RÖPORTAJ
E
RO-FDI Seçilmifl Baflkan› Dr. Gerhard Konrad Seeberger 30 Aral›k 2009 tarihinde Odam›z› ziyaret etti. FDI- Dünya Diflhekimleri Birli¤i Avrupa E¤itim Programlar› Müdürü ve TDB D›fl ‹liflkiler Komitesi Üyesi Dr. Diflhekimi Sarkis Sözkes’in de ifltirak etti¤i ziyarette, diflhekimli¤i mesle¤inin gündeminin ilk s›ralar›nda yer alan konu bafll›klar›ndan oluflan bir söylefli yapt›k. Türkiye’de sa¤l›k alan›nda yaflanan de¤iflimler sonucunda büyük sermaye gruplar› diflhekimli¤i hizmetlerinde yer alma çabalar› içine girdiler. Bu durum muayenehaneleri etkiledi ve flimdi muayenehaneler kapanma tehlikesiyle karfl› karfl›yalar. AB ülkeleri için de ayn› geliflmeler söz konusu mu? Ne yaz›k ki Avrupa’da da geçmiflte benzer ticari trendlerin oldu¤unu ve bugün de devam etti¤ini söylemek zorunday›m. Size geçmifl deneyimlerimizden iki örnek vermek istiyorum. Birincisi ‹spanya’da on y›l önce ortaya at›lan flirketleflme ve ikincisi de Avusturya’da Mac Zahn ad›yla tan›t›lan banka haciziyle sonlanan deneyim. ‹spanya Diflhekimleri Birli¤i iki y›l önce bir rapor yay›nlad›. Bu raporun en dikkat çekici yanlar›ndan biri, ‹spanyol diflhekimlerinin sadece yüzde 10’unun çal›flmakta oldu¤u bu flirketlere dair hasta flikâyetlerinin tüm hasta flikâyetlerinin içinde yüzde 70’i bulmas›yd›. Benim kiflisel önerim bu büyük flirketlerin “alt›n” cazibesi yani p›r›lt›s› konusunda dikkatli olmak; benim düflümcem “bal›k oltaya yakaland›¤›nda biraz daha yüzebilir ama sadece baflkas›n›n çekti¤i do¤rultuda”. Avrupa ülkelerinde diflhekimli¤i hizmetlerinin sunumu hakk›nda bilgi alabilir miyiz? Hastalara diflhekimli¤i hizmetleri hem muayenehane, hem poliklinik hem de hastane olmak üzere üç flekilde sunulmaktad›r. Size ‹talya’dan örnek vereyim. ‹talya’da a¤›z difl sa¤l›¤› hizmetleri hem kamuda hem de özelde veriliyor. Özelde hizmet veren kurulufllar, devletten ald›klar› az kaynakla bunu sürdürmeye çal›fl›yorlar; bu nedenle hastaya k›s›tl›
kaynaklarla verilen bu hizmetlerin kalitesi konusunda ciddi çekinceler mevcut. A¤›z ve difl sa¤l›¤› hizmetlerinde vatandafl›n cebinden ödedi¤i bir ücret var m›? Ne kadar›n› ödüyor? Bu, hastan›n ekonomik gücüyle iliflkili. Neredeyse tüm AB ülkelerinde belli bir ekonomik gelir seviyesinin alt›ndaki bireyler için “sosyal tedavi haklar›” mevcut. Ayn› zamanda, belli bir yafla kadar tüm çocuklar da bu kapsam içerisinde. Size yine ‹talya örne¤ini vereyim. ‹talya’da herkes genel sa¤l›k sistemi için prim ödüyor. Bu primlerin karfl›lad›¤› sigorta kapsam›nda dental tedaviler de mevcut. Ödenen prim bireyin gelirine göre belirleniyor. Geliri olmayanlar veya çok düflük olanlar prim ödemiyor. Geriye kalan bireyler, e¤er kamudan hizmet almak isterse tedaviler için belli bir fark ücreti ödüyor. Ama genelde durumu iyi olan kifliler özel bir sigorta yapt›r›yor. Bu özel sigortalar›n da fiyatlar› kapsamlar›na göre de¤ifliyor. Böyle olunca da birçok birey ihtiyaç duydu¤unda tedavi ücretini direkt ödemeyi tercih ediyor. Diflhekimlerinin yüzde 94‘ü tamamen özel statüde çal›flmakta. Bu üçüncü bir kurumun, yani devletin, sigorta flirketinin veya ticari kuruluflun hasta ve hekim aras›na girmedi¤i anlam›na geliyor. Geri kalan yüzde 6’l›k diflhekimi grubu da kamu klinik ve hastanelerinde çal›fl›yor. Kamuda çal›flan diflhekimlerinin yüzde 8’i devletle yapt›klar› anlaflma çerçevesinde hizmetlerini kendi muayenehanelerinden veriyor. ‹lginç baflka bir nokta var; kamudaki hastanelerde çal›flan hekimlerin yüzde 90’› kamu hizmetinin yüzde 54’ünü yerine getirirken, (devletle özel anlaflma yaparak) özel muayenehanelerinde kamu hizmeti veren yüzde 10’dan az olan hekimlerin yüzde 46 ifl yükünü karfl›l›yor olmas›. Bunun sebebi devlet taraf›ndan verilen ücretlerin hem çok düflük olmas› hem de ilk kay›tta verilen ücretin ilk tedaviyi ödeyip devam›n› ödememesi. Bu da insanlar› zor durumda b›rak›yor ve muayenehanelere yönlendiriyor tabii.
Sa¤l›kta ücretler ne olursa olsun tüm Avrupa ülkelerinde söylem “sa¤l›k her vatandafl için temel hakt›r” olmal›d›r, aksi durumda sosyal devlet anlay›fl›m›z yara alacakt›r.
‹STANBUL D‹fiHEK‹MLER‹ ODASI
MART-N‹SAN 2010
dergi 85