GC TEN NOEY
TUSSEN MENSEN, GEMEENSCHAPPEN EN CULTUREN
DIERENPLEZIEREN
© Valentina Summa
Nederlandstalig tweemaandelijks tijdschrift voor Sint-Joost-ten-Node, de Leopoldswijk en de Noordoostwijk
1
JANUARI FEBRUARI 2018
f e b r u a rAAN i COVER COLLAGE VAN DRUKWERKJES GEMAAKT DOOR KINDEREN DIE HEBBEN MEEGEWERKT HET GRAFIEKATELIER PEN, GOM, DRUK. EEN SAMENWERKING TUSSEN TEN NOEY EN MAAIKE BEUTEN.
3
Edito
Patrick Moyersoen
4-5 BINNENSHUIS
Ateliers voor groot en klein Dag van de dans Winterwoninkje/Cabanon d’hiver Nieuwjaarsfeest Ten Noey 2018
6-7 BINNENSHUIS
Première Bart Van Bilzen: Zo goed als af dag van de dans Saint Josse trouvé
8
OVER DE VLOER
Kathleen Deschamps
2
9
DE BIB BELICHT
Yvon Masyn
2018 januari
10-11 UIT DE TIJD De Volle Pot
12-13 AL WAT GROEIT
Wat ligt er op je maag?
14
EROP UIT
15
op de stoep
16
KALENDER COLOFON
Okra Femma Sint-Joost Brusselleer Brussel Helpt
MET DE STEUN VAN
EDITO
BESTE, Op een late maandagavond in november zaten een dertigtal mensen in een zeshoekige kring in Ten Noey na te denken over wat het project ‘Winterwoninkje/Cabanon d’hiver’ zou kunnen worden. Wat het alvast wel is, is een uitnodiging om iets te organiseren in de tijdelijke hut die na de kerstvakantie in het Liedekerkepark wordt opgetrokken. Een open uitnodiging aan alle dorpsgenoten. Van dit ‘dorp’ zijn we de aandeelhouders, en als het hier een bijzondere plek is om te wonen en te vertoeven, dan is dat in de eerste plaats omdat ‘we care’, omdat de ‘wij’ in de uitdrukking breed genoeg is, zodat de zorgzaamheid zich vestigt. Dat is natuurlijk niet verworven, het blijft een permanente opgave. Het goede nabuurschap is in dit bevreemdende dorp geen vanzelfsprekendheid. Telkens opnieuw moet het dorpsplein worden ingericht, de straten herverkaveld, huizen verbouwd, met matrassen geschoven, een kussen toegestopt en een bord bijgezet, want in ons permanent veranderende dorp valt de wereld samen en vertrekt de wereld weer. Het globale ligt hier een halve trap ver, het lokale duizenden kilometers. De opgave van een samenlevend dorp is in de eerste plaats gericht aan de aandeelhouders, de bewoners, zij die hier kantoor houden of een winkel, de passanten in onze gemeente. Instellingen en instituten kunnen dat faciliteren, accommoderen, stimuleren. Maar om het hier te doen werken is er meer nodig: aanstekers en onderhouders, bruggenbouwers, theezetters, taartjeseters, koekjesmonsters, boodschappers, fantasten, rekenaars, redenaars, dichters, compostmeesters, straatvoetballers, poppenspelers … Winterwoninkje is een kleine, fragiele accommodatie, een hutje in het park voor de donkere wintermaanden. Een plek waar iets kan worden getest, waar iets kan groeien. Potentieel een gedeelde plek, ook de uwe. Voel u dus bij deze – mocht dat nog niet het geval zijn – aangesproken. We moeten het immers zelf doen. Patrick Moyersoen, Voorzitter Ten Noey
© Tram 66
3
BINNENSHUIS
Een nieuw jaar betekent een nieuwe reeks cursussen en vooral nieuwe ontdekkingen!
In januari gaan we terug van start met onze werking, en dat met voor elk wat wils, zowel voor de allerkleinsten als voor volwassenen.
4 2018 januari februari
Voor kinderen
Op woensdagmiddag niks te doen? Dat kan niet! Want
In Petit Mixed Media tuimelen we de ene maandag in
op woensdag kan je in Ten Noey het podium ontdekken
verhalen maken, de andere keer plakken we de grote
en leren hoe je een dansstuk of theatervoorstelling
zaal vol met tape en touwen en nog een andere keer
maakt. Want weet jij wat je daar allemaal voor nodig
bewegen we onszelf helemaal los in een knotsgek
hebt? Weet je dat al? Dan is Bouwen en vouwen met
zelfgemaakt masker. Op dinsdag is het van stikkertje
papier misschien meer jouw ding. Want naast het
stik, en kan je samen met je kinderen vlaggen,
Podiumatelier is er ‘s woensdags ook het creatieve
pennenzakken, rugzakjes en alles dat genaaid moet
atelier van Ludmilla, dat je laat proeven van de wereld
worden komen maken. Is het niet af? Geen nood! Ook
van papier. Bijna weekend! Maar voor dat kan starten,
op andere dagen is ons naaiatelier ter beschikking.
kan je je op donderdag helemaal uitleven in onze boksclub ‌ niet voor het geweld maar voor de sport!
tekst Larissa Viaene
CURSUSSEN EN ATELIERS
CURSUSSEN EN ATELIERS
PAPER FRIENDS
OPEN NAAIATELIER
Paper Friends is een creatieve reeks met 4 ateliers,
Heb je thuis geen naaimachine of te weinig plaats om je
8 sessies, op 3 locaties in Regio Noord! Van 20/2 tot
eigen creaties te maken en te ontwikkelen? Wees dan
24/4 staat er elke dinsdag een ander atelier op het
welkom in Ten Noey, maak gebruik van onze ruimte en
programma
machines. Vanaf maandag 8 januari 2018.
Grafiek
GITAAR CURSUS
Ontdek het drukatelier in de kelders van Ten Noey! In
Heb je altijd al gitaar willen spelen? Of heb je al een basis,
deze workshop maak je kennis met monotype, hoogdruk,
maar wil je jezelf verder ontwikkelen? Dat kan!
vlakdruk en zeefdruk.
Samen met gitaristen van jouw niveau leer je jouw instrument en de muziek beter onder de knie te krijgen.
Lettering
In de eerste les wordt de groep in twee kleine groepjes
Duik de wereld van letters in! We bekijken hoe een letter
verdeeld volgens jouw niveau en voorkennis.
precies is opgebouwd, we pimpen ons handschrift en
Ieder groepje heeft wekelijks samen een uur lang les.
pakken de ruiten van Everna aan! Prijs: € 70 / € 60 (reductietarief) voor 10 lessen
Illustratie
Op dinsdag van 18u tot 19u (beginners)
Voor iedereen die graag met vormen en lijnen bezig is en
+ van 19u tot 20u (half gevorderden)
uitgedaagd wil worden. Waar je staat in je tekenproces is
Inschrijven kan via Matt Rose > matt.fringes@yahoo.com
niet van belang, en realistische weergaves zijn geen must. Voor vragen over de jeugdwerking en alle nieuwe ateliers kan je
Boekbinden
steeds terecht bij larissa.viaene@vgc.be. Inschrijvingen voor de
Naai je eigen (schets)boek. Eens ons boekblok klaar is,
ateliers kan via tennoey@vgc.be of 02 217 08 82.
maken we een gepersonaliseerde harde kaft. Inschrijven kan per atelier maar ook voor de hele reeks via tickets@vgc.be, en dan ontvang je een korting van € 20. Geen voorkennis of eigen materiaal nodig!
Kinderen
• Bouwen en vouwen met papier: Een
12 lessen reeksen
creatief atelier voor kinderen 8-12 jaar,
• Petit Mixed Media: Een creatief atelier
op woensdagnamiddag van 14u-16u,
Vakantie ateliers:
voor kleuters van 4-5 jaar, op maandag
waarbij kinderen de wonderlijke wereld
• Badabing Badaboem: Een speelweek
na school van 16u-17u, waarin ze elke
van papier induiken. Start op woensdag
tijdens de krokusvakantie (12 -16 febru-
keer een nieuw avontuur beleven. Start
7 februari 2018
ari 2018) voor kleuters van 4-5 jaar. In deze week gaan de kleuters op kleurrijke
op maandag 29 januari 2018. • Recreatief boksen voor kinderen: Een • Naaiatelier: Een atelier voor kinderen en
sportief atelier voor kinderen van 7-12
ouders vanaf 6 jaar, op dinsdag na school
jaar, op donderdag na school van 16u-
van 16u-17u30, in samenwerking met
17u30. Start op donderdag 8 februari
SJAZ, Femma quartier en Bernina Brus-
2018
materialen en geluiden. • De Audionauten van Sint-Joost: Een speelweek tijdens de 2de week van de paasvakantie (9-13 april 2018) voor kin-
sels. Start op dinsdag 9 januari. • Podium atelier: een creatief atelier voor
ontdekkingstocht doorheen verschillende
De 12 lessenreeksen bedragen € 50 of € 30
deren van 6-9 jaar. In deze week worden
met paspartoe.
de kinderen ondergedompeld in de audioreportage wereld en duiken ze de straten
kinderen van 8-10 jaar, op woensdagna-
van Sint-Joost in als jonge reporters.
middag van 14u-16u, waarbij de kinderen
Voor alle activiteiten is het mogelijk om de
alle aspecten van het podium ontdekken.
kinderen af te halen van school, maar dit
Start op woensdag 7 februari 2018
bij min. 4 ingeschreven kinderen per school
Speelweken in Ten Noey kosten € 40, € 35
(SJAZ of Ten Nude). Ook naopvang is moge-
(prijs 2de kind) of € 10 met paspartoe
lijk tot 17u30
5
BINNENSHUIS
NIEUWJAARSFEEST TEN NOEY 2018 Het nieuwjaarsfeest van Ten Noey verwarmt al eeuwen je tweede zondagnamiddag van het nieuwe jaar. Ook in 2018 is dat zo. Bijzonder is echter dat de toegang van het feest zich dit jaar in het Liedekerkepark bevindt, terwijl het feest zelf zich in Ten Noey afspeelt. Met andere woorden: wil je dat de deur van Ten Noey zich voor je opent, dan zal je eerst langs het Winterwoninkje moeten in het Liedekerkepark, vanwaar je op pad wordt gestuurd naar de Gemeentestraat. Op je pad vind je de sleutel van de deur. Zondag 14 januari om 14u
6 2018 januari februari
Tekst: Bart Van Bilzen Foto’s: © Tamara Pepermans
WINTERWONINKJE/ CABANON D’HIVER Vorige zomer sloeg Ten Noey twee weken zijn tenten op in het Liedekerkepark. We installeerden een soort kampplaats waar kinderen en volwassenen met uiteenlopend materiaal konden bouwen. Het werd er druk en gezellig. En we beeldden ons in hoe dat er in de winter zou kunnen uitzien. Hoe we een huizeke zouden kunnen bouwen in het park waar het gezellig warm was, terwijl het buiten guur en koud is. Een winterwoninkje. Ondertussen staat het er, en het wacht op u. Want Winterwoninkje wordt een plek voor iedereen die in de buurt woont, individueel of in groep. Beeld u in: een zeshoekig huizeke, banken, tafels, verwarming, licht, een luifel, een vogelbadje …
Bart Van Bilzen
ZO GOED ALS AF
Verbeeld u: kleine concertjes, thee, gebak, breien,
We kampen allemaal wel eens met zaken die niet
marionetten, vertellen, stil zijn, winterse weemoed …
uitdraaien zoals we het ons hadden voorgesteld, met
Bedenk: Winterse feesten: Driekoningen, Lichtmis,
ambities die niet verwezenlijkt raken, liefdes die niet
Valentijn, carnaval, … en u weet dat Winterwoninkje/
beantwoord worden ... Gelukkig serveert Bart Van
Cabanon d’hiver hopelijk niet de place to be van deze
Bilzen nu zijn nieuwe show Zo goed als af om ons over
winter wordt, wel een plek barstensvol mensen en
al die frustraties heen te helpen.
verhalen van rondom. Ze is ook van u. Ze is er ook voor u.
De voorbije maanden bracht Bart samen met Marc
Noteer alvast: Driekoningenfeest (6 januari om 14u),
Gaij al op verschillende plekken in Brussel de liedjes
Opening (12 januari vanaf 14u), Nieuwjaarsfeest Ten
die nu terugkeren in een uitgewerkte theatershow.
Noey (14 januari vanaf 15u), Lichtfeest (2 februari),
Verwacht niet alleen muziek, maar ook de nodige
Slotfeest (16 februari)
kolder. Cabaret, zo u wilt. Maar hoe dan ook zo goed als maf.
Winterwoninkje/Cabanon d’hiver
Bart Van Bilzen woont al jaren in Brussel. Zijn vaste
Liedekerkepark, van 2 januari tot 18
begeleider en muzikale duizendpoot Marc Gaij speelt
februari, wisselende uren
onder andere in Emballage Kadoo.
Voor een constante update van het programma: www.tennoey.be of op
Zaterdag 3 februari om 20u15
de Facebookpagina.
Toegang: 8 euro
DAG VAN DE DANS Met Ten Noey lanceren we graag een uitdagend
WIE ZOEKEN WE?
buurtproject in het kader van de Dag van de dans op
• 20 mensen uit Sint-Joost en omgeving die de
zaterdag 28 april 2018. Hiervoor spreken we iedereen
start van de dansketting willen dansen/maken en
uit Sint-Joost aan! Leer elkaar en mekaars cultuur
bewoners uitnodigen om mee te doen (danservaring
kennen via de dans. Elke cultuur laat zich zien in dans
is niet belangrijk, de zin om te bewegen wel).
en toont een diversiteit aan mogelijkheden. Dansen is praten zonder woorden over de essentie van het leven. Dansen brengt mensen samen. En Sint-Joost bruist
• Dansgroepen, organisaties, dansscholen, dansculturen, dansindividuen, dansrobots, enz.
van de dans! Beeld je in wat dat in het superdiverse Sint-Joost-ten-Node kan teweegbrengen … Op de Dag van de dans wordt Sint-Joost omgetoverd
• Muzikanten die willen meelopen tijdens de dansketting.
tot een podium: de gemeente wordt onze speelplaats. Op 5 plaatsen (op dit moment nog niet gekend) worden
Heb je hier zin in en zeg je ‘JA, ik/wij doe(n) mee
dansstukken getoond en dansinitiaties gegeven. Deze
aan de Dag van de dans’ of ben je geprikkeld
5 plekken worden met elkaar verbonden door een
door het idee? Dan ben je welkom op maandag
ketting van mensen die zich al dansend verplaatsen.
15 januari om 19:30 in GC Ten Noey voor een
Maar dit project kunnen we niet alleen: daar moeten
infovergadering. Meer info over de Dag van dans
we JOU eerst voor kunnen strikken!
kan je alvast hier vinden: www.dagvandedans.be.
SAINT-JOSSE TROUVÉ Saint-Josse Trouvé is een nieuw buurt/wijkproject van
worden verzameld in een plattegrond van het dorp
Ten Noey van januari tot eind. We gaan op zoek naar de
Saint-Josse. Daar, de beste bakker van de wijk. En hier
verhalen van elke dag. En vragen ons af waar in Sint-
een prima plekje om een streepje zon te vangen in de
Joost die verhalen zich afspelen: van thuis naar school
zomer. Of ginder, in dat huis woont iemand bij wie je
naar de bakker naar de buurvrouw
altijd terecht kan voor een kopje
naar de speeltuin.
thee. Of waar was het ook weer dat
Sint-Joost is niet groot, de kans
ik vorige winter zo’n mooie muziek
dat je elke dag dezelfde mensen
hoorde. Saint-Josse Trouvé richt zich
tegenkomt wel. Maar naast een
in de eerste plaats tot vrouwen, vaak
“hallo” en “çava” gaat het gesprek
de onzichtbare drijvende kracht en te
vaak niet verder. Met Saint-Josse
weinig gehoorde stem in de straat.
Trouvé willen we tijd maken om
Het drukkersateliertje in de kelder
de ontmoeting rijker te maken.
van Ten Noey wordt de plek waar
De deelnemers worden vertellers. Ze worden de gids
beelden en verhalen worden verzameld en bij elkaar
door hun dagelijks leven. Misschien blijkt al snel dat
gevoegd. Het werken met letters, vormen, inkt en papier
al die verhalen kruisen en mekaar doorsnijden, of net
op de kleine drukpersen van Maaike Beuten zorgt heel
andersom dat al die levens zich naast elkaar afspelen.
snel voor mooie en veelzeggende resultaten. Doordat
De vertellers nemen mekaar mee door de straten van
het er zo traag en geconcentreerd aan toe gaat blijf je
Sint-Joost en delen een stukje leven met elkaar.
heel dicht bij wat je aan het vertellen bent.
Bijzonder aan Saint-Josse Trouvé is dat er bij de
Op vrijdag van 9 tot 11.30
verhalen beelden verzonnen worden. Dat kan getekend,
Deelname gratis
gefotografeerd, geschetst, gekribbeld. En al die beelden
Vanaf 19 januari
7
OVER DE VLOER Deschamps naam Kathleen voornaam
die locatie: een rollenspel waarin je zo snel mogelijk ieders identiteit moet zien te ontfutselen. Zo lang je niemand kent, is iedereen schuldig. Wie is de heks? Wie is weerwolf
32 leeftijd
leren argumenteren, al vrees ik dat je hiermee ook beter
Sint-Joost-ten-Node gemeente
januari februari
tekst en fotobewerking © Ziggy Vendemmia
2018
aan dat Winterwoninkje: dé gelegenheid om mee te creëren met de jeugd. Ken je het weerwolvenspel? Ideaal voor
V geslacht
38 schoenmaat
8
publieke ruimte eigen maakt. Dat vind ik zo aantrekkelijk
en wie is gewoon dorpeling? Een prima oefening om te leert liegen. Nu leid ik sociaal werkers op om ze verder te laten ontwikkelen in hun vak. Zo begeleiden we deze mensen bij een reflectie rond een aantal recente wetswijzigingen aangaande het beroepsgeheim, waar in geval van vermeend terrorisme dit geheim mag worden geschonden
België land van oorsprong
door betrokkenen te verklikken. Samen leren we na te
Frans taal van het interview
nodig hebben om ons werk te kunnen doen, zónder het
denken over hoe we deze wet kunnen gebruiken die we vertrouwen van de mensen te verliezen. Over rollen gesproken: wat is hierin volgens
27 november 2017 datum
jou de rol van Ten Noey? Heel tof is dat Ten Noey openstaat voor iedereen: jullie geven me heel sterk de indruk dat jullie de positiviteit van
Waarom ben je zo enthousiast over Ten Noeys
de buurt verwelkomen. In Brussel worden ontmoetingen
recentste ideeënvergadering, Kathleen?
in publieke ruimten niet bepaald aangemoedigd door de
Ik heb die avond veel goede ideeën gehoord, en volgens
verantwoordelijke politici, eerder óntmoedigd zelfs. Zij be-
mij zijn ze allemaal even realistisch en uitvoerbaar. Een
kijken die ruimte eerder als een plek die moet worden be-
van de ideeën die ik zélf heb voorgelegd is komen zingen
veiligd en gecontroleerd. Terwijl jullie net mensen willen
met mijn koor in het winterwoninkje van het Liedekerke-
sámenbrengen om toffe dingen te doen! Jullie straatfeest
park: diens rondingen zijn ideaal hiervoor! Ik zing dus bij
in september was voor mij op dat vlak iets ongelóóflijk
een koor, met mensen uit Sint-Joost en Schaarbeek en we
leuks om mee te maken. Ik hou ontzettend veel van de
repeteren in het Centrum Vincent Van Gogh in de Dwars-
manier waarop jullie een feestelijke context aanbieden
straat. Zo doen we ongeveer een concert per maand, op
waar initiatieven van de inwoners steeds welkom zijn.
plekken waar je ons niet meteen zou verwachten. Door-
Kortom: la vie est belle à Saint-Josse?
gaans gaat het over plekken waarvan we vinden dat ze
Absoluut! Ik heb vroeger veel gereisd met mijn ouders
iets missen aan schoonheid. We zouden heel graag ’s
naar Engeland en Schotland, omwille van hun jobs, maar
ochtends vroeg willen optreden voor pendelaars in de
ik woon nu al tien jaar in Brussel en nu vijf jaar in ons huis
metro, waar we hen verwelkomen op het perron, tussen
hier achter de hoek. Jammer is wel dat ik niet zeker ben
7u en 8u, vlak voor we zélf naar ons werk gaan, maar we
van een plaats voor mijn zoon op een Nederlandstalige
wachten nog op groen licht van de MIVB.
school – ik krijg geen prioriteit, daar mijn kennis van de
Zit er mogelijk een straathoekwerkster in jou?
taal ontoereikend is. De dag dat ze eindelijk een tweeta-
Dat ben ik zes jaar geweest! Ik heb het heel graag gedaan
lige school oprichten zal ik heel blij zijn voor onze tweetali-
en ik ben toen vooral met de jeugd aan de slag gegaan,
ge regio, want die immersiescholen vind ik wel een goede
maar met het starten van mijn eigen gezin kon ik die uren
stap in de juiste richting … maar het kan en moet beter.
onmogelijk blijven bolwerken. Maar jullie recentste zomeractiviteiten, met wat je toen kon doen met bamboe in het park bijvoorbeeld, dat was fabuleus! Ik hou ervan wanneer cultuur zich doelbewust en in alle vrijheid een
DE BIB BELICHT
YVON MASYN Binnenkort rijden auto’s zelf, communiceren je huishoudtoestellen Tekst + foto ‘Valise’: © Simon Vandersmissen
met elkaar via the internet of things, en kennen de logaritmes van Amazon je boekensmaak beter dan je partner. We leven in een snel veranderende wereld en de jongste generaties pikken de nieuwste evoluties gretig op. Sommige organisaties proberen hen bewust te maken van de constructie achter diverse digitale en technologische verschijnselen. En tonen hoe zij ze zelf kunnen beïnvloeden. Jeugd, Cultuur en Wetenschap is er zo één. Kinderen van zes tot twaalf kunnen dit voorjaar zelf robots construeren, in een atelier dat deel uitmaakt van de Jeugdboekenmaand (thema Wetenschap & Techniek). We spraken met Yvon Masyn, de animator van Maak zelf je robot: Wat doe je in dit atelier?
Gaan kinderen hier creatief mee om?
We bouwen robots met een batterij en motortje, en een
Ja, ze maken keuzes over de assemblage van hun robot.
mechanisme dat hen laat stappen. Elk kind kleedt zijn
Je kan een dier of een mens nabootsen, kiezen wat je
robot aan met een persoonlijke outfit. En krijgt de robot
laat bewegen, enz.
mee naar huis!
Hoe zie je de omgang met de digitale wereld
Waarom is het belangrijk dat kinderen
evolueren bij de volgende generaties?
kennis maken met technologie, het
De jongste generaties zijn er erg snel mee weg en zien
digitale, programmeren ...?
gauw tal van mogelijkheden. Vandaag heb je de ‘makers’
Wetenschap en technologie zijn verweven met tal
die met digitaal gereedschap aan de slag gaan: laser-
van aspecten van ons leven, en maken ons tot mo-
snijders, 3D-printers, ... Technologie op maat wordt
derne mensen. Het is zonde ze te gebruiken zonder
normaal. Ik zie die cultuur blijven. De onderdelen voor
ze te begrijpen. We willen ook talent aanwakkeren bij kinderen die hier later misschien hun job van kunnen maken –
‘HET IS ZONDE OM WETENSCHAP EN TECHNOLOGIE TE GEBRUIKEN ZONDER ZE TE BEGRIJPEN’
dit atelier fabriceer ik trouwens ook met een lasersnijder. Digitale bouwstenen worden vandaag ook artis-
we kampen vandaag bijvoorbeeld met een tekort
tiek gebruikt. Denk aan vloggers. Ik werk zelf ook in het
aan ingenieurs.
Gentse Timelab, waar iedereen met een artistiek idee
En om onze levensstandaard hoog te houden, moe-
kan aankloppen. Het gaat om een soort stadslabo, dat
ten we een antwoord vinden op bepaalde uitdagin-
artists in residence ontvangt, maar dat evengoed na-
gen. Technologie verlicht taken in de ouderenzorg,
denkt over kwesties als recyclage, duurzaamheid, ...
bezorgt ons comfort en kan de wereld voeden zonder te veel impact te hebben op onze omgeving. Kan iedereen de taal van technologie
Benieuwd naar de toekomst! Dank voor dit gesprek.
leren? Bijna iedereen. Het komt erop aan om goed te kijken, een zekere logica te ontdekken.
Hou de website en Facebookpagina van bib Joske in de gaten om de datum van het atelier ‘Maak zelf je robot’ te kennen: www.sint-joost-ten-node.bibliotheek.be & Facebook.com/bibJoske. ! Opgelet ! Vanaf Nieuwjaar gaat ons zaterdagse voorleesmoment door om 12u. Wil je trouwens zelf eens komen vertellen? Of wil je samen met ons vertellen tijdens Winterwoninkje? Kom dan langs in de bib, bel ons op 02 201 00 97, of schrijf ons via bibliotheek@sjtn.brussels.
9
UIT DE TIJD
IN ‘T STAMENEI ‘DE VOLLE POT’ BIJ ‘WANNES EN NETTE’ PACIFICATIESTRAAT 39 10 2018 januari februari
Mijn ouders hadden een voedingswinkel in de Pacifi-
‘DE VOLLE POT’
catiestraat 45, op het grondgebied van de stad Brus-
Vele klanten van mijn ouders waren trouwe klanten
sel, tussen maart 1945 en december 1969. Als kind en
van ‘De Volle Pot’, bij Wannes en Nette. De man-uitba-
tiener heb ik het volkse leven uit die tijd leren kennen.
ter heette wellicht Joannes, vandaar de naam ‘Wan-
Ik was geen opdringerig kind, maar ik luisterde steeds
nes’ en zijn echtgenote Antoinnete, vandaar de naam
wat de groten te vertellen hadden en mijn gehooran-
‘Nette’. De naam ‘De Volle Pot’ heb ik nooit begrepen.
tennes stonden steeds op ontvangst.
Als tiener bekeek ik de vitrine en las ik het Franstalige opschrift ‘Au Nouveau Grand Pot’. Er was toch een
Tekst + foto: © Jos Laporte
DE PACIFICATIESTRAAT
groot verschil tussen het gesproken en het geschre-
De huidige Pacificatiestraat ligt op twee gemeenten,
ven woord. De Franstalige benaming heb ik nooit
nl. Sint-Joost-ten-Node en Brussel-Stad. In 1853 wer-
horen uitspreken. Zelfs Franstaligen spraken over ‘De
den twee derden van Sint-Joost-ten-Node bij Brussel
Volle Pot’. Het bleef voor mij gedurende decennia een
gevoegd. De Pacificatiestraat kreeg haar naam in
mysterie. In 1945 was het uithangbord nog in het Ne-
1877, verwijzende naar de Pacificatie van Gent (1576).
derlands. Wellicht heeft dit te maken met de negatieve
Oorspronkelijk was deze straat de weg die Sint-Joost-
naoorlogse gevoelens tegenover al wat Nederlands en
ten-Node met Etterbeek verbond, de Etterbeekse-
Vlaams was. De Brusselaar sprak ‘Vloams’, maar naar
steenweg. Langs deze weg vloeide de Maalbeek in
de buitenwereld en de overheid toe primeerde het
de openlucht tot circa 1860. Op het huisnummer 73
Frans. Het was plus chic en een sociale promotie, wat
bevindt zich waarschijnlijk het oudste huisje van de Le-
nu het geval is met het Engels.
opoldswijk, waar de Vlaamse dichter-schrijver Prosper
Het was in 1991, toen ik de tentoonstelling organi-
Van Langendonck, uit de groep ‘Van nu en straks’,
seerde over de voltooiing van de Sint-Joostkerk, 100
heeft gewoond.
jaar vroeger,
dat een oudere parochiaan mij een verzameling foto’s bezorgde van een kerkelijke processie van de parochie Sint-Joost. De toenmalige fotograaf van dienst had zich opgesteld op de hoek met de Gildenstraat, tegenover café ‘In de Volle Pot’ met een Nederlandstalig uithangbord! Voor mij een mysterie dat werd opgelost.
Religieuze processie in 1945, gefotografeerd in de Spastraat, met op de achtergrond de herberg Au Nouveau Lion Belge in de Pacificatiestraat 34. Dit huis werd circa 1953 afgebroken. Op deze plaats bouwde Guy Cudell zijn privéwoning.
De klanten van Wannes en Nette waren de buurtbe-
bellen voor een kleine schenking om op zijn gezondheid
woners en zij spraken Brussels (een Brabants-Vlaams
‘ne Speciale’ te heffen. Deze overbuur was niemand
dialect), de taal van Prosper en Hippolyte in Ten Noey.
anders dan burgemeester Guy Cudell. Hij was, omwille
‘Op-Ale’ werd er geschonken, een lekker biertje van
van zijn statuut, verplicht om deze bedelaars financieel
de brouwerij De Smedt uit Opwijk. Maar het belang-
te steunen ... tot grote ergernis van zijn schoonmoe-
rijkste bier dat er geschonken werd was de ‘Speciale
der. Eind jaren 60 besliste het Gemeentebestuur om
Aerts’, waarvan de brouwerij zich bevond in de Twee-
deze oude huizen af te breken en sociale woningen te
torenstraat te Sint-Joost-ten-Node, nu het Théâtre
bouwen, met uitzicht op de Artisjokstraat, alsook een
Le Public. Deze brouwerij, die ook leverde met behulp
klein parkje.
van moderne vrachtwagens, leverde ook nog begin van de jaren 60 met paard en kar. Zij behoorden bij de
Op de plaats waar Cudell zijn huis bouwde rond 1954
laatsten die hun goederen op die manier vervoerden,
werd een volksmonument afgebroken. Een volkscafé
samen met de verhuisfirma Vandergoten, de bakkerij-
met als uithangbord ‘Au Nouveau Lion Belge’ (zie foto).
afdeling van de ‘Union Economique’, bakkerij Sorge-
Dit volkscafé ging wellicht terug tot aan de Belgische
loos en anderen.
onafhankelijkheid, toen het Belgisch patriotisme nog hoog op de agenda stond. Aan den toog van ‘De Volle Pot’ bestelden de klanten een ‘Speci-
‘De Volle Pot’ was in zijn tijd een ware ontmoetings-
ale Aerts’, of nog beter ‘ne demi
plaats van buurtbewoners voor hun drankje en praat-
Aerts’ van 37,50 cl (de helft van
je, een plek waar zij terecht konden met hun lief en
75 cl). Het was een bier van het
leed, een plaats voor het sociale contact.
Ale-type, dat zeer populair was in Sint-Joost-ten-Node. Er wa-
De Pacificatiestraat was terzelfdertijd een bewoners-
ren veel herbergen die ‘Speciale
en handelsstraat, zoals er toen zo velen waren in
Aerts’ schonken. Het was een
Brussel en in onze steden. Een kleinschalige soort van
plaatselijke trots.
gemeenschap die totaal verdwenen is.
Regelmatig waren er klanten die
een ‘Speciale’ te veel op hadden, onderling een weddenschap aangingen om bij de overbuur aan te
VOLGENDE KEER: Albert DE BRUYN
11
AL WAT be/symbiose) Dit zijn maar twee kleine voorbeelden.
En: het is waarschijnlijk niemand ontgaan, sinds 1 december mogen winkeliers geen gratis plastic zakjes meer meegeven. Waarom al deze initiatieven? Omdat de zeeën worden overspoeld door plastic afval. Volgens voorspellingen zal er tegen 2050 meer plastic in de oceanen rondzwerven dan vissen! Bovendien eten de vissen vaak ook afval dat in het water terecht is gekomen. Dat betekent dat via de vissen die wij eten, het plastic terug op ons bord komt! … Momenteel wordt er veel gedaan om het tij te doen
12 2018
WEEMOED NAAR VROEGER, HOOP VOOR DE TOEKOMST
keren. Acties, campagnes, maar dus ook verpakkings-
Met de winterse en feestelijke dagen voor de deur
haalt dit alles iets uit.
vrije winkels, plastic zakjes-vrije winkels … Hopelijk
januari februari
kan een warme maaltijd met vrienden of buren deugd doen. Maar soms wordt het te veel, zowel als het
Eigenlijk kunnen we heel veel leren van onze over-
gaat om de hoeveelheid eten als wat er uiteindelijk
grootouders, zoals de fijne remedies tegen overdadig
in de vuilnisbak belandt. En dan heb ik het niet direct
eten, maar ook het bewaren van voedsel of gebruik-
over het eten.
maken van wat we hebben. Onze overgrootouders deden geen boodschappen in grote supermarkten
Jammer genoeg is tegenwoordig veel van ons voedsel
waar alles dubbel of driedubbel verpakt was. Zij gin-
dat we in de supermarkt kopen verpakt. Waarom? Hy-
gen naar hun achtertuin, de markt of de kruidenier.
giëne is een argument, labeling is een ander (Waarom
Weemoed naar vroeger … en hoop voor de toekomst!
Tekst: Eva Van Velzen & Kaatje Van Hemelrijck
zijn biologische producten in de supermarkt vaak wel verpakt en niet-biologische niet? Vanwege de herkenning en het label). Het is waar, de afgelopen decennia is onze voedselveiligheid enorm verbeterd. De keerzijde van de munt is echter de hoeveelheid afval die we daarbij generen. Daarom zie je steeds mee afvalvrije winkels opduiken. Net over de grens met Schaarbeek heb je nu BEES coop. Dat is de
AFVALPRODUCTIE REDUCEREN DOOR ONZE ETENSWAREN IN BULK TE KOPEN!
eerste coöperatieve supermarkt in België waar veel producten in ‘vrac’ of ‘bull’
verkocht worden. Wat moet je je daarbij voorstellen? Pasta in een grote silo die je kan ‘aftappen’ in je meegebrachte zak of pot. Ontbijtgranen die je rechtstreeks in de glazen pot kan gieten zonder dat er een plastic zak bij te pas komt. In Elsene zijn een moeder en zoon net begonnen met een crowdfundingcampagne om een supermarkt voor bioproducten in bulk te openen. (www.growfunding.
GROEIT WAT LIGT ER OP JE MAAG
doens (Mechelen 1517 – Leiden 1585) zag
Hebt u eind december te veel en te
in munt een middel voor de maag en de
lang aan de feestdis gezeten? Ziet u
vertering.
om die reden de maand januari somber in? Laat het geen belemmering
Kalmoes – ‘Calamus’ is afgeleid van
zijn, dit is niet de tijd om de dingen
het Grieks voor ‘riet’ (Kalamos) omdat
op uw maag te laten liggen. Hieron-
deze waterplant op riet lijkt. 3700 jaar
der volgen tips uit de onuitputtelijke
voor Christus werd kalmoes door de
voorraad van de natuur om uw spijs-
toenmalige keizer in China geprezen om
verteringsstelsel van problemen te
zijn maagversterkende eigenschappen.
vrijwaren.
In de Ayurveda wordt kalmoes gewaardeerd als verjonging van de hersenen en als remedie voor spijsverterings-
ningbij’, Meli ‘honing’. In de vroegere
stoornissen. Tartaren gebruikten het
kloostertuinen was citroenmelisse een
om drinkwater te ontsmetten, via hen
belangrijke plant. De stimulerende in-
bereikte de plant vermoedelijk in de 13de
vloed ervan op de spijsvertering en het
eeuw Oost-Europa. De gekonfijte wor-
ontspannend effect werd gepropageerd
tels werden o.a. gebruikt bij indigestie
door het ‘Melissewater’ (eau de Carmes)
en hoest en was tevens ook een popu-
dat door de Karmelieten uit Parijs in 1611
lair snoepje.
13
© ziggy vendemmia
Citroenmelisse - Melissa betekent ‘ho-
werd samengesteld. Het bevatte de volgende kruidencombinatie: nootmuskaat,
Gember (Zingiber) – Volgens sommi-
kaneel, citroenschil, engelwortel en ko-
gen is Zingiber afgeleid van ‘Zanzibar’,
riander. In vele huisapotheken geraakte
van waaruit sinds de 15de eeuw gem-
dit brouwsel ingeburgerd om indigestie
ber wordt uitgevoerd. Het kan ook een
en moeilijke spijsvertering te verhelpen.
vertaling uit het Sanskriet zijn met als betekenis ‘geweivormig’ naar de vorm
Engelwortel – ‘engelkruid’. Vanaf de
van de wortel. Werd in India reeds zeer
15de eeuw werd de grote engelwortel
vroeg gekweekt om aan voedsel toe te
bij ons populair, het werd als één van de
voegen, niet alleen als smaakstof maar
belangrijkste geneeskruiden genoemd
ook ter bevordering van de spijsverte-
(door Paracelsus) tegen pest, lepra en
ring. In 250 voor Christus gebruikte men
andere epidemieën (weliswaar met wei-
in Vietnam in de traditionele geneeskun-
nig succes, misschien wel preventief)
de gember als kruiderij om de vertering
maar vooral ter opwekking van de spijs-
van o.a. vis en schildpadden te verbe-
verteringsorganen en indigestie.
teren. Chinese zeelui kauwden gember
Pepermunt – ‘Mentha’ en ‘Munt’ zou-
Arabische artsen gebruikten al gember
den afgeleid zijn van de nymf Minthe
bij spijsverteringsklachten en maagaan-
die volgens een sage van Ovidius werd
doeningen. De Romeinen namen gember
veranderd in een muntplant door de ja-
mee op hun veldtochten en verspreid-
loerse godin Persephone toen deze de
den het over Europa, er werd zelfs be-
liefde van Pluto voor de nymf ontdekte.
lasting op geheven. Pas veel later werd
De Romeinen gebruikten munt in hun
het goedkoper.
sauzen om de spijsvertering te bevor-
Waar ik de mosterd haalde: Groot hand-
deren en introduceerden het kruid in de
boek voor geneeskrachtige planten –
rest van Europa. De plantkundige Do-
Dr. Geert Verhelst
ggy vendemmia
tegen zeeziekte. Griekse, Romeinse en
FEMMA SINT-JOOST – BRUSSEL N.O. OKRA – trefpunt Sint-Joost-ten-Node GREVELINGENSTRAAT 20, 1000 BRUSSEL SAMEN KOKEN
2018
in 1000 Brussel.
OPEN DEUR
Er gaat niets boven gezellig samen je potje te koken en uiteraard samen
Voor wie zin heeft in een gezellige babbel en een kopje koffie. En voor wie
te genieten van een zelf gemaakt feestmaal.
meer wil weten over de activiteiten van januari en februari.
Daarom komen we éénmalig in de maand samen en maken een lekker
14
Alle activiteiten vinden plaats in het lokaal in de Grevelingenstraat 20
Op dinsdag 9 januari en dinsdag 6 februari om 14.00 u.
driegangenmenu klaar. We beginnen er aan om 10u. Iedereen steekt
INFOSESSIE: ‘WAT DOET LICHT MET ONS
op één of andere manier de handen uit de mouwen: groenten schoon-
LICHAAM EN WELZIJN?’
januari februari
maken, aan de kookpot staan, opdienen en afwassen. Gezelligheid is
Het licht of de straling van het licht beïnvloedt meer dan alleen ons ge-
troef en het eten smaakt nog eens zo lekker. Een goede gelegenheid om
zichtsvermogen. Dat de bewuste waarneming van licht in het netvlies, zien
andere mensen te ontmoeten en misschien nog een tip op te steken om
dus, van grote waarde is voor ons welzijn en onze gezondheid, is bekend.
het thuis eens uit te proberen.
Minder bekend is dat ook de onbewuste waarneming van licht in de herse-
Wil je ook graag eens mee komen koken of komen genieten van een
nen reacties oproept die een grote rol spelen in ons gezond functioneren.
smakelijke menu in een gezellige sfeer? Geef dan zeker een seintje aa
Licht heeft een invloed op ons algemeen welbehagen. Het heeft een in-
OKRA Sint Joost Ten Node.
vloed op onze stemming, ons brein, onze zintuigen en onze slaap.
De kosten worden onder de deelnemers verdeeld. Alle 55-plussers, man of
Wat is licht precies? Is er een verschil tussen natuurlijk en kunstmatig licht?
vrouw, zijn welkom op dinsdag 16 januari en op dinsdag 13 februari. Inschrij-
Hoe kunnen we licht optimaal gebruiken? Wat doet licht met ons lichaam?
ven is wel noodzakelijk via Malou Moureau Vanderstappen: 02 736 33 93.
Welke soorten licht bestaan er? Hoe kan je licht gebruiken om beter te functioneren en te slapen?
ZUMBA
Deze infosessie geeft je meer inzicht in de soorten licht die er bestaan. Ver-
Zin om uit de bol te gaan op latinomuziek, samen met andere vrouwen? Dan
der wordt stilgestaan bij het effect van licht op ons functioneren. Je krijgt
is Zumba wat je zoekt! Zumba is een fitnessprogramma bestaande uit Latijns-
concrete tips om slim met licht en donker om te gaan.
Amerikaanse dansen zoals de Salsa, Merengue, Samba en Cumbia.
Op dinsdag 23 januari om 19.30 u in ons lokaal in de Grevelingenstraat 20
Ervaring hoef je niet te hebben, het is gemakkelijk om te volgen. Bovendien kan
Info en inschrijven: Mia Peters-Van Bastelaere tel.: 02/230 76 43
je rekenen op een woordje uitleg van de lesgever over deze sport én de talrijke
GSM: 0485/78 52 96 e-mail: m.vanbastelaere@gmail.com
muziekstijlen. Dit programma wordt aangeboden door Femma Fatale.
Deze activiteit werd ontwikkeld met de steun van CM.
BOWLING
Wanneer? Op maandag van 18u tot 19u (niet tijdens de schoolvakanties)
Op zondag 18 februari gaan we bowlen, samen met Sport-voor-Allen.
Vanaf 8 januari 2018
Afspraak om 14.30 u. aan de bowlingzaal ‘Crosly’, Keizerlaan 36 in 1000 Brussel
Waar? GC Ten Noey
of om 14.00u. aan ons lokaal.
Prijs? Slechts € 2 per les
Info en inschrijven: Sport-voor-Allen, 02 733 37 13 sport_voor_allen@yahoo.com
Inschrijving en info: Meriem Saissi, 0485 16 55 83 of meriem.saissI@femma.be
INTERVERENIGINGENQUIZ Daar doen we aan mee op vrijdag 23 februari om 19.30u. in het GC Ten Noey! Wil je de groep van feMma versterken? Geef dan een seintje aan Georgine Engelen, 02 230 44 03, georgineengelen@skynet.be Iedereen is welkom op onze activiteiten!
Kennismaken met Windows 10 bij Brusselleer Heb je eindelijk ook Windows 10 op jouw computer of laptop? Wil je kennismaken met de tegels en apps? Dan is de cursus ‘Starten met Windows 10’ ideaal. We leren op de laptop werken met het nieuwe Windows-systeem: we maken kennis met het bureaublad, de start en de tegels, we leren werken met Edge, met verkenner en allerlei handige applicaties. De cursus start op 15 januari 2018. De les is telkens op maandag en woensdag, van 9.00 tot 12.00u. Inschrijven kan op woensdag 10 januari in het leslokaal in de Philippe de Champagnestraat 23, 1000 Brussel (van 10.00 tot 12.00u) Interesse? Wil je meer informatie? CBE BRUSSELLEER - 02/223.20.45 of www.brusselleer.be.
OP DE STOEP
- We gaan een gigantisch vuurwerk afsteken met honderden vuurpijlen.Nieuwjaar zal magnifiek zijn en de mensen zullen met open mond staan kijken! - Vooral omdat ze met al dat spektakel niet zullen weten of de vliegende schotel vertrekt of net aankomt!
15
Tekst + cartoon: Rodrigo Burgos Zautzik - www.rodrigobz.net
januari
februari
Dinsdag 2 januari > vrijdag 5 januari
Zondag 3 februari
Mixed Media-atelier (6-9j)
Voorstelling Bart Van Bilzen
Zondag 14 januari
Maandag 12 februari > vrijdag 16 februari
Nieuwjaarsreceptie
Badabing Badaboem – speelweek voor kinderen
Zaterdag 19 januari
Dinsdag 20 februari
Koken en eten – Femma Quartier
Paper Friends grafiekatelier
Zondag 20 januari
Vrijdag 23 februari
Solidariteitsmaaltijd
Interverenigingenquiz
Zondag 28 januari
Vrijdag 23 februari
Kinder- en ouderfeest –
Koken en eten – Femma Quartier
kinderdagverblijf De Ketjes
Dinsdag 27 februari
Paper Friends grafiekatelier
16 2018 januari februari
VASTE ACTIVITEITEN IN TEN NOEY MA
DO
Zumba
Nederlandse les
Petit Mixed Media voor
Conversatietafel
kinderen
Boksen voor kinderen VR
DI
Babbel & Co
Nederlandse les Naaiatelier voor kinderen en hun ouders Gitaar Yoga WO Nederlanse les Country dans 55+ Oriëntaalse dans Podiumatelier voor kinderen Bouwen en vouwen voor kinderen
MEER INFO! Bezorg ons je mailadres via tennoey@vgc.be en ontvang informatie over onze activiteiten via mail of vind Ten Noey leuk op Facebook!
COLOFON ONTHAALBALIE Aan het onthaal van Ten Noey kan je terecht voor allerlei informatie over cursussen, cultuur, wonen en werken in Brussel. Openingsuren: Maandag tot donderdag van 9u tot 20u Vrijdag van 9u tot 18u ADRESSEN FEMMA/OKRA Grevelingenstraat 20 1000 Brussel Jeugdcentrum AXIMAX J.W. Wilsonstraat 19 1000 Brussel Tel. 02 280 45 56 Bib Joske Grensstraat 2 1210 Sint-Joost-ten-Node Joost-e-Fien Braemtstraat 47 1210 Sint-Joost-ten-Node Gemeenschapscentrum TEN NOEY Gemeentestraat 25 1210 Sint-Joost-ten-Node Tel. 02 217 08 82 | Fax 02 217 19 22 tennoey@vgc.be www.tennoey.be IBAN BE75 7340 1652 3351
PRIVACY Ten Noey respecteert je privacy. Je adres gebruiken we uitsluitend om je “De Schakel” toe te zenden en je op de hoogte te houden van eigen activiteiten van Gemeenschapscentrum Ten Noey en aanverwante organisaties in de Vlaamse gemeenschap te Brussel. Je kan je gegevens in ons bestand steeds inkijken of aanpassen zoals voorzien in de wet van 8 december 1992 ter bescherming van de privacy. WERKTEN MEE AAN DIT NUMMER Jos Laporte, Karel Van den Akker, Simon Vandersmissen, Kaatje Van Hemelrijck, Eva Van Velzen, Ziggy Vendemmia, Pol Vervaeke, Luc Faems, Rodrigo Burgos Zautzik, Karin Laporte, Larissa Viaene, Kathleen Deschamps ZETWERK www.madebydesign.be V.U. Patrick Moyersoen, Gemeentestraat 25 1210 Sint-Joost-ten-Node
Inzendingen voor het volgende nummer worden verwacht uiterlijk op 5 februari 2018. Inzendingen die ons na deze datum bereiken, kunnen wij niet meer publiceren. Dank voor je begrip.