zij namen de bezoekers die middag mee naar wat ons allemaal te wachten staat. → GEÏMPLANTEERDE SENSOREN De eerste die sprak, was futuroloog, spreker en auteur Yuri van Geest.

Volgens hem krijgt iedere sector de komende tien jaar te maken met disruption. Van Geest is een aanhanger van de Singularity-beweging. Deze stelt dat de grote mondiale vraagstukken, zoals honger en stijgende zorgkosten, op te lossen zijn met technologie. Aan de hand van een aantal voorbeelden prikkelde hij de toehoorders. “Met drones kunnen we landbouwgrond optimaliseren en dus het voedselprobleem oplossen.” Ook gelooft hij dat we in het lichaam geïmplanteerde sensoren krijgen die voortdurend meten hoe het met ons gaat. Zo komen we ziektes eerder op het spoor of kunnen we ze zelfs voorkomen. Van Geest: “Chirurgen blijven nodig, maar huisartsen?” → DIGITALE SCHADUW Na het visionaire betoog van Van Geest zette hoogleraar Corien Prins van Tilburg University het gehoor weer met beide benen op de grond. Prins is decaan Rechtsgeleerdheid en oprichter van het Tilburgs Instituut for Law Technology and Society (TILT). Dat is een instituut dat zich bezighoudt met actu-

30 2-2014 |

Disruption in de aula: Vrienden praten bij met elkaar én met Outreaching studenten

ele juridische problemen rond nieuwe technologie. Volgens Prins zijn de ontwikkelingen zo ‘disruptive’ dat het goed is om stil te staan bij de huidige realiteit. Ze vroeg de werkgevers in de zaal of ze sollicitanten googelen. Zeer veel handen gingen de lucht in. “Als ik dit vijf jaar geleden vroeg, zag ik slechts een handvol vingers”, stelde Prins. Aan dit googelen zijn we volgens haar nu wel gewend. Maar wat als een potentiele werkgever ver in de sollicitatieprocedure ineens vraagt om het password voor Facebook? Daardoor worden ook gegevens bekend over de context van de sollicitant. Anderen dragen dan bij aan de zogeheten ‘digitale schaduw’? Prins wilde de Vrienden via dit voorbeeld meegeven dat ze de risico’s van digitale middelen niet moeten onderschatten. En dat ze de menselijke maat als uitgangspunt moeten blijven nemen.

“Professionals moeten zelf blijven nadenken en niet klakkeloos overnemen wat het systeem waarmee ze werken, zegt.”

→ DROGE HOOGLERAAR Hoogleraar Cognitieve Psychologie en Kunstmatige Intelligentie Max Louwerse focuste zich in zijn betoog op de kansen van nieuwe technologie. Zo vertelde de Tilburgse hoogleraar over een onderzoek naar het afbreken van regels tekst. “Dat helpt mensen die lijden aan een oogziekte. Als er geen tekst staat op de plek waar hun zicht zwart is, kunnen ze toch alles lezen. Op dit moment ontwikkelen we hier een app voor.”

Louwerse vertelde verder nog over de mogelijkheid om met een EEG-scanner via hersenactiviteit een pc te besturen.

En over het DAF Technoloy Lab dat in 2015 gerealiseerd wordt op de campus van Tilburg University. Dit werkt met ‘augmented reality’ wat het mogelijk maakt om je in een vliegtuigcockpit of rechtszaal te wanen. Louwerse gelooft dat interactief onderzoek in zo’n lab en het betrekken van studenten hierbij de toekomst heeft. “Daar leren studenten in kortere tijd meer van dan van het luisteren naar een droge hoogleraar zoals ik.”

UNTIL ALUMNI | AGENDA ■

DISPUUT OASE VIERT 50 JAAR VRIENDSCHAP

‘We stopten bij elke kroeg aan de rechterkant’

NIEUWS UIT DE VERENIGINGEN Een selectie uit de activiteiten van de alumniverenigingen en alumnirelaties/universiteit. Kijk voor meer informatie op: tilburguniversity.edu/nl/alumni of de websites van de verenigingen.

VVTE

LEZING REMCO CLAASSEN 15 januari 2015 De VvTE organiseert een lezing door Remco Claassen, een rebelse goeroe gespecialiseerd in management, leiderschap en persoonlijke effectiviteit.

FINALS

NIEUWJAARSBORREL

Z

e leerden elkaar kennen tijdens hun studietijd in de sixties en vijftig jaar later zijn ze nog steeds goede vrienden. Zeventien leden van dispuut OASE (Ons Aller Streven Een) vierden hun ‘gouden dies’ op de universiteit. Secretaris van het College van Bestuur van Tilburg University en alumnus Sociologie, Gabe van der Zee, verwelkomde hen. De leden van het dispuut keerden voor even terug in de collegebanken, waar arbeidseconoom Ronald Dekker hen onderwees over de veranderende en flexibele arbeidsmarkt.

OASE begon als dispuut van studentenvereniging Askloa, die slechts vijf jaar bestond (1965-1969). Askloa werd opgericht als alternatief voor het conservatieve studentencorps Olof. De vereniging ging ten onder aan een te duur sociëteitspand en een tekort aan nieuwe aanwas. Het dispuut OASE bleef echter wel bestaan en was vanaf het begin zeer hecht.

Het Brabants Dagblad schreef over de reünie en liet een aantal leden daarin herinneringen ophalen. Bijvoorbeeld over een fietstocht naar Baarle-Nassau. Willy Wagenmans: “We stopten bij elke kroeg aan de rechterkant. Dan legden we in Baarle een bodem van friet met stoofvlees en dan volgde een tocht door het dorp.

Diep in de nacht moest je dan beschonken weer thuis zien te komen. Dat werd wel 7 of 8 uur.” Jan Canisius in hetzelfde krantenartikel: “OASE zorgde in de studententijd voor geborgenheid in een vreemde stad. Een plek waar je over échte dingen kon praten in een tijd waarin dat belangrijk is. Veel van mijn collega’s zijn jaloers dat ik dit na vijftig jaar nog heb.” Niemand van de leden woont meer in Tilburg. Daarom was het des te leuker om elkaar te ontmoeten in de stad waar ze een gezamenlijk verleden delen. Na de start op vrijdag 14 november in Tilburg duurden de festiviteiten nog een heel weekend. De heren maakten Tilburg, als vanouds, onveilig.

Het was niet het eerste dispuut dat hun reünie op de universiteit hield. Old Scratch en De Fonteyne gingen hen al voor. Ook een reünie aan het organiseren? Neem gerust contact op via alumni@tilburguniversity.edu of 013-4668701.

16 januari 2015 Alle leden van Finals zijn van harte welkom op de Nieuwjaarsborrel in Utrecht. Meer informatie en aanmelden kan door een bericht te sturen naar finals@asset-ibm.nl

ASSET

CONFERENCE 13 april 2015 Tijdens de Asset Conference zullen bekende sprekers hun inzichten verschaffen over een aansprekend onderwerp. Ook alumni zijn van harte welkom deze interessante dag te bezoeken, dus houd de datum vrij!

TLS

FAVORIETE PROFESSORLEZING: BERT-JAAP KOOPS 14 april Professor dr. Bert-Jaap Koops houdt een ‘Favoriete professor-lezing’ voor alumni. Koops doet onderzoek naar de wisselwerking tussen technologie en recht, in het bijzonder het strafrecht en reguleringsvraagstukken.

ALUMNIOS

ACTIVITEIT BIJ DAMEN SHIPYARDS Voorjaar 2015 AlumniOS zal in het voorjaar van 2015 een activiteit organiseren bij Damen Shipyards.

Houd de website in de gaten voor deze en andere activiteiten in 2015. www.alumniOS.nl

Back to Campus: Class of ’87

H

et is een leuke traditie aan het worden, ‘The Class of’. Elk jaar nodigt Tilburg University alumni uit voor de Dies Natalis aan de hand van het jaar waarin ze zijn afgestudeerd. De jaargang die wordt uitgenodigd komt overeen met de leeftijd van de universiteit.

Omdat de alma mater dit jaar de respectabele leeftijd van 87 jaar heeft bereikt, waren de alumni die in 1987 zijn afgestudeerd aan de beurt. Zij keerden terug naar

de campus voor een lunch en een rondleiding. Daar werden ze op de hoogte gebracht van de ontwikkelingen op de universiteit en de projecten die mede mogelijk worden gemaakt door alumni. Na het bijwonen van de academische zitting konden ze bijpraten met (oud-)hoogleraren tijdens een borrel.

Afgestudeerd in 1988?

Volgend jaar ben je van harte welkom!

| 2-2014 31

De Belgisch-Marokkaanse Malika El A. beheerde in Brussel een jihadistische website (foto uit 2008)

FUNDAMENTALISTISCHE ISLAM ORGANISEERT ZICHZELF “De extreme islam hield het nieuws in Nederland in 2014 in zijn greep, vanwege de verwikkelingen rond IS in Syrië en Irak. Dit doet de vraag rijzen: hoe populair is het islamitisch fundamentalisme precies en bij wie?

Het gaat hierbij in het bijzonder om het salafisme. Dat is een fundamentalistische stroming binnen de soennitische islam. Tussen de drie en vijf procent van de meer dan een miljard moslims kun je tot aanhangers van deze stroming rekenen. Het salafisme is vooral in trek bij jongeren en dan niet zo-

zeer bij de ‘have nots’ maar juist bij de ‘nearly haves’. Zij hebben een goede opleiding gehad, maar komen niet aan de bak. Zij worden in hun ogen niet in hun waarde gelaten door het Westen, dat vooral op olie uit is. Tegelijk zien ze overal in de islamitische wereld corruptie en vriendjespolitiek. Ook daar komen ze niet tussen. Daarom willen ze via het salafisme zelf hun kansen grijpen. Ze kunnen goed met sociale media overweg en gebruiken die als middel om te communiceren en kennis te delen. Zo hoeven ze zich niets aan

te trekken van autoriteiten, waarop vroeger de islam was gebaseerd. Zij zeggen eigenlijk: wij bedenken zelf wel hoe we het doen. Daar hebben we niemand voor nodig.”

Herman Beck is hoogleraar godsdienstwetenschappen aan Tilburg University. Hij doet onderzoek naar onder meer islamitisch fundamentalisme. Als supervisor begeleidt hij zes promovendi die zich in hun studie richten op het thema verspreiding van het salafisme en jihadisme, onder meer via sociale media.

FOTO: HOLLANDSE HOOGTE

UNDERSTANDING SOCIETY