Issuu

Gerald N. Barcelona

pang malabanan ang mataas na bilang ng pambubuska na mga mag-aaral sa Trento West Central Elementary SPED Center , pinatindi ang kampanya nito ng mga kapulisan at ng GPTCA noong Nov. 29,2023.

Sa panayam ng “Ang Hiyas” sa Women and Children Protection Desk Officer, Police Staff Seargent (PSSG) Queennilie Obongen, halos pambubully ang kadalasang sanhi ng mga krimen ng mga menor de edad ang naitatala sa kanilang kagawaran.

Sa taong kasalukuyan, 5 kaso ang naitala ng itinalagang Counsilor ng paaralan na si Jocelyn A. Cagampang,halos Lahat ay nasa ika-anim na baitang.

“Nakakaalarma na ang mga ganitong pang-yayari.Dapat na itong maging isang agenda sa gagawing pagpupilong ng mga magulang”saad ni Mark Arthur P. De Luna,ang GPTA president ng paaraln.upang madisiplina

Dagdag pa ni G. De Luna,dapat ang mga magulang ang may malaking responsibilidad upang madisiplina ang kanilang mga anak.

“Nakipag-ugnayan kami sa School -Parents Association(SPTA) upang

masiguro ang seguridad ng mga mag-aaral laban sa pambubuly.

Sa panayam sa principal ng paaralan ky Lemuel S. Dela Vega,renibisa ang mga

patakaran ng paaralan na sumailalim sa isang resulosyon ng Board of Director upang mapangalagaan ating mga mag-aaral laban sa pambubuly.

Napag-alamang 36 sa kabuoang bilang na 44 ang mga guro sa paaralan ang hindi bihasa sa pagtuturo ng LWDs o 86%.Ito‟y sa katatapos lang ng mga isinagawang klasrom obserbasyon sa mga guro lalo na sa may mga meanstrem na mga mag-aaral.

Basi sa obserbasyon,dahil ito sa kakaunti pa lang ang sumailalim sapagsasanay at workshap sa pagtuturo ng mga LWDs.

Sa ngayon,patuloy pa rin ang ginagawang kampanya ng mga guro , kapulisan at mga magulang laban sa problemang ito.

Upang matugunan ang kakulangang ito,susailalim ang Lahat sa school learning action cel SLAC na nagsimula noong Nov.17,2023.

Sa panayam ky Willyn Liz C. Sacasac ang SNED coordineytor,lubhang mahalaga ang isinagawang pagsasanay upang ang Lahat ay pwedeng maging receiving teacher at maisakatuparan ang ,mithiin ng departamento,ang inklusibong eddukasyon.

KURO-KURO Opisyal na Pahayagan ng Trnto West Central Elementary SPED Center Poblacion, Trento Agusan del Sur ,TOMO BLG.4 Agosto-Disyembre Roan Faith Hinampas Si Mark Arthur P. De Luna ng kapanayamin ng Ang Hiyas tungkol sa opinion ng mga magulang sa patuloy na tumataas na bilang ng mga batang nabubully. Teacher Doreen on the go sa pagtutuloy ng mga batang makukulit

Pagtugon sa proyekto ng kapulisan

Bilang suporta sa OPLAN

3T's (Toys, Tots, and Trutles) ng mga kapulisan, namigay ang mga opisyal sa Supreme Elementary Learner Government (SELG) ng Trento West Central Elementary SPED Center sa pangunguna nina Sam Euzen Cole B.

Granada sa Trento Police station, ika-4 ng Nobyembre 2023.

Nasa ika –anim na baitang si Sam sa ngayon na nanguna sa paglikom ng mga lumang laruan o mga laruang hindi na nila ginagamit sa mga mag-aaral ng nasabing paaralan.

Upang masiguro ang kaligtasan ng mga magaaral

Mhannie Gardose

Upang maprotektahan sa kapahamakan ang mga kabataan sa loob nga paaralan, mahigpit na ipinatupad ng pamunuan ng Trento West Central Elementary SPED Center . Isang di inaasahang insedente ang nangyari ng minsang may di kilalang tao ang nakapasok sa paaralan.

Naalarma ang mga guro ng may nag room to room at humingi ng abuloy sa mga kabataan. May isang guro ang nagtanong sa Group

May malalki,mamaliliit na maaaring makabigbigay kasiyahan sa mga pagbibigyan nito.

Planung ipamigay ang mga laruan na nalikom sa sa Philippine National Police oPNP para sa kanilang inilunsad na programa.

Ang programang OPLAN 3Ts ng Women and Children Protection Desk (WCPD) sa ilalim ngTrento Police Station ay inilunsad upang makatulong at maturuan ang mga kabataan sa pag-iwas sa mga masasamang loob.

Binibigyan nila ng mga laruan ang mga bata ng a gayon ay matutuon ang kanilang atensyon sa mga ito imbis na maglakwatsa sa mga kadaanan.

Ayon kay WCPD Queenilie L. Obongin, 13 out of 44 o 30% kaso ng sexual abuse ay limang taong hangang 12 taong gulang.

Dagdag pa ni WCPD Obongin,ang mga laruan ay hindi lamang inilaan upang magbigay ng kasiyahan ng mga batang nasa komunidad at mga batang biktima ng pananakit kundi magbibigay din ng positibong ugnayan sa mga kapulisan.

Siniguro ng bagong pamunuan na masiguro ang kaligtasan ng mga mag-aaral sa pamamagitan ng pagsasaayos ng bakod nito sa harapan.

Naglaan ang pamunuan ng pondo sa pagsasaayos ng bakod sa harapan ng paaralan itoy sa kabila ng maraming gastusin.

“Mas masisiguro natin ang kaligtasan ng mga bata kung tataasan natin ang bakod”,saad pa ng bagong principal na si Lemuel S. De la Vega.

Sa pagtutulungan ng SPTA ng paaralan nakalikom sila ng mahigit 25,000 na halaga para sa pagsasaayos ng nasabing proyekto.

Chat ng paaralan kung may pahintulot ang nasabing tao sa pagpasok sa kampus.

Tinanong ang gard at ang sabi pa di umano ng tao ay maghahatid daw ito ng baon sa kanyang anak na napagalamang wala naman siyang anak na naitala sa paaralan‟

Dito na naalarma ang pamunuan at dito na napagpasyahang lahat ng pumapasok ay kailangang magsulat sa logbook at wala ng papasuking sasakyan maliban sa mga empleyado ng DepEd . Ang pagsulat sa logbook ng sino mang pumasok ang nakitang sulosyon upang maagapan ang anumang may masamang hangarin sa loob ng paaralan.

“ Umaasa ang pamunuan ng paaralan na walang maging problema ang pagpapatupad nito”,dagdag pa ng principal na si Lemuel S. Dela Vega.

Ngayong darating na April 1, 2024 ay uumpisahan na ang pagpapatupad ng nasabing hakbang para sa kaayusan at seguridad ng bawat mag-aaral sa paaralan.

Nagsagawa ng Sarbey ang Ang Hiyas ukol sa boluntaryong pagsusuot ng Uniporme

Poblacion, Trento, Agusan del Sur Tomo Blg.!V No.1 Agosto– Disyembre 2024 Ang Opisyal na Pahayagan ng Trento West Central Elementary SPED Center Kressel Q. Pajo Princell Abigail L. Sumiga Nanay na seryosong tumutupad sa patakaran ng paaralan pagdating sa seguridad ng mga kabataan sa loob ng paaralan Kuhang larawan noong panahong namigay ng mga laruan ang mga mag-aaral sa TWCSPED sa tanggapan ng pulisya

PNP hinigpitan ang adbokasiya sa pang-aabusong sekswal at pagsasamantala

Upang madagdagan ang kamalayan ng mga magaaral tungkol sa pangaabusong sekwaal at kung paano ito maagapan, pinasidsi ng (PNP) ang kanilang kampanya at adbokasiya tungkol sa sekwal na pangaabuso at pagsasamantala sa paaralan noong Nob.29,2023.

Sa nagging panayam sa Womens and Children Protection Desk Officer, Police Staff Sergeant (PSSG) Queennilie Obongen,28 ang kaso ng panggagahasa sa Trento,Agusan del Sur ang naitala mula taong 2021 hanggang 2024 na ang mga biktima ay may mga edad na 3-17 taong gulang.

“Kamakailan lang, may iba pang kaso ng mga batang inabuso ang naitala mga sangkot dito ay tatlong 3 hanggang 7 taong gulang ang mga biktima ang mino-

2 Manunulat naguwi ng parangal

listiya ng isang snyor citizen at kamag-anak pa ng mga biktima”, sabi ni PSSG Obongen.

Ipinaturo ng Pulis Officer ang ibat-ibang sensitibong parte ng kanilang mga katawan at pina-alalahanan sila sa mga dapat nilang gawin kung sila ay hinaharas.

“Huwag basta nagtitiwala sa mga taong hindi niyo kilala o sinumang mga lalaking miyembro ng inyong pamilya” ang paalala ni pulis officer.

Samantala, kinokondena din ng pamunuan ang pang-aabusong sekswal sa mga kabataan at pinalakas ang “Child Protection Policy.

“Nakikipagtulungan kami sa School ParentsTeachers Association (SPTA) upang masiguro ang kaligtasan ng mga mag-aaral

sa anumang hindi kanais-nais na mga Gawain” ang sabi ng principal ng paaralan Lemuel S. Dela Vega sa isang panayam. Sabi ni Dela Vega ang polisiya ng paaralan ay renibisa sa ilalim ng isang resulosyon na ginawa ng SPTA board of director.

“Sinisiguro din namin na ang institusyong ito ay Malaya sa anumang pang-aabusong sekswal” dagdag pa niya.

Jan Andreb Mordeno

Nag-uwi ng parangal kamakailan lang ang dalawang manunulat ng Trento West Central Elementary SPED Center sa ginanap na DSPC‟24 na ginanap noong Marso 1-3,2024 Ang manunulat na si Elijah Rene Dal ng “Ang HIyas”nanlalo ng unang gantimpala sa pagsulat ng Lathalain.

Si Gerald Gems Barcelona ng parehong patimpalak na nag -uwi ng ikalawang gantimpala sa Pagsulat ng Editoryal.

Sa gagawing RSPC‟2024 ,mapalad na nakasali si Elijah Rene Dal sa pagsulat ng Lathalain na gaganapin ngayong darating na Hlyo sa Butuan City. Binabati ng paaralan ang katagumpayan ng dalawang manunulat sampo ng kanilang mga tagapayo na sina Fraida D. Enotorio at April G. Lazaga. Puspusan ang ginagawang pag-eensayo ng pambato ng Agusan del Sur bilang paghahanda sa gaganaping patimpalak na Regional

Kakulangan sa tubig ang pinakapangunahing suliranin ng paaralan lalo pa at paarating na naman ang tag-init. Matagal ng inirereklamo hindi lamang ng mga kabataan ,kundi maging ang mga guro ang kakulangan sa tubig ng paaralan.

Tiningnan na ni Lemuel S.

De la Vega ang posibleng paglalagyan ng tubig para sa Lahat ng silid-aralan .

Dagdag pa niya,ang paaralan ay maglalaan ng pundo na manggagaling sa iba‟t-ibang mapagkukunan upang maisakatuparan ang proyektong ito.

“Bukod sa MOOE,ang paar-

alan ay makikipag-ugnayan sa SPTA para sa paglalaan ng pundo,” dagdag pa niya.

“Isa ito sa nangungunang proyekto na ilalagay sa plano, ang susuriin kung saan ang posibleng magandang panggagalingan ng tubig,dahil alam kong nahihirapan rtalaga ang paaralan pagdating sa supply ng tubig”,sabi niya sa aming panayam.

Tinatayang Php,.15,000 ang kakailanganin para sa pagpapatayo ng deep well kasali na dito ang electric pump,semento at iba pang kakailanganin sa nasabing proyekto.

Sa tulong ng SPTA,misasakatuparan ang proyektong patubig ng paaralan.

Tubig na pwedeng inumin ang plano ng paaralan na ipapatayo ng sa gayon ay wala nang magiging Shortage sa tubig.

Umaasa ang pamunuan sa magandang adhikain nito para sa mga mag-aaral.

Poblacion, Trento, Agusan del Sur Tomo Blg.!V No.1 Agosto– Disyembre Ang Opisyal na Pahayagan ng Trento West Central Elementary SPED Proyekto sa water system ,pangunahing proyekto ng ba ng bagong pamunuan Roan Faith Hinampas Jeshan Barrios Kressel Q. Pajo Mariing nakikinig ang manunulat ng Ang Hiyas ky Lemuel S.De la Vega sa kanyang panayamtungkol sa plano ng paaralan tungkol sa patubig Seryoso ang ating mga kapuilisan sa kanilang kampanya laban sa pang aabusong sekwal ng mga kabataan

LGU at HPTA hinigpitan ang kaligtasan sa kalsada

Upang masiguro ang kaligtasan ng mga mag-aaral sa sunod-sunod na aksidente sa harap ng paaralan,ang (SPTA) at Local Government Unit o (LGU) ng Trento binigyang diin ang kaligtasan ng paaralan

GSP

Nanguna ang Girl Scout of the Philippines (GSP) Trento Chapter sa isang adbokasiya na matuldukan ang papabatang nagdadalantao matapos mabalitaan ang naitalang 10-taong gulang na nabuntis sa Trento,Agusan del Sur.

Sa naging panayam sa kanilang Troop Leader, gusto nilang magbigay sa kanilang mga kapwa mag-aaral ng kaalaman kung ano ang tinatawag na “Teenage Pregnancy”at kung paano ito matutuldukan.

“Ang pagkakaroon ng paunti-unting kaalaman ay maisasagawa sa pamamagitan ng pagkukwento sa mga magaaral na magsisilbing lunsaran dahil sa talamak na talaga ang mga ganitong kaso na dapat na pag-usapan”,sabi ng skol GSP Coordinator na si Harriet F. Tagud.

sa mga kalsada sa taong ito

Gumawa ng aksyon ang principal upang matugunan ang problemang ito at masiguro ang kaligtasan ng mga mag-aaral.

“ Bubuksan natin ang gate 2 at gagawin itong functional at n

Kinakailangan ng karagdagang gwardiya at mga traffic enforcer na magbabantay sa kasagsagan ng pagpasok ng mga magaaral.Hihingi tayo ng suporta sa ating LGU at SPTA” ,sabi nig principal ng paaralan.

Sabi ng pamunuan ng paaralan, ang LGU at SPTA ay naglaan ng pundo para sa mga gwardiya at magtatalaga ng mga traffic enforcer na mangangalaga sa kaligtasan ng mga kabataan..

Sa kabilang banda, ang SPTS chairman na si Mark Arthur de Luna nagsabi na ang asosasyon ay kaisa ng paaralan sa pagtutok sa kaligtasan ng mga mag-aaral.

Sa pamamagitan ng suportang pinansyal sa pamamagitan ng asosasyon ng mga magulang,ang kaligtasan ng ating mga mag-aaral ay sinisiguro na malaanan ng pundo para sa karagdagang gwardiya na magbabantay sa kabilang gate na magbabantay sa kaligtasan ng bawat mag-aaral na papasok sa paaran.

Dagdag pa niya,ito ang pinkasimpleng Gawain na magagawa ng mga batang scout upang mailayo ang kanilang mga kapwa batang babae sa

ganitong pangyayari.

“Paunti-unti,maiintindihan ng mga mag-aaral na hinfi gawang biro ang pagbubuntis sa napaka-agang panahon. Hindi nila mararanasan ang

Nakalikom ng mahigit

600k ang SPTA sa ginawang

Search for Mr.& Miss 100 Days ngayong taon.

Ang 60% sa kabuoang halaga ay mapupunta sa pagpapatayo ng function ha;; samantalang ang 40% nito ay nakalaan para sa mga proyekto ng mga silid aralan .

Si Mark Arthur De Luna, ang SPTA President ang nanguna sa pagpapatayo ng proyektong ito. “Handa na ang plano para sa pagpapatayo na inaprubahan naman ng Municipal Engineering upang masiguro ang tibay ng function hall na magagamit ng mga mag-aaral para sa iba‟tibang Gawain ng paaralan.

Umaasa ang pamunuan ng paaralan pati na ang departamento sa patuloy na pagtataguyod at pagsuporta ng mga magulang sa

Gerald N. Barcelona Poblacion, Trento, Agusan del Sur Tomo Blg.!V No.1 Agosto– Disyembre Ang Opisyal na Pahayagan ng Trento West Central Elementary SPED 600K,PUNDONG NALIKOM NG SPTA PARA SA FUNCTION HALL

BITS

NEWS

naglalayong matuldukan ang maagang pagbubuntis

P A B O R H I N D I PABO R N E U T R A L

TUGON ng mga MAG-AARAL Mula ika 4-6 na baitang

RHU

SOURCE– TRENTO Matiyagang binabasahan ng mga miyembro ng Girl Scouts of the Philippines ang mga kapwa nila mag-aaral ng kwento.Magiliw namang nakikinig ang mga bata sa kanilang binabasa. Magiliw na hinahawakan ni mamang traffic enforcer ang kamay ng isang bata upang makatawid ng ligtas sa daan Gwyn Xyvel M. Berdiguel Gabriel O. Givero

2023-2024

Punong Patnugot

Gerald Gems Barcelona

Pangalawang Patnugot

Elijah Rene A. Dal

Dibuhista- Raon Faith Hinampas

Mga Manunulat

1. Roan Faith Hinampas

2. Kressel Q. Pajo

3. Princess Abigail L. Sumiga

4. Gabriel O. Givero

5. Mhannie Angelia Gardose

6. Gwyn Xyvel M. Berdiguel

7. Dwayne Apud

8. Alexa Mae M. Salugao

MGA TAGAPAYO

1. FRAIDA D. ENOTORIO

2. APRIL GALLOGO LAZAGA

3. GLORY FE P. ESTORBA

4. ELDEPONSO S. SABIO

Punong Guro: Lemuel S. Dela Vega

Public Schools Supervisor

Amelia M. Ronquillo

Division Supervisor sa Filipino

Arlene M. Batausa

Schools Division Superintendent

Josita B. Carmen

Pambubuska,layuning matuldukan…..

amakailan lang ay naitala sa paaralan ng Trento West Central Elementary School SPED Center ang isang insidente ng pambubuska mula sa ikaanim na baitang. Nagsimula lamang ito sa simpleng buskahan na nauwi sa matinding pag-aaway. Awaybata na nagresulta sa malaking gulo, nadamay pa pati kanyakanyang mga magulang. Buskahan ang puno‟t dulo na nagresulta sa sapilitang paglipat sa ibang paaralan ng isang mag-aaral. Ito ay mga insedenting mahirap maiwasan lalo na iba-iba ang ugali ng bawat kabataan. Sa katunayan, sa kabuuang bilang na 207 na mga mag-aaral sa ika anim na baitang sa nasabing paaralan, 110 o 53% nito ay biktima ng pambubuska. Ang bahagdan na ito ay sadyang nakababahala para sa mga guro na siyang responsable para sa paglinang ng katauhan ng bawat kabataan sa paaralan.

Batay sa pangunahing batas na tumutugon patungkol sa bullying o Akta Republika Bilang 10627 o Anti- Bullying Act 2013, ito ay naglalayon na proteksyonan ang mga estudyante mula sa pambubuska sa loob ng mga institusyong pang edukasyon. Hindi maikakaila na ang pambubuska ay isang persistenteng problema na patuloy na sumisira sa katauhan at kinabukasan ng nakararami, lalo na sa mga kabataan. Ito ay nakaaapekto sa kabuuang pagkatao ng bawat indibidwal. Maaari itong makapagdulot ng depresyon, anxiety, mental health issues, na maaaring magpatuloy hanggang sa kanilang paglaki at maging dahilan upang bumaba ang kanilang akademikong performance at mauwi sa pagtatangka ng suicide. Datapwat nagpupursigi ang mga kaguruan na ito

ay mahinto, hindi pa rin maiiwasan na magkaroon ng mga naitatalang insidente patungkol dito. Ayon sa nakalap na datus ng mga manunulat ng Ang Hiyas, patuloy pa rin na may mga mag-aaral at mga magulang na dumudulog sa opisina ng Punong-guro at ng School Guidance Counsilor na nagrereklamo patungkol sa pambubuska mula sa unang baitang hanggang sa ika-anim na baitang. Samakatuwid, pinapatibay din ng paaralan ang relasyon nito sa pagitan ng mga magulang upang magturo ng magandang asal sa kanilang mga anak sa loob ng kanilang mga tahanan. Hinihikayat ng paaralan na lalo pang paigtingin ang implementasyon ng polisiya patungkol sa Anti-Bullying upang maiwasan ito sa loob o labas man ng paaralan.

Gerald Gems Barcelona Poblacion, Trento, Agusan del Sur Tomo Blg.!V No.1 Agosto– Disyembre Ang Opisyal na Pahayagan ng Trento West Central Elementary SPED

Poblacion, Trento, Agusan del Sur Tomo Blg.!V No.1 Agosto– Disyembre

PAGKAPANTAY-PANTAY

Inklusibong edukasyon na ipinatutupad sa bawat paaralan. Pantay na pagkalinga para sa may mga espesyal na pangangailangan ay dapat mangibabaw.

Isa ang Trento West Central Elementary SPED Center sa mga kumakalinga sa mga kabataang may espesyal na pangangailangan. Sa pangangasiwa ng kagawaran ng Edukasyon (DepEd) inilimbag noong 2016 ang tuntunin sa National Assessment of Stu-

Elijah Rene A. Dal

Kabataang may takot sa Diyos, may magandang pag -uugali, sumusunod sa mga magulang at nakikinig sa mga mas nakatatanda, pinaka-

dent Learning( o DepEd Order55 NASL) series 2016 na sumasaklaw sa iba-t-ibang aspeto ng edukasyon at pagbibigay ng de kalidad na serbisyong pang edukasyon sa mga LSEN 0 Learners weit Special Educational Needs

Isang pang hamon bukos sa pagbubuklod at diskriminas yon ay ang kakulangan ng mga pagkukunan at pasilidad. Ang mga paaralan ay hindi kompleto sa kagamitan upang matugunan ang mga pangangailangan ng mga mag-aaral na may espesyal na pangangailangan. Kinakailangan din ng sapat na pagsasanay upang matugunan ang kakulangan sa paano nila kakalingain ang mga bata. Ang paglikha ng kapaligiran upang matugunan ang inklusibong edukasyon ay sadyang napakahirap.Upang matugunan ang hamong ito kinakailangan ng bawat isa ang isang kultura at pagtanggap ng bukal sa puso . Ang bukal sa pusong pagtanggap sa mga kakaibang hamon ,ang magsisilbing susi upang magkaloob ng katiyakan na makikimlala ang karapatan ng mga mag-aaral na may natatanging pangangailangan. Ang pagtanggap sa kanila ang susi ng tagumpay.

MORALIDAD

Kressel Q. Pajo

Usap-usapan kamakailan lang ang isyu tungkol sa usapin sa population management o Family Planning. Hindi sumasang-ayon dito ang simbahang katoliko dahil naniniwala sila na anumang birth control ay isang uri ng abortion. Ang isyu ay tungkol sa moralidad ng contraception . Marami ang nagging pabor sa family planning. Karamihan din na gumagamit ay mga katoliko.Ngunit hindi natin masisisi ang mga kaparian kung tutol sila dahil nga sa sila ang lider ng simbahan.

Ngunit sa kabila ng pagtatalong ito sa simbahan at ng gobyerno, ay hindi ito nagging hadlang sa pag implementa lalong lalo na sa mga health center.

Pinag-iibayo nila ang kampanya lalong lalo na sa mga paaralan ang paggamit ng mga kontracetives upang makapagbigay na edukasyon sa mga kabataan.

Sa kabilang banda,hindi nakapagpapababa ng moralidad ang pagkontrol sa pagdami ng anak, bagkos mas nakakaalarma ang panganganak ng marami at hindi naman ito mapanindigan at di mabigyan ng sapat na edukasyon at kalinga.

Ang pagkakaroon ng maraming anak na kulang sa

disiplina ang nagpapagulo sa ating lipunan dahil sila ang magiging ugat ng mga kaguluhan at krimen na nangyayari sa paligid.

Ang pagkakaroon ng tamang moralidad ay ang pagkakaroon ng mga anak na disiplinado ,disiplinado sa Lahat ng aspeto sa buhay. Hindi maging hadlang ang paggamit ng mga kontraseptib sa pagtamo ng maganda at modelong pamilya na tinaguriang pinakamaliit na yunit ng ating pamahalaan.

mimithing pag-uugali na dapat taglayin ng bawat bata. Bagama‟t puno sila ng pangaral mapabahay man o paaralan, hindi pa rin maiiwasan na mayroong mga kabataang nalilihis ng landas. Ayon sa nakalap na datus ng mga manunulat ng Ang Hiyas mula sa Balay Dalangpanan ng lungsod ng Trento, Agusan del Sur, dalawa sa 10 na mga kabataan, mula taong 2022 hanggang 2024, ay nasasangkot sa iba‟t ibang krimen. Pagnanakaw, panggagahasa at pagpatay ay ilan lang sa mga krimen na naitala sa tanggapan ng Balay Dalangpanan.

Isang malaking suliranin ng ating lipunan, lalo na sa mga magulang, ang mga kabataang naliligaw ng landas. Saan kaya nagkulang ang mga

magulang,kaguruan at mga mas nakatatanda tungkol sa pagpapalaki at pagtuturo sa mga kabataang ito? Bakit kaya sa kabila ng pagpupirsigi na maturuan sila ng mabuting paguugali ay patuloy pa rin na may mga kabataang nahihirapan sa pagsunod at paggawa ng tama?

Ika nga “Ang kabataan ang pag-asa ng bayan” ngunit nakababahalang isipin na ang ating mga inaasahang magiging pag asa ng bayan ay unti-unting nalilihis ng landas. Magiging totoo pa ba kaya ito kung patuloy ang pagtaas ng bilang ng mga kabataang nasasangkot sa mga krimen? Talagang nakalulungkot isipin ngunit kailangang panghawakan ang pag-asang balang araw ay matututo sila

mula sa kanilang mga kamalian. Totoong hindi ito maitatama sa buong magdamag, ngunit kung sila ay tutulungan upang tuluyang magbago,ang imposible ay magiging posible.

Ang Opisyal na Pahayagan ng Trento West Central Elementary SPED PUNTO POR PUNTO GERALD GEM BARCELONA

KAAGAPAY……. SA AKIN LANG…...

INKLUSIBO Kressel Q. Pajo KAAGAPAY KAAGAPAY Dwayne Apud

Ang Kagawaran ng Edukasyon tungo sa pagpapalabas ng isang kautusan ng D.O blg.78 s. 2010 na pinamagatang “Guidelines on the Implementation of the DepEd Computeriztion(DCP), ay isa sa kampanya upang mapataas ang karapatan ng Lahat ng mamamayan at upang makamit ang “Education for All”o Edukasyon para sa lahat sa pamamagitan ng ng makabagong teknolohiya.

Ang programang ito ay sumasagot sa mga layunin ng “21st Century Education” na malamang magbibigay sa mga mag-aaral na maging kampanti sa pagharap ng anumang hamon sa edukasyon.

Binanggit sa nasabing kautusan,”DCP na naglalayon itong mabigyan ang lahat ng pampublikong paaralan ng sapat na teknolohiya na pagandahin ang teaching-learning process at makamit ang mga hamon ng 21st Century.

Sa suporta ng mga pribadong institusyon , naitalang may 5409 na mga paaralan ang nabigyan ng isang comput-

Karugtong na ng buhay ng mga tao ang sosyal.Mapapadali ang resulta ng kanilang transakyon gamit ang internet. Tinatayang halos 100% sa kabuong populasyon ay gumagamit na ng sosyal media.

Sa aming paaralan , halos lahat ng mga mag-aaral dito ay gumagamit na ng selpon,computer.Kahit na mga guro ay nakasalalay na rin ang halos lahat ng kanilang pagtuturo sa internet pati na ang kanilang mga reports online na rin. Bagamat paunti-unti ay umaayon na tayo sa ebolusyon ng paggamit ng kompyuter at internet, dapat din nating isaalang –alang na hindi lahat ay may mabuting maidudulot ito sa buhay natin. Isaalang-alang din natin ang mga di mabuting naidudulot sa ating buhay. Mangyayari ito kung maging mapangabuso tayo sa paggamit nito. Tulad ng pagpopost ng mga bagay na dapat ay pang pribado,pagbibigay ng mga negatibong reaksyon sa mga post natin.

Ang pagiging responsibleng paggamit ng bawat isa ay dapat Palagi nating isaalng-alang.

Nagdudulot ng malaking

er laboratory mula 10-20 na computer units kasali na ang iba‟t-ibang kagamitan nito. Sa taong kasalukuyan,ang paaralan ay Nakatanggap ng mga computer units at tablet at mga server. Ang mga sumunod na taon may mga kompyuter na naman ang natanggang Ang Hop ng paaralan.

Ang ibang barangay ay nakatanggap din ng mga kompyuter mula sa departamento. to ay nagpapatunay na ang kagawaran ng Edukasyon ay hinihikayat ang lahat ng paaraln na magkaroon ng de kalidad na edukasyon. Ang inisyatibong ito ay naging inspirasyon ng mga mag-aaral na ipagpatuloy ang kanilang kakayahan na maabot ang kanilang mga pangarap.

Bukod pa riyan,ang pamunuan ng paaraln at ang iba pang ang mga mag-aaral ay ipinaaabot ang kanulang pasasalamat sa kagawaran ng edukasyon sa malaking oportunidad na magalugad ang buong mundo sa pamamagitan ng paggamit n g teknolohiya at sa paghahanda sa Curriculum Basic Education Program.mga mag-aaral na maging makapagkumpetinsya sa tulong ng K to 12 curriculum.

Mahal na Patnugot, Gusto sana naming ipaabot sa inyong pamatnugutan na ipagbabawal na ang mga magulang o kaya,y mga tagabantay na pumundo sa mga reading centers.

Sa aking obserbasyon ,lalo na sa mga kapwa ko mag-aaral sa kinder mas lalong hindi sila mapakali sa kanilang silid aralan dahil Palagi din silang nakatingin sa labas at binabantayan nila ang kanilang mga nanay kung aalis at sila ay mag-iiyak. Kami rin po ay hirap sa pamumulot ng mga basura na kanilang pinagkainan dahil hindi naman nila ito nililinis sa kanilang pag-alis Nawa po ay matugunan niyo ang aming munting hiling.

Sumasainyo, Juvie Sarsaba

pagbabago sa ating pamumu muhay lalo na sa komunikasyon. Ito ay inagamit upang magbahagi ng impormasyonvat opinion na maaaring pinagmumulan ng kwento.

Gumagamit ang mga kabataan ng sosyal media sa modernong pamamaraan. Ipinapaliwanag nito ang epekto nito sa ating buhay.

Sa 217 na mga mag-aaral sa ika-6 na baitang sa TWCE/SPED,87 dito ang nagsasabing mahalaga ang paggamit ng sosyal media,130 dito ang hindi.

Nagdudulot ng kalituhan sa mga mamamayan ang mga kautusan sa paggamit ng sosyal media. Ang Article 3,Section 4 ng 1987 ng saligangb batas na nagsasaad ng kalayaan sa”speech”,expression,press peaceful assembly at right to seek redress of grievances”na ang mga ito ay aplikable sa bawat mamamayang Filipino.

Bagamat binigyan tayo ng kalayaan sa paggamit ng sosyal media,amalaki rin ang ating reaponsibilidad na maging disiplina sa paggamit nito. Ang bulagsak na paggamit nito ang magdadala sa bawat isa sa kapahamakan at kahihiyan.

Nagkaroon ng mga pag-iimbistiga ang “Ang Hiyas” sa kahalahahan ng ng paggamit ng Sosyal Media sa kanilang buhay. Mga 217 ang tinanong mula sa mag-aaral na ika-6 na baitang ang tinanong tungkol dito.

243 NO YES

Poblacion, Trento, Agusan del Sur Tomo Blg.!V No.1 Agosto– Disyembre Ang Opisyal na Pahayagan ng Trento West Central Elementary SPED Gerald Gems Barcelona Princess Dian Servinas

Elijah Rene A. Dal

Nakakahalina, nakakaaliw, at nakakagaan ng loob ang bawat kumpas ng kanyang mga daliri sa mga titik ng River Flows, isang kwento ang sumislip sa likod ng bawat himig na nililikha ng isang pianista. Ang pianistang ito ay ang 11 taong gulang na mag-aaral sa Trento West Central Elementary SPED Center si Art Hebron Markenjei L. De Luna. Siya ay nakatira sa P-5A, Poblacion, Trento, Agusan del Sur. Siya ay may tatlong Kapatid. Ang kanyang mga magulang ay Sina Ginoo at Ginang Mark Arthur P. De Luna.

“Masaya ako sa tuwing tumugtug ako ng piano dahil naipapahayag ko ang nilalaman na aking puso.” saad ni Marken.

Nagsimula ang kanyang pagkahilig sa patugtug ng piano noong siya ay anim na taong gulang pa lamang. Nagustuhan niya ang magtugtug ng piano dahil sa kanyang ama na naging inspirasyon sa larangan ng musika.

Mga matang nagniningning na parang mga dyamante. Kayumanggi at makinis na balat. Buhok na napapalamutian ng mga makukulay na pantali. Ang cute ni bulilit! Para siyang makulay na bulaklak na namumukadkad sa hardin. Ang siyam na taong gulang na babae ay pinangalan mula sa kumbinasyong pangalan nga kanyang mga magulang na sina Gener at Gleza Joy De Pedro. Siya si Gellezah Maiah A. de Pedro isang mag-aaral sa ikatlong baitang. Ipinanganak siya noong July 22, 2015 at nakatira sa P3, Kampo Cuevas, Trento Agusan del Sur. " Gusto kong guhutin lahat ang laman ng aking isip, damdamin at pananaw. Nag-uumpisa ako sa pagsketch ng aking ideya at ipagpatuloy ko ang pagguhit ng mga detalye." saad ni Gellezah "Para akong dinadala sa ibang dimension kapag nag-uumpisa na akong gumuhit." dagdag pa niya.

“Sinusuportahan namin ang hilig ni Marken upang mas lalo pa niyang mapaunlad ang kanyang potencial.” sabi ng kanyang ama. Hindi biro ang naging suporta na ibinigay ng kanyang mga magulang sa kanyang hilig patungo sa kanyang tagumpay.

Kamakailan lang ay sumali siya sa Kompetisyon sa isahang pagtugtug ng instrumento at naguwi ng ikalawang gantimpala sa ginanap Division Festival of Talents sa Rosario Agusan del Sur na nagbigay ng pangalan sa kayang paaralan.

“ Pinagdaan niya ang mahabang mahabang panahon sa pagaaral at pagpunyagi upang maabot ang kanyang kasalukuyang kalagayan. Naging matatag at masigasig siya sa kanyang tiwala sa kanyang talento.”saad ng kanyang coach na si Gng. Harriet F. Tagud Tunay ngang ang himig ng isang pianista ay isang kwento ng pag-asa, pagsisikap at pagmamahal sa musika.

Tatlong taon pa lamang siya nang siya ay magsimulang gumuhit kasama ang kayang ama na naging inspirasyon niya. Tuwing walang pasok, naging libangan na nila ang pagguhit ng mga magagandang tanawin at gawing pampalamuti sa bahay.

Sa murang edad lamang, kitang-kita na ang potensyal niya sa pagguhit. Tila mahirap paniwalaan paniwalaan na galing sa isang batang katulad niya. Hindi lamang ang kanayang kahusayan sa paggamit ng lapis at papel ang nakakabilib, kundi ang kanyang kakayahan na magbigay-buhay sa bawat alampat na giguhit. " Sa tuwing ipinamalas ni Gellezah ang kanyang galing sa pagguhit, hindi maiiwasng mapahanga ang lahat sa kanyang talento." saad ng kanyang adviser ns si Gng. April G. Lasaga. Ang kanyang talento sa pagguhit ay nagbigay karangalan sa kanyang mga magulang, guro, at kaklase nang siya ay sumali sa patimpalak sa kartung editoryal. Namangha ang kanyang mga kasam sa patimpalak dahil siya ang pinakamaliit sa lahat.

“Masaya ako sa tuwing tumutugtug ako ng piano dahil naipapahayag ko ang nilalaman ng aking puso.”

-Marken

Ang determinadong mukha ng talentadong bulilit na si Gellezah.Makikita mo sa mukha na masaya siya sa kanyang ginagawa

" Magaling talagang gumuhit si Gellezah." sabi ni Hanz P. Estorba, kanyang kamag-aral sa ikatlong baitang. "Namamangha ako sa tuwing nakikita ko ang kanyang mga likhang sining. " dagdag pa niya. Hindi lamang si Hanz ang humahanga kay Gellezah kundi halos lahat ng kanyang mga

kamag-aral. Masasabi nilang lahat na siya ay isang huwarang bata. Bukod sa kanyang talento, magaling rin siya sa loob ng klase, sa katunayan ay isa siya sa mga nakatanggap ng karangalan. Si Gellezah ay tunay na inspirasyon sa lahat ng mga magaaral. Naiiba siya lahat dahil sa kanyang galing at talento. Yan si Gellezah! Ang bulilit na magaling gumuhit!

Princess Abigail L. Sumiga Walang kahirap hirap na tinitipa ni Marken ang mga piyesa ng kanyang organ habang makikita rin sa kanyang mga mata ang emosyon ng awiting kanyang tinutugtog

Totoo, Mahirap hanapin ang tunay na kaibigan,mahirap iwanan , at mahirap makalimutan.

Ang totoong magkaibigan ay nagtutulungan sa hirap man o ginhawa. Ito ang mga salitang maiha halintulad sa pagkakaibigan nina Jason “Sunson” T.Lacro at Rommie “MIKMIK” C. Gentio na 16 anim na taong gulang at si Jason naman 15 taong gulang, Pareho silang mga mag-aaral na may espesyal na pangangailangan na naitala bilang “Non-graded classes ni teacher Maryvic Salibongcogon,ang kanulang class Adviser. Sabi ng kanilang guro na si teacher Maryvic ang dalawang ito ay parehong mababait ,mapagbigay at mapagkumbaba at palakaibigan sa kanilang mga guro at mga kaklase. Kung pakikialaman ng bawat isa ang kani-kanilang mga kagamitan ay hindi sila nagagalit bagkos ibinibigay pa kung ano ang kanyang hiramin.

Ngunit kung iba na ang kukuha ng kanilang mga gamit ay magagalit sila. Kung ang isa sa kanila ay hindi makapunta sa paaralan sadyang apektado ang isa sa kanila. Makikitaan mo na mawawalan ng ganang making sa guro.

Imposible talagang nilang makalimutan ang bawat isa sa kanila, dahil malalim na ang kanilang pinagsamahan. Sabi nila mahirap ng makakakita ng kagaya nilang maging kaibigan.

Bawat isa ay nangangailangan ng isang kaibiagan. Kaibigan na makakaintindi at tanggap kung ano sila. Kaibigan na handing magsakripisyo para ikaw ay maging isang mabuting tao. Isang kaibigan na handa kang damayan sa hirap man at ginhawa.

Huwag nating kalilimutan na ang bawat isa ay pwedeng maging totoong magkaibigan basta matatanggap natin kung ano sila,may kapansanan man at mahirap ang pamumuhay.

Mas masarap makipagkaibigan

Kahit na sila ay may kapansanan dahil Kahit kalian ay hindi ka tatraydurin at ialaglag.

Kung ang Lahat halos ng kabataan Celphones ang pinagkaka-abalahan,ibahin nyo si aling gantsilyo, Mula ng kami ay nagging magkaklase mula noong nasa ika 4 na baitang pa lamang kami,ito na ang nakikita kung dala -dala niya.

Isang supot na naglalamat ng iba,t-ibang kulay ng mga sinulid na ginagamit niya sa kanyang paggaggantsilyo. Lubha ngang nakakaaliw tingnan ang kanyang postora habang ginagawa niya ito.

Kahit na may klase ay nakikinig pa rin siya , Sa aming guro, Ngunit ang ka may Niya ay abala sa kanyang ginagawa. Sadyang hindi

na pangkaraniwan na makakakita ka ng ganitong bata na gumagawa ng ganitong bagay,kasi selpon na ang pinagkakaabalhan. Siya si Sweety Ann Sucaldito. Nasa ika-anim na baitang SPJ .Siya ay 12 taong gulang. Nakahiligan daw niya ang ganitong Gawain kasi nakikita niya ang kanyang lola na gumagawa ng iba,t-ibang mga bagay na gawa sa makukulay na sinulid.

Labis daw ang kanyang katuwaan kapag nakakalikha siya ng iba,t-ibang kakaibang desenyo. Gumagawa siya ng mga headban,keyholder,bonit, na sadyang napakaganda talaga.

“ Naaaliw ako at sadyang hilig ko na ang paggawa nito at naibebenta ko ang aking mga gawa”, sabi niya ng minsang tinanong ko siya , Sadya nga namang

pinagkakaguluhan ang kanyang mga gawa ng kanyang mga kaklase.

Pati ang aming guro ay nakikigulo na rin sa pagbili ng kanyang mga likha. Sa aming paaralan siya lang ang nakikita kung palaging may bitbit na mga gamit sa paggagantsilyo.

Pero kalaunan , may paunti -unti na rin akong nakikitang gumagawa ng gantsilyo.

Ang kanyang katabi sa upuan ay gumagawa na rin ng mga bagay mula sa gantsilyo.

Hindi siya madamot,tinuturuan niya ang aming mga kaklase na nais ding matutunan ang kanyang mga ginagawa ang kanyang kamay sa paggagantsilyo.

Tunay na kinahihiligan talaga ang magbibigay sa atin ng tunay na kaligayahan

Kwento ng isang mag-aaral na hilig ay magantsilyo

Elijah Rene A. Dal Roan Faith Hinampas Magkaibigang MIKMIK at RONRON,kuhang larawan ng ng sila ay kinapanayam ng Ang Hiyas para sa isang pagsasaliksik Matiyagang hinihimay ni Sweety Ann ang kanyang sinulid sa paglikha ng ibat-ibang disenyo

Ang pagmamahal

niya ay sintibay ng bakal, at pusong sinlaki ng araw.

Yan si Gabriel Ortega Givero, 9 na taong gulang na nasa ika-3 baitang Skinner. Kaisa-isang anak nina Ginoo at Ginang Carlito Givero. Isang batang lalaki na ang puso ay nabihag ng larong chess.

Nagsimula ang kanyang interes sa larong ito noong 3 taong gulang pa lamang siya. Mahihirap na tira ay natutunan niya sa pamamagitan ng mga downloaded applications, panonood ng sports program sa telebisyon sa gabay ng kanyang mga magulang.

Pangarap niyang maging chess master sa kanyang murang edad, makapag-ipon ng pera at makabili ng raket papuntang Mars. OH, di ba kakaiba?

Iniidolo niya si Magnus Carlsten. Marami na siyang sinalihang Tournaments, sa awa ng Diyos lahat ng ito ay kanyang napagtagumpayan. Sa Dapitan City, champion siya sa Blitz Category, Zamboanga del Nort noong September 16-23, 2023.

Dahil sa matinding suporta ng kanyang mga magulang sa larangan na kanyang pinili ay lalo pang napaghusayan ni Gab ang Chess.

Nakagawian na nilang bonding ng kanyang mga magulang ang paglalaro nito. Ginawa ring sanayan ni Gab ang pakikipaglaro sa nakatatanda sa kanya.

Suportado siya ng kanyang ama na si G. Givero na isa ring guro sa sekondarya. Siya ang unang nagturo kung paano maging isang magaling na chess master. Lumaking takot sa Diyos si Gab kaya hindi nahirapan ang kanyang ama na

Edukasiyon ay para sa lahat ng tao; Maging sa Pilipinas man o saan man sa mundo, Pagkat ito ay kailangan ng sarili at lipunan; Ng ang bawat isa ay may mabuting pakinabang.

Sabi ni Jose Rizal, ang kabataan ang pagasa ng bayan; Kaya‟t tayo ay magsumikap, edukasiyon ay makamtan, Subalit „pag ikaw ay walang pinagaralan; Kinabukasan mo ay walang kasiguraduhan.

Trento West Central Elementary SPED Center, matatag na paaralan; Hinuhubog nito‟y talinoatkakayahan, Tagla‟y nito‟y SSES, SPED at SPJ na programa; Mga mag-aaral ay mabigyang halaga.

Ito ay pagpapakilala ng mga gurong makata;

Ng aming paaralan na gusto ng madla, Dinarayo ito ng taga ibang bayan; Upang kinabukasan ay maisakatuparan.

Kaya mga kababayan, halina‟t magpalista;

Matatag na pundasiyon ay simulan na, Upang maisakatuparan ang programa sa bansa; Bansang makabata, Batang Makabansa

linangin pa ang galing ng kanyang anak sa larong ito.

Likas ang katalinuhan ng mga kabataan. Isa na dito si Gab na nagsisimulang bumuo ng pangalan sa larangang ito.

Sa taong kasalukuyan, isa na namang karangalan ang naibigay ni Gab sa paaralan sa ginanap na tournament sa Davao sa Singapore Chess Qualifying Tournament.

Poblacion, Trento, Agusan del Sur Tomo Blg.!V No.1 Agosto– Disyembre Ang Opisyal na Pahayagan ng Trento West Central Elementary SPED Sam Euzen Cole B. Granada Ang buhay ng isang chess player Julia Francene L. Alforque Siguradong sigurado ang bawat move na ginagawa ni ginagawa ni sa bawat tournament na kanyang sinasalihan.

Magandang mukha at mala-anghel na boses ang masisilayan kung siya ay umaawit sa enablado. Para siyang nagniningning na dyamante na naglalaman ng pangarap na sintayog ng bituin na nasa langit sa kabila ng kanyang pagkakaroon ng kapansanan.

Siya ay si Joerney Mae Flaga isang 9 na taong gulang at mag-aaral sa ika-anim na baitang na ang puso ay puno ng musika. Ipinanganak siya noong May 8, 2008 at agad na nadiagnose ng mikroftalmiya na isang kondisyon sa mata na hindi naglalabas ng normal na laki o hindi ganap na nagbubuo. Bunsong anak siya ng mga mapagmahal na mga magulang na G. Daniel Flaga at Liezel Flaga na todo ang suporta ibinibigay sa kanya sa mga pangarap niya na maging isang sikat na mangaawit.

Hinahangaan niya ang isang international singer na si Celine Dion. Ang kanyang pagmamahal sa kanyang idolo ay naging inspirasyon niya upang mas lalong galingan ang talento sa pagkanta. "Gusto kong maging isang magaling at matagumpay na mang-aawit katulad ng aking idolo na si Celine Dion dahil magaling siyang kumanta. " masaya niyang saad. "Limang taon palang ako ng akoy magsimulang umawit." sabi niya. "Nakasanayan kong nakikinig sa aking mga paboritong kanata sa tuwing umuuwi ako galing sa paaralan." dagdag pa niya. Naglaan siya ng oras para sa kanyang pag-ensayo sa pag-awit araw-araw. Umunlan din ang kanyang kakayahan sa pagkanta dahil sa pagsali sa mga patimpalk sa pagkanta.

Tunog ng alarm clock tuwing umaga ang nagpapagising sa akin. Hla‟ika 7 na pala ng umaga.

Ito ang araw-araw na senaryo tuwing umaga . Ang aking bag,Tsek! Mga Aklat? Tsek! Kailangan na mayroon akong mga takdang aralin,dahil alam kong hindi na naman maiguguhit ang mukha ng tetser kong maganda. Ito ang aking buhay,buhay mag-aaral sa ika6 na baitang

Palagi akong eksayted pumunta sa paaralan dahil ang aking guro ay napakaraming sorpresa na inihahanda para sa amin. Mga gawaing nakakatuwa. Dahil bukod sa ginagawa nilang pagtuturo sa kanilang mga asignatura,nagsisilbi rin silang mga pangalawang magulang sa amin upang kami ay magiging responsabling mamamayan sa aming lugar na kinabibilangan.

Kagaya ng punong kahoy,meron din kaming mga ugat.Mga ugat na kagaya ng puno na knakailangan ding madiligan upang mabuhay mula sa lupa na pinagtatamnan nito. Sa aming buhay bilang mga mag-aaral kailangan din naming magka-ugat upang mabuhay,mga ugat na kailangan namin upang sumipsip ng mga kaalaman at ipamamahagi sa bawat parte ng aming mga sanga. Kung mamatay ang aming mga ugat ,sigurado ding wala na kaming magagamit sa pagsipsip ng mga bitamina.

Sa ganito ko isinaalang-alang ang aming mga guro.Sila ang aking gabay, sila ang nagbigay ng bitamina sa pamamagitan ng pagbibigay nila sa atin ng mga kaalaman sa na kapiling namin sila sa loob ng 8 oras. Hindi nagtatapos ang araw ng simpleng paalaman lang. Umuuwi kami ng kontento at puno ng aral sa aming puso at isipan na sumasalo ng 47 na mga mag-aaral.

Mahirap ang buhay ng isang guro. Sa pagkakaalam natin kung umuwi na ang mga bata tapos na rin ang kanilang obligasyon,dyan kayo nagkakamali ,binubuno pa rin nila ang oras nila sa paggawa ng mga bagay para sa susunod na araw.

Oh! Di ba!! Ganyan sila kadakila.Sabi nila na “Teaching is the Noblest Profession”,Galing sa kanila ang Lahat ng propesyunal.Hindi lang sila karaniwang guro kundi sila din ang pangalawang mga magulang natin.Sa Lahat ng ito,nararapat lang na silay parangalan.Ang kanilang sakripisyo ay di mapapantayan sa paghubog sa mga kabataan sa pag-uugali at pagiging mabuting mamamayan.

Sa Lahat ng mga guro,Kayo ang aming mga bayani.,bayaning dapat parangalan.

Nabibighani ang mga mag-aaral at manonood dahil sa kanyang puro at mala-anghel na boses. Buong pusong ipinadama ni Jeorney ang kanyang damdamin sa bawat kantang kanyang inaawit. Sa kabila ng kanyang kapansanan, hindi siya tumigil sa kanyang hangaring maging tanyag na mang-aawit. Mahina man ang kanyang paningin, matibay ang kanyang paniniwala na maabot niya ang kanyang pangarap. Siya ay isang inspirasyon at patunay na ang kapansanan ay hindi

Opisyal na Pahayagan ng Trnto West Central Elementary SPED Center Poblacion, Trento Agusan del Sur ,TOMO BLG.4 Agosto-Disyembre Job Ivan Lord S. Tan Elijah Rene A. Dal Sa bawat paghawak niya ng mikropuno umaalingawngaw ang matinis niyang boses

AI APPS Mahalaga…...

Ipinagbabawal kamakailan lang ni National Defense

Secretary (DND) Gilbert Teodoro sa kanyang mga tauhan at sa Armed Forces of the Philippines (AFD) ang paggamit ng Artificial Inenerator App.telligence (AI)

Ang kautusan ay sa kabila ng nauusong paglikha ng “AI Portrait “ ng mga user sa mga social media network gamit ang naturang app.

Ang computerization program ng DepEd ay naglalayong mapunan ang kakulangan ng paaralan ng makabagong teknolohiya na magiging gabay ng mga guro sa proseso ng pagtuturo at ito ang magiging hamon sa 21st century.

Ngunit sadyang nakakalungkot dahil hindi tumagal ang paggamigt ng mga kabataan dahil napakadaling nasira ang mga ito.

Maraming nagging isyu sa DepEd sa mga kompyuter na ito.

Ginagamit pa rin ng mga mag -aaral sa SSES ang mga tablet na ipinaminigay ng DepEd.

Bagamat kakaunti lang ang naibigay na computer,nagagawan pa rin ng paaraln na magamit ito ng mga magaaral.

“ Gawin natin ang ating makakaya upang matutugunan ang ang kakulangan ng kompyuter.”, ayon pa Lemuel

“ All DND and AFP personnel are directed to refrain from using Al photo generator applications,and practice vigilance is sharing information online,” ani Teodoro .

Sa nasabing app, nagsusumite ng 10 larawan ang mga user na pinagsasama-sama ng app para lumikha ng isang “digital person” na kambal ng totong indibidwal.

Sa isang memorandum na may petsang Oktubre 14 2023 ipinaliwanag ng kalihim ang mistulang inosenteng AI app ay maaaring magamit para lumikha ng pekeng profile na pwedeng humantong sa identity theft,social engineering ,phishing attacks at iba pang malisyong aktibidad.

Babala pa ng kalihim ,may naiulat ng kahintulad ng kaso,kaya dapat maging maingat sa pagbibigay ng imposmasyon online.

Ngunit sa kabila nito,mayroon ding itong malaking tulong sa isa sa mag-aaral namin sa paaralan na may kapansanan sa paningin.

Nagsisilbi itong kanyang mata. Tinanong namin kung paano niya ginagamit ang AI Apps. Iiscan niya ang aklat tapos si AI ang magbabasa nito para sa kanya.

Naka depende na ang teknolohiya kung saan mo ito gagamitin, kung gagamitin mo sa kasamaan nasa yo na nakasalalay ang kahihinatnan nito.

S. Dela Vega ang principal ng paaralan.

Upang matugunan ang mga hamong ito,,mahaagang magkaroon n at iba pang mga g malawakang suporta mula sa pamahalaan,mga local na pamahalaan at iba pang sector ng lipunan.

Dapat maglaan ng sapat na pondo para sa pagbili ng mga kagamitan at pasilidad sa mga paaralan. Maglaan din ng mga pagsasanay at programa para sa mga guro upang mapalawak ang kanilang kaalaman at kasanayan sa paggamit ng teknolohiya.

Sa kabuuan, ang computerization Program ng DepEd ay isang magandang hakbang tungo sa modernisasyon sa bansa. Ngunit ,upang maisakatuparan ito ng maayos, kina-

Ang SSES na Klase : Tinuturuan ni Teacher Rodolfo ang mga magaaral sa kanilang asignaturang TLE ng publisher app sa computer

kailangan ng malawakang suporta at pagkakaisa mula sa iba,t-ibang sector ng lipunan. Lalong mapapabuti ang kalidad ng edukasyon upang maihanda ang mga mag-aaral sa hamon ng teknolohiya.

Opisyal na Pahayagan ng Trnto West Central Elementary SPED Center Poblacion, Trento Agusan del Sur ,TOMO BLG.4 Agosto-Disyembre Gerald Gem N. Barcelona Elihah Rene A. Dal

BFP nagkaroon ng aktuwal inspeksyon para sa seguridad ng paaralan

Kuhang larawan ng taga Bureau of Fire, siniguro ang kaligtasan ng mga mag-aaral pagkatapos ng lindol.

natapos ang 5.4 na magnitude na lindol noong Dec. 4,2023,nagsagawa ang Municipal Engeneering Office ng isang inspeksyon sa apat na silid aralang nagkaroon ng malalaking krak na makikita sa mga dinding ng mga silid aralan sa unang baitang ng paaralan atlumalabas na hindi na ito ligtas gamitin.napag-alaman ng

Mga

paaralan na ang dalawang silid aralan dito ay talagang dapat ng I demolish at sa katunayan ito ay isinangguni na noon pang 2008.

Sa kasamaang palad, ang mga silid aralan na ito ay patuloy paring ginagamitgginagamit dahil walang sapat na silid aralan ang paaralan

sakit sa tag-init

Ang mga sakit sa tag-init na nauugnay sa agham at teknolohiya ay maaaring tumutukoy sa sumusunod:

1. Mga problema sa paglamit ng kagamitan o aparato sa panahon ng tag-init, maaring magkaroon ng mga isyu sa pagpapalamig ng mga kagamitan tulad ng air conditioning units,refrigirator , at iba pa.

\Maaring magdulot ito ng hindi komportableng temperatura sa loob ng mga tahanan o opisina. 2. Mga problema sa supply ng kuryente :sa mainit na panahon,ang paggamit ng mga

:Dapat pa rin natin itong gamitin dahil kulang tala tayo base na rin sa resulta ng pagsisikita naman na wala na talagang silid-aralan na magagamit.

“Ang mga silid aralan ay pwede pa rin natin itong magamitsabi ng prin cipal na si Mary O. Plaza.

Sa kabilang banda, ang paaralan ay gumawa ng dalawang pintuan . Ang mga paaraln ay pwede pa n aman itong gawin ngunit kinakailangan lang ang matinding Pg-iingat.

no– ano nga ba ang mga karahasan na maaaring nagaganap sa paaralan?

Maraming nagaganap na pambubulas sa mga paa-ralan na hindi na ito nalalaman ng mga magulang ng mga bata. Marami sa kanila ang nananahimik na lamang kaya lalo lamang itong nagpapatuloy.

May mga pambubulas na humahantong sa pananakit gaya nang ginawa ng Ateneo Junior High School student sa kanyang klasmet na nakunan ng video at pinagmulan ng outrage. Malamang kung walang nakakaalam sa mga insedenteng ganito ay patuloy itong nangyayari sa mga paaralan.

Ang paaralan ang nararapat manguna sa pagsugpo ng bullying sa kanilang nasasakupan bago pa man ito lumala ngunit dapat ding makuha ang background ng batang nambubully kung bakit niya ito nagagawa . Hindi lamang ang biktima ang dapat pagtuonan ng pansin, pati ang nambiktima baka bunga rin sila ng broken family. Parehong biktima, sa maling pangaral ng mga magulang sa kanilang tahanan.

kagamitan na nangangailangan ng kuryente tulad ng electric fans at air conditioning units ay nagiging mas malaki.

Ito ay maaaring magdulot ng overloading sa kuryente at posibleng magresulta sa brownout o power outage.

3. Mga problema sa water supply: Ang mainit na panahon ay maaaring magdulot ng kakulangan sa suplay ng tubig. Maaaring magkaroon ng mga problema sa water distribution at mabawasan ang supply ng tubi Ang mainit na panahon

4. Mga karamdaman dulot ng init:

Ang mainit na panahonagdulot ng mga sakit ay maaring magdulot ng mga sakit tulad ng heat stroke , dehydration , sunburn at iba pang heat-related illnesses.

Mahalgang mag-ingat at magpatupad ng mga safety measures upang maiwasan ang mga ito.

Maaaring magkaroon pa ng iba pang mga sakit o isyu na nauugnay sa agham at teknolohiya sa panahon ng tag-init . Ang mga nabanggit na ito ay ilan lamang sa mga posibleng problema na maaaring makaranas ang mga tao. Mahalagang magkaroon ng kaalaman at paghahanda upang harapin ang mga ito.

Opisyal na Pahayagan ng Trnto West Central Elementary SPED Center Poblacion, Trento Agusan del Sur ,TOMO BLG.4 Agosto-Disyembre Gabriel O. Givero Jan Andreb Mordeno

ALAM NYO BA???

Sakit sa ngipin ba “kamo??Ito ang kadalasang iniinda ng mga mag-aaral sa TWCE/SPED Center.

Sa bawat 30 magaaral,5 dito ang sumasakit ang ngipin araw-araw dahil sa hindi maiwasang pagkain ng matatamis .

Ayon sa panayam ng “Ang Hiyas sa school nurse na si Lea A. Mordeno,kadalasang humihingi ng gamut sa kanyang clinic ay mga mag-aaral mula sa kinder garten na piagbabawalan uminom ng gamut na Mefenanic at amoxicillin.

Isang mahiwagang damo ang natuklasan ng isang guro na mabisang panlunas sa sakit ng ngipin.

Tinatawag ito ng karamihan na Quomentang Maliliit ang dahon na medyo pabilog at gumagapang sa lupa.

Ang maliliit,na kulay dilaw nitong bulaklak ay dinidikdik hanggang sa itoy manubig tubig.Binabalot ng bulak at saka isinusuksok sa butas ng masakit na ngipin.

Ayon sa batang sumakit ang ngipin na kinapanayam ng Ang Hiyas”na nakaranas ng gumamit ng asabing halamang gamot,medyo parang namanmanhid daw sa unang paglagay sa butas ngipin, hanggang pa unti-unti itong naaalis.

“Nawala agad ang sakit ng ngipin ko,mga 5 minute lang”,saad ng batang aming nakapanayam.

Subukan nyo at mapatunayan ang bisng halamang gamot na ito.

Mabisang Solusyon sa Kalinisan

Jan Carlo N. Maco

Constant practice makes perfect „ika nga.sa palagiang pagpapaalala ng mga guro at mga magulang sa R.A. 9003 ay naisasagawa na nila ito ng maayos.

Ayon sa R.A.9003 ,mahalaga na maihiwa-hiwalay ang mga uri ng basura dahil mapipigillan nito ang pagdami ng bulto ng basura. May mga bagay na kapag nairerecykel ay mapapakinabangan pa ito . Kahit na ito ay tapunan ng basura kung maayos ang pagkakagawa nito ay maging isa pa itong tourist spot.Naging slusyon din ito ng kalinisan sa mga paaralan lalong-lalo na sa may bandang kantina na siyang pinagmumulan ng napakadaming basura. Mga papel na pwede pang maibin-

ta .Sanayin natin ang ating mga sarili sa pagreresiklo ng basura dhil ito ang magiging solusyon sa kalinisan ng ating paligid. Ang paaralng

TWCESPED ay napapanatili ang kalinisan dahil sa mahigpit napagmomonitor ng kinauukulan samga nagklat na basura na nagging sanhi ng hindi kaaya-ayang paligid.

“Ang Kalinisan Ay kalusugan”

Opisyal na Pahayagan ng Trnto West Central Elementary SPED Center Poblacion, Trento Agusan del Sur ,TOMO BLG.4 Agosto-Disyembre June Andrea G. Mordeno Tamang tapunan ng basura lang ang kailangan ng masiguro ang kalinisan at maaliwalas na kapaligiran. Batang nangunguha ng halamang gamot na tumutubo sa paligid

EDITORYAL

Jilian M. Gregorio

Kinalolokohan at paboritong laruin ng lahat. Ito ang Dampa. Ito ay isang laro na gamit ay lastiko. Kamay ang gamit sa paglalaro nito na kung saan dapat ay mag vacuum o dapat walang na pinagpaglalabasan ng hangin ang dalawang kamay na pinagsalikop.

Pwede dalawa,tatlo o apat ang maglalaro nito.Salit salitan sa pagtira sa pinagkumpol na taya na lastiko. Sadyang masakit sa kamay ang paglalaro nito ,ngunit walang batid na saya at ligaya ang hatid sa mga bata ang paglalaro nito. May limang piso ka makapaglalaro kana nito.Ngunit ingat-ingat din kapag naglalaro ka pa na naguumpisa na ang klase ni teacher siguradong biglang talo ka kasi kkuhanin lahat ni tetser ang lastikong nasa kamay. Nagkukumpulan ang mga bata sa mga lilim ng puno.Maiingay,akala mo kung anong malalakas na lagapak sa semento ang dulot ng dala-

wang kamay upang makagawa ng hangin.

Kung sino ang makapaghuhulog sa nilalarong lastiko ay siyang mananalo, Kadalasan inilalagay nila sa mga kamay nila ang lastiko. Labis ang tuwang dulot nito sa mga bata.Kaya lang kung minsan nagdudulot din ito ng hindi magandang epekto dahil nalululong na sila dito na halos ayaw ng pumasok sa silid aralan dahil sa kahibangan nila dito.

Ngunit ang saying dulot nito ay hindi matatawaran .Ika nga parang hindi ka nagdaan sa pagkabata kung hindi ka nakapag laro ng DAMPA.

Ang paaralan ay patuloy na lumilinang ng mga mahuhusay na mga atleta para sa iba‟t ibang larangan ng isports mula sa School hanggang National Level. Sa katunayan, isang magaaral ang matagumpay na naparangalan sa larangan ng chess mula sa isina gawang Palarong Pambansa na ginanap sa Marikina City.

Kamakailan lang, ang paaralanmatagumpay na nakapag-uwi ng ginto,tanso at bronseng mga medya mula sa unit, municipal, at division athletic meets. Ito ay mga patunay na ang paaralan ay hindi magpapahuli sa larangan ng isports.Sa kabila nito, hamon pa rin ng mga Tagapag-ugnay sa Isports sa Pisikal na Edukasyon ang kakulangan sa mga kagamitang pang-isports.

“Ang tamang suporta sa mga atleta ay isang mahalagang bahagi ng kanilang tagumpay at pag-unlad sa kanilang larangan” ito ay ayon sa punong guro. Batay sa School Annual Implementation Plan (AIP), mayroong pundo para sa isports. Gayunpaman, ang pundong ito ay hindi sapat upang

matugunan ang lahat ng mga kakulangang ito. “Nakabili na tayo ng mga kagamitang pang-isports para sa mga atleta ngunit hindi lahat ay makukumpleto natin sa ngayon” paliwanag pa niya.

Sa kasalukuyan, ang Lokal na pamahalaan ay naglaan ng pundo para masuportahan ang lahat ng mga paaralan sa buong Distrito ng Trento. Magbibigay sila ng mga kagamitang pang-isports upang makalahok ang mga atleta sa gagawing Division Athletic Meet.Sa kabilang banda, malaki ang pasasalamat ng mga tagapayo sa LGU dahil sa suportang ibinigay sa mga atletang kalahok sa nasabing patimpalak.

Sa pangkalahatan, ang tamang suporta sa mga atleta ay naglalayong magbigay sa kanila ng lahat ng mga kagamitan, oportunidad, at suportang kinakailangan upang mapalakas ang kanilang kakayahan at maabot ang kanilang mga layunin sa kanilang larangan ng sports.

Gerald N. Barcelona

Nagbigay karangalan si Gabriel sa Lungsod ng Trento at maging sa lalawigan ng Agusan del Sur dahil sa pagsungkit niya ng ikaapat na pwesto sa Chess Kiddies 12-under category tournament sa naganap na Singapore Chess Festival Qualifying Tournament , Davao Leg noong Pebrero 25, 2024 sa Damoso market, Lanang, Davao City. Ang naganap na tournament ay sinalihan ng 78 na kalahok na nagmula sa iba't ibang lugar sa Mindanao.

"Malaking tulong ang pagsali ko ng mga tournament upang mas lalo pang uunlad ang aking kaalaman sa chess." saad ni Gab. " Kahit sa bahay, nag-eensayo ako sa paglaaro kaysa sa manood ng palabas sa TV." dagdag pa niya

Puspusan na naman ang ginawang pag-eensayo ni Gab para sa paghahanda sa parating na Grand Finals na gaganapin sa Cotabato City ngayong June 8, 2024.

Ang napakagaling na galaw ni Marken Hebron De Luna ay nagdulot sa kanya ng kahalagahan ng mga tagumpay matapos niyang ipakita ang napalakas na counter-smash at nakakamatay na cross-court attack. Sa kanyng mabilis na backspin at nakakalulang na anti-spin attack, sinunggaban ni Marken ang ang maingay na spinner ni Rey Duron sa isang do-or-die na laban sa naganap na Municipal Athletic Meet Table Tennis Championship Match noong September 11,2023.

Tunay ngang parehong may kanya-kanyang lakas at estilo ang dalawang manlalaro. Ang naipakitang lakas ay hindi dapat palampasin para sa lahat nga tagapanood.

Tila wala nang hihigit pa sa excitement nang tinapos ni Marken ang laro sa pamamagitan ng isang di malilimutang drop shot na nagpanalo niya sa laro, 12-11.

" Kahanga-hanga talaga ang ipinakitang galaw ni Marken. Naipakita niya ang kanyang kahusayan at determinasyon upang magwagi. Isang karangalan na naman ang nakamit ng ating paaralan. " tugon ng kanyang coach na si Napthaly A. Plaza.

Masayang larawan ng mga batang naglalaro ng Dampa sa TWCESPED Center Opisyal na Pahayagan ng Trnto West Central Elementary SPED Center Poblacion, Trento Agusan del Sur ,TOMO BLG.4 Agosto-Disyembre Christian Dave S. Elma Gerald Gem N. Barcelona

"Nakapag-uwi ng limang tansong medalya sa larangan ng Dance Sports Standards Category ang mga mag-aaral sa Grade 6 Newton na sina Francis Adrian Dumalagan at Mhannie Angelea Gardose mula sa naganap na USSIBA 2024 Division Athletic Meet noon September 11, 2023 sa San Francisco, Agusan del Sur. Nagpakita ang dalawa sa kanilang galing sa pagsayaw ng slow waltz, tango, Viennese waltz, slow foxtrot at quick step. Kasama ang 12 kalahok mula sa ibat ibang munisipalidad ng lalawigan naipakita nina Adrian at Mhannie ang kanilang karismang tindig at glamorosong postura sa ginawang dance showdown.

" Ginawa nina Arian at Mhannie ang kanilang makakaya upang makamit nila ang tagumapay." sabi ng kanilang coach na si Gng. Emerlita T. Betito.

Nakarating silang dalawa sa USSIBA dahail nanalo sila bilang kampeon sa naganap na MunicipalAthletic Meet noon September 11, 2023. " Isang karangalan sa ating paaralan ang tagumpay na kanilang nakamit sa kabila ng pagiging baguhan sa larangan ng dance sports." saad na kanilang coach.

Kressel Q. Pajo

Nanatiling kalahok si Joerney Flaga para sa para-athletics 100 m-run, shot, put, and standing long jump and set for race para sa Craga Athletic Association- Regional Sports Competition ngayong taon. Sa kanyang hangaring manalo, puspusan ang ginawang training ni Jeorney sa paaralan kasama ang kanyang coach na si Maryvic Salibong.

" Sinusuportahan ng paaralan ang mga atleta sa pamamagitan ng pagbigay ng sapat na panahon upang mag-ensayo." sabi ni coach Salibongcogon.

Malaki ang paniniwala si Flaga na mananalo siya sa paraathletics sa kabila ng kanyang kapansanan.

" Nakakasaya sa damdamin na kahit may kapansanan ako, nabigyan ako ng pagkakataon na maipakita ang aking abilidad at talento." sabi ni Flaga."

"Bilang isang kalahok sa Palarong Pambansa at palaging nanalo sa para-athletics ay nagbigay inspirasyon sa mga katulad naming may kapansanan na maniwala sa kanilang angking abilidad at talento." dagdag pa ni Flaga.

" Dahil sa suporta ng kanyang mga magulang at ng paaralan, naniniwala akong kayang kaya niyang ipanalo ang susunos na CRAM." sabi ng kanyang coach.

Upang lalong mahasa pa ang kakayanan ni Flaga, sumali siya sa In-house training na gaganapin sa Provincial Sports Complex.

" Sobra akong nagpapasalamat sa mga prebilihiyong aking natanggap mula sa ating paaralan at division." madamdaming saad ni Flaga.

Kuhang

Matapos manalo sa unang pwesto sa larong volleyball sa naganap na Unit Meet, ang Westrian Eagles ay sasabak na naman para sa Munisipal meet ngayong September 11, 2023.

Naglaan ng sapat na paahon para sa puspusan pag-eensayo ang mga membro ng Westrian Eagles .

" Gagawin namin lahat ng aming makakaya upang maipanalo namin ang Municipal Meet." saad ng kanilang coach na si Maharlika S. Mana-ay. "

Ayon sa kanya, laking tulong ang suporta ng punong guro mula sa simula ng pag-eensayo ng laro.

" Layunin naming makamit ang ginto sa

" Nakakasaya sa damdamin na kahit may kapansananako, nabigyan ako ng pagkakataon na maipakita ang aking abilidad at talento."

-Joerney

Alexa Rean T. Fuentes Alexa Mae M. Salugao Kuhang larrawan ni journey noong Division Athletic Meet