De Poorter
Jaargang 26, oktober 2020, nummer 5
Al 25 jaar uw vertrouwde binnenstadkrant!
Een gebouw voor de stad De redactie van de Poorter wilde meer weten over visie en achtergrond van architectenbureau Schmidt Hammer Lassen waarvan het ontwerp is uitgekozen voor het nieuwe stadskantoor. Daarom dit interview - per e-mail - met projectarchitect Elif Tinaztepe, zij is partner en verantwoordelijk voor het ontwerp. Het bureau heeft een grote naam in Dene marken. De bekendste ontwerpen daar zijn de Koninklijke Deense bibliotheek: de Zwarte Diamant, in Kopenhagen en Dokk1, een openbare bibliotheek en cultuurcentrum in Aarhus, een van hun eigen vestigingsplaatsen. Maar ook buiten Denemarken hebben ze naam gemaakt, zoals met de nieuwe bibliotheek Turanga in Christchurch (Nieuw-Zeeland). In Nederland vinden we twee gebouwen van hen. In Den Haag het Internationaal Strafhof en in Utrecht een gebouw van de Hogeschool op het Utrecht Science Park, de vroegere Uithof. Op de vraag naar de belangrijkste projecten van haar kantoor noemde Elif Tinaztepe veel van bovenstaande gebouwen. Maar ze vindt het moeilijk om de belangrijkste projecten eruit te pikken, ze praat liever over projec ten die veel impact hadden op hun steden. De ontwerpen zijn een weerspiegeling van hoe zij en haar collega’s denken en bouwen. De impact van
Bekijk diashow
de Koninklijke Deense bibliotheek was dat die de waterfrontontwikkeling in Kopenhagen een kick-start gaf. Turanga in Christchurch zorgde voor een nieuw denken over stadsvernieuwing na de verwoestende aardschokken daar. Het was niet alleen een fysiek en architectonisch vernieuwings Bibliotheek- en cultuurcentrum Dokk1 in Aarhus (midden). proces, maar zorgde ook voor een nieuwe emotionele verbinding met de stad. Lees verder op pag. 2
Zak vol, hoofd leeg... Eind augustus maakte Duurzaamheidscentrum Weizigt bekend dat zich de 1000e Dordtse Doorpakker had gemeld: Barbara Beckers. Omdat wij graag wilden weten wat iemand ertoe brengt doorpakker te worden en wat dat inhoudt, breng ik een bezoek aan Barbara Beckers. Ik word ontvangen door een levendige, hartelijke vrouw die meteen enthousiast van wal steekt en aangeeft, dat er vóór haar 999 anderen de taak van doorpakker op zich genomen hebben en dat wat zij doet dus niet zo speciaal is. Wij van de Poorter vinden dat wel, omdat haar ‘werkterrein’ de binnenstad is. Wat doet zo’n doorpakker nu precies? “Een doorpakker gaat op pad met een afvalgrijper, verstrekt door het duurzaamheidscentrum, en een afvalzak waarin zwerfafval wordt verzameld. De bedoeling is dat regelmatig te doen en op die manier de omgeving
schoon te maken en te hou den.” Maar waarom voelde jij je geroepen om je vrijwillig aan te melden voor die taak? “Ik ben altijd al bezig geweest met duurzaamheid en had eerder al een oproep in Dordt Centraal gelezen om deel te nemen aan een opruimactie in de Biesbosch, maar was toen verhinderd. Toen kwam ik erachter dat je ook in je uppie kon opruimen met een stok door de wijk en dat is een soort verslaving geworden: ‘Zak vol, hoofd leeg’. Ik woon nog niet zo lang in Dordt en verken op deze manier ook de buurt.” Verricht je je werk steeds op dezelfde route? “Ik loop over een deel van de Singel en soms over de Noor-
© Foto Schmidt Hammer Lassen
dendijk, maar de laatste anderhalve maand ben ik vooral bezig in het ge biedje met sociale woningbouw. Het viel mij op dat daar meer zwerfvuil ligt. Ik onderzoek nu of het helpt dat er zichtbaar geruimd wordt. Dat is tot nu toe niet het geval, al heb ik veel contact met bewoners die wel geïnteresseerd zijn in wat ik doe. Kinderen verontschuldigen zich soms en verzekeren mij dat zij het vuil daar niet neergegooid hebben. Ik kom er op verschillende momenten en denk, gezien de samenstelling van het vuil, dat het waarschijnlijk hangjongeren zijn die blikjes en fastfood verpakkingen lozen. Misschien zou
het plaatsen van prullenbakken helpen.” Ik krijg de indruk dat duurzaamheid voor jou heel belangrijk is. “Dat klopt, volgens mijn man overdrijf ik soms wat. Op dit moment volg ik een plastic dieet, dat betekent dat ik niets koop wat in eenmalig plastic verpakt is. Ik koop de groenten van Cors, gebruik netjes voor fruit, katoenen zakken voor brood en koop droge producten in glazen potten bij Pieter Pot. Ik bak bijna alles zelf, neem eigen bakjes mee naar de slager, notenzakjes hergebruik ik. En ik volg veel ‘Zero waste’ tips van de zusjes Kroon.”
Pieter Pot? “Pieter Pot is een webwinkel met producten die je koopt in herbruikbare glazen statiegeldpotten. De potten met bonen, suiker en dergelijke zitten in een juten zak ‘Potje gevuld, dat is lekker’ die thuisbezorgd wordt. De prijzen zijn vergelijkbaar met die in Barbara Beckers op pad de supermarkt.” met afvalgrijper en -zak. Lees verder op pag. 2
In deze krant:
Kunsrmin start weer pag 3
Repair Café heropend pag 4
Statenplein groener? pag 5
Poppentheater Damiet pag 6
Pictura: kunst van nu pag 7
Tovenaar met glas pag 8
Bewoners weten het beste wat er speelt in de wijk l Buurtwerk Dordrecht
Column
Ds Paul Wansink, Grote Kerk
Staphorst Het gebeurt niet zo vaak dat kerken voorpaginanieuws zijn, maar de afgelopen weken was dat het geval. Dagenlang ging het in de media over Staphorst. Om precies te zijn om een kerkdienst waar 600 mensen samenkwamen en ook nog zongen en dat terwijl het coronavirus weer aan het opdringen is. Als dominee ben ik nog steeds een beetje verbaasd over de mediahype. Wat is dat toch dat de weldenkende goegemeente (als ik het zo mag aanduiden) als één man valt over een vrij stille terug getrokken plaats in Overijssel. Staphorst staat symbool voor... ja waarvoor. Als ik het goed begrijp een vorm van christendom die achterhaald is en zich niets gelegen laat liggen aan wat de verlichte mens denkt en vindt. Die verlichte mens heeft overigens in de strijd met het coronavirus ook nog niet helemaal helder wat wijsheid is, maar dit terzijde. Het is makkelijker een zondebok te vinden. Een oud mechanisme. Onverantwoord gedrag daar in Staphorst. Ik had even het gevoel dat alle ergernis over het weer terugke rende virus en onze eigen onmacht om het goed onder controle te krij gen zich richtte op een dankbare doelgroep: die wat achterlijke en wereldvreemde christenen. Dat ze nog probeerden uit te leggen dat ze zich hielden aan de regels van het RIVM en dat er normaal 2300 kerkgangers komen mocht allemaal niet meer baten. Ik meld maar voorzichtig: ook in Dordrecht zijn er op die 4e oktober kerkdiensten gehouden met behoorlijk wat kerkgangers, waar her en der ook gezongen is. Uiteraard vragen wij ons ook in de Grote Kerk van Dordrecht steeds af wat wel en niet verantwoord is. Ik zal u zeggen het is net zo lastig als de vraag of we nu wel of niet overal een mondkapje opdoen. Het is echt niet zo eenvoudig, vind ik tenminste. Ik zag een interview met een jonge man voor die kerk in Staphorst. Hij zei: “Ik ben een gelovig mens. Ik geloof niet dat God zomaar zorgt dat ik het virus niet krijg (je hoorde hem denken, dus ik ben echt wel voorzichtig) maar ik geloof wel dat mijn leven in Gods hand is.” Laat dat nu precies zijn wat ik ook geloof. Het geeft me veel vertrouwen, juist in deze coronacrisis.
2
Vervolg van pag.1
Een gebouw voor de stad
Optimistisch gebouw
Dokk1, de grootste bibliotheek van Scandinavië, (zie foto op pag.1) is het ‘huis van de bevolking’ en een uitbreiding van de stad. Een overdekt stadsplein, waar je nieuwe informatie tegenkomt en creëert. Bij het werken aan het Internatio naal Strafhof in Den Haag kwamen aspecten als waardigheid, respect en rechtvaardigheid naar voren. Dit in relatie tot de mensen die daar bijzonder belangrijk en moe ilijk werk doen. “Het gaat bij dat gebouw over gedachten die het gehele architectonische denken erover beïnvloeden. Ook bij een dergelijk gebouw met behoorlijk zware veiligheidsmaatregelen is het belangrijk om de menselijke maat te bewaren en bij te dragen aan de stedelijke context.” Op deze manier past het Huis van Stad en Regio ook op een natuur lijke wijze in het hierboven be schreven erfgoed van haar bureau. Het is een werkwijze en visie waar mee ze graag werken en waar ze veel ervaring mee hebben. “We zijn daadwerkelijk betrokken bij complexe projecten met een sociaal aspect, zoals dit, dat de publieke, ontmoetings- en werkruimte com bineert. We zien architectuur als de basis om het sociale leven zich te laten ontwikkelen. Goede publieke gebouwen dragen bij aan het goed functioneren van de samenleving en zijn burgers.” En dat sluit aan op haar interesse voor innovatie, arbeid en betrokkenheid. En hoe lokale cultuur daadwerkelijk in vloed heeft op de wijze waarop we ons met elkaar in de sociale ruimte verbinden. “Deze visie beïnvloedt ons werk diepgaand”, aldus de ar
Architect Elif Tinaztepe ontwierp het nieuwe stads- en regiokantoor. © Foto Schmidt Hammer Lassen
chitect. “De wijze waarop we ge bouwen ontwerpen die onderlinge verhoudingen kunnen creëren en ons kunnen veranderen.” Zij vindt dat de huidige tijd met de coronacrisis en alle sociale gevol gen van dien een belangrijke tijd is om je te engageren met een project zoals het Dordtse Stads- en Regio kantoor. En daarbij zorgvuldig na te denken over hoe je met architec tonisch inlevingsvermogen veer
Vervolg van pag.1
krachtige plekken kan creëren in tijden van crisis. “We bediscussiëren dit in detail en denken dat het Huis van Stad en Regio een belangrijk project zal zijn dat een voorbeeld is voor de wijze waarop we willen leven. Het hele team wil dan ook ongelooflijk graag aan dit project werken vanwege zijn unieke context in deze belangrijke tijd.”
Dordrecht krijgt in 2024 een nieuw stads- en regiokantoor. Een mooie houten doos, volgens collega-journalist Ton Delemarre. De jury vond het ontwerp ‘een optimistisch gebouw als toekomstig monument van Dordrecht’. Het werd als beste in de opdracht passend beoordeeld. Een opdracht die sterk was gericht op een totaaloplos sing voor het plangebied en de omringende context. En, zoals de jury onder leiding van de bekende architect Jo Coenen in zijn eindrapport schreef, beantwoordde het ontwerp ‘de vraag naar de uitstraling waarmee de stad zich in de toekomst wil profileren.’ De voorafgaande gedachten waren: ‘Hoe kan het nieuwe Huis zowel op zichzelf als in de integrale context van de grote ge biedsontwikkeling hieraan bijdragen?’ En: ‘welk van de plannen biedt stedenbouw kundige veranderingen die ook aanzetten tot verbetering van de openbare ruimte?’ Hiermee in gedachten ging het winnende Deense architectenbureau Schmidt Hammer Lassen aan het werk voor het ‘Huis van Stad en Regio’, zoals het gebouw officieel gaat heten. In het decembernummer - dat weer als vanouds op papier verschijnt - staat de plek van het stads- en regiokantoor in Dordrecht centraal.
Gerard Goudriaan
Zak vol, hoofd leeg... Is de hang naar duurzaamheid van recente datum of ben je er altijd al mee bezig geweest? “Ik ben altijd zo geweest, al schoot het er wel eens bij in. In mijn vorige woonplaats, een kleinere plaats, vonden plaatsgenoten het heel vreemd als ik met bakjes de winkels in kwam. Ik ben wat somber ten aanzien van het
Wil je ook een doorpakker worden, neem dan contact op met Duurzaamheidscentrum Weizigt. Website: www.weizigt.nl zo intensief met duurzaamheid bezig tel. 078 - 770 44 33 te zijn? “Ik heb niet altijd de tijd om con sequent duurzaam bezig te zijn. Colofon Binnenkort stop ik met technisch Redactieadres: vertalen en ik overweeg om dan Wijkcentrum Koloriet, Jacob Mariseen boek te schrijven over waar je straat 70, 3314 TK Dordrecht tegenaan loopt, als je zoveel mo Tel. 078 - 750 89 66 r.besjes@kpnmail.nl gelijk lokaal en onverpakt koopt en E-mail: kookt. Een product moet niet dui Website: zenden kilometers reizen voordat www.tienplus.net/poorter het op je bord ligt. En als je soms Redactie: vlees wilt eten, dan zijn er mogelijk Ria Besjes, Ton Delemarre, heden om Nederlands biologisch Kees Dijkman, Gerard Goudriaan, vlees te kopen. Op internet kun Heintje Groesbeek, je een aantal webwinkels vinden. Anne Nies Keur, Els Kobec, Daarnaast kun je ook bedrijven Jole Kraaijo, Mary Ruisch steunen die erin investeren zo ver Medewerkers: antwoord mogelijke producten te Lucy Wouters leveren. Die zijn vaak wat duurder, maar hoe meer ze gekocht worden, Druk: Rodi Rotatiedruk hoe goedkoper ze worden.” Kopij binnen: vóór 24 november
Hoe reageert je directe omgeving op jouw idealisme? “Soms ga ik te ver, maar dan word ik teruggefloten door mijn man, die met kritische argumenten komt milieu, moet wat kunnen doen, vandaar ook het vuilprikken. Iedereen waar ik niets tegenin kan brengen.” kan dat doen en ik hoop dat de mensen denken: ‘straks komt die vrouw weer, ik zal het zelf maar opruimen.’ Ik heb het meegemaakt dat in de Na dit zeer informatieve gesprek metro wat jongeren met rotzooi aan het gooien waren. Een aantrekkelijke bedank ik Barbara en spreek met jongeman, een echte spierbundel, zag dat aan, maar toen hij uitstapte, haar af dat ik binnen afzienbare tijd draaide hij zich om en zei koeltjes: ‘Jullie ruimen die rotzooi zo wel op,’ en weer met haar kom praten voor een artikel over wat de gewone mens dat gebeurde ook.” kan doen om duurzamer te leven. Je hebt een drukke baan als technisch vertaler. Hoe maak je de tijd vrij om Heintje Groesbeek
Bezorging volgende nummers: 16 december
De Poorter niet in de bus.gekregen? Haal de krant op bij een van de volgende adressen: Uitgeverij Tienplus: Jacob Ma risstraat 70, SPUI93: Spuiweg 93, Stadsbi bliotheek Dordrecht: Groenmarkt 153, Albert Heyn Supermarkt, Achterom. Of stuur een mailtje naar het redactieadres:
r.besjes@kpnmail.nl Kijk ook op:
www.tienplus.net/poorter en
Volg ons op Facebook!
Kunstmin start weer op na lockdown In gesprek met Susan Duwel, manager programmering en projecten bij Kunstmin, ontkomen we er niet aan om eerst terug te kijken naar de afgelopen tijd, alvorens we ingaan op de start van Kunstmin na de corona lockdown. Susan: “Zoals iedereen zijn we ui teraard overvallen door de gevol gen van de corona uitbraak. Op het moment dat het theater in maart de deuren moest sluiten, dachten we niet meteen dat het voor langere tijd zou zijn, maar al snel werd duide lijk dat we het lopende seizoen tot aan de reguliere zomersluiting niet meer zouden opengaan. Als manager programmering was ik natuurlijk, evenals mijn collega’s, onaangenaam verrast. We had den nog een kwart seizoen te gaan met tal van mooie voorstellingen en ik was nagenoeg klaar met het invullen van het programma voor seizoen 2020-2021. Daar was ik al een half jaar mee bezig.”
Hoe hebben jullie de opengevallen tijd ingevuld? “Toen we van de eerste schrik waren bekomen, zijn we ons gaan bezinnen hoe we de vrijgevallen tijd zouden kunnen benutten en welke alternatieven we konden ontwikkelen om het publiek toch te bereiken. Dat laatste is aardig ge lukt. Programmatisch denk ik met tevredenheid terug aan de opna men van de groepen-acht-musicals van de scholen die door leerlingen en ouders op andere locaties ‘The Movies’ en ‘Kinepolis’ via live stream konden worden bekeken. Zo hebben de leerlingen met hun familie toch op een mooie mani er hun chooltijd kunnen afsluiten. Heel fijn, want het is toch de afslui
Susan Duwel, manager programmering en projecten bij Kunstmin.
ting van een belangrijke periode in hun leven. Leuk was ook het programma ‘Kunstmin Live’ van Kees Thies en Marjolein Meijers via livestream. Daarnaast hebben we met onze samenwerkingspartners Biblio theek Aanzet en HBO Drecht steden een aantal inspiratiebij eenkomsten georganiseerd, ook digitaal. De intensivering van de samenwerking - we werkten na tuurlijk al samen - heeft zeker een toegevoegde waarde. Daar kunnen we, als de situatie weer is genormali seerd, ons voordeel mee doen. Mijn collega Jan Zobel, programmama ker Stad en Regio, is de afgelopen maanden in gesprek gegaan met diverse samenwerkingspartners in de wijken over programmering. Het programma ‘Kunstmin Live’ van Kees Thies en Marjolein Meijers via We willen er als theater zijn voor Foto’s: archief Kunstmin een breed publiek. Ons publiek livestream.
Start ToBe cultuur centrum in Energiehuis De Inloop Kunst & Cultuur startte begin oktober met een workshop van Joeri van den Anker in het Energiehuis. De Inloop is een laag drempelige gratis activiteitenoch tend voor: ouderen in de wijk, mensen met (beginnende) geheu genproblemen en mantelzorgers. Iedere dinsdag begint om 9.30 uur gezellig met koffie, thee en koek. Daarna is er gelegenheid om na te praten, van te voren aanmelden hoeft niet. In oktober maken de deelnemers samen met illustrator Joeri van den Anker, creatieve tekeningen. Er wordt aan kleine opdrachten gewerkt met verschillende mate rialen zoals potloden, markers en Illustrator Joeri van den Anker aquarelverf. De fantasie wordt ge prikkeld en vergroot. komt terug in de maand novem ber. In december is er de workshop Beweeg mee Schilder mee met Helen Hietbrink. De vaste gastvrouw staat vanaf 9.30 uur klaar met koffie, thee en koek. Elkaar ontmoeten Zij regelt, als je dat fijn vindt, een Onderzoek toont aan dat het mee deskundige voor advies, begelei doen en of luisteren, kijken en erva ding en ondersteuning. Elke maand ren van kunst en cultuur het brein, staat in het teken van een andere het inlevingsvermogen en de cre Kunst & Cultuur activiteit. Septem ativiteit stimuleert. Ook verbetert ber stond in het teken van bewegen. het de fysieke gesteldheid. Deze Het hele lichaam wordt op een dan laagdrempelige inloop wil ruimte sante en makkelijke wijze in bewe bieden om elkaar te ontmoeten in ging gebracht op mooie muziek. De het Energiehuis, samen leuke din activiteit is zowel zittend of staand gen doen, elkaar te steunen en een te volgen en wordt afgestemd op punt zijn waar je zonder drempels wat iedereen lichamelijk aankan. advies en informatie kunt krijgen Beweeg mee met Regina Magnus op moment dat je er bent.
zou een afspiegeling moeten zijn van de inwoners van Dordrecht en omstreken. Daarom gaan we in gesprek om te achterhalen welke behoefte er is, zodat we daar bij het samenstellen van het programma rekening mee kunnen houden.” En nu is het theater weer open, al is het beperkt en onder behoorlijk strenge voorwaarden, hoe voelt dat? “Ja, dat is natuurlijk heel fijn. Ik heb mijn collega’s gemist. Voor mij is het samenwerken met collega’s heel belangrijk. Een keer een (mid)dag thuis werken om een klus te klaren die noodzakelijk af moet en waarop ik me moet concentreren vind ik prima, maar ik heb gemerkt dat ik de dynamiek van de werkvloer mis. De reuring rond voorstellingen, het contact met publiek en spelers, is heel inspirerend. Voor mij een soort van levensbehoefte. Helaas moesten we het programma volle dig herzien omdat we maar wei nig bezoekers konden plaatsen
per voorstelling, als gevolg van de verplichte 1,5 meter afstand. Toch zie ik ook een positieve kant aan de gedwongen beperking van het aan tal bezoekers. Het was door deze maatregel voor de grotere produc ties niet mogelijk om op te treden omdat de kosten-baten-verhou ding volledig uit balans raakte. Dat noodzaakte ons om hiervoor in de plaats op korte termijn kleine re (theater)gezelschappen aan te trekken van zo’n 8 tot 10 personen. Kleinschaliger producties, maar dat levert ook heel verrassende voor stellingen op. We hebben goed nagedacht over de veiligheid van onze gasten. Over al in het gebouw is een duidelijke looproute aangegeven. De gasten kunnen voor aanvang van de voor stelling bij de bar een drankje ha len en dat meenemen in de thea terzaal. Na de voorstelling kunnen bezoekers een drankje drinken als ze vooraf een arrangement hebben geboekt. Dan staat na de voorstelling een tafel klaar met vermelding van hun naam en het aantal personen. Alles op veilige afstand van elkaar. Zo hebben we er als team zo goed mogelijk voor gezorgd dat onze gasten toch echt een onbezorgd avondje uit zijn.” Tot slot:
“Het is heerlijk om weer open te zijn maar ik kijk vol verwachting uit naar de dag dat we als vanouds kunnen werken met volle zalen!” Mary Ruisch
Sinds de verscherpte maatregelen zijn er weer zaken veranderd en afgelast.
Kijk dus eerst op:
www.kunstmin.nl
Aftrap cultureel seizoen in Energiehuis
Khotinsky weer open! Concerten, voorstellingen, dansen, toneel spelen, muziek maken, cur sussen volgen, eten en drinken; het kan allemaal weer in het Energie huis sinds begin september. Poppodium Bibelot, Kunstmin, To Be cul tuurcentrum en Popcentrale slaagden erin een mooi programma neer te zetten waarbij uiteraard de 1.5 meter maatregel wordt gehanteerd. Met Khotinsky als unieke plek voor een koffie, lunch, een hapje eten of als plek om te borrelen, is het Energiehuis weer de levendige plek waar altijd iets te doen is. Ook bezoekers, theater- muziekliefhebbers en cursisten hebben er weer zin in. De open dag van To Be cultuurcentrum was in no time uitverkocht. Bibelot presenteert een divers 1,5 meter programma. ‘Kiss The Frog’ gaf als eerste een eerbetoon aan Rotterdamse legende ‘The Frog’. Concerten van onder andere Frank Boeijen, Candy Dulfer, Jennie Lena, Golden Caves, The Doors In Concert en Leif De Leeuw Band staan op het programma. Ook in de Popcentrale zijn bandjes alweer aan de slag in de oefenruimtes.
Kunstmin startte ook in september met de eerste voorstellingen. Van de 70 voorstellingen die op het programma staan, zijn er zo’n 20 te zien in Cultuur Dichtbij Dordrecht Machine 3 van het Energiehuis. Onder meer maken LAKSHMI, de Am De Inloop Kunst & Cultuur, on sterdam Klezmer Band, Stefano Keizers, Dolf Jansen en Camerata RCO derdeel van Cultuur Dichtbij Dor er hun opwachting. drecht, is een samenwerkingsver band tussen het Parkhuis, het Spectrum, de Gemeente Dordrecht en ToBe cultuurcentrum waar bij inwoners uit Dordrecht elkaar ontmoeten via diverse culturele activiteiten. Cultuur Dichtbij, ont moetingen waarbij oude verhalen herleven en nieuwe herinneringen gemaakt worden. Energiehuis, Noordendijk 148 Kijk eerst op:
www.tobe.nl
Kijk op: www.kunstmin.nl
Foto: Bas Czerwinsky
3
Zaterdag 17 oktober:
Nieuwe locatie Repair Café Het Repair Café Centrum heeft een nieuwe locatie gevonden in ontmoe tingspunt De Eendracht aan de Noordendijk 89-1. De Eendracht is geves tigd onderin de tweede flat aan de Noordendijk, de ingang is beneden op het Kinderkunstplein. Naast de eerste flat op de hoek van het Kromhout kun je langs een trap naar beneden, dan linksaf en je staat voor de deur. Per auto via het Matena’spad, zie onderstaande plattegrond. Half september hielden we ons Repair Café voor de eerste keer op de nieuwe plek. Er was nog weinig aanloop, al kregen wij wel bezoek van wethouder Marco Stam, die zich erg enthousiast toonde. We konden 13 reparaties uitvoeren, waarvan 3 helaas niet gelukt zijn. Het voordeel van de geringe drukte was wel dat we konden oefenen met de tafelin-
deling en de kasten definitief konden inrichten. De aanwezige vrijwilligers waren allemaal enthousiast over de locatie. We hebben voldoende ruimte en prima opbergmogelijkheid voor materiaal en gereedschap. Ook het koffie-apparaat werkte prima!
een pluspunt. Uiteraard was de ruimte corona-proof ingericht en hielden we de nodige afstand.
Bekijk diashow
Op 17 oktober wilden we ons tweede Repair Café houden in ontmoetingspunt De Eendracht, maar het virus gooide weer roet in het eten. Door de verscherpte coronaregels zijn wij - helaas ook genoodzaakt de komende café’s af te blazen, hoe jammer we dat ook vinden. Meer info:
Er is voldoende parkeergelegenheid repaircafe.dordrecht@gmail.com voor de deur op het plein, dat is ook www.repaircafe.nl Wethouder Marco Stam (links), in gesprek met Hans Muilkens, secretaris van het Repair Café Centrum. Foto: Liesbeth Smit
Kern met Pit Kern met Pit is een jaarlijkse wedstrijd voor groepen mensen met een goed idee voor hun buurt of wijk. Tot 1 november kunt u zich aanmelden voor editie 2021. Kern met Pit wordt in elke provincie georganiseerd en bestaat al meer dan 40 jaar. Vele bewonersgroepen hebben hier al gebruik van gemaakt. 1000 euro verdienen?
Blauwe route langs trap: Groene route: Rode route:
goed ter been zijnde voetgangers fietsen, rolstoelen, scootmobiels en dergelijke auto’s
Kroegcolleges Begin oktober gingen de ‘kroegcolleges’ van start, die Kees Klok samen met collega historicus Remy Balistreri organiseert in Visser’s. De colleges zijn iedere eerste donderdag van de maand, beginnen om 20.00 uur en duren maximaal een uurtje, inclusief pauze. Tijdens een drankje en of een hapje luister je naar een gevarieerd aanbod van onder werpen die meestal een raakvlak hebben met de Dordtse (cultuur) geschiedenis of aanverwante zaken. Het geheel is coronaproef, wat betekent dat er maar beperkt plaats is. Je moet dus vooraf reser veren, via de website van Visser’s.
Repair Café Nieuwe locatie is Ontmoetingspunt De Eendracht Noordendijk 89-1.
Ingang onderaan de dijk elke 3e zaterdag van de maand
Open van: 10.00-13.00 uur
Volg ons op facebook!
Als je een goed initiatief hebt waarmee je de leefbaarheid in je omgeving kunt verbeteren, is het nog niet altijd eenvoudig om dit ook te realiseren. Initiatiefgroepen die deelnemen aan Kern met Pit krijgen een jaar lang twee coaches toegewezen. Die kunnen helpen bij de opzet van het plan en vanuit hun ervaring advies geven. Initiatiefnemers kunnen gratis deelnemen aan de vele cursussen die door de organisatie worden aangeboden. En als het lukt om binnen een jaar het plan te verwezenlijken, krijg je 1000 euro voor je project. Voorbeelden
Om wat voor projecten gaat het? Een paar voorbeelden: Een wijkvereniging wil tientallen boomspiegels (stukjes aarde rond de boomstam) beplanten en geveltuintjes aanleggen om de wijk groener te maken. Of het bestuur van een buurthuis wil jongeren meer betrekken en een actieve rol geven. Een groep ouders wil een natuurspeeltuin realiseren. Of buurtbewoners willen hun plein vergroenen en contact verbeteren door samen voor een wormenhotel te zorgen. Dordtse initiatieven
Lita Harpe is provinciaal coördinator van Kern met Pit in Zuid-Holland. “We hebben ruimte voor 10 projecten. Als Dordtenaar zou ik het natuurlijk heel leuk vinden om weer een Dórdts project in te kunnen schrijven”, zegt zij. “Inschrijven kan tot 1 november. Op de website www.kernmetpit.nl staat alle informatie. Maar wie vóór het inschrijven eerst wil overleggen, kan een mail tje sturen naar mail@litaharpe.nl of bellen naar 06 - 1373 3940.”
Was getekend...
Kees heeft de aftrap verricht in oktober, met als titel: De Grote Drie. De Dordtse Letteren (1960-2000) over Kees Buddingh’, Wim de Vries, Jan Eijkelboom, het literaire leven in Dordrecht en enkele organisaties die daar een belangrijke rol in speelden, zoals de Culturele Raad, stichting Produktiegroep Bobby Kinghe en stichting Perspektief. Een en ander werd doorspekt met persoonlijke herinneringen en anekdotes. In november spreekt historicus Remy Balistreri, in december kunstenares Mignon Nusteling en in januari opent historicus Guus de Landtsheer het nieuwe jaar. Hun onder werpen worden tijdig bekend gemaakt. De toegang is gratis, maar wel reserveren dus! Visser’s Poffertjes, Groenmarkt 9
www.visserspoffertjes.nl www.youtube.com
4
Kees Klok
Illustratie Lucy Wouters
Dit, die oude panden aan het water, met een breed uitzicht op de rivier, dat hebben andere steden niet. Dat is uniek voor Dordrecht, stad aan het water. Eindeloos kan ik daar naar kijken, die glinsterende rivier, waar voorbijtuffende schepen hun zilveren voren in trekken. Loop eens een Rondje Dordt en verwijl een tijdje aan het water...
Statenplein: Een tovenaar gevraagd Wij staan op het Statenplein, midden in het historische hart van de stad. Maar het plein is niet historisch, het is kunstmatig neergelegd na de sloop van een krottenbuurt. Dat kunstmatige is goed te merken. Er is maar een authentieke gevelrij aan de kant van de Nieuwstraat. De drie overige zijden zijn van een fantasieloze architectuur, waar je geen fotootje aan zal wagen. Voorlopig staan die er nog, dus je kunt ze het beste maar camoufleren met overdadig groen langs de gevels, op balkons en daken. Het plein is oogverblindend saai, alleen op de dagen dat er markt is heeft het een zekere levendigheid. De fontein - meer een lekke waterleiding - ontbeert net als het plein zelf elke allure. Een paar schriele boompjes en wat plantjes rond de pylonen doen hun best de schrielheid wat te verzach ten. Het plein schreeuwt om een liefdevolle opknapbeurt. Meer groen
Gelukkig staat naast ons Kitty Kruger, fractievoorzitter van Groen Links en zij heeft wel plannen om het Statenplein wat vrolijker en gezelli ger te maken. “Vooral meer groen”, zegt Kitty. “We hebben het steeds over de opwarming van de aarde en de verstening van de binnensteden. Het wordt zo in de binnenstad steeds minder prettig wonen. Het zou heel fijn zijn als je dat met meer groen zou kunnen tegengaan. Het is
acts. Vraag de bezoekers maar wat ze graag willen zien. We moeten het nu zo druilerig, duf, eentonig, geestdodend, kleurloze plein omtoveren in een bont, prettig, plezierig, vrolijk, levendig, bruisend, sprankelend, levenslustig feestterrein!
een heel mooi ruim plein, maar ook een beetje saai. Hoe mooi zou het zijn als er hier meer bomen zouden Goede gedachte staan, bijvoorbeeld een Er is nu een heel team opgericht van gemeentelijke miniparkje. Dat zou het en particuliere instanties plein een stuk gezelliger om de binnenstad op te maken. Je kan die bomen niet zomaar planten, en er peppen. Er is zelfs plaats moet ruimte blijven voor de ingeruimd voor een burmarkt. Mijn idee zou zijn gerplatform. Misschien is bomenbakken. Dat is overihet een goede gedachte om gens niet alleen mijn idee, in Kitty Kruger (links) en Ton Delemarre op het Statenplein Foto en film: Jole Kraaijo het Statenplein bovenaan 2017 bij het nieuwe college, op de agenda te zetten. En is het al door bewoners als idee in- bloembakken waar bomen in staan.” selijke historie aangepaste, fontein bijvoorbeeld scholen, verenigingen gebracht. Prachtige stenen of houten gekregen. Dat versterkt het beeld en particulieren een plattegrond te bakken die verrijdbaar zijn, waar je Echte fontein van de stad en trekt nog toeristen sturen met de vraag die zelf op te bomen in kan planten, of struiken. En dat kan dus heel goed met be- aan ook. sieren met hun ideeën voor een toDie kunnen in het midden van het houd van de wekelijkse markt. Een tale facelift. plein staan en zodra er markt is of echte monumentale fontein op het Bruisend feestterrein een evenement rijd je ze aan de kant. plein zou ook erg fijn zijn. Je hoeft En vergeet niet te zorgen voor dage- Teken je gedroomde plein maar uit. Het is niet mijn architectonisch niet perse naar Rome om daar voor- lijks vertier, muzikanten, clowns, We zijn benieuwd naar het resultaat inzicht, maar gewoon wat we gezien beelden van te vinden. In Friesland levende standbeelden, steltlopers, en houden u op de hoogte. hebben dat er mogelijk is en wat in hebben bij gelegenheid van Leeu- fanfares, een ijscokar, kraampjes met Rotterdam dus al is gebeurd. Op de warden als Culturele Hoofdstad alle souvenirs en ansichtkaarten, een Ton Delemarre Kop van Zuid staan heel veel van die elf steden een eigen, aan de plaat- verplaatsbaar podium met DJ en
Bekijk diashow
Het gaat goed met mij
“Laat dat masker maar af...” Deze zomer publiceerde de gemeente een persbericht over het uitvoeringsprogramma van de visie ‘Van opvang naar Wonen’. De gemeente heeft de ambitie om ervoor te zorgen dat iedereen een dak boven zijn hoofd heeft. Mijn nieuwsgierigheid was gewekt. Dat impliceert immers alle dak- en thuislozen. En hoe ziet dat er uit voor de binnenstad? De eerste projecten lopen al. Zo wordt doorlopend gezocht naar locaties waar mensen die dak- en thuisloos zijn geworden onder begeleiding, maar wel zelfstandig, kunnen gaan wonen. Denk bijvoorbeeld aan enkele ‘Skaeve Huusjes’, wo ningen voor ‘Housing First’ of een tussenvoorziening zoals het project ‘Doorstart’ in Sterrenburg. Een andere ambitie is om voor alle deelnemers van de nachtopvang bij het Leger des Heils aan het Kromhout in Dordrecht een eigen kamer te rea liseren. De slaapzalen zoals die er nu zijn verdwijnen. Ik wil graag de stand van zaken weten en ga op onderzoek. Daarom bezoek ik Diana Mast voor een gesprek. Diana is een ervaringsdes kundige en woont nu in een huis van het project ‘Doorstart’ in Sterrenburg. Ze vertelt uitgebreid: “Nadat mijn echtgenote Joke drie jaar geleden overleed, raakte ik door de rouw in een neergaande spiraal. Rekeningen en de huur betaalde ik niet. Ik werd ons huis uitgezet. Dat was voor de woningcorporatie goedkoper dan betalingsregelingen treffen. Ik werd dakloze en mijn werkge ver - een grote zorginstelling - wantrouwde mij nu. Van de ene op de andere dag werd ik ontslagen. Dus ik zat zonder dak boven mijn hoofd en zonder inkomen. Letterlijk stond ik op straat.”
Diana: “Het project geeft mij een eigen plek en het gevoel ergens bij te horen”.
“Ik kwam terecht bij de opvang bij het Leger des Heils aan de Kromhout. Er volgde een onrustige periode. ’s Morgens vroeg op staan en de straat op. Overdag rondhangen en zwerven... ’s Avonds op tijd weer binnen zijn voor een slaapplek met andere vrouwen op een zaal.” Na een gesprek oordelen begeleiders dat Diana door kan stromen naar de ‘Herstart’ groep. Als dat het geval blijkt te zijn komt er weer een beetje rust. “Alleen al door het feit dat mensen in mij zien dat ik wat van mijn leven kan maken. Dat is een stukje erkenning. Ik ben mens, heb kracht en hoor ergens bij.” Ondanks dat blijft de omgeving Diana als bewoner van de opvang bij het Leger des Heils aan de Kromhout zien. Zij is onderdeel van het instituut en niet onderdeel van de buurt. “Er is zeker sprake van overlast,” zegt Diana. “Maar de papieren zakdoek die door een dakloze wordt weggegooid is in de ogen van de bewoners ook veel groter en viezer dan de zakdoek van een ander”. Er zijn nog veel voor oordelen. Die neem je alleen weg door direct met elkaar in gesprek
Over ‘Housing First’ is Diana enthousiast. Dit is een pilotproject dat in Finland is gestart en ook in Dordrecht wordt omarmd. Het principe is: Geef daklozen eerst een eigen veilige plek: een eigen huis. Ga vervolgens kleinschalig begeleiden en niet overladen of pamperen. Lever in de begeleiding maatwerk. Dat is afhankelijk van de persoon en zijn of haar ervaringen in bijvoorbeeld verslaving, of rouw. Iedereen moet zijn eigen hulpvraag formuleren en moet eigen inzet leveren en verantwoordelijkheid nemen. In de prak tijk blijkt dat er minder terugval is dan normaliter in Nederland.
Met lotgenoten deelt Diana nu haar ervaringen. Zij benadrukt niet het schuldgevoel of de slachtofferrol, maar ziet de kracht van mensen. ”Er blijven twee groepen dakloze mensen bestaan. Eén van mensen De overgang naar wonen in het pro die op eigen kracht omhoog kunnen ject ‘Doorstart’ verliep niet mak- klimmen en één die dat niet kunnen kelijk. Er waren al verschillende en verzorgd moeten blijven worden.” opvanginstituten in Sterrenburg en De Kromhout had een slechte reputatie. Spandoeken maakten duidelijk dat de nieuwe bewoners niet welkom waren. De boodschap was: “Je mag hier niet zijn en hoort hier niet thuis”. Meningsverschillen werden in de media uitgevoch ten. Verder heerste radiostilte. Pas na verloop van tijd als de buren direct met elkaar spre ken, ontstaat toenadering. Een praatje over de heg, een bakkie doen, samen met iemand naar een buurtevenement. Diana is nu ronduit tevreden: “Het pro ject Doorstart geeft mij een eigen plek in een huis, versterkt het gevoel van eigenwaarde en het gevoel ergens bij te horen”. te gaan. Bijvoorbeeld bij de inloop mogelijkheden. Hopelijk kunnen we daar een andere keer aandacht aan besteden.
Diana is nu ambassadeur van de PEERpoint Herstelacademie in ‘De Waag’. “Daar komen mensen met verschillende ‘rugzakken’. Maar ze hebben ook een aantal dingen gemeenschappelijk: Ze hebben allemaal afgezien. Het belangrijkste is dat de mensen hun hulpbehoefte durven erkennen. Dat is het begin van herstel. Belangrijk is ook dat hulpverleners de hulpvraag niet voor cliënten gaan invullen. Dat is precies waar Diana’s rol begint. Diana wil de kennis en kunde van professionele hulpverleners aanvullen. Uiteindelijk wil ze professioneel ervaringsdeskundige worden. Daartoe volgt ze bij MEE Vivenz een training als ervaringsmaatje. Een soort buddy voor daklozen. Ze wil in gesprek gaan met mensen die hun behoefte aan hulp durven erkennen. “Het gaat goed met mij,” is nog te vaak een masker. “Laat dat masker maar af,” zegt Diana. Tekst en foto: Kees Dijkman
5
Een sprookje uit Spanje
Tekst en illustratie Els Kobec
De slapende prins Er was eens een prins, Oleos geheten, die op een keer verdwaalde in het Grote Stille Bos. Wat hij ook deed en waarheen hij ook liep: hij kon de weg terug niet meer vinden. Moe en uitgeput viel hij tenslotte in slaap onder een dikke boom. In zijn droom verscheen er een witte duif die riep: “Roekoe, roekoe! Zeven jaar lang zul je slapen, want je bent heel erg moe. Maar de slaap zal ver dwijnen, wanneer je bruid zal verschijnen!” En zo bleef Oleos jaar na jaar diep in slaap liggen in het bos. Hij droomde dat hij op reis moest om zijn bruid te zoeken en vertrok daartoe naar verre en onbekende landen. Daar kwam hij eens bij een grote burcht, waar een zeeleeuw voor de poort zat. “Is hier misschien mijn bruid?” vroeg hij vol verlan gen, maar de zeeleeuw schudde zijn hoofd en riep: “Pas op! Hier woont de zee en als hij je ziet, sleurt hij je naar de bodem en kom je nooit meer terug!”
Hij had het nog niet gezegd, of de zee stortte zich met geweld naar binnen. “Is hier een mens? Ik zal hem pakken!” brulde hij woedend. Maar de zeeleeuw hield hem tegen en zei: “Rustig aan! Zeg liever waar die bruid is.” “Hier niet!” brulde de zee nog nijdig, “Maar misschien bij mijn neef, de zon.” Daarop haastte Oleos zich snel naar de volgende burcht, waar de zon moest wonen. Daar zat voor de poort een pad, die al van verre riep: “Pas op, hier woont de zon! Als hij je vindt, zal hij je tot as verbranden en besta je niet meer!” Hij had het nog niet gezegd of de zon sprong naar binnen met een oogverblindend fel licht en schreeuwde: “Is hier een mens? Ik zal hem pakken!” Maar de pad hield hem tegen en zei: “Rustig aan! Zeg liever waar die bruid is.” “Hier niet!” schreeuwde de zon, “Maar misschien bij mijn oom, de wind.” Daarop snelde Oleos meteen naar de burcht van de wind, waar een raaf voor de poort zat. “Ik waar schuw je, hier woont de wind!” riep de raaf, “Als hij je vindt,
Poppentheater Damiet van Dalsum
Dag… Nacht! Bij poppentheater Damiet van Dalsum kun je kijken naar een nieuwe voorstelling. Elke woensdagmiddag in oktober wordt de hand- en marionetten voorstelling over de liefde gespeeld. Het stuk heet: Dag... nacht. Lang geleden toen er nog geen dag en nacht bestond en de Zon en de Maan altijd bij elkaar waren kwam er een vreemde vogel aangevlogen. Die vogel legde een ei en verdween weer naar andere planeten. De Zon en de Maan maakten voor hun twee kinderen, Hansje en Ansje, een dag en een nacht. Hansje valt per ongeluk in een diepe put waarin de Nijdas woont. Ansje moet dan zoveel huilen, daardoor verandert het kleine watergolfje in een grote tranenzee. Nu kan het water golfje Hansje uit de put halen en de Nijdas schoon spoelen.
6
verloor nu alle moed: zou hij zijn bruid ooit nog wel kunnen vinden? Toen streek opeens de witte duif weer bij hem neer. “Roekoe, roekoe!” riep de duif, “De tijd is om: zeven jaren zijn voorbij, je krijgt je bruid nu aan je zij!” En meteen kwam er een beeldschoon meisje bij hem zitten dat zachtjes zei: “Word wakker, prins, want ik ben je bruid! Ik heet Lucita.”
s mijt hij je de hele wereld over en vindt niemand je meer!” En daar sprong de wind al met een geweldig kabaal naar binnen. “Is hier een mens?” loeide hij kwaad, “Ik zal hem pakken!”
“Droom ik nog of is het echt?” dacht Oleos ongerust. Maar op hetzelfde moment werd hij wakker en zag hij nog steeds het meisje zitten: zij was er dus echt! “Mijn droom is werke lijkheid geworden!” riep hij ver heugd, “Lucita, mijn droom!” Hij nam haar bij de hand en zei: “Vele jaren zijn voorbijgegaan, vele keren heb ik je gezocht, maar nu ben je er en laat ik je niet meer los. We zullen altijd samen blijven!” “Ja, mijn prins,” zei Lucita blij, “In mijn dromen Maar de raaf hield hem tegen en heb ik altijd geweten dat je op zei: “Rustig aan! Zeg liever waar me zou wachten.” die bruid is.” “Hier niet!” brul de de wind, “Ik heb geen bruid En samen vonden ze de weg te gezien. Maak dat je wegkomt of rug uit het bos en leefden nog ik blaas je helemaal weg!” Oleos heel lang en gelukkig.
En toen? Toen was het Kinderboekenweek! Van 30 september tot 11 oktober maar om de drukte zoveel mogelijk te spreiden vieren we dit jaarlijkse kinderboekenfeest de hele maand oktober. Dit jaar is het thema: ‘geschiedenis’.
hoeft niemand zich voor te haasten. We houden zicht op het maximaal aantal bezoekers in de winkel en attenderen ie dereen op de 1,5 meter afstand. Zo hopen we het de klanten én ons zelf zo veilig en gezellig mo gelijk te maken.
wachten dan tref je misschien wel onze Stadsomroepster. Zij kent veel verhalen over de ge schiedenis van Dordrecht en zal daar ook over vertellen.
Wilma Verhoeven
Meer info: In de winkel is een speciale Kinderboekwinkel De Giraf tafel ingericht met allerhande En stel dat je even buiten moet Groenmarkt 163 boeken die zich afspelen in het verleden of die informatie geven over historische gebeur tenissen. En dát zijn er veel! Klassiekers als Kruistocht in Spijkerbroek, Brief voor de Koning, Oorlogswinter, Het Achterhuis. Series als de Grij ze Jager, boeken van Rob Rug Idee, poppen en spel: genberg, Simone van der Vlugt. Damiet van Dalsum Nog te zien op 21 en 28 okto Informatieve boeken over de ber, reserveren 06 5495 7928 Bronstijd, de Middeleeuwen, de Grieken, de Romeinen... Er Kosten: is zoveel te ontdekken én te 8,00 per kind, volw. 10,00 beleven in al die mooie boeken. Let op: Ga mee op reis in de tijd en kleine groepjes bezoekers! koop een mooi kinderboek! De voorraad kinderboekenweek Meer info: geschenken is groot, dus daar www.poppentheater.nl
Herfst 2020
Wonen in de Binnenstad
In het vorige nummer van de Poorter stond een artikel over de toekomst van de Binnenstad en een oproep om je aan te melden bij het BewonersPlatform Binnenstad. De redactie van De Poorter vindt wonen een belangrijke zaak, want De Poorter is van en voor bewoners in de binnenstad.
Samenwerken is dus noodzakelijk vindt ook de gemeente. En terecht! “Om te beginnen met binnenstadondernemers, gemeente en pandeigenaren. Dordrecht Marketing is als adviseur betrokken. Ook bewoners van de binnenstad en de culturele instellingen spelen een belangrijke rol.” Juist dat woordje ook bracht mij in beweging. Het was alsof iemand zei: “Oh ja, de bewoners en culturele instellingen zijn er ook nog.” Dus opgestaan en de zijstraten in gegaan om te laten zien dat wonen en bewoners een gelijkwaardig en onmisbaar onderdeel zijn van de problematiek en dus ook van de oplossing.
Tekst en foto’s: Kees Dijkman
En juist die bewoners kwamen niet echt uit de verf in de berichtgeving van juli. Daarom hier een paar foto’s van woonstraten. Die laten het belang zien van leefbaarheid en rust en ruimte naast levendigheid in de vorm van een bruisende binnenstad met veel winkelend publiek, uitgaansgelegenheden en toeristen. Het is immers het totale plaatje dat de binnenstad uniek en aantrekkelijk maakt.
“Het doel van de samenwerking is dat de binnenstad een levendig en vitaal onderdeel van de stad is en blijft. Zowel in de huidige tijd van 1,5 meter, maar ook daarna.” Corona verandert onze kijk op de binnenstad op korte en langere termijn. We kunnen niet meer terug naar vroeger. De samenwerkende partijen willen vooruitkijken. Maar hoe ziet de toekomst er uit voor de binnenstad? Dat is lastig te fotograferen. Ik houd het bij het hier en nu.
De dichtstbijzijnde verandering is die van het seizoen. Het is herfst. Meteorologisch of astronomisch. Het maakt mij niet uit. Ik ben eind september gewoon op zoek gegaan naar mooie kleuren. Dat viel nog niet mee, want de herfst lijkt laat te zijn in 2020.
7
Pictura: ruimte aan hedendaagse kunst Wie de statige trappen van het pand aan de Voorstraat 190 oploopt, komt binnen in een prachtige historische ruimte, waar een grote verscheidenheid aan hedendaagse kunst wordt getoond. De leden van Teekengenootschap Pictura, dat al bijna 250 jaar bestaat, exposeren daar hun werk. Ook niet- leden kunnen er op uitnodiging hun werk tonen. Inmiddels worden er allang niet meer alleen maar tekeningen gepresen teerd. Er hangen nu ook metershoge schilderijen en er zijn (video)instal laties, foto’s en performances te zien. Vorig jaar werd er gedurende drie weken een speciaal performance festival georganiseerd: PIPE. Inmid dels telt het genootschap zo’n 110 werkende leden, die allen kunstenaar zijn. Daarnaast heeft de vereniging een groot aantal kunstlievende leden: donateurs, die uit interesse naar de tentoonstellingen komen en Pictura met hun lidmaatschap steunen. Tijdens de lockdown in coronatijd moest Pictura helaas dicht, maar de tentoonstellingscommissie maakte dat de eerste weken van augustus ruimschoots goed met een dave rende klapper: over drie weekend en verspreid was er de manifestatie ‘EN NU ‘ te zien. Elk weekend weer ander werk, in steeds wisselende samenstellingen met als thema: Wat speelt er nu? Het was een Open Call, want er konden zich ook kunstenaars inschrijven die geen lid van Pictura
waren. En dat heeft de tentoon stellingscommissie geweten! Vanuit heel het land stroomden de aanvragen binnen. Sommige werken tijdens ‘EN NU’ stipten de Black Lives Matter beweging aan, er waren intrigerende video’s, en weer andere kunstuitingen waren gericht op het onderwerp corona. Want tja: ‘Wat te doen in coronatijd?’ Zo was er de doldwaze video van kunstenaar Toine Klaassen met de titel ‘Dutch Statue of Liberty’. Daarin waren hij en zijn vriendin elkaar aan het insmeren met enorme klodders scheerschuim. Zij had een grote bos bloemen in haar hand. Bijzonder fraai was de zich eindeloos herha lende performance ‘Corset’ van Harry Schumacher, die met veel geduld fijn zilverzand via een metalen zeef (een autoclaaf) op een hoop uitstrooide. Op zijn knieën draaide hij daarna rond de hoop zilverzand met voor hem een karretje op wielen, waarin hij overtallig zand dat naar beneden was gegleden wegschepte. Het ver zamelde zand strooide hij vervolgens
Bekijk diashow Bijzonder fraai was de zich eindeloos herhalende performance ‘Corset’ van Harry Schumacher
met een provisorische, zelfgemaak te schep weer bovenop de hoop uit. Dat proces herhaalde hij eindeloos. De hoop fijn zilverzand kreeg zo de vorm van een kegel die je samen met de autoclaaf ook kon zien als een corset. Het werk bleek een metafoor voor corona, waarin mensen in hun natuurlijke ‘stroom’ beperkt worden.
Achter hem op de wand een niet mis te verstaan tekstwerk van Jordi Koe voets: ‘Was ik maar een Belgische kunstenaar dan hoefde ik mij niet te schamen.’ Al met al bleek er tijdens ‘EN NU’ een enorme honger naar kunst, het aantal bezoekers steeg deze drie weekenden tot meer dan 350.
Samen-EEN-zijn in verbinding:
In brugwachtershuisje bij Draaibrug Expositie Ton Vermeulen
In de stromende regen, maar onder grote belangstelling werd op 1 oktober het brugwachtershuisje bij de Draaibrug geopend. Dat was ook meteen de start van de expositie ‘De eenzame rups - een zoektocht naar verbinding’ van Petra Roelofs.
Bij Atelier Galerie 27 is te zien de expositie kleurrijke abstracte schilderijen van Ton Vermeulen. Het werk van Ton is de laatste jaren zo mogelijk nog abstracter geworden, met veel oog voor detail en steeds expressief. Meer dan anders combineert hij technieken. Hij veegt en smeert met de kwast de verf op het doek of laat de kwast over het doek heen dansen. Soms met meerdere kwasten tegelijk. Ook verft hij met beide handen of gooit de verf op het doek. Zijn werk heeft een ruw randje en tegelijk ook veel subtiliteit.
Bekijk diashow
Petra, maatschappelijk werker en kunstenaar, is de nieuwe gebruiker van het huisje bij de brug. Haar expositie sluit aan bij de Week tegen de Eenzaamheid. “Een zaamheid kan iedereen overkomen.” Met haar expositie neemt Petra de bezoekers mee in een ontroerend verhaal waarin een rups transfor meert van EENzaam naar samenEEN-zijn in verbinding. Het verhaal wordt verteld in dertien afbeeldingen vergezeld van haiku’s (Japanse dicht kunst) die Petra met haar zus Manja Roelofs maakte. Het dient als inspi ratie en een uitnodiging om een vlin dereffect te creëren: samen de wereld een beetje mooier kleuren. Petra: “Ik zet me in om van het brugwachters huisje een ontmoetingsplek, infor matiepunt en herkenningspunt voor maatschappelijke activiteiten te ma ken, ondersteunend aan buurtbe woners.” Belangrijke voorwaarde: in geval van nood moet de brug nog bediend kunnen worden. Bird your day
De expositie was begin oktober, maar keert in december terug. Idee is om het stokje door te geven aan ande re Dordtse kunstenaars. Niek van Lopiks expositie ‘Bird your day’ was de eerste. Elke woensdagmiddag in oktober kunnen kinderen van 14.0017.00 uur kleurrijke tekeningen
8
Laag na laag, al zoekend, ontstaat een beeld waar Ton tevreden mee is. Door zijn vrije manier van werken lijkt het dat het werk van de hak op de tak gaat. Soms ontstaat er een ruimtelijk beeld, soms meer impressief en een andere keer heel uitgesproken. Altijd is zijn handschrift erin te herkennen. Ook het bij hem komen ophalen. Op 1 no kleurgebruik van Ton is tekenend. Dat is vaak intens en fel. vember volgt Erik Smit met maritie me diorama´s en schilderijen. Eenzame rups
Eenzaamheid is een terugkerend the ma bij Petra Roelofs. In 2017 publi ceerde ze ‘De Eenzame Rups - een zoektocht naar geluk’. Dit prenten boek vertelt haar autobiografische verhaal. Juist nu, in coronatijd, wil Petra iets doen aan de eenzaamheid en het liefst samen. Er is samenwer king met andere kunstenaars, maar Petra doet graag een oproep: “Zonder verandering zijn er geen vlinders en met het verdwijnen van vlinders verdwijnt ons geluk. Iedereen die een bijdrage wil leveren aan de beweging van de eenzame rups: sluit je aan!” Stichting Brugwachtershuisjes
De stichting heeft als doel om leegstaande brugwachtershuisjes een nieuwe bestemming te geven. Brugwachtershuisjes zijn zorgvul dig ontworpen huisjes op markante plekken. Nederland is met circa 1.000 brugwachtershuisjes het land met de meeste van die huisjes in de wereld. Bijna 10 procent van dit typisch cul tureel erfgoed wordt nu hergebruikt.
Bekijk diashow
Het kleurgebruik van Ton is tekenend, vaak intens en fel.
Ton heeft een atelier bij DOOR, waar hij zich goed thuis voelt. De omgeving inspireert hem en er hangt een haast familiaire sfeer. Hij heeft zich hier laten inspireren door enkele collega’s die straatkunst maken. Het directe en rauwe van deze kunstsoort spreekt hem aan. In een doorwerkt schilderij - Ton doet makkelijk meer dan tien uur over een schilderij - raak je dat wel eens kwijt. Door een iets andere manier van schilderen weet Ton de vaart in zijn schil derijen te behouden en creëert ook meer dynamiek.
Foto: Frans van Viegen
Ook de ledenexpositie die volgde, kon zich verheugen op brede aan dacht. Deze expositie was in vier de len opgesplitst. Een ervan kreeg als titel ‘Wunderkammer’, hetgeen een caleidoscopische ervaring aan kunst opleverde. Er was fraai sculpturaal werk te zien van de Rotterdamse kunstenaar Rick Koren, die met ver schillende veelal gebruikte materialen steeds nieuwe vormen wist te maken. In de grote zaal van Pictura trok de mega-installatie van de Sliedrechtse kunstenaar Jelle Korevaar sterk de aandacht. Gedurende de tentoon stelling werd steeds een kunststof Jezusbeeld langdurig gegeseld door mechanisch bewogen stalen kettin gen, welk proces werd getoond op een zevental monitoren aan de wand. Het bleek een religieuze installatie waarin Korevaar op zoek gaat naar onze verhouding tot het lijden. De zeven camera’s stonden symbool voor degenen die bij het lijden van Jezus aanwezig waren. Korevaar vertelde dat hij zichzelf bij het maken van deze installatie de volgende vragen stelde: “Welke plek neem ik als kunstenaar in als het om lijden gaat in de brede zin van het woord? Als ik naar de in stallatie kijk, ben ik dan de soldaat, ben ik Maria, of geniet ik zelfs van dit lijden?” Bij het maken van deze installatie ging het hem met name om het slopen van christelijke symbolen waardoor hij de diepere betekenis ervan kon ervaren. Dit najaar en ook volgend jaar zal er nog meer spannends en onderhou dends te zien zijn in de ruimtes van Pictura. Zo is er komend jaar, als on derdeel van ‘Dordrecht 800 jaar stad’, vanaf 20 februari de tentoonstelling Dordrecht over 100 jaar gepland. Tij dens die tentoonstelling laten deel nemende kunstenaars de resultaten zien van hun onderzoek naar de toe komstige inrichting van Dordrecht over 100 jaar. En dat met name op het gebied van planologie, sociologie, ecologie, technologie en architectuur. En voor het eind van dit jaar staan er nog meerdere interessante tentoon stellingen op stapel, zoals ‘THEN as NOW’. Een tentoonstelling over tijd en verlies, met werk van de kunste naars Akmar en Silvia Martes. Etienne Boileau secretaris bestuur Pictura
Nog te zien tot 8 november bij Atelier Galerie 27, Steegoversloot 27. Kijk ook op www.pictura.nl of op Facebook en Instagram.
Verhalen van Dordrecht
Koken uit de tuin
Een tovenaar met glas
Courgettesaus met gorgonzola
‘Met Sint Severien (op 23 oktober) zal men de eerste koude zien,’ vertelt ons de oude spreuk. Maar zullen er nog wel koude winters komen met die klimaatverandering? Er willen al heel wat zuidelijke groente- en plantensoorten hier groeien. Bij een van onze medetuiniers is bijvoorbeeld zijn bananenboom, hoewel goed afgedekt, onbekommerd de winter doorgekomen. En onze druiven trokken alles uit de kast met hun zondoorstoofde trossen.
Wie langs het metalen hek van het Wantijpark wandelt of de kleurige ramen in School Mühring, de Boterbeurs of de Buitenwacht ziet zal niet gauw de naam Toon Berg roepen. Toch verdient deze naam zeker een plaatsje in de rij van bekende Dordtse kunstenaars als Cor Noltee, Otto Dicke, Kees Buddingh’, Bouke IJlstra. Zijn gebrandschilderde ramen sie ren tal van kerken en openbare gebouwen in heel Nederland over een periode van 1910-1980. Berg was een filosoof, vegetariër, ‘zuivere’ communist, maar vooral een vak man in glas.
gebrandschilderde ramen ontwierp en maakte hij ook veelkleurige gla zen lampen, mozaïeken en medail lons. Op zijn tachtigste leverde hij nog de kerkramen voor de Immanu elkerk in Maassluis en op zijn 84e een gebrandschilderd raam voor de Hervormde Kerk in Zwijndrecht. Over deze ‘Tovenaar met glas’ is een aantrekkelijk boekje verschenen door Herman A. van Duinen en Cees Essenboom als nummer 39 in de serie Verhalen van Dordrecht.
Na zijn opleiding aan de Academie kwam hij in dienst bij glasfabriek Bouvy aan de Kuipershaven, hoek Schrijversstraat. Hij vestigde zich als zelfstandig ondernemer vanaf 1919 in het enorme Dolhuyscomplex. Hij vertegenwoordigt de opleving van de glasschilderkunst in de 20e eeuw. Hij ontwierp gebrandschilderde ra Te koop bij de boekhandel en de uitmen en voerde de vaak omvangrijke gever Stichting Historisch Platform opdrachten ook uit met hulp van Hof 4, voor € 4,75. een aantal medewerkers zoals chef Ton Delemarre glazenier Johannes Schreuder. Naast het vervaardigen of restaureren van Rechts het raam van de Boterbeurs
Dit jaar pakten we het op ons landje eens anders aan door flink wat wilde bloemen in te zaaien. Dit alles tot grote vreugde van bijen, hommels en andere insecten. Hierdoor was er wel minder ruimte voor ons gebruikelijke groentepakket, maar ruimte genoeg voor de basisgroenten, zoals uien, bonen en rode bieten. En laten we de courgettes niet vergeten: deze gemakkelijke jongens gaan vlijtig hun gang en leveren zonder veel ophef gul hun vruchten af. Courgettes zijn rijk aan vitamine C en calcium en ook bijna voor alles inzetbaar. Deze keer maken we er eens een smakelijke dikke saus van voor bij de spaghetti of pasta.
Bekijk diashow
Actie De Engelen: Wilhelminakerk
Verzamelt verhalen ervaren
Het najaar wordt wel de engelen tijd genoemd. Dagen worden kor ter en killer, en van oudsher zien mensen de naderende winter met zorg tegemoet. Wat extra licht en warmte is welkom. Deze periode begon in de middeleeuwen met de feestdag van aartsengel Michaël, de drakendoder, die alle kwaad kan verdrijven.
De Wilhelminakerk start met een actie om engelen in het licht te zetten. De kerk heeft een lange ge schiedenis en relaties met talloze families. En blijft zich vernieuwen. De ‘Grote Dordtse Kerststal’ is daar een goed voorbeeld van. Meer dan tien jaar wordt die opgesteld in de adventstijd en veel bezoekers, ook van buiten de kerk komen ervan
Nodig voor 4 personen:
2 courgettes (in blokjes) 1 grote ui (fijngehakt) 2 groene appelen (in blokjes) 2 rode paprika’s (in reepjes) 30 gr boter 3 theelepels paprikapoeder 1 groentebouillonblokje 150 ml koksroom 200 gr gorgonzola of andere blauwader kaas wat zout en zwarte peper takje verse basilicum 300 gr spaghetti of andere pasta
genieten. Ook nu is het de bedoeling om alle figuren van zolder te halen, maar niemand weet hoe de omstan digheden tegen kerst zullen zijn met betrekking tot de corona crisis. Heeft u een engel gezien?
Dit jaar is het thema ‘De engelen’. Er worden verhalen gezocht, over engelen.
Prins Clausbrug: volop aan het bouwen...
Verhit in een pan met dikke bodem de boter en fruit hierin kort de ui met het paprikapoeder. Voeg de courgetteblokjes toe en bak ze, onder voortdurend omscheppen, zo’n 2 minuten mee. Los het bouillonblokje op in 2 dl water en voeg het erbij. Aartsengel Michael als drakendoder Palmhouten beeld (1692) van Pieter Scheemaeckers uit de collectie van het Rijksmuseum te Amsterdam.
Bekijk diashow
Nog steeds verlopen de werkzaamheden voor de brug volgens de planning zoals eerder vermeld. Het transport van de brugdelen vanuit Zeeland zal het eerste kwartaal van 2021 plaatsvinden. De planning van de oplevering is nog steeds einde zomer 2021. De aannemer meldt dat er op het moment verder geen bij zonderheden zijn, behalve dat ze volop aan het bouwen zijn. Aan de overkant van het Wantij - daar komt hoogst waarschijnlijk de pijler van de brug - is een hele bekisting verschenen, die elke dag een beetje hoger wordt. Op 16 oktober werd door een enorme drijvende kraan drie steunpunten geplaatst, die de onderbouwconstructie zullen vormen van de brug. En ’s avonds moet u er beslist eens langs lopen, voor de veiligheid van de scheepvaart is er verlichting aangebracht langs de doorvaart. Het ziet er sprookjesachtig uit, net kerstversiering...
Gerard Goudriaan, foto: Kees Dijkman
Dit jaar tijdens de lockdown heb ben we ze hard nodig gehad, die en gelen. In de zorg met name, maar ook thuis, bij het lesgeven van eigen kroost.Veel mensen hebben ‘een lijntje’ met engelen, ze ontvangen berichten van engelen, ervaren in moeilijke situaties de aanwezigheid van engelen, of weten zich gesterkt door de kracht en goedheid van hen. Heeft u ze gezien? De sterke hel pers, de onvermoeibare reisgezellen, de troostende schouders, de goednieuws-brengers, de opbeurders, de drakendoders? Of misschien bent u zelf een engel? Dat is heus niet altijd leuk, je hebt er een bepaald soort geduld voor nodig... In de lange aanloop naar kerst worden alle bijdragen verzameld. Stuur uw engelenverhalen en -beelden: tekeningen, foto’s enzovoort naar: engenlen.zien@gmail.com. Kinderen mogen natuurlijk ook meedoen! Annenies Keur
Laat afgedekt nog 5 minuten stoven en pureer dan alles in de keukenmachine of met de staafmixer. Kook intussen de spaghetti gaar volgens de gebruiksaanwijzing. Prak de gorgonzola fijn en meng de koksroom erdoor. Schep dit mengsel, samen met de appelstukjes en de paprikareepjes door de courgettemassa. Als de spaghetti bijna klaar is, kan de courgettemassa terug in de pan, roer nog even door en laat de saus, afgedekt, nog even warm worden. Breng op smaak met zout en peper en garneer met het takje basilicum. Eet smakelijk! Maartje Schaffels
9
WOORDZOEKER
Zinnebeeld Een vlinder vlindert voorbij Wat is de zin van een vlinder? Een hoofdzin ? Een bijzin? Zinvol of zinloos, zinledig? Zinnig? Onzinnig? Zinnelijk? Zinneprikkelend? Zinsbegoochelend?
Bekijk diashow
De vlinder zint niet de vlinder vlindert een ongrijpbare vlucht nader bezien nemen zijn vreemde capriolen de vorm aan van een levensgroot
? Zoek de volgende woorden:
BEUKENOOTJES CHOCOLADEMELK DENNEAPPELS EEKHOORTJES EIKELS HALLOWEEN HERFSTBLAD HERFSTTAFEL KASTANJES
KLEUREN KRUIWAGEN PADDEENSTOELEN POMPOENEN POMPOENSOEP SINTMAARTEN WANDELING WINTERSLAAP
Caroline van Café Americain, het leescafé in de bibliotheek, maakte de bovenstaande woordzoeker. Puzzel mee en maak kans op een VVV-cadeaukaart van 10 euro. Vul de overgebleven letters in in het blokje oplossing. Stuur uw oplossing vóór 24 november naar: De Poorter, Jacob Marisstraat 70, 3314 TK Dordrecht. Of mail uw oplossing onder vermelding van uw naam en adres naar: r.besjes@kpnmail.nl. De oplossing van onze puzzel uit krant 4 was: Manhuissteiger, met als winnaar: Lieke van den Heuvel. Gefeliciteerd!
Ton Delemarre
Natuurparels maken Gravenstraat groener In de Gravenstraat zijn, net als op de Nieuwe Haven, bakken met planten aangebracht, waardoor de straat twee ‘natuurparels’ rijker is. Hoewel de aanleiding tot plaatsing te maken heeft met verkeersoverlast, zijn de bewoners er content mee.
Vrijwilligersprijs nieuwe stijl
Heel Dordt stemt mee Elk jaar op 7 december, de Dag van de Vrijwilliger, wordt de vrijwilligersprijs uitgereikt. Dit jaar zal wethouder Peter Heijkoop, tijdens een online evenement waaraan alle Dordtenaren kunnen deelnemen, vier vrijwilligersorganisaties in het zonnetje zetten. Het is dit jaar voor het eerst dat er een publieksprijs wordt uitgereikt. Tijdens een voorronde kunnen alle Dordtenaars hun stem uitbrengen op een vrijwilligersorganisatie. Daar-
naast kijkt een vakjury naar de sociale impact, het beleid en de ambities van de organisaties. De coördinatie ligt in handen van INZET078!
Maar het beroemde citaat van Johan Cruyff: ‘Elk nadeel heb zijn voordeel’, is ook hier van toepassing. De met een rood-witte balk getooide bakken hebben, naast het doel de verkeers overlast tegen te gaan, de intentie de binnenstad te vergroenen. Dat plan gaat nu stevig vorm aannemen met geveltuintjes en bloembakken die op verschillende plekken in het centrum verschijnen. Bewoners raken enthousiast en zo wordt de Dordtse binnenstad steeds groener.
Nieuwe stijl
Er is een Publieksprijs, een Passieprijs en een Talentenprijs waarbij de winnaars ieder 2000 euro krijgen om te besteden aan hun beleid. Er is een aanmoedigingsprijs van 1000 euro. Ook nieuw is dat de winnaars pas tijdens het online evenement worden bekendgemaakt. Zij krijgen hun waardecheque digitaal uitgereikt door wethouder Peter Heijkoop, verantwoordelijk voor onder meer zorg, welzijn, onderwijs en werk: “De inzet van vrijwilligers is onmisbaar voor onze samenleving. Zeker in deze moeilijke tijd met Covid-19 blijkt dat zij goud waard zijn en onze stad mede draaiende houden. Dit jaar richten we ons op wat een organisatie met de inzet van vrijwilligers wil bereiken. Er zijn veel mooie initiatieven in Dordrecht en het zal een hele uitdaging worden om tot een keuze te komen.” Voor de Publieksprijs kunnen Dordtenaars via de website een maand lang hun stem uitbrengen. Ondertussen gaat de vakjury aan de slag met de overige prijzen. Meer info:
www.inzet078.nl
De gemeente heeft hen namelijk serieus genomen en het verzoek ingewilligd iets te doen aan de keihard achteruitrijdende auto’s, waarvan de bestuurders een bezoek hebben ge bracht aan koffieshop Joy. In de straat geldt een parkeerverbod, maar de gasten van de koffieshop hebben daar maling aan, zij scheuren de straat in en weer uit. De bakken matigen de snelheid enigszins en ogen een stuk prettiger dan de verkeersdrempel uit het verleden, waarbij auto’s zich katapulteerden en gevels en paaltjes ramden en mensen tot ‘komische’ uitwijkbewegingen brachten.
Beter Voor Dordt is er voor u! CENTRUM@BETERVOORDORDT.NL 06 1220 1572 FACEBOOK.COM/BETERVOORDORDT @BETERVOORDORDT POSTBUS 844, 3300 AV DORDRECHT