MARY SUE
The Merchant House 5.4
The Merchant House 5.4
Amsterdam 2018
MARY SUE
Making Things Happen: Young Artists in Dialogue II
The Merchant House Amsterdam
TMH 2017 / 2018
G N I K MA : N E P P A H S G N I TH S T S I T R A G N U O Y E U G O L A I D IN Three-Exhibition Cycle with a Free Public Program, Artist Publications, and Site-Specific Installations www.merchanthouse.nl
K, A I W O K M O T SA L E , G N O H U H T, Z O NG N E N H O Z B I E H I Z V L G N SY E ,M N O L L E V U O H IS C R O B , E U S Y R MA
The Merchant House
Participating Artists:
Concept:
Marsha Plotnitsky, TMH Founding Artistic Director, in collaboration with art writer and curator Hubert Besacier Program:
How does a young artist insert him or herself into the history of an art medium? We broach this issue in these collaborative exhibitions of six young French artists who share geography, art education, and attitude to their métier.
Ⅰ
SYLVIE BONNOT (1982 FR) & ZHU HONG (1975, CN lives in FR)
Ⅱ
ELSA TOMKOWIAK (1981, FR) & MARY SUE
Ⅲ
BORIS CHOUVELLON (1980, FR) & MENGZHI ZHENG (1983, FR born CN)
Related Events
Related Events
Related Events
OPENING: Saturday 23 September
OPENING: Friday 24 November
OPENING: Friday 20 April
TMH TALK: Saturday 28 October
TMH TALK: Saturday 16 December
TMH TALK: Saturday 26 May
CATALOGUE EVENT: Friday 10 November
CATALOGUE EVENT: Friday 26 January
CATALOGUE EVENT: Friday 6 July
3
20 April – 8 July 2018
—
24 November 2017 – 26 January 2018
2
23 September – 12 November 2017
Table of Contents
Marsha Plotnitsky On Making Things Happen II: Meet Mary Sue and Elsa Tomkowiak
5
Hubert Besacier On the artists’ TMH collaboration
12
Mary Sue Works
15
Hubert Besacier Mary Sue Does Her Cleaning in the Painting
35
Mary Sue Exhibition History
39
NL Translations / NL vertalingen
40
Hubert Besacier Original Texts in FR / Textes originaux en FR
45
About TMH and Colophon
48
Young Artists in Dialogue II: Mary Sue & Elsa Tomkowiak
Mary Sue, Maid in Progress, 2017 & Elsa Tomkowiak. Exhibition opening. TMH 2017
E U S Y R A M MEET K A I W O K M O T A S L E D N A MARSHA PLOTNITSKY, Founding Artistic Director of The Merchant House, on Making Things Happen: Young Artists in Dialogue II and the Playing Ground of TMH
— 5
power patrons as connoisseurs and collectors of art. The collective experience of this given space in relation to the past and to TMH’s ongoing problematic as a contemporary gallery continues through the exhibitions of the six young artists participating in the dialogue cycle. In researching Mary Sue’s and Tomkowiak’s work for the exhibition, I felt that their visual language was particularly suited to challenge the social aura and function associated with TMH.
4
Making Things Happen: Young Artists in Dialogue II opened during the Amsterdam Art Weekend 2017. To celebrate the promenade-style annual event, we asked Elsa Tomkowiak and Mary Sue to interpret The Merchant House, rich with Golden Age symbolism particular to Amsterdam, as a contemporary public sphere. The trajectory of the canal house includes a major art-historical moment when Dutch private citizens supplanted the privileged religious and royal
Elsa Tomkowiak & Mary Sue. Front gallery installation view. TMH 2017
How can a young artist confront the art world’s demands for the new? And, in the wake of the 20th century’s multiple avant-gardes, negotiate her place out of and through the bourgeoning art scene? Theirs is not the work that strikes one as radically new-media or urgently political. At first sight—although requiring patience to contemplate—the dialogue of Mary Sue and Elsa Tomkowiak impresses as an energetic and joyful reclaiming of the historical situation. Using both spoofing techniques and serious skills, they—Tomkowiak in painting and Mary Sue in
video, sculpture, and photography—join forces to give the interior topography of TMH a provoking and provocative face-lift. In so doing, the artists also address individually, and emphatically with respect to their art, the underlying theme of TMH’s Making Things Happen: Young Artists in Dialogue cycle: how does a young artist inscribe herself in the history of her medium? For Mary Sue and Tomkowiak, the question refers to degrees of performance and performative gesture in painting. With a chance to exploit her adopted identity in a propitious situation, Mary Sue chose to deck herself out as a trim housemaid
Mary Sue, Home-Maid Bourgeoise, 2017 & other works. Installation view. TMH 2017
— 7
French artists of the same generation and artistic formation, Tomkowiak and Mary Sue have featured in solo and group shows as well as festival commissions. They are on a mission to experiment.
6
to burnish the hallowed fixtures of the Amsterdam burger residence. Bent on dramatic entry and irreverent transgressions of working with paint, Tomkowiak proposed an immersive path to open the space to the spirit of liberty and munificence. Devoted to their respective mediums and so stepping away from what is known as social practice, the artists are not suggesting a politically correct or corrective discourse. Allowing us to think the implications of their work into being, they trigger other perceptual levels of inquiry: Tomkowiak by the exploration of painted color—in the accretions of foam pounded with pigment and in wall hangings—and Mary Sue
Tomkowiak the painter bluntly dares to remain at the level of abstraction, emphasizing its functional value through massive strokes of color on industrial materials (PVC, rough paper sheeting, and foam slabs) and generously offering her work as an installation backdrop to life—thus foregrounding the issues of the site that it inhabits. In a combative rejoinder, Mary Sue the performance artist shows herself faux-theatrically filmed in the confines of a flat screen, or caught in a repetitive action, or frozen in a static imagery reconstructing her every move and action as painting or sculpture. The mundane bang of a bucket or squeak of a washcloth against glass from her videos add sound to the effectiveness of the show’s deployed constituents, including the work of her partner and our presence. The desire to remain within the space becomes so compelling that we seem to smell smells (the ad nauseam smell of common detergents) and to sense embodiment (of life in art or art in life, not quite clear which). The effect of the collaboration, which started with a difference of perspectives a few months earlier during their first meeting at TMH, is as a result complete.
Young Artists in Dialogue II: Mary Sue & Elsa Tomkowiak
by confronting us with her alter-ego persona, in a blue mini-dress, a white apron with a servant bow, and pink rubber gloves turning up everywhere. Mary Sue’s set includes posing in the baroque-framed mirror over the fireplace with a Fragonard-like ease, that is, after having wiped off her sweaty neck and breast with a yellow sponge. In the cases of both artists, every gesture and stroke of paint seems to register the desire to open up their respective artistic canons.
Mary Sue, Marysuecide n°18: Fan Service, 2017. Installation view. TMH 2017
Elsa Tomkowiak (1981, FR) has been in search of radical painting tools from the time of her art studies at ENSA of Dijon. Reflecting her predilection for an open gesture and the Day-Glow colors of a personal gradient, her earliest color interventions were in the snow and on large vinyl surfaces suspended in industrial sites. Wielding broom-like brushes, she adopted a method of applying multicolored layers to translucent or solid bands of plastic sheeting, or to massive spheres that can redirect light and restructure the architecture. Her many commissions and residencies include a swimming pool (Mönchengladbach), an opera house (Nantes), an abbey (Angers), two bridges (Saint-Gervais, Quebec), the glasshouse of a spa (Pougues-les-eaux), as well as landscaping during major urban events (Offenbach am Main, Amiens, Verdun). She has recently completed a permanent installation for a hospital in Angers. Incorporating a large number of paintings thoughtfully installed in relation to the technical configuration of the facilities, the project demonstrates Tomkowiak’s professional sense of space and rare sensitivity to the needs of the people who use it.
Mary Sue states that otherness starts within oneself, that she was born between 1979 and now, and that her gender might be female or science (also due to her top performance in physics) fictional. Under her sobriquet of Mary Sue, she has pursued a relentless career (not bypassing ENSA of Dijon for art studies) performing in her own videos, making costumes and decor, posters and books, but also sculptures, installation objects, and photographs, which are all fabricated to perfection by hand to accompany the exploits of the fictive young female character of Mary Sue. According to cocurator Hubert Besacier, we find her in situations—be it in a gallery or on display at a Nike store—that are “totally desperate, and therefore hilarious.” For the exhibition at TMH, Mary Sue has created the faux bronze monument Gloria, which, while remaining ironically pop art, exposes the historical destiny of a woman at its most brutal. Her crafted take on childhood and loss, La Flotte, was seen this summer desperately afloat on the river in Amiens, France, for the Art, villes et paysage festival.
MP: This project has given me the chance to see young artists in action in a space I know very well. How has working here with Sylvie Bonnot and Zhu Hong, Mary Sue and Elsa Tomkowiak, whom you have guided from the start at art school, contributed to your thinking? HB: These exhibitions have brought us together with six artists of the same generation. Their art addresses all of us as their contemporaries. It is interesting, enriching, and salutary to see our time through their eyes. For my part, cogent encounters with new generations serve to modify my perceptions of the world, the ways to evaluate it, and to position myself in it. MP: I have always thought that young artists could benefit from shows in dialogue, more so than from thematic group exhibits or even solo ones.
MP: I find it fascinating and important that the two exhibitions could evolve differently: the first giving rise to a problematic, the second expanding into social dimensions. HB: The two approaches in the first exhibition related to the question of image and photography, highlighting different methodologies. It was enough to bring them in contact to achieve clarity. In this case, not only the working methods are different, but also the thought processes. Elsa’s oeuvre is expansive and extroverted. Mary Sue approaches the world through her character and her intimate perceptions. The combination of the differences adds strength and a new quality to their dialogue. MP: How do you see the role of TMH as a culturally significant building?
— 9
HB: Who we are and what we do or think bears a relation to history—that is, to culture. The Merchant House has a physical association with the present and the past. The artists are therefore able to engage directly with this heritage, and no creation is possible without it—architectural, architectonic, or artistic. This applies to TMH located in the historic center of the city, whose illustrious past opens the field for reflection and creation.
8
HB: The role of a curator is not to gather artworks to illustrate his or her thesis, but to offer the artists a chance for a free exchange—to see their art side by side, see them reacting to the space and to each other’s propositions. This exhibition was not derived from existing pieces, but was conceived after visits to study the place for the proposed dialogue. And yet, the result is not circumstantial. The artists used the opportunity to pursue their own trajectories and logic, and this has succeeded because there was no pressure to depart from their personal urgencies. The interaction—even confrontation—to defend their individual strategies adds energy to the installation.
Elsa Tomkowiak, Albedo 100, 2017. Amsterdam Art Weekend 2017. Gallery night at TMH
Young Artists in Dialogue II: Mary Sue & Elsa Tomkowiak
Collaborating on the cycle, Hubert Besacier—art writer and critic, who has supported the careers of all six artists—and I have been developing our own dialogue.
Mary Sue (video) & Elsa Tomkowiak. Exhibition opening. TMH 2017
One needs courage to create artistically. Creating along the new vectors of the feminine is no exception. The French academy background of Mary Sue and Tomkowiak places them in the radical feminist art context—the profound critique of the male gaze and the urgent autobiographical message that the critic Lucy Lippard termed “body ego”—unveiled by great women artists from around the world:
Louise Bourgeois, Yayoi Kusama, Eva Hesse, Barbara Kruger, Carolee Schneemann, Marina Abramović, and Shirin Neshat, to name just a few. Both do start off self-referentially, free to play with quotidian womanhood: the sexed-up identity of the Mary Sue character ambiguously colors that of the hard-working artist, and Tomkowiak sports cat eye make-up and psychedelic stockings laced in black to color herself. In their art, however, it is the mediating visual surface that surges over and washes out into a potentially new wave of thinking. Flowing freely
Elsa Tomkowiak, Untitled, 2017 (detail). Exhibition opening. TMH 2017
into arguably doctrinaire traditions, such as theater and high art, their work might be seen as expanding the female postures through independent agenda, and reaching out for new cultural forms of expression.
MAKING N E P P A H S G N I TH
10 — 11
Mary Sue is assertive in dedicating her astonishing craft and tireless attention at TMH to the subject of a housemaid in three videos and more than 20 objects. This has a strange end result of expunging its vernacular narrative in what Donald Judd described, referring to Kusama, as “obsessive repetition”; the seductive character and her storyline are played off against a mechanistic vision of oppression, upsettingly lucid as it interweaves its multitudinous—externally imposed and self-inflicted— forms. Equally unsettling, Tomkowiak achieves her aims dispersively. Her take on the abstract expressionist machismo surprises by its dual effect. It is both a vehicle for the self-deprecating, almost maternal, support for the work of others—for doctors and patients in her hospital project or for the visitors watching Mary Sue’s videos at TMH—and a testimony to the overarching, timeless impact of painting. The joint exhibition derives its force from the audience’s enjoyment of the artful craftsmanship evident in the separate elements and of the art’s irreverent invasion of the distinguished non-art setting. Powerfully visual, the intervention resists
Sweeping though TMH’s walls, floors, ceilings, and terraces, the artists undertook a risky move that could have backfired as a ubiquitous but vacuous spectacle. The result instead shifts the boundaries between concept and affect, the visual, the sonic, and the spatial. Taking everyday rubbish and household objects—brand detergents, rubber gloves, or foam—and giving them an experimental significance as still lifes, sculptures, and colored fields, they have created art objects that ascribe their real frequent-use equivalents (the “usual tools” of Mary Sue’s title) to timeless situations and mental constructs of feminine origins. Quite possibly, the path for this show was originally opened up by an artist like Kusama. Kusama’s discursive polka dots—the witty icons in shades of blue-green, red, and acid yellow, recognized by Judd and now adopted for the age of spectacle—had paradoxically contextualized meaning through abstractive obsessiveness and shaped surface. And quite possibly, in the future, the cleaning tools employed by the artists at TMH might become obsolete as genderless robots take over the tasks and replace washerwomen, but would a human body continue to toil or paint for the sake of art and life? Bracketed by Mary Sue’s Revelation on a loop, installed within Tomkowiak’s painted arc, their vividly yet ambiguously articulated dialogue at TMH is both reconfigurative and revelatory of current directions in art.
Young Artists in Dialogue II: Mary Sue & Elsa Tomkowiak
typological placement of gender domains, and becomes a playful ground for ironic reflection and interpretation.
Elsa Tomkowiak, Octa, 2017 (painting) & Mary Sue, Washer, 2017 (video). Joint installation. TMH 2017
R E T N U O C N E
S E I G R E N E E R A R O W T F O
Art writer and curator HUBERT BESACIER on the artists’ TMH collaboration It is a trying situation for any two artists to exhibit together for the first time, particularly if their modalities of creation have nothing in common except for a predilection for raucous colors, proven installation expertise, and a remarkable drive to produce work vigorously and prolifically. By asking them to come together in one location, we gambled on their ability to craft a dialogue on the basis of working methods so different that they could become complementary. In the case of one, based on abstract painting,
extroverted and expansive to the extent that it could restructure the environment, turning it into a painterly tableau through which one can move. In the case of the other, based on video, photography, and sculpture involving figurative and narrative art as a stage set for a recurrent character—with, in the course of her work, said character assuming diverse postures and roles marked by derisive humor. The exhibition space at The Merchant House is threefold, comprising a white rectangle at one end and a neo-baroque salon of a defined
decor on the other, and a passage fitted out with stairs between the two. Quite naturally for the grand salon, Elsa Tomkowiak’s painting finds itself unfolding from floor to ceiling, adding flamboyant paneling to the span of the space where multicolored volumes are already in play for the viewers. There, in this painterly web, enters Mary Sue as a maid, intent on an illusory task: to clean the surfaces, which seem more and more embroiled with the arrival of Elsa Tomkowiak’s painting. One finds Mary Sue again, a little further away under the glass floor of the passage, pursuing the same scrubbing mission, this time dedicated to floorboards and cellars.
12 — 13
In the end, the meeting points between the two artists are multiple, almost subliminal in the color transitions (between a sculpture of Elsa Tomkowiak and a photographic drape of Mary Sue, for example) or explicit in the similarity of the gesture, of the one who is splotching and of the other who is expunging. Beyond analogy, we see the works give rise to metaphors through which the nature of human activity is lucidly brought up-to-date. The servant’s gesture is not mechanical as a result. She perseveres, applies herself and becomes an unsettling and vain replica of the artist. The gesture of the artist lays the foundations from which she comes and goes, but due to which her activity progresses. The task When Elsa Tomkowiak inhabits the salon and of the maid—like a video on a loop—is endless. there provokes—in the literal sense of the Like with the jug of the Danaids, the buckets word—a big storm of painting, there remains of Mary Sue are always pierced. Albert Camus nothing for Mary Sue, the maid, other than to imagined Sisyphus happy. Perhaps the maid is acknowledge the spoils and mop up the drip- also so, insofar as through her incessant activpings that spread across the walls and floor. ity she experiences her existence. Her ultimate On her knees beneath the naked figures of the exaltation—which balances between a chronic 18th-century ceiling, she performs her cleantriumph and defeat—takes place outside, on ing tasks with her usual zeal, without being in the terrace, with the fountain. Resigned to its the least concerned or perplexed by the picsituation but also extremely ironic, the fountorial affront of the present and past that has tain, by diverting, reappropriates the codes produced it. But when she distracts herself and positioning of a monument weighed from her labors, one perceives a slight effron- down by tradition. tery, attributable to youth or perhaps to a real awareness of the situation.
Young Artists in Dialogue II: Mary Sue & Elsa Tomkowiak
Mary Sue, Maid in Progress, 2017. In-situ performance video installation. TMH 2017
Works
Mary Sue 14 — 15
Gloria, 2017 Monumental sculpture Faux bronze resin, high gloss finish Original rendition no. 1 (of 3 artist’s proofs) 115 x 115 x 215 cm (detail), front view
Mary Sue
Above: Still Life/Argentil, 2017 Original multiple C-print, silicone sealed and mounted in faux bronze baroque frame No. 1 of edition of 5 38.5 x 33 cm
16 — 17
Opposite: Home-Maid Bourgeoise, 2017 Original multiple C-print, silicone sealed and mounted in faux bronze baroque mirror frame No. 1 of edition of 5 150 x 90 cm, installation view
Above: Still Life/Bio Shout, 2017 Original multiple C-print, silicone sealed and mounted in faux bronze baroque frame No. 1 of edition of 5 38.5 x 33 cm
Opposite: Revelation, 2017 Performance video installation HD color video, stereo sound No. 1 of edition of 7 8-minute loop video (video still)
Mary Sue
18 — 19
Usual Tools, 2017 9 C-prints from series of 12 No. 1 of edition of 5 29 x 19 cm, each
Mary Sue 20 — 21
Usual Tools #6, 2017 C-print from series of 12 No. 1 of edition of 5 29 x 19 cm
Mary Sue Clockwise from the opposite page: installation view: Usual Tools, 2017 C-print mounted in frame No. 1 of edition of 5 From series of 12 29 x 19 cm (each) Maid in Progress, 2017 In-situ performance video installation HD color video, stereo sound Continuous duration TMH commissioned work
22 — 23
Also, in full spread following: Marysuecide n°18: Fan Service, 2017 Photograph of performative action from Marysuecide C-print mounted in frame No. 1 of edition of 3 160 x 108 cm (detail)
Still Life/Help, 2017 Original multiple C-print silicone sealed and mounted in faux bronze baroque frame No. 1 of edition of 5 38.5 x 33 cm
Mary Sue 26 — 27
"I really must deal with this big white spot before she gets back…"
Usual Tools #2, 2017 C-print from series of 12 No. 1 of edition of 5 29 x 19 cm
Mary Sue 28 — 29
Still Life/Ajax, 2017 Original multiple C-print, silicone sealed and mounted in faux bronze baroque frame No. 1 of edition of 5 38.5 x 33 cm
Mary Sue 30 — 31
Washer, 2017 Multimedia performance video installation HD color video, stereo sound, projector, bucket, mop No. 1 of edition of 7, Continuous duration, dimensions variable, installation view
Still Life/Catch Expert, 2017 Original multiple C-print, silicone sealed and mounted in faux bronze baroque frame No. 1 of edition of 5 38.5 x 33 cm
Mary Sue 32 — 33
Usual Tools #11, 2017 C-print from series of 12 No. 1 of edition of 5 29 x 19 cm
Gloria, 2017 Monumental sculpture Faux bronze resin, high gloss finish Original rendition no. 1 (of 3 artist’s proofs) 115 x 115 x 215 cm (detail), back view
Mary Sue
G N I N A E L C R E H S E O D E U MARY S G N I T N I A P E H IN T HUBERT BESACIER continues on the work of Mary Sue
artifice established in this way that the author creates a sign, creates a sagacious emissary from a genuine character. The installations of Mary Sue, her sculptures and her videos engage with color at the primordial level; these works summon eroticism and then defuse it through a playful distance and through an aesthetic derived from the world of childhood regulated by global commerce and the glamour of advertising. The fusion between the creator and creature allows her to approach—in a way that is light, derisory, seemingly insensate and frivolous—the most tragic aspects of both individual existence and of society. From the torments of a schoolgirl to collective tragedies, the equanimity of the character, blissfully swaying between ingenuous optimism and resignation, allows us to cast an uncompromising glance at the turpitudes and calamities with which we have to contend. With their playful and colorful exterior and with an easy appearance of innocence, more likely recklessness, Mary Sue's works place the spectator in an embarrassing position. Witness to an ambiguous situation, one finds no means of escape except through the refuge of humor, which is ultimately never satisfying. The situations are dubious because the character might be presenting herself in all her
34 — 35
By taking her pseudonym as an officially stated name, Mary Sue has completely endorsed the identity of the character she has conceived and turned into her recurring heroine, the subject and object of all her work. This character, naive in appearance, somewhat unconsciously lays bare all the indignities that can befall a woman in our society. We see her gradually passing from the illusions of a little girl who refuses to grow up and who discovers the world through the pangs of school education, to the adult vicissitudes of life. She approaches these situations like comic strips, on a level of the farcical, which is to say in a manner destabilizing and seditious in the extreme. Her videos—inch-perfect (or rather pixel-by-pixel precise)—bear witness to her character in perilous situations. Behind the scathing humor of their circumstances, there lurks—with her as a victim—an unquestionable duplicity. Perhaps one finds in this duplicity a way to counter the fashion for autobiography and autofiction, to reverse the current trends for pseudo creations that are based on unveiling the intimate. Here, the invented character prevails over its creator. Which of the two reveals the other? The artist chose to work explicitly with fiction: she puts us in the presence of images rooted in games and cartoons. She ensures that from the outset we are not fooled. And yet, it is by means of the
Mary Sue, Usual Tools, 2017. Gift box edition of 12 C-prints. Installation view. TMH 2017
innocence, but the artist, who is thereby enmeshed, charges it with a dose of grating self-mockery. For the exhibition at The Merchant House, Mary Sue was inspired by the bourgeois character of the space to give her alter ego the role of a maid. This character embraces both the erotic fantasy Ă la French maid, and the considerations of its underlying conditions. We can go back to the kitchen scenes of the great 17th-century Dutch paintings, or to the naturalistic drawings of Isaac Lazarus IsraĂŤls, who has been able to look with great talent and respect at the fate of a worker and a servant. But one also naturally thinks of the vaudeville of the nineteenth century, of the infernal place that this creature occupies between the harsh tyranny of the mistress of the house and of the lustful appetites of her husband. The servant cannot escape her social condition, even if because she is emancipated or skilled at
intrigue, she manages to rise to a rank forbidden to her. 1 Her progeny remain the fruits of sin, struck with opprobrium.2 But if we delve deeper into the subtly manipulated clichĂŠ, we realize that the traditional character becomes painfully and cruelly relevant today (Octave Mirbeau was followed by Jean Genet). From one tragedy to the other, we arrive at a deeper understanding, which becomes all the more realistically grounded as it passes through the prism of humor. This time, the maid cleans within the territory of contemporary art. Absorbed in her task, she is not just moved by the art of painting, she gives herself to it entirely, as a practical matter. If she happens to get distracted, it is to daydream of jewels, but the diamonds with which she adorns herself are only the crystals of the chandelier she is supposed to polish. The self-denial that she brings to her task gives her a disarming force and also evidences her inability
"Is a water jet that has lost its spray still a water jet?" asked the characters of Karl Valentin in front of the fountain of the Sendlinger-Tor-Platz in Munich.3 In the same vein, one wonders if a fountain that dribbles miserably from the broom and bucket of a maid is still a fountain, or even a monument. Just a few decades ago in France, women did not have the right to register for sculpture courses in the national fine arts academies. They called for a stonemason's stature and beard to confirm the qualification. A yellowed photograph shows an art academy’s sculpture class: in the middle of a group of men proudly displaying facial hair on their chins, there is one woman. But she is naked. It is a model, of course. Statues are generally adorned with the attributes of warlike virility (more so and in particular, in the case of monuments to the dead). But the statue of a maidservant, her weaponry in hand, follows these established codes to an opposing effect. To the erection (of the statue) corresponds the dripping (of the mop). There is no need for a sculptor to handle a slab of rock from now on; Mary Sue has enough strength in her wrist to both whip the eggs and to manipulate the resin. By ironically returning to the codes of traditional sculpture, the artist does not resort to a regressive act. She employs a material that is used by museums and, in particular, museum shops for reproductions that commercialize facsimiles of universal masterpieces. This resin, which
can imitate both marble and bronze, is also used for all the characters that inhabit amusement parks.4 The extra distance claimed here is therefore perfectly contemporary. Technically speaking, whether she builds a tragicomic carousel (Mary Goes Round, 2009) or a collection of obese animals taken from the bestiary of children's movies (Peek a Pooh, work in progress), Mary Sue goes through a modeling phase before molding the shapes and pouring the resin, which she polishes and paints with the utmost care. The dedication and care reveal a troubling proximity between the artist and her character, leaving out much of naiveté. The character might be naive, but the candor of the artist diffused in its making insinuates a great measure of mordant duplicity. Be that as it may, naiveté is here a tool, if not arguably a formidable weapon; we have learned as much from Grimmelshausen's Simplicius Simplicissimus, picked up by the brave Soldier Švejk, as from Karl Valentin.
Mary Sue
to escape from her condition except through suicide. Suicide becomes here an obligatory stage of self-deprecation. But as we are in the field of art and of fiction, repeated suicides of the character do not bear any consequences. They represent but a moment of respite from further outrages to be faced upon reintegration into life.
One of the latest achievements of Mary Sue is a case in point: it is a monument floating on the water of the hortillonnages (floating gardens) of Amiens. Under the cheerful aspects of baroque junk, consisting of 2300 plastic buoys (including ducks, frogs, and other inflatable varieties), this installation in garish colors evokes the beach recreation areas and bazaars of coastal tourist towns. We know today that many of these shores, previously viewed as holiday resorts and places of leisure, now welcome the dead bodies of children, and that the blue waters rocking them are a massive and frozen tomb for thousands of people fleeing wars. Recent history also tells us that the bait of a villainous gain in these places is attracting smugglers and traffickers of life vests, the typical scavengers who take their lugubrious tribute
36 — 37
1 Remaining within the scope of the Dutch Golden age, we also think of the scandal that followed the conjugal life of Rembrandt and his servant. 2 Consider Zola, Mirbeau, or Strindberg. 3 Conversation in Front of a Fountain, Der Spritzbrunnenaufdreher, 1929. 4 As recently as 2016, on the occasion of the great retrospective of Hieronymus Bosch at the Noordbrabants Museum, Bois-le-Duc, monsters in resin, derived from the images of his works, decorated the gardens of the city.
Mary Sue, Gloria, 2017. Monumental sculpture. Faux bronze resin, high gloss finish, 115 x 115 x 215 cm. Installation view. TMH 2017
on the hope of survival. It is here that Mary Sue built her flamboyant monument of puerile indifference and futility. And—as in a Buster Keaton film—not all buoys float. Some of them flow inexorably. A somewhat more attentive view of this monument of silly gaiety reveals a large number of floats left behind, destined to sink in the quagmire of sediment. In the exhibition in Amsterdam, her statue may play with bronze, with erecting a proud monument, with installing a public fountain in a basin that is
simultaneously a sink and a shower drain, but the subject is no less serious. The relationship of the master/servant or of the bourgeoisie/ domestic employees is expanded today to a more general reflection on the status of women. Nothing is worse—in art or life—than "the spirit of seriousness" (Simone de Beauvoir), but nothing is more serious than humor, and it is one of the privileges of the artist to place us precariously between derision and gravity.
Richard Schroeder
GROUP EXHIBITIONS
b. between 1979 and today Sex: Female and/or Science Fiction. Lives and works. EDUCATION 1998 – 2003 Ecole Nationale Supérieure d’Art, Dijon (MA) SOLO EXHIBITIONS
MARY SUE – Petite Mort De l’Image, 2014 (in several unique editions) Still Life, 2017, edition box with 6 C-prints, signed and numbered (15 x 12 cm each) Usual Tools, 2017, edition box with 12 C-prints, signed and numbered (14 x 21 cm each) ART FAIRS FIAC (France) Art Paris (France) Art Basel (Switzerland) ARCO (Spain) Artissima (Italy) Art Brussels (Belgium) Hong Kong Art Fair (Hong Kong) Art Bologna (Italy) LOOP Barcelona (Spain) Docks Art Fair (France)
MAKING EN THINGS HAPP 38 — 39
2017 La Flotte, Festival Art, villes & paysage, Amiens (France) 2011 La permanence, Galerie Rabouan Moussion, Paris (France) 2009 Mary Goes Round, Galerie Rabouan Moussion, Paris (France) 2006 Fan service 1&2, Maison de la culture de Bourges, Bourges (France) Lollycon, Marco Noire Contemporary Art Gallery, Turin (Italy) Marysuecide, Galerie Rabouan Moussion, Paris (France) 2003 Simulus, Atheneum, Dijon (France) Youpi, c’est la rentrée!, Galerie Rabouan Moussion, Paris (France) Choking Hazard, Rebecca Container Gallery, Genoa (Italy)
2014 Egos Trips, curated by Moussa Sarr, Galerie Martine et Thibault de la Châtre, Paris (France) Full House, Aeroplastics Contemporary, Brussels (Belgium) 2012 Burlesques, curated by Nathalie Pradel, Maison des Arts de Bagneux, Bagneux (France) 2010 Eroi e Eroine, iconologica e simulacro, curated by Alessandro Demma and Luca Bradamante, Castello di Rivalta di Torino, Turin (Italy) Vraoum! Trésors de la bande dessinée et art contemporain, curated by David Rosenberg and Pierre Sterckx, La Maison Rouge, Fondation Antoine de Galbert, Paris (France) 2008 LOOP Barcelona. De l’impertinence, curated by Hubert Besacier, Maison de la Culture d’Amiens, Amiens (France) La Donna Ogetto, curated by Luca Beatrice, Museo Internazionale della Calzatura, Vigevano (Italy) 2006 BAC Barcelona, Marco Noire Contemporary Art Gallery, Turin (Italy) 2005 L'artiste et ceux qui le soutienne, Etude Tajan, Paris (France) 2004 A fripon, fripon et demi, pour une école buissonnière, Collection Lambert en Avignon, Avignon (France) 2002 Le paysage dans l’art d’aujourd’hui, curated by Hubert Besacier, Maison de la Culture de Bourges, Bourges (France) 2001 Kawaiii, Fine Art & Design Gallery, Nagoya (Japan)
ARTIST’S BOOKS AND BOXED EDITIONS
Mary Sue
Mary Sue – Exhibition History
NL vertalingen / NL Translations
ONTMOET MARY SUE EN ELSA TOMKOWIAK MARSHA PLOTNITSKY, oprichter en directeur van The Merchant House, over Making Things Happen: Jonge kunstenaars in dialoog II en de speelplaats van TMH Making Things Happen: Jonge kunstenaars in dialoog II beleefde zijn opening tijdens het Amsterdam Art Weekend 2017. Om het jaarlijkse inloop evenement te vieren, vroegen we Elsa Tomkowiak en Mary Sue om The Merchant House, zo rijk aan typisch Amsterdamse Gouden Eeuw symboliek, te interpreteren als een hedendaagse publieke omgeving. Het moment van het grachtenpand markeert een belangrijke periode in de kunstgeschiedenis toen Nederlandse burgers de plaats innamen van de bevoorrechte religieuze en koninklijke machthebbers als kenners en beschermheren van kunst. De collectieve ervaring van deze gegeven ruimte in relatie tot het verleden en de actuele thematiek van TMH als hedendaagse galerie vindt voortgang door de tentoonstellingen van de zes jonge kunstenaars die deelnemen in deze cyclus van dialogen. Tijdens het voorbereidend onderzoek naar het werk van Mary Sue en Tomkowiak voor de tentoonstelling, had ik het gevoel dat hun visuele taal bij uitstek geschikt is om de aura en de sociale functie die geassocieerd worden met TMH uit te dagen. Hoe kan een jonge kunstenaar de confrontatie aangaan met de kunstwereld die steeds iets nieuws eist? En hoe kan ze, in het kielzog van de twintigste eeuw en haar vele avant-gardes, haar positie kiezen in en ten opzichte van het opbloeiende kunsttoneel? Hun werk springt er niet uit als nadrukkelijk politiek getint of als radicale nieuwe media kunst. Op het eerste gezicht maakt de dialoog tussen Mary Sue en Elsa Tomkowiak indruk als een energieke en opgewekte manier om zich de historische situatie toe te eigenen, maar dan zo
dat het geduld vereist om in je op te nemen. Door gebruik te maken van zowel parodie als serieuze vaardigheden, werken ze samen – Tomkowiak met haar schilderkunst en Mary Sue met video, sculptuur en fotografie – om het hele interieur van TMH een uitdagende, provocerende face lift te geven. En daarmee stellen de kunstenaars ook ieder voor zich, en met overtuiging in verhouding tot hun eigen kunst, het onderliggende thema van de cyclus Making Things Happen: Jonge kunstenaars in dialoog aan de orde: hoe bevecht een jonge kunstenaar haar plaats in de geschiedenis van het medium waarin ze werkt? Voor Mary Sue en Tomkowiak verwijst deze vraag naar een vorm van performance en het performatieve gebaar in de schilderkunst.
Bij beide kunstenaars lijkt het erop dat ieder gebaar of streek het verlangen weergeeft om de artistieke canons waarin ze werken open te breken.
Tomkowiak is een schilder die botweg het lef heeft om op het niveau van het abstracte te blijven werken, en de functionele waarde ervan te benadrukken met enorme kleurbanen op industrieel materiaal (PVC, ruwe platen van papier en schuimblokken) en door haar werk genereus aan te bieden als installatie die een achtergrond vormt voor het dagelijkse leven – zodat ze de zaken die spelen op de locatie waar het werk verblijft in de schijnwerper zet. Bij wijze van strijdbare en vinnige repliek toont de performancekunstenaar Mary Sue zichzelf, namaak-theatraal gefilmd, binnen de begrenzing van het platte scherm, ofwel betrapt Toen ze de kans zag gebruik te maken in een repetitieve handeling, ofwel van haar aangenomen identiteit in een bevroren in een statisch beeld dat heel geschikte situatie, koos Mary Sue elk van haar gebaren of handelinervoor zichzelf uit te dossen als een gen reconstrueert als schilderij of keurig dienstmeisje dat de kostbare beeldhouwwerk. De alledaagse bons bezittingen in een herenhuis oppoetst. van een neerkomende emmer of het Met een voorkeur voor een dramatijanken van een zeem over glas uit sche opkomst en een oneerbiedige haar video’s voegen geluid toe aan de en grensoverschrijdende manier van effectieve samenhang van de tentoonwerken met verf, stelde Tomkowiak stellings elementen, waartoe het werk een pad voor dat de toeschouwer van haar partner en onze aanwezigonderdompelt en de ruimte opent in heid behoren. Het verlangen in de een sfeer van vrijheid en vrijgevigheid. ruimte te blijven wordt zo dwingend Door die toewijding aan hun eigen dat het lijkt alsof we iets kunnen ruiken medium en het mijden van wat een (de opdringerige lucht van schoonsociale werkpraktijk heet, suggereren maakmiddelen) en de indruk krijgen de kunstenaars geen politiek correct dat iets een lichaam krijgt (het leven of corrigerend vertoog. Ze laten ons in kunst of de kunst in het leven, dat vrij te bedenken wat de implicaties van is niet helemaal duidelijk). Het effect hun werk kunnen zijn, en brengen een van deze samenwerking, die begon andere onderzoekende waarneming op met heel verschillende perspectieven gang: Tomkowiak door haar verkenning tijdens hun eerste gesprek in TMH, van geschilderde kleur – in de samen- wordt uiteindelijk een geheel. groeisels van schuim die volgebeukt zijn met pigment en met haar werk aan Als Franse kunstenaars van dezelfde de muren – en Mary Sue doordat ze generatie en met dezelfde artistieke ons confronteert met haar alter-ego, in scholing, hebben Tomkowiak en een blauw mini-jurkje, een wit schort Mary Sue geëxposeerd in solo- en met strik en roze rubberen handgroepstentoonstellingen en opdrachschoenen die overal opduiken. Mary ten uitgevoerd voor festivals. Het is Sue verschijnt poserend in de spiehun missie om te experimenteren. gel in barok lijst boven de haard met een gemak dat doet denken aan een Elsa Tomkowiak (1981, Frankrijk) zoekt Fragonard schilderij, dat wil zeggen, al vanaf het begin van haar studie aan nadat ze haar bezwete nek en borst de ENSA in Dijon naar de meest radiheeft afgeveegd met een gele spons. cale manieren van schilderen. Haar
Mary Sue verklaart dat ‘het Andere’ al met onszelf begint, dat ze ergens tussen 1979 en nu geboren is, en dat haar geslachtelijke identiteit wel eens vrouwelijk of science (wat ook verwijst naar haar uitmuntende geschooldheid in de natuurkunde) fiction kon zijn. Onder haar artiestennaam werkt ze aan een nietsontziende loopbaan (naast haar afstuderen aan de ENSA in Dijon) waarin ze optreedt in eigen video’s, décors en kostuums maakt, boeken en posters, maar ook sculpturen, installaties en fotografie, alles vervaardigd met een oog voor perfectie, eigenhandig en altijd rondom de wapenfeiten van het jonge, fictieve, vrouwelijke personage van Mary Sue. Volgens mede-curator Hubert Besacier, treffen we haar aan in situaties – of het nu galerie tentoonstellingen of een uitstalling in een Nike winkel is – die ‘totaal wanhopig en daarom hilarisch’ zijn. Voor de tentoonstelling in TMH heeft Mary Sue het namaak bronzen beeld Gloria gecreëerd, dat, terwijl het ironische pop art blijft, ook het historische lot van de vrouw op rauwe wijze blootlegt. Mary
MP: Ik heb altijd het idee gehad dat jonge kunstenaars veel meer hebben aan een tentoonstelling in dialoog, dan aan thematische groepstentoonstellingen of zelfs solotentoonstellingen.
Met Hubert Besacier, de schrijver en kunstcriticus die meewerkt aan deze cyclus in TMH en de loopbaan van alle zes de kunstenaars ondersteunt, heb ik onze eigen dialoog gehad. MP: Dit project heeft me de kans geboden om jonge kunstenaars aan het werk te zien in een ruimte die ik heel goed ken. Hoe heeft het werken hier met Sylvie Bonnot en Zhu Hong, met Mary Sue en Elsa Tomkowiak – die je onder je hoede hebt vanaf het begin van hun tijd op de academie – bijgedragen aan je eigen denken? HB: Deze tentoonstellingen hebben ons samengebracht met zes kunstenaars van dezelfde generatie. Hun werk spreekt ons allemaal aan als tijdgenoten. Het is boeiend, verrijkend en heilzaam om onze tijd door hun ogen te zien. Wat mij betreft, dienen zulke krachtige ontmoetingen met nieuwe generaties ertoe mijn eigen waarnemingen van de wereld bij te stellen, mijn manieren om haar te beoordelen en een positie erin te nemen.
HB: De rol van een curator is niet om kunstwerken te verzamelen als illustratie van zijn of haar eigen stellingen maar om kunstenaars een kans te geven voor een vrije onderlinge uitwisseling – hun kunst naast elkaar te zien, te zien hoe ze op elkaars suggesties en die van de ruimte reageren. Deze tentoonstelling was niet afgeleid van bestaand werk, maar bedacht na verschillende bezoeken om de locatie te bestuderen voor die voorgestelde dialoog. En toch is het resultaat geen gelegenheidswerk. De kunstenaars hebben de kans gegrepen hun eigen logica en traject te volgen en dat is gelukt omdat er geen druk was om af te wijken van wat er voor hen persoonlijk toe deed. De interactie – de confrontatie, zelfs – om hun individuele strategieën te verdedigen voegt extra energie toe aan hun installatie.
MP: Ik vind het fascinerend en belangrijk dat de twee tentoonstellingen zo verschillend konden verlopen: de eerste riep sterk de thematiek op, de tweede breidde zich uit naar een sociale dimensie. HB: De werkwijzen in de eerste tentoonstelling hadden te maken met de vraag naar het beeld en de fotografie, met nadruk op de verschillende methodes. Het was voldoende om ze in contact met elkaar te brengen en helderheid te scheppen. In dit geval zijn niet alleen de werkmethodes verschillend, maar ook de denkprocessen. Elsa’s oeuvre is expansief en extravert. Mary Sue benadert de wereld via haar personage en haar intieme waarnemingen. De combinatie van die verschillen geeft extra kracht en een nieuwe kwaliteit aan hun dialoog. MP: Hoe zie jij de rol van TMH als een cultureel betekenisvol gebouw? HB: Wie we zijn en wat we doen of denken heeft een relatie met de geschiedenis – dat wil zeggen, met cultuur. The Merchant House heeft een fysieke verbinding met het heden en met het verleden. De kunstenaars zijn daardoor in staat zich direct bezig te houden met die architectonische of artistieke nalatenschap, daarzonder is geen creatie mogelijk. Dat geldt ook voor TMH als deel van het historisch centrum van de stad, die een luisterrijk verleden heeft dat een veld van reflectie en creatie opent. Er is moed voor nodig om artistiek werk te maken. En creëren langs de nieuwe krachtlijnen van het vrouwelijke is daarop geen uitzondering. Hun achtergrond op een Franse kunstacademie plaatst Elsa Tomkowiak en Mary Sue in de context van radicale feministische kunst. Die van de diepgaande kritiek van de mannelijke blik en de urgente autobiografische boodschap die de kunstcriticus Lucy Lippard ooit “body ego” noemde, zoals die ontsluierd is door de grote vrouwelijke kunstenaars van over de hele wereld: Louise Bourgeois, Yayoi Kusuma, Eva Hesse, Barbara Kruger, Carolee Schneemann, Marina Ambromović en Shirin Neshat, om er een paar te noemen. Allebei beginnen ze met een zelf-verwijzing, vrij om te spelen met hun alledaagse
40 — 41
Sue’s vernuftige kijk op kindertijd en verlies, La Flotte, kon deze zomer wanhopig ronddrijvend worden gezien op de rivier in Amiens, Frankrijk, voor het Art, villes et paysage festival.
Translations
vroegste kleur-interventies weerspiegelden haar voorkeur voor het open gebaar en fluorescerende kleuren met een persoonlijke draai; ze waren uitgevoerd in de sneeuw en op grote oppervlakken van vinyl, opgehangen boven industrieel afval. Werkend met kwasten zo groot als bezems ontwikkelde ze een methode om lagen meerkleurige verf aan te brengen op doorschijnende en solide banen van plastic plaatmateriaal, of op massieve bollen die kunnen worden gedraaid om het licht te sturen en de ruimte te herstructureren. Onder haar recente opdrachten en werk in residenties vallen een zwembad (Mönchengladbach), een operahuis (Nantes), een abdij (Angers), twee bruggen (Saint-Gervais, Quebec), de glazen wintertuin van een kuuroord (Pougues-les-eaux) en landschapsarchitectuur tijdens belangrijke stads-evenementen (Offenbach am Main, Amiens, Verdun). Recentelijk heeft ze een permanente installatie voltooid in een ziekenhuis in Angers. Een groot aantal schilderijen zijn met zorg opgenomen in en gerelateerd aan de technische configuratie van de omgeving. Zo is het project een bewijs van Tomkowiaks professionele begrip van ruimte en haar zeldzame gevoeligheid voor de behoeften van de mensen die de ruimte gebruiken.
vrouwelijkheid: de geseksualiseerde identiteit van het Mary Sue personage kleurt het beeld van de hardwerkende kunstenaar, en Tomkowiak gebruikt kattenoog make-up en psychedelisch gekleurde kousen met zwart kant om zichzelf kleur te geven. Maar in hun kunst is er het bemiddelende visuele oppervlak dat opspat en een golf van mogelijk nieuw denken in gang zet. Ze verhouden zich losjes tot de doctrinaire tradities, zoals in het theater of de elite kunst, en hun werk is te beschouwen als een uitbreiding van de vrouwelijke opstellingen door middel van een onafhankelijke agenda, die zoekt naar nieuwe culturele uitdrukkingsvormen.
Met hun wervelwind langs muren, vloeren, plafons en het terras, namen de kunstenaars een gok, die ook op een mislukking had kunnen uitlopen, als een alomtegenwoordig maar hol spektakel. Het resultaat is daarentegen een verschuiving van de grenzen tussen concept en gevoel, het visuele, het klinkende en het ruimtelijke. De kunstenaars hebben alledaagse rommel en huishoudelijke voorwerpen – schoonmaakmerken, rubberen handschoenen en schuimrubber – genomen en er een experimentele betekenis aan gegeven, als stillevens, sculpturen en kleurvelden, en zo kunstvoorwerpen gecreëerd die de veelgebruikte equivalenten (de “usual tools”, Mary Sue is voortvarend, zoals ze haar uit Mary Sue’s titel) toeschrijven aan verbazingwekkende vakmanschap tijdloze situaties en mentale construcen onvermoeibare aandacht in TMH ties van vrouwelijke oorsprongen. Het wijdt aan het onderwerp van het is goed mogelijk dat het pad voor deze dienstmeisje, met drie video’s en meer tentoonstelling in den beginne geodan twintig objecten. Dit heeft het pend is door kunstenaars als Kusama. vreemde eindresultaat dat het alleKusama’s discursieve stippen-patroon daagse verhaal wordt uitgewist, door – de geestige iconen van tinten blauw, wat Donald Judd, in een verwijzing groen rood en zuur-geel, door Judd naar Kusama, beschreef als ‘obsessieve herkend en nu geaccepteerd voor het herhaling’. Het verleidelijke personage tijdperk van het spektakel – hebben en haar verhaallijn worden uitgespeeld op paradoxale wijze betekenis een tegen een mechanistische visie van context gegeven door middel van onderdrukking, verontrustend helder abstracte obsessiviteit en gevormde zoals het haar veelsoortige vormen oppervlakken. En het is goed mogelijk door elkaar weeft, zowel die door dat, in de toekomst, schoonmaak-gehaarzelf als die door de buitenwereedschap, zoals dat gebruikt door reld opgelegd. Al even verontrustend, de kunstenaars in TMH, overbodig zal bereikt Tomkowiak haar doel op een worden wanneer geslachtloze robots verbrokkelde manier. Haar kijk op het het werk overnemen van de wasvroumachismo van de abstract expressiowen. Maar zou dan een menselijk nisme verrast door een dubbel effect. lichaam doorgaan met zwoegen en Het is aan de ene kant een voertuig schilderen ten behoeve van kunst en voor een zichzelf wegcijferende, bijna leven? Tussen aanhalingstekens gezet moederlijke ondersteuning voor het door Mary Sue’s Revelation in een loop, werk van anderen – voor dokters en ingeklemd door Tomkowiak’s geschilpatiënten in het ziekenhuisproject of derde boog, is hun levendige en dubvoor de toeschouwers die naar de belzinnige dialoog in TMH zowel een video’s van Mary Sue kijken in TMH re-configuratie als een onthulling van – maar ook een getuigenis van de huidige stromingen in de kunst. tijdloze en alles overstijgende impact van schilderkunst. De gezamenlijke expositie ontleent zijn kracht aan het ONTMOETING VAN TWEE plezier dat het publiek beleeft aan het ZELDZAME ENERGIEËN artistieke vakmanschap dat zonneklaar aanwezig is in de afzonderlijke onder- Schrijver en curator HUBERT delen en aan de oneerbiedige invasie BESACIER over de TMH samenvan de kunstwerken in die deftige werking van de kunstenaars niet-kunst omgeving. Visueel krachtig als die is, weerstaat die interventie de Het levert een moeilijke situatie op als typologische indeling van aan geslach- twee kunstenaars voor het eerst samen ten toegekende domeinen en wordt tentoonstellen; en zeker als hun manieeen speelveld voor ironische reflectie ren van werken niets gemeenschappeen interpretatie. lijk hebben behalve een voorkeur voor heftige kleuren, een bewezen expertise
in het maken van installaties en een opmerkelijke drang om op energieke wijze veel werk voort te brengen. Door ze te vragen in dezelfde locatie samen te komen, gokten we op hun vermogen een dialoog tot stand te brengen op basis van hun werkmethoden, zo verschillend dat ze elkaar zouden kunnen aanvullen. In het geval van de één, gebaseerd op abstracte schilderkunst, zo extravert en expansief dat het werk een hele omgeving zou kunnen omvormen tot een schilderkunstig tableau waar je doorheen kunt bewegen. In het geval van de ander, gebaseerd op video, fotografie en sculptuur dat gebruik maakt van figuratieve en vertellende kunst als een podium voor een terugkerend personage – waarbij dat personage, in de loop van de kunstenaars oeuvre, diverse houdingen en rollen aanneemt die gekenmerkt worden door spottende humor. De tentoonstellingsruimte van The Merchant House bestaat uit drie delen, met een white rectangle aan het ene uiteinde en een neo-barokke salon met een uitgesproken decor aan het andere, en een tussenruimte met een trap die beide verbindt. Passend bij de grote salon, ontvouwt de schilderkunst van Elsa Tomkowiak zich van vloer tot plafond, en voegt flamboyante afbakeningen aan de ruimte toe waar veelkleurige volumes de toeschouwers al bespelen. Hier, in dit schilderkunstige web, komt Mary Sue binnen als dienstmeisje, vastbesloten een illusoire taak uit te voeren: alle oppervlakken te poetsen, die meer en meer overhoop gehaald zijn met de komst van Elsa Tomkowiak’s schilderingen. We komen Mary Sue weer tegen, iets verderop, onder de glazen vloer van de tussenruimte, bezig met dezelfde poets-missie, deze keer gericht op vloerdelen en kelders. Op het moment dat Elsa Tomkowiak de salon overneemt en daar een big storm of painting provoceert – in de letterlijke zin van het woord – blijft er voor Mary Sue, het dienstmeisje, niets anders over dan de zaken onder ogen te zien en de druipers van muur en vloer op te dweilen. Op haar knieën onder de naakte figuren van het 18e-eeuwse plafond, voert ze haar schoonmaakwerk uit met haar gebruikelijke ijver, zonder in het minst bezig te zijn met, of zich te verbazen over, de
Van de kwellingen van een scholiere tot aan collectieve tragedies, het personage blijft er gelijkmoedig onder, verrukkelijk heen en weer geslingerd tussen onbekommerd optimisme en berusting, wat ons in staat stelt een niets ontziende blik te werpen op de verdorvenheden en rampen waar we mee van doen hebben. Met hun speelse en kleurige buitenkant en de makkelijke verschijning van onschuld— al is het eerder roekeloosheid—plaatsen de werken van Mary Sue de toeschouwer in een beschamende positie. Men is getuige van een dubbelzinnige situatie, en ziet geen andere uitweg dan de toevlucht tot humor, die uiteindelijk nooit bevredigt. De situaties zijn dubieus omdat het personage zichzelf toont in al haar onschuld, maar de kunstenaar, die er volledig mee vermengd is, het oplaadt met een pijnlijke dosis zelfspot. Voor de tentoonstelling in The Merchant House werd Mary Sue door het burgerlijke karakter van de ruimte geïnspireerd haar personage de rol te laten aannemen van dienstmeisje. Het personage omarmt zowel de erotische fantasie van het ‘Franse kamermeisje’ als de onderliggende omstandigheden waarin zij zich bevindt. We kunnen teruggaan naar de keukenscènes in de beroemde 17e-eeuwse Nederlandse schilderkunst, of naar de naturalistische tekeningen van Isaac Lazarus Israëls, die in staat was met groot talent en eerbied het lot van arbeiders en bedienden waar te nemen. Maar men denkt natuurlijk ook aan de revues uit de 19e eeuw, aan de afschuwelijke positie die dit wezen inneemt tussen de hardvochtige tirannie van de vrouw des huizes en de geile lusten van haar echtgenoot. De bediende kan niet ontsnappen uit haar sociale toestand, zelfs niet als ze dankzij scholing of door handig gekonkel in een positie komt die boven haar stand is, en eigenlijk taboe.1 Haar nageslacht zal altijd de vrucht der zonde zijn, vervolgd als schanddaad.2 Maar als we dieper graven in dit subtiel gemanipuleerde cliché, beseffen we dat het traditionele personage vandaag de dag wreed en pijnlijk relevant wordt (Octave Mirbeau
1 Om binnen het bestek van de Nederlandse Gouden Eeuw te blijven, valt ook te denken aan het schandaal van het huwelijkse leven van Rembrandt en zijn dienstmeisje. 2 Vergelijk Zola, Mirbeau of Strindberg.
42 — 43
heeft veranderd in de terugkerende heldin, het subject en object van al haar werk. Dit personage, ogenschijnlijk naïef, legt enigszins onbewust alle vernederingen bloot die een vrouw in onze maatschappij kunnen overkomen. We zien haar geleidelijk de overgang maken van de illusies van het kleine Uiteindelijk zijn de ontmoetingspunten meisje dat weigert op te groeien en tussen de twee kunstenaars talrijk, dat de wereld ontdekt door de kwelbijna ongemerkt, in de kleuroverlingen van het schoolbestaan, naar de gangen (tussen een sculptuur van onvoorspelbaarheden van het volwasElsa Tomkowiak en een fotografisch sen leven. Ze benadert die situaties gordijn van Mary Sue, bijvoorbeeld) als stripverhalen, op een kluchtig of expliciet door de overeenkomsten niveau, dat wil zeggen op een uiterst in het gebaar, de een kliederend, ontregelende en opruiende manier. de ander uitwissend. Behalve zulke Haar video’s – perfect tot op de overeenkomsten, zien we de werken centimeter (of liever gezegd, tot op de metaforen voortbrengen waarmee de pixel precies) – doen verslag van het aard van menselijke activiteit helpersonage in hachelijke omstandigder en actueel gemaakt wordt. Het heden. Achter de scherpe humor loert gebaar van de bediende is daarom er in deze situaties onmiskenbaar iets niet mechanisch. Ze houdt vol, zet zich bedrieglijks en gevaarlijks, en zij is er in en wordt een verontrustende en zelf het slachtoffer van. Misschien is dit futiele afbeelding van de kunstenaar. een manier om antwoord te geven op Het gebaar van de kunstenaar legt de modieuze hang naar autobiografie de fundering waarvandaan ze komt en auto-fictie, om zich te keren tegen en gaat, maar waardoor haar activiteit de huidige trend om pseudo-creaties zich wel ontwikkelt. De taak van het te maken die gebaseerd zijn op een dienstmeisje – zoals een video loop – onthulling van het intieme. Hier stijgt is zonder einde. Net als de waterkruik het personage boven haar maker uit. van de Danaïden, zijn de emmers van Wie van de twee onthult de ander? Mary Sue altijd lek gestoken. Albert De kunstenaar koos uitdrukkelijk voor Camus dacht dat Sisyphus gelukkig fictie: ze maakt beelden aanwezig was. Misschien is dit dienstmeisje dat die hun wortels hebben in spellen en ook, voor zover ze haar bestaan ook strips. Vanaf het begin verzekert ze ons echt ervaart in haar eindeloze activiervan dat we niet voor de gek worden teit. Haar ultieme hoogtepunt – een gehouden. En toch, via dit kunstmatige evenwicht tussen eeuwige triomf en wezen schept de auteur een teken, ze nederlaag – vindt buiten plaats, op schept een scherpzinnige afgezant van het terras, met de fontein. Berustend een levensecht personage. in de situatie maar ook uiterst ironisch, eigent de fontein zich, door een De installaties van Mary Sue, haar andere koers in te slaan, de codes en sculpturen en video’s, houden zich op status van een monument op, zwaar een fundamenteel niveau met kleur met traditie. bezig; deze werken roepen erotiek op en ontkrachten het vervolgens weer door een speelse afstand en een MARY SUE DOET DE SCHOONesthetiek die afgeleid is van de kinderMAAK IN HET SCHILDERIJ wereld zoals die aangestuurd wordt door wereldhandel en de glamour van HUBERT BESACIER gaat verder over de reclame. De versmelting van auteur het werk van Mary Sue en personage geeft haar de gelegenheid de meest tragische aspecten van Door haar pseudoniem als haar offizowel het individuele bestaan als van ciële naam aan te nemen, heeft Mary de maatschappij te benaderen, en dit Sue de identiteit bekrachtigd van het op een lichte, spottende, schijnbaar personage dat ze heeft verzonnen en ongevoelige en frivole manier te doen.
Translations
beeldende schanddaad uit heden en verleden waarvan al die rommel het product is. Maar als ze even afleiding zoekt van haar werk, ziet men een lichte brutaliteit, toe te schrijven aan haar jeugdigheid of wellicht toch aan een werkelijk besef van de situatie.
werd opgevolgd door Jean Genet). Van de ene tragedie naar de andere komen we tot een dieper begrip, dat juist des te steviger zijn realistische bodem vindt omdat het door de prisma van de humor passeert. In dit geval maakt het dienstmeisje het territorium van de hedendaagse kunst schoon. Omdat ze opgaat in haar taak is ze niet alleen gemotiveerd door de schilderkunst, nee, ze geeft zich er volledig aan over, maar als een praktische kwestie. Als ze af en toe wordt afgeleid, dagdroomt ze over juwelen, hoewel de diamanten waarmee ze zich tooit slechts de kristallen onderdelen van de kroonluchter zijn die ze moet schoonmaken. De zelfontkenning waarmee ze haar taak doet geeft haar een ontwapenende kracht en is ook het bewijs van haar onvermogen uit haar omstandigheden te ontsnappen, behalve dan door zelfmoord. Zelfmoord wordt hier het verplichte stadium van zelfverachting. Maar aangezien we ons bevinden in het veld van kunst en fictie hebben zelfs herhaalde zelfmoorden van het personage geen gevolgen. Ze staan slechts voor een moment van respijt van verdere aanslagen die ze het hoofd moet bieden als ze het leven weer opnieuw intreedt. ‘Is een fontein die zijn straal heeft verloren nog wel een fontein?’ vroegen de personages van Karl Valentin zich af bij de fontein op het Sendlinger-Tor-Platz in München.3 In dezelfde trant kan men zich afvragen of een fontein die miezerig druppelt uit de mop en de emmer van een dienstmeisje nog een fontein is, of zelfs een monument. Nog maar een paar decennia geleden hadden vrouwen in Frankrijk niet het recht zich in te schrijven voor cursussen beeldhouwen op de nationale kunstacademies. Men vroeg om het postuur van een steenhouwer en een baard om aan de vereisten te voldoen. Een vergeelde foto laat een les beeldhouwen zien op de kunstacademie: te midden van een groepje mannen die trots hun gezichtsbeharing tonen, staat één vrouw. Maar ze is naakt. Ze
is het model natuurlijk. Standbeelden worden vaak uitgedost met de attributen van oorlogszuchtige mannelijkheid (te meer en vooral in het geval van monumenten voor de doden). Maar het standbeeld van een dienstmeisje, haar wapens in de hand, volgt deze voorgeschreven codes met averechts effect. Met het oprichten (van het standbeeld) correspondeert het druipen (van de dweil). Het is niet meer nodig dat een beeldhouwer los gaat op een rotsblok; Mary Sue heeft genoeg kracht in haar pols om zowel eieren te klutsen als hars te manipuleren. Met die ironische terugkeer naar de codes van de traditionele sculptuur neemt de kunstenaar geen toevlucht tot een regressieve daad. Ze gebruikt materiaal dat in musea en vooral museumwinkels wordt gebruikt voor reproducties om commerciële kopieën van meesterwerken te maken. Dit hars, dat net zo makkelijk brons als marmer kan nabootsen, wordt ook gebruikt voor alle personages die pretparken bevolken.4 De extra afstand die daarmee is ingebouwd is dus volmaakt hedendaags.
een drijvend monument op het water van de hortillonnages (drijvende tuinen) van Amiens. Onder het mom van vrolijke barok-rommel, bestaand uit 2300 plastic boeien (waaronder eenden, kikkers en andere opblaasbare diersoorten) roept deze installatie met zijn schreeuwende kleuren badplaatsen op en de souvenirwinkels in toeristenoorden langs de kust. Tegenwoordig weten we dat zulke stranden, voorheen gezien als vakantiebestemmingen en recreatieoorden, de plekken zijn waar dode kinderlichamen worden verwelkomd, en dat het wiegende blauwe water een enorme, ijskoude graftombe is voor duizenden mensen die op de vlucht zijn voor oorlogen. De recente geschiedenis vertelt ons dat een schofterig winstbejag smokkelaars en zwemvest-verkopers aantrekt, de typische aaseters die hun lugubere eerbetoon brengen aan de hoop op overleven. En daar heeft Mary Sue haar flamboyante monument gebouwd van kinderlijke onverschilligheid en futiliteit. En – net als in een Buster Keaton film – drijven niet alle boeien. Sommige drijven Technisch gesproken, of ze nu een ternauwernood. Een oplettende tragikomische carrousel maakt (Mary kijker merkt aan dit monument voor Goes Round, 2009) of een verzameonnozele joligheid op dat een groot ling zwaarlijvige dieren stemmend uit aantal drijfbeesten achtergelaten is, het dierenrijk van kinderfilms (Peek voorbestemd te zinken in een moea Pooh, work in progress), doorloopt ras van slik. In de tentoonstelling in Mary Sue een maquette-fase, voordat Amsterdam, mag haar standbeeld ze de mallen vormgeeft en de hars een spelletje spelen met brons, door erin giet, die ze dan polijst en met de een trots monument op te richten, uiterste zorg schildert. De toewijding een openbare fontein neer te zetten en zorg laten de verontrustende nabij- in een bassin dat iets van een douheid zien tussen kunstenaar en haar chebak en een aanrecht weg heeft, personage, waardoor er weinig ruimte toch is haar onderwerp niet minder voor naïviteit overblijft. Het personage serieus. De verhouding tussen meesmag naïef zijn, maar de vrijpostigheid ter/knecht of burger/huishoudelijk van de kunstenaar die ermee is verpersoneel is uitgegroeid tot een algesmolten verraadt een bijtende sluwmenere bespiegeling van de status heid. Dat mag zo zijn, hier is naïviteit van vrouwen. Er is, zowel in het leven een instrument, om niet te zeggen een als in de kunst, niets ergers dan de ontzagwekkend wapen; zoiets hebben ‘geest van de ernstigheid’ (Simone de we opgestoken van Grimmelshausen’s Beauvoir), maar er is niets ernstiger Simplicius Simplicissimus, later van dan humor, en het is een van de voorde dappere Soldaat Švejk, en ook van rechten van de kunstenaar ons mee Karl Valentin. te nemen naar die hachelijke plek tussen spot en ernst. Een van de laatste wapenfeiten van Mary Sue spreekt boekdelen: het is
3 Gesprek bij een fontein, Der Spritzbrunnenaudreher, 1929. 4 Nog maar kortgeleden, in 2016, ter gelegenheid van het grote retrospectief van Hieronymus Bosch in het Noord Brabants Museum in Den Bosch, decoreerden monsters van hars, geïnspireerd op de beelden uit zijn werken, de tuinen van de stad.
RENCONTRE DE DEUX ÉNERGIES SINGULIÈRES HUBERT BESACIER, critique d’art et curateur, à propos de la collaboration des artistes à TMH La situation est inédite pour deux artistes qui exposent ensemble pour la première fois et dont les modalités de création n’ont rien en commun, sinon une prédilection pour les couleurs qui claquent, une pratique éprouvée de l’installation et une vitalité exceptionnelle pour s’atteler à des travaux toniques et prolifiques. En leur demandant d’intervenir ensemble dans les mêmes lieux, nous avons parié sur leur capacité à conjuguer leur énergie pour concevoir un dialogue avec des méthodes de travail si différentes qu’elles peuvent en devenir complémentaires. Chez l’une la peinture abstraite, extravertie, proliférante, qui restructure les espaces pour en faire des tableaux dans lesquels on peut se mouvoir. Chez l’autre la vidéo, la photographie et la sculpture pour des œuvres figuratives et narratives qui mettent en scène un personnage récurrent. Le dit personnage endossant au fil de l’œuvre les postures et les rôles les plus divers avec un humour dissolvant.
Lorsqu’ Elsa investit le salon y provoquant, selon les propres termes a big storm of painting, il ne reste à Mary Sue la soubrette qu’à constater les dégâts et à éponger de son mieux les dégoulinures qui se répandent sur les murs et sur le plancher. A genoux sous les personnages nus du plafond XVIIIe, elle accomplit ses tâches ménagères avec son zèle habituel, sans être le moins du monde concernée ou même intriguée par l’affrontement pictural qui se produit là, entre présent et passé. Mais lorsqu’elle se distrait de son labeur, on perçoit une légère effronterie, imputable à la jeunesse ou peut-être à une véritable conscience de la situation.
HUBERT BESACIER à propos du travail de Mary Sue En faisant de ce pseudonyme son nom officiel à l'état civil, Mary Sue a totalement endossé l'identité du personnage qu'elle a conçu et qui est l'héroïne récurrente, le sujet et l'objet de tous ses travaux. Ce personnage en apparence naïf, supporte avec une certaine inconscience toutes les avanies que peut subir une femme dans nos sociétés. On la voit progressivement passer des illusions de la petite fille qui ne veut pas grandir et qui découvre le monde au travers des affres de l'éducation scolaire, aux vicissitudes de la vie d'adulte. Elle aborde ces situations à la manière des comic strips, sur un mode drolatique, c'est à dire de façon tout à fait déstabilisante et subversive. Ses vidéos, réglées au millimètre (ou plutôt au pixel près), mettent en scène le personnage dans des situations périlleuses. Derrière un humour ravageur, perce – dans les circonstances où elle est victime – une certaine duplicité. Peut-être est-ce là une façon de prendre à contre-courant la mode de l'autobiographie et de l'autofiction, de prendre à rebours la tendance actuelle à des pseudo créations qui se fondent sur le dévoilement de l'intime. Ici, c'est le personnage inventé qui prévaut sur son créateur. Lequel des deux dévoile l'autre? L'artiste a choisi de travailler ouvertement avec la fiction. Elle nous met en présence d'une imagerie qui est celle du jeu et des cartoons. Elle fait en sorte que, d'emblée, nous ne soyons pas dupes. Et pourtant, c'est bien au moyen de cet artifice affirmé comme tel que l'auteur fait signe, faisant d'un personnage candide, un révélateur sagace. Les installations de Mary Sue, ses sculptures et ses vidéos sont des œuvres où la couleur joue un rôle primordial, où l'érotisme est convoqué puis désamorcé par la distance ludique et par une esthétique qui relève de l'univers infantile, réglé par le commerce à l'échelle planétaire et
44 — 45
En fin de compte, les points de rencontre entre les deux artistes sont multiples, presque subliminaux dans les transitions colorées (entre une sculpture d’Elsa et un drapé photographique de Mary Sue, par exemple), évidents dans la similarité du geste: celui qui enduit et celui qui efface. Au delà de l’analogie, on voit naître des métaphores par lesquelles la nature des activités humaines est lucidement mise à jour. Ici le geste de la servante n’est pas machinal. Elle s’efforce, elle s’applique, c’est une espèce de réplique troublante et vaine de l’artiste. Le geste de l’artiste fonde des bases à partir desquelles il La surface d’exposition à Merchant efface et reprend, mais sur lesquelles House, est triple: d’un côté un white son entreprise progresse. Celui de la quadrangle, de l’autre un salon servante – comme la vidéo en boucle néo-baroque dans lequel un décor – est sans fin. C’est son tonneau des est déjà planté. Entre les deux, un Danaïdes, car le seau de Mary Sue est passage qui comporte un escalier. aussi percé. Albert Camus imaginait Tout naturellement, dans la grande Sisyphe heureux. Peut-être la servante salle, la peinture d’Elsa va se déployer l’est elle également dans la mesure du sol au plafond, en créant pour le où, par son incessante activité, elle visiteur des portiques flamboyants éprouve son existence. Sa propre qui scandent l’espace dans lequel consécration – qui balance entre le viennent jouer ses volumes multitriomphe et la défaite chronique – colores. Là, entre ses lés picturaux, aura lieu au dehors, sur la terrasse, apparaît Mary Sue la soubrette, attelée avec cette fontaine qui reprend en les à une besogne illusoire: nettoyer des détournant, sur un mode résigné mais surfaces qui, lorsque la peinture s’en néanmoins très ironique, les codes et mêle, s’embarbouillent de plus en les postures de la statuaire imposés plus. On la retrouve un peu plus loin par la tradition. sous le sol de verre du lieu de passage, poursuivant sa mission de récurage, cette fois ci vouée aux offices et aux soutes.
MARY SUE FAIT LE MÉNAGE DANS LA PEINTURE
Translations
Hubert Besacier Textes originaux en FR / Original Texts in FR
le chatoiement publicitaire. La fusion entre créateur et créature lui permet d'aborder sur un mode léger, dérisoire, apparemment écervelé et frivole, les aspects les plus tragiques de l'existence individuelle, mais aussi de la société. Des tourments de l'écolière aux tragédies collectives, l'équanimité du personnage, béatement partagé entre optimisme ingénu et résignation, permet de jeter un regard sans concession sur les turpitudes et les calamités dans lesquelles nous nous débattons. Sous ses dehors ludiques et colorés et sous les apparences d'une innocence légère, voire insouciante, les œuvres de Mary Sue placent le spectateur dans une position embarrassante. Témoin de situations ambiguë, il ne peut s'échapper qu'en les envisageant à son tour sous l'angle de l'humour. Mais l'esquive n'est jamais très glorieuse. Situations ambiguës, parce que si le personnage se livre en toute innocence, l'artiste qui se confond avec lui infuse la charge d'une dose grinçante d'autodérision.
descendance, elle est toujours le fruit du péché, donc frappée d'opprobre.2 Mais si l'on va plus loin dans ce qui relève d'un cliché subtilement manipulé on réalise que le personnage traditionnel recouvre un propos d'une cruciale et cruelle actualité (après Octave Mirbeau vient Jean Genet). D'une tragédie l'autre, on en arrive à une réflexion plus étendue et d'autant plus réaliste qu'elle passe par le prisme de l'humour.
d'art: au milieu d'un groupe d'hommes arborant fièrement leur pilosité mentonnière, ne figure qu'une seule femme. Mais elle est nue. C'est le modèle bien sûr. La statuaire a le plus souvent revêtu les caractères d'une virilité guerrière (même et surtout sur les monuments aux morts). Mais la statue de la servante, ses armes à la main, prend tous les codes de ce modèle à contre-pied. A l'érection (de la statue) répond l'égouttage (du balai). Désormais, pour un sculpteur, plus Cette fois, la soubrette fait le ménage besoin de savoir taper le caillou, Mary dans le territoire de l'art contempoSue a assez de force dans le poignet rain. Tout à sa tâche, elle ne s'émeut pour monter les œufs en neige ou pas de la peinture, elle s'y donne pour maîtriser la résine. En reprenant entièrement, comme toujours. S'il lui ironiquement les codes de la statuaire arrive de se distraire, c'est pour rêver traditionnelle, l'artiste n'accomplit pas de bijoux, mais les diamants dont un acte régressif. Elle use d'un matéelle se pare ne sont que les pamriau qui sert aux musées et en particupilles du lustre qu'elle est censée lier à leurs boutiques de reproductions astiquer. L'abnégation qu'elle met à pour commercialiser des fac-similés sa besogne fait sa force désarmante de chefs d'œuvres universels. Cette mais témoigne également de son résine qui permet d'imiter aussi bien incapacité à s'évader de sa condition, le marbre que le bronze sert aussi à sinon par le suicide. Le suicide étant confectionner tous les personnages ici une étape obligée de l'autodériqui animent les parcs d'attractions.4 sion. Mais comme nous sommes dans Le second degré ici revendiqué, est Pour l'exposition à The Merchant de domaine de l'art et de la fiction, les donc d'une parfaite modernité. House, Mary Sue s'est inspirée du suicides à répétition du personnage caractère bourgeois du lieu pour faire ne portent pas à conséquence. Ils ne Techniquement parlant, qu'elle revêtir à son alter-ego le rôle de la représentent qu'un moment de répit construise un carrousel tragi-comique servante. Ce personnage embrasse avant de réintégrer la vie pour subir (Mary goes round, 2009) ou qu'elle à la fois le fantasme érotique de la de nouvelles avanies. constitue un ensemble d'animaux french maid, et une considération obèses tirés du bestiaire des films sur la condition ancillaire. On peut « Est-ce qu'un jet d'eau qui ne jailpour enfants (Peek a pooh, work in remonter aux scènes de cuisine de lit pas est encore un jet d'eau? » se progress), Mary Sue passe d'abord la grande peinture du XVIIe siècle demandaient devant la fontaine de par le modelage avant d'en mouler les hollandais, ou encore aux dessins la Sendlinger-Tor-Platz à Munich les formes, puis de couler la résine qu'elle naturalistes d'Isaac Lazarus Israëls, personnages de Karl Valentin.3 Dans polit et peint avec le plus grand soin. qui a su se pencher avec beaucoup la même veine, on peut se demander Une application et un soin qui révèlent de talent et de respect sur le sort de si une fontaine qui dégouline lamenune proximité troublante entre l'artiste l'ouvrière et de la servante. Mais on tablement du balai et du seau d'une et son personnage. La naïveté en pense aussi bien sûr au vaudeville du soubrette est encore une fontaine, moins bien évidemment. Car si le XIX° siècle. A la place infernale que voire un monument. Il y a tout juste personnage est naïf, l'artiste qui s'y cette créature occupe entre la tyrannie quelques décennies, en France, une dissimule insinue dans cette candeur aigre d'une maîtresse de maison et femme n'avait pas le droit d'intégrer une bonne dose de duplicité morles appétits lubriques de son époux. la classe de sculpture dans les écoles dante. Quoi qu'il en soit, la naïveté est La servante ne saurait échapper à sa nationales des Beaux-Arts. Il fallait ici un outil et ce peut être une arme condition sociale, même lorsqu'elle pour cela avoir la carrure du tailleur de redoutable, nous le savons depuis est affranchie ou qu'à force d'intripierre et la barbe qui désignait le rôle. le Simplicius Simplicissimus de gues, elle est parvenue à se hisser à Une photographie jaunie montre ainsi Grimmelshausen, relayé par le brave un rang qui lui est interdit.1 Quant à sa la classe de sculpture d'une école Soldat Chvéïk ou par Karl Valentin.
1 En restant au grand siècle Hollandais, on se souviendra également du scandale que suscita la vie maritale que Rembrandt entretint avec sa servante. 2 Voir chez Zola, Mirbeau ou Strindberg. 3 Conversation à la fontaine au jet d'eau, Der Spritzbrunnenaufdreher, 1929. 4 Il y a peu de temps encore (en 2016), à l'occasion de la grande rétrospective de ses œuvres au Noordbrabants Museum de Bois-le-Duc, des monstres en résine, tirés des peintures de Jheronimus Bosch, ornaient ainsi les jardins de la ville.
Translations
Une des dernières réalisations de Mary Sue en témoigne: il s'agit d'un monument flottant sur l'eau des hortillonnages à Amiens. Constituée de 2300 bouées de plastique (canards, grenouilles et autres dauphins gonflables), cette installation aux couleurs criardes, sous des aspects joyeux, baroque de pacotille, évoque les jeux de plage et les bazars des villes côtières touristiques. Or nous savons aujourd'hui que nombre de ces rivages, jusqu'alors perçus comme des lieux de farniente, de villégiature insouciante, accueillent désormais des cadavres d'enfants, et que leurs flots bleus qui les bercent sont un tombeau immense et glacé pour des milliers d'individus fuyant les guerres. L'histoire immédiate nous apprend aussi que l'appât d'un gain crapuleux fait affluer passeurs et trafiquants de gilets de sauvetage. Charognards qui prélèvent leur lugubre tribut sur l'espoir de survivre. Mary Sue, construit là un monument flamboyant d'insouciance puérile et de futilité. Mais comme dans les films de Buster Keaton, toutes les bouées ne flottent pas. Certaines d'entre elles coulent inexorablement. Un regard un peu plus attentif posé sur ce monument d'une stupide gaîté nous révèle un grand nombre d'entre elles, laissées pour compte, dont la destinée était de sombrer dans les fonds bourbeux. Si dans l'exposition d'Amsterdam, la statue joue au bronze, au monument crânement érigé, à la fontaine publique installée sur un bassin qui a tout d'une bassine ou d'un receveur de douche, le propos n'en est pas moins des plus sérieux. Aujourd'hui, à la relation maître/domestique, bourgeoisie/employés de maison, s'ajoute une réflexion plus générale sur la condition féminine. Rien n'est pire, en art ou dans la vie que « l'esprit de sérieux » (Simone de Beauvoir) mais rien n'est plus sérieux que l'humour, et c'est bien un des privilèges de l'artiste que de nous placer ainsi en porte-à faux entre dérision et gravité.
46 — 47
The Merchant House
EN The Merchant House (TMH) presents contemporary art in a project-based curated program with sales of art as a funding strategy. Established in 2012 by Marsha Plotnitsky, Artistic Director, it is a modern take on the Amsterdam tradition of a merchant. The program aims to contribute to important artists’ careers, to participate in international art historical discourse, and to stimulate a vibrant cultural dialogue in the city of Amsterdam. TMH has showcased artists who have been strategically forging a most singular creative language, including international and Dutch innovators such as Henk Peeters, Jan Schoonhoven, André de Jong, Chuck Close, Carolee Schneemann, Hilarius Hofstede, Craigie Horsfield, Judit Reigl, and Pino Pinelli. Each exhibition is accompanied by related cultural and research events and extensive catalogues as documentation. The projects of TMH have up until now queried performative contribution to contemporary art mediums and their material expression. The shows have been based on extensive research conducted directly with the artists and have represented the artists’ first full-scale exhibitions in Amsterdam.
Colophon
NL The Merchant House (TMH) presenteert hedendaagse kunst in een programma van gecureerde projecten, ondersteunt door de verkoop van kunst. Het is in 2012 opgericht door Marsha Plotnitsky, artistiek directeur, als een moderne kijk op de Amsterdamse traditie van de koopman. Het programma streeft ernaar bijdrage te leveren aan de loopbanen van belangrijke kunstenaars, deel te nemen aan de internationale kunsthistorische discussie en een levendige culturele dialoog in de stad Amsterdam te stimuleren.
MAKING THINGS HAPPEN: YOUNG ARTISTS IN DIALOGUE II Elsa Tomkowiak & Mary Sue January 2018
TMH toont werk van kunstenaars die op strategische wijze een hoogst eigenzinnige beeldtaal hebben gesmeed, waaronder internationale en Nederlandse vernieuwers als Henk Peeters, Jan Schoonhoven, André de Jong, Chuck Close, Carolee Schneemann, Hilarius Hofstede, Craigie Horsfield, Judit Reigl en Pino Pinelli. Iedere tentoonstelling gaat vergezeld van een programma van culturele evenementen en interdisciplinaire onderzoeksbijeenkomsten, en uitgebreide catalogi ter documentatie.
@The Merchant House Marsha Plotnitsky, Founding Artistic Director Herengracht 254 1016 BV Amsterdam www.merchanthouse.nl
De projecten van TMH richtten zich tot nu toe op performatieve bijdragen aan het medium in de hedendaagse kunst en zijn materiële uitdrukking. De tentoonstellingen zijn gebaseerd op uitgebreid onderzoek in samenwerking met de kunstenaars en hebben voor ieder hun eerste omvangrijke tentoonstelling in Amsterdam voorgesteld.
Marsha Plotnitsky Artworks: Elsa Tomkowiak © 2018 Mary Sue © 2018 Published on the occasion of the exhibition: Elsa Tomkowiak & Mary Sue The Merchant House 24 November 2017 – 28 January 2018
Contributor Hubert Besacier Graphic Design Stefan Altenburger & Mattijs de Wit Editorial Advice and Translation (Dutch) Dirk van Weelden Participating Associate Inge-Vera Lipsius (BA, University of Cambridge) Editing (English) Martin Whitehead (PhD, Purdue University) Photography Gert-Jan van Rooij Arjen Veldt, pp. 9-11 Courtesy Mary Sue in the “Works” Paper Colorplan (Cover), Cyclus Offset, Luxo Art Samt Typefaces Theinhardt, Futura, Courier Printing Tielen Special Thanks Hans Abbing of Abbing 3D Projects Art Handling Services BV