weterynaria
Każdą ranę, otarcie, zadrapanie u bydła należy dezynfekować, bo...
Gronkowiec złocisty W ostatnich kilku tygodniach gronkowiec złocisty (Staphylococcus aureus) znowu dał o sobie znać. Może to wynik pogody i zwiększonej wilgotności powietrza, a może gorszej jakości trawy i żywienia powodującego spadek odporności organizmu.
znów atakuje!
Bakterie gronkowca znajdują się na powierzchni skóry bydła, w błonach śluzowych, przewodzie pokarmowym, górnych drogach oddechowych, na racicach, czy w wypływach śluzowo-ropnych z pochwy i macicy. Różnego pochodzenia rany, otarcia, zadrapania, przy których tworzy się gnijąca i zanieczyszczona tkanka organiczna, stanowią siedlisko bytowania tej bakterii. Dlatego bardzo ważna jest dezynfekcja wszelkiego typu uszkodzeń skóry zwykłą jodyną, czy spirytusem. Rany te mogą powstawać poprzez urządzenia udojowe i sprzęt codziennie używany do obsługi przy zwierzętach. Owady, które na ranach znajdują swoje pożywienie (szczególnie na końcówkach uszkodzonego strzyku, gdzie jest mleko, nabłonki, tłuszcz itp.) roznoszą gronkowca złocistego. Dlatego należy stosować opryski likwidujące muchy. Źle umyte i odkażone urządzenia udojowe również potrafią przenieść bakterie na wiele krów. Szczególnie dużo bakterii znajduje się w zakamarkach gum strzykowych, gdzie pozostaje tłuszcz. Jeżeli guma jest porowata lub widać na niej jakiekolwiek pęknięcia, załamania, natychmiast należy ją wymienić. Gronkowiec złocisty atakuje tkankę wydzielniczą gruczołu mlekowego, co prowadzi do spad-
Pupil na urlopie O obowiązku szczepienia zwierząt, procedurach związanych z przewozem pupili za granicę i innych ważnych kwestiach z Joanną Piekut z Powiatowej Inspekcji Weterynaryjnej w Białymstoku rozmawia Józef Wszeborowski. – W jaki sposób jest uregulowana sprawa szczepień psów przeciwko wściekliźnie?
– Podstawowym aktem prawnym jest tu Ustawa z 11 marca 2004 roku o ochronie zdrowia zwierząt oraz zwalczaniu chorób zakaźnych. Artykuł 56 Ustawy określa, że posiadacz psa ma obowiązek poddania go szczepieniu przeciwko wściekliźnie po ukończeniu 3 miesiąca życia. Lekarz weterynarii wykonujący szczepienie prowadzi rejestr zaszczepionych psów, a informacje na ten temat przekazuje na koniec każdego miesiąca Powiatowemu Lekarzowi Weterynarii.
ku produkcji mleka. Może atakować ją w postaci ostrej, doprowadzając do martwicy. Wówczas na skórze wymienia widać zasinione plamiste miejsca, które w dotyku są zimne. Dolna część wymienia zaś razem ze strzykiem jest zgrubiała i twarda. Sama bakteria jednak lubi środowisko ciepłe, więc zagnieżdża się w górnych partiach wymienia i dlatego jest trudna do likwidacji. W przypadku wystąpienia wyżej wymienionych objawów należy zastosować leki dowymieniowe przez okres pięciu dni – terapia 2-3 dniowa nie daje żądanego efektu. Gdy stan zapalny jest lekki, należy rozważyć terapię w okresie zasuszania, gdy krowa jest w trzecim trymestrze ciąży. Wcześniej jednak, warto przeleczyć wymię przez okres 3-5 dni tubami dowymieniowymi, tak jak przy stanach ostrych, a dopiero później podać leki zasuszeniowe. Na podstawie posiewu bakteryjnego, mając na uwadze antybiogram, lekarz weterynarii powinien zdecydować o doborze antybiotyków i czy nie trzeba wspomóc tej kuracji lekami podawanymi ogólnie – domięśniowo lub dożylnie. Jeśli z antybiogramu wynika, że bakteria jest wrażliwa tylko na jeden antybiotyk, a stan zapalny jest przewlekły, to może okazać się że krowę trzeba wyeliminować ze stada. Badania laboratoryjne nie zawsze dają jednoznaczne wyniki. Gronkowiec złocisty ma okresy namnażania i wtedy w laboratorium jest stwierdzalny, a wynik określany jest na „+ + +”. Gdy jednak nie namnaża się to jego siły chore nietoperze swoim właścicielom. Zalecam więc poddawanie szczepieniom przeciwko wściekliźnie także kotów, nie będą one wtedy chorować i jednocześnie nie będą zagrożeniem dla ludzi. – Jakie są wymagania, gdy chcemy z psem czy kotem wyjechać za granicę?
– W krajach UE zwierzęta te przed wyjazdem muszą zostać zaczipowane oraz wydawany jest im paszport. Obowiązkowo muszą mieć ważne szczepienia przeciwko wściekliźnie wpisane do paszportu. Gdy wyjeżdżamy poza kraje UE zwierzętom wystawiane jest świadectwo zdrowia przez Powiatowego Lekarza Weterynarii.
– Czy obowiązek ten dotyczy też kotów?
– Czy zwierzęta gospodarskie mogą być niebezpieczne dla człowieka?
– Obowiązku takiego nie ma. Jednak kot jako zwierzę łowne jest urodzonym myśliwym. Potrafi przynosić dla swojego opiekuna zdobycz która upolował by się nią odwdzięczyć. Nie zawsze ten „prezent” będzie przez nas mile widziany. W 2010 roku na terenie Białegostoku stwierdzono wściekliznę u nietoperzy. To właśnie koty przyno-
– W roku bieżącym stwierdziliśmy przypadki wścieklizny u bydła w okolicach Michałowa. Prawdopodobnie zostały one pogryzione w nogi na pastwisku przez chore lisy lub wałęsające się psy. Były to rejony nadgraniczne z obszarami leśnymi gdzie wędrówki zwierząt dzikożyjących są duże.
38
wydalanie z mlekiem jest niewielkie i powstać może wynik fałszywie ujemny, bo w mleku mogą być jedynie komórki somatyczne. Jeśli widać, że jest lekki stan zapalny to po 7-10 dniach należy posiewy powtórzyć, by trafić moment namnażania się bakterii. Posiadając wynik z laboratorium bardzo łatwo przygotować terapię antybiotykową. Aplikacja kilku tubek z antybiotykiem dowymieniowym jednak nie zawsze załatwia sprawę zapalenia ze względu na bardzo szybką antybiotykooporność. Wówczas po 3-4 dniach, gdy brak efektu leczenia, trzeba zmienić antybiotyk. Jednocześnie tę terapię trzeba wspomóc antybiotykiem domięśniowym. Z literatury fachowej wynika, że zarażenia gronkowcowe można wyleczyć u 50-60% krów zarażonych. Sama bakteria wytwarza otoczkę z polisacharydów, która blokuje wnikanie leukocytów do jej środka, by ją zniszczyć. Otoczka ta blokuje również wnikanie do jej środka antybiotyków przez co antybiotykoterapia jest tak mało skuteczna. Badania naukowe dążą do tego by tę otoczkę rozpuścić wtedy antybiotyk będzie skuteczniejszy w swoim działaniu. I takie antybiotyki już mamy. Oprócz bakterii i leków trzeba brać pod uwagę organizm krowy, który ma określoną przemianę materii, wrażliwość na chemioterapeutyki, w jakim jest wieku, czy zwierzę jest ciężarne, czy występują u niego choroby metaboliczne, które w różny sposób warunkują powodzenie terapii. Oczywiście sztuk zdrowych i chorych nie można trzymać w jednym kojcu lub pomieszczeniu. Chore krowy powinny być dojone na samym końcu, aby na urządzeniach udojowych nie przenosić bakterii na zdrowe zwierzęta. Po zakończeniu udoju trzeba przeprowadzić dezynfekcję. TEKST: JÓZEF
WSZEBOROWSKI, LEKARZ WETERYNARII FOT. SEBASTIAN RUTKOWSKI
– Jaki jest tryb postępowania, gdy pies pogryzie człowieka?
– Taki pies bezwzględnie podlega obserwacji, a jednocześnie musi być uwiązany, aby nie zaginął. Postępowanie możemy określić w następujących punktach: człowiek pogryziony zgłasza się do lekarza rodzinnego, a następnie do poradni chorób zakaźnych, właściciel psa zgłasza fakt pogryzienia do lekarza weterynarii w danej gminie okazując zaświadczenie o szczepieniu psa przeciwko wściekliźnie. Następnie powiadamiany jest Powiatowy Lekarz Weterynarii, który podejmuje decyzję administracyjną o jego obserwacji i zawiadamia jednostkę Sanepidu. Obserwacja psa przez lekarza weterynarii trwa przez 15 dni na lecznicy lub w domu właściciela. Po zakończeniu obserwacji spisywany jest protokół dochodzenia epizootycznego dla Powiatowego Lekarza Weterynarii i Sanepidu, wystawiane jest również zaświadczenie dla właściciela psa. W sytuacji, gdy pies nie był szczepiony przeciwko wściekliźnie powiadamiania jest policja, która wymierza mandat karny za niedopełnienie obowiązku szczepienia w wysokości 200 zł. Prościej jest zatem dopełnić tego obowiązku i zabezpieczyć swojego psa przed wścieklizną, a także uchronić przed tą chorobą swoich najbliższych. – Dziękuję za rozmowę. PODLASKIE AGRO