Tuba Luba 3 oppgåvehefte 2 (NNO) by Tell forlag

ebba sporstøl

Tuba Luba 3

Tuba Luba 3 OPPGÅVEHEFTE 2

IN AR

TELL FORLAG Nynorsk

ISBN 978-82-7522-483-3

224833

Les meir på www.tell.no

788275

Til 3. trinn (Tuba Luba 3) høyrer desse einingane (nynorsk): Oppgåvehefte 1 Lesebok 1 Lesebok 1 Forenkla tekst Ressursperm del 1 Oppgåvehefte 2 Lesebok 2 Lesebok 2 Forenkla tekst Ressursperm del 2

Tuba Luba har sakte progresjon, ein klar systematikk og eit omfattande øvingstilbod. Det er teke vare på gjennom eit stort utval tekstar og oppgåver i oppgåvehefte og lesebøker, til bruk både på skolen og heime. For kvart årstrinn er det gitt ut ein ressursperm med generelt innføringsstoff, lærarrettleiing og kopieringsoriginalar.

ebba sporstøl

Tuba Luba 3 Oppgåvehefte 2 er ei ny utgåve som følgjer progresjonen i den reviderte norskserien Tuba Luba for småskoletrinnet. I tillegg til repetisjon blir blant anna verb, adjektiv og fleire rettskrivingsreglar gjennomgått. Mykje av stoffet er dessutan samla i tema.

Tuba Luba OPPGÅVEHEFTE 2

OPPGÅVEHEFTE 2

Tuba Luba er ein læremiddelserie for norsk på barnetrinnet i grunnskolen. Serien er komplett for heile barnetrinnet.

Nynorsk

ebba sporstøl

VU SE

Tuba Luba EM

OPPGÅVEHEFTE 2

Nynorsk

PL TELL FORLAG

Dikta på s. 8, 13, 16, 35, 37, 40, 62, 85, 102, 103, 107, 122 er omsette til nynorsk av Nikolai Nelvik.

Dikt av Alf Prøysen på side 13: © Norsk Musikforlag A/S Oslo Barneval-vers og Inni-vers av Sidsel Mørck er frå Erta-berta sukkererta, Samlede barnevers, Aschehoug 1991. ISBN: 978-82-7522-483-3 Nynorskutgåve Det må ikkje kopierast frå denne boka i strid med åndsverklova eller i strid med kopieringsavtalar med KOPINOR, interesseorgan for rettshavarar til åndsverk. Kopiering i strid med lov eller avtale kan føre til erstatningsansvar og inndraging og kan straffast med bøter eller fengsel.

Spørsmål og kommentarar til denne boka kan sendast til: Tell forlag a.s, Slemmestadveien 416, 1390 Vollen, tlf. 66 78 09 18 e-mail: post@tell.no www.tell.no

Omsetjing til nynorsk: Nikolai Nelvik

Tegninger: Harald Aadnevik, Ingse Revold og Ragnhild Heggdal Omslagsdesign og grafisk formgiving: Milla;Design Trykk: InPrint

VU © Tell forlag as 2012 2. utgåve

innhAld Forord side 5

Tema: Vinter side 7 Verb side 16 55 60 66 76 77 93 94 96 97

Tema: Vatn Dette har vi lært!

Tema: Vår side Éin m i slutten av eit ord side To m-ar inne i eit ord side Bokstaven å når språklyden å er lang side Bokstaven o når språklyden å er kort side Bokstaven o når den lange språklyden å står framom konsonantane v og g side Unntak side Unntak side Adjektiv side

side 118 side 148

AR PL EM KS SE

G IN ER D R VU

Forord

VU SE

No har du begynt på eit nytt år. Da skal du i norsktimane arbeide med Oppgåvehefte 2 og Lesebok 2 for 3. trinn. Utanfor er det vinter, og derfor skal du lese tekstar og løyse oppgåver som handlar om denne årstida. Når våren kjem, er det den årstida du skal arbeide med. Etter 17. mai er det vatn som er temaet.

Dess fleire oppgåver du løyser, og dess meir du skriv, dess flinkare blir du! Eg håper du er nøyen med å skrive pent, ordentleg og tydeleg. Pass på at bokstavane har stor og lita høgd, og at dei rette delane står over og under linja. Du må også hugse punktum eller spørjeteikn, og at alle setningar begynner med stor bokstav.

I Oppgåvehefte 1 har de løyst mange oppgåver med vokalar, konsonantar, diftongar og ordklassen substantiv. Eg håper de kan dette godt no. I Oppgåvehefte 2 skal de arbeide med to nye ordklassar. Dei heiter verb og adjektiv. Det dukkar også opp fleire rettskrivingsreglar.

Lykke til med arbeidet ditt. Ebba Sporstøl Ålesund, oktober 2012

AR PL EM KS SE

G IN ER D R VU

Vinter

AR PL EM KS SE

G IN ER D R VU

Samansette ord 1 Fargelegg overskrifta med «rakettfargar». 2 Skriv korleis rakettane dine kan sjå ut. Bruk skriveboka di.

Kva er det som brakar så fælt i kveld? Det er jo rakettar som smatrar og smell, grøne og gule og raude og blå mot himmelen mørk med stjerner på!

Det er nyttårsrakettar du no kan sjå, med stjernedryss i tusental, med kjempesoler og fossefall!

Godt nytt år til store – – Godt nytt år til små – – Godt nytt år til deg som eg no tenkjer på! Sonni Holtedahl Andersgaard

1 Kva fargar har rakettane i diktet?

Spørsmål og svar:

2 Korleis ser himmelen ut i diktet?

Svar: Rakettane er ___________________________________________________

Svar: Himmelen er ___________________________________________________ 3 Korleis kan vi høyre rakettane i diktet? Svar: Rakettane _________________ 4 Skriv fire av dei orda som har dobbeltkonsonant i seg. Svar: fossefall, ______________________________________________________ 8

1 Dra strek frå orda i boksane til orda midt på sida som passar til.

Året januar februar mars

søndag

7 dagar

4 årstider

vinter

365 dagar 52 veker

sommar haust

12 månader

vår

desember

laurdag

november

fredag

oktober

september

torsdag

onsdag

august

talet på dagar i året talet på dagar i veka talet på veker i året talet på månader i året talet på årstider i året

tysdag

juli

måndag

juni

mai

april

namna på månadene namna på vekedagane namna på årstidene

KALENDEREN

Kalenderen viser korleis dagane går. Til saman blir alle dagane eitt år.

Kva veit du om året?

365 dagar

52 veker

12 månader

4 årstider

Skriv orda som manglar. Bruk linjene.

Vi har fått eit nytt år.

Vi har sju dagar i veka.

Året heiter 20___________.

Dagane heiter:

Året har ___________ dagar.

___________________________

Året har ___________ veker.

___________________________

Året har ___________ månader.

Året har ___________ årstider.

___________________________

Årstidene heiter:

Vi har tolv månader i året.

Svar: __________________________

___________________________

1 Kva dato er det i dag?

___________________________

Spørsmål og svar:

___________________________

Vi har fire årstider.

___________________________

2 Når er du fødd? Svar: _________

Månadene heiter: ______________

______________

______________ 10

1 Set strek under alle vekedagane i diktet. 2 Skriv namnet på vekedagane. Bruk linjene. 3 Skriv orda som er substantiv. Bruk linjene.

Vekeregle

På måndag vil eg ha ein dusj. På tysdag teiknar eg med tusj. På onsdag klappar eg ein katt. På torsdag kjøper eg ein hatt. På fredag les eg i eit blad. På laurdag er eg kjempeglad. På søndag har vi fri, da vil eg ut på ski. Vekedagane: _________________________________________________________

____________________________________________________________________ Substantiv: __________________________________________________________

____________________________________________________________________

Spørsmål og svar:

1 Kor mange dagar er det i veka? Svar: ________________________________ 2 Kva for ein dag er først i veka? Svar: _________________________________ 3 Kva vekedagar har du fri frå skolen? Svar: _____________________________ 4 Kva dag i veka liker du best? Svar: ___________________________________ 5 Kor mange veker er det i eitt år? Svar: ________________________________ 11

1 Fargelegg overskrifta. Bruk raud farge på vokalane og blå farge på konsonantane. 2 Skriv namnet på alle månadene. Bruk linjene.

f___________________,

m___________________,

a___________________,

m___________________,

j___________________,

j____________________,

a___________________,

s___________________,

n___________________,

d___________________

j____________________,

o___________________,

R OPPGÅVER og svar:

1 Kor mange månader er det i eitt år? _________________________________

2 Kva heiter den første månaden i året? ________________________________

3 Kva heiter den siste månaden i året? _________________________________

4 Kva månad har du fødselsdag? _____________________________________ 5 I kva månad er 17. mai? ___________________________________________ 6 Skriv namnet på ein sommarmånad. __________________________________ 7 Skriv namnet på ein haustmånad. ____________________________________ 8 Skriv namnet på ein vintermånad. ___________________________________ 9 Skriv namnet på ein vårmånad. _____________________________________ 10 I kva for ein månad feirar vi jul? _____________________________________ 12

1 Set gul strek under alle substantiva i diktet. 2 Skriv orda som rimar. Bruk linjene. 3 Skriv kva årstid bileta passar til. Bruk linjene på venstre side av teikningane.

Årstidene Så blir det sommar med mange slags bær, og alle går berrføtt med mange slags tær.

Først blir det nyttår, og nissen er glad, no skal han kvile og ha det så bra.

Så og Så og

Så får vi våren med pinnar og strå blomstrar på bakken og kyllingar små.

får vi hausten, åkeren blir gul. dalar snøen, så blir det jul.

Alf Prøysen

_________________________________

____________________________

IN glad – bra,

____________________________

_________________________________

____________________________

_________________________________

Spørsmål og svar:

1 Kor mange årstider er det? Svar: ____________________________________ 2 Kva heiter årstidene? Svar: _________________________________________ ____________________________________________________________________ 3 Kven har skrive diktet? Svar: ________________________________________ 13

Biletdiktat 1 Skriv orda som passar til bileta. Skriv ein, ei eller eit framom orda. Bruk linjene. 2 Sj책 p책 orda du har skrive. Skriv fire av dei orda som har dobbeltkonsonant. Bruk skriveboka di. 3 Skriv fem av dei orda som har diftong. Bruk skriveboka di. 4 Skriv setningar med dei orda som har diftong. Bruk skriveboka di.

VU 14

1 Skriv setningar med fem av orda. Bruk linjene. 2 Skriv orda du bruker, i dei tomme rutene.

sekund minutt time fort

natt døgn dag veke årstid år ein augneblink ei kort stund

ei lang stund

lenge sidan

i gamle dagar

akkurat no

aldri

alltid

sakte sjeldan månad

ei veke

Eg brukte ei veke på å lese boka om Guro. _________________________________________________________

_________________________________________________________

_________________________________________________________ _________________________________________________________

_________________________________________________________

3 Skriv dei orda som har dobbeltkonsonant. Bruk linjene.

____________________________________________________________________ ____________________________________________________________________ 4 Skriv dei orda som fortel at det har gått veldig kort tid. Bruk linjene.

____________________________________________________________________ ____________________________________________________________________ 15

1 Les diktet. 2 Set brun strek under orda som er verb. 3 Skriv verba i diktet. Bruk linjene.

REGEL

Verb er ord som er like i at dei fortel kva nokon eller noko gjer.

Eg kan Eg kan gråte, eg kan smile. Eg kan tru og eg kan tvile.

Eg kan lukte, eg kan føle. Eg kan sjå, og eg kan søle.

Eg kan lyfte, eg kan bere. Eg kan alt det eg vil gjere. Mona Jørgensen Berge

Eg kan springe, eg kan hoppe. Eg kan gå, og eg kan stoppe.

Verba: ______________________________________________________________ ____________________________________________________________________

IN 4 Skriv ord som fortel kva barna på teikninga gjer eller held på med i friminuttet. Bruk linjene

ser, hoppar, spring,_______________ __________________________________ ___________________________________________ _____________________________________________________________ ____________________________________________________________________ 16

1 Skriv svara på spørsmåla med eitt ord. Bruk linjene. Orda i svara er like i at dei er verb.

Kva gjer eg? Svar: et________________________

2 Eg går.

Kva gjer eg? Svar: går_______________________

3 Eg søv.

Kva gjer eg? Svar: __________________________

4 Eg ligg.

Kva gjer eg? Svar: __________________________

5 Eg hoppar.

Kva gjer eg? Svar: __________________________

6 Eg stuper.

Kva gjer eg? Svar: __________________________ Kva gjer eg? Svar: __________________________

7 Eg syng.

1 Eg et.

Kva gjer eg? Svar: __________________________

9 Eg spelar.

Kva gjer eg? Svar: __________________________

8 Eg dansar.

2 Skriv orda du har skrive, som er like i at dei er verb. Bruk linjene.

et, går,_____________________________________________________________ ____________________________________________________________________ ____________________________________________________________________ 3 Kva gjer vaskemaskinen, lampa, vekkjarklokka, feiekosten? Bruk skriveboka di. 4 Skriv kva orda som passar til bileta, er like i. Bruk skriveboka di.

1 Skriv ei lita historie til kvar teikning. Bruk linjene.

Heksa på kjøkkenet

Heksa kokar heksebrygg. Ho_________________________________________ ___________________________________________ ___________________________________________

___________________________________________

Barna på biblioteket

Barna ser på bøker. Dei________________________________________ ___________________________________________

___________________________________________

Barna har det gøy. Dei________________________ ___________________________________________ ___________________________________________ ___________________________________________

Barna på fotballbanen

___________________________________________

1 Skriv svara på spørsmåla med eitt ord. Bruk linjene. Orda i svara er like i at dei er verb.

REGEL

Verb er ord som fortel kva nokon gjer, tenkjer, føler, ser, høyrer, opplever, eller kva som skjer. Verb er eit latinsk ord som tyder handling.

1 Eg et middag.

Kva gjer eg? Svar: et ___________________

2 Eg vaskar golvet

Kva gjer eg? Svar: vaskar________________

3 Eg les ei bok.

Kva gjer eg? Svar: ______________________

4 Eg spelar fløyte.

Kva gjer eg? Svar: ______________________ Kva gjer eg? Svar: ______________________

6 Eg høyrer ein rar lyd.

Kva gjer eg? Svar: ______________________

R 5 Eg ser to bilar.

Kva gjer eg? Svar: ______________________

8 Eg sym i sjøen.

Kva gjer eg? Svar: ______________________

9 Eg akar i bakken.

Kva gjer eg? Svar: ______________________

10 Eg hoppar i senga.

Kva gjer eg? Svar: ______________________

7 Eg lærer å lese.

2 Skriv orda som er like i at dei er verb. Bruk linjene.

et, _________________________________________________________________ ____________________________________________________________________ ____________________________________________________________________ 19

Kva skjer? Skriv verba som passar til bileta. Bruk linjene.

klipper spelar syng feiar huskar fiskar snakkar dansar tenkjer søv les hamrar

1 Skriv kva alle orda du har skrive, er like i.

VU OppgÅver og svar:

Svar: Dei er like i at dei er _____________________________________________ 2 Skriv setningar med seks av verba. Eksempel: Kari søv godt. Svar:

____________________________________________________________

____________________________________________________________________ ____________________________________________________________________ 20

1 Fargelegg overskrifta. Bruk raud farge på vokalane og blå farge på konsonantane. 2 Skriv ei historie som passar til biletet. Du kan for eksempel fortelje kva trolla held på med, kva dei gjer. Bruk linjene.

VU Trollfar heiter Skjeggtust. Han står og ser på. Skjeggtust smiler og ler.

__________________________________________

____________________________________________________________________

____________________________________________________________________ ____________________________________________________________________ ____________________________________________________________________ ____________________________________________________________________ ____________________________________________________________________ ____________________________________________________________________ ____________________________________________________________________ 21

1 Skriv svara på spørsmåla med eitt ord. Orda i svara er like i at dei er verb i fortid. Dei fortel oss at noko har skjedd. Bruk linjene.

REGEL

Den måten verbet blir skrive på, fortel oss når noko skjer, skjedde eller kjem til å skje. Det som skjer no, kallar vi notid. Det som har skjedd, kallar vi fortid.

Kva gjorde eg? Svar: vaska _______________

2 Eg åt middag

Kva gjorde eg? Svar: åt __________________

3 Eg las ei bok.

Kva gjorde eg? Svar: _____________________

4 Eg spela fløyte.

Kva gjorde eg? Svar: _____________________

5 Eg såg to bilar.

1 Eg vaska meg.

Kva gjorde eg? Svar: _____________________

6 Eg høyrde ein lyd. Kva gjorde eg? Svar: _____________________

G 7 Eg lærte å lese.

Kva gjorde eg? Svar: _____________________

8 Eg sumde i sjøen. Kva gjorde eg? Svar: _____________________

2 Skriv verba som passar til bileta. Verba skal stå i fortid. Bruk linjene.

sumde 3 Skriv verba du har skrive, i notid. Bruk skriveboka di. 4 Skriv kva orda vaskar og vaska er like i. Kva er dei ulike i? Bruk skriveboka di. 5 Skriv substantiv som passar til bileta. Bruk skriveboka di.

1 Skriv verba som manglar i setningane. Bruk linjene. 2 Fortel kva du gjorde i går. Bruk skriveboka di.

klipte padla

fiska tenkte hoppa

dansa

spela

dykka

Per klipte håret til Jon i går.

Ole _________________ i elva i går kveld.

Maria _________________ på katten som hadde kome bort.

Ivar _________________ horn i går kveld.

Trine og Trond _________________ så flott i går kveld.

Trine _________________ ned til det gamle skipet i går. Asle _________________ ut til øya i går. Sara _________________ tau i heile går. 3 Skriv kva orda du har skrive, er like i. Bruk skriveboka di. 4 Skriv substantiv som passar til bileta. Bruk skriveboka di.

1 Skriv ei forteljing som passar til kvart bilete. Kva skjedde, kva gjorde barna? Bruk linjene. 2 Skriv eit verb som passar til kvart bilete. Bruk linjene under bileta.

På kafé

Kari og Petter var på kafé. Dei ________________________________________ ___________________________________________ ___________________________________________

Skolebussen

___________________________________________

Eva og Jens gjekk på skolebussen. Dei________________________________________ ___________________________________________

___________________________________________

Marius var på skeisebanen. Han _______________________________________ ___________________________________________ ___________________________________________ ___________________________________________ 24

På skeisebanen

___________________________________________

1 Skriv orda som manglar i setningane. Bruk linjene. 2 Kva er orda høyrer og høyrde like i? Kva er dei ulike i? Bruk skriveboka di. HUGS: Det som skjer akkurat no, kallar vi notid. Det som har skjedd, kallar vi fortid.

Akkurat no les eg i ei bok

les/las

I går las eg i ei bok.

ser/såg

Akkurat no ser eg ein blå bil.

For ein time sidan såg eg ein raud bil.

høyrer/høyrde

Akkurat no _____________ eg ein lyd.

For eit kvarter sidan _____________ eg ein rar lyd.

badar/bada

I går _____________ eg.

Akkurat no _____________ eg.

Akkurat no _____________vi klede.

I går _____________ eg også tennene mine.

pussar/pussa

Akkurat no _____________ eg tennene mine.

vaskar/vaska

For ei veke sidan _____________ vi klede.

Akkurat no _____________ eg håret.

klipper/klipte

For ein månad sidan _____________ eg håret. 25

1 Skriv verba i setningane. Bruk linjene. 2 Set raud strek under vokalane i setningane. 3 Fortel korleis du kler på deg om morgonen. Bruk skriveboka di.

Verbet: leikar____________________

Geir sparkar fotball.

Verbet: _________________________

Per stupte frå knausen.

Verbet: _________________________

Aslaug drakk kaffi.

Verbet: _________________________

Øystein køyrde bil.

Verbet: _________________________

Sissel gjekk tur.

Verbet: _________________________

Einar leikar med Kari.

Katten mjauar. Verbet: _________________________

1 Skriv dei særnamna som har diftong.

IN OppgÅveR og svar:

Svar: _______________________________________________________________

2 Skriv dei orda som har dobbeltkonsonant.

Svar: _______________________________________________________________ 3 Skriv det verbet som har diftongen au. Svar: _______________________________________________________________ 4 Skriv dei substantiva som har diftongen au. Svar: _______________________________________________________________ 26

1 Skriv verba som passar til bileta. Verba skal st책 i notid. Bruk linjene.

fiskar

VU G

2 Skriv verba og substantiva som passar til bileta. Bruk linjene,

Vi syklar ______________ med ein sykkel. Vi ___________________ med ___________________.

Vi ___________________ med ___________________. Vi ___________________ p책 ____________________. Vi ___________________ med ___________________. Vi ___________________ med ___________________. 3 Sj책 p책 fire ting i klasserommet. Skriv kva vi bruker dei til. Bruk skriveboka di.

1 Skriv verba som passar til bileta. Verba skal stå i notid. Bruk linjene.

dykkar

VU G

2 Skriv verba og substantiva som passar til bileta. Bruk linjene. Verba skal stå i notid. Bruk linjene.

Vi ___________________ på eit piano.

Vi ___________________ i ______________________. Vi ___________________ med ___________________.

Vi ________________ oss med ___________________. Vi ___________________ på ____________________. Vi ___________________ med ___________________. 3 Ekstraoppgåve: Sjå på fire ting på leikeplassen. Skriv namna på tinga og fortel kva vi bruker dei til. Bruk skriveboka di.

1 Skriv verba og substantiva (ikkje særnamna) i setningane Bruk linjene. 2 Set raud strek under diftongane. 3 Fortel kva du har i ranselen. Bruk skriveboka di.

Frøydis leikar med ein ball. Verb: leikar Substantiv: ball Aslaug åt pølse.

Verb:_________ Substantiv:__________

Audhild lagar middag. Verb:_________ Substantiv:__________ Øystein spelar fele.

Verb:_________ Substantiv:__________

Eivind les i ei bok.

Verb:_________ Substantiv:__________

Oddveig datt i trappa. Verb:_________ Substantiv:__________

Verb:_________ Substantiv:__________

Spørsmål og svar:

Aud slo seg på kneet.

Verb:_________ Substantiv:__________

Kai fiskar i fossen.

Verb:_________ Substantiv:__________

Mai vinkar til mor.

1 Kva særnamn finn du? Svar: _________________________

__________________________________________________________________ 2 Kva ord har dobbeltkonsonant? Svar: ______________________________________________________________ 3 Kva verb har fortidsform? Svar: ______________________________________________________________ 29

Enkeltkonsonant eller dobbeltkonsonant? 1 Les orda i boksen. 2 Skriv orda som manglar i setningane. Bruk linjene. 3 Skriv orda som passar til bileta. Bruk linjene.

Buksa mi er øydelagd, det er berre _______ att.

bilar/biller filer/filler

Sjørøvaren fann ei kiste full av ______pengar.

gul/gull

No _______ det i kjelen.

sopar/soppar

Mor _______ snøen av trappa.

tener/tenner

Det er ei eske med _____ i medisinskapet.

tiger/tiggar

Eirik vil _______ eit hol i jorda.

piler/piller

hake/hakke

Veslesyster har fått to ________.

halen/hallen

kokar/kokkar

4 Skriv setningar som passar til bileta. Bruk skriveboka di.

1 Skriv verba som passar til bileta. Verba skal stå i notid. Bruk linjene.

Jenta græt.

Apa

Trine

Ole

Hans

Guten

2 Skriv verba som manglar. Bruk linjene.

ringjer

leikar

blåser

brenn

sym

Telefonen ________________________________________. Barna ___________________________________________.

Bålet ____________________________________________. Vinden __________________________________________.

leikte

blåste

brann

sumde

ringde

Dykkaren ________________________________________.

Telefonen ________________________________________. Barna ___________________________________________. Bålet ____________________________________________. Vinden __________________________________________.

Dykkaren ________________________________________. 3 Skriv kva dei to rekkjene med verb er ulike i. Bruk skriveboka di.

1 Skriv substantiv og verb som passar til biletet. Bruk linjene. 2 Fargelegg overskrifta. Bruk raud farge på vokalane og blå farge på konsonantane. 3 Fargelegg teikninga.

Substantiv: snømann, _________ ____________________________ ____________________________

VU D

____________________________

Verb: ser, kikar, ______________ ____________________________

____________________________

4 Skriv ferdig historia om snømannen. Bruk linjene.

Ute i hagen stod ein flott snømann. Han stod der heilt åleine. Det var seint på kvelden. Ei lita jente stod ved vindauget. Ho var forkjølt. Ho hadde lege i senga si heile dagen. Ho kika ut på snømannen. ___________________________________________________________ ___________________________________________________________ ___________________________________________________________ ___________________________________________________________ 32

1 Dra strek frå ordet vinter til orda som står i rekkja. Skriv dei nye orda på linjene.

dekk

___________________

drakt

___________________

dvale

___________________

ferie

___________________

føre

___________________

kåpe

___________________

natt

___________________ ___________________

pels

___________________

vinterdag __________

vinter

dag

månad

veg

___________________

AR 2 Skriv namna på dei tre vintermånadene. Bruk linja.

___________________________________________________________

3 Skriv setningar med seks av dei nye orda. Bruk skriveboka di.

1 Skriv namna på ting du kan leike med eller gjere noko med når det er vinter. Bruk linjene. 2 Kva er orda du har skrive, like i? Bruk linja.

ski, _____________________________________________________ ______________________________________________________ Orda eg skreiv, er like i at dei er_______________________________

3 Kva kan du gjere eller leike dersom du har dei tinga som er nemnde under? Bruk linjene.

danseskeiser lengdeløpsskeiser hockeyskeiser akebrett hoppski spark rattkjelke

Eg kan danse på isen dersom eg har danseskeiser.

Eg kan renne fort på isen dersom eg har ________________________

Eg kan spele ishockey dersom eg har ___________________________ Eg kan_____________________________________________________

___________________________________________________________

___________________________________________________________ 34

1 På biletet ser du ei jente som snakkar med snømannen sin. Ho stiller fem spørsmål. Kva trur du ho spør han om? Skriv spørsmåla. Bruk linjene. 2 Fortel korleis du lagar ein snømann. Bruk skriveboka di.

Kva ________________________ _____________________________ Kvar ________________________ _____________________________

VU D

Kven ________________________

Korleis ______________________ _____________________________

_____________________________

Kvifor _______________________ _____________________________

Snøkrystallar Snøkrystallar, snø som dalar, snø på trea, snø på kleda, snø på bakken. Au! Snø i nakken!

Kjell Røseth

3 Set raud strek under alle vokalane i diktet. 4 Skriv ord som rimar, og som er like i at dei er substantiv. Bruk linja.

Svar: __________________________________ _______________________________________ _______________________________________ 35

1 Dra strek frå dei orda du synest passar til biletet. Det er ikkje alle orda som passar til. 2 Set strek under orda som har dobbeltkonsonant.

skinnlue

glidelås

ullskjerf

øyreklaffar

polvottar

stillongs

ullsokkar

vinterbukse

T-skjorte

truse

kjeledress

ullgenser

vinterstøvlar

vinterjakke

3 Guten på teikninga er på besøk i Noreg. Han kom hit i januar. Han har aldri vore ute i snø og kulde før. Der han kjem frå, er det sommar heile året. Kva må han ha på seg så han ikkje skal fryse ute i snøen? Bruk linjene.

Aller inst må han____________________________________________ ___________________________________________________________ ___________________________________________________________ ___________________________________________________________ 36

1 Fargelegg overskrifta. Bruk raud farge på vokalane og blå farge på konsonantane. 2 Skriv diktet så pent du kan. Bruk skriveboka di.

Eg har gått på skeiser for aller første gong. Det knaka litt i isen – det var som om han song. Eg ramla mange gonger, men slo meg berre litt. Å klare hopp er vrient, især eit hopp med splitt.

Mona Jørgensen Berge

oppgÅver og svar:

Og skeisene eg bruker, har storesyster hatt. Dei er jo altfor store – så er det rart eg datt?

1 Skriv orda som rimar. Svar: gong – song,________________________________________ 2 Skriv orda som er like i at dei har språklyden ng.

Svar: gong,__________________________________________________________

3 Skriv ordet som har diftongen ei.

Svar: _______________________________________________________________

SPØRSMÅL og svar:

1 Kvifor ramla jenta på isen? Svar: _______________________________________________________________ 2 Kor mange ulike typar skeiser veit du om? Svar: _______________________________________________________________ 37

1 Les teksten om sommar. 2 Les teksten om vinter, og skriv orda som manglar. Bruk linjene. 3 Sjå på begge tekstane og set strek under orda som har dobbeltkonsonant.

Når det er sommar og varmt, kan vi seie:

Å, det er så varmt! Eg sveittar! Eg vil bade og sole meg. Eg vil ha lite klede på meg. Eg må ta av meg nesten alle kleda fordi det er så varmt. Av og til får eg myggstikk. Av og til må eg vere i skuggen. Å, det er så varmt!

Når det er vinter og kaldt, kan vi seie:

Å, det er så _________________________________________

Eg ________________________________________________

Eg vil __________________________________________ Eg må _________________________________________

Av og til ________________________________________________ Av og til ___________________________________________________ Å, det er så ________________________________________________

1 Les orda under. 2 Skriv orda som passar til sommarting, under ordet sommarting. 3 Skriv orda som passar til vinterting, under ordet vinterting. Bruk linjene.

ullsokkar skistavar shorts solkrem sandslott snĂ¸lykt badering skjerf stĂ¸vlar bikini solhatt vasski symjefĂ¸ter snĂ¸ballar badebukse sandalar skinnlue kjelke solstol vottar kjeledress solbriller Sommarting:

solkrem,____________________________________________________

___________________________________________________________

Vinterting:

___________________________________________________________

ullsokkar,___________________________________________

_____________________________________________

4 Skriv setningar med fire av dei orda som har dobbeltkonsonant. Bruk linjene.

REBUS 1 Skriv orda som passar til bileta. Bruk rutene. 2 Skriv løysingsordet. Bruk linja. 1

4 5

oppgÅver og svar:

Løysingsordet: _______________________________________________

1 Skriv orda som er like i at dei har dobbeltkonsonant.

Svar: _______________________________________________________________

2 Kva er alle orda i rebusen like i?

Svar: _______________________________________________________________ 3 Skriv orda som er like i at dei er namn på dyr. Svar: _______________________________________________________________ 4 Skriv namnet på det dyret som har kvit pels om vinteren. Svar: _______________________________________________________________ 40

1 Skriv orda som passar til teikningane. Bruk linjene. 2 Set ring rundt dei orda som er like i at dei er verb.

jakke vott

skjerf vinkar

går stillongs bukse hoppar plystrar støvlar lue sokkar

SPØRSMÅL og svar:

1 Kva må du ha på hendene for ikkje å fryse?

Svar: _______________________________________________________________

2 Kva må du ha på føtene for ikkje å fryse?

Svar: _______________________________________________________________

3 Kva må du ha rundt halsen for ikkje å fryse?

Svar: _______________________________________________________________ 4 Kva må du ha på hovudet for ikkje å fryse?

Svar: _______________________________________________________________

5 Kva slags ytterplagg må du ha for ikkje å fryse?

Svar: _______________________________________________________________ 6 Kvifor må vi ha stillongs når det er kaldt? Svar: _______________________________________________________________ 7 Kvifor kan vi ikkje gå ute i shorts når det er kaldt? Svar: _______________________________________________________________ 41

1 Dra strek frå ordet snø til orda som står i rekkja. Du får elleve samansette ord. Skriv dei nye orda. Bruk linjene.

snøballar___________

fresar

___________________

moking

___________________

plog

___________________

skuter

___________________

hytte

___________________

mann

___________________ ___________________

fnugg

___________________

ras

___________________

storm

___________________

lykt

snø

ballar

2 Skriv dei samansette orda som har dobbeltkonsonant. Bruk linjene.

___________________________________________________________ ___________________________________________________________ 3 Ekstra: Forklar kva eit snøfnugg og ein snøskuter er. Bruk skriveboka di.

1 Alle bileta viser kva vi kan gjere om vinteren. Fortel kva som skjer på bileta. Bruk linjene.

Ola har eit snøbrett. Han kan________________________ __________________________________________________ __________________________________________________

__________________________________________________

2 Skriv nokre verb som fortel kva vi kan bruke snøen til. Bruk linja.

rulle, _______________________________________________________ 43

1 Skriv ei vêrmelding. Du skal varsle eit skikkeleg vintervêr. Det skal kome mykje snø, kulde og vind. Bruk linjene og orda under.

snøvêr iskaldt

snøstorm snøfnugg

kuldegrader såpeglatt kram snø snøføyke snøras glatte vegar

Vêrmelding for onsdag: Møre og Romsdal: Skya vêr med nokre snøbyer. Utpå kvelden stigande temperatur. Det kan bli glatte vegar. Fare for snøras på utsette stader.

Vêrmelding for __________________________________________ ________________________________________________________

________________________________________________________ ________________________________________________________

SPØRSMÅL og svar:

1 Korleis bør snøen vere når du skal lage snømann?

Svar: _______________________________________________________________

2 Kven kan få vanskar når vegane er såpeglatte?

Svar: _______________________________________________________________ 3 Korleis bør vêret vere når du skal på skitur? Svar: _______________________________________________________________ 4 Kvifor bør vi halde oss innandørs når det er snøstorm? Svar: _______________________________________________________________ 44

1 Fortel kva barna på biletet held på med. Bruk linjene. 2 Set strek under dei orda som har dobbeltkonsonant.

slalåm ski snøballar

hoppbakke

spark

akebrett

kjelke

VU KS

Barna på biletet har det gøy i snøen. Nokre av dei står på __________________________________ ____________________________________________

________________________________________________________

________________________________________________________ ___________________________________________________________ OPPGÅVER og svar:

1 Skriv fire substantiv som passar til biletet. Svar: _______________________________________________________________ 2 Skriv fire verb som passar til biletet. Svar: _______________________________________________________________ 45

1 Skriv forteljinga ferdig. Fekk barna leike i fred? Kom det andre barn? Du bestemmer! Bruk linjene. 2 Fargelegg overskrifta. Bruk raud farge på vokalane og blå farge på konsonantane.

VU KS

Det står ei fin snøborg i hagen. Barna har jobba i mange timar med å lage borga. Gjett om dei er stolte. No er dei klare til å leike i borga. ___________________________________________________________

___________________________________________________________

___________________________________________________________ ___________________________________________________________ OPPGÅVER og svar:

1 Skriv kva orda byggjer, kastar, rullar og spionerer er like i. Svar: _______________________________________________________________ 2 Skriv kva orda snøborg, snøball, vottar og luer er like i. Svar: _______________________________________________________________ 46

1 Skriv kva dei tre menneska på bileta har på seg. Få med deg så mange ting som mogleg. Bruk linjene. 2 Fargelegg overskrifta med karnevalsfargar.

1 Eg ser ein sjørøvar som har________________________ __________________________________________________

__________________________________________________

__________________________________________________ 2 Eg ser ei jåledame som har_______________________

__________________________________________________

__________________________________________________ 3 Eg ser ein cowboy som har________________________

__________________________________________________ __________________________________________________ __________________________________________________ OPPGÅVE og svar:

Skriv substantiv som passar til bileta. Svar: _______________________________________________________________ 47

1 Set gul strek under substantiva i diktet.

Barneval-vers Karneval! Kom, så lagar vi barneval! Kle deg sprøtt ut, da vel!

Ja, ja, ja! Eg skal ha ei krone med diamantar på, silkesko som er lyseblå. – Eg er dronning i kveld.

Ja, ja, ja! Eg skal ha flosshatt, lakksko og svær sigar, og slik flott dress som kongen har. – Eg er fin mann i kveld.

Karneval! Kom, så lagar vi barneval! Kle deg sprøtt ut, da vel!

Ja, ja, ja! Eg skal ha frakk og bukse som er krit-kvit Får eg lytte på hjartet ditt? – Eg er dokter i kveld.

Ja, ja, ja! Eg skal ha skitne klede og svarte kinn, klatretauet og kosten min. – Eg er feiar i kveld.

Karneval! Kom, så lagar vi barneval. Kle deg sprøtt ut, da vel!

Karneval! Kom, så lagar vi barneval! Kle deg sprøtt ut, da vel!

2 Biletdiktat (til sidene 48 og 49): Skriv orda som passar til bileta. Bruk linjene.

Karneval! Kom, så lagar vi barneval! Kle deg sprøtt ut, da vel!

Ja, ja, ja! Eg skal ha skyggelue og bukser blå, skjegg – og så skal eg tyggje skrå – Eg er sjømann i kveld.

Karneval! Kom, så lagar vi barneval! Kle deg sprøtt ut, da vel!

Karneval! Kom, så lagar vi barneval! Kle deg sprøtt ut, da vel! Ja, ja, ja! Eg skal ha lapp på auget og hatt så svær, sverdet har eg i beltet her. – Eg er røvar i kveld.

Ja, ja, ja! Eg skal ha kjempehatt og vest av skinn. Høyr, no smell det får skytaren min. – Eg er cowboy i kveld.

Ja, ja, ja! Eg skal ha lappeskjørt og filleskaut, lang, lang nase – det er litt flaut. – Eg er heksa i kveld.

Karneval! Kom, så lagar vi barneval! Kle deg sprøtt ut, da vel!

Sidsel Mørck

1 Les diktet Barneval-vers på sidene 48 og 49 fleire gonger. 2 Set strek med gul farge under substantiva i spørsmåla nedanfor.

SPØRSMÅL og svar:

1 Kva har barna i diktet kledd seg ut som? Svar: Dei har kledd seg ut som feiar, fin mann,____________________________ ____________________________________________________________________

2 Kva skal dronninga ha på seg?

Svar: _______________________________________________________________

3 Kva skal cowboyen ha på seg?

4 Kva skal heksa ha på seg?

Svar: __________________________________________________________

5 Kva skal dokteren ha på seg?

Svar: __________________________________________________________

Svar: _______________________________________________________________

6 Kven skal ha med seg kost og klatretau?

Svar: _______________________________________________________________ 7 Kven skal ha med seg sverd? Svar: _______________________________________________________________ 8 Kven skal ha med seg ein svær sigar? Svar: _______________________________________________________________ 50

1 Set gul strek under substantiva. 2 Set grøn strek under orda som har dobbeltkonsonant. 3 Skriv substantiva og orda med dobbeltkonsonant. Bruk linjene under diktet.

Ein raud og redd ballong No har eg sveva oppi her, kor lenge da, skal tru? Eg anar ikkje kvar eg er, men det gjer kanskje du?

Du blåste masse luft i meg, slik at eg svulma opp. Du tok meg med og la i veg opp på ein bakketopp.

Eg er ein raud og redd ballong høgt over moder jord. Du blåste luft i meg ein gong, eg trur det var i fjor.

Eg er ein raud og redd ballong i enden av ei snor. Eg var heilt paddeflat ein gong, no er eg vorten stor.

Nikolai Nelvik

Der dingla eg med hjarteklapp i enden av ei snor. For du sprang fort, og taket glapp, og eg kom laus og fór.

Substantiv: ballong,________________________________________________

____________________________________________________________________

Ord med dobbeltkonsonant: redd, _________________________________ ____________________________________________________________________ 4 Skriv orda som rimar i diktet. Bruk linjene.

ballong – gong,______________________________________________ ____________________________________________________________ 5 Skriv eit tøysevers eller ei forteljing om ein ballong som flaug sin veg. Bruk skriveboka di.

1 Fargelegg overskrifta. Bruk raud farge på vokalane og blå farge på konsonantane. 2 Skriv verba i diktet. Bruk linjene. 3 Skriv orda som har dobbeltkonsonant. Bruk linjene. 4 Skriv orda som rimar i diktet. Bruk linjene.

Eg har fått laurdagsgodt, stort og smått, og det er flott. Kom og sjå! Du skal få. Dette skal vi dele på. Far i døra: «Godteri? Det var ikkje småtteri! Det er greitt, det, kjære venner. Berre hugs å pusse tenner.»

Nikolai Nelvik

IN SE

Verba i diktet: ______________________________________________

___________________________________________________________

Orda som har dobbeltkonsonant: _____________________________ Orda som rimar: fått – laurdagsgodt, smått – flott,_______________________________ ___________________________________________________________ 5 Skriv kva slags godteri du ville ha kjøpt dersom du fekk 100 kroner. Bruk linjene.

Eg ville ha kjøpt ___________________________________________ ___________________________________________________________ 6 Ekstraoppgåve: Skriv korleis det ville ha gått med deg dersom du åt godteri kvar dag. Bruk skriveboka di.

1 Set gul strek under substantiva. 2 Skriv kva du trur Ugur, Asle, Vibeke og Sabrina har kledd seg ut som. Bruk skriveboka di.

Karneval Unni og Olav har laga karneval. Dei er i kjellarstua. Der har dei pynta fint med ballongar og serpentinar. Dei har baka bollar og kjøpt brus. Olav har kledd seg ut som sjørøvarkaptein. Han har svart lapp over auget og jakke med blanke knappar. Unni er jåledame. Ho har leppestift og øyredobbar. No ventar dei på Ugur, Asle, Vibeke og Sabrina.

VU D

OPPGÅVER og svar:

1 Skriv kor mange setningar og punktum du finn.

Svar: Eg finn _____ setningar og _____ punktum.

Svar: Eg finn _____ spørjesetningar.

Svar: Eg finn _____ særnamn.

3 Skriv kor mange særnamn du finn.

2 Skriv kor mange spørjesetningar du finn.

Namna er: ____________________________________________________ SPØRSMÅL og svar:

1 Kva har Olav over auget? Svar: __________________________________________________________ 2 Kva har Unni i øyra? Svar: _______________________________________________________________ 53

1 Fargelegg overskrifta. Bruk raud farge på vokalane og blå farge på konsonantane. 2 Skriv orda som har dobbeltkonsonant. Bruk linjene. 3 Skriv orda som har vokalane å og ø. Bruk linjene.

Graset gror på voll og bø, mellom muntre bekker.

Takk da, vinter, for i år, no er tida komen. Ja, no stundar det mot vår. snart sprett første blomen.

Fuglar syng i lund og li og i alle hagar. Snart så skal det atter bli varme sommardagar

Siste rest av is og snø ligg i spreidde flekker.

Nikolai Nelvik

Ord med dobbeltkonsonant: __________________________________

Ord med vokalen å: _________________________________________ Ord med vokalen ø: _________________________________________

1 Kva for tre årstider finn du i diktet?

SPØRSMÅL og svar:

Svar: __________________________________________________________

2 Kva for ei årstid manglar i diktet?

Svar: _______________________________________________________________ 3 Kva liker du best med vinteren? Svar: _______________________________________________________________ 4 Kva liker du minst med vinteren? Svar: _______________________________________________________________ 54

V책r

VU Skriv fem verb som passar til biletet. Bruk linja.

___________________________________________________________ 55

1 Skriv namna på dei tre vårmånadene. Bruk linjene under. 2 Dra strek frå ordet vår til orda i rekkja. Du får nye samansette ord. 3 Skriv dei nye orda på linjene.

Dei tre månadene heiter mars, ______________ og _____________.

blomster vårblomster_________ ___________________

flaum

___________________

grøn

___________________

klede

___________________

kål

___________________

månad

___________________

regn

___________________

teikn

___________________

vêr

___________________

slapp

___________________

vår

dag

jamdøgn ___________________

4 Lag setningar med seks av dei nye orda. Bruk skriveboka di.

1 Set grøn strek under orda i diktet som har dobbeltkonsonant. 2 Skriv verba i diktet. Bruk linjene. 3 Skriv eit vårdikt. Bruk skriveboka di.

No er våren her. Våren kjem med bulder og brak. Det sildrar og dryp frå alle tak. Snømannen vår smeltar.

No er våren her. Våren kjem med sol og varme. Det spirer og gror i heile landet. Snømannen er ikkje meir.

spørsmål og svar:

Verb:_______________________________________________________

1 Sjå på biletet av snømannen Smilefjes på side 32. Kva trur du ligg att på bakken når Smilefjes har smelta? Svar: Når Smilefjes har smelta, ligg det att fire steinar, __________________

___________________________________________________________________

2 Korleis ser bakken og grasplenen ut etter at snøen har smelta?

Svar: _______________________________________________________________ 3 Korleis ser lauvtrea ut tidleg på våren? Svar: _______________________________________________________________ 4 Korleis ser det ut rundt kiosken, butikken og skolen like etter at snøen er borte? Svar: _______________________________________________________________ 57

1 Sjå på teikninga. Skriv ei lita historie om kva barna gjer. Bruk linjene. 2 Fortel om ein morosam leik. Bruk skriveboka di.

Eg ser ei jente som _____________ ______________________________ ______________________________

______________________________

3 Mange av orda du brukte for å fortelje kva barna leikar eller gjer, er like i at dei er verb. Skriv dei verba du har brukt. Bruk linjene.

___________________________________________________________

1 Kva slags leiker eller ting kan vi bruke om våren?

spørsmål og svar:

Svar: sykkel,_________________________________________________________ 2 Kva liker du best å leike eller halde på med om våren? Svar: Eg liker_________________________________________________________ 3 Kva for ei årstid liker du best? Svar:Eg liker_________________________________________________________ 58

1 Set strek under substantiva i det første verset. 2 Set strek under verba i det andre verset. 3 Skriv orda du fann. Bruk linjene under diktet.

Småsporven Småsporven gjeng i tunet og tippar korn og ribbar strå og hev så god ein une og ler åt katten grå. Pip, pip, det så seg lagar alle dagar, at Monsemann meg jagar, men kan meg aldri få.

Eg er så lett på vengen, og Mons må sleikje seg om trut; kvitt, kvitt, den gamle drengen, han fekk så mang ei sut. Og om i vide ringar hauken svingar, eg bort meg kverv og kringar og slepp av leiken ut.

Arne Garborg

Substantiv:_________________________________________________ Verb: _____________________________________________________

KS 4 Set strek under vårorda. Skriv fire av orda. Bruk linja. 5 Set ring rundt orda som har diftong. Skriv fire av orda. Bruk linja.

PL blomster mai reir maur kvitveis snømann badetøy rumpetroll papegøye april mars hoppetau fotball sol påske steinrøys Vårorda: __________________________________________________ Orda med diftong: __________________________________________ 6 Ekstraoppgåve: Teikn ein vårblomster og skriv korleis han ser ut. Bruk skriveboka di.

1 Skriv orda som passar til bileta. Bruk linjene. REGEL

fem lam kam klem trim lem

Vi skriv som regel ikkje meir enn éin m i slutten av eit ord.

pram dam

VU 2 Skriv orda du har skrive, på rett plass i setningane. Bruk linjene.

Ole og Erik var på ______________tur.

Sauen hadde to _____________.

Kari greidde håret med ein _______________. Vi opna ein _______________ da vi gjekk ned i kjellaren. Per fekk ______________ og kyss av Nina. Etter talet fire kjem talet ______________. Onkel rodde i ein ______________. 60

1 Tre av orda passar til bileta. Skriv desse orda på linja under bileta. 2 Resten av orda passar i setningane. Skriv desse orda på rett plass i setningane. Bruk linjene.

rom

slem

bom

stum

dam

fram

dum

tom

Jenta var ikkje ____________. Ho var snill.

Vi gjekk _____________. Vi gjekk ikkje tilbake.

Katten var ikkje ____________. Han var klok.

No er boksen ____________. I går var han full.

spørsmål og svar:

1 Kva er alle orda i rekkja like i?

Guten var ikkje _____________. Han snakka heile tida.

2 Kva er orda rom, dam, bom like i?

Svar: ______________________________________________________________

Svar: ______________________________________________________________ 3 Kva for eit ord rimar på ordet stum? Svar: ______________________________________________________________ 4 Kva er orda gjekk og snakka like i? Svar: ______________________________________________________________ 61

1 Les diktet saman i «trommetakt». 2 Set svart strek under ordet tromme. 3 Set gul strek under ordet trom. 4 Fargelegg overskrifta. Bruk blå farge på konsonantane og raud farge på vokalane.

Kolsåstrollet slo på tromme, tretten tusen trommeslag. Tromme lomme lom kvar dag. Tretten tusen trommeslag.

Og med eitt frå Kolsåsfjell torna trommekvervel-smell som eit svar på rop og mas. Tromma sprakk i tusen knas!

Men ein laurdag var det slutt: Kolåstrollets trommestikke tromma ikkje, tromma ikkje. Kolsåstrollets trommestikke tromma ikkje, tromma ikkje. Ho var ikkje til å rikke.

Så på sine gamle dagar er han ingen trommeslagar. Kolsåstrollet spelar tuba. Og av det blir det baluba! Lyttar du ein stille kveld, kan du høyre tubaspel. TROM! skreik Trone, trollfarkone, Ompha-omph frå Kolsåsfjell før han kryp innunder fell. mor til Troll og Trollerone. Snipp, snapp, snute – og farvel. TROM! skreik Telle kjeftesmelle. TROM! skreik Tarr og Elle-Melle Bjørn Rønningen TROM! skreik Kvakkus frosk i dammen. TROM! skreik Kråkekra frå trammen. TROM! skreik hanefar med kammen.

0 0 0 13 62

OPPGÅVER og svar (til side 62):

1 Kor mange gonger ser du ordet tromme? Svar: Eg ser ordet tromme _____________ gonger. 2 Kor mange gonger ser du ordet trom? Svar: Eg ser ordet trom _____________ gonger.

3 Kor mange m-ar er det i ordet tromme?

Svar: Det er ___________ m-ar i ordet tromme.

4 Kor mange m-ar er det på plass sist i ordet trom?

Svar: Det er _________________ m på plass sist i ordet trom.

5 Skriv dei samansette orda som har ordet tromme i seg.

6 Kva for eit ord rimar på ordet bom?

Svar: trommeslag, ___________________________________________________

Svar: _______________________________________________________________

7 Kor mange setningar finn du i diktet?

Svar: _______________________________________________________________ 8 Skriv fire av dei orda som er særnamn. Svar: _______________________________________________________________ 9 Skriv tre av dei orda som er verb. Svar: _______________________________________________________________ 63

1 Les setningane. 2 Skriv S/U (sant eller usant).

S/U Vi har fem fingrar på kvar hand.

_____________

Ungen til sauen kallar vi lam.

_____________

Du kan greie håret ditt med ein hanekam.

_____________

Vi kan ro i ein pram.

_____________

Vi kan sove i ein dam.

_____________

I gymsalen får vi trim. _____________ _____________

Når det blåser mykje, får bølgjene toppar av skum.

_____________

Fem pluss fem er åtte.

Den som snakkar mykje, er stum.

_____________

5+5

Elefanten vog ti gram.

_____________

3 Alle setningane over er like i at dei inneheld eit ord som har bokstaven m på plass sist. Skriv desse orda. Bruk linjene.

fem, _______________________________________________________________ ____________________________________________________________________ 64

1 Les setningane. 2 Set strek under orda som har bokstaven m på plass sist. 3 Skriv orda du har sett strek under. Bruk linjene.

Nede ved ein dam ligg ei gammal hytte.

Hytta er tom, ingen bur der.

______________ ______________

Døra står på klem. ______________ ______________

Det er ei skam som det ser ut her!

______________

Framfor vindauget er det ein lem.

______________

Ved dammen ligg ein pram.

______________

Kven er det som eig hytta?

Prammen er ikkje tom. ______________

Fem lam og ein hane med raud kam kom om bord. ______________ Heile dagen ror dei att og fram.

______________

Om natta er det ingen som tør.

______________

I dammen bur det ein slem nykk.

______________

4 Skriv regelen som passar til orda du har skrive. Bruk linja.

Regelen: Vi skriv som regel ___________________________________________ 65

1 Skriv kva alle orda er like i. Bruk linja. 2 Skriv regelen som passar til orda. Bruk linja. 3 Les orda i den blå boksen og set raud strek under vokalane. 4 Skriv orda på rett plass i setningane. Bruk linjene

REGEL

Vi kan ha to m-ar inne i eit ord.

slemme tamme tomme rommet dammen lammet kammen prammen lemmen klemmar sommar Alle orda er like i ____________________________________________ Regelen: ____________________________________________________

Vi møtte ein _________ mann.

gammal

Bestemor gav meg mange ___________.

sommar

Det er lenge til neste ________________.

tømmer

Elevane ____________ mjølka i vasken.

plommer

Vi plukka _____________ i hagen.

rømmer

Når kaninen er ute av buret, __________ han.

bommar

Klovnen ___________ alltid på målet.

lommer

Jakka mi har åtte ____________.

hammar

Ho slo inn spikaren med ein _____________.

blemmer

Eg fekk __________ på hælen.

klemmar

1 Skriv ein, ei eller eit framfor substantiva. Bruk linjene. 2 Substantiva endrar seg n책r du skriv den eller det framom. Skriv substantiva slik dei blir etter den eller det. Bruk linjene.

den kammen det lammet

Den kammen vil eg ha. Det lammet er svart.

___ pram

den _________

Den _________ er gammal.

___ bom

den _________

Den _________ er nede.

___ lem

den _________

Den _________ st책r open.

den _________

___ tram

ein kam eit lam

den _________

___ vom

den _________

___ rom

det _________

___ dam

den _________

Den _________ var god. Den _________ var stor.

___ klem

Den _________ er glatt.

Det _________var ryddig.

Den _________ er farleg.

3 Skriv orda som har bokstaven m p책 plass sist. Bruk linjene.

___________________________________________________________ ___________________________________________________________ ___________________________________________________________ 67

1 Les orda i den blå boksen. 2 Skriv orda på rett plass i setningane. Bruk linjene. 3 Les orda i den gule boksen. Finn ut korleis orda endrar seg.

dam

I hagen er det ein ____________.

dam – dammane

fem

Klokka var ____________.

fem – femmar

kam

Vi greier håret med ein ____________.

kam – kammane

lam

lam – lamma

klem

Far gav meg ein ____________.

klem – klemmar

tam

Reven var nesten ____________.

dum

Klovnen var så ____________.

bom

Jegeren skaut ____________.

rom

I huset var det mange ____________.

stum

Han er ikkje ____________.

Vi såg små __________ og nokre sauer.

tam – tamme

bom – bommane rom – romma

dum – dumme

stum – stumme

Éin eller to m-ar? 4 Skriv éin eller to m-ar i dei uferdige orda i setningane. Bruk linjene

Ved bo____en stod eit lite la__.

bom – bommen

La____et hadde sett fast den eine foten i ein le____.

lam – lammet

Vi tok vekk le_____en. La_____et slapp fri.

lem – lemmen

Skriv setningar som passar til bileta. Bruk eitt av orda som står ved sida av biletet, for eksempel: «Jegeren datt i dammen.» eller «Jegeren datt i ein dam.» Bruk linjene.

dam eller dammen ______________________________________________________

kam eller kammen ______________________________________________________

lam eller lammet

______________________________________________________

pram eller prammen

klem eller klemmar

______________________________________________________

rom eller rommet

______________________________________________________

bom eller bommar ______________________________________________________

fem eller femmar ______________________________________________________ 69

1 Les orda og finn ut korleis dei endrar seg. 2 Skriv orda som manglar, på rett plass og i rett form. Bruk linjene.

Ord har ulike former, for eksempel:

pram – prammen – prammar – prammane klem – klemmen – klemmar – klemmane dam – dammen – dammar – dammane kram – kramme

stum – stumme

slem – slemme

Vi sumde i __________. (dam)

Tante gav oss ein god ____________. (klem)

Det var altfor mange i ____________. (pram)

Snøen var ___________. (kram) Snøballane var ___________. (kram) Gutane sa ikkje eit ord. Dei var heilt _____________. (stum)

Den _____________ heksa forsvann. (slem)

Han skulle reise klokka fe___. Endeleg ko___ bussen. Ole fann ikkje pra_____en i da_____en. 70

Ole gjekk att og fra____.

3 Set inn éin eller to m-ar. Bruk linjene.

1 Skriv orda som tyder det motsette av orda i rekkja til venstre. Bruk linjene. 2 Kva er alle orda du skreiv, like i? Bruk linja.

dum

krum

slem

fram

full –

tom____________

snill –

_______________

flink –

_______________

tam

tom

tilbake – _______________ _______________

rett –

_______________

Orda eg skreiv, er like i

vill –

______________________________

IN KS

3 Dra strek mellom orda som rimar. Bruk ulike fargar. 4 Skriv kva alle orda er like i. Bruk linja.

lam

slem

klem

fram

lem

Orda er like i __________________________

tam

krum

_______________________________________

dum

KRYSSORD

dam

pram

tom

rom

Vassrett: 1 Motsett av klok 3 Næring, føde

Loddrett: 1 Vasspytt 2 Ikkje full (bakvendt)

Biletdiktat 1 Skriv orda som passar til bileta. Bruk linjene.

sommar

bom

tĂ¸mmer

slemme

tom

rom

VU 2 Skriv orda som manglar. Bruk linjene.

Det var ingen ting att av brusen. Flaska var _____________. Vi _____________ postkassa kvar dag. Jegeren skaut berre _____________. I _____________ bada og sola vi oss. Ikkje alle har sitt eige _____________. Vi liker ikkje dei som er _____________. 72

1 Dra strek frå bileta til det svaret som passar til. Skriv svaret. Bruk linjene.

OPPGÅVER og svar:

1 Kva kan vi bruke for å sjå i mørket? Svar: _________________________________________________ 2 Kva for eit tre har lys og pynt på seg? Svar: _________________________________________________

3 Kva må vi ha dersom vi vil sparke fotball?

Svar: _________________________________________________

4 Kva kallar vi jentene når dei blir vaksne?

Svar: _________________________________________________

5 Kva kallar vi ungen til sauen? Svar: _____________________

6 I gamle dagar trudde ein at nokon reiste på ein sopelime til Bloksberg. Kva kalla ein dei? Svar: __________________ 7 Kva er det lurt å bruke når ein ikkje ser så godt?

Svar: ________________________________________________ 8 Kva er bra å ha på hovudet når det er kaldt ute? Svar: ________________________________________________

2 Du fekk ikkje bruk for alle bileta. Skriv orda som passar til dei bileta du ikkje fekk bruk for. Bruk skriveboka di.

Skriv eit eventyr som passar til bileta. Nedanfor finn du nokre ord som du kan bruke. Bruk linjene.

regnvêr lyn og tore klissvåt krone prinsesse husly kome inn madrassar teppe dyner drøymer vondt dronning konge prins slott ert ___________________________________________________________ ___________________________________________________________

___________________________________________________________

R ER

___________________________________________________________

___________________________________________________________ ___________________________________________________________

___________________________________________________________

___________________________________________________________ ___________________________________________________________ ___________________________________________________________ Kontroller deg sjølv: Har du god avstand mellom orda? Har du brukt punktum og stor bokstav? Har du brukt ord med dobbeltkonsonant? 74

Biletdiktat 1 Skriv orda som passar til bileta. Skriv ein, ei eller eit framfor orda. Bruk linjene.

VU 2 Skriv orda som har dobbeltkonsonant. Bruk skriveboka di.

1 Kva er orda nedanfor like i? Bruk linja. 2 Skriv orda som rimar. Bruk linjene REGEL

Når språklyden å er lang, skriv vi han som regel med bokstaven å.

får går står slår blå grå tå på år så mål kråke båre tåre stål våt båt flåte gåte bråke låve måne årer bål såpe måke gås lås åker åsar håpe kåpe mår

Orda er like i at dei blir skrivne _______________________________

Ord som rimar: får – går, står – vår, _________________________________________

kåpe – _____________________________________________________

Biletdiktat 3 Skriv orda som passar til bileta. Bruk linjene.

mål – ______________________________________________________

4 Kva er alle orda du har skrive, like i? Bruk linja.

Orda er like i _______________________________________________ 76

REGEL

Når språklyden å er kort, skriv vi han som regel med bokstaven o.

Eventyret om Vesle å

For hundre år sidan brukte vi ikkje bokstaven å. Namnet Håkon vart skrive Haakon. Ordet ås vart skrive aas. Det var tungvint å skrive språklyden å med to a-ar. Derfor kom bokstaven å inn i det norske alfabetet.

Bokstaven o hadde vorte bestevennen til Vesle å. Han var ikkje redd for noko! «Eg kan stå framom dei to konsonantane», sa bokstaven o. «Å nei, det er så flaut! Da ser alle kor pysete eg er. Dei andre bokstavane kjem til å mobbe meg!» sa Vesle å. «Nei, dette seier vi ikkje til nokon. Det er løyndommen vår», sa bokstaven o. Og slik vart det.

No kjenner du løyndommen til Vesle å og bokstaven o. Men fortel ikkje dette til nokon!

Av og til måtte eit ord ha ein dobbeltkonsonant. Det syntest Vesle å var skikkeleg nifst og veldig skummelt. Dei to like konsonantane skremde Vesle å.

Vesle å måtte stå bakarst i rekkja av bokstavar. Han var så redd. Dei andre bokstavane hadde vore i Noreg veldig lenge. Vesle å syntest dei var så store og tøffe. Vesle å var pysete og nervøs. Han kjende seg liten og dum. Likevel måtte han stå saman med dei andre bokstavane og lage ord. Dei laga lange ord og korte ord, kjedelege ord og morosame ord.

Vesle å stakk til skogs og gøymde seg. Utan Vesle å var det nokre ord det vart uråd å skrive. Dei andre bokstavane vart sinte og sure på Vesle å som var så pysete!

Les orda og tenk på løyndommen:

troll

kopp

slott

hopp

sopp

kokk

stokk 77

1 Les orda. Finn ut kva dei er like i. 2 Skriv orda nedanfor som passar til bileta. Det er ikkje alle orda som har eit bilete som passar til. Bruk linjene.

troll slott stokk sopp joggar klokker stoppar dokke

kopp hoppar rotte vott sommar fossen toppen

VU OPPGÅVER og svar:

1 Skriv kva alle orda øvst er like i. Svar: Dei er like i at dei har den korte språklyden _______________. 2 Korleis skriv vi den korte språklyden å? Svar: Den korte språklyden å skriv vi med bokstaven __________. 3 Skriv orda som ikkje har noko bilete som passar til.

Svar: _______________________________________________________________ 78

1 Skriv to ting som orda under er like i. Bruk linjene. 2 Skriv verba som passar til teikningane. Bruk linja under bileta.

stoppar

joggar

hoppar

voggar

bommar

lokkar

Orda er like i: 1 _________________________________________________________ 2 _________________________________________________________

1 Kva gjer politiet? Svar: Politiet ______________________ bilane. 2 Kva gjer Ole? Svar: Ole ______________________ ein tur.

VU SPĂ&#x2DC;RSMĂ&#x2026;L og svar:

3 Kva gjer barna? Svar: Barna ______________________ tau. 4 Kva gjer mor? Svar: Mor ____________________ veslebror til han sovnar.

1 Skriv to ting som orda under er like i. Bruk linjene. 2 Set strek under ordet som er særnamn.

kokk

honning

klokka

rotte

fossen

toppen

Orda er like i: 1 _________________________________________________________ 2 _________________________________________________________

SPØRSMÅL og svar:

1 Kven lagar mat?

2 Kva lagar biene?

Svar: Ein ________________________ lagar mat.

3 Kva kan vekkje oss kvar morgon?

Svar: Biene lagar ________________________.

Svar: ________________________ vekkjer oss kvar morgon.

4 Kva såg vi i kjellaren?

Svar: Vi såg ei stor, feit ________________________. 5 Kva kjem brusande nedover fjellsida?

Svar: ________________________ kjem brusande nedover fjellsida. 6 Kvar er Asle? Svar: Asle er på ________________________ av fjellet. 80

1 Set strek under orda som har språklyden å skriven med bokstaven o framom to konsonantar. 2 Skriv orda på linjene ved sida av setningane. Det er ikkje alle setningane som har eit slikt ord.

På toppen av bakken såg vi ein flokk sauer.

toppen, flokk ______

Mor tok til å lokke på dei.

___________________

Klokka var tolv. ___________________

Sola stod midt på himmelen.

Sauene hoppa over bekken og vart borte.

___________________ ___________________

R IN

«Dei er redde for oss. Det er ikkje ofte det kjem folk hit», sa far.

___________________ ___________________

G Vi gjekk ned til fossen.

___________________

Der stoppa vi og tok oss ein kopp kakao.

___________________

Det vart surt og kaldt. Vi tok på oss lue, vottar og sokkar.

___________________

Vi fann kvar vår stokk.

___________________

Så gjekk vi forsiktig ned åsen.

___________________

Med eitt vart det tett skodde.

___________________

1 Skriv ei forteljing om den vonde trollmannen. Orda under kan vere til hjelp. Bruk linjene. 2 Set grĂ¸n strek under orda du har brukt, som har dobbeltkonsonant.

slott

trollmann

troll

rotte

sopp

hoggorm

Den vonde trollmannen

Det var ein gong ____________________________________________

___________________________________________________________

___________________________________________________________ ___________________________________________________________

1 Skriv ein, ei eller eit framom substantiva. Skriv dei same substantiva med den eller det framom. Substantiva endrar seg. Skriv dei same substantiva i setningane. Bruk linjene.

ei rotte

den rotta Den rotta var stor og ekkel.

eit lokk

det lokket

___ dokke

den ____________ Den ____________ skal Ida få.

___ sopp

den ____________ Den ____________ er giftig.

___ troll

det ____________ Det ____________ har to hovud.

Det lokket passar til gryta.

den ____________ Den ____________ er gammal.

___ klokke

den ____________ Den ____________ er ikkje min.

___ sokk

den ____________ Den ____________ er grøn.

___ kopp

den ____________ Den ____________ er stygg.

___ hopp

det ____________ Det ____________ var langt.

OPPGÅVER og svar (til den venstre rekkja med ord):

___ vott

1 Skriv orda som har dobbeltkonsonant på plass sist. Set raud strek under vokalane i orda. Svar: lokk,_______________________________________________ 2 Skriv dei orda som har dobbeltkonsonant inne i seg, og som har vokalen e på plass sist. Set raud strek under vokalane i orda. Svar: rotte, ______________________________________________ 83

1 Dra strek frå orda til venstre til ordet klokke. Du får samansette ord. 2 Skriv dei samansette orda. Bruk linjene. 3 Skriv setningar med fem av orda. Bruk skriveboka di.

stoppe dag stoppeklokke _______ skips dekk ___________________ dør drakt ___________________ ringje dvale ___________________

vekkjar ferie ___________________

klokke ER

kyrkje føre ___________________

alarm kåpe ___________________

blå natt ___________________

vegg måned ___________________

dykkar pels ___________________

jule vei ___________________

4 Skriv dei samansette orda som passar til bileta. Bruk linjene.

stoppeklokke

ringje___________

kyrkje___________

blå___________

SPØRSMÅL og svar (til venstre rekkje med ord):

Kva for eit samansett ord med klokke er namn på ein blomster? Svar: _______________________________________________________ 84

1 Set strek under orda der den korte språklyden å er skriven med bokstaven o. 2 Skriv orda der den korte språklyden å blir skriven med bokstaven o. Bruk linja under diktet.

Klokkekunst

Da klokkemakar Bakke var ferdig med ei klokke, tok fjøra til å hakke og lét seg ikkje rokke. Han høyrde klokka tikke, ho ville ikkje takke. Så la meg no få høyre, sa klokkemakar Bakke, la klokka inntil øyret og hue litt på skakke. Da høyrde han ho tikke, da høyrde han ho takke.

an klødde seg i hue, H og klødde fram ein tanke. Han skrua fast ein skrue og pussa hjula blanke. Så prøvde han å lokke, så prøvde han å true.

Nils Slettemark

klokkemakar, _______________________________________________

OPPGÅVER og svar:

1 Skriv verb som fortel kva klokkemakar Bakke gjorde. Svar: høyrde, _______________________________________________ 2 Skriv verb som fortel kva klokka gjorde. Svar: tikka,__________________________________________________ 3 Skriv fem av dei orda i diktet som er substantiv. Svar: fjøra,_________________________________________________ 85

1 Dra strek frå orda til venstre til ordet blokk. Du får samansette ord. 2 Skriv dei samansette orda. Bruk linjene.

skrive skriveblokk__ _______ teikne ___________________

blokk

kladde ___________________ bustad ___________________

suppe ___________________

R 3 Dra strek frå ordet blokk til orda midt på sida. Du får samansette ord. 4 Skriv dei samansette orda. Bruk linjene.

blokk

fløyte blokkfløyte___ ______

leilegheit ___________________

5 Skriv dei samansette orda som passar til bileta. Bruk linjene. 6 Kva kan du gjere med ei suppeblokk? Svar i skriveboka di.

bokstav ___________________

1 Skriv S/U (sant eller usant). 2 Skriv fire av orda der den korte språklyden å er skriven med bokstaven o. Bruk linja nedst på sida.

S/U Vi kan drikke av ein kopp.

_____________

Når det er kaldt, bruker vi sokkar på nasen.

_____________

Om vinteren bruker vi vottar på føtene.

_____________

I vasken er det ein propp.

_____________

Vi kan spele kort dersom vi har kortstokk.

_____________

Kongen bur i eit kleskott. _____________

Vi tek tida med ei stoppeklokke. Vi møter ofte troll i byen.

_____________ _____________

Tryllekunstnarar har ofte flosshatt på seg.

_____________

Det er varmt i ei snøfonn.

Vi kan reise på ferie i ei dokkevogn.

_____________ _____________

Vi kan ete fiskebollar til middag.

_____________

Blomsterpotter kan vi bade i.

_____________

Ei jolle er ein liten båt.

_____________

kopp,______________________________________________________ 87

1 Skriv orda på rett plass i setningane. Bruk linjene. 2 Set grøn strek under dei orda nedanfor som har dobbeltkonsonant.

hoppe/håpe Aud bruker å _________ tau i friminutta. «Eg får __________ at alle blir med», sa læraren. kope/kåpe Vi vart ståande å _____________, så overraska var vi.

Farmor har ei ______________ som er raud.

R IN

vogge/våge Når veslebror skal sove, må mor _______________ han.

det er mørkt.

Ingen vil _____________ å gå inn i det gamle huset når

soppar/såpar Ole fann mange rare __________________ i skogen. Eg ___________________ meg inn når eg dusjar.

slott/slått Kongen og dronninga bur i eit ___________________. Vi vart ______________ med fem mål i handballkampen. vott/våt Ingrid mista ein _________________ på skituren. Jon vart ___________ på føtene da han sprang over myra. 88

1 Les orda i den blå boksen. Finn ut kva orda er ulike i. 2 Skriv orda på rett plass i setningane. Bruk linjene. 3 Skriv setningar med orda som passar til bileta. Bruk linjene.

Trollmor ______________ graut til trollungane sine.

kokar/kokkar

På hotellet jobbar sju ______________ på kjøkkenet. Somme seier at uglene er veldig _______________.

kloke/klokke

Kai lovar at han ikkje skal ________ på rommet sitt.

rote/rotte

Siri ønskjer seg ________________ til fødselsdagen.

Vi såg ei stor, feit _______________ nede i kjellaren.

IN Kåre _______________ vekk alt lauvet frå trappa.

sopar/soppar

Sjur fann sju ulike ___________________ i skogen.

Eg ser to ______________ som lagar herleg mat til gjestene på hotellet. Eg ser to ___________________________________ Eg ser _____________________________________ Eg ser _____________________________________

OPPGÅVE og svar:

Skriv orda i den blå boksen som er like i at dei har dobbeltkonsonant. Svar: ______________________________________________________ 89

Biletdiktat 1 Skriv orda som passar til bileta. Bruk linjene. 2 Skriv orda du har skrive, som har dobbeltkonsonant. Bruk linjene nedst p책 sida. 3 Skriv setningar med fem av orda. Bruk skriveboka di.

VU Ord med dobbeltkonsonant: __________________________________ ___________________________________________________________ ___________________________________________________________ 90

1 Skriv nummeret på setninga i ruta ved det biletet som passar til. 2 Svar på gåtene. Bruk linjene.

Gåter og svar: 1 Kva ser vi på når vi vil vite kor mange minutt det er att til det ringjer ut? Svar: Vi ser på __________________________________

2 Kva slags hus bur kongen i? Svar: ___________________________________________

3 Kva kan vi finne i skogen om hausten? Nokre av dei er giftige.

Svar: ___________________________________________

4 Kva kan vi kjøpe på ein basar? Vi kan av og til vinne på dei. Svar: ___________________________________________

5 Kva er det mange barn liker å leike med, og som dei ofte kan kle av og på? Svar: ___________________________________________ 6 Kven er flinke til å lage mat? Dei arbeider ofte på hotell og restaurantar. Svar: ___________________________________________ 7 Kva kallar vi vatn som fossar nedover fjellsida? Svar: ______________________________

Biletdiktat Bokstaven o eller 책? 1 Skriv orda som passar til bileta. Bruk linjene. 2 Skriv setningar med seks av orda du har skrive, som har dobbeltkonsonant. Bruk skriveboka di.

VU 92

1 Set gul strek under substantiva.

REGEL

Når den lange språklyden å står framom konsonantane v og g, skriv vi han som regel med bokstaven o.

Hugsar du Vesle å som er så redd for konsonantar når det kjem to av dei etter han? Han synest at konsonantane v og g er spesielt farlege. Til og med når berre éin av dei kjem heilt åleine, blir han kjemperedd. Ser Vesle å ein v eller ein g, stikk han som regel av og gøymer seg. Bestevennen til Vesle å, vokalen o, kjem og hjelper. Han stiller seg på plassen til Vesle å i ordet. Ingen får vite om løyndommen. Vi høyrer språklyden å, men som regel er det o som står der.

over

Svar: Vi skriv språklyden å med vokalen ____________.

rovdyr

2 Korleis skriv vi språklyden å i orda i den blå ramma?

doven

Svar: Språklyden å er _________________.

tog

1 Er språklyden å kort eller lang i orda i den blå ramma?

lovar

SPØRSMÅL og svar:

sov

2 Skriv orda i den blå boksen på rett plass i setningane. Bruk linjene.

Eg _________ heile natta. Olea __________ å kome rett heim.

Vi kan reise med ______ til Oslo. Ole _____ Kaisa bur i Danmark. Kåre er så __________. Han gidd ikkje å rydde. Tigeren er eit ___________. Alle hoppa _________ gjerdet.

1 Les teksten under. REGEL

Når den lange språklyden å står framom konsonantane v og g, skriv vi han som regel med bokstaven o. UNNTAK: Vi bruker bokstaven å dersom ordet kan forvekslast med eit anna ord, for eksempel love med låve.

Her er ein låve. Det er eit hus på ein bondegard. I gamle dagar var det høy til dyra på låven. Eg lovar å kome heim før klokka åtte. Eg lovar å gjere alt du seier.

2 Skal det vere låve eller love? Skriv orda på rett plass i setningane. Bruk linjene.

1 Eg _________ å rydde rommet mitt på laurdag.

2 Far ________ å bli med til symjehallen.

3 Bestefar køyrde høy inn på ____________.

4 Når det er mykje høy i _____________, er det gøy å hoppe i høyet.

5 «__________ du å kome rett heim frå kino?»

6 Om vinteren må kyrne få høy frå __________.

7 «Eg _________ dykk ein tur til Sverige», sa onkel. 8 Vi _________ å vere snille og greie. 3 Kvart bilete passar til ei av setningane over. Skriv nummeret på setninga i sirkelen ved det biletet som passar til.

1 Fargelegg overskrifta. Bruk raud farge på vokalane og blå farge på konsonantane. 2 Les teksten og skriv korleis det går vidare med skoleturen. Bruk linjene.

VU EM

Elevane i tredje klasse er på tur. Det er tjue elevar med på turen. Dei reiser med tog. Læraren passar godt på dei. Ingen må bli borte. Derfor tel han elevane. Han tel dei når dei går på toget, og når dei går av toget. Akkurat da toget køyrer vidare, oppdagar læraren at ein elev manglar! Kva har hendt? ___________________________________________________________

___________________________________________________________

___________________________________________________________ ___________________________________________________________ ___________________________________________________________ SPØRSMÅL og svar:

Kva er orda love, sove og tog like i? Svar: Dei er like i at dei har _____________________________________. 95

REGEL

Når språklyden å er kort, skriv vi han som regel med bokstaven o. UNNTAK: Den korte språklyden å skriv vi med bokstaven å når han stammar frå eit ord der språklyden å er lang og blir skriven med bokstaven å, for eksempel blå – blått.

blå – blått

blått kjem frå ordet blå.

grå – grått

grått kjem frå ordet __________.

gå – gått

gått kjem frå ordet ___________.

få – fått

fått kjem frå ordet ____________.

må – måtte

slått kjem frå ordet ___________.

slå – slått

måtte kjem frå ordet __________.

rått kjem frå ordet ___________ .

våt – vått

vått kjem frå ordet ___________.

rå – rått

Skriv orda som manglar. Du finn orda ovanfor. Bruk linjene.

Vi hadde ________ nesten ei mil. Alt vi hadde i sekken, var _______.

Vi ______________ tenne opp i peisen for å bli varme.

Far pakka oss inn i eit ____________________ teppe. Ole hadde _____________ gnagsår på hælen. Kari hadde ____________ seg på knea. Mor hadde mista eit ____________ skjerf.

Da vi kom til hytta, var det ______________ og kaldt der. Men snart vart det godt og varmt i stua. 96

REGEL

Adjektiv

Adjektiva fortel noko om substantivet. Adjektiv er ein ordklasse.

Du skal bli kjend med ein ny ordklasse som heiter adjektiv. Orda som høyrer til ordklassen adjektiv, fortel oss noko om eit substantiv.

Adjektiva fortel korleis noko ser ut, kva farge, storleik, alder eller form det har, og seier noko om mange andre eigenskapar ein ting, eit menneske eller eit dyr kan ha.

Her ser du ein bil. Ordet bil høyrer til ordklassen substantiv. Korleis ser bilen ut? Bilen er blå. Bilen er gammal. Bilen er stor. Bilen er flott.

KVA FEKK VI VITE OM BILEN? Han er blå, han er gammal, han er stor, han er flott.

Orda blå, gammal, stor, flott er like i at dei høyrer til ordklassen adjektiv. Orda er adjektiv fordi dei beskriv og gir oss opplysningar om bilen. Ordet bil høyrer til ordklassen substantiv. Her ser du eksempel på ord som er like i at dei er adjektiv: fin flott pen stygg fæl vond

dum dustete gøyal morosam spennande høfleg klok

ung gammal sprek tøff seig frekk

varm kald søt sur mjuk stor

brei smal høg låg raud grå blå gul 97

1 Les orda i den blå boksen. 2 Set gul strek under orda som er substantiv, og lilla strek under orda som er adjektiv. 3 Lag setningar med orda i den blå boksen. Bruk linjene. 4 Skriv kva alle substantiva i den blå boksen er like i. Bruk linjene.

flott

papegøye

Her er ein flott papegøye.

små

maur

Her er _________________________________

grå

rein

Her er _________________________________ Her er _________________________________

farlege haiar

Her er ein ______________________________

feiar

dinosaur

Her er ein ______________________________

stor

svart

Alle substantiva i den blå boksen er like i ______________________________

4 Korleis er haiane?

1 Korleis er papegøyen? Svar: Han er flott.

SPØRSMÅL og svar:

____________________________________________________________________

Svar: Dei er______________________ 2 Korleis er maurane? Svar: Dei er____________________

5 Korleis er feiaren? Svar: Han er______________________

3 Korleis er reinen? 6 Korleis er dinosauren? Svar: Han er___________________ Svar: Han er______________________ Alle orda eg har skrive, er like i at dei er ______________________________ 98

1 Les orda. Finn ut kva ordklassar dei høyrer til. 2 Set gul strek under substantiva, brun strek under verba og lilla strek under adjektiva. 3 Skriv substantiva, verba og adjektiva på linjene i boksane.

troll kopp hoppar blå pene kokar ny klokke rotter svart flott

lovar joggar stor lite grøn kjem

VERB

ADJEKTIV

______________

SUBSTANTIV

______________

1 Her er eit ____________ troll.

4 Sjå på adjektiva ovanfor. Skriv adjektiva som manglar i setningane. Bruk ulike adjektiv. Bruk linjene i setningane. 5 Skriv substantiva som passar til bileta. Bruk skriveboka di.

5 Trine såg ei __________ rotte.

2 Vi såg ein ___________ sykkel. 6 Ida har seks _________ koppar.

7 Der flaug ei __________ kråke

4 Pål har fått ei ________ klokke.

3 Der er ei ___________ vogge.

SPØRSMÅL og svar:

1 Kva er orda i slutten av kvar setning like i? Svar: Dei er like i_____________________________________________________ 2 Kva er orda du har skrive framom substantiva, like i? Svar: Dei er like i_____________________________________________________ 99

1 Fargelegg blomstrane med raud, gul, blå, lilla og rosa farge. Alle blada skal ha grøn farge. 2 Skriv namna på fargane på blomstrane. Bruk linjene.

1 Her er ein raud blomster.

2 Her er ein ______________ blomster.

3 Her er ein _______________ blomster. 4 Her er ein ______________ blomster.

5 Her er ein _______________ blomster. 6 Alle bladene er _______________.

lite

høgt

rart

stort

stygt

3 Sjå på orda under. Skriv orda som manglar. Bruk linjene.

B Her er eit _______________ hus.

C Her er eit ______________ hus.

D Her er eit _______________ hus.

A Her er eit lite hus.

E Her er eit _______________ hus. 4 Les regelen og eksempla nedanfor. Skriv regelen og eksempla. Bruk skriveboka di.

HUGS: Adjektiv er ord som fortel noko om substantivet. Eit hus kan vere lite, stort, rart eller stygt. Ein blomster kan vere raud, blå, gul, rosa eller lilla. 100

1 Skriv setningar som passar til bileta. Bruk linjene. Bruk mange adjektiv i kvar setning. Alle adjektiva under fortel noko om korleis kattar kan vere.

pen stygg sterk kraftig lur dum kosete hårete svolten mett kranglete vill tam snill slem liten stor farleg god fæl stripete grå svart Her er ein mett, snill og lur katt. Katten har fått god mat.

Her er ein ___________________________________

____________________________________________

Her er ein ___________________________________

____________________________________________

Her er ein ___________________________________

____________________________________________

Her er ein ___________________________________ ____________________________________________ 2 Set lilla strek under adjektiva i diktet. 3 Skriv adjektiva. Skriv diktet. Bruk skriveboka di.

Kattevers

Kvar skal vesle kattepus som er så fin og flott? Jau, eg skal til London by og opp på kongens slott.

Kva skal vesle kattepus i kongens vakre slott? Skremme alle ekle mus som bur i kongens kott. Regle frå England

101

SPØRSMÅL og svar:

1 Kva for dyr har stor storleik? Svar: _____________________________________________ 2 Kva for dyr har liten storleik? Svar: _____________________________________________ 3 Kva for eit dyr er minst? Svar: ______________________

4 Kva for eit dyr er størst? Svar: ______________________

5 Haren har stor storleik jamført med eitt av dei andre dyra. Kva for eit dyr er det? Svar: _____________________________________________

6 Bjørnen har liten storleik jamført med to av dei andre dyra. Kva for dyr er det?

Svar: _____________________________________________

7 Kva er orda stor, liten, minst, størst like i?

Svar: Dei er like i at dei er _____________________________. 1 Les diktet fleire gonger og skriv det i skriveboka di. 2 Teikn ein elefantmygg. Bruk skriveboka di.

Den morgonen

Den morgonen myggen vakna og var gjord om til ein elefant, vart han svært forundra.

Du STORE verda! sa han. Her må det ha hendt noko i natt. Inger Hagerup

102

1 Les diktet fleire gonger. 2 Set lilla strek under dei orda som er like i at dei er adjektiv. 3 Set gul strek under dei orda som er like i at dei er substantiv.

Inni-vers

Sidsel Mørck

4 Teikn eska slik det står i instruksen.

Inni den store verda inni det pene landet inni den rare byen inni den lange gata inni det gamle huset inni det blå rommet inni det fine skapet inni den brune skuffen inni det blanke skrinet inni den raude eska – er det ein løyndom.

Det er berre eg som veit kva som er inni den raude eska inni det blanke skrinet inni den brune skuffen inni det fine skapet inni det blå rommet inni det gamle huset inni den lange gata inni den rare byen inni det pene landet inni den store verda.

Instruks: • Eska har raud farge. • Eska har rund form. • Lokket har stripete mønster. • Stripene er raude og rosa. • Eska står på ein blå duk. • Ved sida av eska ligg ein liten nøkkel av gull.

oppgåve og svar:

I instruksen er det fleire ord som er like i at dei er adjektiv. Skriv fire av dei. Svar: _______________________________________________________________ 103

1 Skriv mange adjektiv som passar til kvart av bileta. Bruk linjene.

Fortel korleis ei bok kan vere. Ei bok kan vere kjedeleg, spennande, stor, _______ _____________________________________________

Fortel korleis ein ransel kan vere. Ein ransel kan vere ____________________________

_____________________________________________

Fortel korleis ei kake kan vere. Ei kake kan vere ______________________________

_____________________________________________

Fortel korleis ei jakke kan vere. Ei jakke kan vere _____________________________ _____________________________________________

Fortel korleis eit eple kan vere. Eit eple kan vere ______________________________ _____________________________________________ 2 Skriv ei lita historie til tre av bileta. Begynn med: Det var ein gong â&#x20AC;Ś Bruk skriveboka di.

104

1 Skriv adjektiva under på rett plass i setningane. Bruk linjene.

gamle svarte

skakk – skeiv mørkt – kaldt rare kvite vesle

kvitt

bratte

Spøkjelseshistorie

Fatima og Stella sneik seg inn i det gamle huset. Døra var _______________ og _______________. Inne i huset var det _________________ og ________________.

Med eitt kom eit __________ spøkjelse ned den __________ trappa.

Spøkjelset hadde __________________ støvlar.

Plutseleg snubla det ______________ spøkjelset.

Fram frå det _______ lakenet dukka _________broren til Fatima opp.

2 Set gul strek under orda nedanfor som er substantiv, og lilla strek under adjektiva. 3 Skriv orda inn i rett boks. Bruk linjene.

stygge pene jente gut hus grøn lange korte snål sau bil fæle papegøye matboks sykkel sint slem blyant SUBSTANTIV

ADJEKTIV

______________

______________ 105

1 Her er ein farleg krokodille som lever i elva Nilen. Skriv korleis krokodillen ser ut. Bruk linjene.

Krokodillen har spisse tenner. Føtene er _______________ _____________________________________________ ______________________________________________ ____________________________________________________

___________________________________

___________________________________ ________________________________________________

IN 2 Skriv historia ferdig. Bruk linjene.

Eit lite esel gjekk ned til elva der krokodillen budde. Det vesle eselet var så tørst. Det gjekk forsiktig ned til elva og bøygde seg ned mot vatnet.

Plutseleg ________________________________________

Skriv orda som rimar. Bruk linjene.

Krokodillen, grøn og lang Krokodillen, grøn og stor, jafsar i seg bestemor.

Krokodillen, grøn og lang, snik seg ut på epleslang.

Krokodillen, grøn og stor heiter Krokodilletor.

Rimord: lang – fang _____________________ _____________________ _____________________

Krokodillen, grøn og lang, kravlar ned frå Arilds fang.

_____________________

Krokodillen, grøn og stor smiler blidt til bestemor.

Krokodillen, grøn og lang, han er både vill og vrang.

_____________________

_____________________ _____________________

Arild Nyquist

_____________________

Krokodillen, grøn og lang, kravlar opp i Arilds fang.

Krokodillen, grøn og lang, skundar seg og legg på sprang.

SPØRSMÅL og svar:

1 Kva for adjektiv i diktet fortel korleis krokodillen ser ut? Svar: _______________________________________________________________ 2 Kva for seks verb i diktet fortel kva krokodillen gjer? Svar: ____________________________________________________________ 3 Kva for ord i diktet er like i at dei er substantiv? Svar: _______________________________________________________________ 107

1 Set strek med lilla farge under orda som er adjektiv. 2 Skriv adjektiva i den blå boksen. Bruk linjene.

Ein svolten hund

ADJEKTIV

Ein liten, svolten hund går rundt og snusar. Hunden har smalt hovud og spisse øyre. Han har brunsvart pels og lang hale. Rundt halsen har han eit raudt halsband.

______________ ______________ ______________

Med eitt får hunden auge på ei open dør. Innanfor døra er det ein flott slaktarbutikk. I det store vindauget ligg eit stort, saftig kjøtstykke.

______________

SPØRSMÅL og svar:

Hunden bykser inn gjennom den blå døra. ______________ Han hoppar opp i den gule vindaugskarmen. Den svoltne hunden snappar det herlege kjøtstykket. Så spring han ut gjennom den blå døra og blir borte.

1 Korleis er øyra til den vesle hunden? Svar: __________________________

2 Kva farge har halsbandet til hunden? Svar: ________________________

3 Kva farge har døra? Svar: ________________________________________

4 Kva ligg i vindauget? Svar: _________________________________________ 5 Kva er orda går, ligg, bykser, hoppar, snappar like i? Svar: _______________________________________________________________ 6 Kva er orda hund, hovud, øyre, hale, dør, vindauge like i? Svar: _______________________________________________________________

108

1 Les etterlysinga. 2 Set lilla strek under adjektiva. 3 Set gul strek under substantiva. 4 Teikn mannen som er etterlyst. Bruk den tomme ruta.

Etterlysing

Politiet etterlyser ein mann som er forsvunnen • Mannen har rundt ansikt. • Mannen har krøllete, grått hår. • Mannen har grått, kort skjegg. • Mannen har grøn hatt. • Mannen har ein gammal, brun frakk. • Mannen har kvit skjorte. • Mannen har blå bukser som er litt for korte. • Mannen har gule sokkar. • Mannen har svarte, korte støvlar.

tjuv

fæl

Mannen

var

ingen

5 Her har orda i dei to setningane stokka seg. Skriv orda i rett rekkjefølgje, slik at setningane gir meining. Bruk linjene.

____________________________________________________________________

stole

to brød

ei flaske brus

Han

hadde

____________________________________________________________________

6 Skriv ei forteljing om ein tjuv. Bruk skriveboka di.

109

1 Skriv s책 mange substantiv og verb du kan finne p책 teikninga. Lag ein verbboks og ein substantivboks. Bruk skriveboka di. 2 Skriv sju av dei substantiva du har skrive, og skriv adjektiv framom som passar til. Bruk skriveboka di.

VU 110

Rebus 1 Finn svara på gåtene, eitt ord for kvar gåte. Skriv ordet i diagrammet. 2 Løysingsordet finn du i dei blå rutene. Skriv det på linja.

1 Ein liten båt med flat botn. 2 Ein fugl som sym i vatn.

3 10 + 10 =

4 Troll blir det når sola skin på dei.

5 Noko vi kan bere på ryggen.

8 I gamle dagar var det høy der.

7 Hundar gneg på det.

6 Noko vi kan ha på hovudet.

Løysingsordet: ___________________________

Teikn ein lang, tynn gut:

3 Han har kort, lilla bukse.

2 Han har gul genser med blå striper.

GUT

1 Guten har krøllete, brunt hår.

3 Les setningane og set lilla strek under orda som er adjektiv. 4 Teikn det som står i setningane. Bruk boksane.

4 Han har lange, svarte sokkar. 5 Han har fem frekner på nasen. Teikn ein stor kopp:

KOPP

1 Koppen har grøn farge. 2 Hanken har bogeform. 3 Hanken har gul farge. 4 Det er bilete av ein blå blomster på koppen. 111

1 Alle setningane har særnamn, verb, adjektiv og substantiv. Skriv dei i boksen under den ordklassen som passar til. Bruk linjene. 2 Set raud strek under orda som har diftong.

Mai kjøpte ny fotball. Kai reiste til den store byen. Olaug fekk ein gammal, svart sykkel.

Øystein drøymde om fæle troll. Aud las om dumme sauer. Eirik talde raude bilar.

SUBSTANTIV

ADJEKTIV

SÆRNAMN

drøymde,______

sauer,_________

store,_________

Eirik,_________

______________

VERB

• Katten har lange, brune vêrhår. • Katten har ein kort og tynn kropp. • Kroppen er lyseblå. • Katten har ein veldig lang hale. • Halen har rosa striper. • Katten har korte, grøne føter. 112

DEN RARE KATTEN

• Katten har eit trekanta hovud. • Hovudet er lysegrått. • Katten har kjempestore øyre. • Øyra har svarte prikkar. • Katten har svære, raude auge.

Snål katt

3 Les teksten. 4 Lag ei teikning som passar til. Bruk den tomme ruta. 5 Set lilla strek under adjektiva.

1 Skriv eit kort eventyr om det du ser på biletet. Bruk linjene. Hugs overskrift.

____________________________________________________________________ Det var ein gong __________________________________ ________________________________________________ _______________________________________

________________________________________

R ER

_________________________________________

_____________________________________

______________________________________________

2 Set lilla strek under adjektiva. 3 Teikn heksa slik det står at ho ser ut. Bruk den tomme ruta.

har har har har

eit langt, smalt ansikt. ein lang, spiss nase. langt, grått hår. ein spiss, svart hatt.

HEKSA

• Heksa • Heksa • Heksa • Heksa

____________________________________________________________________

• Heksa har lang, svart kjole. • Heksa har lange, blå hanskar. • Heksa har høge, svarte støvlar. • Bak heksa går ein tynn, svart katt, ein trollkatt. 113

1 Fargelegg overskrifta. Bruk raud farge på vokalane og blå farge på konsonantane. 2 Set raud strek under alle orda du synest passar til 17. mai. 3 Skriv fire av dei 17. mai-orda du fann. Bruk linja. 4 Skriv fire av dei verba du finn blant alle orda. Bruk linja.

vaiar

barnetog

butikkar besøk bjørkelauv

is marsjere

springe Eidsvoll

1814

fødselsdag

julaftan

nye klede

brus

eventyr

presangar

påske

troll juni

skolekorps

hopprenn

faner

raudruss

flagg

bunad hurra

Grunnlova

blåruss

bade

potetløp

kjøpe

hammar

hundar

17. mai-ord: _______________________________________________

5 Fargelegg det norske flagget. 6 Skriv korleis flagget ser ut. Bruk linjene.

__________________________________

Det norske flagget er _______________

Verba: _____________________________________________________

__________________________________ __________________________________ ___________________________________________________________

7 Skriv setningar med dei 17. mai-orda du har sett strek under. Bruk skriveboka di. 8 Skriv ei 17. mai-forteljing. Bruk skriveboka di.

114

1 Fargelegg overskrifta med 17. mai-fargar. 2 Lag ein teikneserie om kva som skjer heime hos deg tidleg om morgonen 17. mai. Bruk skriveboka di.

SPØRSMÅL og svar:

1 Kva slags klede skal du ha på deg 17. mai? Svar: Eg skal ha på meg ________________________________

_______________________________________________________

R ER

2 Korleis ser fana til skolen eller klassen ut?

Svar: Fana vår _________________________________________

_______________________________________________________

3 Kva vil du helst ete 17. mai?

_______________________________________________________

Svar: _________________________________________________ _______________________________________________________ _______________________________________________________ 4 Kva vil du helst gjere 17. mai? Svar: __________________________________________________ _______________________________________________________ _______________________________________________________ 115

1 Les teksten og set strek under orda som har språklyden ng. 2 Skriv orda i boksen. 3 Set gul strek under orda som er substantiv.

Ting og tang

Ord med ng-lydar

Lange Ming budde på ei eng. Han hadde ingen pengar. Han hadde inga seng. Han kunne mange songar. Han song frå morgon til langt på kveld.

______________ ______________ ______________ ______________

Ming sprang rundt i skogen. Men han hengde seg fast i bringebærbuskar. Derfor slengde og svinga han seg frå tre til tre. Tenk om han hadde hatt venger!

______________ ______________ ______________

______________

Ming ville sitje på fanget til mamma. Men han var for tung. Han var ikkje nokon unge lenger. Ming rekte tunge. Han var ein rakkarunge.

______________ ______________

______________

116

1 Skriv orda pĂĽ rett plass i setningane. Bruk linjene. 2 Skriv orda som passar til bileta. Bruk linjene.

stong

svingar

pengar

songar

seng

venger

tong

Onkel Skrue har mange ________________. Fuglane har ________________. Vegen har farlege ________________.

Tannlegen trekkjer tenner med ei ________________.

Vi sĂ¸v i ei ________________. Vi kan fiske med ei fiske________________.

3 Skriv orda som rimar. Bruk linjene 4 Skriv eit dikt der du bruker desse orda. Bruk skriveboka di.

Vi syng mange ________________.

seng lang eng fang venger song kling ring tong svingar heng trong spring stong seng â&#x20AC;&#x201C; eng,_________________________________________________ ___________________________________________________________ ___________________________________________________________ 117

Vatn

VU REGEL

N책r du skal lage samansette ord med vatn pluss eit anna ord, g책r vatn over til vass. Dersom det ordet du skal setje vass saman med, begynner med s, m책 du stryke den eine s-en i vass eller setje bindestrek: vasski eller vass-ski.

1 Fargelegg teikninga. 2 Skriv ord som passar til biletet. Bruk skriveboka di.

118

1 Dra bl책 strek fr책 ordet vass til orda i rekkja. 2 Skriv dei nye samansette orda. Bruk linjene.

basseng vassbasseng _______ blemme ___________________ ___________________

drope

___________________

farge

___________________

flaske

___________________

klosett

___________________

koppar

___________________

kran

___________________

vass

damp

lilje

___________________

loppe

leidning ___________________

m책lar

___________________

rett

___________________

skade

___________________

skrekk

___________________

3 Vel seks av dei samansette orda. Lag teikningar som passar til. Bruk skriveboka di. 4 Skriv setningar med kvart av orda. Bruk skriveboka di.

119

1 Skriv setningar som passar til kvart bilete. Setningane skal fortelje kva tinga har med vatn å gjere. Bruk linjene.

Dette er ein dykkar. Han sym og dykkar i vatn og sjø. Han må ha luft frå ein behaldar. Den har han på ryggen.

Dette er______________________________________

_____________________________________________

_____________________________________________ _____________________________________________

_____________________________________________ _____________________________________________ 120

Vatn

Alt som lever, må ha vatn for å overleve. Vi finn vatn overalt på jorda. Vi finn vatn i:

ein drope ei sky ein liten vassdrope

_____________________

ein pytt

eit tjern ei myr

ein dam

_____________________

ein bekk

_____________________

ei elv

ei flod

ein innsjø ein foss

_____________________

eit hav

_____________________

i planter i kroppen _____________________

_____________________

1 Les orda i den blå boksen. 2 Sjå på bileta og skriv kva du ser. Set eit adjektiv som passar, framom ordet. Eksempel på adjektiv du kan bruke: stor, lang, djup, vakker, enorm, pen, hyggeleg, skitten, høg, smal, brei. Bruk linjene.

121

1 Syng songen saman. 2 Fargelegg overskrifta med fargane i regnbogen.

Sjå, regndropar strøymer frå skyene, tippe tapp tapp tapp, tippe tapp tapp tapp. Det er ikkje stans mellom byene, tippe tapp tapp tapp, tippe tapp tapp tapp.

Og blomstrane strekkjer seg opp på tå, tippe tapp tapp tapp, tippe tapp tapp tapp. Ja, regn er det sanneleg godt å få, tippe tapp tapp tapp, tippe tapp tapp tapp.

1 Skriv substantiva i diktet.

oppgÅveR og svar:

Maria Moberg

Svar: _______________________________________________________

2 Skriv ordet som har diftong. Svar: _______________________________________________________

3 Skriv tre av verba i diktet. Svar: _______________________________________________________ 4 Skriv fire av orda som har dobbeltkonsonant. Svar: _______________________________________________________ 3 Skriv diktet. Bruk skriveboka di. 4 Teikn ein stor blomster og fargelegg han. Bruk skriveboka di. 5 Beskriv blomsteren du har teikna. Fortel om fargane, storleiken og forma på blada og på blomsteren. Bruk skriveboka di.

122

1 Skriv kva vatn kan gjere. Bruk linjene. 2 Les orda i boksen og skriv kva ordklasse alle orda høyrer til. Bruk linja.

Lyden av vatn

Korleis kan vi høyre vatn? Vatn som er heilt i ro, er stille. Vi høyrer ingen ting. Vatn som er i rørsle, kan vi høyre. Vi kan høyre vatn

drype renne

Ein bekk kan sildre og renne.

sildre

Havet kan ___________________________________

Elvar kan ____________________________________

Fossar kan ___________________________________

Regn kan ____________________________________ I eit vassrøyr kan det ___________________________

I eit vassklosett kan det _______________________

I ei vassbytte kan det _________________________

tromme plaske suse sile sprute buldre skumme skvalpe

Frå ein vasskran kan det _______________________

Alle orda i den gule boksen er like i at dei er ___________________.

3 Skriv eit kort dikt om korleis du kan høyre vatn. Bruk skriveboka di. Begynn diktet slik: Eg kan høyre vatn som …

123

1 Les orda i den grøne boksen og finn ut korleis vatn kan sjå ut. 2 Skriv adjektiv som passar i setningane. Bruk linjene.

Vatn

blått

Vatn kan vere:

grønt

Vatnet i eit vassglas er reint og klart.

grått

Vatnet i ein sølepytt er _______________

brunt

Vatnet i eit symjebasseng ____________________

Vatnet i dusjen er ___________________________ Vatnet i havet er ____________________________

Vatnet i doen er ____________________________

Vatnet i ein dam er __________________________

Vatnet i kloakken er _________________________

lyst blankt reint skittent salt ferskt

Vatnet i ein foss er __________________________

klart

skummande

bølgjande gjennomsiktig varmt

Vi kan seie «det bølgjande og brusande havet». Havet kan vere salt, grønt, blått, stille, uroleg.

gloheitt lunka

3 Skriv eit dikt om bølgjene i havet. Kall diktet «Den vesle bølgja». Bruk skriveboka di.

124

kaldt

1 Fargelegg overskrifta. Bruk blå farge på konsonantane og raud farge på vokalane. 2 Skriv kva orda med grå skrift er like i. Bruk linja. 3 Skriv to ting som orda med svart skrift er like i. Bruk linja.

Vi kan ha mykje gøy med vatn om sommaren. Vi vassar, stuper, hoppar, badar, plaskar, sym, fiskar, seglar, ror. Orda med grå skrift er like i at dei er ________________________.

Det er mange ting å få kjøpt som vi kan leike og more oss med i vatnet. Vi kan bruke badering, flytemadrass, symjeføter, symjebelte, armringar, vasski, surfebrett, gummibåt, vasskuter, leikebytte, badeball. Orda med svart skrift er like i at dei er _________________________

___________________________________________________________ 4 Skriv verba som passar til bileta. Bruk linjene.

OPPGÅVER og svar:

1 Skriv to ting du liker å leike med i vatn. Svar: _______________________________________________________ 2 Skriv kva du liker best å gjere når du er på badestranda. Svar: _______________________________________________________ 125

Skriv dei to orda som dei samansette orda under er sette saman av. Bruk linjene.

vassdam

vass og dam ___________________

symjetur

symje og tur _____________________

vasskant

_______________________________

bølgjeskvulp

_______________________________

småfiskar

_______________________________

badebasseng

_______________________________

vasslilje

_______________________________

stupebrett

_______________________________

oppgÅveR og svar:

1 Skriv dei orda du har skrive, som er verb.

symjevest

Svar: symje,_________________________________________________________ 2 Skriv dei orda du har skrive, som er substantiv. Svar: dam, tur, ______________________________________________________ ____________________________________________________________________

126

1 Les orda som fortel kva vi bruker vatn til. 2 Skriv setningar som passar til bileta av korleis vatn gjer nytte for seg. Bruk linjene. 3 Skriv fleire setningar om situasjonar der vatn gjer nytte for seg. Bruk skriveboka di.

Vatn gjer nytte for seg

Det er mykje vi kan bruke vatn til. Her er noko av det vi gjer med vatnet:

drikk vaskar

Det brenn i eit hus. Brannmennene spyler og pĂ¸sar pĂĽ masse vatn. Vatnet har gjort nytte for seg.

vatnar

badar

dusjar

Eg er skitten pĂĽ hendene.

sym fiskar

_______________________________

dykkar

_______________________________

kokar

_______________________________ Kai har spela fotball i fleire timar.

reinsar seglar

_______________________________

spyler

_______________________________

Vi har mange skitne klesplagg.

________________________________

ror

lagar elektrisitet

_______________________________ _______________________________ _______________________________

127

1 Les teksten og skriv orda som manglar i setningane. Bruk linjene. 2 Skriv korleis vatnet kjem til nytte ved dei tinga du ser bilete av. Bruk skriveboka di.

Møkkete og skittent vatn

Når vi dusjar, bruker vi vatn. Vi blir reine og pene. Vatnet blir skittent. Vi vil ikkje bruke det ein gong til. Vi slepper vatnet ut i kloakken.

VU IN

Når vi vaskar klede eller golv eller tek oppvasken, bruker vi ______________. Kleda, golvet og oppvasken – alt blir reint og fint.

Vi kan ikkje bruke det ein gong til.

Vatnet har vorte _______________________.

Vi slepper vatnet ut i _________________________.

Vatn som har gjort nytte for seg, forsvinn ut i _______________________.

______________________ slepper vi ut i elvar, vatn, sjø og hav.

SPØRSMÅL og svar:

1 Kva er kloakk? Svar: _______________________________________________________ 2 Korleis luktar kloakken, og korleis ser han ut? Svar: Vatnet luktar _________, og det er grumsete og ____________. 128

1 Finn adjektiva som manglar i setningane. Bruk linjene.

Ved den vesle bryggja låg ein gammal, grøn robåt. Det var farfar som eigde han. Farfar var ofte ute og rodde på det _____________________ vatnet. I det _____________ sivet lurte det ei _________________ gjedde. Farfar hadde ei ________________ fiskestong.

Farfar fekk ________________ fiskar på kroken, men aldri den

2 Set lilla strek under adjektiva i teksten under. 3 Skriv fire av adjektiva. Bruk linja.

________________ gjedda som lurte i det ________________ sivet.

Vi var i den nye, flotte symjehallen. På det høgaste stupebrettet såg vi ein lang, tynn gut. Han hadde raud badebukse og blå badehette. Han var med i ein spennande stupekonkurranse. Guten stupte. Det var eit flott stup. Den flinke, tynne guten vann den vanskelege stupekonkurransen. Førstepremien var ein stor, fin bag med ein grøn badehandduk og to svarte T-skjorter med gult mønster på. Adjektiva: __________________________________________________ 4 Fortel om ein symjehall du har vore i. Bruk mange adjektiv i forteljinga. Bruk skriveboka di.

129

1 Skriv dei orda som fortel kva menneska p책 biletet gjer. Bruk linjene. 2 Kva er dei orda du har skrive, like i?

P책 badestranda

VU G

badar, sym, ________________________________________________

___________________________________________________________

Orda like i at dei er _________________________________________ 3 Skriv substantiva som passar til det du ser p책 biletet. Bruk linja.

jenter, gutar,________________________________________________ ___________________________________________________________ 4 Skriv verba (fortidsform) som passar til bileta. Bruk linjene.

130

1 Set strek under orda som har med vatn å gjere. 2 Skriv to ting som orda er like i. Bruk linja.

kai draug sau øy maur naust stein grein bein skeiser støy køye aure hai fiskeskøyte 1 Orda er like i at dei er ______________________________. 2 Orda er like i at dei har ______________________.

3 Set strek under orda som har med vatn å gjere. 4 Skriv kva orda er like i. Bruk linja.

spille jolle dykkar kjenne foss vasse snakke hoppe hummar badehette sommar basseng makrell hylle trille nykk brennmanet Orda er like i at dei har ___________________________________.

5 Set strek under orda som har med vatn å gjere. 6 Skriv kva orda under er like i. Bruk linja.

sildrar stuper dansar dykkar renn sym dryp padlar ror seglar fossar kjøper siler skvalpar smiler tenkjer sprutar Orda er like i at dei er ___________________________________.

7 Skriv setningar med fire av vassorda i kvar gruppe. Bruk skriveboka di.

131

1 Skriv badevettreglane. Bruk skriveboka di. 2 Prøv om du kan lære reglane utanåt. 3 Fargelegg overskrifta. Bruk raud farge på vokalane og blå farge på konsonantane.

Lær å symje.

1 2 3

Bad aldri åleine.

Ikkje bad når du er svolten, eller like etter at du har ete.

4 Ikkje stup før du veit om det er djupt nok. 5 Sym nær land. 6 Dytt aldri nokon ut i vatnet. 7 Dukk aldri nokon under vatnet. 8 Gå opp av vatnet når du frys. 9 Rop om hjelp berre dersom du er i fare. 10 Bruk redningsvest med varefakta når du er i båt.

4 Skriv dei verba som har plass først i reglane. Bruk linja.

lær,________________________________________________________ ___________________________________________________________ 132

1 Skriv nummeret p책 den badevettregelen du synest passar under kvart bilete. Fargelegg teikningane.

Regel _________

VU Regel _________

Regel _________

Regel _________ 133

1 Les fakta om båtar. Set lilla strek under orda som er adjektiv. 2 Skriv adjektiva. Bruk linja. 3 Skriv namna på dei fire båttypane du ser bilete av. Bruk linjene.

Fakta om båtar:

• Menneske over heile verda har alltid laga og brukt båtar. • I gamle dagar var båtar det raskaste, tryggaste og mest praktiske ein kunne reise med frå stad til stad. • Vi har små båtar, store båtar og kjempestore båtar. • Vi har båtar som passar til elvar, små vatn, innsjøar og havet. • Vi har mange slags båttypar, for eksempel kajakk, kano, pram, skute, motorbåt, snekke, fiskeskøyte, passasjerbåt, seglskip, dampskip, fregatt, cruiseskip, u-båt, oljetankar, ferje.

SPØRSMÅL og svar:

Adjektiva som blir brukte, er: _________________________________

1 Kva var det raskaste og tryggaste ein kunne reise med i gamle dagar?

Svar: _______________________________________________________________ 2 Kvifor er det så mange slags båtar? Svar: _______________________________________________________________ 3 Kva slags båt bruker vi når vi reiser under vatn? Svar: __________________ 4 Kva for båttypar har vi som ikkje har motor? Svar: _______________________________________________________________ 134

1 Dra strek frå orda i den blå boksen til ordet båt. 2 Skriv det samansette ordet du får. Bruk linjene.

ro + båt

motor

motor + båt blir

segl

segl + _________________________________

appelsin

________________

______________________________________ ______________________________________

liv

______________________________________

lakris

______________________________________

tank

båt R

laste

robåt

______________________________________

fiske

blir

______________________________________

racer

______________________________________

SPØRSMÅL og svar:

lyst

1 To av båtnamna du har skrive, er ikkje ordentlege båttypar. Det er båtar vi kan ete. Kva for båtar er det?

Svar: _______________________________________________________________ 2 Kva blir ein livbåt brukt til? Svar: _____________________________________ 3 Kva kallar vi ein båt som går veldig fort? Svar: _________________________ 4 Kven brukte den båttypen som du ser bilete av her? Svar: ________________ 135

Fargelegg teikninga slik det st책r i oppg책vene p책 side 137.

1 8 9

10 4

136

Sjå på biletet på side 136 og svar på oppgåvene under.

OPPGÅVER:

1 Fargelegg alle leikene, baderingane og leikedyra. 2 Alle jentene skal ha grøn, gul eller rosa badedrakt. Fargelegg badedraktene. 3 Alle gutane skal ha blå, raud eller oransje badebukse. Fargelegg badebuksene.

4 Fargelegg håret på alle gutane og jentene. Sju av dei skal ha svart hår, seks skal ha brunt hår, åtte skal ha gult hår og fem skal ha oransje hår.

5 Skriv namna på femten av barna i symjehallen. Skriv ei liste med særnamn der du bruker dei tala som står på teikninga. Overskrifta er særnamn. Bruk skriveboka di.

6 Beskriv jente nummer 14 slik ho ser ut når du har fargelagt henne. Hugs at du bruker namnet du har gitt henne. Fortel kva ho gjer. Bruk skriveboka di.

7 Skriv fem substantiv, fem verb og fem adjektiv som du synest passar til teikninga på side 136. Bruk boksane. VERB

SUBSTANTIV

ADJEKTIV

______________

______________ 137

1 Skriv setningar med orda under. Bruk linjene. 2 Skriv kva alle orda er like i. Bruk linja. 3 Skriv alle orda. Set ein, ei eller eit framom, for eksempel: ein hummar. Bruk skriveboka di.

A hummar

krabbe

B bekk

foss

C brann

flamme

D vatn brønn E bytte

spann

F pram

dam

A Mor kjøpte både hummar og krabbe på kaia.

______________

R ER

B _________________________________________________________

C _________________________________________________________

D _________________________________________________________

E _________________________________________________________ F _________________________________________________________

Orda er like i at _____________________________________________

4 Skriv ei historie der orda nedanfor er med. Bruk linjene.

bryggje

katt

napp

makrell

bytte

spratt

___________________________________________________________ ___________________________________________________________ __________________________________________________________ 138

1 Les teksten. 2 Set brun strek under verba. 3 Skriv spørsmåla til svara nedanfor. Bruk linjene. 4 Skriv ord som passar til biletet. Bruk skriveboka di.

Sofie på badestranda

SPØRSMÅL og svar:

Hugsar du Sofie? Det er jenta som fekk køyre hest og vogn 17. mai fordi ho sit i rullestol. Her er Sofie på badestranda. Det er sommarferie og kjempevarmt. Sofie har møtt Anders frå klassen. Anders er nysgjerrig på korleis Sofie har det på badestranda. Her ser du kva Sofie svarar. Kva trur du Anders spør om?

1 Korleis _________________________________________________________?

Svar: Mor køyrde meg hit. Vi har ein stor bil med plass til rullestolen.

2 Korleis _________________________________________________________? Svar: Rullestolen har motor. Derfor kan eg køyre i sanden utan å bli sitjande fast. 3 Korleis _________________________________________________________? Svar: Mor må bere meg ut i vatnet. 4 Korleis _________________________________________________________? Svar: Eg kan symje. Eg bruker berre armane. Beina mine kan eg ikkje bruke korkje i vatn eller på land. 139

1 Skriv ei historie som passar til biletet. Bruk orda nedanfor. Hugs overskrift. Bruk linjene. 2 Set strek under alle orda du har brukt, som har dobbeltkonsonant i seg.

Håkon las spennande bølgjer blåse gummimadrass farfar robåt redningsvest heldigvis skjer drukne

VU EM

____________________________________

____________________________________________________________________

1 Fargelegg overskrifta med uvêrsfargar. 2 Skriv ei historie med orda under. Bruk linjene.

David Anna tante Else på stranda sandslott varmt lummert lyn og tore regnet pøsar ned det auser ned høljar ned gjennomvåt klissblaut paraply

________________________________________

____________________________________________________________________

____________________________________________________________________ ____________________________________________________________________

____________________________________________________________________

____________________________________________________________________ ____________________________________________________________________ ____________________________________________________________________ ____________________________________________________________________ 3 Skriv setningar med orda ausregn, flaum og drukne. Bruk skriveboka di. 4 Fortel kva du har på deg når det er uvêr. Bruk skriveboka di.

141

Biletdiktat 1 Skriv orda som passar til bileta. Bruk linjene.

VU 2 Skriv dei orda som har dobbeltkonsonant i seg. Bruk skriveboka di. 3 Skriv setningar med seks av desse orda. Bruk skriveboka di.

142

Biletdiktat 1 Skriv orda som passar til bileta. Bruk linjene. 2 Skriv kva orda er like i. Bruk linja.

Orda er like i at dei hĂ¸yrer til ordklassen _______________________

VU 3 Skriv setningar til ti av bileta. Bruk substantiv, verb og adjektiv. Bruk skriveboka di.

143

1 Les og syng teksten. 2 Fargelegg overskrifta. Bruk raud farge på vokalane og blå farge på konsonantane. 3 Set strek med blå farge under orda med dobbeltkonsonant. 4 Skriv orda som er verb. Bruk linjene. 5 Skriv orda som er adjektiv. Bruk linjene.

VU No skal vi reise til framande trakter, kike på framande skikkar og drakter, sjå alle byane og avenyane. Langt ut i verda skal ferda vår gå. Sjøen er roleg, og himmelen blå.

Verb:_______________________________________________________________ Adjektiv:____________________________________________________________ 144

1 Skriv substantiva som passar til biletet på side 144. Bruk linjene. 2 Skriv verb som fortel noko om kva som kan skje når vi er ute og reiser. Bruk linjene.

Substantiv: teppe,____________________________________________________ Verb: flyge, sjå,_______________________________________________________ 3 Sjå på biletet på side 144. Skriv ei forteljing om det magiske teppet. Bruk linjene.

VU SE

Det magiske teppet

Det var ein gong _____________________________________________________

____________________________________________________________________

Biletdiktat 1 Skriv orda som passar til bileta. Bruk linjene. 2 Set strek under orda som har dobbeltkonsonant.

VU 3 Skriv setningar med 책tte av dei orda som har dobbeltkonsonant. Bruk skriveboka di.

146

1 Les orda og skriv verb, adjektiv og substantiv som passar til ei lampe. Bruk linjene. 2 Fargelegg biletet av lampa slik du vil ha henne.

lyse stå skine lampeskjerm tung lyspære lampefot høg silke blå blank pen stygg leidning lampe

prikkete

ADJEKTIV SOM PASSAR TIL:

SUBSTANTIV SOM PASSAR TIL:

_________________

VERB SOM PASSAR TIL:

3 Les orda og skriv verb, adjektiv og substantiv som passar til ein katt. Bruk linjene.

mjuk pels labbar klør ete sitje mjaue vêrhår øyre hale lang tynn skarpe fange springe sove kosete mjuk auge tjukk lur kvit svart tunge potar mus kattefat snute rask VERB SOM PASSAR TIL:

ADJEKTIV SOM PASSAR TIL:

SUBSTANTIV SOM PASSAR TIL:

_________________

147

Dette har vi lært!

___________________________________________________________

Vokalane: a e i o u y æ ø å Vokalane er like i at dei har same bokstavnamn og språklyd. Vokal tyder «sjølvlyd», å ha lyd sjølv. ___________________________________________________________

Konsonantar: b c d f g h j k l m n p q r s t v w x z Konsonantane er like i at dei ikkje har same bokstavnamn og språklyd. Konsonant tyder «medlyd».

___________________________________________________________

Diftongane: To vokalar som lagar ein ny språklyd, kallar vi diftong. Diftongane er ei, øy, au og ai.

___________________________________________________________

Alfabetet: Alfabetet er eit system vi bruker for å ordne bokstavane våre i ei bestemt rekkjefølgje. ___________________________________________________________ Sammensette ord: Eit samansett ord er sett saman av fleire ord. Det skal skrivast som eitt ord.

___________________________________________________________

148

Reglar ___________________________________________________________ Spørsmål: Når vi skal lage spørsmål, bruker vi spørjeorda kven, kva, kvar, kor, kva, korleis, kvifor. Spørjeteiknet skal alltid stå sist i spørjesetningane. Spørjeteiknet ser slik ut: ? ___________________________________________________________

Dobbeltkonsonant: 1. Det er som regel ein vokal på plass før ein dobbeltkonsonant. Det er alltid ein vokal på plass etter ein dobbeltkonsonant når dobbeltkonsonanten står inne i ordet. 2. Ein dobbeltkonsonant har som oftast plass etter ein kort vokal. 3. I ord som har dobbeltkonsonant inne i seg, er det som regel ein vokal før og etter dobbeltkonsonanten. ___________________________________________________________

Bokstaven m: 1. Vi skriv som regel ikkje meir enn éin m i slutten av eit ord. 2. Vi kan ha to m-ar inne i eit ord. ___________________________________________________________

Språklyden å: 1. Når språklyden å er lang, skriv vi han som regel med bokstaven å. 2. Når den lange språklyden å står framom konsonantane v og g, skriv vi han som regel med bokstaven o. 3. UNNTAK: Vi bruker bokstaven å dersom ordet kan forvekslast med eit anna ord, for eksempel love med låve. 4. Når språklyden å er kort, skriv vi han som regel med bokstaven o.

149

1. UNNTAK: Den korte språklyden å skriv vi med bokstaven å når han stammar frå eit ord der språklyden å er lang og blir skriven med bokstaven å, for eksempel blå – blått, få – fått, gå – gått. ___________________________________________________________

Ordklassar

Substantiv: 1. Substantiv er namn på ord som er like i at du kan sjå på dei, ta på dei, peike på dei, kjenne på dei, fotografere dei. 2. Substantiv er eit latinsk ord. Det tyder namnord. Særnamn er namn på personar, dyr, land, byar osv. Særnamn er like i at dei har stor bokstav på plass først. Særnamna høyrer til substantiva. __________________________________________________________

Adjektiv: Adjektiva fortel noko om substantivet. ___________________________________________

150

Verb: 1. Verb er ord som er like i at dei fortel kva nokon eller noko gjer. 2. Verb er ord som fortel kva nokon gjer, tenkjer, føler, ser, høyrer, opplever, eller kva som skjer. 3. Den måten verbet blir skrive på, fortel når noko skjer, skjedde eller kjem til å skje. 4. Det som skjer no, kallar vi notid. Det som har skjedd, kallar vi fortid. ___________________________________________________________

150