Εµείς και η Ευρώπη...

Students 4 Europe Το τελευταίο χρονικό διάστηµα η τάξη µας υλοποιεί ένα άλλο εκπαιδευτικό-ευρωπαϊκόπρόγραµµα.Το θέµα που διαλέξαµε στο πρόγραµµα αυτό έχει τον τίτλο: « Αλλάζουµε το κλίµα ανακυκλώνοντας...(σ)την Ευρώπη!!! ». Σκοπός του είναι η διερεύνηση του ζητήµατος της ανακύκλωσης αλλά και της κλιµατικής αλλαγής, η γνωριµία µε τις σχετικές πολιτικές της ΕΕ, η ευαισθητοποίηση και η ανάπτυξη θετικών στάσεων και συµπεριφορών, καθώς και η ανάληψη ενεργούς δράσης. Στα πλαίσια του εκπαιδευτικού προγράµµατος Τeachers 4 Europe οι µάθητες ενηµερώθηκαν για την ιστορία της ευρωπαϊκής ένωσης, πληροφορήθηκαν για το ποια και πόσα ευρωπαϊκά κράτη µέλη την αποτελούν, γνώρισαν τη σηµαία της ευρωπαϊκής ένωσης καθώς και τις σηµαίες όλων των κρατών µελών της ευρωπαϊκής ένωσης, έµαθαν για τις δράσεις και τα ποσοστά ανακύκλωσης στις χώρες της Ευρωπαϊκής ένωσης, συνέλεξαν πληροφορίες για την πορεία της ανακύκλωσης στην Ελλάδα και για την επικινδυνότητα της χρήσης πλαστικών.Τέλος, ενηµερώθηκαν τις για βασικές έννοιες που συνδέονται µε την ανακύκλωση και την κλιµατική αλλαγή αλλά και και τους τρόπους ανακύκλωσης στην Ελλάδα και στις διάφορες Ευρωπαϊκές χώρες.

Μερικές από τις δράσεις του προγράµµατος:

Το κλίµα αλλάζει;

Όλοι έχουµε καταλάβει ότι κάτι δεν πάει καλά µε το κλίµα… Ανεξάρτητα από την περιοχή του πλανήτη στην οποία ζούµε, κάτι έχει αλλάξει. Τι συµβαίνει, λοιπόν; Αλλάζει το κλίµα του πλανήτη; Και, αν ναι, πώς θα επηρεάσει αυτό τους ανθρώπους; Τι φταίει τελικά για όλα αυτά; Τέλος, µπορούµε να κάνουµε κάτι για να βελτιώσουµε την κατάσταση; Πολλά ερωτήµατα, όµως ας πάρουµε τα πράγµατα από την αρχή…

Αλήθεια, τι ονοµάζεται κλίµα; Όπως διδασκόµαστε στο σχολείο, κλίµα ονοµάζονται οι µέσες καιρικές συνθήκες που επικρατούν σε µια περιοχή για µεγάλη χρονική περίοδο. Αυτές προκύπτουν από την παρατήρηση και την καταγραφή του καιρού ενός τόπου πάνω από 30 χρόνια. Από αυτές τις µετρήσεις έχει προκύψει ότι υπάρχουν τρεις κύριες κατηγορίες κλίµατος: το τροπικό (θερµό), το πολικό (ψυχρό) και το εύκρατο. Το κλίµα κάθε τόπου επηρεάζεται από πολλούς παράγοντες, όπως είναι η ηλιοφάνεια, η γειτνίαση µε θάλασσες ή λίµνες, το υψόµετρο, το γεωγραφικό πλάτος, η φυτοκάλυψη κ.λπ. Έτσι, το κλίµα διακρίνεται σε: α) Πολικό. Στους πόλους η ηλιοφάνεια είναι πολύ µικρή, µε αποτέλεσµα να σηµειώνονται πολύ χαµηλές θερµοκρασίες όλο το έτος. Στην Ανταρκτική επικρατούν θερµοκρασίες -50°C για µεγάλα διαστήµατα. β) Εύκρατο. Τα ζεστά καλοκαίρια και οι κρύοι χειµώνες είναι χαρακτηριστικοί των περιοχών µε τέτοιο κλίµα, όπως είναι η Ευρώπη, η νότια Αυστραλία και οι ΗΠΑ. Ένας τύπος εύκρατου κλίµατος είναι το µεσογειακό, σε περιοχές όπως η δυτική ακτή των ΗΠΑ, η Νότια Αφρική και φυσικά οι χώρες της Μεσογείου. Χαρακτηριστικό αυτού του κλίµατος είναι το ζεστό και ξηρό καλοκαίρι, και ο υγρός χειµώνας. γ) Τροπικό. Χαρακτηριστικό του είναι οι υψηλές θερµοκρασίες (περίπου 26°C). Επίσης, οι πολλές βροχές όλο το έτος. Μια κατηγορία τροπικού κλίµατος είναι το µουσωνικό, το

οποίο χαρακτηρίζεται από υγρές αλλά και ξηρές εποχές που οφείλονται στην εµφάνιση των µουσώνων. δ) Ξηρό. Χαρακτηρίζεται από λίγες ή ανύπαρκτες βροχές και µεγάλες διακυµάνσεις της θερµοκρασίας µεταξύ µέρας και νύχτας. ε) Μεγάλου υψοµέτρου ή ορεινό. Είναι ψυχρό και υγρό, ενώ υπάρχουν και µόνιµα χιόνια από ένα υψόµετρο και πάνω. στ) Ηπειρωτικό. Επικρατεί στο εσωτερικό των ηπείρων, µε κρύο χειµώνα και ζεστό ή δροσερό καλοκαίρι. Το κλίµα µιας περιοχής, και γενικότερα της Γης, δεν µένει σταθερό. Από τις παρατηρήσεις των επιστηµόνων έχει προκύψει ότι υπήρξαν στο παρελθόν περίοδοι στην ιστορία του πλανήτη µε πολύ χαµηλές θερµοκρασίες, πολλά χιόνια και παγετώνες, οι λεγόµενες Εποχές των Παγετώνων. Υπήρχαν επίσης διαστήµατα κατά τα οποία το κλίµα ήταν πιο ζεστό από ό,τι σήµερα. Στις µέρες µας ο άνθρωπος επεµβαίνει στις φυσικές διαδικασίες που ελέγχουν το κλίµα, µε την έκλυση των λεγόµενων αερίων του θερµοκηπίου, που, σύµφωνα µε τους ειδικούς, θα οδηγήσουν σε αύξηση της θερµοκρασίας παγκοσµίως και θα επιφέρουν µια επικίνδυνη κλιµατική αλλαγή. Για να κατανοήσουµε τους µηχανισµούς της κλιµατικής αλλαγής, θα πρέπει να κατανοήσουµε και το πόσο σηµαντικός παράγοντας για το κλίµα είναι η θερµοκρασία. Ο Ήλιος, λόγω της υψηλής του θερµοκρασίας (6.000°C στην επιφάνειά του), θερµαίνει τη Γη µε την ακτινοβολία του. Το 19% αυτής της ακτινοβολίας απορροφάται από την ατµόσφαιρα και το 47% από το έδαφος. Το υπόλοιπο 34% ανακλάται πίσω στο διάστηµα. Ως αποτέλεσµα της απορρόφησης της ακτινοβολίας, έχουµε τη θέρµανση του αέρα, των νερών και της στεριάς. Λόγω της περιστροφής της Γης γύρω από τον άξονά της, ο Ήλιος θερµαίνει τις περιοχές που έχουν µέρα, ενώ στις περιοχές που έχουν νύχτα η θερµοκρασία πέφτει. Επειδή χρειάζεται κάποιος χρόνος για να ζεσταθεί η ατµόσφαιρα στη διάρκεια της µέρας, η υψηλότερη θερµοκρασία σηµειώνεται δύο περίπου ώρες µετά τις 12 το µεσηµέρι, όταν ο Ήλιος βρίσκεται στο ψηλότερο σηµείο στον ουρανό. Κάτι αντίστοιχο συµβαίνει στη διάρκεια της νύχτας. Η χαµηλότερη θερµοκρασία σηµειώνεται ακόµη και µία ώρα µετά την ανατολή. Για τον ίδιο λόγο οι θερµότερες µέρες παρατηρούνται περίπου ένα µήνα µετά την 21η Ιουνίου (θερινό ηλιοστάσιο) και οι ψυχρότερες ένα µήνα µετά τις 22 ∆εκεµβρίου (χειµερινό ηλιοστάσιο). Οι θάλασσες θερµαίνονται και κρυώνουν πιο δύσκολα από τη στεριά, οπότε οι υψηλότερες θερµοκρασίες σηµειώνονται µέχρι και δύο µήνες µετά το θερινό ηλιοστάσιο, ενώ οι χαµηλότερες δύο µήνες µετά το χειµερινό. Λόγω της περιστροφής της Γης γύρω από τον Ήλιο, η διάρκεια της µέρας και της νύχτας αλλάζει µε τις εποχές, µε αποτέλεσµα να αλλάζει και η θερµοκρασία. Έτσι, στο Βόρειο Ηµισφαίριο θερµότεροι µήνες είναι ο Ιούνιος, ο Ιούλιος και ο Αύγουστος και ψυχρότεροι ο ∆εκέµβριος, ο Ιανουάριος και ο Φεβρουάριος. Το αντίθετο συµβαίνει στο Νότιο Ηµισφαίριο. Το γεωγραφικό πλάτος επηρεάζει επίσης τη θερµοκρασία. Περιοχές κοντά στον ισηµερινό είναι πιο θερµές από εκείνες που βρίσκονται πιο κοντά στους πόλους. Άλλοι παράγοντες που επηρεάζουν τη θερµοκρασία είναι η φυτοκάλυψη µιας περιοχής, η ύπαρξη λιµνών και το υψόµετρο. Ένας άλλος παράγοντας που επηρεάζει τη θερµοκρασία τα τελευταία χρόνια είναι οι ατµοσφαιρικοί ρύποι. Αυτοί εµποδίζουν τη θερµότητα που ανακλάται από τη Γη να φύγει στο διάστηµα δηµιουργώντας το λεγόµενο «φαινόµενο του θερµοκηπίου». Η θερµοκρασία είναι ένας βασικός παράγοντας του κλίµατος µιας περιοχής: επηρεάζει τη δηµιουργία των ανέµων, τα διάφορα µετεωρολογικά φαινόµενα, ενώ παίζει σηµαντικό ρόλο και στη σύνθεση της χλωρίδας και της πανίδας που απαντάται σε αυτή.

Ο Ήλιος, λόγω της υψηλής του θερμοκρασίας (6.000°C στην επιφάνειά του), θερμαίνει τη Γη με την ακτινοβολία του. Το 19% αυτής της ακτινοβολίας απορροφάται από την ατμόσφαιρα και το 47% από το έδαφος. Βαγγέλης Δελής – Γιάννης Λιόντος – Γιώργος Πανουργιάς

Κλιµατική αλλαγή Το κλίµα της Γης πάντα άλλαζε και πάντα θα αλλάζει. Όταν όµως αναφερόµαστε σήµερα στην «κλιµατική αλλαγή», δεν εννοούµε τη φυσική µεταβολή του κλίµατος. Εννοούµε κυρίως το πρόβληµα των αλλαγών που παρατηρούνται στο κλίµα του πλανήτη και σχετίζονται µε την αλλαγή στη συγκέντρωση των αερίων του θερµοκηπίου στην ατµόσφαιρα. Υπό κανονικές συνθήκες, το φαινόµενο του θερµοκηπίου όχι µόνο δεν είναι επιβλαβές, αλλά βοηθά και στο να υπάρχουν σταθερές θερµοκρασίες και κλίµα στον πλανήτη. Ανθρωπογενείς όµως δραστηριότητες οδήγησαν σε υπέρµετρη αύξηση της συγκέντρωσης των αερίων του θερµοκηπίου (υδρατµοί, διοξείδιο του άνθρακα, µεθάνιο, υποξείδιο του αζώτου και χλωροφθοράνθρακες),στα στρώµατα της ατµόσφαιρας. Αυτό οδηγεί σε µια συνολική αλλαγή του κλίµατος, η οποία, λόγω της ταχύτητας µε την οποία συµβαίνει και των επιπτώσεων που τη συνοδεύουν, ανησυχεί την επιστηµονική κοινότητα, που προειδοποιεί ότι πρέπει να ληφθούν µέτρα σε παγκόσµιο επίπεδο πριν η κατάσταση είναι πλέον µη αναστρέψιµη. Σύµφωνα µε τις επιστηµονικές µελέτες, η µέση θερµοκρασία του αέρα στην επιφάνεια του πλανήτη ανέβηκε 0,74 ± 0,18°C τον 20ό αιώνα. Οι εκτιµήσεις προβλέπουν ότι τον 21ο αιώνα πιθανότατα να αυξηθεί ακόµη 1,1 έως 6,4°C.

Ανάμεσα στις επιπτώσεις της αύξησης της θερμοκρασίας του πλανήτη είναι η αλλαγή στη συχνότητα και στην εποχικότητα των βροχοπτώσεων και η πιθανή εξάπλωση των υποτροπικών ερήμων.

Τι προκαλεί την κλιµατική αλλαγή;

Η ενέργεια είναι απαραίτητη για την καθηµερινή ζωή µας. Τη χρειαζόµαστε για να θερµαίνουµε και να φωτίζουµε τα σπίτια και τα σχολεία µας, να λειτουργούµε τις επιχειρήσεις µας, τα εργοστάσια και τους σταθµούς παραγωγής ρεύµατος, και για να κινούνται τα µεταφορικά µέσα που χρησιµοποιούµε —αυτοκίνητα,λεωφορεία, τρένα κ.λπ. Όµως, η καύση ορυκτών καυσίµων για την παραγωγή αυτής της ενέργειας, µαζί µε άλλες ανθρώπινες δραστηριότητες, όπως η αποψίλωση των τροπικών δασών και η κτηνοτροφία, προσθέτουν τεράστιες ποσότητες αερίων του θερµοκηπίου σε εκείνα που υπάρχουν µε φυσικό τρόπο στην ατµόσφαιρα. Αυτό αυξάνει το φαινόµενο του θερµοκηπίου και την υπερθέρµανση του πλανήτη. Καιρός και κλίµα Ο καιρός και το κλίµα είναι δύο πράγµατα που είναι διαφορετικά αλλά σχετίζονται. Ο καιρός περιγράφει τις καθηµερινές συνθήκες σε συγκεκριµένο τόπο, π.χ. µπορεί να είναι νεφελώδης και βροχερός τη µία ηµέρα και ηλιόλουστος την επόµενη. Το κλίµα είναι ο µέσος όρος των καιρικών συνθηκών σε ένα συγκεκριµένο µέρος για σχετικά µεγάλα χρονικά διαστήµατα. Οι έρηµοι, για παράδειγµα, έχουν ζεστό και ξηρό κλίµα ενώ οι περιοχές της Αρκτικής και της Ανταρκτικής είναι κρύες και ξηρές.

Ζωή Τόλια- Αλέξανδρος Γουργιώτης – Νίκος Σαβουλίδης

Κλιµατική αλλαγή στην Ελλάδα Το µέλλον της Ελλάδας προβλέπεται θερµότερο και µε λιγότερες βροχές. Το γνωστό εύκρατο µεσογειακό κλίµα της χώρας µας µε τους ήπιους, βροχερούς χειµώνες και τα σχετικά θερµά και ξηρά καλοκαίρια θα αλλάξει προς µια θερµότερη, πιο ξηρή εκδοχή. Σε αυτό το συµπέρασµα καταλήγουν όλες οι µελέτες για τις αλλαγές που προβλέπεται να υποστεί το κλίµα της Ελλάδας. Αυτές οι αλλαγές αναµένεται να γίνουν αισθητές τις επόµενες δεκαετίες, µε κορύφωσή τους πιθανόν το 2100. Προβλέπεται γενικά αύξηση της θερµοκρασίας µεταξύ 0,9 και 2°C µέχρι το τέλος του 21ου αιώνα, ανάλογα µε τη συγκέντρωση των αερίων του θερµοκηπίου στην ατµόσφαιρα. Όσον αφορά τις βροχοπτώσεις -αν και οι επιστηµονικές αναφορές είναι συχνά αντικρουόµενες-, αναµένεται σηµαντική µείωση, ειδικά τους καλοκαιρινούς µήνες. Οι περιοχές που θα επηρεαστούν εντονότερα θα είναι η ανατολική και νότια Ελλάδα, ιδιαίτερα η Αττική, η Θεσσαλία, η Θεσσαλονίκη και η ανατολική Πελοπόννησος. Για τη στάθµη της θάλασσας, οι επιστήµονες µιλούν για άνοδο κατά πέντε εκατοστά ανά δεκαετία, µε την περιοχή της Θεσσαλονίκης να συγκαταλέγεται ανάµεσα στις πλέον ευάλωτες της Μεσογείου.

Όλες οι μελέτες για τις αλλαγές που θα υποστεί το κλίμα της Ελλάδας προβλέπουν ότι το γνωστό εύκρατο μεσογειακό κλίμα της χώρας μας, με τους ήπιους, βροχερούς χειμώνες και τα σχετικά θερμά και ξηρά καλοκαίρια, θα αλλάξει προς μια θερμότερη, πιο ξηρή εκδοχή.

Χαρίτη Καντά – Λουκάς Παναγάκος

Το φαινόµενο του θερµοκηπίου

To φαινόµενο του θερµοκηπίου Ξέρετε τι είναι το διοξείδιο του άνθρακα; Ε, λοιπόν θα σας πω..Εκτός από τον κύκλο του νερού κανένας µηχανισµός της φύσης δεν είναι τόσο σηµαντικός όσο η κυκλοφορία του άνθρακα µεταξύ αέρα, ξηράς και θάλασσας. Κάθε φορά που βάζουµε µπρος το αυτοκίνητο ή ανάβουµε το φως προσθέτουµε το διοξείδιο του άνθρακα στην ατµόσφαιρα. Τα περισσότερα πλάσµατα της Γης θα πέθαιναν από το κρύο αν δεν υπήρχε η ατµόσφαιρα για να παγιδεύει τη θερµότητα.Οι υδρατµοί, το CO2 (διοξείδιο του άνθρακα), το µεθάνιο και άλλα αέρια ανακλούν αρκετή από την ακτινοβολία του ήλιου στην επιφάνεια όπως συµβαίνει σε ένα θερµοκήπιο,ώστε η µέση θερµοκρασία του πλανήτη να διατηρείται στους 14Ο C. Όµως η αύξηση των συγκεντρώσεων CO2 κατά 30% µετά τη βιοµηχανική επανάσταση έχει οδηγήσει στην άνοδο της θερµοκρασίας παγκοσµίως κατά 0,6% τον τελευταίο αιώνα,µε επιπτώσεις στο κλίµα.

Η άνοδος της θερµοκρασίας του πλανήτη οφείλεται σε αλλαγές που παρατηρούνται στο κλίµα της Γης. Αυτές οι αλλαγές σχετίζονται µε τη µεταβολή της συγκέντρωσης στην ατµόσφαιρα των αερίων του θερµοκηπίου, τα οποία παγιδεύουν την υπεριώδη ακτινοβολία που ανακλάται στην επιφάνεια της Γης και προκαλούν το φαινόµενο του θερµοκηπίου. Σε αυτό ακριβώς το φαινόµενο έχουµε δώσει ονοµασίες όπως αύξηση της θερµοκρασίας του πλανήτη, υπερθέρµανση της Γης, παγκόσµια αύξηση της θερµοκρασίας κ.λπ.

Κατερίνα Πέτσα Το ανησυχητικό είναι η ενίσχυση του φαινοµένου ως αποτέλεσµα της ατµοσφαιρικής ρύπανσης, συνεπώς η αύξηση της θερµοκρασίας του πλανήτη. Εκτός από τις ανθρωπογενείς εκποµπές αερίων του θερµοκηπίου, καταλυτικό ρόλο στην εξέλιξη του φαινοµένου παίζει και η συνεχιζόµενη εκτεταµένη καταστροφή των τροπικών δασών, τα οποία έχουν σηµαντική συµβολή στην ισορροπία των κυριότερων θερµοκηπικών αερίων στην ατµόσφαιρα. Συγκεκριµένα, τα δάση, µέσω της φωτοσύνθεσης, δεσµεύουν το διοξείδιο του άνθρακα και παράγουν οξυγόνο. Ειδικότερα, τα τροπικά δάση ρυθµίζουν τις ποσότητες των υδρατµών στην ατµόσφαιρα των τροπικών πλατών και κατ’ επέκταση ολόκληρου του πλανήτη.

Οι υδρατµοί έχουν τη µεγαλύτερη συνεισφορά στο φυσικό φαινόµενο του θερµοκηπίου. Παρ’ όλα αυτά, η παρουσία τους στην ατµόσφαιρα επηρεάζεται σε µικρότερο βαθµό από τις ανθρώπινες δραστηριότητες. Γι’ αυτόν το λόγο, µας ενδιαφέρουν περισσότερο τα αέρια εκείνα των οποίων οι συγκεντρώσεις στην ατµόσφαιρα αυξάνονται σηµαντικά λόγω της ανθρώπινης παρέµβασης. Τα κυριότερα αέρια της ατµόσφαιρας που ευθύνονται για την ενίσχυση του φαινοµένου του θερµοκηπίου είναι: διοξείδιο του άνθρακα 50-60%, χλωροφθοράνθρακες 15-25%, µεθάνιο 12-20%, υποξείδιο του αζώτου 5%, όζον και άλλα αέρια 11%.

Καντά Χαρίτη

Η τρύπα του όζοντος: Η οροφή του ουρανού από κάπου µπάζει... Τρύπα του όζοντος ονοµάζεται το φαινόµενο κατά το οποίο το στρώµα του όζοντος που βρίσκεται στα ανώτερα στρώµατα της ατµόσφαιρας (στρατόσφαιρα) της γης µειώνεται σε πάχος πάνω από την Ανταρκτική. Επειδή το λεπτότερο σηµείο του είναι πάνω από το Νότιο Πόλο, η µείωση του πάχους του στρώµατος έχει ως αποτέλεσµα την ονοµαζόµενη "τρύπα" στο στρώµα του όζοντος. Λόγω του ότι το όζον προστατεύει από την ηλιακή ακτινοβολία, απορροφώντας σηµαντικό τµήµα της υπεριώδους, η δηµιουργία της τρύπας του όζοντος έχει αρνητικά αποτελέσµατα στην ανθρώπινη υγεία. Επίσης αυξάνει την θερµοκρασία στον πλανήτη και συµβάλει αρνητικά στο λιώσιµο των πάγων. Το φαινόµενο

αυτό

θεωρείται

πως

δηµιουργήθηκε

από

υπερβολική

χρήση

χλωροφθορανθράκων (CFC) που χρησιµοποιούνταν ευρέως ως προωθητικά αέρια και σε ψυκτικές συσκευές όπως τα κλιµατιστικά. Στην επέκτασή του επίσης συµβάλλουν τόσο τα καυσαέρια (από την κυκλοφορία των οχηµάτων) όσο και τα αέρια απόβλητα των εργοστασίων. Αίτια του προβλήµατος Βασικότερη αιτία του φαινοµένου είναι αποδεδειγµένα η εκποµπή χλωροφθορανθράκων στην ατµόσφαιρα. Οι χλωροφθοράνθρακες (CFC), όπως δείχνει και το όνοµά τους, περιέχουν χλώριο, το οποίο είναι ιδιαίτερα καταστροφικό για το όζον. Ενδεικτικά, 1 µόριο χλωρίου καταστρέφει µέχρι και 1.000.000 µόρια όζοντος πριν την αδρανοποίησή του. Συνέπειες του φαινοµένου Το όζον στα ανώτερα στρώµατα της ατµόσφαιρας είναι ιδιαίτερα χρήσιµο, καθώς απορροφάει τις υπεριώδεις ηλιακές ακτινοβολίες. Οι υπεριώδεις ηλιακές ακτινοβολίες αποτελούν το 10% της συνολικής ηλιακής ακτινοβολίας που φτάνει στη Γη. Χωρίζεται σε

τρία είδη, τη UV-A, τη UV-B και την πιο επικίνδυνη, την UV-C. Η τελευταία είναι αυτή που απορροφάται από το όζον στη στρατόσφαιρα. Η UV-C, λοιπόν, είναι η πιο επικίνδυνη υπεριώδης ακτινοβολία, καθώς: • Αποτελεί τη βασικότερη αιτία για το µελάνωµα, µια µορφή θανατηφόρου καρκίνου του

δέρµατος.

Στην Αυστραλία,

όπου

η

υπεριώδης

ακτινοβολία

είναι

15%

περισσότερη από την Ευρώπη, εκτιµάται πως το 2011 οι περιπτώσεις µελανώµατος θα είναι αυξηµένες κατά 23% για τις γυναίκες και 28% για τους άντρες σε σχέση µε το 2002. • Επίσης, η ακτινοβολία UV-C αποτελεί αιτία του καταρράκτη, καθώς είναι αρκετά ισχυρή ώστε να περάσει µέσα από τον αµφιβληστροειδή του µατιού. • Τελευταία, και ενδεχοµένως η κυριότερη επίδραση της UV-C στους ζωντανούς οργανισµούς είναι η µετάλλαξη του DNA τους. Μάλιστα, είναι τόσο ισχυρή που οι επιστήµονες τη χρησιµοποιούν σε εργαστήρια και υπό κατάλληλες συνθήκες για να επιτύχουν µεταλλάξεις γονιδίων. Πιο συγκεκριµένα, η UV-C αλλοιώνει το DNA σε τέτοιο βαθµό ώστε αυτό σταδιακά να χάνει την ιδιότητά του να διαιρείται και να πολλαπλασιάζεται. Συνεπώς, η τρύπα του όζοντος επιτρέπει την είσοδο των υπεριωδών ακτινοβολιών στην ατµόσφαιρα της Γης, προκαλώντας όλα αυτά τα προβλήµατα στους ζωντανούς οργανισµούς. Ωστόσο, επιπτώσεις του φαινοµένου αφορούν και το περιβάλλον. Η επικρατέστερη άποψη είναι πως εφόσον το όζον, που απορροφά µέρος της ηλιακής ακτινοβολίας, µειώνεται, θα εισέρχεται περισσότερη θερµότητα στη Γη, η οποία σε συνδυασµό µε το επίσης σοβαρό φαινόµενο του θερµοκηπίου, θα συντελεί στην υπερθέρµανση του πλανήτη.

Γιώργος Ζάχαρης Η µόλυνση της ατµόσφαιρας Η µόλυνση της ατµόσφαιρας είναι ένα άλλο µεγάλο πρόβληµα των σύγχρονων κοινωνιών, καθώς παρατηρήθηκε εντονότερα τις τελευταίες δεκαετίες παράλληλα µε την πρόοδο που σηµείωσε ο άνθρωπος. Τα εργοστάσια, οι µονάδες παραγωγής ενέργειας, οι µονάδες επεξεργασίας µεταλλευµάτων (π.χ. χυτήρια χαλκού), τα σύγχρονα µέσα µεταφοράς (αυτοκίνητα, αεροπλάνα) είναι υπεύθυνα για την εκποµπή βλαβερών αερίων και σωµατιδίων στην ατµόσφαιρα. Πηγές ατµοσφαιρικής ρύπανσης, επίσης, συνιστούν φυσικά φαινόµενα,όπως οι πυρκαγιές και η έκρηξη ηφαιστείων.Συγκεκριµένα, στις µεγάλες βιοµηχανικές πόλεις, ο αέρας είναι τόσο µολυσµένος που διακρίνεται από την αλλαγή του χρώµατος. Ονοµάζεται «νέφος», έχει καφέ χρώµα και είναι βλαβερός τόσο για τουςανθρώπους που τον αναπνέουν όσο και για τα δέντρα, τα φυτά και τα ζώα. Σε πολλές περιοχές, η µόλυνση της ατµόσφαιρας επιφέρει βλαβερές συνέπειες στην αγροτική παραγωγή και στα τρόφιµα που καταναλώνουµε.

Η µόλυνση του νερού Η αξία του νερού είναι αδιαµφισβήτητη, καθώς απ’ αυτό εξαρτάται κάθε ζωντανός οργανισµός πάνω στη Γη προκειµένου να επιβιώσει,από τους ανθρώπους έως το πιο µικρό ζώο, έντοµο και φυτό. Είναι,λοιπόν, πολύτιµο και πρέπει να το προστατεύουµε. ∆υστυχώς, όµως, σε όλο τον πλανήτη παρατηρείται ρύπανση των ποταµών, των λιµνών, των θαλασσών αλλά και των υπόγειων υδάτων,επειδή τα εργοστάσια εναποθέτουν εκεί τα σκουπίδια και τα απόβλητά τους. Επίσης, εκεί συχνά καταλήγουν τα λύµατα και από τα νοικοκυριά. Τα υπόγεια ύδατα µολύνονται, όταν χύνονται στο έδαφος διάφορα βλαβερά και επικίνδυνα για την υγεία υγρά, που απορροφούνται από το έδαφος και καταλήγουν στον υδροφόρο ορίζοντα. Τέτοια επικίνδυνα υγρά είναι η βενζίνη, τα λάδια από αυτοκίνητα, µηχανές κ.λπ.,τα απορρυπαντικά, τα διαλυτικά, ορισµένα λιπάσµατα, φυτοφάρµακα και εντοµοκτόνα που χρησιµοποιούνται για την καλλιέργεια της γης και την περιποίηση των κήπων. Επίσης, ρύπανση προκαλούν όλων των ειδών τα πλαστικά (σακούλες, ποτήρια, παιχνίδια κ.λπ.), τα ελαστικά (αυτοκινήτων, ποδηλάτων,εξαρτηµάτων µηχανηµάτων κ.λπ.), τα είδη αλουµινίου (τενεκεδάκια αναψυκτικών, οικιακές συσκευές, πόρτες, παράθυρα κ.λπ.). Τα πλαστικά σκουπίδια που καταλήγουν στη θάλασσα είναι υπεύθυνα για το θάνατο χιλιάδων θαλάσσιων θηλαστικών και πουλιών που ζουν κοντά στη θάλασσα καθώς και εκατοµµυρίων ψαριών.Πολύ συχνά στις χώρες του τρίτου κόσµου ξεσπούν επιδηµίες και αρρώστιες ως αποτέλεσµα της κατανάλωσης µολυσµένου νερού ή και ανθυγιεινών συνθηκών διαβίωσης.Όσον αφορά στο νερό της θάλασσας, έχει παρατηρηθεί θερµική ρύπανση και βιολογική ρύπανση του νερού καθώς και οργανική ρύπανση των ποταµών, των λιµνών και γενικότερα, των κλειστών θαλασσών, που προκαλείται από τη διάθεση των χωρίς επεξεργασία λυµάτων, από οικισµούς ή βιοµηχανικά συγκροτήµατα.

Η όξινη βροχή Το φαινόµενο της όξινης βροχής παρατηρείται τις τελευταίες δεκαετίες στις βιοµηχανικές κυρίως περιοχές της Γης. Τα καυσαέρια των αυτοκινήτων, τα αέρια (κυρίως θείο και άζωτο), που εκπέµπουν τα εργοστάσια παραγωγής ηλεκτρικού ρεύµατος και άλλες βιοµηχανίες,αναµειγνύονται µε το νερό και το καθιστούν όξινο. Έτσι, λοιπόν, ηβροχή (ή το χιόνι) που πέφτει στη Γη και περιέχει τα βλαβερά και µολυσµένα αέρια, ονοµάζεται όξινη βροχή. Η όξινη βροχή είναι βλαβερή τόσο για τους

ανθρώπους και τα ζώα όσο και για τα φυτά, τα ποτάµια και τις λίµνες καθώς και τους οργανισµούς που διαβιούν εκεί. Όταν η βροχή είναι µολυσµένη, νεκρώνονται λίµνες και ποτάµια, ενώ καταστρέφονται τεράστιες εκτάσεις δασών. Επίσης, η όξινη βροχή µολύνει το πόσιµο νερό που κατανα λώνουν οι άνθρωποι και φυσικά και τα ζώα.Επιπρόσθετα, η όξινη βροχή επιδρά αρνητικά σε πετρώµατα, όπως τα µάρµαρα, οι ασβεστόλιθοι, ο βασάλτης και άλλα. Αρχαία µνηµεία που είναι εκτεθειµένα στις καιρικές συνθήκες εδώ και χιλιάδες χρόνια, εξαιτίας της όξινης βροχής, υφίστανται διάβρωση µε κίνδυνο σε λίγα χρόνια να χάσουν τη µορφή τους και να γίνουν σκόνη.

Ευάγγελος Μπέλτσιος – Χριστίνα Ζγαρίλο

Ποιες είναι οι επιπτώσεις της κλιµατικής αλλαγής; Aνοδος στάθµης νερού Μία από τις σοβαρότερες συνέπειες του φαινοµένου του θερµοκηπίου, είναι η άνοδος της στάθµης των υδάτων της θάλασσας. Οι παράγοντες που οδηγούν στην αύξηση αυτή, είναι λίγο ως πολύ γνωστοί. Η αύξηση της θερµοκρασίας, δηµιουργεί αναπόφευκτα, διαστολή του θαλασσινού νερού και λιώσιµο των πάγων της Γροιλανδίας, της Ανταρκτικής και των Παγετώνων των Άλπεων. Τον τελευταίο αιώνα η µέση επιφανειακή θερµοκρασία αυξήθηκε κατά 0,4-0,8%, οδηγώντας σε αύξηση της µέσης στάθµης των ωκεανών κατά 10-20 εκατοστά. ∆υστυχώς όµως τα χειρότερα έπονται. Σύµφωνα µε τα συµπεράσµατα της ∆ιακυβερνητικής Επιτροπής για τις κλιµατικές Αλλαγές (IPCC), η αποσταθεροποίηση του κλίµατος, θα οδηγήσει σε αύξηση 9-88 εκατοστά της µέσης στάθµης της θάλασσας τα επόµενα εκατό χρόνια.

Ερηµοποίηση - Ξηρασία Η ερηµοποίηση είναι η απώλεια της γονιµότητας του εδάφους η οποία δεν επιτρέπει την ύπαρξη βλάστησης και στις γεωργικές παραγωγές. Υπάρχουν πολλές αιτίες. Μερικές είναι φυσικές ( όπως έντονες βροχοπτώσεις, ξηρασίες κ.λπ) ή ανθρώπινες δραστηριότητες (γεωργία, βιοµηχανία κ.λπ). Οι συνέπειες της ερηµοποίησης είναι πολύ σοβαρές, παρότι είναι ένα φαινόµενο που δεν εµφανίζεται όπως µια ξαφνική καταστροφή αλλά εξελίσσεται σταθερά στον χρόνο. Μελέτες έδειξαν ότι περίπου το 30% της χώρας βρίσκεται σε µεγάλο κίνδυνο ερηµοποίησης,ενώ ένα άλλο 35% σε µέτριο κίνδυνο.

Οι κλιµατικές αλλαγές, που οφείλονται κυρίως στην ανθρώπινη δραστηριότητα, οδηγούν και σε παρατεταµένες ξηρασίες, τις οποίες βιώνουν πολλές περιοχές του πλανήτη.

Καύσωνας - Πυρκαγιές Το φαινόµενο του θερµοκηπίου προκαλεί την αύξηση της θερµοκρασίας της Γης, λόγω της τροµακτικής αύξησης του διοξειδίου του άνθρακα. Είναι γεγονός ότι, οι πιο ψηλές θερµοκρασίες παρατηρήθηκαν από το 1991 έως σήµερα. Σύµφωνα, µάλιστα, µε επιστηµονικά δεδοµένα, προβλέπεται ότι η θερµοκρασία σε όλο τον πλανήτη ενδέχεται να αυξηθεί κατά 1,1 µέχρι 6,4°C κατά τη διάρκεια του αιώνα που διανύουµε, εάν οι αρµόδιοι φορείς δεν προβούν στην άµεση λήψη των κατάλληλων µέτρων για τη µείωση των εκποµπών αερίων του θερµοκηπίου.Πιο συγκεκριµένα, στη νότια Ευρώπη, οι κλιµατικές αλλαγές αναµένεται να επιδεινώσουν τις υφιστάµενες συνθήκες, δηλ. τις υψηλές θερµοκρασίες (καύσωνες) και την ξηρασία, δεδοµένου ότι πρόκειται για µια περιοχή, η οποία είναι ιδιαίτερα ευάλωτη στις διακυµάνσεις του κλίµατος. Η άνοδος της θερµοκρασίας αναµένεται να αυξήσει τη συχνότητα των πυρκαγιών και να επιφέρει περαιτέρω µείωση στο διαθέσιµο νερό.

Μαρίζα Σκουρογιάννη

Τα δάση καλύπτουν περίπου το 1/3 της έκτασης του πλανήτη µας. Είναι το σπίτι για έναν τεράστιο αριθµό φυτών και ζώων.Τα δάση έχουν ανεκτίµητη αξία για τον άνθρωπο αφού ρυθµίζουν την θερµοκρασία της γης και µας δίνουν το οξυγόνο που αναπνέουµε!Το δάσος για κάποιους ανθρώπους είναι πηγή ξεκούρασης και ξεγνοιασιάς ενώ για άλλους είναι πηγή τροφής και πρώτων υλών.Ένας από τους µεγαλύτερους κινδύνους για το δάσος είναι οι πυρκαγιές. Μια πυρκαγιά µπορεί να καταστρέψει τα φυτά και τα ζώα του δάσους. Μπορεί ακόµα να κινδυνεύσουν ανθρώπινες ζωές. Αν επεκταθεί η πυρκαγιά, περιουσίες όπως αγροτικές καλλιέργειες,σπίτια και άλλες εγκαταστάσεις που βρίσκονται κοντά στο δάσος µπορεί επίσης να καταστραφούν. Η καταστροφή ενός δάσους µπορεί να δηµιουργήσει προβλήµατα που θα φανούν πολύ αργότερα, ακόµα και σε περιοχές που βρίσκονται πολύ µακριά. Όταν µάλιστα βρέχει έντονα, το γυµνό χώµα δεν είναι ικανό από µόνο του να συγκρατήσει το νερό, αφού οι ρίζες των δέντρων δεν υπάρχουν πια. Έτσι, αν η κλίση του εδάφους είναι µεγάλη, πληµµυρίζουν ακόµη και αποµακρυσµένες περιοχές ή δηµιουργούνται χείµαρροι που ρέουν ορµητικά προκαλώντας καταστροφές στο πέρασµά τους.

Χαρίτη Καντά – Αλέξανδρος Γουργιώτης

Το λιώσιµο των πάγων Η άνοδος της θερµοκρασίας στη Γη θα επιφέρει το λιώσιµο των πάγων στους δύο πόλους της Γης καθώς και όπου υπάρχουν παγετώνες.Η θαλάσσια περιοχή που καλύπτεται από τον Αρκτικό πάγο στο Βόρειο Πόλο έχει συρρικνωθεί κατά 10% κατά τις τελευταίες δεκαετίες.Επίσης, το πάχος του πάγου πάνω από το νερό έχει σηµειώσει µείωση κατά 40%. Στην Ανταρκτική, ο πάγος έχει καταστεί ασταθής. Επίσης,οι παγετώνες στη Βόρεια Ευρώπη, τη Βόρεια Αµερική και όπου αλλού υπάρχουν θα συρρικνωθούν. Επιπρόσθετα, όσον αφορά τους παγετώνες των Ελβετικών Άλπεων, είναι πιθανόν να εξαφανιστεί το 75% τους, µέχρι το 2050.

Υγεία Οι κλιµατικές αλλαγές, µπορούν µε διάφορους τρόπους να έχουν επίπτωση στην υγεία µας. Η αυξηµένη θερµοκρασία, ευνοεί την ανάπτυξη, µεταδοτικών ασθενειών όπως η ελονοσία, κίτρινος πυρετός και δυσεντερία ενώ γίνεται πολύ εύκολα αντιληπτό ότι παρατεταµένες περίοδοι καύσωνα, αυξάνουν τα περιστατικά καρδιαγγειακών παθήσεων και θερµοπληξίας. Εκείνοι που θα πληγούν ως επί το πλείστον είναι τα παιδιά, οι ηλικιωµένοι, οι φτωχοί, οι πρόσφυγες.

Άλκης Αβράµπος