De Poorter
J aargang 26, april 20 20 , nummer 2
A l 25 jaar uw vertrouwde binnenstadkrant!
E en m ooie h ou ten doos Vier nieuwe stadskantoren staan te pronken op de Spuiboulevard in het Stadslab. Weliswaar als maquettes, maar van voldoende formaat om de 50 deelnemers aan het Laboratorium houvast te geven voor hun opmerkingen, enthousiasme en kritiek. Het is 4 februari 2020 en dit is al het zesde Stadslab dat Stichting De Stad inricht in samenwerking met gemeente Dordrecht. De vier maquettes van de ontwerpers die zijn overgebleven na de eerste ronde, staan opgesteld. De deelnemers aan het Lab, een gemengde groep van architecten, raadsleden en geïnteresseerde burgers, gaan in vier werkgroepen aan de slag om de jury, die begin april unaniem de beslissing moet nemen, te adviseren. Het ging daarbij om de aard van het gebouw (is het klantvriendelijk, is het mooi, wordt het een icoon voor de stad, is het prettig om in te werken), de situering (past het goed in de omgeving, draagt het bij aan de kwaliteit van het gebied), de toegankelijkheid, de duurzaamheid (is het energieneutraal, is het gemaakt van eenvoudige grondstoffen en van materiaal dat hergebruikt kan worden). V ier ontw erp en
De vier architectenbureaus, twee Nederlandse en twee buitenlandse, zijn: Geurst & Schulze architecten bv (NL): hun ontwerp deed aan
architectuur uit het Oostblok denken, we noemen hun bijdrage maar ‘Oostblok’. Kadawittfeldarchitektur (DE): gezien de soepele speelse vorm heet dat ‘Ballerina’. Neutelings Riedijk Architects (NL): leek door de hoek in de opening op een ‘Open boek’. Schmidt Hammer Lassen (Denemarken): geven we maar de naam ‘Houten Doos’, milieuvriendelijk door het gebruik van hout. De voorkeuren van de werkgroepen liepen wel uiteen. De inpassing van de bibliotheek, als onderdeel van het gebouw, was niet altijd helder en de entree was soms een minpunt. Maar ook zaken als de gevelbekleding met keramiek, of complete houtbouw, kwamen aan de orde evenals de verbindingen naar het station en de vergroening van de Spuiboulevard. Voldoende stof voor de jury om een keus te maken. Het was wel de vraag of de jury in april bijeen kon komen om eenstemmig te beslissen. Lees verder op pag. 2
Het ontwerp van Schmidt Hammer Lassen uit Denemarken, noemen we maar de ‘Houten Doos’, milieuvriendelijk door het gebruik van hout. Foto: Sp u ilab
Corona v ersu s ‘ S p aansch e p ip ’ Het is voorjaar 2020, tulpen en narcissen brengen een frisse kleur in de tuin, bomen lopen weelderig uit en vogels fluiten de wonderlijkste noten. Alles lijkt te gaan zoals het moet gaan in de lente. Maar dat is schijn, want de normale orde is ontwricht. Iets wat niet te zien is met het blote oog heeft de hele wereld op zijn kop gezet. Covid 19, ofwel het coronavirus, verwant aan Sars (dat in 2003 gewetenloos moordde in Azië) heeft een pandemie veroorzaakt. Het virus dook voor het eerst op in Wuhan en maakte van deze Chinese stad een spookstad, waar het gewone leven stilstond en inwoners half gemaskerd op foto’s vereeuwigd werden. Een totale ‘lockdown’ zoals in Wuhan en andere plaatsen op de wereld, is in ons land niet ingevoerd Bescherming in de zorg in 1918
en mondkapjes zijn niet verplicht. Wij kunnen nog naar buiten, weliswaar op flinke afstand van elkaar. Dankzij de informatie van deskundigen, hoewel niet altijd op feiten gestoeld maar op aannames, worden er wereldwijd maatregelen genomen om het besmettingsrisico te beperken. Dat is wel anders dan bij een vorige, zeer heftige pandemie, die (niet correct) de Spaanse griep genoemd werd.
handen en voeten werden zwart en haren en tanden vielen uit. Er werden tegenstrijdige adviezen gegeven, omdat de ziekte onbekend was. Pas na verloop van tijd bleken quarantaine en een goede hygiëne de beste remedies. De situatie die toen ontstond, leek heel veel op de omstandigheden van nu: besmette personen werden geïsoleerd, scholen en andere openbare gelegenheden werden gesloten. Anders is, dat de Spaanse griep iedereen kon treffen, van jong tot oud. We mogen hopen, dat het beloop ook anders is, de Spaanse griep kende namelijk drie golven: een goedaardige in voorjaar en zomer 1918, een Q u arantaine kwaadaardige in herfst en winter Het eigenaardige is, dat de ziekte van 1918-1919 en een milde in het pas maanden later, in augustus, do- voorjaar van 1919. delijk werd. Patiënten kregen longontsteking, vlekken in het gezicht, Lees verder op pag. 2
Het was 1918, de Eerste Wereldoorlog liep op zijn eind en plotseling woedde er een griep die aanvankelijk vrij onschuldig leek: een beetje keelpijn en wat koorts. In april 1918 kregen soldaten er last van en een half jaar later was het een pandemie. Waarschijnlijk begon deze griep in maart, in de Verenigde Staten, toen een kok uit Kansas zich ziek meldde. Diezelfde dag nog kregen ook andere mannen dezelfde klachten. Het ellendige toeval wilde, dat deze mannen naar de loopgraven gingen in Europa en via hen kwam het virus in Frankrijk en zo verder over de hele wereld.
I n dez e k rant:
G een p ortretm u seu m . . . p ag 3
E v en bom en. . . p ag 4
O ost, West, th u is. . . p ag 5
K om ook in de k rant! p ag 6
D och ters v an D ordt p ag 7
Coronalitanie p ag 8
Bewoners weten het beste wat er speelt in de wijk l Buurtwerk Dordrecht
Column Corona v Vervolg van pag. 1
Diaken Franck Baggen
V erborg en h eilig en In de katholieke kerk vieren en eren wij heiligen. Wij aanbidden hen niet, zoals wel eens wordt gedacht. Eren en aanbidden zijn twee verschillende zaken. Een heilige is iemand van vlees en bloed, iemand die beantwoordt aan zijn of haar diepste roeping. Die roeping is niet om het leven te zien en te nemen als een project van zelfbevrediging, maar om het beste te willen en te doen voor de ander, omwille van die ander. Heiligen van dit kaliber staan rondom ons, maar in de meeste gevallen zie of hoor je ze niet. Zij treden niet op de voorgrond, maar vervullen hun taak op de achtergrond, buiten het zicht van de schijnwerpers. Het bijzondere van de gezondheidscrisis, waar wij nu middenin zitten, is dat deze crisis die ‘verborgen heiligen’ aan het licht brengt. We spreken dan van ‘vitale beroepen’. Die vitale beroepen zijn blijkbaar niet de beurshandelaren die de beurzen rood doen kleuren. Rood is in de economie de kleur van verlies. In de Kerk is rood de kleur van opoffering en heiligheid. Dit heilige rood zijn de vitale beroepen van deze crisis: het zorgpersoneel, de artsen, de mantelzorgers, de onderzoekers, de agenten, enzovoort. Zij zijn de winst in deze tijd, de verborgen heiligen. Zij ontvangen hun applaus vanaf de balkons van de samenleving.
Rectificatie In het interview met Lucy Wouters in de vorige Poorter stond aan het eind haar website vermeld, maar helaas was die niet juist geschreven. Het moet zijn: www.pentekeninglwouters.nl Waarvoor onze excuses.
2
Redactie
ersu s ‘ S p aansch e p ip ’
Hoe deze griep in onze omgeving zich voordeed en ervaren werd, wordt beschreven in de dagboeken van Jacob en Adriaan Keller* die woonden in boerderij ‘De Nieuwe Beer’: 9 november 1918 Van het voorjaar lazen we in de kranten dat er in Spanje een vreemde ziekte was uitgebroken die zeer besmettelijk was. We vonden het interessant om daar de berichten over te lezen. De post, de telegraaf, sporen en trammen, alles had de grootste moeite om gaande te blijven, want het personeel werd ziek. Later hoorden we dat die ziekte zich uit Spanje verbreidde en nu is die ziekte over
heel Europa bekend onder de naam van Spaansche griep of Spaansche pip** of Spaansche ziekte. Soms verloopt de ziekte ernstig. In sommige gemeenten sterven tijdens deze epidemie evenveel menschen in 14 dagen als normaal in een half jaar. Ook hier op Dubbeldam zijn er veel gevallen. Meest van 20-40 jaar. Eigenaardig is dat bij deze ziekte, in tegenstelling met influenza, hoogst zelden bejaarde menschen bezwijken en ook hoogst zeldzaam kinderen. Men wijt ook deze epidemie aan de gruwelijke oorlog. De hongerende menschen schijnen gemakkelijk ziek te worden.”
Zoals wij nu de dagelijkse corona-updates kennen, verscheen op 17 januari 1919 in de Dordrechtsche Courant het volgende artikel over de sterftecijfers: Het Centraal Bureau voor de Statistiek publiceert in de Staatscourant een overzicht van de sterfte in de maand november aan bronchitis, met afzonderlijke vermelding der sterfte aan influenza en de gevallen der z.g. Spaansche griep (ter vergelijking zijn de getallen der sterfte in kwartaal juli-september). Allereerst dient gewezen op de schrikbarende hooge sterfte aan alle doodsoorzaken tezamen in de maand November. Uit de sterftecijfers van Novem-
Vervolg van pag. 1
E en m ooie h ou ten doos Waarom die beslissing van de jury eenstemmig moet zijn, is niet helemaal duidelijk. (In feite geef je zo elk jurylid een vetorecht). E n de w andtap ij ten?
eenvoudige opdracht, aangezien zij in een geklimatiseerde omgeving moeten hangen. De bouw van het nieuwe Stadskantoor biedt de kans de tapijten een waardige plaats te geven, zodat dit cultureel erfgoed voor iedereen zichtbaar blijft. De bouwmeester dient ervoor te zorgen dat er een vitrine of anderszins geklimatiseerde ruimte beschikbaar komt van voldoende formaat.
Tekstborden met informatie zullen bezoekers van stadswinkel of bibliotheek een stuk geschiedenis meegeven. Daarmee zou aan de voorwaarden bij de verwerving worden voldaan en het stadskantoor een hoogwaardige allure geven. Maar vooral zou het publiek, maar ook toekomstige generaties kunnen kennismaken met schoonheid en
De opdracht voor een nieuw stadskantoor biedt overigens ook een mogelijkheid om de slepende kwestie van de Van Aardenne tapijten gracieus op te lossen. U herinnert zich dat De Poorter dit vraagstuk heeft aangekaart. De tapijten, die van 1972-2014 in de Statenzaal hingen, waarop onder meer het oordeel van Paris, zijn na de (her) inrichting van Het Hof van Nederland in 2015 opgeborgen in het gemeentelijk Depot. Deze zeer waardevolle tapijten heeft de gemeente, met de nodige coulance van de zijde van de erven van Gijsbert Willem van Aardenne, verworven onder de voorwaarde dat zij een publieke bestemming zouden krijgen. De Vereniging Oud Dordrecht en het Dordrechts Museum hebben de afgelopen jaren regelmatig met elkaar gesproken over een mogelijke nieuwe bestemming De deelnemers scharen zich in groepjes om de verschillende maquettes van voor de gobelins. Dat bleek geen de ontwerpen, om die te beoordelen.
H aal de bieb in h u is! Het grootste deel van de Dordtenaren zit ineens veel thuis. De Bibliotheek AanZet vindt het belangrijk dat iedereen toch kan blijven lezen. Dat kan online, veel leden weten dit aanbod met e-books en luisterboeken te vinden. Voor wie liever van papier leest, is er de service ‘Haal de bieb in huis!’
* Deze dagboekfragmenten worden besproken in de blogs van Grietje Keller. ** De pip is een tongziekte bij vogels. Iemand de pip toewensen, is zeker geen aardige wens en te vergelijken met een aantal andere verwensingen waarin ziektes een rol spelen. Heintje Groesbeek
historie van die kunstwerken. Wat let ons? T ot slot
Begin april werd dan de onzekerheid opgeheven: het toekomstige Stadskantoor van Dordrecht en de Drechtsteden wordt een nieuw gebouw van glas en hout. Het Deense architectenbureau van Schmidt Hammer Lassen is door de zeskoppige jury unaniem verkozen uit de groep van vier finalisten. B&W volgen dit oordeel. Het is dus de houten doos geworden. Ton Delemarre
Colofon Redactieadres: Wijkcentrum Koloriet, Jacob Marisstraat 70, 3314 TK Dordrecht Tel. 078 - 750 89 66 E-mail: r.besjes@kpnmail.nl Website: www.tienplus.net/poorter
Redactie:
Ria Besjes, Ton Delemarre, Kees Dijkman, Gerard Goudriaan, Heintje Groesbeek, Anne Nies Keur, Els Kobec, Jole Kraaijo, Mary Ruisch
Medewerkers: Lucy Wouters, de heer H. Visscher
Druk: Dordt Centraal
woners van de stad. Vooral op het gebied van leesplezier. Je kunt zowel via de website als telefonisch boeken bestellen. Die kun je dan de volgende dag afhalen. Alles gebeurt uiteraard contactloos.
die dat écht nodig hebben. Zoals mensen die niet naar buiten mogen of slecht ter been zijn. De vrijwilligers van de bibliotheek zetten zich hiervoor in.
Resu ltaat
debibliotheekaanzet.nl/ klantenservice Bellen kan ook: 078 - 620 55 00. Van maandag t/m vrijdag van 9.0017.00 uur.
In de eerste week hebben al 141 klanten gebruik gemaakt van de haal- en brengservice. Bij 23 Met de haal- en brengservice wil mensen zijn boeken thuisbezorgd. de bibliotheek er zijn voor alle in- Die optie is er voor de mensen
ber blijkt hoe de griepepidemie in hoofdzaak de personen van middelbaren leeftijd, 20 tot 40 jaar, tot haar slachtoffers heeft gemaakt. De sterfte aan griep bedroeg voor geheel Zuid-Holland in Juli-September 217, in October 613 en in November 1892.
V rag en?
Kopij binnen: vóór 2 juni Bezorging volgende nummers: 24 juni 26 augustus De Poorter niet in de bus.gekregen? Stuur een mailtje naar het redactieadres: r.besjes@kpnmail.nl Of kijk op:
www.tienplus.net/poorter of
Volg ons op Facebook!
P ortretm u seu m
k om t niet
Wilma Geerts was er helemaal vol van: het grootse portretmuseum in gelijk kan het met veel extra geld de prachtige Berckepoort. Nu, een halfjaar later is ze een illusie armer (van een zeer rijke sponsor) en een en heeft ze veel geleerd. bijstelling naar beneden van het exploitatieplan. Dat leek geen realisPortretkunst is een heel specifiek aan de Hofstraat zijn, er zou een tische opdracht. Uiteindelijk werd genre in de kunst, dat echter wei- vide in komen die licht en open- na enig aandringen het hoge woord nig aandacht krijgt. Eeuwenlang heid creëert, met veel respect voor gezegd: in Dordrecht is geen plaats was het het genre bij uitstek. Bij het prachtige oude gebouw. De voor meer musea. gebrek aan fotografie was het de collectie moest vooral bestaan uit enige manier om jezelf of je dier- bruiklenen. Het aanvankelijke idee Geerts was hierover enorm teleurbaren te laten vereeuwigen, maar om echt de hele kunstgeschiedenis gesteld, zeker na zoveel omhaal tegenwoordig is dat anders. Ieder- te bestrijken werd verlaten omdat van tijd en moeite, maar ze gaat zeeen met een mobieltje kan het zelf voor oude meesters onnoemelij- ker niet bij de pakken neerzitten. regelen. Vooral in Nederland is er ke verzekeringskosten moeten Ze is zeer gemotiveerd om ‘haar’ bijster weinig belangstelling voor worden betaald. kunstgenre onder de mensen te professionele portretschilderkunst. brengen en wil daar mee doorgaan “Ja, sowieso voor figuratief natural- Maar het heeft niet zo mogen vanuit haar eigen galerie in onze istisch werk”, zegt Geerts. “Neder- zijn. Geerts diende het plan in bij stad. “En... ik kan er eigenlijk nog landers hebben daarvoor toch een de gemeente, de eigenaar van de niets over zeggen, want het is nog soort angst, alsof ze zich generen Berckepoort, maar hoorde na zeer geheim, maar ik ben in Rotterom dat mooi te vinden.” In andere korte tijd al een afwijzing, zonder dam bezig nu. Het wordt groots! landen is dat wel anders. En moois duidelijke motivatie. Ook het Dor- Werelds! Wacht maar af!” is er te over. Kijk maar in haar ga- drechts Museum, dat aanvankelerie WG aan de Dordtse Aardap- lijk heel enthousiast was, wilde A nne N ies K eu r pelmarkt. er niets meer over kwijt. Na veel aandringen werd gezegd dat een Foto rechts: B ru ik lenen degelijk businessplan ontbrak, Dubbelportret ‘De twee zusters’(113 x Geerts maakte samen met archi- waarop Geerts weer aan het werk 85 cm), door Rob de Lange. Volgens tect Hendrik Jan Groeneweg een ging. Maar ook na die toevoeging Wilma Geerts één van de beste porcompleet uitgewerkt plan voor het kreeg ze de gelederen niet warm. tretschilders uit Noord-Holland. Zijn portretmuseum in de oude Bercke- Ze stuitte op ontwijkend gemom- herkenbare onderwerpen zijn helder poort. De toegang zou via de poort pel. Nu werd iets gezegd als: mo- en lieflijk, maar emotioneren ook.
F estiv al ‘ D och ters v an D ordrech t’ De Internationale vrouwendag werd dit jaar groots op 8 maart aangepakt met een veelbelovend en gevarieerd programma en staat in het teken van ‘Dochters van Dordrecht’. Er werd stilgestaan bij 100 jaar kiesrecht, gediscussieerd over de positie van vrouwen anno 2020 en de dochters van Dordrecht werden in het zonnetje gezet. Om 12.00 uur is het een drukte van belang bij de Trinitatiskapel in de Vriesestraat. Rond de 80 mensen staan nieuwsgierig en in goede stemming, te wachten op het begin. De belangstelling is zo groot dat alle plaatsen in de kerk bezet zijn, er krijgen zelfs mensen een plaatsje in de kosterij, waar ze op een beeldscherm het programma kunnen volgen. Eenmaal binnen word je verrast door de feestelijke sfeer, ie- Het fotomoment: alle dochters van Dordrecht... dereen is mooi gekleed, vrolijk en enthousiast: een kleurrijk geheel. Zoals Maria van Berckel, de echtge- het werkt: het is één en al muzikaal note en steunpilaar van Cornelis de gezoem om mij heen en als ‘een Wie zijn nou die dochters van Dor- Witt. Iedereen kent het standbeeld engel die neerdaalt uit de hemel’, drecht? We lezen het in het boek van de gebroeders op de Visbrug, zweeft Maria de kapel binnen! van Saskia Lensink, waarin zij zo’n en heeft gehoord van de gruwelij40 opmerkelijke vrouwen voor het ke dood van de twee staatslieden. Aansluitend is de première van de voetlicht brengt. Vrouwen die in Maar wie kent Maria van Berckel? documentaire: ‘Van Oer-Dochter het verleden in Dordrecht leefden Na haar presentatie overhandigt naar dochters van Nu’, gemaakt en werkten en zich hebben ingezet Saskia het eerste exemplaar van door RTV Dordrecht. Tien dochtijdens de tweede feministische ‘Dochters van Dordrecht’ aan bur- ters van Dordrecht, in leeftijd golf. Vaak (mede)oprichtsters en gemeester Wouter Kolff. varierend van 27 tot ruim 80 jaar, actieve vrouwen van het Dordtse wandelen door de binnenstad van Vrouwenhuis ‘Brood en Rozen’. Een David Prins, regisseur van Muziek- Dordrecht. Zij lopen een route groot aantal van die dochters zijn theater Hollands Diep, presenteert langs historische plekken en mooie met hun familieleden aanwezig. Ik een voorproefje van de Stadsopera panden in het centrum, waar vrouzie en spreek mannen en vrouwen ‘Maria, Keizerin van Dordrecht’, wen hebben gewoond en gewerkt, wier oma, over-oma, moeder, zus gebaseerd op het verhaal van Maria die de stad de afgelopen eeuwen of dochter in het boek van Saskia van Leuven, die 800 jaar geleden de hebben ingekleurd. De wandeling Lensink wordt genoemd. stad als huwelijksgift kreeg. Hier- wordt geillustreerd met korte inmee kreeg Dordrecht stadsrechten. terviews, waarin de vrouwen hun Saskia opent het festival met te Later dit jaar zal de opera, in het mening geven over de positie van vertellen over de Dochters van kader van ‘800 jaar stad’, worden de vrouw nu. Zoals: hoe wordt Dordrecht. Vrouwen die zich in opgevoerd in het Hof. David nodigt het werken buitenshuis en de zorg hun tijd, in een overwegend man- iedereen uit om een plezierige voor het gezin gecombineerd? Hoe nenmaatschappij, hebben onder- zoemtoon ten gehore te brengen waardeer je de positie van vrouwen scheiden als vrouw. Zij geeft die in de hoop dat Maria zich uitge- in deze tijd? Hoe staat het met de vrouwen een gezicht en vertelt wat nodigd zal voelen om op deze vrou- gelijke betaling voor hetzelfde werk zij hebben betekend voor de stad. wendag voor ons te verschijnen. En van mannen en vrouwen?
Zou de samenleving er beter uitzien als er meer vrouwen op topposities komen? Tot slot komen grafisch ontwerpsters Geerten ten Bosch en Marleen Oud aan het woord. Zij zijn de creatieve maaksters achter het project ‘Vrouwen Power’, een eerbetoon aan alle dochters van Dordrecht.
van Dordt, Beatrix de Gelukkige.” Een eerbetoon, in de vorm van een zakje bloemzaad, krijgt iedere Dordtse dochter. Iedere vrouw krijgt een eigen bloem, geselecteerd door Geerten en Marleen als passend bij juist deze dochter van Dordrecht. Bloemzaad van even zo veel verschillende bloemen als er verschillende vrouwen zijn. Iedere vrouw als uniek mens, met haar eigen charme en kwaliteit, en samen mooi in een kleurrijk en stralend bouquet. Een passender afsluiting van dit Festival Dochters Van Dordrecht is niet denkbaar. De organisatoren, de werkgroep ‘Vrouwen Kunnen Alles’, kunnen met trots terugzien op dit geslaagde festival.
“Bloemen voor de dochters van DorM ary Ru isch drecht, een stad vol zaailingen. Stel je deze stad voor die gonst, zoemt, snort en fladdert. Af en aan vliegende bijen, zweefvliegen, vlinders, torretjes en andere insecten. Op verwaarloosde en braakliggende stukjes grond groeien bloemen in alle soorten en maten: papaver en akelei, korenbloem, komkommerkruid en vrouwenmantel. Judaspenning en een enkele boom, ter nagedachtenis aan de ons oudst bekende vrouwen. Legendes: Sura, De affiche voor de vrouwendag werd gemaakt door studenten Hanneken van de opleiding art&design van het Da Vinci college
3
E v en bom en. . . Dordrecht is de eerste Nederlandse stad die zich Wereldbomenstad mag noemen. Andere steden die deze erkenning al hebben, zijn onder meer: Milaan, Lissabon, Glasgow, Toronto, New York, Lima en Nairobi. Het internationaal programma Tree Cities of the World, huldigt steden over de hele wereld die voldoen aan de eisen op het gebied van zorg voor bomen in hun stad. De vijf belangrijkste eisen voor erkenning zijn: regel de verantwoordelijkheid voor bomen, stel goede regels vast, breng bomenbestand goed in beeld, stel voldoende geld beschikbaar, vier je successen. Je zou zeggen: een felicitatie waard. Maar niet iedereen staat te juichen. L osg eslag en
Stichting Het Wantij, een plaatselijke natuur- en milieuorganisatie in de Drechtsteden, kan zich niet vinden in de benoeming en stelt zelfs dat het college van de stad is losgeslagen van de werkelijkheid. De stichting is dagelijks zeer intensief bezig met het ontspoorde bomenbeleid van de stad en vraagt zich af hoe de vergelijking met andere steden is gemaakt. De stichting stelt juist vaak andere steden als voorbeeld aan gemeente Dordrecht voor
het aandragen van boomvriendelijke oplossingen. De stichting ontving vorig jaar een oorkonde van de Partij voor de Dieren naar aanleiding van hun uitgebreide zorg voor de natuur rondom Wantij en Beneden Merwede. De stichting heeft de afgelopen jaren de nodige successen geboekt. Zoals het tegengaan van onnodige bomenkap in het natuur- en stroomgebied van het Wantij. Door haar inzet heeft Stichting Wantij onder andere bereikt dat kaalgeslagen oevers hersteld werden of plannen om oevers verder te verarmen zijn verijdeld. De Partij voor de Dieren ondersteunde ook drie demonstraties bij het brugwachtershuisje op de Prins Hendrikbrug. Dat was voor het behoud van de bomen aan de van het Wantij op de Stadswerven, direct naast de Prins Hendrikbrug.
Foto’s: Kees Dijkman
Bomen in de stad, we hebben ze nodig...
Hoe valt dat met elkaar te rijmen? Je kunt de gemeente prijzen dat ze het bomenbestand goed in kaart heeft: 7000 waarvan 250 waardevolle bomen in de binnenstad, en dat er goede regels bestaan over het kappen. Je hebt in de binnenstad een vergunning nodig als de boom op de bomenlijst staat of dikker is dan 20 cm. Tegelijk kun je het lastig vinden dat de gemeente zelf kapt en zichzelf een vergunning geeft.
ken nog naar de mogelijkheden. De Poorter was ook niet gelukkig met de kap van de Iep bij de Nieuwbrug en van de beeldbepalende bomen in de Museumstraat, maar meldde ook de aanplant van negen bomen bij parkeerterrein Doelesteyn. Er was protest tegen de kap van de kastanjes op het Groothoofd, maar we waren er ook bij toen wethouder Reynvaan daar weer de eerste iep plantte. De kap van veel bomen in het Wantijpark riep verzet op, A ctiv iteit K ap maar stel je voor dat zo’n grote reus Elke week vinden we in Dordt Cen- uit rot omvalt, dan roept iedereen: traal een lijst van ‘Activiteit Kap’. In waarom heeft de gemeente dat niet mei 2018 signaleerde de Poorter voorkomen? bijvoorbeeld de kap van veertien houtopstanden in het gebied tussen i de Cornelis de Wittstraat-Blekers- Kortom: het beeld is diffuus. Daardijk-Waterbeekstraat-Vrieseweg. om vroegen we aan dr H. Visscher De gemeente zei daarop: herplant van het Landschapskundig Museop deze plaats is lastig, maar we kij- um zijn mening. Zie hieronder. Voorjaar in het Merwesteinpark
Dordts bomen- en bosbeleid:
G roenbeleid nog al am biv alent Dat Dordrecht werd gekwalificeerd als wereldbomenstad verbaasde veel mensen, omdat het boom- en bosbeleid van de gemeente geregeld ter discussie werd gesteld of zelfs juridisch bestreden. Een kwalificatie kan sterk worden beïnvloed door de wijze waarop ze wordt voorgedragen. Effectief is dan selectieve voorlichting waarbij alleen wordt gewezen op gevallen waarbij problemen op een gewaardeerde wijze zijn aangepakt. Onze stichting ervaart het Dordtse bomenbeleid niet als beter dan dat van veel andere gemeenten. Dat betekent dat zowel te appreciëren besluiten als betreurenswaardige worden genomen. Zo verdient waardering hoe bij de recente herinrichting van de Oranjelaan met de beplantingen werd omgegaan. Waar bomen niet konden worden gehandhaafd, is als vervanging namelijk gekozen voor een minder kwetsbare en aantrekkelijke diversiteit aan houtsoorten. Zelfs inspirerend vonden wij de vergroening van een binnenterrein bij de Sint Jorisweg, nadat er een aantal woninkjes was gesloopt. Zoiets zou meer moeten gebeuren, ter bevordering van het welbevinden van de omwonenden. Zeker als die dan
4
ie e in de w ij k en De 80 jubileumbomen die de gemeente aan bewoners heeft geschonken zijn in bijna alle wijken terechtgekomen. De wijk Dubbeldam spant de kroon met 21 bomen, gevolgd door de binnenstad met 12, in het Reeland kwamen er 9, Krispijn en Stadspolders kregen er beide 8. Half maart plantte wethouder Marco Stam de laatste boom, een sierpeer, op een binnenterrein aan de Noorderstraat.
De gemeente schonk de bomen in het kader van ‘800 jaar stad’. Dordtenaren konden zich aanmelden voor een boom in hun tuin. Binnen twee weken waren alle bomen aangevraagd, de aanplant moest Ton Delemarre wachten tot het plantseizoen. In november plantte wethouder Stam de eerste: een zevenzonenboom, in een voortuin aan de Heinsiusstraat. 8 0 0 bom en
De 80 bomen zijn onderdeel van het project ‘800 bomen voor 800 jaar stad’. Andere onderdelen zijn Tiny Forests (minibosjes) op diverse plekken, een Kastanje-arboretum (bomentuin) op de Staart en extra bomen langs de N3. De bomen zijn bedoeld om de stad leefbaar en aantrekkelijk te houden. Bomen aa e a t ta e zijn belangrijk vanwege de klimaatDe wijze waarop met bomen wordt verandering: ze zorgen bij warm omgegaan, hangt sterk af van de weer voor verkoeling en bij regen mate waarin de beslissende per- voor minder wateroverlast. sonen de waarde van de houtopstand ervaren. En hoe ze anderen 1 0 0 bom en met hun opvattingen overtuigen. Er komen nog meer bomen bij in Het is belangrijk om aanvaardbare Dordrecht. Bij elke 1000 inwoners oplossingen te vinden voor proble- extra plant de gemeente 100 bommen die kunnen ontstaan wanneer en. Kortgeleden werd die mijlpaal behoud van bepaalde bomen en behaald. Voor de nieuwe bomen bosgedeelten wenselijk zijn. Hout- wil de gemeente weer bewoners laopstanden zijn van therapeutische ten meedenken. U kunt binnenkort betekenis en verhogen de aantrek- zelf een plek voor de bomen aankelijkheid van het leefmilieu en melden via de website. Het moet de waarde van woningen. Door- wel gaan om bomen in de openbare dat de intentie van personen om ruimte, dus niet op privégrond. Het houtopstanden te behouden nogal kan in plantsoenen of parken zijn, verschilt, gaan bijna alle gemeen- maar ook op trottoirs of pleinen. ten op heel uiteenlopende wijze om De gemeente toetst de aangemelde met bomen. Ook in Dordrecht. Het plekken op technische haalbaarbehoud van waardevolle boom- en heid. Zo kunnen er natuurlijk geen bosmilieus is echter een zwaarwe- bomen boven op kabels of leidingend belang dat sectorale belangen gen worden geplant. overstijgt. Het dient daarom bij de ruimtelijke ordening een leidend M ark B enjamin commu nicatie g emeente Ondanks bezwaren van omwonenden ging de kettingzaag in de honderd jaar oude principe te zijn. betrokken raken bij een collectief natuur en belevingswaarde van het beheer van zo’n groene oase. Dordtse buitengebied betwijfelt. Er waren ook bezwaren uit landEen duidelijk voorbeeld van een schapshistorisch oogpunt. Soms betreurenswaardige kap was het heeft het wijzen op de nadelen van vellen van een groot aantal noten- beoogde kap wel succes. Zo bereikbomen langs de Zuid-Buitenpol- te de stichting Het Wantij dat de gederse Kade. Die bomen, karak- meente afzag van haar voornemen teristiek voor het rivierengebied, voor de verwijdering van dijk- en waren pas enkele decennia geleden wegbeplantingen. Door vervanging geplant. De kap van deze bomen konden zo al te rigoreuze verkalinwekte vooral wrevel omdat ze gen worden voorkomen. moesten wijken voor de aanleg van een overwegend natte ecologische Behalve het Dordtse boombeleid, verbindingszone voor recreatief genereert ook het bosbeleid gegebruik. Dat kun je zien als symp- mengde gevoelens. Zo werd bij de tomen van een zwalkend beleid, herziening van het uit landschapsdat de betekenis voor de levende historisch oogpunt bedenkelijke
plan Golf en Wonen, helaas ook de bestemming ‘bos’ geschrapt van een brede strook langs sportpark Schenkeldijk. Planologisch was die strook al onderdeel van een, zowel ecologisch als recreatief belangrijke, kilometerslange verbindingszone.
Foto: Thijmen Stolk
Dr H. V issch er
moerascipres op een binnenterrein aan de Sluisweg.
Wij z ij n bereik baar!
Z ov eel m og elij k th u is. . .
De wijk- en buurtcentra van Buurtwerk Dordrecht zijn voorlopig tot 28 april gesloten voor ontmoeting en activiteiten. Dit in verband met de aangescherpte regels rondom het coronavirus. Wij zijn wel bereikbaar voor vragen en voor een praatje!
Het teddybeertje voor in de etalage blijft vrolijk zwaaien naar ieder die voorbij komt. Hier binnen verschans ik me en doe ‘zoveel mogelijk thuis’. Gelukkig is dat niet alleen maar ramen lappen, lezen en opruimen, gelukkig heb ik ook werk dat ik kan doen. Bijvoorbeeld voor het netwerk van de Canon van Nederland, waar mijn opdrachtgever, museumpark Archeon, zich dit jaar bij aansluit. Of voor de Dordtse Vrijeschool, waarvoor ik handwerkopdrachten ontwikkel die de kinderen thuis kunnen doen. Of voor mijn eigen kunstgeschiedenisreeks ‘Grand Tour’, die komend najaar een Petit Grand Tour gaat worden, alleen door de kunstgeschiedenis van onze eigen Lage Landen. Ik kom de tijd dus wel door. Met... blinkend schone ruiten!
In het centrum is dat: Ragna Bottse, 06 5289 5124, of ragna.bottse@meeplus.nl Sociaal makelaar in dit gebied is Jessica van der Waal, 06 5112 4077, of jessicavanderwaal@contourdetwern.nl De buurtwerkers zijn telefonisch bereikbaar van maandag tot en met vrijdag van 9.00-12.00 uur. Als er bij u in de buurt mensen zijn die hulp nodig hebben in verband met ziekte of omdat zij tot de risicogroep behoren en bijvoorbeeld geen boodschappen kunnen doen: laat het ons weten. Samen bekijken we wat we kunnen betekenen. Wil je helpen? Laat het ons weten! Pas goed op jezelf en we hopen je binnenkort weer te zien... B u u rtw erk Dordrech t
a a ti
Coronagraffiti, gespot door Mary Ruisch onder de Wantijbrug
L eerling eninitiatief S tolp ersteine
A nnenies K eu r
O ost w est, th u is is h et ook niet alles. . . Mijn vader verbasterde het spreekwoord en relativeerde zo de betekenis van het woord thuis. Maar thuis krijgt nu ook een andere lading. Thuis is normaal de plek waar je veilig bent en ongestoord jezelf kunt zijn. Het perfecte plaatje zoals de reclame ons dat voorhoud loopt nu wat deuken op. We weten het allemaal: thuisblijven is het devies in deze moeilijke coronatijden. Met mooi weer is dat geen gemakkelijke opgave. Dan wil je er tussenuit om een frisse neus te halen en de zon en de wind op je huid te voelen. Je wilt mensen zien en gezien worden. Ik woon alleen en heb geen coronaverschijnselen. Ik kan de deur uit om boodschappen te doen of om te wandelen of fietsen. Voor anderen is dat lastiger. Thuisblijven wordt een grote uitdaging als je thuis wilt werken en je partner ook. De kinderen moeten leren, maar willen spelen. Organi-
In februari kwam er vanuit leerlingen van klas Havo 5 van Yulius Het Tij aan de Groenedijk het idee om met een groepje alle Stolpersteine in Dordrecht een poetsbeurt te geven. Op veel plekken in de stad kom je Stolpersteine tegen. Die kleine vierkante messing herdenkingssteentjes zijn in de stoep geplaatst voor de woning van slachtoffers van het natio- Vorige week werd ik opgebeld naal-socialisme rond en tijdens de Tweede Wereldoorlog en moet de door een dame uit het buurthuis. Zij vroeg me hoe het met me ging. herinnering aan de slachtoffers levend houden. Het gaat mij goed, ik kan nog naar Vooral voor de jongere generatie les en leerlingen moesten verplicht buiten en het is steeds mooi weer. is het van belang dat de Tweede thuis blijven. De gestarte actie viel Maar, zei ik tegen haar, een beetje Wereldoorlog en het lot dat joden stil en werd daarmee, tot grote saai is het wel. Je mist toch het conis aangedaan een minder abstract teleurstelling, in de kiem gesmoord. tact met de mensen. Ik zit in alleronderwerp wordt. Hiervoor zijn J ole K raaijo lei clubjes die nu noodgedwongen goede initiatieven nodig. Dat kan M eer info: stilliggen. wanneer scholen er een educatieve www.stolpersteine-dordrecht.nl toepassing aan te geven. Verhalen van slachtoffers kunnen worden gebruikt in het onderwijs waardoor er een blijvende aandacht is voor die slachtoffers. Achter iedere Eigenlijk was op deze plaats in de Het park bestaat dit jaar op 10 mei Stolperstein schuilt immers een krant een interview gepland met 135 jaar en de viering hiervan paste verhaal. Geesken Bloemendal, één van prima in 800 jaar Dordrecht. Daarom werd door één van de leer- de leden van de werkgroep ‘Bulingen contact opgenomen met de ren Park Merwestein’ die de ver- Het coronavirus strooide echter werkgroep Stolpersteine, voorzit- jaardag van het Merwesteinpark roet in het eten en alle evenementen ter A. Boogerman, met de vraag voorbereidde. werden afgelast. Dus ook de beelof er toestemming nodig is om denexpositie van april tot en met de steentjes schoon te maken en juni ‘Park in beeld & beeld in park’. aan wie dan om die toestemming Bij die expositie waren twaalf kunmoet worden gevraagd. De werkstenaars betrokken uit de Dordtse groep was blij verrast met dit idee kring van beeldhouwers. Onder en er werden plannen gemaakt. hen Roel Teeuwen met ‘Stengels in Boogerman wilde op school een het morgenlicht’ en Jelle Korevaar voordracht komen geven over met een installatie, een groot spinStolpersteine, zodat de leerlingen nenweb tussen de bomen aan de er meer over te weten kwamen. Singelrand van het park. Laten we hopen dat de tentoonstelling in het Het was al zover dat er voor de poetsmiddelen een sponsor werd najaar kan plaatsvinden, evenals de gevonden: het schoonmaakbedrijf fotowedstrijd ‘Boom en beeld’. van de school. Om vast een indruk te krijgen, ziet En toen kwam het coronavirus. u hiernaast het spinnenweb van Jelle Korevaar. Evenementen werden afgelast, restaurants, café’s en scholen gingen Heintje Groesbeek op slot. Docenten gaven vanuit huis
seer dat maar op een goede manier zodat elke huisgenoot aan zijn trekken komt. Ieder wil zijn plekje op hetzelfde moment en dat levert discussie en spanning op. Je wilt ook wel eens andere mensen zien dan je huisgenoten. Thuis heeft een heel andere betekenis gekregen dan een paar weken geleden. Toen kwam je thuis vanuit de wereld van je werk of school, bezoek aan familie, vrienden, kerk of club. Die echte
ontmoetingen zijn er nu niet meer bij. De wereld komt achter vensterglas en via schermen bij je binnen. Het thuisgevoel boeit mij al langer. Daarom ben ik nieuwsgierig hoe dat bij u gaat. Wat betekent thuis voor u nu iedereen tegelijk thuis is. Wat moet je doen om het leven leefbaar te houden? K ees Dijkman
Reacties: r.besjes@kpnmail.nl
M enselij k contact
K u nstw erk in v ersch iet
Ze vertelde me dat zij en haar collega’s de vrijwilligers van het buurthuis in groepjes verdeeld hadden en dat ze die elke week belden om contact te houden en te vragen of ze soms iets nodig hadden.
alleen voor mensen in de zorg!
Later besefte ik dat ik me door het gesprek de hele dag blij gevoeld had. Toen voelde ik me meteen schuldig, ik bel mijn familie niet eens. Daar zal ik toch eens veranIk vond dat zo’n mooi initiatief, om dering in moeten brengen. Als een al thuiswerkend toch oog te hebben gesprekje een mens zo goed kan voor de mensen. Applaus dus, niet doen... Ria B esjes
P oez iek etting Het is een open deur, maar in deze tijd van 23,5 uur per dag thuiszitten ben ik veel meer dan anders met zaken bezig waar ik jaren niet aan was toegekomen. Een voorbeeld hiervan is poëzie. Op internet - wat zouden we nu zijn zonder? - heeft zich, in ieder geval in mijn bubbel, een heuse poëzieketting, een soort kettingbrief van gedichten, ontwikkeld. Hierdoor heb ik van een paar fraaie, mij onbekende gedichten kunnen genieten. Een mooi gedicht, aan mij toegestuurd door Margriet Willemse, wil ik de lezer niet onthouden. De tekst spreekt Margriet, toen werkzaam in de verslavingszorg, aan omdat ze daardoor de mens achter de verslaving kon blijven zien. Nog steeds wordt ze er mild en melancholiek van ten opzichte van anderen en het leven. Het is van de Friese dichter Trinus Riemersma.
Misschien zou je het jezelf gemakkelijker maken als je je de mensen terug kan denken als kinderen dat om die en om die eens een moeder wakker heeft gelegen dat een vader trots als een pauw met ze ging wandelen dat ze een vingertje knelden tussen de deur en huilden om een bloedende knie en dat ze eens in de eerste klas hebben gezeten een veel te groot potlood in het knuistje Gerard Gou driaan
5
Heel lang geleden, in oude tijden, konden alle vogels elkaar verstaan, ook al hadden ze elk hun eigen taal. Zo riepen de koolmezen altijd ‘si-tiritwiet, een betere plek is er niet!’ om te vertellen waar er eten te vinden was.
Het winterkoninkje
gen in een geweldige stofwolk omhoog. Een oorverdovend gekrijs, gepiep en gefluit vulde de lucht terwijl iedereen zo hoog mogelijk probeerde te komen. De vele kleine vogeltjes hielden het niet lang vol en zakten uitgeput en De kraaien groetten elkaar teleurgesteld naar beneden. met ‘kraaah, krrrab, ik vind je knap!’ om goede vrienden Grotere vogels hielden het te worden en de adelaar riep langer uit, maar niemand was hoog vanuit de lucht ‘kjuuu, zo sterk als de adelaar. Die kjuuu, tsjuuu, ik zie alles nu!’ steeg zo hoog de blauwe lucht in, dat hij al spoedig niet meer Ze leefden allemaal in vrede te zien was. “Wat zou ik nog met elkaar, maar op een ze- hoger vliegen,” dacht hij toen ker moment wilden ze graag bij zichzelf, “hoger dan ik kan een koning hebben om alles toch niemand komen.” en hij goed te besturen. Daartoe liet zich rustig weer zakken. kwamen ze op een mooie dag in mei bij elkaar om de zaak De vogels, diep beneden hem, te bespreken. De vraag was riepen hem al van verre toe: nu op welke manier er gekozen “Lang leve onze koning! Jij moest worden. Na lang overleg bent het hoogst gekomen, werd tenslotte besloten een adelaar!” Maar wat was dat? vliegwedstrijd te houden: de- Opeens vloog er een klein vogene die het hoogst kon vlie- geltje omhoog uit de veren gen, zou de koning worden. van de adelaar. “Ik kan nog Diezelfde ochtend nog ging hoger!” riep het luid, terwijl de wedstrijd van start. De uil het snel veel hoger steeg dan gaf het startteken en alle vo- de adelaar. Het had stiekem in gels, van groot tot klein, ste- de veren verstopt gezeten en
Kom ook in de krant! Nu je niet naar school kunt gaan heeft de kinderkrant voor jullie een aantal schrijfspelletjes bedacht voor thuis. Wij denken dat je die ook met de Poorter kunt doen. Dus waar in de opdracht staat: Kinderkrant, moet je eigenlijk Poorter lezen. Doe je best en veel succes!
was nu natuurlijk helemaal niet moe. “De koning ben ik, de koning ben ik!” riep het met hoge stem. Maar de andere vogels waren het daar niet mee eens. “Jij koning?” riepen ze, “Nee, met list en bedrog kreeg je het voor elkaar. Zo’n koning moeten we niet!” Ze gooiden de bedrieger voor straf in een diep en donker muizenhol met daarboven de uil als bewa-
Tekst en illustratie Els Kobec
linkeroog weer open te doen. Zo viel hij met allebei zijn ogen dicht in slaap. Ons vogeltje in het muizenhol had het meteen door en sprong snel naar buiten. “De koning ben ik, de koning ben ik!” riep het nog, terwijl het snel als de wind ervandoor ging.
ker. “Hier kom je niet uit met je listige streken,” zei de uil streng, “mijn ogen zien alles!”
De uil schaamde zich zo voor zijn fout dat hij zich niet meer overdag durfde te vertonen en voortaan ’s nachts ging werken. Maar ook ons vogeltje liet zich nergens meer zien, uit angst om opgepakt te worden. Het verschool zich voortaan tussen de bosjes en de struiken en kon zo goed verder leven. Maar toen het winter was geworden en al het struikgewas kaal was, werd het op een dag toch ontdekt en nog wel door de adelaar! “Daar hebben we onze namaakkoning!” riep die spottend, “Maar weet je wat, kleine slimmerik, als jij zo graag koning wilt zijn, mag je deze winter van mij ook koning zijn, ons winterkoninkje!”
Maar tegen de avond werden de ogen van de uil heel erg moe. Daarom deed hij zijn linkeroog dicht om het uit te laten rusten. Na enige tijd wilde hij afwisselen om zijn En vanaf die tijd is iedereen rechteroog te laten rusten, het vogeltje altijd zo blijven maar hij vergat daarbij zijn noemen.
Het resultaat mag je mailen naar: r.besjes@kpnmail.nl Of stop het in een envelop en stuur naar het redactieadres van de Poorter: Jacob Marisstraat 70 3314 TK Dordrecht. De leukste bijdragen plaatsen we in de volgende krant.
Welk beroep staat hieronder?
A.J. Lostruin journalist
6
Met onze dank aan de kinderkrant!
‘ D och ters v an D ordrech t’ : de m oeder Dordt is een geschiedschrijver rijker: Saskia Lensink. Zij schreef het boek Dochters van Dordrecht. Dochters van Dordrecht is ook een project van het Platform Vrouwen Kunnen Alles, dat een groot aantal Dordtse vrouwen op het podium van de geschiedenis zette. Saskia was al eerder bezig met haar verzameling historische vrouwen en kon haar ‘Dochters’ goed koppelen aan de activiteiten van het Platform. Wie is Saskia Lensink? “Ik ben een vrouw van 59 en sinds elf jaar onafhankelijk tekstschrijver. Voor die tijd werkte ik in het onderwijs, maar ik merkte dat mijn creatieve kant te kort kwam. Al die administratie, toetsen en leerlingvolgsystemen hingen me de keel uit. Rond mijn 50e besloot ik tot een breuk in mijn loopbaan.”
drecht een bijzonder mooie stad met een unieke sfeer, die je nergens anders tegenkomt. De geschiedenis ervan leer ik steeds beter kennen doordat ik erover schrijf en er veel over lees. Ook door het maken van Dochters van Dordrecht heb ik veel bijgeleerd over de Dordtse historie. Overigens is dit boek niet mijn debuut. In 2015 Wie zijn je ouders? “Mijn moeder is de ‘Ria Weel’ aan verscheen al ‘Dordrecht, Vier beroemde Dordtse vrouwen: Maria van Berckel was de vrouw van Cornelis de Witt, wie ik het boek heb opgedragen. stad in oorlogstijd’ dat ik met Wilhelmine Gips een beroemde oratoriumzangeres, Nel Snouck Hurgronje was de eerste Mijn vader leeft niet meer, hij was Caty Groen heb geschreven.” bibliothecaresse van Nederland en Marie Schmitz een bekende schrijfster. journalist, van hem heb ik mogelijk Heb je voor het schrijven steun sociale lagen bijzondere vrouwen gen houden, onder meer in de bieb mijn schrijftalent meegekregen.” gekregen van de gemeente? gekend. Vrouwen die hun talent- en voor Vereniging Oud Dordrecht. “Nee, ik moet het doen van de op- en, soms tegen de tijdgeest in, tóch Op de Vrouwendag was de presenBen je een echte Schapenkop? “Nee. Ik ben geboren in Amster- brengst van de boekverkoop.” wisten te ontplooien. Of die op on- tatie van mijn boek in de Trinidam en opgegroeid in Hoek van opvallende wijze bijdroegen aan de tatiskapel, waarbij burgemeester Holland. Sinds 1993 woon ik hier. Waar gaat het boek over? gebeurtenissen.” Wouter Kolff het eerste exemplaar Een echte Dordtenaar voel ik me “Duizenden kleurrijke vrouwen in ontvangst nam. Ik vertelde over niet, maar ik ben wel heel erg ge- woonden in de loop der eeuwen Hoe kwam je op het idee? mijn zoektocht naar alle vrouwen hecht aan de stad. Ik vind Dor- in Dordrecht. Dochters van Dor- “In 2013 had ik al eens een stads- in mijn boek, een zoektocht die drecht is een ver- wandeling gemaakt voor de Inter- ruim twee jaar duurde. Wat mij halenbundel over nationale Vrouwendag, met Riet daarbij het meest frappeerde was, Dordtse vrouwen Molendijk. Dat leverde al een eerste dat er zoveel Dordtse vrouwen gevanaf de twaalfde ‘verzameling’ van vrouwennamen weest zijn die in hun tijd landelijk, tot en met de twin- en verhalen op en ik heb altijd het soms zelfs internationaal beroemd tigste eeuw. plan in mijn achterhoofd gehou- waren, en nu vrijwel zijn vergeten. Beroemd of onbe- den daar nog eens iets mee te doen. Van die boekpresentatie en het fesWethouder Piet Sleeking gebruikte tival heb ik een verslag gemaakt dat kend, rijk of arm, de term Dochters van Dordrecht op mijn website staat.” hoog- of laaggeboren. In het boek tijdens een bijeenkomst over het project Zonen van Dordrecht. Wat vond je het leukst? beschrijf ik een bonte stoet vrouw- Bij ‘Zonen’ werden in 2018 vier “Het leukste was de zoektocht. Het en: een vroedvrouw beroemde Dordtse mannen her- was heel spannend om in archieven uit de arme wijken, dacht die toen 100 jaar geleden, in materiaal door te spitten. Ik ben in zangeressen, bero- 1918 dus, werden geboren: Cees het Nationaal Archief geweest, in Buddingh’, Otto Dicke, Aad Alblas het Nederlands Muziek Instituut, emde én vergeten en Koos Monster. ‘Maar’, zo werd er in het Literatuurmuseum en veel schrijfsters, de gezegd, ‘Er zijn ook genoeg Dordtse andere plekken. Een bijzondere echtgenote van vróúwen geweest die het herden- ‘vondst’ was een multomap die deCornelis de Witt, meerminnen, kun- ken waard zijn. Moet daar ook niet cennialang op zolder had gelegen eens aandacht voor komen?’ Door bij de kleindochter van mevrouw Jo stenaressen, verdie opmerking besloot ik om dit Smit-Pieters, onze eerste vrouwelijzetsheldinnen en boek te schrijven.” ke wethouder. Die multomap bleek politica. Vaak zijn de handgeschreven memoires van vrouwenverhalen mevrouw Smit-Pieters te bevatten: vergéten verhalen. Hoe was de ontvangst? Saskia Lensink Foto: W illy L ef er ink Dat is jammer, want “Overweldigend! Tijdens het schrij- 164 pagina’s, die ze op 80-jarige de stad heeft in alle ven mocht ik al verschillende lezin- leeftijd had geschreven. Haar kleindochter heeft mij die multomap in bruikleen gegeven, het was heel boeiend en ontroerend om dat te lezen.”
J e bent niet alleen
De realiteit van vandaag kan morgen totaal anders zijn, dat hebben we gemerkt de afgelopen tijd. Voor de meeste mensen doet die veranderende realiteit iets met je. Je bent uit balans doordat je minder in contact bent met de mensen om je heen. Sommigen kunnen gevoelens van eenzaamheid ervaren, en dat is niets geks. Zo kun je het volhouden: die 1,5 meter afstand houden van familie en vrienden valt niet mee. We hebben mensen om ons heen nodig, sociale bezigheden zijn van groot belang in ons leven. Eenzaamheid is een gevoel dat iedereen kan overkomen, of je nu alleen bent of niet. We geven je graag wat tips mee om deze moeilijke tijd door te komen.
woon vertellen dat jij je eenzaam voelt. Deel je gevoelens met anderen, ook als jij je niet eenzaam voelt. Spreek je behoeften uit. Wij zijn allemaal, zonder uitzondering kwetsbaar en we zitten in hetzelfde schuitje. Weet dat je niet alleen bent! B el of v ideoch at
Neem de tijd om je dierbare te bellen of ga videobellen om te zorgen dat je je verbonden voelt met al je dierbaren. B lij f p ositief
Blijft niet te lang hangen in sombere gedachten. Als je negatieve of kritische gedachten krijgt, erken dat ze er zijn. Iedereen heeft ze weleens. Maar blijf er niet in hangen. Maak een lijstje van je interessen en sucD eel g ev oelens cesjes. Je kunt je familie en vrienden ge-
Wat was het lastigste? Smaakt het naar meer? “Het maken van keuzes was het lastigst. Er was zo ontzettend veel informatie en ik kon niet alles in het boek meenemen. Ik heb wel plannen voor nieuwe projecten. Van Maria van Berckel, de vrouw van Cornelis de Witt, zou je een echte B ew eeg biografie kunnen maken. Maar wat Doe elke dag wat bewegings- ik precies ga doen weet ik nog niet.” oefeningen, doe mee aan ‘NederTon Delemarre land in beweging’ of ga een stukje wandelen (wel op afstand). Blijf Dit interview kwam telefonisch en per vooral goed voor jezelf zorgen en mail tot stand let een beetje op je naasten. Dochters van Dordrecht is een uitgave van H ou d j ez elf bez ig
Heb je een hobby die al een tijd stil ligt, een boek dat nog niet uit is of klusjes die nog gedaan moeten worden? Begin er aan. Hiermee kun je je hoofd leegmaken. Een muziekje op de achtergrond, doet ook wonderen.
Contact
Wil je graag contact? Bel of mail Viveca Chatlein, specialist eenzaamheid bij Buurtwerk Dordrecht: tel. 06 - 5286 8583 of mail viveca.chatlein@meeplus.nl
V iv eca C h atlein
Uitgeverij Liverse en te koop voor 21,95.
Zie ook: www.dochtersvandordrecht.nl en saskialensink.nl/dochtersvan-dordrecht www.rtvdordrecht.nl
Koken uit de tuin G ratin v an sp ru iten ‘Pancraas, Servaas en Bonifaas, zij geven vorst en ijs, helaas!’ De heiligen Pancratius, Servatius en Bonifatius vieren hun naamdag op 12, 13 en 14 mei. Dus, met kans op kou, moeten we nog even wachten met groenten zoals sperziebonen en tomaten, tot deze ‘ijsheiligen’ voorbij zijn. Het tuinseizoen is wel vreemd begonnen met de ‘coronacrisis’. Het is letterlijk ont-zettend: het ontzet ons totaal uit de gewone gang van zaken. Toch gaat de natuur onverstoorbaar zijn gang: de dagen worden langer, de zon krijgt meer kracht en er schiet van alles uit de grond. De vogeltjes zijn ook allemaal druk bezig met hun huisjes. En wij, in onze ‘huisjes’ houden de moed er in. We maken van de laatste spruiten uit de tuin maar iets lekkers: een gratin bijvoorbeeld, een ovenschotel.
N odig v oor v ier p ersonen:
400 gr spruiten, schoongemaakt 500 gr pompoen, geschild, in blokjes van 2 cm 1 appel, bijvoorbeeld Elstar 1 ui, gesnipperd 3 beschuiten, fijngemalen 150 gr Zwitserse gruyere kaas, fijn geraspt 160 gr chevre blanc, verkruimeld, zonder korst 3 eetlepels belegen strooikaas 2 eetlepels zonnebloemolie en 1 eetlepel roomboter 125 ml slagroom gemalen kruidnagel, piment, nootmuskaat, knoflookpoeder en versgemalen peper verse basilicumblaadjes Verwarm de oven voor op 200 graden. Snijd de spruiten doormidden, kook ze beetgaar in zo’n 4 minuten en giet af. Fruit in een koekenpan de ui glazig in de olie en roomboter. Strooi de kruidnagel en het piment erover en voeg de pompoenblokjes toe. Bak alles nog 5 à 6 minuten. Schil intussen de appel en snijd in blokjes. Voeg de laatste 3 minuten in de koekenpan de spruiten toe en tenslotte, van het vuur af, de appelblokjes. Breng in een steelpan de slagroom tegen de kook aan. Laat - op laag vuur en blijven roeren! - hierin iets meer dan de helft van de kazen smelten. Breng op smaak met alle specerijen en eventueel zout. Doe de groenten over in een ingevette ovenschaal. Knip zo’n 8 verse basilicumblaadjes niet al te fijn en schep ze er door. Roer dan voorzichtig de kaassaus erdoor. Strooi de rest van de geraspte en verkruimelde kazen, samen met de fijngemalen beschuiten erover. Bak de gratin in de oven in circa 20 tot 25 minuten gaar. Smakelijk eten! Maartje Schaffels
7
K RU I S WO O RD RA A D S E L
H oriz ontaal:
1. watervogel, 9. snavel, 10. naaldboom, 12. bijwoord, 14. tap, 16. volkenbond, 17. godin van de aarde, 19. iep, 20. stel, 21. verhoornde huid, 23. gast, 24. insect, 25. slotwoord, 27. insnijding, 29. stapel, 30. hevig, 32. rund, 33. pers. voornaamwoord, 34. gevlochten bloemenring, 36. oude maat, 37. congresgebouw te Amsterdam, 38. gezichtsorgaan, 40. belangstelling.
V erticaal:
2. voorzetsel, 3. scheepsvloer, 4. rivier in Spanje, 5. plaats in N-Holland, 6. onbep. voornw. 7. nomen nescio, 8. begroeiing, 11. uit elkaar geplozen, 13. klein hert, 15. letterrekening, 16. boerderijdieren, 18. het geheel, 20. driekantige hoed, 22. week metaal, 23. ieder, 26. tam, 28. stok, 30. meer in N-Amerika, 31. wildebeest, 34. poes, 35. noodsignaal, 37. radon, 39. generale staf.
Los de puzzel op volgens de omschrijving. Breng de gevraagde letters over naar de balk onderaan. Bij juiste invulling leest u hier de straatnaam uit de binnenstad. Maak kans op een VVV-cadeaukaart van 10 euro: stuur uw oplossing vóór 16 juni naar: De Poorter, Jacob Marisstraat 70, 3314 TK Dordrecht. Of mail uw oplossing onder vermelding van naam en adres naar: r.besjes@kpnmail.nl. De oplossing van de puzzel uit krant 1 was: schrikkeljaar, met als winnaar mw Van der Velde-Nederpelt. Gefeliciteerd!
Coronalitanie Coronacrisis, ragebol, virusscanner, hongerklop, mondkapjes, besmettelijksheidgraad, farmaceuten, doseerpomp, online school, videoconf, contactpersoon, schaalvergroting, horendol, legpuzzelstukjes, sluit de grens, bloedplasma, incubatie, IC-bed, heldendom, viraal gaan, kassastreep, anderhalve meter, privacy, beademingsapparatuur, arts-assistent, pandemie, smeekgebed, intelligente quarantaine, boete, beterschap, kappers dicht, kinderopvang, loonsuppletie, registratie, diagnose, emfyseem, chemokuur, vergunningsplicht, verpleegzorg, doventolk, blijf binnen, hond uitlaten mag, statistiek, hartslag, bloeddruk, laatste hulppost, ongevallen, patenten, patiënten, serum, vaccin, meerwaarde, aantallen, test, test, test, crispcras, wc-pot, paracetamol, dopamine, serotine, immuniteitskring, ebola, kolere, pest, spaanse griep, feeknieuws, fektsjek, babbeltruc, preventie, broodje aap, vloeistofrecept, Roche, Zoom, Facebook, Whatsapp, Snapchat, Instagram, tiktok, sos, mene tekel uphasin, Rachab en het rode touw, hemel de hemel straalt helblauw, filevreugd, geduld, geduld, ganzebord, gamen, in de put, heel de horeca ligt plat, nerven, stress, stress, stress, depressies, Tich Nat Han, ziekentroost, Yogamat, Kroongezant, mantelzorger, adviezen, richtlijnen, scenario, geef geen hand, kabinetsgebraad, maatregelen, regelmaat, straatcollectes afgeschaft, complottheorie, supermarkt, meivakantie, bungalowpark, geduld, geduld, social distance, populatie, opname, spatmasker, triage, coördinatiecentrum, luisterend oor, huidhonger, koersval, angst, angst, ademnood, zoveel woorden om dat allesbeslissende woord te vermijden, ik wil nog niet...
Ton Delemarre
WhatsApp contact in het Centrum Door de regels rondom het coronavirus zijn we meer thuis dan normaal. Dat kan soms best saai zijn of voor een eenzaam gevoel zorgen. Buurtwerk Dordrecht is er voor u! Om op afstand contacten te onderhouden, willen wij graag een WhatsAppgroep starten. Hierin kunnen we ideeën en (hulp)vragen delen. Samen kijken we hoe we u kunnen helpen. Denk aan het uitwisselen van leuke ideeën om thuis te doen of boodschappen doen voor de buren, omdat ze dit zelf niet kunnen. U kunt zich aanmelden voor de WhatsApp-groep door uw voor- en achternaam, adres en huisnummer te appen naar: Buurtwerker: Ragna Bottse T: 06-52 89 51 24 of E: ragna.bottse@meeplus.nl
is er voor jou
Beter Voor Dordt is er voor u! CENTRUM@BETERVOORDORDT.NL 06 1220 1572 FACEBOOK.COM/BETERVOORDORDT @BETERVOORDORDT POSTBUS 844, 3300 AV DORDRECHT
Wilt u niet appen, maar wilt u wel contact met een buurtwerker? Mailen of bellen mag ook. Hopelijk tot snel in de WhatsApp-groep! Het team van Buurtwerk Dordrecht
Adverteren in De Poorter ’n Heel jaar voor € 378,- kan dat?
De Poorter wordt zes keer per jaar huis aan huis bezorgd, met een oplage van 9000 en openbare ophaalplekken verspreid door de wijk. Uw advertentie verschijnt in een afgebakend -voor u relevantgebied en dat betekent lage tarieven. Dit formaat á 1/8e pagina kost bijvoorbeeld € 378,- per jaar. Beslist u om in drie of meer Dordtse wijkkranten te adverteren, dan krijgt u 10% korting. De opmaak -indien gewenst- is altijd gratis. Meer weten? Kijk op www.tienplus.net of mail naar tienplus@meeplus.nl.